Utrechts VerkeersveiligheidsLabel Verkeersveilige inrichting van schoolomgevingen. Versie 2 (21 december 2009)

Transcriptie

1 1

2 Utrechts VerkeersveiligheidsLabel Verkeersveilige inrichting van schoolomgevingen Versie 2 (21 december 2009) 2

3 VERKEERSVEILIGE INRICHTING VAN SCHOOLOMGEVINGEN 1) Aanleiding De afdeling Verkeer en Vervoer van StadsOntwikkeling (Gemeente Utrecht) signaleert dat de infrastructuur rond scholen niet overal op orde is. Zo wordt door een woud van verkeersborden en andere visuele verstoringen van het wegbeeld de noodzakelijke attentiewaarde zelden gerealiseerd. Ook worden verschillende materialen gebruikt om hetzelfde doel te bereiken. De afdeling Verkeer en Vervoer heeft een voorstel gemaakt om actief vanuit de gemeente de schoolomgevingen verkeersveiliger te maken met behulp van infrastructurele maatregelen. 2) Basisprincipe: uniformiteit en bestaande materialen Doel is te komen tot een heldere, herkenbare en uniforme inrichting van schoolomgevingen. Dit vergroot de herkenbaarheid van schoolomgevingen voor alle weggebruikers in de hele stad 1. Gebruik wordt gemaakt van bestaande maatregelen en materialen, zoals RVV-verkeersborden, uniforme en duurzame wegmarkering, bestaande typen hekwerken, palen en andere standaardmaterialen en materialisatie. Dit omdat deze: indien juist toegepast, voorzien in de noodzakelijke behoefte; een juridische status hebben; de attentiewaarde van vergelijkbare verkeersborden op andere plekken in de stad niet verlagen; voorkomen dat er allerlei nieuwe, hippe, varianten op straat komen die over een paar jaar niet meer beschikbaar zijn; de aanschaf- en beheerkosten beperken. Om het woud aan verkeersborden terug te brengen tot wat puur noodzakelijk is, moeten schoolomgevingen gelijktijdig worden opgeschoond van overbodige en daarmee onnodig verstorende elementen. Naar voren komt dat het Amersfoortse model (zie foto) als basis goed bruikbaar is. Ook het ROV Utrecht en het Bestuur Regio Utrecht (BRU) hebben voorgesteld dit model te introduceren bij schoolomgevingen. Wel is een verfijning en uitbreiding van dit model nodig, zodat toepassing binnen de stad Utrecht mogelijk is. Het Utrechtse model maakt een verdiepingsslag, waardoor uitbreiding voor wat betreft toepasbaarheid bij 50km-wegen en bij oversteeksituaties in schoolhuisroutes (die dus niet in de directe nabijheid van een school hoeven te liggen) mogelijk is. Bij het Amersfoortse model worden standaard de volgende inrichtingselementen gebruikt: - uniek verkeersbord schoolzone met adviessnelheid 15km/uur. - wegmarkering met de tekst school. - antiparkeerpalen afwisselend in de kleur geel en oranje. 1 Hiermee wordt tevens aangesloten bij de uitgangspunten van Agenda 22. 3

4 3) Toe te passen inrichtingselementen Het Utrechtse model bestaat uit de volgende inrichtingselementen. Standaard: a) RVV-verkeersborden. b) Wegmarkering voor aanduiding van schoolzones. Maatwerk: c) Hekwerken voor toepassing op trottoirs ter hoogte van schooluitgangen. d) Antiparkeermaatregelen die bestaan uit palen en/of een stopverboden. e) Verkeersdrempels/-plateaus. f) Middeneilanden met palen en wegmarkering. g) Zebrapaden (voetgangersoversteekplaatsen). De RVV-verkeersborden en wegmarkeringen voor de aanduiding van schoolzones worden dus altijd toegepast. Toepassing van de overige inrichtingselementen is maatwerk en verschilt per schoollocatie. Voor dit maatwerk is een actieve rol weggelegd voor de wijkadviseurs van de afdeling Verkeer en Vervoer. Ad a) RVV-verkeersborden Het RVV 1990 voorziet in de juiste bebording voor toepassing in schoolomgevingen: het verkeersbord J21 attendeert weggebruikers op overstekende kinderen. Bij schoolomgevingen binnen 30km-zones komt een adviessnelheid van 15km/uur. Langs 50km-wegen wordt een adviessnelheid van 30km/uur aangegeven, omdat een snelheidsverlaging van 50 naar 15km/uur onevenredig groot is. Voor Utrecht is een standaard verkeersbord ontworpen, met hierop: het verkeersbord J21 (kinderen), het verkeersbord A4 (adviessnelheid 15 resp. 30km/uur), de woorden zone 2 en school. Voor oversteekplaatsen op schoolhuisroutes buiten schoolzones is een aangepaste versie ontworpen. Daarop ontbreken de woorden zone en school. Binnen 30km-zones krijgen de verkeersborden de afmeting van 40 x 60cm. Deze afmeting is hetzelfde als die van de verkeersborden die het begin en het einde van een 30km-zone aangeven. Langs 50km-wegen krijgen de verkeersborden de grotere standaardafmeting van 60 x 90cm. 2 De aanduiding ZONE geschiedt op dezelfde wijze als bij de verkeersborden die begin en einde van een 30km-zone aangeven. 4

5 Ad b) Wegmarkering voor aanduiding van schoolzones Schoolzones worden aangegeven door wegmarkering bestaande uit een doorgetrokken streep haaks op de rijrichting met daarachter het woord school. Op geasfalteerde wegen wordt op duurzame wijze de wegmarkering met thermoplast aangebracht. Op wegen met klinkerverharding is het te duur en tevens onderhoudsonvriendelijk om het woord school in witte klinkers in de bestrating aan te brengen. Het aanbrengen met behulp van thermoplast op klinkerverharding is niet duurzaam en daarmee dus ook kostbaar (zie foto). Er wordt nog bekeken welke oplossing bij klinkerverharding het meest onderhoudsvriendelijk en betaalbaar is. Mogelijkheden waaraan gedacht wordt, zijn: Het aanbrengen van de wegmarkering met normale markeringsverf in plaats van thermoplast. Het nadeel is dat door snellere slijtage de wegmarkering regelmatig opnieuw moet worden aangebracht. Het vervangen van een strook klinkerverharding door asfalt, waarop de wegmarkering in thermoplast kan worden aangebracht. Slechts een of twee strepen haaks op de rijrichting met witte klinkers aanbrengen en de tekst school achterwege te laten. Deze oplossing verdient geen voorkeur, omdat juist van het woord school een hoge attentiewaarde uitgaat voor de weggebruikers. Ad c) Hekwerk(en) voor toepassing op trottoirs ter hoogte van schooluitgangen Om schoolkinderen te weerhouden direct de weg op te rennen, wordt een hekwerk op het trottoir geplaatst bij de uitgang van het schoolgebouw of plein. Door standaard bij alle scholen hetzelfde type hekwerk toe te passen, wordt de herkenbaarheid vergroot. Het hekwerk is kindvriendelijk 3 en heeft een opvallende rode kleurstelling (verkeersrood = RAL 3020). Ad d) Antiparkeermaatregelen bestaande uit palen en/of een stopverbod Bij foutief parkeergedrag bij het halen en brengen van de schoolkinderen worden antiparkeerpalen geplaatst. Deze palen zijn afwisselend rood en geel van kleur 4. Daarmee wordt de attentiewaarde verhoogd en krijgt het geheel ook een speels en kindvriendelijk karakter. Als dit niet voldoende werkt of dat het door de inrichting van de openbare ruimte niet mogelijk is, dan kan gedacht worden aan het instellen van een stopverbod. 3 Het gekozen type hekwerk wordt al veelvuldig toegepast bij kinderspeelplaatsen. 4 Het betreft de kleuren verkeersrood (RAL 3020) en verkeersgeel (RAL 1023). 5

6 Ad e) Verkeersdrempels/-plateaus Als door de inrichting van de weg niet voldoende wordt afgedwongen dat autoverkeer zich aan de maximumsnelheid houdt, kunnen één of meerdere verkeersremmende maatregelen worden aangebracht. Deze maatregelen bestaan in de meeste gevallen uit verkeersdrempels en/of plateaus. Ad f) Middeneilanden met palen en wegmarkering Oversteekplaatsen kunnen verkeersveiliger worden ingericht door het aanbrengen van een middeneiland 5. Wanneer de breedte van het middeneiland het toelaat, dienen palen (om en om in de kleuren rood en geel 6 ) te worden aangebracht op de wijze dat voetgangers worden gedwongen te kijken in de richting van tegemoetkomend autoverkeer. Wel is van belang dat een kind met de fiets aan de hand zich nog tussen de palen door kan bewegen. Voor de oversteekplaats wordt op de rijbaan wegmarkering aangebracht in de vorm van een bliksemschicht. Tevens wordt aan weerszijde van iedere rijstrook een doorgetrokken streep aangebracht om een visuele versmalling van de rijstrook te bewerkstelligen. Ad g) Zebrapaden (voetgangersoversteekplaatsen) Bij oversteekplaatsen aan 50km-wegen kan een zebrapad worden aangebracht. Daarbij moet ook het verkeersbord L2 (voetgangersoversteekplaats) worden aangebracht. Ligt er ter hoogte van een zebrapad ook een school aan de 50km-weg, dan wordt ook een onderbord met het woord school aangebracht. Het is aan te bevelen een zebrapad aan te brengen op een verkeersplateau. Volgens Duurzaam Veilig wordt binnen 30km-zones de voorrang niet geregeld. Dit maakt dat met de toepassing van zebrapaden, dat een voorrangsregeling is, binnen 30km-zones terughoudend moet worden omgegaan. Geadviseerd wordt bij het creëren van verkeersveilige oversteekplaatsen binnen 30km-zones kanalisatiestrepen toe te passen. 5 Uiteraard moet een middeneiland tegen aannemelijke kosten wel ruimtelijk inpasbaar zijn. 6 Het betreft de kleuren verkeersrood (RAL 3020) en verkeersgeel (RAL 1023). 6

7 4) Invoering van het Utrechtse model Over toepassing van de verschillende inrichtingselementen is overleg gevoerd met: De wijkadviseurs van de afdeling Verkeer en Vervoer. De afdeling Wegen, Verkeersgeleidingen van Stadswerken, om inzicht te krijgen in de toepasbaarheid van diverse materialen en in de kosten voor aanschaf en beheer. De wegbeheerder van Stadswerken, om te kijken of toekomstig beheer en onderhoud binnen de daarvoor beschikbare budgetten vallen. Het BRU-overleg, waarbij duidelijk werd dat diverse wegbeheerders van omliggende gemeenten (o.a. Vianen en Houten) het Utrechtse model positief beoordelen. Het ROV Utrecht, om aan te sluiten bij de visie die daar wordt ontwikkeld voor de inrichting van schoolomgevingen. Het ROV Utrecht heeft de afdeling Verkeer en Vervoer intussen verzocht het Amersfoortse model verder uit te werken. In het voorjaar van 2009 is op vijf schoollocaties een proef gehouden met het Utrechtse model, welke vervolgens is geëvalueerd. Bij de evaluatie, die werd gecoördineerd door de medewerkers Verkeersveiligheid van de afdeling Verkeer en Vervoer, waren verder betrokken: De wijkadviseurs van de afdeling Verkeer en Vervoer. De afdeling Uitvoering van Stadswerken. De wegbeheerder van Stadswerken. Het ROV Utrecht en het BRU. De afdeling Onderwijs van DMO. De onderwijsbegeleidingsdienst Eduniek. De Politie. De betrokken scholen. Omwonenden van de betrokken scholen. In 2010 worden alle resterende 7 schoollocaties ingericht volgens het 'Utrechts' model. Contactgegevens Voor vragen en informatie kunt u contact opnemen met: Gemeente Utrecht StadsOntwikkeling Afdeling Verkeer en Vervoer Postbus 8406, 3503 RK UTRECHT verkeer.en.vervoer@utrecht.nl Patricia Stumpel ( ), coördinator verkeersveiligheid (waaronder UVL). Ronald Tamse ( ), coördinator verkeersinfrastructuur UVL. 7 Het betreft hier vooralsnog alleen basisscholen die deelnemen aan het Utrechts VerkeersveiligheidsLabel (UVL). 7

8 Verkeersborden voor de schoolhuisroutes en de directe schoolomgeving 8