Handelsvestigingen in de Ruimtelijke Ordening. Mr. Yves LOIX

Transcriptie

1 Handelsvestigingen in de Ruimtelijke Ordening Mr. Yves LOIX

2 Inhoud I. Inleiding: Algemene tendens II. De handelsvestiging in de RO Via stedenbouwkundige vergunningen Via handhaving Via nieuwe instrumenten III. Ruimtelijke ordening bij handelsvestingen Decretale beoordelingsgronden Praktijk IV. Conclusie

3 I Inleiding: Algemene tendens

4 Toenemende verwevenheid tussen beleidsdomeinen VOORBEELD: RUIMTE EN MILIEU VROEGER Bouw en milieuvergunning geen inhoudelijke interferentie NU Sterke inhoudelijke verwevenheid SBV en MV Vb. Bouwvergunning geweigerd omwille van milieuaspecten Vb. Milieuvergunning geweigerd omwille van RO 2017: Inwerkingtreden Decreet Omgevingsvergunning 1 Vergunning: RO en Milieu 4

5 Toename interferentie: RO en Economie? Ja! Economische speelt cruciale rol in RO RO speelt cruciale rol in economische Mogelijkheid inzetten ruimtelijk instrumentarium in handelsvestingenbeleid? Ja! Evolutie: Van kruisbestuiving naar integratie? 5

6 II De handelsvestiging in de Ruimtelijke Ordening

7 Hoe handelsvestigingsbeleid sturen via ruimtelijke instrumenten? Drie wegen via stedenbouwkundige vergunningen via handhaving via nieuwe instrumenten 7

8 (1) VIA STEDENBOUWKUNDIGE VERGUNNINGEN EERSTE VEREISTE: Kennis van vergunningsplicht! Wat is vergunningsplichtig? Wat is niet vergunningsplichtig? Wat is vergunningsplichtig? (A) Werken (B) Functiewijzigingen 8

9 (1) VIA STEDENBOUWKUNDIGE VERGUNNINGEN (A) Wat is vergunningsplichtig? Werken ART 4.2.1, 1 VCRO Werken: Bouwen, verbouwen, afbreken, Aanbrengen publiciteit? Vanaf 4m² Altijd indien lichtgevend Niet: Onderhoudswerken (nooit stabiliteit) Interne (inrichtings)werken zonder stabiliteit? Geen functiewijziging - vrijgesteld Wel functiewijziging - niet vrijgesteld 9

10 (1) VIA STEDENBOUWKUNDIGE VERGUNNINGEN (B) Wat is vergunningsplichtig? Functiewijzigingen Functiewijzigingen: BVlR 14 april 2000 Gewijzigd BVlR 17 juli 2015 en 30 oktober 2015 BS 19/11/2015 Vroeger: Geen vergunningsplicht functiewijziging: Handel / diensten / kantoor / Horeca Nu: Wel vergunningsplicht! Detailhandel dancing, restaurant, café Kantoorfunctie, dienstverlening en vrije beroepen Beperkte vrijstelling: winkels <100m² in woningen in woongebied 10

11 (1) VIA STEDENBOUWKUNDIGE VERGUNNINGEN Wat is niet vergunningsplichtig? Wijziging aantal handelszaken! <-> woongelegenheden Wijziging assortiment! Tijdelijke functies: 90 dagen/jaar Hele reeks vrijstellingen (Vrijstellingsbesluit dd. 16/6/2010) TIP: Uitdrukkelijke vergunningswaarden opnemen ifv uitsluiting vrijstellingsgronden! (art. 1.3 Vrijstellingsbesluit) 11

12 (1) VIA STEDENBOUWKUNDIGE VERGUNNINGEN TWEEDE VEREISTE: Kennis van vergunbaarheid! Dubbele toets inzake vergunbaarheid (4.3.1 VCRO) (A) Stedenbouwkundige voorschriften Verordenend! (B) Goede ruimtelijke ordening Niet verordenend! 12

13 (1) VIA STEDENBOUWKUNDIGE VERGUNNINGEN (A) Stedenbouwkundige voorschriften Verordenend! Principe: Geen vergunning <-> verordenend voorschrift Gevolg: Geen afwijking van bestemming (4.4.1 VCRO) Soorten 1 Gewestplannen 2 RUP 3 Afwijkingen op Gewestplannen en RUP S? 4 Verordeningen 13

14 (A) Stedenbouwkundige voorschriften 1 Gewestplannen Klassieke bestemmingszones KB 28 december 1972 Art. 9 Dienstverleningsgebieden Ar. 5 Woongebieden Artikel 5 Woongebieden: Bestemd voor handel zover deze taken van bedrijf om redenen van goede ruimtelijke ordening niet in een daartoe aangewezen gebied moeten worden afgezonderd RvVB. 5 mei 2015 nr. A/2015/0279 O.a. Klantenpotentieel van het aangevraagde (is) niet beperkt tot het gemeentelijk niveau dus niet bestaanbaar met bestemming 14

15 (A) Stedenbouwkundige voorschriften 2 Rup s Rup s vervangen (tenzij overdruk) gewestplan Principiële vrijheid bestemmingsvoorschriften BVlR 11 april 2008 m.b.t. vorm en inhoud Rup s Categorie van gebiedsaanwijzing 1: Wonen De woongebieden zijn multifunctionele gebieden waar verweving van functies het uitgangspunt is. Handel (in principe komt elke vorm van handelsactiviteit in aanmerking): winkels, grootschalige kleinhandel, groothandel... = Sterk beleidsinstrument! Let op: Geen impact op bestaande (vergunde) handelszaken 15

16 (A) Stedenbouwkundige voorschriften 3 Afwijking van RUP of Gewestplan? Soms toch vergunningen in andere bestemmingszones! Bouwwerken: Rechtsbasis: Artikel VCRO Wat? Bestaande en vergunde handelsvestigingen betreft verbouwen: Overal herbouwen: Buiten RKG (bv. KMO-zone) niet overdekte uitbreidingen: Buiten RKG 16

17 (A) Stedenbouwkundige voorschriften 3 Afwijking van RUP of gewestplan? Nieuw: Tijdelijke zonevreemde functiewijziging: Rechtsbasis: Artikel VCRO BVlR 28 november 2003 (zoals gewijzigd 30 oktober 2015!) Wat? Bestaande gebouwen buiten RKG tijdelijke handelsbestemming aan gebouw in afwachting van goedkeuring RUP (3 jaar) Voorwaarden? Stedelijk gebied Max ¼ detailhandel 17

18 (A) Stedenbouwkundige voorschriften 3 Afwijking van gewestplan? Afgeschaft voor handel (2014): Clichering VCRO Zonevreemde functiewijziging nu enkel nog voor Diensten Kantoor Vrij beroep 18

19 (A) Stedenbouwkundige voorschriften 4 VERORDENINGEN Wat? Bundeling van stedenbouwkundige voorschriften Geen SBV Verordening Bevoegdheid? Gemeente Provincie Vlaams Gewest 19

20 (A) Stedenbouwkundige voorschriften 4 VERORDENINGEN Voorwerp? O.a. Versterking leefbaarheid en aantrekkingskracht van steden en dorpskernen Hoe? (wijziging VCRO 4/4/2014) Verbieden van toegelaten functiewijzigingen Normen betreffende de oppervlakte van functies en de afmetingen van gebouwen en constructies. Opdelen van stad/gemeente in verschillende zones? Vgl. met parkeerbehoefte 20

21 (B) Goede ruimtelijke ordening Klassieke benadering Wat is goede ruimtelijke ordening? Ruim gedefinieerd Blijft subjectief Geen SBV <-> GRO! Definitie GRO in artikel VCRO Klassieke criteria: schaal, ruimtegebruik, mobiliteit, hinder, Maar ook: functionele inpasbaarheid En (via VCRO): economische en sociale aspecten! 21

22 (B) Goede ruimtelijke ordening Beleidsmatig gewenste ontwikkelingen BGO Bij beoordeling GRO mag rekening gehouden worden met BGO Rechtsgrond: Artikel VCRO Voorwaarden? (recente rechtspraak RvVB) Bekendgemaakt! Niet flagrant in strijd met voorschriften Niet flagrant ontkenning van de omgeving Wie goedkeuren? CBS? Gemeenteraad? 22

23 (B) Goede ruimtelijke ordening Structuurplannen Geen afwegingskader voor SBV (2.1.2, 7 VCRO) Verwijzen naar RSP in stedenbouwkundige vergunning? Loutere vermelding maakt SBV niet onwettig en stellen dat aanvraag in strijd is met RSP is niet onwettig maar RSP niet gebruiken als decisieve weigeringsgrond! 23

24 (B) Goede ruimtelijke ordening Masterplan: Geen verordenende kracht o R.v.St., nr van 06/05/2008 De omstandigheid dat de vooropgestelde bebouwing zich zou laten inpassen binnen de visie welke de gemeente Evergem ontwikkeld heeft voor het gebied Oostveld lijkt niet toe te laten er anders over te oordelen. De bedoelde stedenbouwkundige studie lijkt geen enkele normatieve waarde te hebben en lijkt niet van invloed op de feitelijke ordening die het toetsingskader vormt in de afweging van een aanvraag om stedenbouwkundige vergunning 24

25 (B) Goede ruimtelijke ordening Omzendbrieven: Omzendbrief RO 2011/ 1 afwegingskader voor grootschalige detailhandel Rechtskracht: Geen verordenend instrument! MAAR praktijk = afwegingskader! 25

26 (2) VIA HANDHAVING Onvergunde handelszaken: Indien gelegen in woongebied / industriegebied: Verjaring strafvordering : 5 jaar na beëindiging werken Verjaring herstelvordering: 5 jaar na beëindiging werken mogelijk langer Nadien? Gedoogd. Staking van onvergunde functie? Ja Let op: Omzendbrief 2015 Enkel mogelijk binnen jaar na de start handelsactiviteit 26

27 (3) VIA NIEUWE INSTRUMENTEN? COMPLEXE PROJECTEN? Decreet 23 april 2013 Wat? Simultane oplossing RSP /RUP / Wegen / SBV / Milieuvergunning / onteigening / Hoe? Een geïntegreerde procedure! Voorwaarde? Groot maatschappelijk / ruimtelijk belang Procedure: Sui Generis. Verkenningsfase startbeslissing Onderzoeksfase voorkeursbesluit Uitwerkingsfase en projectbesluit Uitvoeringsfase en monitoring 27

28 (3) VIA NIEUWE INSTRUMENTEN: OMGEVINGSVERGUNNING = Louter proceduredecreet = Geen wijziging inhoudelijk beoordelingskader 28

29 III RO bij handelsvestingen

30 Wet 13 augustus 2004 betreffende de vergunning van handelsvestingen Verwervenheid is decretaal voorzien! Maar geen koppeling SBV en MV Decretale beoordelingscriteria: Rechtsbasis: Art. 7, 2 Inhoud: (1) Rekening houden met de ruimtelijke ligging Uitleg: KB 22/2/2005 (1) passen plaatselijke ontwikkelingsprojecten (1) passen stedenbouwpatroon (1) bereikbaarheid openbaar en individueel 30

31 Wet 13 augustus 2004 betreffende de vergunning van handelsvestingen Decretale beoordelingscriteria: Rechtsbasis: Art. 7, 2 Inhoud: (2) Rekening houden met bescherming stedelijk milieu Uitleg: KB 22/2/2005 (2) effect mobiliteit: Gebruik ruimte Verkeersveiligheid (2) effect stadskern ifv planologische eisen 31

32 Wet 13 augustus 2004 betreffende de vergunning van handelsvestingen Praktijk? Gevolgen? (B) Dubbele beoordeling? SBV altijd (artikel VCRO): Stedenbouwkundige voorschriften (GPLAN, RUP, BPA, verordening / ) GRO (mobiliteit, hinder, functionele inpasbaarheid, ) Handelsvestigingsvergunning? Ook dubbel? Stedenbouwkundige voorschriften: o.a. RvSt dd. 9/9/2010 Wet en KB voorzien geen verplichte toetsing Maar: ICD is gebonden door verordenende kracht! Dat er reeds SBV werd verleend doet hier geen afbreuk aan. 32

33 Wet 13 augustus 2004 betreffende de vergunning van handelsvestingen Praktijk? Gevolgen? (B) Dubbele beoordeling? Handelsvestigingsvergunning? Ook dubbel? Goede ruimtelijke ordening: RvSt dd. 9/9/2010 handelsvestigingsvergunning heeft eigen finaliteit die niet gericht is op beoordelen van GRO Maar overlappende doelstellingen 33

34 IV CONCLUSIE

35 CONCLUSIE Ruimtelijke Ordening beschikt over ruim assortiment aan instrumenten om regulerend op te treden op vlak van handelsvestingen Ondertussen evolueren we van kruisbestuiving naar integratie 35

36 Contacteer ons Yves LOIX GSJ Advocaten Mechelsesteenweg Antwerpen T F Yves.Loix@gsj.be 36