Groenbeheerplan. Sliedrecht. Afdeling Plantsoenen en Reiniging Sliedrecht, juni 2004

Transcriptie

1 Groenbeheerplan 2004 Sliedrecht Afdeling Plantsoenen en Reiniging Sliedrecht, juni 2004

2

3 Groenbeheerplan 2004 Sliedrecht Afdeling Plantsoenen en Reiniging Sliedrecht, juni 2004

4

5 Samenvatting HET GROENBEHEERPLAN vormt de uitwerking van het Groenbeleidsplan voor wat betreft kwaliteitsbeelden voor het groen en het daarvoor benodigde onderhoud. Het plan heeft betrekking op de budgetten Openbaar Groen, Burgemeester Feitsmapark, Willem Dreespark, Bloembakken en Banken. Het onderhoudsniveau van het openbaar groen in Sliedrecht is in het algemeen redelijk tot goed. Desondanks zijn er nog kansen voor verbeteringen in het beheer en onderhoud, vooral door een nog betere afstemming van de uitvoering tussen verschillende discipline s. Voor wat betreft het dagelijks beheer van plantsoenen heeft vooral een goede afstemming met straatreiniging de aandacht. In het Groenbeleidsplan is als basisvisie voor het groenbeheer vastgelegd dat beheer en onderhoud optimaal afgestemd dienen te zijn op de functie van de beplanting. Om dit te realiseren zijn er in Sliedrecht drie beheerniveaus: intensief, standaard en extensief. Door intensief beheer toe te passen waar het gewenst is en extensief beheer toe te passen waar het kan, is een doelmatig beheer mogelijk. De beheerniveaus worden door middel van reconstructies stap voor stap verder ingevuld. Bij iedere renovatie en reconstructie wordt daarom in het programma van eisen nadrukkelijk rekening gehouden met het gewenste onderhoudsniveau (onderhoudstechnische randvoorwaarden). Integrale reconstructieprojecten zullen de komende jaren dus bij blijven dragen aan het optimaliseren van het groenbeheer. De kwaliteits- en eindbeelden voor het Sliedrechtse groen zijn voor iedere beheergroep in woord en beeld vastgelegd. Vervolgens zijn de werkpakketten vastgelegd die noodzakelijk zijn om de gewenste beelden te ontwikkelen en te behouden. Er is dus sprake van een één op één relatie tussen kwaliteitsbeeld en het benodigde onderhoud. Op basis van landelijke normen en de hoeveelheden per beheergroep is vervolgens de arbeidsbehoefte berekend. Uit deze berekening blijkt dat de geformuleerde kwaliteitsbeelden binnen de huidige budgetten te realiseren zijn en dat er ook voldoende capaciteit is voor renovatie en vervanging van groen. De arbeidscapaciteit voor de budgetten openbaar groen, bloembakken en banken is ongeveer 4% groter dan de berekende arbeidsbehoefte. Enkele mogelijke oorzaken hiervoor zijn: het is mogelijk dat er meer werkzaamheden worden verricht die niet in de IMAGwerkpakketten zijn vastgelegd dan aangenomen; mogelijk is in het verleden niet op de juiste producten/activiteiten tijdgeschreven; mogelijk worden de IMAG-normen niet gehaald. Op basis van jaarlijkse evaluaties en onder invloed van veranderende omstandigheden zullen de werkpakketten, indien nodig, jaarlijks geactualiseerd en aangepast worden. Dit laatste blijft een cyclisch proces waardoor het mogelijk is tijdig in te spelen op nieuwe ontwikkelingen. GROENBEHEERPLAN - SAMENVATTING

6 GROENBEHEERPLAN

7 GROENBEHEERPLAN 7

8 Inhoud 1. Inleiding 1 2. Visie en doelstellingen 2 3. Eind- en kwaliteitsbeelden per beheergroep 4 GROENBEHEERPLAN 8

9 1 1. Inleiding HET GROENONDERHOUD in de gemeente Sliedrecht is tot op heden niet op basis van een beheerplan uitgevoerd. Tevens ontbrak het aan een omschrijving van kwaliteits- en eindbeelden voor het Sliedrechtse groen. Dit groenbeheerplan geeft concrete invulling aan de kwaliteitsbeelden. Het Groenbeheerplan vormt de uitwerking van het Groenbeleidsplan voor wat betreft kwaliteitsbeelden in de openbare ruimte en het benodigde onderhoud. Dit Groenbeheerplan heeft betrekking op de budgetten Openbaar Groen, Burgemeester Feitsmapark, Willem Dreespark, Bloembakken en Banken. De budgetten voor Begraafplaats, Watergangen, Speelplaatsen en Sportvoorzieningen zijn in dit plan nog niet meegenomen vanwege hun specifieke karakter. Het is echter de bedoeling om in toekomstige beheerplannen een aantal van deze aanverwante budgetten voor beheer- en onderhoud van de openbare ruimte mee te nemen. In dit Groenbeheerplan worden de beheergroepen voor de midden tot lange termijn vastgelegd (10-15 jaar). Op hoofdlijnen ligt het groenbeheer daarmee vast, dit helpt de continuïteit van het groenbeheer te bewaken en dat is, vooral bij het beheer van bomen, zeer belangrijk. Op basis van jaarlijkse evaluaties en onder invloed van veranderende omstandigheden zullen de werkpakketten, indien nodig, jaarlijks geactualiseerd worden. Dit laatste blijft een cyclisch proces waardoor het mogelijk blijft tijdig in te spelen op nieuwe ontwikkelingen. In hoofdstuk 2 zijn de specifieke doelstellingen voor het groenbeheer vastgelegd. Hoofdstuk 3 vormt de omschrijving in woord en beeld van de verschillende beheergroepen. Hierbij wordt zowel het eindbeeld als het kwaliteitsniveau vastgelegd. Hoofdstuk 4 geeft een toelichting op de werkpakketten die noodzakelijk zijn om de vastgelegde kwaliteitsbeelden realiseren. In hoofdstuk 5 wordt de berekende arbeidsbehoefte inzichtelijk gemaakt in relatie tot de beheerbegroting en de aanwezige arbeidscapaciteit. Tot slot volgen in hoofdstuk 6 enkele belangrijke aanbevelingen die het in de toekomst mogelijk maken het beheer en onderhoud van de Sliedrechtse openbare ruimte nog verder te verbeteren. GROENBEHEERPLAN 1

10 2. Visie en doelstellingen 2 IN HET GROENBELEIDSPLAN is als basisvisie voor het groenbeheer vastgelegd dat beheer en onderhoud optimaal afgestemd dienen te zijn op de functie van de beplanting. Tevens is vastgelegd dat de afstemming van het onderhoud de functie van de beplanting op hoofdlijnen dient te zijn gebaseerd op een differentiatie in drie beheerniveaus: intensief, standaard en extensief. BEHEERNIVEAUS Intensief Het onderhoud is intensief. Onkruid en zwerfvuil worden slechts zeer beperkt getolereerd. Dit beheerniveau geeft de openbare ruimte een zeer verzorgd beeld. Dit niveau is zeer geschikt voor het centrum van Sliedrecht, de begraafplaats en enkele belangrijke herkenningspunten zoals rotondes. Impressie intensief beheerniveau Standaard Het standaardbeheerniveau wordt het meest voorkomende beheerniveau in de gemeente. Het geeft een verzorgd beeld tegen redelijke kosten. Dit beheerniveau is daarmee zeer geschikt voor de woonwijken. Dit is in feite het onderhoudsniveau dat nu in heel Sliedrecht wordt toegepast. Impressie standaard beheerniveau Extensief Extensief beheer betekent dat er relatief weinig onderhoudsmaatregelen plaatsvinden. Dit beheerniveau is bijzonder geschikt om te koppelen aan plaatsen waar natuurwaarden van belang zijn. Het zal daarom worden toegepast in grote delen van de parkzone. Het extensieve beheer geeft een natuurlijker beeld tegen lagere kosten. Impressie extensief beheerniveau Differentiatie in beheerniveaus maakt doelmatiger beheer mogelijk. GROENBEHEERPLAN

11 3 Extensief Intensief Standaard Zonering beheerniveaus BEHEERGROEPEN IN RELATIE TOT BEHEERNIVEAUS Aan de drie beheerniveaus zijn in het Groenbeleidsplan beheergroepen gekoppeld. Een beheergroep is een categorie beplanting die een soortgelijk onderhoud krijgt. Bepaalde beheergroepen, zoals bomen, worden in alle beheerniveaus toegepast. Andere beheergroepen, zoals perkplanten en bakken, worden alleen binnen het intensieve beheerniveau gebruikt. Het beheerniveau is hiermee dus mede bepalend voor de inrichting van de openbare ruimte. In het volgende hoofdstuk wordt iedere beheergroep in woord en beeld beschreven. Hieraan worden vervolgens één of meer werkpakketten gekoppeld. CHEMISCHE MIDDELEN Zoals vastgelegd in het Groenbeleidsplan is het uitgangspunt dat er geen chemische middelen worden gebruikt behoudens enkele uitzonderingen. De enige uitzondering binnen de kaders van dit beheerplan betreft chemische bestrijding van de wortelonkruiden haagwinde en kweekgras, indien groeiend tussen wortels van houtige gewassen, en alleen indien mechanische bestrijding redelijkerwijze niet meer mogelijk is. De toepassing van chemische middelen in beplanting vindt in de praktijk zo weinig plaats dat dit niet is opgenomen in de werkpakketten. Conform het Groenbeleidsplan worden ziekten en plagen in het openbaar groen i.v.m. milieubelasting niet bestreden met gewasbeschermingsmiddelen. Dit geldt vanzelfsprekend ook voor luizen in bomen. GROENBEHEERPLAN

12 3. Eind- en kwaliteitsbeelden per beheergroep 4 VOOR IEDERE BEHEERGROEP wordt het gewenste kwaliteits- en eindbeeld aangegeven. Voor wat betreft onkruid moet worden opgemerkt dat dit het beeld betreft dat met de bijbehorende werkpakketten in een gemiddeld seizoen kan worden gerealiseerd. In een nat groeiseizoen is het niet altijd mogelijk om de aangegeven kwaliteitsbeelden volledig te realiseren, terwijl onkruidbestrijding in een droog seizoen juist eenvoudiger is. Bomen in verharding Er wordt gestreefd naar een doorgaande stam (geen dubbele toppen). Langs wegen dient de minimale doorrijhoogte 4,25m te zijn. De takvrije stamhoogte is in het eindbeeld hooguit 1/3 van de totale hoogte van de boom (dus geen vlaggenmast ). In de jeugdfase kan de takvrije stamhoogte wel 50% van de totale hoogte van de boom zijn. Langs fiets en voetpaden dient de minimale doorrijhoogte 2,5m te zijn. Op andere plaatsen is er geen algemene richtlijn voor de vastgelegde takvrije stamhoogte van toepassing. Onkruid in de boomspiegel is niet hoger dan 10cm en het bedekkingspercentage is kleiner dan 20%. Bomen in gras Langs wegen dient de minimale doorrijhoogte 4,25m te zijn. De takvrije stamhoogte is hooguit 1/3 van de totale hoogte van de boom (dus geen vlaggenmast ). Langs fiets en voetpaden dient de uiteindelijke takvrije stamhoogte 3 meter te zijn. Het gras rond de stam wordt nooit meer dan 2x zo hoog als het overige gras. Bomen in beplanting Langs wegen dient de minimale doorrijhoogte 4,25m te zijn. De takvrije stamhoogte is hooguit 1/3 van de totale hoogte van de boom (dus geen vlaggenmast ). Langs fiets en voetpaden dient de uiteindelijke takvrije stamhoogte 3 meter te zijn. GROENBEHEERPLAN

13 5 Vormbomen: Knotbomen: stamhoogte ongeveer 2,5-3 meter. Door regelmatig knotten worden takken niet dikker dan 15cm. Leibomen: terugsnoeien vindt plaats tot op de gesteltakken, dus geen geknipte haag op stam. Bosheesters Heesterbeplanting van overwegend inheemse soorten met een hoge natuurwaarde. De beplanting is gevarieerd in structuur, zo is er sprake van een strooisellaag, kruidlaag, struiklaag en evt. een boomlaag. Kruidengroei verhoogt de natuurwaarde, belevingswaarde en beeldkwaliteit en is daarom gewenst. De hoogte van de struiklaag is ongeveer 2,5-5 meter, de plantvakbreedte minstens 5m. De minimale afstand tussen de struiken is in het eindbeeld minstens 5m. De eindafstand van eventueel aanwezige boomvormers is minstens 8m. Bosheesters kunnen goed toegepast worden als afscherming. I.v.m. de natuurfunctie dient er sprake te zijn van een zekere stabiliteit van het bosheestermilieu (dus geen hakhout). Sierheesters / heesterrozen Heesterbeplanting die over het algemeen niet hoger wordt dan 1,2m, dit is echter afhankelijk van de functie. Zo kan het bij heesters met een afschermende functie gewenst zijn dat deze ongeveer 2m hoog worden. Sortimentssamenstelling: soorten met min of meer gelijke groeisnelheid. Langs paden dienen takken niet verder dan 40cm over te hangen. Het bedekkingspercentage van onkruid in het plantvak is minder dan 20%. Op plaatsen waar het plantvak grenst aan elementverharding is de eerste 50cm verharding vanuit het plantvak voor minder dan 10% bedekt met onkruid. GROENBEHEERPLAN

14 6 Bodembedekkende heesters Heesterbeplanting die niet hoger wordt dan 0,5m en een aaneengesloten laag vormt. Langs paden dienen takken niet verder dan 40cm over de rand te groeien. Het bedekkingspercentage van onkruid in het plantvak is minder dan 20%. Op plaatsen waar het plantvak grenst aan elementverharding is de eerste 50cm verharding vanuit het plantvak voor minder dan 10% bedekt met onkruid. Struikrozen Het bedekkingspercentage van onkruid in het plantvak is minder dan 20%. Op plaatsen waar het plantvak grenst aan elementverharding is de eerste 50cm verharding vanuit het plantvak voor minder dan 10% bedekt met onkruid. Hagen Aaneengesloten rij houtachtige beplanting, al of niet groenblijvend, aan alle zijden strak geknipt. Vaste planten Vaste beplanting bestaande uit kruidachtige planten die al dan niet elk jaar afsterven en weer hergroeien. Het bedekkingspercentage van onkruid in het plantvak is minder dan 20%. Op plaatsen waar het plantvak grenst aan elementverharding is de eerste 50cm verharding vanuit het plantvak voor minder dan 10% bedekt met onkruid. Wisselperken Seizoensbeplanting van bijvoorbeeld zomerplanten, winter- en of voorjaarsbeplanting. Het accent ligt op uitbundige bloei. Het bedekkingspercentage van onkruid in het plantvak is minder dan 5%. Op plaatsen waar het plantvak grenst aan elementverharding is de eerste 50cm verharding vanuit het plantvak voor minder dan 10% bedekt met onkruid. GROENBEHEERPLAN

15 Bakken en baskets Bloeiende beplanting zonder onkruid. Losse bakken dienen in principe een diameter te hebben van minimaal 1,5m (onder andere i.v.m. watergeven en vandalismegevoeligheid). Hanging baskets e.d. vormen hierop een uitzondering. Belangrijk is verder per locatie een zekere mate van uniformiteit in plantkeuze en bak na te streven. 7 Gazon Dichte, aaneengesloten grasmat, tussen de 3,5cm en 7cm hoog. Rond obstakels niet hoger dan 2x de hoogte van de grasmat. Zachte en harde graskanten niet meer dan 10cm overgroeiing. Onderdelen van deze beheergroep worden slechts 16 of 8 maal gemaaid. Hier wordt een iets ruwer beeld geaccepteerd, waarbij het gras, ook rond obstakels, niet hoger is dan 15cm. Ook hier geldt echter dat langs zachte en harde graskanten de overgroeiing niet meer bedraagt dan 10cm. Ruw Gras (2 x) Niet hoger dan 80cm ook rond obstakels. Zachte en harde graskanten niet meer dan 20cm overgroeiing. Ecologische oevers Kruidachtige begroeiing met een hoge natuurwaarde (relatief grote soortenrijkdom). GROENBEHEERPLAN

16 8 Halfverharde paden Verharding waarvan de toplaag bestaat uit min of meer los materiaal. Onkruid bedekt het pad voor hooguit 10%. Pad is vrijwel het gehele jaar door goed begaanbaar. Elementverharding Voorkomende verharding waarvan de toplaag bestaat uit losse elementen (zoals tegels of klinkers). Onkruid niet hoger dan 10cm en geen groter bedekkingspercentage dan 10%. Permanente afrastering Functionele afgrenzing van plantvakken, veelal ter bescherming van jonge, kwetsbare beplanting. Afrastering is voor minstens 90% van de lengte zonder technische gebreken. Banken Banken dienen functioneel te zijn, dus toepassing op geschikte lokaties en zonder technische gebreken die het gebruik bemoeilijken. GROENBEHEERPLAN