Fact sheet. Taxi s in Amsterdam. Taxibedrijven. nummer 4 mei 2006

Transcriptie

1 Fact sheet nummer 4 mei 2006 Taxi s in Amsterdam Op 1 januari 2000 is de nieuwe Taxiwet in werking getreden. Met de invoering van deze wet werd een sterkere marktwerking beoogd, waardoor de taxi aantrekkelijker en goedkoper zou worden en meer mensen er gebruik van zouden maken. Maar dat is niet uitgekomen. 1 Wel heeft de nieuwe Taxiwet geleid tot veel veranderingen in de taxiwereld. Waar voorheen veelal twee of drie chauffeurs een vergunning deelden is het aantal eenmansbedrijven de laatste jaren sterk toegenomen waardoor de structuur van de hele bedrijfstak is veranderd. Opvallend is ook dat een relatief groot deel van de nieuwe taxichauffeurs van allochtone afkomst is. Taxibedrijven Er kunnen twee categorieën taxibedrijven worden onderscheiden: 1 Bedrijven die bijzonder (groeps)vervoer aanbieden en 2 bedrijven met gewone straattaxi s. In Amsterdam zijn zes bedrijven in de eerste categorie actief, waaronder Garskamp personenvervoer, Stadsmobiel en Verenigd Ziekenvervoer Amsterdam. De overige bedrijven (2006) hebben straattaxi s rijden. Eén van de bedoelingen van de Taxiwet 2000 was een toename van het aantal taxibedrijven door verruiming van het vergunningenbeleid. Dit nieuwe vergunningenbeleid werd in fasen tussen 2000 en 2002 ingevoerd. In onderstaande tabel is te zien dat dit verruimde vergunningenbeleid vooral in Amsterdam inderdaad effect heeft gehad. Het ministerie van Verkeer en Waterstaat meldde dat in 2001 maar liefst de helft van alle nieuwe vergunningen in Amsterdam was afgegeven. Tussen 2000 en 2002 is in Amsterdam het aantal taxibedrijven meer dan verdubbeld. Taxibedrijven in de drie grote steden en Nederland, Amsterdam Rotterdam * Den Haag * Buiten de drie grote steden * Nederland * * Cijfers nog niet beschikbaar. /CBS

2 De Amsterdamse taxibedrijven naar grootte, (In zowel Rotterdam en Den Haag nam het aantal taxibedrijven met slechts 7% toe. Buiten de drie grote steden was de toename 15%). De verruiming van het vergunningenbeleid heeft de structuur van de bedrijvigheid in het Amsterdamse taxiwereld sterk veranderd: er zijn nu veel meer eenmansbedrijven dan voorheen. Tot 2000 had de Taxicentrale Amsterdam (TCA) in Amsterdam een monopolie; de centrale gaf slechts een beperkt aantal vergunningen af. Veel chauffeurs deelden met z n tweeën, drieën of vieren een taxivergunning en richtten hiervoor een maatschap, een vennootschap onder firma (VOF) of een coöperatieve vereniging op. Aan het eind van de jaren negentig toen het aantal taxivergunningen nog beperkt was telde 83% van de taxibedrijven twee tot vier chauffeurs. Ná 2000 zijn er vooral eenmansbedrijven bijgekomen en is het aantal bedrijven met twee tot vier chauffeurs juist sterk afgenomen. In 2006 is maar liefst 82% van de taxibedrijven een eenmansbedrijf. Werkgelegenheid In Amsterdam is de werkgelegenheid in de taxibranche door de nieuwe Taxiwet in eerste instantie gestegen van ruim arbeidsplaatsen in 1999 naar bijna arbeidsplaatsen in Daarna is het aantal arbeidsplaatsen weer gedaald. Op 1 januari 2006 werkten ruim mensen in deze branche. In de rest van Nederland nam de werkgelegenheid in de taxibranche in de eerste jaren na invoering van de nieuwe Taxiwet ook toe, maar minder spectaculair. Bovendien blééf de werkgelegenheid er toenemen, ook in de jaren waarin die in de hoofdstad alweer afnam. Volgens taxiconsulenten van FNV Bondgenoten is dit vooral het gevolg van de inkrimping van het openbaar vervoer in landelijke gebieden. 2 Hier verzorgen bedrijven die bijzonder (groeps)vervoer aanbieden steeds meer kleinschalig en vraagafhankelijk vervoer. De toename van de werkgelegenheid in deze gebieden is derhalve niet het gevolg van de nieuwe Taxiwet. Arbeidsplaatsen in de taxibranche in Amsterdam en Nederland, Amsterdam Rest van Nederland * * Totaal Nederland * * * Cijfers nog niet beschikbaar. /CBS

3 Arbeidsplaatsen in de taxibranche in Amsterdam en elders in Nederland, (index 1999 = 100) Startende ondernemingen In Amsterdam heeft het verruimde vergunningenbeleid van de nieuwe Taxiwet ertoe geleid dat veel mensen een taxibedrijf zijn gestart. Deze starters zijn in twee categorieën te verdelen: 1 Chauffeurs die voorheen een vergunning deelden vroegen een vergunning voor alleen zichzelf aan en startten een eigen taxibedrijf. De maatschap, VOF of coöperatieve vereniging waarop de gedeelde vergunning rustte, werd opgeheven. 2 Mensen die voorheen geen taxi reden vroegen een vergunning en startten een eigen bedrijf. Ongeveer 40% van de nieuwe ondernemers heeft voorheen een vergunning gedeeld. De meeste van hen hebben in 2001 een nieuw taxibedrijf gestart. De overige 60% zat voordien nog niet op de taxi. In 1998 (toen het aantal taxivergunningen nog beperkt was) werden in Amsterdam weinig taxibedrijven opgericht. Dat veranderde toen in 1999 duidelijk werd dat per 2000 de nieuwe Taxiwet zou worden ingevoerd. In 1999 werden 252 nieuwe bedrijven opgericht, vier maal zoveel als in 1998 (zie tabel). Zowel in 2000 als in 2001 verdubbelde het aantal nieuwe taxibedrijven vervolgens. In 2001 startten maar liefst chauffeurs een taxibedrijf, bijna 20% van alle startende ondernemers dat jaar in Amsterdam. Na 2001 nam het aantal beginnende ondernemers in de taxibranche weer af. Het aantal starters in de taxibranche groeide aan het begin van deze eeuw veel sterker dan het aantal starters in alle branches tezamen. Een groot deel van de gestarte taxibedrijven is inmiddels weer opgeheven. Eén van de redenen dat een relatief groot aantal van de taxibedrijven toch weinig levensvatbaar bleek, ligt vermoedelijk in het feit dat deze bedrijven toen moesten werken op een markt waarop de Taxicentrale Amsterdam (TCA) een monopolie had. De Taxicentrale Amsterdam verdeelde niet alleen de ritten, maar had ook de zeggenschap over de standplaatsen. Met de invoering van de nieuwe Taxiwet verdween deze monopoliepositie. Startende ondernemingen, Aantal startende taxibedrijven % t.o.v. het totale aantal startende bedrijven 1,5 5,4 9,6 19,9 3,6 1,8 2,6 2,2 Totale aantal startende bedrijven

4 Taxistandplaatsen in Amsterdam Bron: DIVV De inrichting van veel standplaatsen is bovendien gewijzigd. Zo is de klant niet langer verplicht de eerste taxi in de rij te nemen. Op de kaart zijn de locaties van de taxistandplaatsen in Amsterdam aangegeven. Buiten de binnenstad liggen de taxistandplaatsen vooral bij hotels, winkelcentra en ziekenhuizen. Allochtone starters Een groot deel van de nieuwe taxiondernemers blijkt van Turkse en Marokkaanse afkomst te zijn. In het verleden startten veel allochtone Nederlanders een eigen bedrijf in sectoren waar de Vestigingswet niet gold of waar de toetredingsdrempel laag was, zoals de horeca, detailhandel en groothandel. Tot 2000, tot de invoering van de nieuwe Taxiwet, was ook de drempel om toe te treden tot de taxibranche hoog en waren er (dus) weinig allochtone taxiondernemers. 3 Veel allochtone Amsterdammers hebben de invoering van de nieuwe Taxiwet aangegrepen om in de taxibranche een bedrijf te beginnen. In 2000 bijvoorbeeld, was één op de drie starters in deze branche van allochtone afkomst, in 2004 zelfs de helft. Bijna alle taxibedrijven van allochtone taxiondernemers zijn eenpersoonsbedrijven. Was in 2000 nog maar 7% van de taxiondernemers van allochtone afkomst, in 2004 was dit percentage gestegen tot 37. In de jaren daarna daalde dit percentage weer tot 33. Opgeheven taxibedrijven Volgens Het Financieele Dagblad tart de taximarkt alle economische wetten. Het openstellen van de taximarkt heeft weliswaar tot een groter aanbod geleid, maar niet tot een betere kwaliteit en lagere prijzen. Uit cijfers van het Koninklijk Nederlands Vervoer blijkt zelfs dat de omzet in de gehele taximarkt in Amsterdam tussen 2000 en 2003 met 16% is teruggelopen van 136 naar 114 miljoen euro, terwijl ook nog eens het aantal taxichauffeurs met bijna 30% toenam. De daling van de omzet Allochtone taxiondernemers van allochtone afkomst, Allochtone taxibedrijven Arbeidsplaatsen (fulltime) Allochtone starters in de taxibranche Aandeel allochtone taxibedrijven t.o.v. alle taxibedrijven Aandeel allochtone starters in de taxibranche

5 Opgeheven taxiondernemingen, Totaal opgeheven Opgeheven 2-4 persoonsbedrijven Gecorrigeerd aantal opheffingen waarvan allochtoon Opgeheven in jaar oprichting waarvan allochtoon zal te maken hebben met het verslechterde imago van de taxi, onder meer veroorzaakt door de zogenaamde taxioorlog (die binnenkort verfilmd zal worden). Er waren veel vechtpartijen en botsingen tussen chauffeurs en een tijdlang moest de Mobiele Eenheid taxistandplaatsen zelfs bewaken. van de gemeente Amsterdam wordt het aantal door deze dienst zelf afgegeven ontheffingen voor het gebruik van tram- en busbanen als een betere maatstaf gezien voor het aantal actieve taxichauffeurs: het is namelijk bijna niet mogelijk om zonder deze ontheffing op een taxi te rijden. De groei van het aanbod en de daling van de omzet hebben ertoe geleid dat veel taxiondernemers hun bedrijf weer moesten opheffen. Dit was met name het geval in Van de in die jaren opgeheven bedrijven was 70% in hetzelfde jaar opgericht. Veel mensen hebben dus geprobeerd een taxibedrijf te starten, maar zij kwamen er al snel achter dat dit niet lukte. Een groot deel van hen was van allochtone afkomst. Na 2003 is het aantal opgeheven bedrijven gedaald en is er enige rust in de branche gekomen. Maar in 2005 is het aantal opgeheven taxibedrijven weer toegenomen, mede onder invloed van de verscherpte regelgeving (zie hieronder). Vergunningen Ultimo 2004 waren door de inspectie van het ministerie van Verkeer en Waterstaat voor de gemeente Amsterdam ondernemersvergunningen afgegeven. Dit aantal is sinds eind 2002 geleidelijk afgenomen. Het aantal uitgegeven chauffeurspassen is veel groter. Dit komt omdat deze voor vier jaar worden verstrekt en niet worden ingenomen als iemand geen taxi meer rijdt. Een groot deel van deze passen is dus niet meer in gebruik. Bij de Dienst Infrastructuur, Verkeer en Vervoer In 2005 zijn diverse maatregelen genomen om de kwaliteit van de taxi s te verbeteren: er worden meer controles gehouden en per 1 januari 2006 is in Nederland de reeds genoemde chauffeurspas verplicht. Ook de gemeente Amsterdam heeft begin 2006 maatregelen genomen om de kwaliteit van de taxi s te verbeteren, door chauffeurs die korte ritten weigeren te beboeten. Alle taxichauffeurs die nog geen certificaat hebben en na 1 juli 2001 zijn begonnen, moeten voor het verkrijgen van een chauffeurspas een taxiexamen afleggen bij één van de 33 vestigingen van het Centraal Bureau Rijvaardigheidsbewijzen. In het examen worden onder andere stratenkennis en uitdrukkingsvaardigheid in het Nederlands getest. Overigens is een chauffeurspas in heel Nederland geldig, een taxichauffeur met een in Groningen behaalde chauffeurspas mag ook in Amsterdam rijden. In Amsterdam hebben de verscherpte eisen ertoe geleid dat in 2005 twee maal zoveel taxiondernemers zijn gestopt als in Het aantal ondernemers dat stopt zal waarschijnlijk nog groter worden, omdat veel taxichauffeurs niet zijn geslaagd voor het taxi-examen. In de pers wordt gesproken over duizenden chauffeurs, die (nog) niet geslaagd zijn voor hun examen. Dit aantal geldt echter voor geheel Nederland. In Amsterdam afgegeven taxivergunningen naar vergunningverlener* ultimo 2001 ultimo 2002 ultimo 2003 ultimo 2004 ultimo 2005 Ondernemersvergunningen (IVW) Vergunde taxi s (IVW) Chauffeurspassen (IVW) Ontheffingen voor tram- en busbanen (DIVV) * IVW Inspectie ministerie van Verkeer en Waterstaat Bron: DIVV * DIVV Dienst Infrastructuur, Verkeer en Vervoer

6 6 Noten 1 Zie onder andere de evaluatie van het ministerie van Verkeer en Waterstaat, nieuws/data/nws/dwn/ _taximonitor.pdf. Deze evaluatie is op 14 december 2005 door de Tweede Kamer overgenomen in de motie Hofstra/Dijksma. In deze motie wordt gesteld dat de liberalisering van de taximarkt in de vier grote steden is mislukt. 2 Dit is vooral het gevolg van een andere in 2000 ingevoerde wet die niet aan de verwachtingen heeft voldaan, de Wet personenvervoer. 3 Het onderscheid allochtoon/niet-allochtoon is gemaakt op basis van de naam van de onderneming. De meeste allochtone taxiondernemers hebben zich onder hun eigen naam ingeschreven. Colofon Weesperstraat VN Amsterdam Telefoon Fax algemeen@os.amsterdam.nl Auteur: drs. Peter van Hinte Met dank aan Paul Kok en Alex van der Woerd (DIVV) Websites Dienst Infrastructuur, Verkeer en Vervoer: Inspectie ministerie Verkeer en Waterstaat: Centraal Bureau Rijvaardigheidsbewijzen: