Deze Plastic Soep is volgens onderzoekers zeker 34 keer zo groot als Nederland. En ze groeit nog altijd.

Transcriptie

1 Lessuggesties voor derde graad lager onderwijs en eerste graad secundair bij het boek We hebben maar één planeet. Groene tips en inspiratie voor Low Impact Kids (Steven Vromman en Ilona Plichart, ill. door Tinne Van den Bossche) I Welkom bij de Plastic Soep! Midden in de Stille Oceaan drijft de grote Plastic Soep. Kilometers en kilometers oceaan vol dobberende flessen, potjes, dozen, tandenborstels, bierkratten, touw, verpakking Onder water is het niet veel beter. Kleine stukjes plastic zinken naar de bodem, tenzij ze onderweg belanden in de bek van een vis, kwal of ander zeedier. Deze Plastic Soep is volgens onderzoekers zeker 34 keer zo groot als Nederland. En ze groeit nog altijd. Het thema afval staat zowel in lager onderwijs als in secundair onderwijs op het programma. Een originele invalshoek vormt het probleem van de plastic soep, waar in We hebben maar één planeet een hoofdstuk aan gewijd is. Met volgende lestips helpen we je graag op weg voor een inspirerende les of zelfs lessenreeks. We hebben ervoor gekozen om geen kant-en-klare les met lesbladen aan te bieden. We opteren voor een reeks ideeën, waaruit elke leerkracht kan putten om snel tot een aangename les(senreeks) te komen. We wensen je veel succes! Intro - Lees op blz 50 van We hebben maar één planeet het stukje Een grote ontdekking voor. Je kan het bijna doen klinken als een sprookje. - kunnen ze het probleem verwoorden? - Vul aan met de feiten op blz 51: het probleem met plastic is dat het bijna nooit verdwijnt en dat we stoffen uit plastic ook opeten. Extra beeldmateriaal:

2 Youtube, bijvoorbeeld: (Nederlands) en (Engels, zou filmpje uit 2001 zijn) digitale foto s op internet het boek Plastic Soep van Jesse Goossens (Lemniscaat, 2009) Stap 1: atlas, rekenen Waar ligt de Stille Oceaan? Waar ligt het gebied van de Plastic Soep? Hoe groot is Nederland? Hoe groot is 34 keer zo groot als Nld? Welk deel van de Stille Oceaan is dat dan? En hoeveel keer België is de Plastic Soep? Stap 2: Oplossingen aangereikt in het boek - Welke drie oplossingen om minder plastic afval te maken, reikt het boek aan? Welke van de drie suggesties krijgt de voorkeur van de leerlingen? - Laat de lln. meningen sprokkelen over plastic zakken verbieden (cf. blz 52). Gebruik hiervoor het schema op bladzijde 52. Je kan hier opteren voor een activiteit in de klas, of je stuurt de leerlingen op pad. Organiseer een terugkommoment, waarop ze de verschillende meningen naast elkaar leggen. Komen er meningen/verhalen telkens terug? Wat valt op? Stap 3: Wat willen ze zelf anders doen? - In het boek staan een aantal voorstellen om minder plastic afval te creëren. Daag de leerlingen uit! Wat willen zij vanaf nu anders doen? Voor het secundair: Een voornemen is één ding, een nieuwe gewoonte aanleren, vraagt tijd en inspanning. Overloop met de leerlingen de stappen die volgens hen nodig zijn om van iets nieuws een gewoonte (automatisme) te maken. Je vindt

3 hierover online veel info, maar interessanter is om hen zelf te laten bedenken wat de mogelijke valkuilen zijn. Voor de laatste graad lagere school: Laat ze een poster maken met hun voornemen, of laat ze in de andere klassen hun voornemens gaan vertellen - Samen aan een nieuwe gewoonte werken, stimuleert! Werk samen met de leerlingen aan een positief stimuleringssysteem (noem het vooral niet: controlesysteem), waardoor ze elkaar helpen om de nieuwe gewoonte aan te leren. Mogelijke voorbeelden: samen plastic bekers beschilderen, een cool logo ontwerpen om op een linnen tasje te strijken dat iedereen elke dag meebrengt II Verder werken rond afval! Plastic Soep is één deel van het afvalprobleem. Afval zelf is verantwoordelijk voor een groot deel van onze ecologische voetafdruk. En het is ook één van de domeinen waarin individuele actie meteen resultaat oplevert. (Elke vuilniszak die je minder buitenzet, zie je meteen niet meer.) In We hebben maar één planeet besteden we in het deel Afval ook nog aandacht aan: Een planeet vol afval?, Elektro van games tot gsm en Verborgen afval. Voldoende stof voor een inspirerende lessenreeks! We geven enkele aanzetten, verdere uitwerking zit in het boek. Zeker Les 5 (verborgen afval) is voor kinderen en jongeren vaak een eye-opener. Maak er gebruik van! Les 2: Meer afval dan plastic: we produceren gewoon te veel afval - Afvalzak van klas wegen, van hele school wegen, hou dat 4 weken vol en noteer verschillen (Meten is weten, blz 44) - Organiseer activiteiten om afval te verminderen (blz 45-48, 57-58) - Praat over het bewust zijn van afval: als je erop let, zal je meteen minder afval maken Les 3: recycleren en sorteren - Zie blz. 46 en 48: weten de leerlingen welk afval waar thuishoort? - Kennen ze het principe van de Kringwinkel? Ga op bezoek, als er één in de buurt is. - Start een ruilclub op in de klas! (zie blz. 46)

4 Les 4: Elektronisch afval - Introductie: foto s met vuilnisbelten vol elektronisch afval. Makkelijk te vinden via google images en trefwoord electronic waste of e-waste. Toon de foto s en vraag of ze weten wat er op staat, waar dit gebeurt - Maak een overzicht: welk elektronisch afval kennen ze? Weten ze wat ermee gebeurt? (zie blz. 57 voor meer uitleg). Maak er een positief verhaal van: er zijn meer en meer initiatieven die proberen om elektronisch afval te vermijden, of die de verwerking veilig willen maken. Voor secundair: Verwijs hier ook naar de kringwinkels, en naar de recupelbijdrage. - Rondvraagje in de klas (vooral voor secundair): wie heeft een gsm? Hoe oud is die? Waarom hebben ze een nieuwe verkocht? Vertel het verhaal van coltan, en koppel het aan de explosieve situatie in Congo. Probeer er een positieve moraal aan vast te knopen: gsm s zijn bijna onmisbaar, draag er zorg voor. En gooi je afgedankte gsm niet gewoon weg. Laat de lln. via internet opzoeken waar ze met hun afgedankte gsm terechtkunnen (er zijn meerdere mogelijkheden). Je kan de klas in groepjes opdelen en een ander groepje laten zoeken naar groene elektronica, naar standaarden en rankings (zie o.a. bij Greenpeace, de overzichten richten zich vooral op pc s, nog niet op gsm s). Les 5: Verborgen afval, een blikje reist de wereld rond - Voor leerlingen die Engels beheersen: laat hen naar het basisfilmpje kijken op - Als je leerlingen in het basisonderwijs minder goed Engels kennen, is het aangewezen om te werken via de illustratie op blz. 61 van We hebben maar één planeet en eventueel vervolgens samen te kijken naar het filmpje. - Vraag hen na het verhaal/de film naar de conclusie. Die moet ongeveer luiden: het grootste deel van het afval dat wij mensen maken, belandt dus niet in onze vuilnisbak. - Gesprek: niet makkelijk te vatten, dat het grootste deel van het afval onzichtbaar' is. Kunnen ze hiervan enkele gevolgen noemen? Als de vorige vraag te abstract is, kan je met stellingenkaarten werken. Enkele voorbeelden: Omdat we het meeste afval niet zien, maken we ons er niet druk om. Op alles wat we kopen, zou moeten staan hoeveel kilo afval het onderweg maakt. Dan zou ik minder afval weggooien. Moet de overheid niet gewoon alles verbieden, wat we maar één keer gebruiken?

5 Het is toch niet mijn probleem dat één blikje zoveel afval oplevert. De fabrikanten kunnen toch een oplossing zoeken, als dat echt nodig is? - Kom samen met de leerlingen tot uitspraken/meningen/bedenkingen, die je door elkaar op het bord zet. Zijn er parallellen tussen de uitspraken? Omcirkel gelijkaardige uitspraken in dezelfde kleur. - Vraag aan de leerlingen wat ze van de film en het gesprek zullen onthouden. III En omdat je nu de smaak te pakken hebt.. Grasduin in het boek verder in de hoofdstukken met verwante thema s: Reclame Papier - Volle kasten - Zie ik er mooi uit?