Serie Voortgezette studie in het boekhouden Administratie en ondernemingen. Opgaven

Transcriptie

1 Serie Voortgezette studie in het boekhouden Administratie en ondernemingen Opgaven

2

3 Serie Voortgezette studie in het boekhouden Administratie en ondernemingen Opgaven E. Rijswijk M.H.A.F. van Summeren A. Smeenge Vijftiende druk Wolters-Noordhoff Groningen Houten

4 Ontwerp omslag: G2K Designers, Groningen Omslagillustratie: photodisc Wolters-Noordhoff bv voert voor het hoger onderwijs de imprints Wolters-Noordhoff, Stenfert Kroese, Martinus Nijhoff en Vespucci. Eventuele op- en aanmerkingen over deze of andere uitgaven kunt u richten aan: Wolters-Noordhoff bv, Afdeling Hoger Onderwijs, Antwoordnummer 13, 9700 VB Groningen, info@wolters.nl / Wolters-Noordhoff bv Groningen/Houten, The Netherlands Behoudens de in of krachtens de Auteurswet van 1912 gestelde uitzonderingen mag niets uit deze uitgave worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand of openbaar gemaakt, in enige vorm of op enige wijze, hetzij elektronisch, mechanisch, door fotokopieën, opnamen of enige andere manier, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever. Voor zover het maken van reprografische verveelvoudigingen uit deze uitgave is toegestaan op grond van artikel 16h Auteurswet 1912 dient men de daarvoor verschuldigde vergoedingen te voldoen aan Stichting Reprorecht (postbus 3060, 2130 KB Hoofddorp, Voor het overnemen van korte gedeelte(n) uit deze uitgave in bloemlezingen, readers en andere compilatiewerken (artikel 16 Auteurswet 1912) kan men zich wenden tot Stichting PRO (Stichting Publicatie- en Reproductierechten Organisatie, postbus 3060, 2130 KB Hoofddorp, Voor het overnemen van niet-korte gedeelte(n) dient men zich rechtstreeks te wenden tot de uitgever. All rights reserved. No part of this publication may be reproduced, stored in a retrieval system, or transmitted, in any form or by any means, electronic, mechanical, photocopying, recording, or otherwise, without the prior written permission of the publisher. ISNB NUR 786

5 Woord vooraf Het opgavenboek Serie Voortgezette studie in het boekhouden: Administratie en ondernemingen bevat voor elk van de in het theorieboek opgenomen hoofdstukken een ruime hoeveelheid opgaven. De opgaven zijn in toenemende moeilijkheidsgraad geplaatst. Bij nagenoeg elk hoofdstuk zijn ook examenvraagstukken opgenomen, bijvoorbeeld van het examen SPD-Bedrijfsadministratie. De uitwerkingen van de meeste opgaven zijn via de website van Wolters-Noordhoff ( wolters.nl) te raadplegen. De uitwerkingen van de opgaven die gemarkeerd zijn met een asterisk (*), zijn opgenomen in de docentenhandleiding bij het theorieboek. Ook de docentenhandleiding is voor docenten te raadplegen via de genoemde website. Gezien de grote hoeveelheid opgaven die bij elk hoofdstuk is opgenomen, zal ten behoeve van de voorbereiding op een tentamen of examen een selectie moeten worden gemaakt. Het spreekt vanzelf dat in deze selectie opgaven op het niveau van examenvraagstukken niet mogen ontbreken. Het materiaal in het opgavenboek hebben we met de grootst mogelijke zorg samengesteld. We zijn oprecht van mening dat we je met deze opgavenverzameling een kwaliteitsproduct hebben voorgelegd. Opmerkingen met betrekking tot de opgaven en uitwerkingen kunnen worden gezonden aan de uitgeverij; per post: Wolters-Noordhoff, afdeling Voorlichting HO, Postbus 58, 9700 MB Groningen, of per nl. Wijchen, M. van Summeren Mijdrecht, E. Rijswijk Eelde, A. Smeenge juni 2006

6

7 Studiewijzer Structuur Serie Voortgezette studie in het boekhouden: Administratie en ondernemingen bestaat uit een theorieboek en een opgavenboek. Het theorieboek bestaat uit vier delen: I Handelsondernemingen II Industriële ondernemingen III Dienstverlenende ondernemingen IV Rechtsvormen van ondernemingen In deze vier delen zijn negenentwintig hoofdstukken ondergebracht, waarin de theorie wordt behandeld. In het theorieboek is elk hoofdstuk op dezelfde manier opgebouwd, namelijk: een inhoudsopgave en een inleiding; een behandeling van de stof in paragrafen (en eventueel subparagrafen). In het opgavenboek is voor elk hoofdstuk een ruime hoeveelheid opgaven opgenomen. De uitwerkingen van de meeste opgaven zijn via de website van Wolters-Noordhoff ( te raadplegen. De opgaven waarvan de uitwerkingen in de Docentenhandleiding zijn opgenomen, zijn gemarkeerd met een asterisk (*). De Docentenhandleiding is voor docenten ook te raadplegen via de website. Studieaanwijzingen Het verwerken van de theorie vergt een goede studiestrategie. De volgende studieaanwijzingen zijn daarbij behulpzaam. Lees aandachtig de inleiding. In de inleiding worden ook onderwerpen uit Basisstudie in het boekhouden, zij het beknopt, herhaald. Lees aandachtig de deelopening. In de deelopening wordt beknopt aangegeven wat de inhoud van het deel is. Het theorieboek bestaat uit vier delen. Lees aandachtig de hoofdstukopening (inhoud en inleiding). In de hoofdstukopening wordt beknopt aangegeven wat de inhoud van het hoofdstuk is. Werk de paragrafen van het hoofdstuk door. De theorie die in een paragraaf wordt behandeld wordt vaak toegelicht met een of meer voorbeelden. Bestudeer deze zorgvuldig. Achterin het theorieboek is een lijst met kernbegrippen opgenomen en de omschrijving daarvan. Maak nu de opgaven die van het desbetreffende hoofdstuk in het opgavenboek zijn opgenomen. Veelal moet een selectie worden gemaakt. In deze selectie mogen opgaven op het niveau van eindexamenvraagstukken niet ontbreken.

8 Controleer de door jou uitgewerkte opgaven die niet door je docent worden besproken aan de hand van uitwerkingen. De uitwerkingen kunnen je overigens ook behulpzaam zijn als je bij de uitwerking van een opgave ondanks raadpleging van het theorieboek, vastloopt. Ga verder met het volgende hoofdstuk.

9 Inhoud Deel 1 Handelsondernemingen 10 1 Administratie van handelsgoederen 12 2 Omzetbelasting 24 3 Administratie van kosten en opbrengsten 29 4 Opslagmethode en handelsondernemingen 39 5 Kostenplaatsenmethode en handelsondernemingen 47 6 Kostenbudgettering en handelsondernemingen 53 7 Direct costing en handelsondernemingen 75 8 Economische voorraad bij handelsondernemingen 86 9 Emballage Quasigoederen (bij handelsondernemingen) Transacties in vreemde valuta Nevenvestigingen (filialen) 137 Deel 2 Industriële ondernemingen Administratie en massaproductie Actuele prijzen en massaproductie Administratie en stukproductie Kostenbudgettering en industriële ondernemingen Direct costing en industriële ondernemingen Activity based costing en industriële ondernemingen Economische voorraad bij industriële ondernemingen Leasing Materiële vaste activa Onderzoek en ontwikkeling 330 Deel 3 Dienstverlenende ondernemingen Dienstverlenende ondernemingen nader beschouwd Voorbeelden van dienstverlenende ondernemingen 353 Deel 4 Rechtsvormen van ondernemingen Eenmanszaak Vennootschap onder firma (Vof) en commanditaire vennootschap (CV) Besloten vennootschap (BV) en naamloze vennootschap (NV) Eigen vermogen bij BV en NV Mutaties eigen vermogen bij BV en NV 393

10 Handelsondernemingen 1 1 Administratie van handelsgoederen 12 2 Omzetbelasting 24 3 Administratie van kosten en opbrengsten 29 4 Opslagmethode en handelsondernemingen 39 5 Kostenplaatsenmethode en handelsondernemingen 47 6 Kostenbudgettering en handelsondernemingen 53 7 Direct costing en handelsondernemingen 75 8 Economische voorraad bij handelsondernemingen 86 9 Emballage Quasigoederen (bij handelsondernemingen) Transacties in vreemde valuta Nevenvestingen (filialen) 137

11 x Paragraafkopje 11

12 1 Administratie van handelsgoederen 1.1 De handelsonderneming Lambregts registreert de goederen op de voorraadrekening tegen inkoopprijzen. In het grootboek komen onder andere voor de rekeningen 700 Voorraad goederen en 820 Brutowinst. Op 1 januari bedroeg de goederenvoorraad Over de maand januari worden de volgende gegevens verstrekt: 1 Inkoopboek Inkoopretourenboek Verkoopboek verkoopprijs inkoopprijs Verkoopretourenboek verkoopprijs inkoopprijs Gevraagd a Journaliseer de voorgaande dagboekgegevens over januari. b Stel de rekening Voorraad goederen samen. c Journaliseer de bovenstaande dagboekgegevens over januari nogmaals, nu in de veronderstelling dat de rekening Brutowinst gesplitst is in de rekeningen 800 Kostprijs omzet en 830 Omzet. 1.2 De handelsonderneming Bouman administreert de goederenvoorraad tegen inkoopprijzen. Onderstaand zijn enkele rekeningen voorkomende in het grootboek weergegeven met daarachter de saldi per 1 maart: Debet Credit 130 Afgeleverde goederen Ontvangen goederen Voorraad goederen Ontvangen facturen Af te leveren goederen Over de maand maart worden de volgende gegevens verstrekt: 1 Inkoopboek Goederenontvangstenboek Afstemregister inkopen Verkoopboek (inkoopprijs ) 5 Goederenafleveringenboek Afstemregister verkopen Gevraagd a Journaliseer de voorgaande dagboekgegevens over maart. b Stel de rekeningen 130, 140, 710 en 720 samen. c Wat is de betekenis van het saldo voorkomende op elk van de onder b genoemde rekeningen? 12

13 1.3 Gevraagd a Waardoor wordt het kernpunt van het boekingsschema van de administratie tegen inkoopprijzen gevormd? b Uit welke varianten dient men voor de vaststelling van de prijzen van de verkochte goederen een keuze te maken, zodra het om dooreen leverbare artikelen gaat? c Typeer: 1 het fifo-stelsel; 2 het lifo-stelsel; 3 het gemiddelde-inkoopprijsstelsel. 1.4 Van een artikel is op 1 januari een voorraad van 18 eenheden à 12 aanwezig. In januari vinden in dit artikel de volgende transacties plaats: 7 januari verkocht 5 stuks à 20 8 januari verkocht 4 stuks à 20 9 januari gekocht 18 stuks à januari verkocht 9 stuks à januari verkocht 9 stuks à januari verkocht 7 stuks à januari gekocht 12 stuks à januari verkocht 6 stuks à 23 De administratie geschiedt volgens de fifo-methode. Gevraagd a Stel de gecomprimeerde journaalposten over januari samen. b Stel het winstoverzicht over januari op. 1.5 Indien de administratie geschiedt volgens de gemiddelde-inkoopprijsmethode, hoe ziet de uitwerking van opgave 1.4 er dan uit? 1.6 Indien in opgave 1.4 de administratie geschiedt volgens de lifomethode, hoe ziet de uitwerking van opgave 1.04 er dan uit? 1.7 Indien voor de waardering op de balans bij het lifo-systeem wordt uitgegaan van het zogenoemde collectief lifo (= lifo per balansdatum), tot welke boeking geeft dit bij opgave 1.6 dan nog aanleiding? 1.8 De marktinkoopprijs van het artikel uit opgave 1.4 bedraagt op 31 januari 11. Gevraagd a Tot welke journaalpost geeft dit aanleiding in de volgende gevallen: 1 fifo-methode; 2 gemiddelde-inkoopprijsmethode; 3 lifo-methode; 4 het zogenoemde collectief lifo. b Hoeveel bedraagt de winst in elk van de onder 1 tot en met 4 vermelde gevallen? 1 Administratie van handelsgoederen 13

14 1.9 De handelsonderneming Beukhof administreert de goederenvoorraad tegen verkoopprijzen. In het grootboek komen onder andere voor de rekeningen 700 Voorraad goederen en 710 Ongerealiseerde winst. De rekening 700 Voorraad goederen is op 1 januari geopend met en de rekening 710 Ongerealiseerde winst met Over de maand januari worden de volgende gegevens verstrekt: 1 Inkoopboek/goederenontvangstenboek kolom Verkoopprijs kolom Inkoopprijs Verkoopboek/goederenafleveringenboek kolom Bruto-omzet kolom Netto-omzet NB: Winstpercentage 50% van de (bruto)verkoopprijs. In het grootboek komen de omzet en de kostprijs omzet naar voren. Gevraagd a Journaliseer de over januari verstrekte gegevens. b Bepaal het saldo ultimo januari van de rekeningen 700 en 710. * 1.10 Een handelsonderneming administreert de goederenvoorraad tegen verkoopprijzen. In het grootboek zijn onder andere de volgende rekeningen opgenomen: 140 Afgeleverde goederen 701 Af te leveren goederen 150 Ontvangen goederen 705 Ongerealiseerde winst 700 Voorraad goederen 710 Ontvangen facturen Over de maand juni zijn de volgende gegevens bekend: 1 Inkoopboek Ingaand magazijnboek verkoopprijzen inkoopprijzen Afstemregister inkopen Verkoopboek bruto-omzet netto-omzet NB: Gemiddeld winstpercentage 35% van de (bruto)verkoopprijs. Omzet moet rechtstreeks uit het grootboek blijken. 5 Uitgaand magazijnboek Afstemregister verkopen Gevraagd a Journaliseer de verstrekte gegevens. De rekening Afgeleverde goederen vertoont ultimo juni een (in verkoopprijzen uitgedrukt debet)saldo van b Tot welke journaalpost vormt dit gegeven nog aanleiding? NB: Maak hierbij gebruik van het in de opgave vermelde winstpercentage. 14 Deel 1 Handelsondernemingen

15 * 1.11 Kledingboetiek Trendy verkoopt voornamelijk vrijetijdskleding en betrekt deze kleding van haar hoofdkantoor. De boetiek koopt ook zelfstandig bij derden kleding in om het assortiment aan te vullen. De goederen en facturen worden niet gelijktijdig ontvangen. Zowel de van het hoofdkantoor betrokken kledingvoorraden als de voorraden zelfstandig ingekochte kleding worden door Trendy tegen vaste verkoopprijzen geadministreerd. Bij de berekening van de vaste verkoopprijs wordt uitgegaan van een verwachte gemiddelde inkoopprijs die gescheiden wordt gecalculeerd zowel voor de zomercollectie als voor de wintercollectie voor het komende boekjaar. De zelf ingekochte kleding wordt gedurende het gehele jaar verkocht. De samenstelling van de vaste verkoopprijs is als volgt: Zelf ingekochte kleding Vrijetijdskleding betrokken via het hoofdkantoor Zomercollectie Wintecollectie Verwachte gemiddelde inkoopprijs 60% 55% 50% Winstopslag 40% 45% 50% Vaste verkoopprijs 100% 100% 100% De leveringen van de zomer- en wintercollecties via het hoofdkantoor worden afgerekend tegen de verwachte gemiddelde inkooprijs voor de respectievelijke collecties. De verkopen geschieden à contant en worden in de kasregisters gesplitst in de volgende groepen: van het hoofdkantoor ingekochte zomercollectie; van het hoofdkantoor ingekochte wintercollectie; zelf ingekochte kleding. De omzet en de kostprijs van de omzet worden geboekt vanaf een door de boekhouding opgestelde recapitulatiestaat van de kasregisterontvangsten. Boekingsfeiten met betrekking tot de maand september: 1 Inkoopboek Ontvangen facturen van het hoofdkantoor voor de wintercollectie ter waarde van Ontvangen facturen van leveranciers ad De verwachte gemiddelde inkoopprijs is Boek inkomende kleding Ontvangen van het hoofdkantoor wintercollectie met als verwachte gemiddelde inkoopprijs Ontvangen van leveranciers kleding met als verwachte gemiddelde inkoopprijs Kasboek (gedeeltelijk) 1 Administratie van handelsgoederen 15

16 Afdrachten kasregisters: zelf ingekochte kleding zomercollectie wintercollectie Recapitulatiestaat kasregisterontvangsten Omzet september: zelf ingekochte kleding zomercollectie wintercollectie Gevraagd Geef de journaalposten naar aanleiding van de boekingsfeiten. NB: In het grootboek van de kledingboetiek worden de rekening Inkopen en de rekening Hoofdkantoor gehanteerd. Gebruik afzonderlijke rekeningen met betrekking tot respectievelijk zelf ingekochte kleding, zomercollectie van het hoofdkantoor en wintercollectie van het hoofdkantoor Een handelsonderneming administreert de goederenbeweging tegen vaste verrekenprijzen (v.v.p.). Het grootboek bestaat onder andere uit de volgende rekeningen: 145 Ontvangen goederen 705 Prijsverschillen 700 Voorraad goederen 710 Ontvangen facturen De rekening Ontvangen goederen wordt bijgehouden tegen v.v.p.; de rekening Ontvangen facturen tegen factuurprijs. Aan de verkoopzijde bestaan geen verschillen tussen de afgeleverde goederen en verzonden verkoopfacturen. Over de maand februari zijn de volgende gegevens bekend: 1 Inkoopboek Magazijnontvangstenboek Afstemregister v.v.p factuurprijs Verkoopboek Magazijnafgiftenboek Gevraagd a Journaliseer de gegevens over februari. b Welke aanvullende boeking moet worden gemaakt teneinde ook het prijsverschil tot uitdrukking te brengen van de goederen die wel reeds zijn ontvangen maar niet zijn gefactureerd? (Bedragen worden niet verlangd.) * 1.13 De onderneming Timmer handelt in telecommunicatieapparatuur. De voorraad wordt geadministreerd tegen v.v.p. In het grootboek komt men onder andere de volgende rekeningen tegen: 16 Deel 1 Handelsondernemingen

17 145 Ontvangen goederen 701 Ontvangen facturen 700 Voorraad goederen 705 Prijsverschillen Aan de verkoopzijde bestaat geen verschil in facturerings- en afleveringsmoment. Over de maand augustus zijn de volgende gegevens bekend: 1 Inkoopboek v.v.p factuurprijs Magazijnontvangstenboek Afstemregister Verkoopboek Magazijnafgiftenboek Gevraagd a Leid uit de verstrekte gegevens af tegen welke prijs de rekening Ontvangen goederen wordt bijgehouden, alsmede tegen welke prijs de rekening Ontvangen facturen wordt bijgehouden. b Journaliseer de gegevens over augustus. * 1.14 In de handelsonderneming Danckaert wordt de goederenbeweging geadministreerd tegen v.v.p. Het verloop van de inkoopprijs van de verhandelde artikelen is zodanig dat men (onder handhaving van de eerder vastgestelde v.v.p.) de v.v.p. bij de verkoop corrigeert met een indexcijfer. De gemiddelde opslagduur van de voorraad is bij de handelsonderneming Danckaert drie maanden. Van de inkopen van september bedraagt de factuurprijs en de v.v.p Gevraagd a Bereken uit de inkoopgegevens van september het op de verkopen van december toe te passen indexcijfer (in een geheel cijfer nauwkeurig). Financiële feiten over december: 1 Inkoopboek/magazijnontvangstenboek factuurprijs v.v.p Verkoopboek/magazijnafgiftenboek factuurprijs v.v.p In het grootboek komen onder andere de volgende rekeningen voor: 130 Debiteuren 715 Verrekende prijsverschillen 140 Crediteuren 800 Kostprijs omzet 700 Voorraad goederen 830 Omzet 710 Prijsverschillen 930 Resultaat op prijsverschillen Aan het einde van het derde kwartaal is het creditsaldo van de rekening 715 Verrekende prijsverschillen weggeboekt onder gelijktijdige vermindering met eenzelfde bedrag van het debetsaldo van de rekening 710 Prijsverschillen. b Journaliseer de financiële feiten. 1 Administratie van handelsgoederen 17

18 Per 31 december vertonen de volgende rekeningen de daarachter vermelde saldi (de onder b gevraagde journaalposten zijn reeds in de gegeven saldi opgenomen): Debet Credit 700 Voorraad goederen Prijsverschillen Verrekende prijsverschillen Resultaat op prijsverschillen De historische uitgaafprijs van de eindvoorraad wordt gesteld op c d e Tot welke journaalpost vormen voorgaande gegevens nog aanleiding? Met welke bedragen komen de vier rekeningen voor op de kolommenbalans per 31 december? Bereken voor welk bedrag er in oktober/november aan prijsverschillen verrekend is Een onderneming voert de administratie van de goederenbeweging tegen actuele prijzen. In het grootboek komen onder andere voor de rekeningen: 045 Herwaarderingsreserve 700 Voorraad goederen 130 Debiteuren 800 Kostprijs omzet 140 Crediteuren 830 Omzet De volgende chronologisch gerangschikte gegevens worden verstrekt: 1 beginvoorraad 600 eenheden à 20 (inkoopprijs = actuele prijs) 2 prijsstijging actuele prijs 24 3 inkoop 300 eenheden à 24 4 prijsdaling actuele prijs 22 5 verkoop 420 eenheden à 40 6 prijsdaling actuele prijs 21 Gevraagd a Tot welke journaalposten vormen de verstrekte gegevens aanleiding? b Stel de rekeningen 045 Herwaarderingsreserve en 700 Voorraad goederen samen. NB: Rekening 045 Herwaarderingsreserve had aan het begin van de periode een saldo van nihil. c Bereken het transactieresultaat op actuele grondslag. Op elk moment dat prijswijziging op de inkoopmarkt optreedt, registreert de onderneming dit in de boekhouding (continuele waarderegistratie). d1tot welke momenten kan men zich om praktische redenen beperken? 2 Waar kunnen praktische redenen ook toe leiden? 18 Deel 1 Handelsondernemingen

19 1.16 In opgave 1.15 wordt de rekening Herwaarderingsreserve gecrediteerd respectievelijk gedebiteerd voor: werkelijk aanwezige voorraad prijswijziging. In deze opgave moet de rekening Herwaarderingsreserve worden gecrediteerd respectievelijk gedebiteerd voor: normale voorraad prijswijziging. De gegevens van de vorige opgave gelden ook hier. Een aanvullend gegeven is dat de normale voorraad 600 eenheden bedraagt. Bovendien moet nu van de volgende grootboekrekeningen gebruik worden gemaakt: 045 Herwaarderingsreserve 705 Speculatievoorraad 130 Debiteuren 800 Kostprijs omzet 140 Crediteuren 830 Omzet 190 Ongerealiseerd speculatieresultaat 960 Speculatieresultaat 700 Normale voorraad Gevraagd a Journaliseer de desbetreffende gegevens. b Stel de rekeningen 045 Herwaarderingsreserve, 190 Ongerealiseerd speculatieresultaat en 960 Speculatieresultaat samen. c Bereken het perioderesultaat De handelsonderneming Boskant stelt iedere maand een balans en een winst-en-verliesrekening op. De goederenrekening wordt gemengd gevoerd. De rekening 7.. Voorraad goederen is per 1 juli (debet) geopend met Over juli worden de volgende dagboekgegevens verstrekt: Inkoopboek Totaalbedrag Verkoopboek Totaalbedrag Gevraagd a Journaliseer de verstrekte dagboekgegevens. b Werk de rekening Voorraad goederen bij. c Stel wat de rekening Voorraad goederen betreft de proef- en saldibalans per 31 juli samen. De waarde van de op 31 juli aanwezige goederen bedraagt (volgens inventarisatie) d e f Stel met betrekking tot de rekening Voorraad goederen de kolommenbalans per 31 juli samen. Sluit de rekening Voorraad goederen af. Vul ter bepaling van de inkoopprijs van de in juli verkochte goederen, het volgende schema in: Beginvoorraad bij: Ontvangen inkopen - af: Eindvoorraad - Inkoopprijs van de verkopen 1 Administratie van handelsgoederen 19

20 * 1.18 De handelsonderneming Teersdijk stelt elk kwartaal een balans en een winst-en-verliesrekening op. De rekening 7.. Voorraad goederen bij de handelsonderneming is een gemengde rekening. Per balansdatum wordt van de rekening 7.. Voorraad goederen de functie van resultaatrekening overgenomen door de rekeningen 8.. Opbrengst verkopen en 8.. Inkoopprijs verkopen. Hierdoor vervult de rekening 7.. Voorraad goederen per balansdatum slechts de functie van balansrekening. De bijgewerkte rekening 7.. Voorraad goederen over het eerste kwartaal ziet er als volgt uit: 7.. Voorraad goederen 1 jan. Van Balans mrt. Inkoopretourenboek mrt. Inkoopboek mrt. Verkoopboek mrt. Verkoopretourenboek Gevraagd a Geef aan hoe de rekening 7.. Voorraad goederen voorkomt op de proefen saldibalans per 31 maart. De waarde van de op 31 maart aanwezige voorraad goederen bedraagt (bepaald door inventarisatie). b Vul voor het eerste kwartaal het volgende overzicht in: Beginvoorraad bij: Inkopen ( / retourinkopen) - af: Eindvoorraad - Inkoopprijs van de verkopen Verkopen ( / retourverkopen) c d e Geef de voorafgaande journaalpost waarmee wordt bereikt dat het (nieuwe) saldo van de rekening 7.. Voorraad goederen een bezitting voorstelt. Stel met betrekking tot de rekeningen 7.. Voorraad goederen, 8.. Opbrengst verkopen en 8.. Inkoopprijs verkopen de kolommenbalans per 31 maart samen. NB: Neem voor de voorafgaande journaalpost een afzonderlijke (dubbel)kolom op. Sluit, rekening houdende met de voorafgaande journaalpost, de drie rekeningen af De ijzeren voorraad wordt gewaardeerd tegen de ijzerenvoorraadprijs (basisprijs). Als de marktprijs ultimo periode lager is dan de ijzerenvoorraadprijs, vindt waardering plaats tegen die lagere prijs. Gevraagd a Hoe wordt in geval van een manco het bedrag bepaald dat op de waardering van de ijzeren voorraad in mindering moet worden gebracht? b Hoe wordt in geval van een surplus het bedrag bepaald dat bij de waardering van de ijzeren voorraad moet worden opgeteld? 20 Deel 1 Handelsondernemingen

21 * 1.20 De handelsonderneming Hoogenboom handelt uitsluitend in artikel Alfa. De onderneming past het ijzerenvoorraadstelsel toe: ijzeren voorraad 800 artikelen; ijzerenvoorraadprijs 40 per artikel. De marktprijs van het artikel Alfa is: op 31 december ; op 31 december ; op 31 december Verdere gegevens: Ultimo 2004 is de voorraad 700 artikelen. In 2005 zijn artikelen ingekocht à 48 per artikel en artikelen verkocht à 85 per artikel. In 2006 zijn artikelen ingekocht à 52 per artikel en artikelen verkocht à 87,50 per artikel. Gevraagd a Stel de (gemengde) rekening Voorraad goederen over 2005 samen; sluit de rekening ook af. b Stel de rekening Voorraad goederen over 2006 samen Een handelsonderneming handelt uitsluitend in artikel Bèta. De onderneming past het ijzeren-voorraadstelsel toe. De ijzeren voorraad bestaat uit twee lagen, namelijk: artikelen met een basisprijs van 50 per artikel; artikelen met een basisprijs van 60 per artikel. De marktprijs van het artikel Bèta is: op 31 december ; op 31 december Verdere gegevens: Ultimo 2005 is de voorraad artikelen. In 2006 zijn artikelen ingekocht à 63 per artikel en artikelen verkocht à 100 per artikel. Ultimo 2006 wordt besloten om de ijzeren voorraad vanwege blijvende inkrimping van de bedrijfsactiviteiten terug te brengen tot artikelen. Gevraagd Stel de (gemengde) rekening Voorraad goederen over 2006 samen (inclusief afsluiten) Een onderneming administreert de voorraad tegen v.v.p. De balanswaardering van de voorraad geschiedt op basis van het ijzerenvoorraadstelsel. Aan het einde van de periode vertonen de volgende rekeningen de daarachter vermelde saldi: 1 Administratie van handelsgoederen 21

22 Debet Credit 700 Voorraadgoederen Prijsverschillen bij inkoop Reserve ijzeren voorraad Resultaat prijsverschillen 965 Voorraadresultaten Verdere gegevens: De ijzeren voorraad is eenheden. De ijzerenvoorraadprijs is 20 per eenheid. De marktinkoopprijs is ultimo periode 32 per eenheid. De v.v.p. is 30 per eenheid. De uitgaafprijs van de eindvoorraad is gemiddeld 35 per eenheid. Gevraagd a Bereken de omvang van de eindvoorraad. b1bereken de historische uitgaafprijs van de eindvoorraad. 2 Geef de hiermee verband houdende journaalpost. c1bereken de waardering van de eindvoorraad volgens het ijzerenvoorraadstelsel. 2 Geef de hiermee verband houdende journaalpost. d Hoe komt de kolommenbalans er met betrekking tot de gegeven rekeningen uit te zien? 1.23 NB: Een deel van de gegevens van deze opgave zijn ontleend aan opgave De handelsonderneming Hoogenboom handelt uitsluitend in artikel Alfa. De onderneming past het ijzerenvoorraadstelsel toe: ijzeren voorraad 800 artikelen; ijzeren-voorraadprijs 40 per artikel. De marktprijs van het artikel Alfa is: op 31 december ; op 31 december ; op 31 december Verdere gegevens: Ultimo 2004 is de voorraad 700 artikelen. In 2005 zijn artikelen ingekocht à 48 per artikel en artikelen verkocht à 85 per artikel. In 2006 zijn artikelen ingekocht à 52 per artikel en artikelen verkocht à 87,50 per artikel. De handelsonderneming Hoogenboom administreert de voorraad tegen v.v.p. De v.v.p. van één artikel Alfa is steeds 44 per artikel. In het grootboek komen onder andere de volgende rekeningen voor: 700 Voorraad goederen 805 Omzet 710 Prijsverschillen bij inkoop 920 Resultaat prijsverschillen 720 Reserve ijzeren voorraad 930 Voorraadresultaat 800 V.v.p.-waarde van de omzet 22 Deel 1 Handelsondernemingen

23 De inkoopprijs van de voorraad ultimo 2004, 2005 en 2006 is respectievelijk 45, 48 en 52 per artikel. Gevraagd a Bereken de saldi waarmee de rekeningen 700, 710 en 720 per 1 januari 2005 moeten worden geopend. b Geef voor 2005 de journaalposten van: 1 de inkoop; 2 de verkoop; 3 het prijsverschil met betrekking tot de verkopen; 4 de mutatie van de rekening Reserve ijzeren voorraad. c Stel de kolommenbalans op per 31 december 2005 voor de gegeven rekeningen. d Laat de aansluiting zien met opgave 1.20 voor wat betreft de winst over 2005 en de voorraadwaardering per 31 december e Stel alle journaalposten op over f Stel de kolommenbalans op per 31 december 2006 voor de gegeven rekeningen. g Laat de aansluiting zien met opgave 1.20 voor wat betreft de winst over 2003 en de voorraadwaardering per 31 december Per 1 januari 2007 wordt de v.v.p. per artikel Alfa vastgesteld op 55. h Geef de journaalpost van de wijziging van de v.v.p Prijsgrondslagen voor de waardering van voorraden mogen niet worden verward met prijsgrondslagen voor de administratie van voorraden. Gevraagd a Welke grondslagen komen er volgens art. 2:384 lid 1 BW voor de waardering van voorraden in aanmerking? b Tegen welke waarde moeten de voorraden bij waardering tegen verkrijgings- of vervaardigingsprijs ultimo periode worden gewaardeerd als ultimo periode: 1 de marktwaarde hoger is dan de verkrijgings- of vervaardigingsprijs; 2 de marktwaarde gelijk is aan de verkrijgings- of vervaardigingsprijs; 3 de marktwaarde lager is dan de verkrijgings- of vervaardigingsprijs? NB: Marktwaarde in de betekenis van opbrengstwaarde. c Tegen welke waarde moeten de voorraden bij waardering tegen actuele waarde worden gewaardeerd indien: 1 aannemelijk is dat de voorraden worden vervangen; 2 niet aannemelijk is dat de voorraden worden vervangen? 1 Administratie van handelsgoederen 23

24 2 Omzetbelasting 2.1 Van elke ondernemer die goederen levert of diensten verricht, wordt omzetbelasting geheven. Gevraagd a In welke twee andere situaties wordt van de ondernemer ook omzetbelasting geheven? Op de belasting die de ondernemer verschuldigd is, mag hij de voorbelasting in mindering brengen. b Wat is als voorbelasting aftrekbaar? De per saldo verschuldigde omzetbelasting wordt periodiek op aangifte aan de belastingdienst afgedragen. c Welke periode betreft het aangiftetijdvak? 2.2 In het grootboek van een onderneming komen onder andere de volgende rekeningen voor: 180 Te vorderen omzetbelasting 181 Te betalen omzetbelasting 182 Af te dragen omzetbelasting Over april gelden onder meer de volgende gegevens: 1 Inkopen handelsgoederen omzetbelasting 19% inkoopfacturen Verkopen handelsgoederen omzetbelasting 19% verkoopfacturen Over het eerste kwartaal aangifte omzetbelasting gedaan: verschuldigde omzetbelasting aftrek van voorbelasting af te dragen omzetbelasting Betaald per bank omzetbelasting eerste kwartaal. Gevraagd Journaliseer de voorgaande gegevens. 2.3 Van de handelsonderneming Lambregts worden over mei de volgende gegevens verstrekt: 1 Inkoopboek tevens goederenontvangstenboek exclusief omzetbelasting omzetbelasting 19%

25 2 Retourinkoopboek tevens goederenretourzendingenboek exclusief omzetbelasting omzetbelasting 19% Verkoopboek tevens goederenafleveringenboek bruto rabatten netto omzetbelasting 19% inkoopprijs Per bank ontvangen van debiteuren Dit bedrag is na aftrek van betalingskorting. 5 In verband met de in mindering gebrachte betalingskorting ( 7.030) voor (inclusief 19% omzetbelasting) creditfacturen uitgereikt. 6 Afnemer A is failliet verklaard. Uit het faillissement wordt geen uitkering ontvangen. In januari aan A (inclusief 19% omzetbelasting) gefactureerd. In maart van A (per bank) hierop ontvangen. Het grootboek van de handelsonderneming bevat onder andere de volgende rekeningen: 110 Bank 235 Tussenrekening betalingskortingen 130 Debiteuren 700 Voorraad handelsgoederen 131 Afschrijving debiteuren 800 Kostprijs omzet 150 Crediteuren 850 Bruto-omzet 180 Te vorderen omzetbelasting 851 Rabatten 181 Te betalen omzetbelasting 952 Verleende betalingskorting Gevraagd Journaliseer de over mei verstrekte gegevens. 2.4 NV Alkmaar is een groothandel. In het grootboek komen de volgende rekeningen voor: 110 Bank 161 Te betalen OB 120 Debiteuren 940 Verleende betalingskorting 150 Crediteuren 941 Genoten betalingskorting 160 Te vorderen OB In de maand juni deden zich de volgende financiële feiten voor: 7 juni Betaald per bank aan leverancier NV Obdam. Deze betaling betreft de factuur van 3 juni. Het bedrag is na aftrek van 2% korting voor betaling binnen 8 dagen na factuurdatum. 13 juni Creditnota ontvangen van NV Obdam: korting voor vervroegde betaling 900 omzetbelasting 19% Omzetbelasting 25

26 21 juni Per bank ontvangen van afnemer BV Bakkum ,70. Dit bedrag is na aftrek van 1,5% korting voor vervroegde betaling. 25 juni Creditnota verzonden aan BV Bakkum: korting voor vervroegde betaling 270 omzetbelasting 19% -. 51, ,30 Gevraagd Geef de journaalposten van de financiële feiten. 2.5 Handelsonderneming NV Oostzaan brengt de afnemers 19% omzetbelasting in rekening en berekent over het factuurbedrag een kredietbeperkingstoeslag van 2%. De volgende gevallen worden verstrekt: 1 Het eindbedrag van de factuur is ,80. 2 Het bedrag van de omzetbelasting is Het bedrag van de kredietbeperkingstoeslag is 285,60. 4 Het bedrag van de kredietbeperkingstoeslag is 98,56. Gevraagd Stel voor elk van de vier gevallen de complete factuur op. * 2.6 Van Rijn BV brengt aan afnemers 4% kredietbeperkingstoeslag in rekening en past daarbij het factuurstelsel toe. De kredietbeperkingstoeslag mag worden afgetrokken van de factuur als er binnen 10 werkdagen wordt betaald. 1 Op 8 augustus is de volgende factuur verzonden aan afnemer Den Hertog: Geleverde goederen % kredietbeperkingstoeslag % omzetbelasting Op 19 augustus wordt per bank ontvangen van Den Hertog Op 24 augustus verzendt Van Rijn BV een creditnota groot aan Den Hertog. Gevraagd a Geef de journaalposten die Van Rijn BV maakt. NB: In de journaalposten moeten steeds de rubrieksnummers van de gebruikte grootboekrekeningen worden vermeld. b Geef de journaalposten die Den Hertog maakt. Van Rijn BV mag voor de kredietbeperkingstoeslag ook het kasstelsel toepassen. c d e Stel de factuur op die op 8 augustus is verzonden. Geef de journaalposten die Van Rijn BV maakt van de verzonden factuur en de ontvangst per bank. Geef de journaalposten die Den Hertog maakt van de ontvangen factuur en de betaling per bank. 26 Deel 1 Handelsondernemingen

27 f Waarom stelt Van Rijn BV geen creditnota op? * 2.7 Voor deze opgave wordt gebruikgemaakt van de verkoopfactuur aan afnemer Den Hertog in opgave 2.6. Van Rijn past voor de kredietbeperkingstoeslag het factuurstelsel toe. Den Hertog betaalt op 31 augustus het totale factuurbedrag per bank. Gevraagd a Geef de journaalposten die Van Rijn BV maakt. b Geef de journaalposten die Den Hertog maakt. Verondersteld wordt nu dat Van Rijn BV voor de kredietbeperkingstoeslag het kasstelsel toepast. c Geef de journaalposten die Van Rijn BV maakt. d Geef de journaalposten die Den Hertog maakt. e1bij welk stelsel is het voor Den Hertog van belang een aanvullende factuur te eisen voor de betaalde kredietbeperkingstoeslag? 2 Stel die aanvullende factuur op. 3 Welke journaalpost moet Den Hertog nu maken? 4 Wat boekt Van Rijn BV? 2.8 De onderneming Dinkelaar is een groothandel in bouwmaterialen. De onderneming brengt de afnemers een kredietbeperkingstoeslag (kasstelsel) in rekening. In het grootboek komen onder andere de volgende rekeningen voor: 110 Bank 700 Voorraad handelsgoederen 130 Handelsdebiteuren 800 Kostprijs omzet 181 Te betalen omzetbelasting 840 Omzet 260 Tussenrekening krediet- 950 Ontvangen kredietbeperkingstoeslag beperkingstoeslag Over de maand oktober worden de volgende gegevens verstrekt: 1 Verkoopboek tevens goederenafleveringenboek geleverde goederen omzetbelasting 19% kredietbeperkingstoeslag inkoopprijs Bankboek ontvangen van debiteuren Memoriaal Het van debiteuren ontvangen bedrag bestaat uit: inclusief kredietbeperkingstoeslag; exclusief kredietbeperkingstoeslag. Gevraagd Geef de journaalposten die naar aanleiding van de over oktober verstrekte gegevens moeten worden gemaakt. 2 Omzetbelasting 27

28 2.9 De onderneming ABC is een glazenwasserij. Met betrekking tot de omzetbelasting wordt het kasstelsel toegepast. De klantenkring bestaat uitsluitend uit ondernemers. In het grootboek van de glazenwasserij komen onder andere de volgende rekeningen voor: 130 Debiteuren 180 Te vorderen omzetbelasting 131 In debiteuren begrepen omzetbelasting 181 Te betalen omzetbelasting 135 Afschrijving debiteuren 760 Voorraad reinigingsmiddelen 140 Crediteuren 840 Omzet Gegevens over de maand december: 1 Ontvangen facturen voor ingekochte reinigingsmiddelen omzetbelasting De reinigingsmiddelen zijn ontvangen. 2 Verzonden facturen voor verleende diensten omzetbelasting Per bank ontvangen van debiteuren (inclusief 19% omzetbelasting). 4 Mulders BV is failliet verklaard. Uit het faillissement wordt geen uitkering ontvangen. In september aan Mulders BV (inclusief 19% omzetbelasting) gefactureerd. In oktober van Mulders BV hierop ontvangen. Gevraagd Geef de journaalposten die voortvloeien uit de hiervoor verstrekte financiële gegevens 1 tot en met Deel 1 Handelsondernemingen

29 3 Administratie van kosten en opbrengsten 3.1 Het jaarlijks, in de maand juni, uit te betalen vakantiegeld bij de onderneming Westzaan BV bedraagt 8% van de brutojaarlonen (gerekend vanaf 1 juli van het vorige boekjaar). Als een werknemer ziek is, wordt zijn loon doorbetaald. In de bedrijfsbegroting van dit boekjaar zijn de volgende posten opgenomen: Loon gedurende de vakantieperiode Loon bij ziekte van werknemers In het grootboek komen de volgende rekeningen voor: 110 Bank 182 Te betalen 120 Voorschotten sociale premieslonen vakantielonen 140 Crediteuren 195 Egalisatierekening 150 Te betalen loonheffing lonen bij ziekte 151 Te betalen sociale lasten 410 Brutolonen 165 Te betalen nettolonen 411 Vakantiegeld 181 Te betalen vakantiegeld 412 Vakantielonen 413 Ziektekosten Gevraagd a Geef de journaalposten die het gevolg zijn van de volgende gegevens over de maand januari. 1 De door de loonadministratie opgestelde loonlijst heeft de volgende totalen: kolom Brutoloonbedrag, waarvan loon wegens ziekte kolom Loonheffing kolom Premies werknemersverzekeringen kolom Netto uit te betalen Het aandeel van de onderneming in de premies werknemersverzekeringen is Betaald per bank: nettoloon termijn voorschotnota uitvoeringsinstelling Ontvangen van de uitvoeringsinstelling een voorschotnota ten bedrage van b Geef van het volgende gegeven de journaalposten voor de maand juni. De Loonbetalingsstaat over juni luidt als volgt: 29

30 c Lonen, waarvan loon wegens ziekte en loon gedurende de vakantieperiode Vakantiegeld Inhoudingen: premie werknemersverzekeringen loonheffing Geef de journaalposten van de volgende gegevens: 1 Vlak voor de afsluiting van het boekjaar, in december, is het saldo van de rekening 195 galisatierekening lonen bij ziekte credit. 2 Volgens de statische methode is berekend dat ultimo boekjaar het bedrag van het door te betalen loon gedurende de vakantieperiode bedraagt; het saldo van de rekening 182 Te betalen vakantielonen is Een handelsonderneming krijgt op 2 januari de beschikking over een verpakkingsmachine. De (per bank voldane) aanschafprijs bedraagt De machine wordt (zowel comptabel als calculatorisch) in acht jaar lineair tot op een restwaarde van afgeschreven. In het grootboek van de handelsonderneming worden de rekeningen Afschrijving machines (rekeningnummer 015), Comptabele afschrijving machines (rekeningnummer 200) en Calculatorische afschrijving machines (rekeningnummer 210) gehanteerd. De calculatorische afschrijving wordt maandelijks geboekt; de comptabele afschrijving jaarlijks (aan het einde van het jaar). Gevraagd a Geef de journaalpost van de aanschaf van de machine. b Geef de journaalpost die in elk van de maanden van het eerste jaar van de calculatorische afschrijving wordt gemaakt. c Geef de journaalpost van de comptabele afschrijving over het eerste jaar. d Geef de journaalpost in verband met de wegboeking eind eerste jaar van de saldi van de rekeningen 200 en 210. e Met welke bedragen komen op de kolommenbalans per 31 december van het eerste jaar voor: de rekeningen die de boekwaarde van de verpakkingsmachine weergeven; de rekening Afschrijvingskosten machines? 3.3 Een onderneming calculeert in de kostprijs interest over het in de onderneming bedrijfsmatig aangewende vermogen. Dit vermogen bedraagt gedurende de maand december Er wordt interest gecalculeerd met een rentevoet van 8% per jaar. Het vreemde vermogen bedraagt gedurende de maand december , waarvan: aangetrokken tegen % per jaar (interest vooruit te voldoen); 30 Deel 1 Handelsondernemingen

31 aangetrokken tegen 9% per jaar (interest achteraf te voldoen). Gevraagd a Journaliseer de interestkosten over december. b Journaliseer de interest over december: 1 op de %-lening; 2 op de 9%-lening. Op 31 december vertonen de volgende rekeningen de daarachter vermelde saldi (de journaalposten die onder a en b zijn gevraagd, zijn reeds in de gegeven saldi opgenomen): Debet Credit 430 Interestkosten Nog niet verdiende interest Betaalde interest Ingecalculeerde interest Interestresultaat Eind december is niet-gerealiseerde interest gecalculeerd. c d Welke journaalposten moeten inzake de voorgaande gegevens nog worden gemaakt? Bereken voor welk bedrag eind december van het vorige jaar aan nietgerealiseerde interest was gecalculeerd. * 3.4 Een onderneming is gedeeltelijk gefinancierd met twee leningen: Op 1 augustus 1996 is een 9%-hypothecaire lening van aangegaan. Jaarlijks op 31 juli, voor het eerst op 31 juli 1997, wordt afgelost. De interest op de lening wordt halfjaarlijks achteraf voldaan op 31 januari en 31 juli. Op 31 oktober 2001 is een 12%-onderhandse lening van aangegaan. Jaarlijks op 31 oktober, voor het eerst op 31 oktober 2002, wordt afgelost. De interest op de lening wordt halfjaarlijks bij vooruitbetaling voldaan op 30 april en 31 oktober. De onderneming calculeert (in de kostprijs) interest over het totaal geïnvesteerde vermogen. Gedurende de maand oktober 2006 is het totaal geïnvesteerde vermogen ; de interest over dit vermogen wordt berekend met een rentevoet van 9% per jaar. In het grootboek worden de rekeningen Vooruitbetaalde interest (rekeningnummer 190) en Te betalen interest (rekeningnummer 193) gehanteerd. Gevraagd a Journaliseer de interestkosten over oktober b Journaliseer de interest over oktober 2006: 1 op de hypothecaire lening; 2 op de onderhandse lening. c Journaliseer de verandering in het banksaldo, die voortvloeit uit de betaling van de aflossing en de interest in oktober Administratie van kosten en opbrengsten 31

32 d Met welke bedragen komen de rekeningen 190 en 193 voor op de kolommenbalans per 31 december 2006? 3.5 Een onderneming past inzake verliezen op debiteuren de zogenoemde statische methode toe. Onder andere de volgende grootboekrekeningen komen voor: 130 Debiteuren 135 Afschrijving dubieuze debiteuren 131 Dubieuze debiteuren 450 Kosten oninbaarheid dubieuze debiteuren De rekening Afschrijving dubieuze debiteuren is op 1 januari geopend met een saldo van Verdere gegevens over januari: 1 Uitgaand facturenregister Bankboek ontvangsten debiteuren ontvangsten dubieuze debiteuren Memoriaal Het vermoeden is ontstaan dat debiteuren op wie in totaal nominaal is te vorderen, niet c.q. niet volledig zullen betalen. Van dubieuze debiteuren per bank ontvangen tegen volledige kwijting van vorderingen ad Vorderingen tot een bedrag van moeten als oninbaar worden afgeboekt. Het vermoedelijke verlies op debiteuren per 31 januari wordt getaxeerd op Gevraagd a Geef de journaalposten waartoe de voorgaande gegevens aanleiding geven. b Stel de rekening 135 Afschrijving dubieuze debiteuren samen. 3.6 Een onderneming past tijdens het boekjaar inzake verliezen op debiteuren de zogenoemde dynamische methode toe. Ultimo boekjaar worden de te verwachten verliezen volgens de statische methode berekend. Onder andere de volgende grootboekrekeningen komen voor: 130 Debiteuren 136 Afschrijving dubieuze debiteuren 131 Dubieuze debiteuren 450 Kosten oninbaarheid dubieuze debiteuren De rekening Afschrijving dubieuze debiteuren is op 1 januari geopend met een saldo van Verdere gegevens over januari: 1 Uitgaand facturenregister Bankboek ontvangsten debiteuren ontvangsten dubieuze debiteuren Memoriaal Het vermoeden is ontstaan dat debiteuren op wie in totaal nominaal is te vorderen niet, c.q. niet volledig zullen betalen. 32 Deel 1 Handelsondernemingen

33 Van dubieuze debiteuren per bank ontvangen tegen volledige kwijting van vorderingen ad Vorderingen tot een bedrag van moeten als oninbaar worden afgeboekt. Doteren aan de afschrijving dubieuze debiteuren 5% van de omzet. Gevraagd a Geef de journaalposten waartoe de voorgaande gegevens aanleiding geven. b Stel de rekening 136 Afschrijving dubieuze debiteuren samen. * 3.7 Een onderneming past inzake verliezen op debiteuren de statische en dynamische methode gecombineerd toe. Het boekjaar valt samen met het kalenderjaar. Per 30 november, na de boekingen over november, vertonen de volgende rekeningen de daarachter vermelde saldi: Debet Credit 135 Afschrijving dubieuze debiteuren Te betalen OB Kosten oninbaarheid dubieuze debiteuren Gegevens over de maand december: 1 Register verzonden facturen, inclusief 19% OB Memoriaal Van dubieuze debiteuren per bank ontvangen tegen volledige kwijting van vorderingen ad Aan de belastingdienst is teruggave van omzetbelasting (19%) gevraagd. Vorderingen tot een bedrag van moeten als oninbaar worden afgeboekt. Aan de belastingdienst is teruggave van omzetbelasting (19%) gevraagd. Inzake de vermoedelijke oninbaarheid van debiteuren wordt gewerkt met % van de omzet. Gevraagd a Journaliseer de voorgaande gegevens. Het vermoedelijke verlies op dubieuze debiteuren per 31 december wordt getaxeerd op b c Tot welke journaalpost geeft dit aanleiding? Met welke bedragen komen de gegeven rekeningen voor op de kolommenbalans per 31 december? * 3.8 Inzake verliezen op voorraden als gevolg van incourantheid past de onderneming Westerlaken de statische en dynamische methode gecombineerd toe. Het boekjaar en het kalenderjaar vallen samen. Per 30 november, na de boekingen over november, vertonen de volgende rekeningen de daarachter weergegeven saldi: 3 Administratie van kosten en opbrengsten 33

34 Debet 460 Kosten incourante voorraden Afschrijving incourante voorraden Credit Gegevens over de maand december: 1 Inkoopboek Memoriaal Van de voorraden moet vanwege incourantheid een bedrag van worden afgeboekt. Inzake verliezen op voorraden als gevolg van incourantheid wordt gewerkt met 8% van de inkopen. Gevraagd a Journaliseer de voorgaande gegevens. Het vermoedelijke verlies op voorraden per 31 december wordt getaxeerd op b c Tot welke journaalpost geeft dit aanleiding? Met welke bedragen komen de gegeven rekeningen voor op de kolommenbalans per 31 december? 3.9 Het vormen van voorzieningen is aan regels gebonden. Gevraagd a1waarvoor moeten volgens het BW voorzieningen worden gevormd? 2 In welke twee groepen kunnen die voorzieningen worden ingedeeld? b1welke soort voorzieningen kan dynamisch worden gevormd? 2 Hoe wordt de grootboekhouding van een dergelijke voorziening gebruikt? 3 Geef voorbeelden van deze soort voorzieningen. c1welke soort voorzieningen wordt statisch gevormd? 2 Geef voorbeelden van deze soort voorzieningen Indien aan een materieel vast actief telkens na een langere gebruiksperiode groot onderhoud wordt verricht, kan het hiermee verband houdende bedrag als volgt worden verwerkt: Op het moment van het verrichten van het groot onderhoud wordt het gehele met het groot onderhoud gemoeide bedrag in één keer ten laste van het resultaat gebracht, tenzij voldaan wordt aan de voorwaarden om het met het onderhoud gemoeide bedrag te activeren en te verwerken als een afzonderlijk samenstellend deel van het actief. Voor het groot onderhoud wordt een voorziening voor het groot onderhoud gevormd. Gevraagd a Hoe wordt het toewijzen van de totale uitgaven voor de verkrijging of vervaardiging van een materieel vast actief aan de samenstellende delen ervan (en die vervolgens ieder afzonderlijk kunnen worden verwerkt) genoemd? b Hoe wordt de periodieke toevoeging aan de voorziening voor groot onderhoud bepaald? 34 Deel 1 Handelsondernemingen

35 3.11 De onderneming Karsmaekers NV heeft tien jaar geleden aan het begin van het boekjaar een nieuw bedrijfspand betrokken. Omdat de economische levensduur van de dakbedekking afwijkt van de overige delen van het bedrijfspand wordt de componentenbenadering toegepast. De volgende tabel wordt verstrekt: Samenstellende Toewijzing totale Economische Restwaarde Afschrijvingsdelen bedrijfspand verkrijgingsprijs levensduur methode Dakbedekking jaar Nihil Lineair Overige delen jaar Nihil Lineair Het boekjaar van de onderneming Karsmaekers NV valt samen met het kalenderjaar. Ook wordt het maandelijkse resultaat bepaald. In het grootboek komen onder andere de volgende rekeningen voor: Bedrijfspand, dakbedekking Afschrijving bedrijfspand, Bedrijfspand, overige delen dakbedekking Afschrijving bedrijfspand, overige delen Gevraagd a Bepaal het saldo ultimo jaar 10 van elk van de vier gegeven rekeningen. Steeds aangeven of het om een debetsaldo dan wel een creditsaldo gaat. Begin jaar 11 wordt de dakbedekking vervangen. In verband hiermee is een factuur ontvangen met een factuurbedrag van (inclusief 19% omzetbelasting). b Journaliseer het vervangen van de dakbedekking. Aan de vervangen dakbedekking wordt een economische levensduur toegekend van 10 jaar; de restwaarde wordt op nihil gesteld. c Wat wordt er in jaar 11 maandelijks met betrekking tot de afschrijving gejournaliseerd? 3.12 In het grootboek van de handelsonderneming Looman komen onder andere de volgende rekeningen voor: 180 Vooruitbetaalde kosten 185 Vooruitontvangen opbrengsten 181 Nog te ontvangen 186 Nog te betalen kosten opbrengsten Verder is gegeven: Op de balans per 31 december 2005 komt een 8%-lening u/g voor met een bedrag van De interestontvangst op deze lening vindt achteraf plaats op 1 januari en 1 juli. Jaarlijks wordt op 1 januari afgelost. Jaarlijks wordt op 1 januari de assurantiepremie ad betaald. De onderneming is gevestigd in een gehuurd pand. De huur van dit pand is per 1 januari 2006 met 10% verhoogd tot per jaar. De betaling gebeurt achteraf op 31 januari, 30 april, 31 juli en 31 oktober. 3 Administratie van kosten en opbrengsten 35