Hogeschool West-Vlaanderen Departement PIH Industrieel Ingenieur Milieukunde
|
|
- Fenna Lenaerts
- 8 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Hogeschool West-Vlaanderen Departement PIH Industrieel Ingenieur Milieukunde Het effect van nitriet op fosfaataccumulerende organismen in een pilootschaal SBR. Niville Kwinten Promotor: Van Hulle Stijn, Hogeschool West-Vlaanderen Mentor: Gürkan Sin, Universiteit Gent Academiejaar: 0-00 Samenvatting. Inleiding Tegenwoordig is er slechts weinig onderzoek dat zich toespitst op biologisch fosforverwijdering, waardoor er nog heel wat vragen en onduidelijkheden zijn. Hierdoor zijn er ook heel wat tegenstrijdigheden te vinden in de literatuur wat soms tot verwarring leidt. Door het onderzoek en werken aan de thesis is het dan ook de bedoeling om de materie wat nader toe te lichten. Het doel van de thesis bestaat er dan ook in om een inzicht te verkrijgen in verschillende aspecten van afvalwaterbehandeling. Dit inzicht spitst zich toe op twee grote aspecten.: ten eerste de werking van de sequencing batch reactor (SBR) met daarbij de te volgen methodologie voor opvolging ervan (monitoring); ten tweede inzicht krijgen in EBPR (enhanced biological phosphorus removal), meer bepaald het effect van nitriet op de fosfaatopname bij PAO s (fosfaataccumulerende organismen).. Inhoud.. Principeweergave: volledig experiment (anoxisch nitriet). In figuur wordt een typisch voorbeeld van een experiment weergegeven. De verschillende fase met bijhorende acties van de PAO s worden telkens besproken.
2 De biologische fosfaatverwijdering werkt op basis van een anaërobe en aërobe/anoxische cyclus met substraattoevoeging (influent) in de anaërobe fase. Wanneer het afvalwater de anaërobe fase binnenkomt, zullen bepaalde organismen, namelijk poly-fosfaat accumulerende bacteriën (PAO s), deze koolstofbron accumuleren als een intern opgeslagen polymeer, namelijk PolyHydroxyAlkanoaten (PHA s) (zie ). Deze opname kan enkel plaatsvinden zolang de koolstofbron voor handen is, indien alle CZV-Hac is opgebruikt zal er bijgevolg een stagnatie van de ortho-fosfaatconcentratie optreden (zie ) De energie nodig om dit polymeer op te slaan is afkomstig van de afbraak van glycogeen en de hydrolyse van een intern energie-rijk fosforketen, namelijk poly-fosfaat (poly-p). Daar poly-fosfaat wordt afgebroken naar ortho-fosfaat voor energievoorziening, zal de fosfaat concentratie in de anaërobe fase dan ook stijgen. De anaërobe fase dient dan ook opgevolgd te worden door een zuurstof of nitraatrijke fase, namelijk een anoxische fase (anoxische fosfaatverwijdering) of een aërobe fase (aërobe fosfaatverwijdering). Gedurende deze fase wordt de opgeslagen PHB geconsumeerd voor het produceren van energie: ten eerste voor de groei, ten tweede voor de opname van ortho-fosfaat uit de vloeibare fase en ten derde voor de aanvulling van glycogeen en poly-fosfaat (zie ). 0 y = 0,00x +,8 R = 0, Reactor B y = -0,9x + R = 0,9898 Fosfaatafgifte Fosfaatopname Nitietconcentratie P-release mgpo-p/l mg NO-N/l 0 0 y = 0,x +, R = y = -0,0x +,0 R = 0,9 y = -0,x + 9,79 R = 0, Anaërobe fase Anoxische fase Tijd (min) Figuur : Principeweergave: typisch experiment (anoxisch)
3 .. Aërobe fosfaatopname in aanwezigheid van nitriet De aërobe fosfaatopname zal door aanwezigheid van nitriet normaal gezien een bepaalde inhibitie vertonen. Figuur toont echter een constant verloop van de specifieke fosfaatopname snelheid, namelijk een gemiddelde van 0. mg PO -P/g MLVS-min. Dit komt niet overeen met de literatuurgegevens, waar er een daling waar te nemen is van 0, naar 0,0 mg PO -P/mg MLVSS-min. De reden hiervoor is dat er in de SBR constant een bepaalde nitrietconcentratie aanwezig is. De meetcampagne toonde aan dat er gedurende één cyclus een bepaalde nitrietconcentratie aanwezig, uitgezonderd in de anaërobe fase. Door de continue aanwezigheid hiervan zullen de fosfaataccumulerende organismen zich hieraan aanpassen. Ze zullen als het ware een tolerantie ontwikkelen, waardoor ze minder gevoelig zullen zijn voor nitrietconcentraties. Aërobe fosfaatopname (met verschillende nitrietconcentraties) 0, 0, 0, 0, 0, 0, 0,09 0, mg NO-N/l Spec.P-opname rate (mg PO-P/g MLVSS-min) Figuur : Aërobe fosfaatopname onder verschillende nitrietconcentraties. We kunnen dus besluiten er een adaptatie van de PAO s aan de verhoogde nitrietconcentraties plaatsvindt. Hierdoor zal bijgevolg geen verandering worden waargenomen indien men de nitrietconcentraties in de aërobe fase laat wijzigigen.
4 .. Anoxische fosfaatopname met nitriet als electron-acceptor. De anoxische fosfaatopname gebeurt door gebruik te maken van nitraat of nitriet als electron-acceptor door PAO s. Volgens de reductie potentiaal zou zuurstof het vlugt gereduceerd worden waarna nitraat en als laatste nitriet. In onderstaande tabel worden de resultaten weergegeven die hieromtrent een andere resultaten geven. Bij de vergelijking van de specifieke fosfaatopname (zie tabel ) snelheid kan men stellen dat deze voor zuurstof en nitraat als electron-acceptor gelijklopend zijn. Daarentegen is er bij het gebruik van nitriet in de anoxische fase een veel hogere waarde van de specifieke fosfaatopname snelheid waar te nemen. Algemeen geldt dus voor deze experimenten: Tabel : Fosfaatopname karakteristieken onder verschillende electron-acceptoren Resultaten Zuurstof Nitraat Nitriet Netto P-opname (mg PO -P/L) 7,, 7,7 rp-opname (mg PO -P/min) 0, 0,8 0, rp-nitriet/nitraat (mg NO / -N/min) zuurstof 0,09 0, Spec. P-opname rate (mg PO -P/g MLVSS-min) 0,07 0,0 0,0 Nitriet/nitraat e-a rate (mg NO / -N/g MLVSS-min) zuurstof 0,0 0,07 Spec. P-opname rate (O ) Spec. P-opname rate (NO ) < Spec. P-opname rate (NO ) Er bestaan verschillende theorieën die de samenstelling van slib, en specifiek van de fosfaataccumulerende organismen beschrijven. Een eenduidig antwoord hierop is nog nergens weergegeven. Daardoor ontstaan er twee hypothesen die hieronder worden uitgewerkt. De totale actief slibmassa bestaat uit verschillende fracties aan heterotrofen. Deze bacteriën kan men onderverdelen naargelang hun werking binnen het systeem. Één bepaalde fractie hier zijn de fosfaataccumulerende organismen. In hypothese één wordt er geen verdere opdeling gemaakt van de fosfaataccumulerende organismen. Men veronderstelt dus dat alle fosfaataccumulerende organismen in staat zijn zowel nitraat, nitriet als zuurstof als electron-acceptor te gebruiken. In hypothese worde de PAO s verder verdeeld in fracties waarbij elke fractie verantwoordelijk is voor de fosfaatopname onder verschillende electron-acceptoren. Er
5 bestaan dus drie groepen van fosfaataccumulerende organismen, namelijk zuurstof, nitraat en nitriet gebruikende PAO s We kunnen dus besluiten dat er een verbeterde fosfaatopname plaatsvindt indien nitriet als electron-acceptor fugeert... Vergelijking SBR-systeem en experimenten op PAO s. Het actief slib in de SBR vertoonde niet altijd de gewenste stabiliteit. Daarom is het van belang de fluctuaties in de SBR te vergelijken met de experimenten die werden uitgevoerd. Uit de gegevens van de SBR-monitoring is er een daling van de MLVSS waarden waar te nemen van oktober tot 8 november (zie figuur ). Deze daling geeft dus een vermindering van de actieve biomassa weer. Deze daling komt dan ook overeen met de een vermindering van de specifieke fosfaatafgifte en opname snelheid. (zie figuur ) MLVSS en SVI 00 SVI MLVSS okt- -okt- 7-nov- -nov- -nov- 8-nov- -dec- -dec- 9-dec- -dec- 0 Datum SVI MLVSS Figuur : MLVSS en SVI waarden van het actief slib in de SBR.
6 Fosfaat-afgifte 0,00 8 0,00 0,00 0, ,00 0,00 0,000 Spec. P-afgifte rate (mg PO-P/l g MLVSS-min) YPO (mg PO-P/l mg Hac)-afgifte Figuur : Overzicht van de fosfaatafgifte parameters van de verschillende experimenten. Deze daling is echter niet terug te vinden in de fosfaatgegevens van het effluent (zie figuur ). Daar is er namelijk een daling van de ortho-fosfaatconcentratie, wat een verbeterde fosfaatopname en afgifte weergeeft. Een mogelijke verklaring hiervoor zou de verbeterde concurrentiepositie van de PAO s ten opzichte van de denitrificeerders. Omdat de nitraatconcentratie in het effluent constant blijft en de ortho-fosfaatconcentratie afneemt, kan er een verbeterde concurrentiepositie worden aangenomen. De verbeterde concurrentiepositie zou een stijging van de specifieke afgifte snelheid moeten betekenen, deze is echter dalend.
7 Ortho-fosfaat en Nitraat,00 mg PO-P/l mg NO-N/l 0,00,00 0,00, ,00 /okt /okt 7/nov /nov /nov 8/nov /dec /dec 9/dec /dec Datum Ortho-Fosfaatconcentratie (mg PO-P/l) Nitraatconcentratie (mg NO-N/l) Figuur : Ortho-fosfaat en nitraat concentratie in het effluent van de SBR. Hiervoor moet worden teruggegaan naar de MLVSS-waarden. Een daling van de actieve slibmassa heeft een veel groter effect op de specifieke fosfaatafgifte snelheid dan de verbeterde concurrentiepositie. Men kan aannemen dat een daling van de actieve slibmassa, een daling van de fosfaataccumulerende organismen met zich mee brengt terwijl er van de PAO s die overblijven een beperkte stijging ten opzichte van de andere micro-organismen waar te nemen is.. Besluit Er kan dus worden aangenomen dat de aanwezigheid van nitriet in een systeem kan leiden tot verschillende fenomenen, namelijk - de adaptatie van de PAO s aan de verhoogde nitrietconcentratie. Dit is duidelijk waar te nemen in de aërobe fosfaatopname. Deze gegevens zijn dan ook tegenstrijdig met literatuurgegevens (Saïto) - verbeterde fosfaatopname indien nitriet als electron-acceptor fungeert. Hierbij kunnen de PAO s als één fractie verondersteld worden of kunnen ze opgesplitst worden in drie fracties naargelang hun electron-acceptor 7
Het effect van nitriet op fosfaataccumulerende organismen in een pilootschaal SBR.
Hogeschool West-Vlaanderen Departement PIH Graaf Karel De Goedelaan 5 8500 Kortrijk Universiteit Gent Faculteit Bio-ingenieurswetenschappen. Coupure Links 653 9000 Gent Het effect van nitriet op fosfaataccumulerende
Nadere informatieMIRA-T Kwaliteit oppervlaktewater. Belasting van het oppervlaktewater met zuurstofbindende stoffen en nutriënten DPSIR
Belasting van het oppervlaktewater met zuurstofbindende stoffen en nutriënten belasting oppervlaktewater (1995=100) 120 100 80 60 40 P landbouw N landbouw N huishoudens P huishoudens CZV huishoudens N
Nadere informatieOptimalisatie biologische afvalwaterzuivering
Optimalisatie biologische afvalwaterzuivering Innovatieve Stikstofverwijdering In Slachthuisafvalwater ir. Marc Feyten 24/03/2016 Onze referenties zijn onze visitekaartjes www.aaqua.be 2 1. Problematiek
Nadere informatieqpcr methoden voor het kwantificeren van fosfaat verwijderende bacteriën in RWZI's
KWR 2015.106 December 2015 qpcr methoden voor het kwantificeren van fosfaat verwijderende bacteriën in RWZI's Een verkennende studie KWR 2015.106 Oktober 2015 qpcr methoden voor het kwantificeren van fosfaat
Nadere informatieNota. Betreft : Samenvatting statistische analyse waterkwaliteit. Inhoudstafel. Datum: 19/12/17 0. INLEIDING STATISTISCHE ANALYSE...
Nota Datum: 19/12/17 Aan: VLM Auteur: TFR Nazicht: MVR Documentref: I/NO/11504/17.375/TFR Betreft : Samenvatting statistische analyse waterkwaliteit Inhoudstafel 0. INLEIDING... 2 1. STATISTISCHE ANALYSE...
Nadere informatieWORKSHOP KOSTENEFFICIËNT WATERMANAGEMENT AQUARAMA - TNAV. Donderdag 20 april 2006
WORKSHOP KOSTENEFFICIËNT WATERMANAGEMENT AQUARAMA - TNAV Donderdag 20 april 2006 Efficiënte aërobe zuivering van afvalwater in de voedingsindustrie Stefaan Deboosere TREVI NV Dulle-Grietlaan 17/1 B-9050
Nadere informatieOrganische vracht continue on-line bewaken. Peter-Jan van Oene, 8 november 2011, nieuwegein
Organische vracht continue on-line bewaken Peter-Jan van Oene, 8 november 2011, nieuwegein Waardeketen Organische stoffen TOC/CZV correlatie Inhoud Afvalwater karakteristiek zuivel-industrie Redenen om
Nadere informatieFull scale de-ammonificatie in de waterlijn
Full scale de-ammonificatie in de waterlijn 1 Met DEMON en EssDe Harm Baten Hoogheemraadschap van Rijnland Annette Buunen - Grontmij Nederland B.V. (part of Sweco) Full scale de-ammonificiatie in de waterlijn
Nadere informatieIs spuiwater een volwaardig alternatief voor minerale meststoffen in de aardappelteelt?
Is spuiwater een volwaardig alternatief voor minerale meststoffen in de aardappelteelt? J. Bonnast (BDB), W. Odeurs (BDB) Samenvatting Het optimaliseren van de teelttechniek is een uitdaging voor iedere
Nadere informatie2 Achtergrondinformatie van het EssDe -proces Het EssDe -proces is een alternatief voor de conventionele stikstofverwijderingsroute 1.
Notitie Referentienummer Datum Kenmerk Versie 5 12 juli 2015 334159 Betreft Beschrijving EssDe en energiebalans t.b.v. MER oplegnotitie 1 Inleiding Vanwege het feit dat de gekozen oplossing voor de renovatie
Nadere informatieBepaling van het Biochemisch Zuurstofverbruik (BZV) in oppervlaktewater
Bepaling van het Biochemisch Zuurstofverbruik (BZV) in oppervlaktewater april 2005 One Cue Systems Niets uit deze uitgave mag worden vermenigvuldigd en/of openbaar gemaakt zonder schriftelijke toestemming
Nadere informatieBelasting van het oppervlaktewater met zuurstofbindende stoffen en nutriënten
21 3.12 KWALITEIT OPPERVLAKTEWATER P Belasting van het oppervlaktewater met zuurstofbindende stoffen en nutriënten belasting oppervlaktewater (2=1) 12 P landbouw N landbouw P huishoudens N huishoudens
Nadere informatieBasisscheikunde voor het hbo ISBN e druk Uitgeverij Syntax media
Zie Basisscheikunde voor het hbo bij https://www.syntaxmedia.nl/basisscheikunde-voor-het-hbo Uitwerkingen van de opgaven uit: Hoofdstuk 15 Milieu en veiligheid bladzijde 1 Opgave 1 Welke schade veroorzaakt
Nadere informatieEindrapport analyses controle van de kwaliteit van viswaters in het Brussels Hoofdstedelijk gewest
eindrapport : BIM-2005 aantal blz. : 5 blz : 1 Eindrapport analyses controle van de kwaliteit van viswaters in het Brussels Hoofdstedelijk gewest - 2005 1. Staalname Staaknames werden uitgevoerd op: 19/05/05;
Nadere informatieINTELSENS. Intelligente integratie van online sensoren in industriële waterzuivering
INTELSENS Intelligente integratie van online sensoren in industriële waterzuivering Ledenevenement TNAV - 21 februari 2017 Riet Cornelissen en Tim Van Dyck Inhoud Algemeen Achtergrond Praktijkvoorbeeld
Nadere informatieKRW symposium 9 mei Epe. Anammox in de hoofdstroom: een quantum leap in stikstofverwijdering!
1 KRW symposium 9 mei Epe Anammox in de hoofdstroom: een quantum leap in stikstofverwijdering! rwzi Dokhaven locatie pilotinstallatie 2 3 RWZI Dokhaven Grootste RWZI WSHD 560.000 v.e. 150 Capaciteit ca.
Nadere informatieSamenvatting. Samenvatting
Samenvatting 106 Samenvatting Samenvatting Actieve sportpaarden krijgen vaak vetrijke rantsoenen met vetgehalten tot 130 g/kg droge stof. De toevoeging van vet verhoogt de energiedichtheid van voeders.
Nadere informatieEindexamen scheikunde 1-2 vwo 2008-I
Anammox In deze opgave staat een bacteriële omzetting van ammoniumionen met nitrietionen centraal, de zogenoemde anammoxreactie. Bij deze opgave horen twee tekstfragmenten die zijn afgedrukt in de bijlage
Nadere informatieFysisch-chemische kwaliteit oppervlaktewater 2014
Vlaanderen is milieu Fysisch-chemische kwaliteit oppervlaktewater 2014 Vlaamse MilieuMaatschappij www.vmm.be DOCUMENTBESCHRIJVING Titel Fysisch-chemische kwaliteit oppervlaktewater 2014 Samenstellers Afdeling
Nadere informatieVlaanderen is milieu. Jaarverslag Water 2016 syntheserapport VLAAMSE MILIEUMAATSCHAPPIJ.
Vlaanderen is milieu Jaarverslag Water 2016 syntheserapport VLAAMSE MILIEUMAATSCHAPPIJ www.vmm.be DOCUMENTBESCHRIJVING Titel Jaarverslag water 2016 Samenstellers Afdeling Rapportering Water, VMM Inhoud
Nadere informatieNN e. MODELVORMING EN OPTIMALISATIE VAN BIOLOGISCHE DEFOSFATERING VAN AFVALWATER Ontwikkeling van een metabool model
NN31085 94-08 3 e r i o o l w a t e r - z u i v e r i n g s i n r i c h t i n g e n rwzi 2000 MODELVORMING EN OPTIMALISATIE VAN BIOLOGISCHE DEFOSFATERING VAN AFVALWATER Ontwikkeling van een metabool model
Nadere informatieFysisch-chemische kwaliteit oppervlaktewater 2016
Vlaanderen is milieu Fysisch-chemische kwaliteit oppervlaktewater 2016 VLAAMSE MILIEUMAATSCHAPPIJ www.vmm.be DOCUMENTBESCHRIJVING Titel Fysisch-chemische kwaliteit oppervlaktewater 2016 Samenstellers
Nadere informatieFysisch-chemische kwaliteit oppervlaktewater 2015
Vlaanderen is milieu Fysisch-chemische kwaliteit oppervlaktewater 2015 VLAAMSE MILIEUMAATSCHAPPIJ www.vmm.be DOCUMENTBESCHRIJVING Titel Fysisch-chemische kwaliteit oppervlaktewater 2015 Samenstellers Afdeling
Nadere informatieOrganisch (rest)materiaal als Bodemverbeteraar
17-1- Organisch (rest)materiaal als Bodemverbeteraar BODEM De Bodem Van Groot naar Klein tot zeer klein 2 1 17-1- Bodemprofiel Opbouw van de bodem Onaangeroerd = C Kleinste delen = 0 en A Poriënvolume
Nadere informatieFosfor in en uit Afvalwater
Fosfor in en uit Afvalwater Crystalactor Geestmerambacht. Foto: DHV Arnold Zilverentant Juni 2011 DHV 2011 All rights reserved Alleen voor intern gebruik DHV Groep Wereldwijd actief 5,500 medewerkers Verbonden
Nadere informatieB.S.T. Beperkte statistische telling van de studenten in het hoger onderwijs op 31 oktober 2003. Academiejaar 2003-2004
B.S.T. Beperkte statistische telling van de studenten in het hoger onderwijs op 31 oktober 2003 Academiejaar 2003-2004 Ministerie van de Vlaamse Gemeenschap departement Onderwijs Inhoudsopgave Hoger onderwijs
Nadere informatiePraktijk : Voorschrift bacterieel wateronderzoek
LTO42 Toets 5.1 Boek: Biologie voor het MLO. (zesde druk) H17, pag 347 t/m 350 H17, pag 354 t/m 357 H17, pag 362 t/m 373 (dit is hoofdstuk 16 van de vijfde druk, Blz 321-324, Blz 328-332, Blz 336-345)
Nadere informatieBIOLOGISCHE AFVALWATERZUIVERING WERKT 66% GOEDKOPER NA OPTIMALISATIE
Nieuwsbrief MilieuTechnologie, november 26 (Kluwer, jaargang 13, nummer 1) Jan Gruwez, Trevi nv jgruwez@trevi-env.com www.trevi-env.com BIOLOGISCHE AFVALWATERZUIVERING WERKT 66% GOEDKOPER NA OPTIMALISATIE
Nadere informatieParticles Matter: Transformation of Suspended Particles in Constructed Wetlands B.T.M. Mulling
Particles Matter: Transformation of Suspended Particles in Constructed Wetlands B.T.M. Mulling Zwevende stof vormt een complex mengsel van allerlei verschillende deeltjes, en speelt een belangrijke rol
Nadere informatieDemonamiddag 11 september 2012
Demonamiddag 11 september 2012 Behandeling van spuiwater Telen zonder spui = Problematiek van spuiwater aan de bron aanpakken! Indien toch spuiwater: Volume beperken en behandelen alvorens te lozen. Normen
Nadere informatieSTIKSTOF & FOSFOR CURSUSBOEK NIEUWEGEIN
STIKSTOF & FOSFOR CURSUSBOEK NIEUWEGEIN 2017 Stichting Wateropleidingen, Oktober 2017 Nieuwegein Versie 6.1 Niets van deze uitgave mag worden verveelvoudigd en/of openbaar gemaakt door middel van druk,
Nadere informatieToets 5.1 Waterzuivering (ppt + aanvullend lesmateriaal)
LTO42 Toets 5.1 Waterzuivering (ppt + aanvullend lesmateriaal) Biologie voor het MLO. (zesde druk) H17, pag 347 t/m 350 H17, pag 354 t/m 357 H17, pag 362 t/m 373 (dit is hoofdstuk 16 van de vijfde druk,
Nadere informatieNieuwste ontwikkelingen met betrekking tot biologische defosfatering
Nieuwste ontwikkelingen met betrekking tot biologische defosfatering Inleiding De beleidsvoornemens van de rijksoverheid betreffende de eutrofiëringsproblematiek zijn vastgelegd in de fosfatennota [1]
Nadere informatieAWZI Schiphol. Ervaringen met het DEMON-proces. Marthe de Graaff. 22 mei 2019
AWZI Schiphol Ervaringen met het DEMON-proces Marthe de Graaff 22 mei 2019 AWZI Schiphol In eigendom vanaf 2004 3.000 5.000 m 3 /d afvalwater van: Passagiers Bedrijven Schiphol terrein Catering Fecaliën
Nadere informatieEindrapport: Controle van de kwaliteit van viswaters in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest
Eindrapport: Controle van de kwaliteit van viswaters in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest 2006 Colofon Projectleider : Martijn Goffings Projectnummer : PMMG6367 Opdrachtgever : Brussels Instituut voor
Nadere informatiemet andere modellen voor gas- en substraatdiffusie zijn zeer waardevol voor het bestuderen van de aërobe microbiële activiteit in bodems.
Samenvatting Door een toename van het milieubewust zijn, is bodemverontreiniging een groot probleem voor besturen wereldwijd. Minerale olie is één van de meest voorkomende bronnen van bodemverontreiniging.
Nadere informatieCover Page. The handle http://hdl.handle.net/1887/33222 holds various files of this Leiden University dissertation
Cover Page The handle http://hdl.handle.net/1887/33222 holds various files of this Leiden University dissertation Author: Braak, Bas ter Title: Carcinogenicity of insulin analogues Issue Date: 2015-06-18
Nadere informatieRWZI s-hertogenbosch - renovatie
Rapport datum: 17 juli 2015 RWZI s-hertogenbosch - renovatie MER oplegnotitie Gegund ontwerp & Groen gas project Aanvullingen Projectnummer 7341.09.08 Rapport titel : Project nummer : 7341.09.08 Rapport
Nadere informatieWijzigingsvoorstel (RfC) op Aquo-lex Wijzigen diverse definities
Wijzigingsvoorstel (RfC) op Aquo-lex Wijzigen diverse definities Auteur: IDsW> Kenmerk: W 0908-0026> Documentbeheer Wijzigingshistorie Datum Versie Auteur Wijziging 18 aug 2009 0.9 Hinne Reitsma Initieel
Nadere informatieDimensioneren civiele constructieonderdelen
Dimensioneren civiele constructieonderdelen Bijlage II in het kader project "Uitbreiding rwzi Numansdorp" voor course 15/16 Begeleiders namens: Hogeschool van Arnhem & Nijmegen Dhr. A.C. de Wit Waterschap
Nadere informatieSamenvatting. Samenvatting
Samenvatting Samenvatting Gisten zijn ééncellige organismen. Er zijn veel verschillende soorten gisten, waarvan Saccharomyces cerevisiae, oftewel bakkersgist, de bekendste is. Gisten worden al sinds de
Nadere informatieDuurzaam van vlasplant naar vlasvezel
Duurzaam van vlasplant naar vlasvezel Ir. Simon Hageman Lectoraat Duurzame Energievoorziening Saxion Hogeschool Enschede Contact: s.p.w.hageman@saxion.nl 1) Een deel van de gebruikte foto s zijn afkomstig
Nadere informatieEindrapport: Controle van de kwaliteit van viswaters in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest
Eindrapport: Controle van de kwaliteit van viswaters in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest 2009 Colofon Projectleider : Ing. Dieter Croonenborghs Opdrachtgever : Brussels Instituut voor Milieubeheer Publicatiedatum
Nadere informatieHUMUSZUREN ALS HULPMIDDEL VOOR DE OPTIMALISATIE VAN
HUMUSZUREN ALS HULPMIDDEL VOOR DE OPTIMALISATIE VAN OPBRENGST EN KWALITEIT VAN RAAIGRAS BIJ VERMINDERDE BEMESTING Greet Verlinden, Thomas Coussens en Geert Haesaert Hogeschool Gent, Departement Biowetenschappen
Nadere informatieArbeidsmarktbarometer 2011 Basisonderwijs en Secundair onderwijs
Arbeidsmarktbarometer 2011 Basisonderwijs en Secundair onderwijs Vlaams ministerie van Onderwijs & Vorming Agentschap voor Onderwijsdiensten (AgODi) Koning Albert II-laan 15, 1210 Brussel http://www.ond.vlaanderen.be/wegwijs/agodi
Nadere informatieJaarverslag Water 2015
Vlaanderen is milieu Jaarverslag Water 2015 VLAAMSE MILIEUMAATSCHAPPIJ www.vmm.be \\\\\\ JAARVERSLAG WATER 2015 \\\\\ DOCUMENTBESCHRIJVING Titel Jaarverslag water 2015 Samenstellers Afdeling Rapportering
Nadere informatieProductie van groene energie uit afval en afvalwater: rentabiliteit door duurzaamheid
Productie van groene energie uit afval en afvalwater: rentabiliteit door duurzaamheid The cycle 2010 29/04/2010 Brouwerij Duvel Breendonk Hans van Soest Zaakvoerder vansoest@enprotech.be Globale aanpak
Nadere informatieLMM e-nieuws 20. Inhoud. Inleiding. Nitraatconcentraties in de lössregio
LMM e-nieuws 20 December 2011 Heruitgave augustus 2018 Inhoud Inleiding Nitraatconcentraties in de lössregio Nitraatuitspoeling op melkvee- en akkerbouwbedrijven in de zandregio Veranderingen in de veldmetingen
Nadere informatieAnalyse waterkwaliteit. Infosessie intermediairs Brugge 28/11/2013
Analyse waterkwaliteit Infosessie intermediairs Brugge 28/11/2013 OPPERVLAKTEWATER 70 60 50 40 30 20 10 0 MAP 4: Doelstellingen oppervlaktewater % MAP meetpunten > 50 mg nitraat per liter Metingen MAP-meetnet
Nadere informatieDe financiële gevolgen voor de politieke partijen na de hervorming van de Senaat. Jef Smulders & Bart Maddens
De financiële gevolgen voor de politieke partijen na de hervorming van de Senaat Jef Smulders & Bart Maddens KU Leuven Instituut voor de Overheid Faculteit Sociale Wetenschappen Tel: 0032 16 32 32 70 Parkstraat
Nadere informatieNutriënten: stikstof, fosfor. Assimilatie: opbouw van levend materiaal
Nutriënten: sleutelrol bij de groei van organismen en het functioneren van ecosystemen Jos Verhoeven Assimilatie: opbouw van levend materiaal In de eerste plaats: Fotosynthese! 6 CO 2 + 6 H 2 O C 6 H 12
Nadere informatieProfessionele Bachelor Agro- en Biotechnologie Biotechnologie - Omgevingstechnologie
Professionele Bachelor Agro- en Biotechnologie Biotechnologie - Omgevingstechnologie OPTIMALISATIE VAN ANNAMOX IN HET LUCAS - SYSTEEM OP PILOOTSCHAAL Ron Gerards Bart Cornelis Promotoren: Waterleau NV
Nadere informatiePACCO-PARAMETERS DO - DOSSOLVED OXYGEN EC- DE ELEKTRISCHE CONDUCTIVITEIT ORP- DE REDOXPOTENTIAAL T - DE TEMPERATUUR. PaccoParameters
PACCO-PARAMETERS PH DO - DOSSOLVED OXYGEN EC- DE ELEKTRISCHE CONDUCTIVITEIT ORP- DE REDOXPOTENTIAAL T - DE TEMPERATUUR PH De ph geeft de zuurtegraad van het water weer. Ze varieert doorgaans op een schaal
Nadere informatieMemo. Datum 21 december 2016 Aantal pagina's 5 Van Bas van der Zaan. Doorkiesnummer +31(0)
Memo Aantal pagina's 5 Van Bas van der Zaan Doorkiesnummer +31(0)88335 7179 E-mail bas.vanderzaan@deltares.nl Onderwerp Samenvatting onderzoek thermische verwarming van de bodem voor stimulatie biologische
Nadere informatieHANDBOEK STIKSTOFEN FOSFORVERWIJDERING UIT COMMUNAAL AFVALWATER OP RWZI S
STOWA 2017-46 HANDBOEK STIKSTOF- EN FOSFORVERWIJDERING UIT COMMUNAAL AFVALWATER OP RWZI S HANDBOEK STIKSTOFEN FOSFORVERWIJDERING UIT COMMUNAAL AFVALWATER OP RWZI S 2017 RAPPORT 46 A HANDBOEK STIKSTOF-
Nadere informatieDe financiële gevolgen voor de politieke partijen na de hervorming van de Senaat. Jef Smulders & Bart Maddens
De financiële gevolgen voor de politieke partijen na de hervorming van de Senaat Jef Smulders & Bart Maddens KU Leuven Instituut voor de Overheid Faculteit Sociale Wetenschappen Tel: 0032 16 32 32 70 Parkstraat
Nadere informatie26 Bioremediatie spoelwater spuittoestel
Bioremediatie spoelwater spuittoestel Inleiding Diverse studies uit binnen- en buitenland tonen aan dat gewasbeschermingsmiddelen vooral in het water terechtkomen via puntlozingen: morsen van gewasbeschermingsmiddelen
Nadere informatieAWZI Schiphol Aërobe zuivering van industrieel afvalwater
AWZI Schiphol Aërobe zuivering van industrieel afvalwater A 50-FL1230 50-V1200 50-XV1202 50-HV1217 50-HV1218 903.401-011 REGENERATION 903.401-009 1201 1202 0-PI 205 1202 WBA 1206 1206 50-XV1206 SBA CIRCULATION
Nadere informatieIr. Anke Grefte. NOM in de waterzuivering. Introductie
Ir. Anke Grefte Introductie Drinkwaterbehandeling bestaat uit verschillende stappen, afhankelijk van de kwaliteit van het ruw water. De aanwezigheid van natuurlijk organisch materiaal (NOM) kan problemen
Nadere informatieWerkloosheidscijfers Tijdelijke werkloosheid Faillissementen
De impact van de economische crisis in West Limburg Werkloosheidscijfers Tijdelijke werkloosheid Faillissementen MEI 2009 1. Werkloosheid 1.1 Niet werkende werkzoekenden Een eerste indicator die de economische
Nadere informatieSamenvatting De kleurverandering van bladeren is een van de opvallendste kenmerken van de herfst voordat ze afsterven en afvallen. Tijdens de herfst worden de bouwstoffen die aanwezig zijn in het blad
Nadere informatiemeststoffen vloeibare basismeststof groei door kennis
meststoffen 2013 vloeibare basismeststof groei door kennis Growsol Growsol meststoffen is een range van vloeibare meststoffen voor de basisbemesting voorafgaand aan een teelt. Een aantal producten kunnen
Nadere informatieRiegman & Starink. Consultancy
Riegman & Starink Consultancy Huidige vegetatie Knelpunt analyse Fysisch Chemisch Milieu Fysisch Chemisch Milieu Gewenste vegetatie -Voor alle KRW typen -Voor eigen gekozen plantengemeenschap Chemie 1
Nadere informatieGrontmij. A fascinating company
Grontmij A fascinating company 1 Wie we zijn Grontmij Group Derde grootste multidisciplinair advies- en ingenieursbureau in Europa Voor duurzame infrastructuur & mobiliteit; industrie, water & energie
Nadere informatieMasterproef Toepasbaarheid van effectieve micro-organismen in een biologische waterzuivering
Masterproef Toepasbaarheid van effectieve micro-organismen in een biologische waterzuivering Studiegebied Industriële wetenschappen en technologie Opleiding Master in de industriële wetenschappen: Milieukunde
Nadere informatieInhoud De oxidatiesloot: succesvolle Nederlandse ontwikkeling
Biologische waterzuivering de oxydatiesloot, geschiedenis met een grote toekomst Faculteit Civiele Techniek en Geowetenschappen WATER AND SANITATION FOR ALL 60e Vakantiecursus in Drinkwatervoorziening
Nadere informatieArbeidsmarktbarometer Onderwijs
Arbeidsmarktbarometer Onderwijs Basisonderwijs en secundair onderwijs Oktober 21 VLAAMS MINISTERIE VAN ONDERWIJS EN VORMING AGENTSCHAP VOOR ONDERWIJSDIENSTEN (AgODi) Inhoudstafel INHOUD Inleiding 3 Hoofdstuk
Nadere informatieDe afvalwaterzuivering als energiefabriek
De afvalwaterzuivering als energiefabriek Joop Colsen Energiebesparing op RWZI s anno 2010 www.colsen.nl info@colsen.nl Introductie (1) Afvalwaterzuivering levert energie op: Door vergisting van biomassa
Nadere informatie~~.~ AMV/ /1004
VLAAMSE GEMEENSCHAP ~~.~ AMV/0002645/1004 BESLUIT VAN DE VLAAMSE MINISTER VAN OPENBARE WERKEN, ENERGIE, LEEFMILIEU EN NATUUR, HOUDENDE UITSPRAAK OVER EEN AANVRAAG INGEDIEND DOOR DE N.V. AQUAFIN, DIJKSTRAAT
Nadere informatieVerkorte ZAHN- WELLENS test voor afvalwaters
Verkorte ZAHN- WELLENS test voor afvalwaters februari 2010 Pagina 1 van 7 WAC/V/B/005 INHOUD 1 INLEIDING... 3 2 PRINCIPE... 3 3 BIODEGRADATIEVOORWAARDEN... 3 4 TESTVOORWAARDEN... 3 5 MATERIAAL... 4 5.1
Nadere informatieBROEIKASEFFECT HET BROEIKASEFFECT: FEIT OF FICTIE? Lees de teksten en beantwoord de daarop volgende vragen.
BROEIKASEFFECT Lees de teksten en beantwoord de daarop volgende vragen. HET BROEIKASEFFECT: FEIT OF FICTIE? Levende wezens hebben energie nodig om te overleven. De energie die het leven op aarde in stand
Nadere informatieOnderwerp: Eindrapport analyses controle van de kwaliteit van de viswaters in het Brussels Hoofdstedelijk gewest
Verslag : BIM :eindverslag Datum : 26/2/29 Pag. : 1/6 BIM Mevrouw Sandrine Dutrieux Gulledulle 98 12 Brussel Uw ref. : afd NWB/SDU/viswaters 28 Uw gegevens: Contact via: Onze ref. : T 2/775 76 87 T 9/342.81.18
Nadere informatieBehorend bij de Macro Economische Verkenning 2014
CPB Achtergronddocument Schatting effect btw-verhoging op inflatie Behorend bij de Macro Economische Verkenning 4 7 september Martin Mellens Centraal Planbureau M.C.Mellens@cpb.nl Jonneke Dijkstra Centraal
Nadere informatieHoe goed of slecht beleeft men de EOT-regeling? Hoe evolueert deze beleving in de eerste 30 maanden?
Hoe goed of slecht beleeft men de EOT-regeling? Hoe evolueert deze beleving in de eerste 30 maanden? Auteur: Ruben Brondeel i.s.m. Prof. A. Buysse Onderzoeksvraag Tijdens het proces van een echtscheiding
Nadere informatieOrganische stof: stof tot nadenken
Wereld Bodemdag Organische stof: stof tot nadenken Steven Sleutel Universiteit Gent Vakgroep Bodembeheer Bodem organische stof (BOS) O,H C S P N Landbouwgrond organische koolstof (OC) voorraad 0-30cm Bron:
Nadere informatieStikstofbeheer en ph in recirculatie teeltsystemen
capita selecta Stikstofbeheer en ph in recirculatie teeltsystemen Door M. Verdegem en E. Eding, Visteelt en Visserij, Wageningen Universiteit. Vis zet eiwit in het voer om in o.a. ammoniak en ammonia.
Nadere informatieWaterkwaliteit 2: Natuur/chemie
Waterkwaliteit 2: Natuur/chemie Prof. ir. Hans van Dijk 1 Afdeling Watermanagement Sectie Gezondheidstechniek Inhoud hydrologische kringloop kwalitatief 1. regenwater 2. afstromend/oppervlaktewater. infiltratie
Nadere informatieMAP-meetpunten: lichte vooruitgang al lijkt het soms een
MAP-meetpunten: lichte vooruitgang al lijkt het soms een processie van Echternach Vorig jaar maakten we een eerste grondige analyse van de MAP-meetpunten. Met het beëindigen van het winterjaar 212-213
Nadere informatieNederlandse samenvatting - voor niet-vakgenoten -
Nederlandse samenvatting - voor niet-vakgenoten - Nederlandse samenvatting voor niet-vakgenoten In dit proefschrift staat het metaal koper centraal. Koper komt vooral via de voeding in het lichaam van
Nadere informatieBiologische beschikbaarheid van stikstof en fosfaat in effluent: Kunnen algen nog wel groeien op nagezuiverd effluent van rwzi Leiden Zuid-West?
Biologische beschikbaarheid van stikstof en fosfaat in effluent: Kunnen algen nog wel groeien op nagezuiverd effluent van rwzi Leiden Zuid-West? Kees Bruning, Jaap Postma en Richard Jonker 1 Biologische
Nadere informatieInvestigations on the Nitrogen Cycle in the Coastal North Sea H. Fan
Investigations on the Nitrogen Cycle in the Coastal North Sea H. Fan Samenvatting Dit proefschrift gaat over de stikstofcyclus in het Nederlandse kustgebied, waarbij zowel de waterkolom als het sediment
Nadere informatieNereda. Kosteneffectief, duurzaam, robuust en eenvoudig. Wie de technologie heeft, heeft de toekomst.
Nereda Kosteneffectief, duurzaam, robuust en eenvoudig. Wie de technologie heeft, heeft de toekomst. Nationaal Nereda Onderzoeks Programma Werking Nereda is een innovatieve technologie voor biologische
Nadere informatieNereda: van vinding tot internationale praktijktoepassing
Bart de Bruin, DHV Mark van Loosdrecht, TU Delft Cora Uijterlinde, STOWA Nereda: van vinding tot internationale praktijktoepassing Vanaf 2003 tot heden is door een intensieve Nederlandse samenwerking een
Nadere informatieArbeidsmarktbarometer Onderwijs
Arbeidsmarktbarometer Onderwijs Basisonderwijs en secundair onderwijs December 29 VLAAMS MINISTERIE VAN ONDERWIJS EN VORMING AGENTSCHAP VOOR ONDERWIJSDIENSTEN (AgODi) Arbeidsmarktbarometer Onderwijs december
Nadere informatieBlauwalgenbestrijding met waterstofperoxide Resultaten experimenten 2009. Bart Reeze (ARCADIS) Hans Matthijs en Petra Visser (UvA)
Blauwalgenbestrijding met waterstofperoxide Resultaten experimenten 2009 Bart Reeze (ARCADIS) Hans Matthijs en Petra Visser (UvA) 1 Inhoud presentatie Waar komt dit idee vandaan? Ontwikkelingsgeschiedenis
Nadere informatieNitraatgehalte in de meetplaatsen van het MAP-meetnet
Nitraatgehalte in de meetplaatsen van het MAP-meetnet Indicatorgegevens Naam Definitie Meeteenheid Nitraatgehalte in de meetplaatsen van het MAP-meetnet (MAP = mest-actie-plan) Percentage meetplaatsen
Nadere informatieJaarrapportage Helpdesk Water 2007
Jaarrapportage Helpdesk Water Jaarrapportage Helpdesk Water. 1. Inleiding In de loop der jaren kwamen er steeds meer informatieloketten voor specifieke watervragen. Dit stond haaks op de ontwikkeling dat
Nadere informatieEindexamen biologie havo 2007-II
Beoordelingsmodel Aan het juiste antwoord op een meerkeuzevraag worden twee punten toegekend. De ziekte van Lyme 1 maximumscore 1 Het antwoord bevat de notie dat teken als voedsel bloed(plasma) zuigen,
Nadere informatiePotentieel van nieuwe vergistingstechnologie
Bioenergie in Overijssel Potentieel van nieuwe vergistingstechnologie Jan de Wit, Ralph Lindeboom en Willem Brus Bioenergiedag oost nederland 31-oktober-2013 Partners Saxion werkt aan een duurzame toekomst
Nadere informatieSAMENVATTING Technische mengsels van vetoplosbare polychloorbifenylen (PCBs) zijn gebruikt als vloeistof in transformatoren, condensatoren en als
109 SAMENVATTING Technische mengsels van vetoplosbare polychloorbifenylen (PCBs) zijn gebruikt als vloeistof in transformatoren, condensatoren en als brandvertragers, vanwege hun thermostabiliteit, chemische
Nadere informatieStikstofeis noodzaakt rwzi Dokhaven tot innovatie Waterkwaliteit > Afvalwaterbehandeling > Beschrijving van r.w.z.i.
Page 1 of 5 home actualiteiten evenementen bedrijvengids archief zoeken adverteren abonneren colofon Redactie R. van Dalen Kopij Neerslag zenden aan: NVA, t.a.v. redactie Neerslag Postbus 70, 2280 AB Rijswijk
Nadere informatieArchaebacteriën. Eubacteriën. Eukaryoot
H5n 10-09-2001 16:41 Pagina 100 Samenvatting De gist Saccharomyces cerevisiae is bij de meeste mensen bekend als bakkersgist en wordt behalve voor het bereiden van brood onder andere ook gebruikt voor
Nadere informatieFysisch-chemische kwaliteit oppervlaktewater 2017
Vlaanderen is milieu Fysisch-chemische kwaliteit oppervlaktewater 2017 VLAAMSE MILIEUMAATSCHAPPIJ www.vmm.be DOCUMENTBESCHRIJVING Titel Fysisch-chemische kwaliteit oppervlaktewater 2017 Samenstellers Afdeling
Nadere informatieSAMENVATTING Veiligheidsverslag Ontsporing van een goederenwagon Remersdaal, 25 januari 2012
Onderzoeksorgaan voor Ongevallen en Incidenten op het Spoor SAMENVATTING Veiligheidsverslag Ontsporing van een goederenwagon Remersdaal, 25 januari 2012 September 2016 SAMENVATTING Op woensdag 25 januari
Nadere informatiepolyfosfaat: een nieuwe
5-de editie Groeifactor is een uitgave van Haifa met informatie over glastuinbouw in het algemeen en VitaPhos-K in het bijzonder. groeifactor de vijfde editie Hierbij ontvangt u de vijfde editie van Groeifactor,
Nadere informatieProject Waterschoon. Onderzoeksfacet: Effectiviteit Verwerkingssysteem. Nieuwsbrief Zwartwaterverwerking
Project Waterschoon Onderzoeksfacet: Effectiviteit Verwerkingssysteem Nieuwsbrief Zwartwaterverwerking Liesbeth Wiersma November 2012 Inleiding De belangstelling voor nieuwe innovatieve sanitatieconcepten,
Nadere informatieSamenvatting. de differentiatie van cellen;
Samenvatting Groei en ontwikkeling. Elk organisme, of het nu een mens, een plant of een bacterie is, heeft ermee te maken. Het iszelfs zo belangrijk datleven simpelweg niet zou kunnen bestaan zonder groei
Nadere informatieHelofytenfilters voor N+P verwijdering en andere toepassingen. Studiedag Rietveldfilters in de Praktijk Johan Blom 4 november 2012
Helofytenfilters voor N+P verwijdering en andere toepassingen Studiedag Rietveldfilters in de Praktijk Johan Blom 4 november 2012 Waar hebben we het over? Inventarisatie van Ecofyt: >800 helofytenfilters
Nadere informatie1. Algemene meteorologische situatie
Koninklijk Meteorologisch Instituut Wetenschappelijke Dienst meteorologische en klimatologische Inlichtingen Ringlaan, 3 B-1180 Brussel Tél.: +32 (0)2 373 0520 Fax : +32 (0)2 373 0528 Vlaamse Overheid
Nadere informatie