Levensfase 4-6 jaar, groep 1 en 2

Transcriptie

1 Levensfase 4-6 jaar, groep 1 en 2 Levensfase 4-6 jaar, groep 1 en 2 Een kleuter is een kind van ongeveer 4 tot 6 jaar en gaat normaliter naar groep 1 en 2 van het primair onderwijs. De kleutertijd is een periode van boeiende ontwikkeling voor een kind. Dit heeft alles te maken met de ontwikkeling van de hersenen en de mogelijkheden om bewuster, realistischer en abstracter te denken, maar ook de verbetering van de coördinatie van grove en fijne motoriek (Levensfase, 2104).Kinderen in deze levensfase groeien niet zo hard in de lengte, maar veranderen wel van uiterlijk, ze worden slanker (Delfos, 2011; Levensfase, 2014). Problemen met tandbederf en overgewicht kunnen al op jonge leeftijd ontstaan. Deze kinderen kunnen in kleinere porties mee eten in het gezin. Het voedingspatroon van kinderen in deze leeftijd is nog geen verantwoordelijkheid van de kinderen zelf. Kinderen in deze levensfase beginnen met wisselen van tanden en kiezen (Snel, 2012). Motorische vaardigheden nemen toe in kwaliteit en kwantiteit. Toch hebben kleuters meestal nog een grote behoefte aan slaap- en rustperioden. Ze kunnen hun krachten nog slecht over de dag verdelen (Levensfase, 2014). In deze levensfase staan kinderen open voor instructie, leren eenvoudige tekeningen maken, leren fietsen en ontdekken ook het hebben van een eigen wil (Bron, Van Lanschot-Hubrecht, Rodenboog & Keyzer, 2006). Ook is er een toenemend ik-besef en als gevolg daarvan worden kinderen zich bewust van de eigen kwetsbaarheid. Hierdoor hebben ze nogal eens last van angstgevoelens. In deze periode is er vaak sprake van sterk wisselende emoties. Jonge kinderen uiten zich heel veel met hun lichaam en hebben grote behoefte aan lichamelijk contact. Door kinderen de gelegenheid te geven gevoelens en gedachten te uiten, er met elkaar over te praten, leren ze met eigen gevoelens en gedachten om te gaan. Veel kleuters raken daarnaast verlegen over hun eigen lichaam en beginnen grenzen te trekken (Levensfase, 2014; Rutgers WPF, 2011). Kleuters komen via school in contact met grotere groepen mensen, ze weten steeds beter welk gedrag daarbij hoort. Van veel nieuwe situaties kunnen kleuters de risico's nog niet inschatten. Ze zijn lichamelijk erg kwetsbaar (Bron et al. 2006). De kleuterleeftijd is een periode waarin veel kinderziekten voorkomen. De meeste kinderen zijn ingeënt tegen bof, mazelen, rode hond en hersenvliesontsteking. Ook de verspreiding van hoofdluis verloopt heel gemakkelijk, omdat kleuters veel lichamelijk contact hebben en hun jassen vaak opeengepakt aan de kapstok hangen (Bron et al. 2006). Kleuters lopen vooral letsel op door een privé-ongeval in en om huis, zoals vallen of verbranden (Delfos, 2011; Veiligheid, 2013). De volgende thema's komen aan de orde bij de levensfase groep 1-2. Sociaal-emotionele ontwikkeling Voeding Bewegen en sport Persoonlijke verzorging Genotmiddelen Relaties en seksualiteit Fysieke veiligheid Bron: http//gezondeleefstijl.slo.nl 1

2 Sociaal emotionele ontwikkeling Levensfase 4-6 jaar, groep 1 en 2 Sociaal-emotionele ontwikkeling Kern Zelf Inhouden Gevoelens Benoemen en laten zien welke gevoelens zij ervaren Benoemen en laten zien welke gevoelens zij wel en niet begrijpen Omgaan met gevoelens en benoemen hoe hun reactie kan afhangen van: of het een fijn of naar gevoel is, eenvoudig of complex en/of hoe sterk het gevoel ervaren wordt Inhouden Kwaliteiten Benoemen van en omgaan met hun behoeften Benoemen van en omgaan met wat ze wel en niet goed kunnen en leuk en niet leuk vinden Benoemen wat de (positieve) invloed van anderen kan zijn Inhouden Zelfbeeld Benoemen hoe zij over zichzelf denken en wat zij nodig hebben om zich goed te voelen Benoemen dat negatieve gedachten over jezelf niet hoeven te kloppen en dat het niet erg is als je iets niet kunt Kern Zelfsturing Inhouden Gevoelens hanteren Benoemen van (heftige) gevoelens die zij ervaren zodanig dat anderen deze begrijpen Zijn ontvankelijk voor en reageren op verbaal en non-verbaal geuite gevoelens van anderen Inhouden Impulscontrole Benoemen van en laten zien hoe je reageert op een onverwachte situatie Benoemen dat je eerst moet nadenken voordat je reageert op een (lastige) situatie Inhouden Doelgericht gedrag Benoemen wat concentratie is, waarom dit belangrijk is bij het uitvoeren van een spel en/of taak en laten zien hoe je concentratie kunt oefenen Begrijpen hoe je afgeleid kan worden met de uitvoering van een spel of taak en benoemen wat je hier aan kunt doen Benoemen van en omgaan met gedrag dat je wel en niet kunt vertonen in sociale situaties Benoemen en laten zien wat je kunt doen om anderen te helpen en hoe zij jou kunnen helpen Kern De ander Inhouden Inlevingsvermogen Benoemen hoe zij rekening houden met de gevoelens van anderen Benoemen dat een situatie bepaalde gevoelens bij anderen kan oproepen Inhouden Individu en groep Benoemen dat mensen verschillen van elkaar Benoemen dat iedereen deel uitmaakt van verschillende groepen Benoemen dat mensen in een groep van elkaar afhankelijk zijn en elkaar nodig hebben Inhouden Gedrag inschatten van de ander Benoemen wat de bedoeling van een ander kan zijn Benoemen wat lichaamstaal is Benoemen wanneer een situatie met een ander onveilig is en erover praten wat je hier mee kunt doen Bron: http//gezondeleefstijl.slo.nl 2

3 Sociaal emotionele ontwikkeling Levensfase 4-6 jaar, groep 1 en 2 Kern Relaties Inhouden Omgaan met elkaar Geven van en ontvangen van een compliment Benoemen van de verschillen tussen meisjes en jongens Benoemen wat een relatie is en hoe je een relatie kunt aangaan Benoemen hoe je reageert op vraag om hulp van anderen Inhouden Samenwerken Benoemen dat je niet altijd je eigen zin hoeft te krijgen als je samen speelt en werkt Benoemen waarom luisteren naar elkaar belangrijk is Benoemen waarom opmerkingen van anderen belangrijk kunnen zijn en hoe je daar op kunt reageren Inhouden Omgaan met sociale druk Benoemen van en omgaan met regels die in een groep gelden Benoemen dat een groep bepaalde overeenkomsten heeft en welke dit zijn Inhouden Conflicten hanteren Benoemen wat de oorzaken zijn van conflictsituaties Benoemen welke gevolgen conflictsituaties kunnen hebben Kern Kiezen Inhouden Weloverwogen kiezen Tot zich nemen van informatie die nodig is om een keuze te kunnen maken Benoemen hoe je tussen twee mogelijkheden kunt kiezen: benoemen welke keuze gemaakt moet worden vertellen wat het gevolg is van de ene en de andere keuze keuze maken en uitvoeren Benoemen dat een keuze gevolgen heeft, vaak op korte en lange termijn Inhouden Verantwoordelijkheid nemen Benoemen wat moeilijke situaties zijn Benoemen dat de oorzaak van een moeilijke situatie bij jezelf kan liggen Benoemen welke mogelijke oplossingen er zijn als zich een moeilijke situatie voordoet Benoemen welke eigenschappen je kunnen helpen bij het oplossen van moeilijke situaties Bron: http//gezondeleefstijl.slo.nl 3

4 Voeding Levensfase 4-6 jaar, groep 1 en 2 Voeding Kern Voeding en gezondheid Inhouden Voeding en groei Verschil maken tussen eten om gezond van te groeien of om te snoepen / snacken Benoemen van verschillende eetmomenten Uitleggen dat je genoeg moet drinken Uitleggen dat je beter water kunt drinken dan drinken met veel suiker Inhouden Functies van voeding Verschillende voedingsmiddelen die bijdragen aan gezondheid: de basisvoedingsmiddelen in hoofdgroepen benoemen Aangeven dat eten, drinken en groeien met elkaar te maken hebben Benoemen van de vijf hoofdgroepen binnen de schijf van vijf Inhouden Voeding en lichaamsgewicht Kern Voedselkwaliteit Inhouden Eten en duurzaamheid Inhouden Voedselveiligheid Aangeven wat er in de koelkast moet worden bewaard en wat niet Handen wassen voordat je gaat eten Fruit en groenten wassen Op hoofdlijnen risico's in de keuken benoemen Inhouden Voedselproductie en bewerking De groei van planten die voedsel geven in hun natuurlijke omgeving volgen, bijvoorbeeld in de schooltuin Basisproducten van planten zoals groenten, fruit, brood en drinken rubriceren Inhouden Etiketten Eten kopen bereiden beleven Inhouden Eetgewoonten Benoemen van eigen eetgewoonten Bewust van eetmomenten en invloed op gebit Inhouden Voedsel kopen Inhouden Vergelijkend warenonderzoek Benoemen welke producten in welke soorten winkels verkocht worden Inhouden Eten bereiden Spelenderwijze toepassen van eenvoudige bereidingstechnieken zoals snijden, kneden, malen en zeven Inhouden Sociale aspecten van eten Plezier beleven aan samen eten met anderen Geur- en smaakbeleving ontwikkelen Rekening houden met anderen die een speciaal dieet (moeten) volgen Aan tafel eten Inhouden Culturele aspecten van eten Verschillen in eet- en drinkgewoonten en tafelmanieren thuis en bij anderen herkennen Voorbeelden noemen van speciaal voedsel bij speciale gelegenheden Bron: http//gezondeleefstijl.slo.nl 4

5 Bewegen en sport Levensfase 4-6 jaar, groep 1 en 2 Bewegen en sport Kern Bewegen verbeteren Inhouden Vaardiger bewegen Leren deelnemen aan meer eenvoudige bewegingsactiviteiten: balanceren, klimmen, zwaaien, over de kop gaan, springen, hardlopen, mikken, jongleren, doelspelen, tikspelen, stoeispelen, bewegen op muziek (zie basisdocument bewegingsonderwijs) en zwemmen Inhouden Veilig bewegen Regels met betrekking tot veiligheid accepteren en je daar aan houden Kern Bewegen regelen Inhouden Regelende taken vervullen Reguleringstaken verdelen en vervullen Inhouden Gerichtheid op jezelf vervullen Alles proberen Kern Bewegen waarderen Inhouden Bewegen beleven Natuurlijk plezier aan bewegen bekrachtigen Inhouden De inbreng van anderen waarderen Verschillen zien in de manier waarop kinderen deelnemen Inhouden Bewegen kiezen Activiteiten kiezen die je durft en kunt Kern Gezond bewegen Inhouden Trainen Herkennen van normale signalen van inspanning (warm, zweten, hijgen) Inhouden Intensief bewegen Normaal vinden dat je elke dag actief meedoet aan allerlei speel- en bewegingsactiviteiten Bron: http//gezondeleefstijl.slo.nl 5

6 Persoonlijke verzorging Levensfase 4-6 jaar, groep 1 en 2 Persoonlijke verzorging Kern Lichaamshygiëne Inhouden Je lichaam leren kennen Benoemen verschillende lichaamsdelen Inhouden Je lichaam verzorgen Benoemen hoe zij lichaam (en geslachtsorganen) moeten verzorgen Inhouden Je handen verzorgen Handen wassen voor het eten, na toiletgebruik, na buiten spelen of als ze zichtbaar vies zijn Kern Je huid gezond houden Inhouden Je huid verzorgen Inhouden Je huid beschermen Benoemen hoe je je huid kunt beschermen tegen de zon Inhouden Je huid verfraaien Kern Je gehoor gezond houden Inhouden Gehoor beschermen Maatregelen treffen bij hard geluid Inhouden Het gehoor als zintuig Functies van het gehoor benoemen Inhouden Soorten geluiden Benoemen soorten geluiden en functies van geluid Kern Je mond en gebit verzorgen Inhouden Focus op je mond en gebit Benoemen hoe het gebit is opgebouwd Uitleggen dat het belangrijk is om tenminste 2 keer per dag 2 minuten je tanden te poetsen Benoemen dat het aantal eetmomenten en het soort eten invloed heeft op de gezondheid van het gebit Bron: http//gezondeleefstijl.slo.nl 6

7 Genotmiddelen Levensfase 4-6 jaar, groep 1 en 2 Genotmiddelen Kern Alcohol Geen inhouden Kern Roken Geen inhouden Kern Cannabis Geen inhouden Kern Harddrugs Geen inhouden Bron: http//gezondeleefstijl.slo.nl 7

8 Relaties en seksualiteit Levensfase 4-6 jaar, groep 1 en 2 Relaties en seksualiteit Kern Lichamelijke ontwikkeling en zelfbeeld Inhouden Lichamelijke ontwikkeling Benoemen van lichaamsdelen, inclusief de geslachtsdelen Benoemen van verschillen tussen jongens en meisjes, ook wat betreft de geslachtsdelen Benoemen dat er verschillen zijn in de lichamelijke ontwikkeling tussen mensen Inhouden Zelfbeeld Benoemen dat ze een jongen of een meisje zijn Kern Intieme relaties Inhouden Soorten relaties Beschrijven verschillende soorten relaties (vrouw-man, man-man, vrouw-vrouw) Benoemen dat relaties gemengd kunnen zijn qua cultuur en religie Inhouden Relatievorming Benoemen de betekenis en het belang van vriendschap Benoemen dat je vrienden kunt zijn met iemand van het eigen en het andere geslacht Aangaan en onderhouden van vriendschappen Kern Voortplanting, gezinsvorming en anticonceptie Inhouden Voortplanting en gezinsvorming Vertellen hoe een baby in de buik komt, een baby in de buik groeit en hoe een baby wordt geboren Benoemen van verschillende gezinssamenstellingen Inhouden Anticonceptie, zwangerschapspreventie Kern Seksualiteit Inhouden Seksuele ontwikkeling Benoemen van verschillende manieren om uiting te geven aan affectie en liefde Inhouden Seksuele gezondheid en welzijn Weten dat je onprettige aanrakingen mag weigeren Bewustzijn dat iedereen eigen wensen en grenzen heeft Benoemen van situaties waarin sprake kan zijn van niet pluis gevoelens Benoemen bij wie je hulp kunt vragen Bron: http//gezondeleefstijl.slo.nl 8

9 Relaties en seksualiteit Levensfase 4-6 jaar, groep 1 en 2 Fysieke veiligheid Inhouden Risico's inschatten Herkennen op welke plekken je veilig kunt spelen Inhouden Preventie Kiezen van plekken waar je veilig kunt spelen (qua verkeer, zichtbaarheid, water in de buurt) Kunnen vallen van uit de posities zitten, gehurkt en op knieën Niet aan hete dingen komen Gedrag waarvan je hebt geleerd dat het niet mag ook echt niet doen Inhouden EHBO / Behandeling Herkennen van situaties "dit kan ik niet alleen" Hulp vragen/ halen bij ouder of verzorger Bron: http//gezondeleefstijl.slo.nl 9