HANDHAVINGSCOLLEGE ARREST

Transcriptie

1 HANDHAVINGSCOLLEGE ARREST van 18 september 2018 met nummer HHC/M/1819/0006 in de zaak met rolnummer 1718-MHHC-0019-M Verzoekende partij de bvba AGRO SMET SERVICE vertegenwoordigd door advocaat Jan DEVROE met woonplaatskeuze op het kantoor te 9080 Lochristi, Zevenekendorp 16 Verwerende partij het VLAAMSE GEWEST vertegenwoordigd door de Vlaamse regering, ten verzoeke van de Vlaamse minister van Omgeving, Natuur en Landbouw voor wie optreedt, bij delegatie: de gewestelijke entiteit (het Departement Omgeving - afdeling Handhaving) met kantoren te 1000 Brussel, Koning Albert II-laan 20 bus 8 vertegenwoordigd door: mevrouw Sigrid RAEDSCHELDERS, afdelingshoofd I. BESTREDEN BESLISSING De verzoekende partij vordert met een aangetekende brief van 15 januari 2018 de vernietiging van de beslissing van de gewestelijke entiteit van 13 december 2017, gekend onder nummer De bestreden beslissing legt aan de verzoekende partij een alternatieve bestuurlijke geldboete op van 520 euro (na toepassing van de opdeciemen) wegens schending van artikel 8, 3 van het decreet van 22 december 2006 houdende de bescherming van water tegen de verontreiniging door nitraten uit agrarische bronnen (hierna: Mestdecreet). Aan de verzoekende partij wordt verweten dat zij de opdracht heeft gegeven om een perceel zonder gewas gelegen te Sint-Gillis-Waas, Bunderstraat, volledig breedwerpig te bemesten met effluent in de periode tussen 1 september en 15 februari 2017 II. VERLOOP VAN DE RECHTSPLEGING De verwerende partij dient een antwoordnota en het administratief dossier in. De verzoekende partij dient geen wederantwoordnota in. De kamervoorzitter behandelt de vordering tot vernietiging op de openbare zitting van 30 augustus Advocaat Jamal AREZO loco advocaat Jan DEVROE voert het woord voor de verzoekende partij. 1

2 Mevrouw Julie CORNELIS van de afdeling Handhaving, Departement Omgeving voert het woord voor de verwerende partij. Het decreet van 4 april 2014 betreffende de organisatie en de rechtspleging van sommige Vlaamse bestuursrechtscolleges (DBRC-decreet) en het besluit van de Vlaamse regering van 16 mei 2014 houdende de rechtspleging voor sommige Vlaamse bestuursrechtscolleges (Procedurebesluit) zijn toegepast. III. FEITEN 1. Naar aanleiding van een anonieme melding inzake het opbrengen van mest te Sint-Gillis-Waas, Bunderstraat, begeeft de toezichthouder bij de Mestbank Vlaamse Landmaatschappij Regio West (hierna: verbalisant), zich naar het betrokken perceel. Het perceel staat gekend als perceelsnummer 6 van verzamelaanvraag 2016 (VA 2016), in gebruik door de erfgenamen van Oelbrandt Nestor, Baarstraat 30, Sint-Gillis-Waas. Uit de gegevens bij de Mestbank blijkt dat een mestafzetdocument met nummer met vervoersdatum 25 januari 2017 is aangemeld, met het oog op het uitrijden van 54 ton effluent (d.i. meststoffen type 3 overeenkomstig het Mestdecreet) van de mestverwerking Vereecken-Agro LV naar het betrokken perceel met als erkend mestvervoerder de heer Kris VAN BROECK. De verbalisant stelt op 25 januari 2017 vast dat het perceel volledig breedwerpig bemest werd en dat geen gewas aanwezig was om de opgebrachte meststof op te nemen. De temperatuur betrof die dag gemiddeld 0,5 c. De mestvervoerder verklaart telefonisch aan de verbalisant dat de verzoekende partij de opdracht heeft gegeven om het betrokken perceel te bemesten met het effluent van Vereecken-Agro LV. De heer VEREECKEN, zaakvoerder van de laatstgenoemde vennootschap, verklaart dat hij de mestverwerking halverwege 2016 heeft overgenomen van de heer SMET, zaakvoerder van de verzoekende partij, en dat de mestverwerking en de aan- en afvoer van de mest allemaal geregeld werd door de vorige eigenaar, de heer SMET. De heer SMET, gecontacteerd door de verbalisant, verklaart dat er vroege aardappelen op het perceel zullen geplant worden en stelt dat hij niet begrijpt dat er enkel effluent met een lage stikstofinhoud mocht bemest worden in de periode tussen 15 januari en 16 februari. Deze vaststellingen worden opgenomen in het proces-verbaal nr. VLM/17/PV/4118/0072/A, afgesloten op 1 februari 2017 en verzonden op 2 februari Op 7 februari 2017 meldt de procureur des Konings dat hij niet zal overgaan tot strafrechtelijke vervolging. Met een brief van 11 mei 2017 brengt de gewestelijke entiteit de verzoekende partij op de hoogte van haar voornemen om een alternatieve bestuurlijke geldboete, al dan niet vergezeld van een voordeelontneming, op te leggen en nodigt zij de verzoekende partij uit om schriftelijk haar verweer mee te delen. De verzoekende partij bezorgt geen schriftelijk verweer en vraagt geen hoorzitting. De gewestelijke entiteit legt op 13 december 2017 de vermelde bestuurlijke geldboete op. Deze beslissing wordt aan de verzoekende partij betekend met een aangetekende brief van 18 december De verwerende partij motiveert haar beslissing als volgt: 2

3 4.1 De toerekenbaarheid aan de overtreder Overeenkomstig artikel 3, 5, 8 van het Mestdecreet zijn effluenten meststoffen ontstaan uit de biologische behandeling door middel van nitrificatie en denitrificatie van dierlijke mest of andere meststoffen, met uitzondering van het ontstane slib van de biologische verwerking. Overeenkomstig artikel 3, 5, 15 van het Mestdecreet behoren effluenten tot meststoffen type 3, met 100% werkzame stikstof. Overeenkomstig artikel 8, 3 van het Mestdecreet is het op of in de bodem brengen van meststoffen type 3 op niet permanent overkapte landbouwgronden verboden vanaf 1 september tot en met 15 februari. Overeenkomstig artikel 8, 4 van het Mestdecreet is het in afwijking van artikel 8, 3 toegelaten om meststoffen type 3, waarvan de stikstofinhoud laag is op te brengen in de periode vanaf 1 september tot en met 15 november en vanaf 16 januari tot en met 15 februari, op voorwaarde dat er een gewas aanwezig is op het moment van de opbrenging. Door verbalisant werd op 25 januari 2017 vastgesteld dat op perceel met nummer 6 van verzamelaanvraag 2016 van de Erfgenamen van Oelbrandt Nestor (een perceel met een oppervlakte van 0,77 ha gelegen te Sint-Gillis-Waas, Bunderstraat) volledig breedwerpig bemest werd met effluent. Op het perceel was geen gewas aanwezig dat de opgebrachte meststof kon opnemen. Uit het dossier is gebleken dat de meststoffen door erkend mestvoerder Kris Van Broed opgebracht werden en in dit in opdracht van vermoedelijke overtreder. Bovenvermelde feiten maken een schending uit van: Mestdecreet: artikel 8, 3 en vallen daarmee onder de definitie van een milieumisdrijf als bedoeld in artikel , 2 DABM, waarvoor een bestuurlijke geldboete kan worden opgelegd. Het milieumisdrijf staat vast in hoofde van overtreder De hoogte van de geldboete Bij de bepaling van de hoogte van de geldboete wordt rekening gehouden met de ernst van de gepleegde feiten, de frequentie en de omstandigheden waarin de feiten gepleegd of beëindigd zijn De ernst van de feite De doelstelling van bovenvermelde regelgeving is het voorkomen of beperken van de negatieve milieu- en veiligheidsinvloeden van menselijke bedrijvigheden en handelingen die milieubelastend kunnen zijn, of die gevaarrisico's in zich kunnen dragen. Het Mestdecreet heeft tot doel de bescherming van het leefmilieu door de waterverontreiniging veroorzaakt of teweeggebracht door nitraten en fosfaten uit agrarische bronnen te verminderen, verdere verontreiniging van die aard te voorkomen en bij te dragen tot de realisatie van een goede toestand van de watersystemen en de beperking van de luchtverontreiniging als gevolg van de productie en het gebruik van meststoffen. 3

4 In uitvoering van de Richtlijn 91/676/EEG van de Raad van 12 december 1991 inzake de bescherming van water tegen de verontreiniging door nitraten uit agrarische bronnen, Nitraatrichtlijn genaamd, en de Richtlijn 2001/81/EG van 23 oktober 2001 van de Raad en van het Parlement inzake de nationale emissieplafonds voor bepaalde luchtverontreinigende stoffen, NEC-richtlijn, heeft het Mestdecreet bepaalde maatregelen voorzien. Eén ervan bestaat uit het opleggen van beperkingen van het op of in de bodem brengen van meststoffen overeenkomstig de goede landbouwpraktijken en rekening houdend met de kenmerken van de betrokken kwetsbare zone. In het kader van de nitraatproblematiek is het algemeen principe dat meststoffen enkel mogen opgebracht worden op landbouwgrond of groeimedium en dit binnen een vastgestelde periode, op gezette tijdstippen en op welbepaalde wijze. Door het opbrengen van effluent tijdens de verbodsperiode worden de doelstellingen van de Nitraatrichtlijn in het gedrang gebracht. Bovendien is uit het dossier gebleken dat de gemiddelde temperatuur op 25 januari ,5 C betrof. Gelet op het verbod om op bevroren land meststoffen op of in de bodem te brengen was het op de dag van de vaststellingen niet aangewezen om effluent toe te dienen. De feiten werden in professioneel verband gepleegd. Deze feiten zijn derhalve voldoende ernstig om gesanctioneerd te worden met een bestuurlijke geldboete van 520 euro (na toepassing van de opdeciemen) De frequentie Het betreft een eenmalige schending. Er zijn minstens geen indicaties die erop wijzen dat bij overtreder reeds eerder vergelijkbare feiten werden vastgesteld. Het criterium frequentie geeft derhalve geen aanleiding tot een hogere geldboete De omstandigheden Ten slotte zijn er, wat dit milieumisdrijf betreft, geen verdere bijzondere omstandigheden die in rekening worden genomen bij het bepalen van de hoogte van de boete. Dit is de bestreden beslissing. IV. ONTVANKELIJKHEID VAN DE VORDERING TOT VERNIETIGING Uit het dossier blijkt dat de vordering tijdig is ingesteld. Er worden geen excepties opgeworpen. A. Schending van artikel 15, 4 Procedurebesluit Standpunt van de partijen De verwerende partij werpt op dat in het verzoekschrift geen enkel ontvankelijk middel in de zin van artikel 15, 4 Procedurebesluit kan worden onderscheiden. Zij zet uiteen dat de verzoekende partij zich beperkt tot het stellen dat zij geen verantwoordelijkheid meer draagt over de mestverwerkingsinstallatie, zonder daarbij aan te geven welke wettelijk of reglementaire bepaling of welk beginsel van behoorlijk bestuur geschonden wordt. 4

5 Beoordeling door het College Overeenkomstig artikel 15, 4 Procedurebesluit bevat het verzoekschrift een uiteenzetting van de feiten en de middelen. Het voorschrift is een niet-regulariseerbare, substantiële vormvereiste, waarvan de niet-naleving de ontvankelijkheid van het verzoekschrift in het gedrang brengt. Een verzoekschrift dient bijgevolg minstens één ontvankelijk middel te bevatten. Een middel is ontvankelijk als het minstens een voldoende omschrijving bevat van de geschonden geachte regelgeving of beginselen van behoorlijk bestuur en als wordt verduidelijkt op welke wijze vermelde regelgeving of beginselen worden geschonden. Dit voorschrift vereist niet dat de verzoekende partij expliciet de rechtsregels of rechtsbeginselen moet vermelden die door de bestreden beslissing geschonden zijn, maar wel is het noodzakelijk dat de uiteenzetting in het verzoekschrift het mogelijk maakt duidelijk te begrijpen wat de bestreden beslissing verweten wordt in het kader van de legaliteitstoetsing die het College doorvoert. Het College is van oordeel dat het betoog van de verzoekende partij begrepen moet worden als het betwisten van het daderschap. De verzoekende partij voert duidelijk aan dat zij geen verantwoordelijkheid draagt voor de feiten omdat zij de mestverwerkingsinstallatie vóór de feiten heeft overgedragen aan een andere vennootschap waarvoor zij louter loonwerk verricht. De verzoekende partij voert derhalve minstens impliciet aan dat zij niet als dader van de vastgestelde feiten beschouwd kan worden. Het gegeven dat de verzoekende partij niet uitdrukkelijk een geschonden bepaling of beginsel aanduidt, doet hieraan geen afbreuk. Door aan te duiden dat zij geen verantwoordelijkheid draagt over de mestverwerkingsinstallatie voert de verzoekende partij in feite aan dat zij niet beschouwd kan worden als overtreder van het misdrijf overeenkomstig artikel DABM. Het College merkt bovendien op dat de verwerende partij het middel als dusdanig heeft begrepen aangezien zij ten gronde repliek voert dat de verzoekende partij als de opdrachtgever van het milieumisdrijf beschouwd moet worden. De exceptie wordt verworpen. V. ONDERZOEK VAN DE MIDDELEN TOT VERNIETIGING ENIG MIDDEL Standpunt van de partijen 1. De verzoekende partij stelt dat zij geen enkele verantwoordelijkheid draagt omdat zij de mestverwerkingsinstallatie vóór de feiten heeft overgedragen aan de vennootschap LV VEREECKEN AGRO, waarvoor zij enkel loonwerk verricht. Zij stelt dat zij geen dagelijks werk verricht op de mestverwerkingsinstallatie maar dat zij slechts de installatie af en toe vrijblijvend na[kijkt] opdat de chemie in de installatie in evenwicht blijft. 2. De verwerende partij antwoordt dat de overdracht van de mestverwerkingsinstallatie irrelevant is en dat niet betwist wordt dat de verzoekende partij de opdracht heeft gegeven om de betrokken meststoffen op te brengen tijdens de verbodsperiode, hetgeen ondersteund wordt door stukken in het dossier. De verwerende partij merkt ook op dat de verzoekende partij in haar beroepschrift de 5

6 feiten niet heeft ontkend. Het feit dat de verzoekende partij al dan niet zeggenschap had over de mestverwerkingsinstallatie, is verder niet relevant volgens de verwerende partij. Beoordeling door het College 1. Artikel , eerste lid DABM luidt als volgt: De bestuurlijke geldboete is een sanctie waarbij de gewestelijke entiteit een overtreder verplicht een geldsom te betalen. Als overtreder wordt beschouwd degene die een milieuinbreuk of een milieumisdrijf heeft gepleegd, alsook diegene die opdracht heeft gegeven om handelingen te stellen die een milieu-inbreuk of milieumisdrijf uitmaken. Als een overtreder moet derhalve ook beschouwd worden diegene die de opdracht heeft gegeven om handelingen te stellen die een milieu-inbreuk of milieumisdrijf uitmaken. Een bestuurlijke geldboete betreft een punitieve sanctie, waarbij de bewijslast van het milieumisdrijf en de overtreder berust bij de gewestelijke entiteit. Het bewijs van de feiten en het daderschap kan met het oog op bestuurlijke beboeting, naar analogie met de bewijsvoering in strafzaken, in beginsel met alle middelen van recht worden geleverd. De principieel vrije bewijsvoering behelst onder meer dat het bewijs van het daderschap kan worden geleverd door een geheel van samenhangende feitelijke vaststellingen, die éénsluidend eenzelfde persoon als pleger van het vastgestelde milieumisdrijf aanduiden. De beginselen van behoorlijk bestuur, inzonderheid het zorgvuldigheidsbeginsel, en het vermoeden van onschuld, zoals onder meer bepaald in artikel 6, lid 2 van het Europees verdrag tot bescherming van de rechten van de mens en de fundamentele vrijheden, omringen de bewijslevering met waarborgen op procedureel en inhoudelijk vlak. 2. Uit het proces-verbaal nr. VLM/17/PV/4118/0072/A blijken de volgende vaststellingen. De verbalisant stelt op 25 januari 2017 vast dat er 54 ton effluent werd opgebracht op het betrokken terrein. De erkende mestvervoerder van de bewuste lading meststoffen verklaart de opdracht te hebben gekregen van de heer Patrick SMET, zaakvoerder van de verzoekende partij. De mestvervoerder levert ook een kopie van de , waarmee de opdracht werd gegeven, dewelke ook in de bijlage bij het proces-verbaal wordt gevoegd. Het bericht, dat dateert van maandag 23 januari 2017, luidt als volgt: Agro Vereecken LV Vervoer Effluent 30 m³ per Ha Effluent naar Oelbrandt Hoek Bunderstraat Baarstraat. Effluent naar Patrick Smet Hoogstraat 2 akkers en een Oude Kroonstraat 1,5 Ha rechtover mijn vader 0,65 Ha Mvg, 6

7 Patrick Smet De verzoekende partij, wanneer geconfronteerd met deze vaststellingen, repliceert dat er vroege aardappelen op het perceel zullen worden geplant binnen enkele weken en dat zij niet begrijpt dat er tussen en enkel met effluent met lage N inhoud mag bemest worden als er een gewas op het perceel aanwezig [is]. Zowel uit de verklaring van de erkende mestvervoerder en de kopie van het bericht van de opdracht, alsmede uit het feit dat de verzoekende partij in haar confrontatie met de verbalisant en in haar voorliggende verzoekschrift niet ontkent dat zij de opdracht heeft gegeven om de betrokken meststoffen aan te leveren, concludeert het College dat de verwerende partij terecht de verzoekende partij heeft beschouwd als een overtreder in de zin van artikel DABM. Het gegeven dat de verzoekende partij reeds vóór de vastgestelde feiten de mestverwerkingsinstallatie heeft overgedragen aan een andere vennootschap en dat zij daardoor niet meer verantwoordelijk was voor de dagelijkse werking van de mestverwerkingsinstallatie, doet geen afbreuk aan het feit dat de verzoekende partij in casu wel de opdracht heeft gegeven voor de mestoplevering. 4. Het middel wordt verworpen. BESLISSING VAN HET HANDHAVINGSCOLLEGE 1. Het College verwerpt het beroep. 2. Het College legt de kosten van het beroep, bepaald op 200 euro, ten laste van de verzoekende partij. Dit arrest is uitgesproken te Brussel in openbare zitting van 18 september 2018 door de eerste kamer. De toegevoegd griffier, De voorzitter van de eerste kamer, Stephanie SAMYN Marc VAN ASCH 7