Rondkomen van een minimuminkomen, kan dat? Corinne van Gaalen 20 september 2019

Transcriptie

1 Rondkomen van een minimuminkomen, kan dat? Corinne van Gaalen 20 september 2019

2 Wat doet het Nibud? Onderzoek Voorlichting Consumenten Professionals Opleidingen Consumenten Professionals

3 Kerntaak: opstellen huishoudbegroting Voorbeeldbegrotingen voor huishoudens met een minimuminkomen Referentiebudgetten voor huishoudens met een hoger inkomen

4 Onderzoek: koopkracht Elk jaar in september en januari 100 meest voorkomende huishoudtypen (volgens CBS) naar: Gezinssituatie (wel/niet partner, aantal kinderen) Inkomensbron Hoogte inkomen en inkomensverdeling tussen partners

5 Koopkracht Doorrekenen budgetten: de inkomsten i.r.t. de uitgaven Drie onderdelen: bruto inkomen: lonen en uitkeringen lasten: belastingen en premies prijzen: consumptiegoederen

6 Minima-effectrapportage (MER) Het effect van landelijk en gemeentelijk minimabeleid op de financiële positie van diverse typen huishoudens Welk huishoudtype is beste of slechtste af? Is er sprake van een armoedeval?

7 Voorbeelden huishoudtypen Alleenstaande onder de AOW-gerechtigde leeftijd Alleenstaande oudere (AOW-gerechtigd) Eenoudergezin met twee jongere kinderen (3 en 5 jaar) Eenoudergezin met twee oudere kinderen (14 en 16 jaar) Paar zonder kinderen Paar met twee jongere kinderen (3 en 5 jaar) Paar met twee oudere kinderen (14 en 16 jaar) Paar met twee oudere kinderen, van wie één meerderjarig (14 en 18 jaar) Alleenstaande oudere met een zorgvraag

8 Kern van de MER Landelijke toeslagen: o Huurtoeslag o Zorgtoeslag o Kinderopvangtoeslag o Kindgebonden budget o Kinderbijslag Lokale regelingen en tarieven, bijvoorbeeld: o Lokaal minimabeleid o Kwijtscheldingsbeleid o Gemeentelijke heffingen o Veelvoorkomende huren in de gemeente o Lokale tarieven kinderopvang Verschillende huishoudtypen en inkomensniveaus

9 Lokale regelingen Lokale heffingen (gemeenten en waterschap) en kwijtscheldingsmogelijkheden Collectieve zorgverzekering Kindpakket: Voorbeelden: vergoeding voor contributie en kleding sport/cultuur, schoolactiviteiten, fiets, laptop of smartphone, verjaardagsdoos, etc. Vergoeding sociale participatie volwassenen Individuele inkomenstoeslag Vergoeding zorgkosten(bij zorghuishouden)

10 Herkomst cijfers Diverse bronnen: CBS Budgetonderzoek CBS prijzenstatistiek Voedingscentrum (het dieet) EnergieNed, RVO (energiegegevens) Eigen onderzoek Gemeentelijke bedragen

11 Opbouw begrotingen Basispakket: Vaste lasten Reserveringsuitgaven Huishoudelijke uitgaven Pakket voor sociale participatie

12 Uitgangspunten (1) Goed kunnen omgaan met geld Alle inkomensondersteuning aanvragen Geen persoonlijk onvermijdbare uitgaven Hoge huur/slecht geïsoleerde woning Kosten ziekte, dieet Schulden Groot gezin..

13 Uitgangspunten (2) We rekenen met minimale bedragen, in werkelijkheid kan dit hoger liggen Bij een inkomen op 100% gaan we uit van een bijstandsuitkering, bij hogere inkomens van werk De huishoudens hebben geen schulden die moeten worden afgelost Er is geen sprake van vermogen (boven het wettelijk vrij te laten vermogen)

14 Resultaten:alleenstaande bijstand Extra zorgkosten Inkomsten incl. toeslagen Uitgaven basispakket (huur 478 euro) Uitgaven sociale participatie Saldo Saldo 110% Saldo 120% 65 55

15 Eenoudergezin met 2 kinderen 3 & 5 jaar 14 & 16 jaar Inkomsten incl. toeslagen Uitgaven basispakket (huur 600 euro) Uitgaven sociale participatie Saldo Saldo 110% Saldo 120%

16 Paar met 2 kinderen 3 en 5 jaar 14 en 16 jaar 14 en 18 jaar Inkomsten incl. toeslagen Uitgaven basispakket (huur 600 euro) Uitgaven sociale participatie Saldo Saldo 110% Saldo 120%

17 Waar kan dit gezin op bezuinigen? Vaste lasten Huishoudelijke uitgaven Reserveringsuitgaven Sociale participatie

18 Wanneer uit de rode cijfers? Ook boven 120% nog tekorten, landelijke toeslagen bouwen (verder) af Bij echtparen zien we tekorten oplopen tot 150% (harde grens huurtoeslag) Daarna weer stijgende lijn, saldo wordt positief op 170% (Maar: uitgaande van hetzelfde bestedingspatroon) Als beide partners werken, is dat gunstiger vanwege heffingskortingen: o Algemene heffingskorting loopt af vanaf euro bruto per jaar o Arbeidskorting loopt af vanaf euro bruto per jaar o Bij jonge kinderen ook recht op inkomensafhankelijke combinatiekorting

19 Gunstige ontwikkelingen 2020 Vaste grens huurtoeslag wordt losgelaten ( euro in 2019) Grens afbouw kindgebonden budget wordt flink verhoogd ( euro in 2019)

20 Resultaten rapport Paren slechter af dan eenoudergezinnen Echtparen ontvangen 100% van de norm en moeten daar 2 volwassenen van bekostingen (voeding, kleding, verzekeringen, etc) Dit is het landelijke beeld Oudere kinderen duurder dan jongere Vanwege de kosten van kinderen: met name oudere kinderen drukken zwaar op de begroting

21 Conclusies rapport Rondkomen van een laag inkomen is moeilijk Lokale minimaregelingen noodzakelijk, gemeenten bieden positieve bijdrage maar kunnen tekorten niet oplossen Kwetsbare huishoudtypen (alleenstaanden, paren en gezinnen met oudere kinderen) extra ondersteunen

22 Aanbevelingen Zet in op ondersteuning kwetsbare huishoudtypen Oudere kinderen duurder dan jonge kinderen: differentieer naar leeftijd bij bijvoorbeeld kindregelingen of de Individuele inkomenstoeslag Zorg dat regelingen gemakkelijk toegankelijk zijn en dat intermediairs op de hoogte zijn Als er extra zorgkosten zijn, kijk wat kan worden vergoed via de collectieve zorgverzekering, de WMO en de bijzondere bijstand

23 Bedankt voor uw aandacht