Uitspraak van de Arbiter Bodembeweging van 26 maart 2019

Transcriptie

1 uitspraak ARBITER BODEMBEWEGING Zaaknummer: 18/0880 Meldingsnummer: [ ] Uitspraak van de Arbiter Bodembeweging van 26 maart 2019 inzake [naam], wonende te Klazienaveen, eigenaresse van het pand aan de [adres] te Klazienaveen (hierna het pand), hierna ook te noemen: eigenaresse, tegen de besloten vennootschap met beperkte aansprakelijkheid DE NEDERLANDSE AARDOLIE MAATSCHAPPIJ B.V., statutair gevestigd te Den Haag, hierna ook te noemen: NAM, gemachtigde: mr. P. Kostwinder, advocaat te Groningen Het verloop van de geschilbeslechtingsprocedure Het verloop van de procedure blijkt uit: - het aanmeldingsformulier van de eigenaresse met stukken; - het verslag van de schouw en zitting van 15 januari Vervolgens is de uitspraak bepaald op heden. De feiten In deze procedure wordt uitgegaan van de volgende feiten: Het bouwjaar van het pand is Het pand is sinds 2000 in eigendom van de eigenaresse, tevens bewoonster van het pand. In 2009 is een serre aangebouwd. Op 2 oktober 2015 heeft de eigenaresse bij NAM schade aan het pand door aardbevingen gemeld. Op 12 februari 2016 heeft een schade-expert van Witteveen + Bos (hierna: de eerstelijnsexpert of W+B) in opdracht van NAM het pand onderzocht. W+B heeft haar bevindingen vastgelegd in een Inspectierapport van 9 juni 2016 (hierna: het Inspectierapport) en in een Beoordelingsrapport van 23 juni 2016 (hierna: het Beoordelingsrapport). In het Inspectierapport is de schade genummerd 4 t/m 35. Deze schade is in bijlage IV van het Beoordelingsrapport genummerd 1 t/m 32. In deze uitspraak wordt de nummering volgens bijlage IV (1 t/m 32) gevolgd, welke nummering ook in het rapport van de contra-expert is overgenomen. In het Beoordelingsrapport wordt, onder verwijzing naar het Hoofdrapport van 15 juni 2016, geconcludeerd dat op basis van het bouwkundig onderzoek aan de

2 zaaknummer: 18/ woningen, de data analyse en het reikwijdte onderzoek, kan worden geconcludeerd dat de beving van 30 september 2015 geen schade heeft veroorzaakt aan de woning. Omdat de eigenaresse het niet eens was met de bevindingen van de eerstelijnsexpert, heeft zij door een expert van Vergnes Expertise BV (hierna: de contra-expert) een contra-expertise aan het pand laten uitvoeren. De contra-expert heeft hierover op 18 april 2017 gerapporteerd. In het rapport van de contra-expert zijn de schades genummerd 1 t/m 13, 17, 23 t/m 29 en 32 als aardbevingsgerelateerde schade gekwalificeerd, en de schades 14 t/m 16, 18 t/m 22, 30, 31 en 33 t/m 39 als niet aardbevingsgerelateerde schade. De totale schade inclusief bijkomende kosten is door de contra-expert in een daartoe opgestelde offerte van 21 december 2018 begroot op ,21. NAM heeft op 15 juni 2018 een Aanbiedingsbrief aan de eigenaresse gestuurd, waarin een bedrag van 6.218,84 inclusief BTW is aangeboden ter afwikkeling van alle nog in geschil zijnde schade, tegen finale kwijting. Dit aanbod is opgebouwd uit een schadebedrag van 4.975,07 inclusief BTW en een toeslag van 1.243,77 (25% over het berekende schadebedrag). NAM heeft een calculatie van de herstelkosten overgelegd van 30 mei 2018, opgemaakt door Huls Bouwkosten Management. Uit de antwoordstrook van 6 juli 2018 blijkt dat de eigenaresse het aanbod niet heeft geaccepteerd. Het geschil Tussen partijen is in geschil: a. of de schades genummerd 1 t/m 13, 17, 23 t/m 29 en 32 al dan niet door bodembeweging als gevolg van gaswinning zijn veroorzaakt; b. op welke wijze deze schades hersteld dienen te worden; c. hoeveel de herstelkosten van de schades bedragen. De eigenaresse stelt dat de schade aan het pand is veroorzaakt door bodembeweging als gevolg van gaswinning uit het zogenoemde Emmenveld, één van de kleine gasvelden in Drenthe. Het gaat hierbij om een aardbeving (de Emmenbeving) van 30 september 2015 (hierna: de Emmenbeving). De eigenaresse houdt NAM aansprakelijk voor de door deze beving aan het pand veroorzaakte schade. Door de contra-expert zijn de herstelkosten van de schade als volgt begroot: a ,45 inclusief BTW voor de schades genummerd 11 t/m 13, 17, 23 en 26 t/m 29; b ,35 inclusief BTW voor de schades genummerd 1 t/m 10, 24, 25 en 32. Daarnaast verzoekt de eigenaar toekenning van een vergoeding voor bijkomende kosten, te weten: a. 400,00 inclusief BTW schoonmaakkosten; b. 950,00 inclusief BTW verlofkosten; c ,00 als overlastvergoeding; d. een vergoeding voor kosten verblijf elders en vervoer; e. 150,00 inclusief BTW voor tuinherstel; f ,40 inclusief BTW advieskosten contra-expertise. NAM heeft betwist dat de schade aan het pand het gevolg is van bodembeweging als gevolg van gaswinning. NAM heeft -zonder aansprakelijkheid te erkennen- op grond van met Drentse bestuurders gemaakte afspraken ter afwikkeling van de schade aan de eigenaresse een aanbod gedaan ten bedrage van 6.218,84 inclusief BTW ( 4.975,07 voor afhandeling van de schade vermeerderd met een toeslag van 25% ofwel 1.243,77). NAM stelt voorts dat het wettelijk bewijsvermoeden zoals dat is neergelegd in artikel 6:177a

3 zaaknummer: 18/ BW niet van toepassing is op de schade en dat er evenmin grond is om tot een rechterlijk of arbitraal bewijsvermoeden te komen. Voor het geval komt vast te staan dat de schade wel is veroorzaakt door aardbevingen, betwist NAM dat de volledige herstelkosten van de schade voor haar rekening behoren te komen. NAM beroept zich hierbij met name op de artikelen 6:98 BW (redelijke toerekening), 6: 101 BW (eigen schuld) en 6:100 BW (verrekening van voordeel). De beoordeling Gelet op de stukken in het dossier, alsmede op hetgeen is besproken en waargenomen, overweegt de arbiter als volgt. Het bewijsvermoeden Bij fysieke schade aan gebouwen en werken, die naar haar aard redelijkerwijs schade door beweging van de bodem als gevolg van de exploitatie van een mijnbouwwerk ten behoeve van het winnen van gas uit het Groningenveld zou kunnen zijn, wordt ingevolge artikel 6:177a lid 1 BW vermoed dat die schade veroorzaakt is door exploitatie van dat mijnbouwwerk. Tussen partijen is niet in geschil dat indien en voor zover er sprake is van aardbevingsschade, die schade het gevolg is van een aardbeving als gevolg van gaswinning uit het Emmenveld. Het wettelijk bewijsvermoeden als bedoeld in artikel 6:177a beperkt zich tot schade ten gevolge van gaswinning uit het Groningenveld en is om die reden op de in geschil zijnde schade niet van toepassing De arbiter ziet echter wel aanleiding voor de toepassing van een arbitraal bewijsvermoeden. In Drenthe wordt net zoals in Groningen door NAM gas gewonnen. Net zoals in Groningen heeft de gaswinning in Drenthe aardbevingen tot gevolg. En net als in Groningen geldt voor deze aardbevingen dat NAM, ondanks de wetenschap dat gaswinning tot aardbevingen kan leiden, is doorgegaan met de winning van gas uit de kleine velden in Drenthe, althans geen dan wel onvoldoende maatregelen heeft getroffen om aardbevingen te voorkomen. Al hetgeen bekend is, ook uit de gebeurtenissen in Groningen, over het ontstaan van schade door bodembeweging als gevolg van gaswinning, alsmede het niet dan wel te laat treffen van maatregelen door NAM gericht op het voorkomen van aardbevingen en schade, rechtvaardigt de toepassing van een arbitraal bewijsvermoeden indien er sprake is van fysieke schade die naar haar aard redelijkerwijs schade door beweging van de bodem als gevolg van de exploitatie van een mijnbouwwerk ten behoeve van het winnen van gas uit het Emmenveld en het Zuidlarenveld zou kunnen zijn. NAM heeft op verzoek van bestuurders uit Drenthe er in toegestemd om de ongeveer vijfhonderd schademeldingen naar aanleiding van de beving in het Emmenveld van 30 september 2015 (de Emmenbeving) en de beving in het Annerveenveld van 23 december 2016 (de Zuidlarenbeving) op vergelijkbare wijze af te handelen als de schademeldingen in Groningen. Daartoe heeft NAM Spelregels opgesteld voor het doen van een aanbod. In deze spelregels is onder meer bepaald dat indien het aanbod van NAM niet wordt geaccepteerd, de schademelder de mogelijkheid heeft om de schademelding voor te leggen aan de Arbiter Bodembeweging. De arbiter ziet ook in deze gang van zaken aanleiding om in geval van gelijksoortige fysieke schade als die waarop in Groningen het wettelijk bewijsvermoeden van toepassing is, in Drenthe een vergelijkbaar arbitraal bewijsvermoeden toe te passen. Immers, zonder een dergelijke verlichting van de bewijslast zou de op verzoek van de Drentse bestuurders met

4 zaaknummer: 18/ instemming van NAM tot stand gekomen regeling voor de schadeafhandeling Zuidlaren- Emmen te vergelijken zijn met een dode mus. In Groningen hanteert de arbiter het aldaar geldende wettelijk bewijsvermoeden in elk geval voor schade die zich voordoet in de provincie Groningen omdat in art. 6:177a BW is opgenomen dat het dient te gaan om schade als gevolg van gaswinning uit het Groningenveld en omdat niet vaststaat hoe ver de effecten van gaswinningsactiviteiten uit het Groningenveld reiken. De arbiter ziet hierin aanleiding om de maximaal mogelijke afstand tussen de grens van het Groningenveld en de provinciegrens in elk geval ook te hanteren voor het mogelijk bereik van aardbevingen uit de kleine velden in Drenthe. Nu het pand is gelegen in Klazienaveen, is de arbiter van oordeel dat de schade is ontstaan in het gebied waar zich bodembeweging kan voordoen als gevolg van gaswinning uit het Emmenveld. Vervolgens dient de vraag beantwoord te worden of de schade aan het pand, bestaande uit scheurvorming en verzakking, naar haar aard redelijkerwijs door bodembeweging als gevolg van gaswinning zou kunnen zijn ontstaan. De scheurvorming (schadenummers 11 t/m 13, 17, 23 en 26 t/m 29 van meldingsnummer [ ]) De arbiter is van oordeel dat de scheurvorming schade betreft die naar haar aard redelijkerwijs schade door bodembeweging als gevolg van mijnbouwwerkzaamheden kan zijn. De arbiter past het arbitraal bewijsvermoeden dan ook op deze schades toe. De scheurvorming in en aan de serre (schadenummers 1 t/m 10) De arbiter is van oordeel dat ook de scheurvorming die zich voordoet in en aan de serre schade betreft die naar haar aard schade door bodembeweging als gevolg van mijnbouwwerkzaamheden kan zijn. De arbiter past het arbitraal bewijsvermoeden ook op deze schades toe. De verzakking van de serre (schadenummers 24 en 25) De arbiter overweegt dat schade in de vorm van verzakking van de fundering van een gebouw te beschouwen is als fysieke schade aan dat gebouw. De parlementaire geschiedenis bij de totstandkoming van artikel 6:177a BW leert dat daarin meerdere keren wordt gesproken over verzakkingen, zonder dat dit voor de minister aanleiding is geweest om van fysieke schade als bedoeld in artikel 6:177a BW verzakking van de fundering van een gebouw nadrukkelijk uit te sluiten. Het is aan de Arbiter Bodembeweging of de rechter overgelaten om, als partijen het er niet over eens zijn of het bewijsvermoeden moet worden toegepast, zich daar een oordeel over te vormen. Dat in de onderhavige zaak sprake is van een arbitraal bewijsvermoeden, maakt dit niet anders. Gelet hierop en gelet op de omstandigheid dat, zoals hiervoor is overwogen, een groot aantal andere schades aan het pand onder het bewijsvermoeden valt en niet op voorhand kan worden uitgesloten dat er een verband bestaat tussen die schades en de beweerde verzakking, is de arbiter van oordeel dat ook op de verzakking van de serre het arbitraal bewijsvermoeden van toepassing is. De schade aan de dakgoot van de serre (schadenummer 32) Deze schade betreft opengeknapte houtaansluitingen van de dakgoot van de serre en lekkage die daar het gevolg van is. Dit betreft naar het oordeel van de arbiter geen schade die naar haar aard redelijkerwijs schade door beweging van de bodem als gevolg van de aanleg of de exploitatie van een mijnbouwwerk ten behoeve van het winnen van gas uit het Emmenveld of het Zuidlarenveld zou kunnen zijn. De arbiter past het arbitraal bewijsvermoeden op deze

5 zaaknummer: 18/ schade niet toe. Het is aan NAM om het bewijsvermoeden, voor zover dit van toepassing is, te weerleggen. NAM dient in het kader hiervan aannemelijk te maken dat de schade niet is veroorzaakt dan wel verergerd door bodembeweging als gevolg van gaswinning uit het Emmenveld. Aan de weerlegging van dit bewijsvermoeden worden zware eisen gesteld. Eerst wanneer in een concreet geval evident en aantoonbaar een andere oorzaak als uitsluitende oorzaak van de schade kan worden aangewezen, kan het bewijsvermoeden als weerlegd worden beschouwd. Het is aan de eigenaar om te bewijzen dat de schade die niet onder het bewijsvermoeden valt, door bodembeweging als gevolg van gaswinning is veroorzaakt. De schade die onder het bewijsvermoeden valt Door Witteveen + Bos (W+B) is op verzoek van NAM de schade aan het pand onderzocht. W+B heeft de schade aan het pand geinspecteerd en het resultaat daarvan vastgelegd in het Inspectierapport van 9 juni In dit rapport wordt voor iedere schade aangegeven: a. of de schade voor de aardbeving ook al aanwezig was b. wat de positie van de schade is c. (indien van toepassing) welk type scheur het betreft. Vervolgens heeft W+B de geinspecteerde schade beoordeeld. In het van die beoordeling opgemaakte Beoordelingsrapport van 23 juni 2016 en met name in de bij dat rapport behorende bijlage IV, is een aantal schades aangeduid als DB-schade. Dit betreft schade waarvan het mogelijk werd geacht dat deze beïnvloed is door de aardbeving.vervolgens is van deze DB-schades met behulp van data analyse onderzocht of ze aardbevings-gerelateerd zijn. Voor nadere uitleg over de data analyse wordt in het Beoordelingsrapport verwezen naar het Hoofdrapport, hoofdstuk 2. Hiermee is bedoeld het Hoofdrapport Schadeonderzoek woningen Emmen van 15 juni 2016 met referentie EMN104-1/ (hierna: het Hoofdrapport). Alle drie hier genoemde rapporten van Witteveen + Bos zijn opgemaakt in opdracht van NAM en maken deel uit van het procesdossier. Samen vormen deze rapporten de onderbouwing van het standpunt van NAM dat de schade aan het pand niet is veroorzaakt door bodembeweging als gevolg van gaswinning. In het Beoordelingsrapport is in hoofdstuk 2 de beoordeling van de schade aan de woning van schademelder als volgt beschreven: 2.1. Inleiding Alle door ons opgenomen schades aan uw woning zijn vastgelegd in het inspectierapport. Dit inspectierapport heeft u reeds gedownload of toegestuurd gekregen (bijlage IV). In dit hoofdstuk treft u de beoordeling van de schades aan uw woning Schade beoordeling Wij hebben de schades aan uw woning beoordeeld. Alle mogelijke schadeoorzaken die wij hierbij hanteren zijn onderverdeeld in vijf typologieën: - verhinderde vervorming; - overbelasting; - zetting; - onvoldoende sterkte constructie; - overige. In bijlage II zijn deze typologieën gedefinieerd. Schadeoorzaak trilling door aardbeving valt onder de typologie overbelasting. De oorzaak trilling door aardbeving heeft alleen

6 zaaknummer: 18/ betrekking op schade die duidelijk herkenbaar is als aardbevingschade. Bij een aantal schades werd mogelijk geacht dat deze zijn beïnvloed door de aardbeving. Dit zijn: 1. schade met kenmerken van een andere primaire oorzaak dan trilling door aardbeving, waarbij door de aardbeving van 30 september 2015 mogelijk, de al aanwezige spanning is toegenomen en zich heeft geopenbaard; 2. schade waarvan u heeft angegeven dat deze al bestond, maar is verergerd door de aardbeving van 30 september 2015; 3. schade waarvan de oorzaak niet direct aanwijsbaar is. Deze schades zijn aangeduid als een DB-schade. Met behulp van data analyse is onderzocht of deze schade aardbeving is gerelateerd. Voor nadere uitleg over de data analyse verwijzen we naar het hoofdrapport, hoofdstuk Resultaat Het resultaat van de beoordeling treft u aan in bijlage IV. Op basis van het bouwkundig onderzoek van uw woning, de data analyse en het reikweidte onderzoek kan worden geconcludeerd dat de beving van 30 september 2015 geen schade heeft veroorzaakt aan uw woning. De hiervoor bedoelde Bijlage IV, waarnaar bij de beoordeling van de schade wordt verwezen, bevat een lijst van alle schades. Per schade is daarop aangegeven of er sprake is van zichtbare ouderdomskenmerken, welke van de hiervoor genoemde vijf typologieën van toepassing is/zijn en of het al dan niet een DB-schade betreft. Van de 32 schadenummers worden 17 schades als DB-schade gekwalificeerd. De overige 15 schades, te weten de schadenummers 13 t/m 19, 21 t/m 24, 26 t/m 28 en 30, zijn volgens deze lijst geen DB-schades. Het Beoordelingsrapport bevat naast genoemde bijlage IV nog drie bijlagen, te weten: Bijlage I: definitielijst; Bijlage II: schadetypologieën (een beschrijving van de verschillende typologieën die bij het beoordelen van de schade worden gebruikt); Bijlage III: Inspectierapport van 9 juni Uit het voorgaande volgt dat alleen de in bijlage IV van het Beoordelingsrapport als DBschades gekwalificeerde schades zijn onderworpen aan de data-analyse, zoals beschreven in het Hoofdrapport. Voor de niet als DB-schade gekwalificeerde schades geldt dat de beoordeling van de oorzaak van deze schades beperkt is tot het vermelden van de toepasselijke typologie, terwijl bij een beperkt aantal van deze schades in genoemde bijlage IV nog een (korte) extra toelichting is gegeven. De arbiter is van oordeel dat voor deze niet als DB-schade gekwalificeerde schades met de hierboven weergegeven onderbouwing van een mogelijke andere oorzaak dan aardbeving, het bewijsvermoeden niet is weerlegd. Voor de overige, wél als DB-schade gekwalificeerde schades, moet nog gekeken worden naar de betekenis van de data-analyse voor het onderzoek naar de oorzaak van deze schades. Voor deze data-analyse is in het Beoordelingsrapport verwezen naar het Hoofdrapport, hoofdstuk 2. Hoofdstuk 2 van het Hoofdraport houdt een beschrijving in van de onderzoeksmethode die is toegepast bij alle 111 onderzochte woningen waarvan schade door de aardbeving uit het Emmenveld op 30 september 2015 is gemeld. Uit het in dit hoofdstuk opgenomen Stroomschema van de onderzoeksmethode blijkt dat in geval van DB-schade, de schade

7 zaaknummer: 18/ wordt beoordeeld na data-analyse. Vervolgens worden de volgende onderzoeksstappen besproken: - bureaustudie - inspecties - schadebeoordeling - data analyse - reikwijdte onderzoek - bewonersrapport. In Hoofdstuk III van het Hoofdrapport worden vervolgens de resultaten beschreven van de data-analyse en van het reikwijdte onderzoek. Deze resultaten betreffen het totaal van de onderzochte 111 woningen en zijn niet te herleiden tot de afzonderlijke woningen. In Hoofdstuk IV van het Hoofdrapport is de conclusie opgenomen. Die conclusie luidt: Conclusie In deze studie is de vraag onderzocht of er schade is veroorzaakt aan woningen in Emmen als gevolg van de aardbeving van 30 september Uit de data-analyse blijkt dat er een relatie is tussen het aantal schademeldingen en de afstand tot het epicentrum. De relatie geeft aan dat het aantal schademeldingen groter is dichtbij het epicentrum. Dit kan duiden op het bestaan van aardbevingsgerelateerde schade. Ook in gesprekken tussen inspecteurs en bewoners kwam naar voren dat veel bewoners de beleving hebben dat er schade is ontstaan door de aardbeving. Echter, in dit onderzoek is er geen verband vastgesteld tussen omvang van de feitelijke schade en de afstand tot het epicentrum. Dit geldt zowel voor het aantal schades, scheurlengte en scheurwijdte. Bovendien is dit patroon niet afwijkend voor de schades die zijn aangemerkt als mogelijk veroorzaakt of verergerd door de aardbeving ten opzichte van het beeld dat wordt verkregen uit alle schades. Deze schades hebben derhalve geen afwijkende oorzaak. Uit het reikwijdte onderzoek blijkt dat de pieksnelheden (PGV) de SBR grenswaarde voor geen van de categorieën overschrijden. De PGV waarde blijft ver onder de grenswaarde waarbij de kans op schade aan een gebouw verwaarloosbaar klein is. Het onderzoek bevestigt de resultaten van de data analyse. Op basis van het onderzoek dat is uitgevoerd aan de woningen waaraan schade is gemeld kan daarom geconcludeerd worden dat deze beving geen schade heeft veroorzaakt. Uit de hiervoor beschreven beoordeling van de schade door W+B, zoals die blijkt uit de overgelegde rapporten, volgt dat de schade die in geschil is geinspecteerd en beschreven is (Inspectierapport) en voorzien is van een typologie (bijlage IV van het Beoordelingsrapport), maar daar blijft het dan ook bij. Geen van de rapporten geven blijk van of inzicht in een nadere beoordeling van de schade aan de woning van schademelder, noch wat betreft de (on)mogelijkheid van aardbeving als oorzaak, noch wat betreft het bestaan van een andere oorzaak. De enkele vermelding van een typologie al dan niet met summiere toelichting levert niet meer op dan het noemen van een mogelijke oorzaak, maar maakt de aanwezigheid van die mogelijke andere oorzaak dan aardbeving daarmee niet voldoende aannemelijk. De arbiter is daarom van oordeel dat met de rapporten van W+B niet evident en aantoonbaar een andere oorzaak als uitsluitende oorzaak van de schade is aangewezen en dat het bewijsvermoeden met betrekking tot de genoemde DB-schades niet is weerlegd. Hetgeen door W+B in haar Hoofdrapport is gesteld met betrekking tot het zogenoemde reikwijdte onderzoek, maakt dit oordeel niet anders. In de eerste plaats is dit onderzoek niet gericht op het evident en aantoonbaar vaststellen van een andere oorzaak (dan aardbeving) als uitsluitende oorzaak van de schade, welke maatstaf bepalend is voor de vraag of het bewijsvermoeden al dan niet is weerlegd.

8 zaaknummer: 18/ In de tweede plaats is het reikwijdte onderzoek gericht op het vaststellen van de piekgrondsnelheid van de woning op maaiveldniveau bij de woning van schademelder. De uitkomst van dit onderzoek, dat heeft plaatsgevonden op grond van berekening, laat een onder- en bovengrens van de piekgrondsnelheid zien en maakt inzichtelijk dat, conform verwachting, de grondsnelheden afnemen met toenemende afstand van een woning tot het epicentrum. Vervolgens zijn de gevonden piekgrondsnelheden getoetst aan de grenswaarden voor trillingen aan verschillende categorieën gebouwen zoals beschreven in de zogeheten SBR Trillingsrichtlijn A. Met als conclusie dat de SBR grenswaarde voor geen van de categorieën wordt overschreden en dat de kans op schade door de aardbeving van 30 september 2015 nihil is. De arbiter kent aan het reikwijdte onderzoek geen doorslaggevende betekenis toe. Uit de stand van de wetenschap van dit moment kan niet met voldoende zekerheid worden aangenomen dat de methode om de piekgrondsnelheid op een bepaalde locatie vast te stellen, zoals die blijkens dat onderzoek is gehanteerd, juist is en geen twijfel over de uitkomsten ervan toelaat. Daarnaast bestaat er ook geen eenstemmigheid met betrekking tot de vraag of de gevolgen van een vastgestelde piekgrondsnelheid met voldoende zekerheid kunnen worden vastgesteld door middel van toetsing aan de SBR richtlijn. In dit verband kan bijvoorbeeld genoemd worden de Beantwoording vragen Tijdelijke Commissie Mijnbouwschade Groningen door een Panel van deskundigen, gedateerd 22 januari In antwoord op de vraag of bij het in de beoordeling (van een aanvraag om schadevergoeding) betrekken van de geografische locatie van het beschadigde gebouw betekenis toekomt aan de SBR richtlijn, luidt het antwoord van het Panel: Nee, deze dient geen rol te spelen. De samenstelling van het Panel uit gekwalificeerde deskundigen maakt dat hieraan niet zonder meer voorbij gegaan kan worden. Ook aan het Rapport van TU-Delft d.d. 11 juli 2018 Onderzoek naar de oorzaken van bouwkundige schade in Groningen, naar welk rapport NAM in haar Zienswijze verwijst ter validering van de door W+B gevolgde onderzoeksmethode, komt naar het oordeel van de arbiter bij de beoordeling van de in geschil zijnde schade alleen daarom al geen doorslaggevende betekenis toe, nu in dat rapport tal van aanbevelingen worden gedaan om te komen tot verbetering van het onderzoek naar de oorzaak van schade aan gebouwen, hetgeen bevestigt dat het laatste woord over (de resultaten van) het onderzoek naar die oorzaak nog niet is gezegd. Dit beeld wordt bevestigd door de verschillende en uiteenlopende standpunten zoals die in de stukken en ter gelegenheid van de gehouden zitting door de deskundigen namens partijen tot uitdrukking zijn gebracht. Het voordeel van de nog bestaande onzekerheid met betrekking tot de reikwijdte van een aardbeving komt naar het oordeel van de arbiter redelijkerwijs niet toe aan de veroorzaker van de aardbevingen, maar aan de gedupeerde. Gelet hierop hanteert de arbiter vooralsnog bij de beoordeling van de reikwijdte van een aardbeving uit de kleine velden in Drenthe de hiervoor onder Het bewijsvermoeden gevolgde benadering, waarbij wordt uitgegaan van de maximaal mogelijke afstand tussen de grens van het Groningenveld en de provinciegrens. Gelet op al hetgeen hiervoor is overwogen stelt de arbiter vast dat NAM er niet in geslaagd is het bewijsvermoeden, voor zover dat van toepassing is op de in geschil zijnde schades, te

9 zaaknummer: 18/ weerleggen. NAM heeft daartoe voldoende gelegenheid gehad en ook benut door W+B onderzoek te laten doen. NAM heeft niet op nader onderzoek aangedrongen en de arbiter heeft daar evenmin behoefte aan. NAM is derhalve aansprakelijk voor deze schades. Het beroep dat NAM gedaan heeft op de redelijkheid, voordeelstoerekening en eigen schuld, wordt verworpen. Niet gebleken is dat de schade mede het gevolg is van een omstandigheid die aan de eigenaresse kan worden toegerekend. Door NAM is het beroep op artikel 6:101 BW niet anders onderbouwd dan met het noemen van de onmogelijkheid dat de schade, in het bijzonder ook de zettingsschade, kan zijn ontstaan door aardbeving. Wat daar verder van zij, uit hetgeen hiervoor is overwogen, volgt dat een dergelijke onderbouwing naar het oordeel van de arbiter geen hout snijdt. Evenmin bestaat er grond voor verrekening van voordeel. Ook indien er sprake zou kunnen zijn van enig voordeel dat herstel van de schade voor de eigenaresse oplevert, dan acht de arbiter verrekening daarvan niet redelijk. De eigenaresse heeft recht op herstel in de oude toestand en niet iedere verbetering en/of vernieuwing die daar noodzakelijkerwijs mee gepaard gaat levert redelijkerwijs grond voor verrekening op. Dat dit in het onderhavige geval wel het geval is, is niet gebleken. De schade die niet onder het bewijsvermoeden valt Zoals overwogen, is het arbitraal bewijsvermoeden niet van toepassing op de schade aan de dakgoot van de serre. De eigenaresse is derhalve belast met het bewijs van haar stelling dat deze schade door aardbeving is veroorzaakt. In dit bewijs is de eigenaresse niet geslaagd. Uit het contra-expertiserapport kan met betrekking tot deze schade worden afgeleid dat het om opengeknapte houtaansluitingen en lekkage gaat die zich voordoet bij de dakgoot van de serre op diverse plaatsen. Van deze schade was volgens de eigenaresse voor de aardbeving in september 2015 nog geen/nauwelijks sprake en de enige veranderde parameter die de contraexpert heeft kunnen duiden is de aardbevingsbelasting. Hiermee is naar het oordeel van de arbiter niet het bewijs geleverd dat deze schade door aardbeving is veroorzaakt. NAM is niet aansprakelijk voor deze schade. In zoverre zal de vordering worden afgewezen. Herstelmethode/Herstelkosten De arbiter acht zich onvoldoende voorgelicht om een beslissing te kunnen nemen over de wijze waarop de schade hersteld dient te worden. Met name is daarbij de vraag of de schade aan de serre hersteld kan worden, dan wel dat de serre afgebroken en herbouwd dient te worden. De arbiter heeft dan ook behoefte aan voorlichting door een onafhankelijke deskundige over de herstelmethode, ter beantwoording van de vragen zoals hierna vermeld. Aan deze deskundige zal ook worden verzocht de arbiter voor te lichten over de herstelkosten die verbonden zijn aan de door de deskundige aan te geven herstelmethode. De arbiter zal een nadere datum bepalen teneinde de deskundige gelegenheid te geven het pand te onderzoeken. Partijen en hun deskundigen kunnen aanwezig zijn bij het onderzoek.

10 zaaknummer: 18/ De bijkomende kosten De beslissing over de gevorderde bijkomende kosten wordt aangehouden tot de einduitspraak. Beslissing De arbiter: - stelt vast dat NAM aansprakelijk is voor vergoeding c.q. herstel van de in deze procedure geconstateerde schade aan het pand genummerd 1 t/m 13, 17 en 23 t/m 29; - wijst de vordering met betrekking tot schadenummer 32 af; - wijst ir. [ ] te Zoetermeer aan als deskundige om onderzoek te doen aan het pand van de eigenaar op het adres [adres] Klazienaveen, om de volgende vragen te beantwoorden: 1. Kunt u aangeven op welke wijze de schade hersteld dient te worden? 2. Kunt u daarbij in het bijzonder aangeven of en zo ja op welke wijze de schade aan de serre hersteld kan worden? 3. Kunt u aangeven welke kosten aan het herstel van de schade op de door u aangegeven herstelwijze zijn verbonden? 4. Indien de schade aan de serre naar uw bevindingen niet hersteld kan worden en dientengevolge de serre opnieuw gebouwd moet worden, kunt u dan aangeven wat de kosten van nieuwbouw zijn? 5. Heeft u nog overige opmerkingen die voor de beoordeling van de zaak van belang zouden kunnen zijn? - bepaalt dat een datum en tijdstip voor het onderzoek van de deskundige vastgesteld zal worden; - bepaalt dat de deskundige zijn conceptrapport toezendt aan de arbiter, die zorg zal dragen voor toezending aan partijen; - bepaalt dat partijen vervolgens binnen drie weken na ontvangst daarvan schriftelijk hun eventuele op- en aanmerkingen op het conceptrapport aan de arbiter kunnen zenden. De arbiter zal zorgdragen voor toezending van de reacties van partijen aan de deskundige; - bepaalt dat de deskundige de ingebrachte reacties van partijen in de definitieve versie van zijn rapport zal opnemen en deze (voor zover nodig) van commentaar zal voorzien en dit definitieve rapport vervolgens zal toezenden aan de arbiter, die zorg zal dragen voor toezending aan partijen; - bepaalt dat partijen vervolgens binnen twee weken na ontvangst daarvan schriftelijk hun eventuele op- en aanmerkingen op het definitieve rapport aan de arbiter kunnen zenden; - bepaalt dat de arbiter na ontvangst van de eventuele reacties van partijen op het definitieve rapport binnen zes weken uitspraak doet;

11 zaaknummer: 18/ houdt iedere verdere beslissing aan. Aldus beslist door mr. P. Schulting, Arbiter Bodembeweging, op 26 maart secretaris arbiter