Uitspraak van de Arbiter Aardbevingsschade van 20 maart 2017

Transcriptie

1 uitspraak ARBITER AARDBEVINGSSCHADE Zaaknummer: 16/131 Meldingsnummer: [ ] Uitspraak van de Arbiter Aardbevingsschade van 20 maart 2017 inzake [naam], wonende te Delfzijl, eigenaar van het pand aan [adres] Delfzijl (hierna: het pand), tegen de besloten vennootschap met beperkte aansprakelijkheid DE NEDERLANDSE AARDOLIE MAATSCHAPPIJ B.V., statutair gevestigd te Den Haag, vertegenwoordigd door het Centrum Veilig Wonen (het CVW), hierna ook te noemen: de NAM. Het verloop van de geschilbeslechtingsprocedure Het verloop van de procedure blijkt uit: - het aanmeldingsformulier van de eigenaar d.d. 14 september 2016 met stukken; - de zienswijze van de eerstelijnsexpert d.d. 17 januari 2017; - de schouw en zitting van 13 februari 2017, waarvan verslag is gemaakt. Vervolgens is uitspraak bepaald op heden. De feiten In deze procedure kan worden uitgegaan van de volgende vaststaande feiten. De NAM is concessiehoudster voor de aardgaswinning uit het Groningenveld. Deze aardgaswinning veroorzaakt aardbevingen die schade tot gevolg hebben. De heer [naam] is eigenaar, tevens bewoner van het pand aan [adres] Delfzijl. De eigenaar heeft op 5 november 2014 bij de NAM schade aan het pand door aardbevingen gemeld. Op 29 december 2014 heeft de eerstelijnsexpert [naam] (hierna: de eerstelijnsexpert) van Octa Adviseurs BV in opdracht van de NAM het pand onderzocht. De eerstelijnsexpert heeft zijn bevindingen neergelegd in een rapport van 20 februari In dit rapport zijn de schades genummerd 1-8 als C-schade vastgesteld (geen oorzakelijk verband met bevingen). Op 16 maart 2015 en 13 mei 2015 heeft de eerstelijnsexpert [naam] van Octa Adviseurs BV een aanvullende schadeopname verricht. De bevindingen hiervan zijn neergelegd in een rapport van 15 juni In dit rapport wordt de schade genummerd 1 als B-schade vastgesteld (verergerde schade) en worden de schades 2 en 3 als C-schade vastgesteld. Omdat de eigenaar het niet eens was met de bevindingen van de eerstelijnsexpert, heeft hij

2 zaaknummer: 16/131 2 door [naam] (hierna: de contra-expert) van Vereniging Eigen Huis een contra-expertise aan het pand laten uitvoeren. De contra-expert heeft hierover op 8 juni 2015 en 13 juli 2015 gerapporteerd. In het rapport van 8 juni 2015 zijn de schades genummerd 1-6 en 8 als A- schade vastgesteld (schade welke een direct gevolg is van onderhavige aardbeving(en) en is de schade genummerd 7 als C-schade vastgesteld. In het rapport van 13 juli 2015 zijn de schades genummerd 1-3 als A-schade vastgesteld. Op 25 februari 2016 heeft de heer [naam] als derde-deskundige namens de NAM een onderzoek aan het pand verricht. De derde-deskundige heeft de uitkomsten van zijn onderzoek neergelegd in een rapport van 31 mei In dit rapport komt de derdedeskundige tot het oordeel dat er geen causaal verband is tussen aardbeving(en) en de aangetroffen situatie. Het geschil Het geschil gaat over de hierna vermelde schades. De eigenaar betwist de juistheid van de bevindingen van de eerstelijnsexpert en stelt dat de schades genummerd 1-6 en 8 uit het eerstelijnsrapport van 20 februari 2015 en de schades op foto s uit het eerstelijnsrapport van 15 juni 2015 door aardbevingen zijn veroorzaakt en/of verergerd. De eigenaar houdt de NAM aansprakelijk voor deze schades en vordert vergoeding en/of herstel van de schades. De NAM heeft verweer gevoerd, inhoudende dat geen sprake is van door aardbeving(en) veroorzaakte en/of verergerde schade. Hierna zal op dit verweer zo nodig worden ingegaan. De beoordeling Gelet op de inhoud van het dossier, alsmede op hetgeen besproken en waargenomen is tijdens de schouw en zitting, overweegt de arbiter als volgt. Ingevolge het bepaalde in artikel 6:177 BW is de NAM in haar kwaliteit van concessiehoudster voor de aardgaswinning uit het Groningenveld aansprakelijk voor aardbevingsschade die het gevolg is van gaswinning in Groningen. Dit betekent dat indien komt vast te staan dat schade aan een pand is veroorzaakt door een aardbeving ten gevolge van gaswinning, de NAM die schade dient te vergoeden aan degeen die stelt de schade te hebben geleden. Bij fysieke schade aan gebouwen en werken, die naar haar aard redelijkerwijs schade door beweging van de bodem als gevolg van de exploitatie van een mijnbouwwerk ten behoeve van het winnen van gas uit het Groningenveld zou kunnen zijn, wordt ingevolge het thans geldende artikel 6:177a lid 1 BW vermoed dat die schade veroorzaakt is door de exploitatie van dat mijnbouwwerk. Dit wettelijk bewijsvermoeden geldt met terugwerkende kracht. Dat betekent dat ook voor schade als gevolg van bodembeweging die is ontstaan voor de inwerkingtreding van de wet het bewijsvermoeden van toepassing is. De aardbevingen in Groningen veroorzaken veel voorkomende en vaak gelijksoortige schade, zoals scheuren in het metselwerk en de afwerkingen van gevels, binnenwanden en plafonds van woningen. Dit soort schade kan naar het oordeel van de arbiter in ieder geval worden aangemerkt als fysieke schade die naar haar aard redelijkerwijs schade door beweging van de bodem als gevolg van gaswinning kan zijn. De arbiter is dan ook van oordeel dat de schade genummerd 1, 2, 3, 4, 5, 6 en 8 uit het eerstelijnsrapport van 20 februari 2015 en de schade op foto s uit het eerstelijnsrapport van 15 juni 2015,

3 zaaknummer: 16/131 3 bestaande uit scheurvorming in onder meer een gevel, binnenwanden, plafonds, vloeren en houtwerk, schade betreft die naar haar aard redelijkerwijs schade door bodembeweging als gevolg van mijnbouwwerkzaamheden kan zijn. De arbiter hanteert dit bewijsvermoeden in elk geval voor de gehele provincie Groningen, omdat voldoende harde criteria voor een andere geografische beperking ontbreken. Nu het pand gelegen is in Delfzijl, is de arbiter van oordeel dat de schade is ontstaan in het gebied waar zich bodembeweging kan voordoen als gevolg van gaswinning uit het Groningenveld. De arbiter past het bewijsvermoeden van art. 6:177a lid 1 BW ten aanzien van de schade genummerd 1, 2, 3, 4, 5, 6 en 8 uit het eerstelijnsrapport van 20 februari 2015 en de schade op foto s uit het eerstelijnsrapport van 15 juni 2015 toe. Het is aan de NAM om dit bewijsvermoeden te weerleggen. Voor wat betreft de schades op foto s uit het eerstelijnsrapport van 15 juni 2015, bestaande uit klemmende ramen en loszittend schrootwerk, overweegt de arbiter dat het bij deze schades niet gaat om veel voorkomende en gelijksoortige door aardbevingen veroorzaakte schade. Naar het oordeel van de arbiter is dan ook geen sprake van fysieke schade die naar haar aard redelijkerwijs schade door beweging van de bodem als gevolg van gaswinning kan zijn. Ten aanzien van deze schades past de arbiter het bewijsvermoeden van art. 6:177a lid 1 BW niet toe. Dat betekent dat het aan de eigenaar is om het causaal verband tussen aardbeving(en) en deze schades aannemelijk te maken. Ter gelegenheid van de schouw heeft de eigenaar te kennen gegeven dat de kap van de woning in de zomermaanden s ochtends vroeg begint te kraken en dat het gezin hier ernstige hinder van ondervindt. Het kraken van de woning maakt echter geen onderdeel uit van het aan de arbiter voorgelegde geschil, zodat de arbiter hierover geen oordeel zal geven. Ten aanzien van de afzonderlijke schades overweegt de arbiter het volgende. Schadenummers 1, 2, 3, 4 en 6 uit het eerstelijnsrapport van 20 februari 2015 Namens de NAM is door de eerstelijnsexpert gesteld dat de schades genummerd 1, 2, 3, 4 en 6 uit het eerstelijnsrapport van 20 februari 2015 mogelijk zijn veroorzaakt door krimp, uitzetting en/of werking tussen verschillende materialen. Gezien de posities van de schades lijken deze niet aardbevingsgerelateerd te zijn. Voorts ontbreekt scheurvorming op plaatsen waar men scheurvorming zou verwachten bij aardbeving(en). Wanneer een aardbeving de schade veroorzaakt zou hebben, zou er op meer plekken schade aan het pand ontstaan zijn. Ter gelegenheid van de zitting is door de vertegenwoordiger van het CVW gesteld dat van houtskeletbouw algemeen bekend is dat deze bouwwijze gevoelig is voor krimp en beweging en dat de consequentie van houtskeletbouw is dat er meer krimpnaden zullen ontstaan. Ook de door de NAM ingeschakelde derde-deskundige stelt dat de schades veroorzaakt zijn door krimp. Namens de eigenaar is door de contra-expert gesteld dat de schades zijn veroorzaakt door aardbeving(en). De contra-expert stelt dat door aardbeving(en) een golfbeweging aan de oppervlakte ontstaat, waardoor een woning ter hoogte van het maaiveld wordt bewogen. Omdat het een houtskeletwoning betreft, die is voorzien van een zware dakbedekking bestaande uit betonpannen, is het aannemelijk dat de beweging hierdoor versterkt zal worden. De beweging van de woning zal volgens de contra-expert leiden tot scheurvorming bij aanzettingen tussen materialen. De eigenaar heeft gesteld dat hij de schades in 2014 heeft ontdekt, nadat zijn vrouw en zoon een aardbeving gevoeld hebben. Daarvoor waren de

4 zaaknummer: 16/131 4 schades niet aanwezig. De eigenaar stelt dat geen sprake kan zijn van krimp en/of werking, omdat niet alle naden opengescheurd zijn. Voorts is door de eigenaar gesteld dat de kitnaden in de voorste slaapkamers vervangen zijn door blijvend elastische kit. Inmiddels zijn deze kitnaden weer opengescheurd, omdat de woning behoorlijk heeft bewogen als gevolg van aardbeving(en). De arbiter overweegt dat de eerstelijnsexpert de door hem aangevoerde oorzaken voldoende heeft onderbouwd. De arbiter betrekt daarbij in zijn overwegingen dat sprake is van minimale scheurvorming en dat alle scheurvorming zich op de naden van aansluitingen bevindt. De arbiter acht het dan ook aannemelijk dat de schades door krimp, uitzetting en/of werking tussen verschillende materialen zijn ontstaan. Naar het oordeel van de arbiter heeft de NAM het bewijsvermoeden met betrekking tot de schades genummerd 1, 2, 3, 4 en 6 uit het eerstelijnsrapport van 20 februari 2015 daarmee voldoende weerlegd. Nu de NAM het bewijsvermoeden heeft weerlegd, is het aan de eigenaar om het causaal verband tussen aardbeving(en) en de schades aan te tonen. Hierin is de eigenaar naar het oordeel van de arbiter niet geslaagd. De stelling van de contra-expert dat een beweging veroorzaakt door aardbeving(en) juist tot scheurvorming op de aanzettingen tussen verschillende materialen leidt, is niet, althans onvoldoende, onderbouwd. Ook de stelling van de eigenaar dat geen sprake kan zijn van krimp en/of werking omdat niet alle naden opengescheurd zijn, is niet, althans onvoldoende, onderbouwd en kan niet leiden tot het oordeel dat de schades door aardbeving(en) zijn veroorzaakt dan wel verergerd. Dat onweersproken door de eigenaar is gesteld dat de schades in 2014 na een aardbeving zijn ontdekt, doet hieraan naar het oordeel van de arbiter niet af. Schadenummers 5 en 8 uit het eerstelijnsrapport van 20 februari 2015 en foto s uit het eerstelijnsrapport van 15 juni 2015 Het betreft hier scheurvorming in wand- en vloertegelwerk. Door de eerstelijnsexpert is gesteld dat de schades genummerd 5 en 8 uit het eerstelijnsrapport van 20 februari 2015 zijn veroorzaakt door spanningsverschillen in de ondergrond respectievelijk verschil in doorbuiging van de constructievloer. Gezien de posities van de schades lijken deze niet aardbevingsgerelateerd te zijn. Voorts ontbreekt scheurvorming op plaatsen waar men scheurvorming zou verwachten bij aardbeving(en). Wanneer een aardbeving de schade veroorzaakt zou hebben, zou er op meer plekken schade aan het pand ontstaan zijn. Voor wat betreft de schade op foto s uit het eerstelijnsrapport van 15 juni 2015 stelt de eerstelijnsexpert dat de schade geen relatie heeft met aardbeving(en) en mogelijk is veroorzaakt door zetting, zakking en/of werking van de verschillende materialen/delen. De contra-expert heeft de schades als A-schade gekwalificeerd. Voor wat betreft de schades 5 en 8 uit het eerstelijnsrapport van 20 februari 2015 stelt de contra-expert dat er door aardbeving(en) een golfbeweging aan de oppervlakte ontstaat, waardoor een woning ter hoogte van het maaiveld wordt bewogen. Omdat het een houtskeletwoning betreft, die is voorzien van een zware dakbedekking bestaande uit betonpannen, is het aannemelijk dat de beweging hierdoor versterkt zal worden. De beweging van de woning zal volgens de contraexpert leiden tot scheurvorming bij aanzettingen tussen materialen. De eigenaar heeft ter gelegenheid van de zitting gesteld dat hij met een warmtecamera de temperatuur van de wandtegels in de badkamer heeft gemeten. De warmtecamera heeft geen warmte gemeten. De eigenaar betwist dan ook dat de gescheurde voeg in de badkamer door de warmte van de achterliggende kraan is veroorzaakt. De arbiter overweegt dat de door de eerstelijnsexpert aangevoerde oorzaken in feite niet

5 zaaknummer: 16/131 5 meer inhouden dan mogelijke oorzaken. Gesteld noch gebleken is dat een bouwkundig onderzoek naar de oorzaak van de schades heeft plaatsgevonden. Zo is de temperatuur van de wandtegels in de badkamer door de eerstelijnsexpert niet gemeten. Het is gebleven bij de stelling dat sprake is van spanningsverschillen in de ondergrond, verschil in doorbuiging van de constructievloer en zetting, zakking en/of werking van de verschillende materialen/delen. Deze mogelijke andere oorzaken zijn niet, althans onvoldoende, onderbouwd. Naar het oordeel van de arbiter heeft de NAM het bewijsvermoeden met betrekking tot de schades genummerd 5 en 8 uit het eerstelijnsrapport van 20 februari 2015 en de foto s uit het eerstelijnsrapport van 15 juni 2015 dan ook onvoldoende weerlegd. De schades op foto s uit het eerstelijnsrapport van 15 juni 2015 Door de contra-expert zijn de schades op foto s uit het eerstelijnsrapport van 15 juni 2015 als A-schade gekwalificeerd. Ter gelegenheid van de schouw is door de contra-expert gesteld dat de gevels door aardbevingen naar buiten toe zijn gaan wijken. De eigenaar heeft gesteld dat de uitzetramen plotseling niet meer dicht willen, dit terwijl de scharnieren door originele nieuwe scharnieren zijn vervangen. De eigenaar betwist dat de ramen opnieuw afgesteld zouden moeten worden en stelt dat de kapconstructie door aardbeving(en) heeft bewogen, waardoor de gevels en de ramen zijn ontzet. Voorts stelt de eigenaar dat het schrootwerk is losgeraakt door de beweging van de gevel. Namens de NAM is door de eerstelijnsexpert gesteld dat de schades mogelijk zijn veroorzaakt door zetting, zakking en/of de werking van verschillende materialen/delen. Voor wat betreft de klemmende ramen stelt de eerstelijnsexpert dat de draaiende delen periodiek afgesteld dienen te worden om te waarborgen dat de ramen goed blijven werken. Voorts stelt de eerstelijnsexpert dat geen sprake is van ontzette gevels. Indien de gevels ontzet zouden zijn door beweging van de kapconstructie, zou er schade in de gevels zichtbaar moeten zijn. Dit is niet het geval. De arbiter merkt op dat ter gelegenheid van de schouw, na meting met een waterpas, is gebleken dat het raam op foto s uit het eerstelijnsrapport van 15 juni 2015 recht in het kozijn zit en niet klemt. De voornoemde schade zoals vermeld in het eerstelijnsrapport is tijdens de schouw derhalve niet vastgesteld. Voorts overweegt de arbiter dat de stellingen van de contra-expert en de eigenaar, niet, althans onvoldoende, onderbouwd zijn en derhalve niet kunnen leiden tot het oordeel dat de schades op foto s uit het eerstelijnsrapport van 15 juni 2015 zijn veroorzaakt dan wel verergerd door aardbeving(en). De arbiter betrekt daarbij in zijn overwegingen dat tijdens de schouw niet is gebleken dat de gevels ontzet zijn en dat de schade aan de gevels beperkt is tot scheurvorming in een lintvoeg. Naar het oordeel van de arbiter heeft de eigenaar niet aannemelijk gemaakt dat een causaal verband bestaat tussen aardbeving(en) en deze schades. Slotsom Gelet op al hetgeen hiervoor is overwogen, komt de arbiter tot de slotsom dat de NAM aansprakelijk is voor vergoeding c.q. herstel van de schades genummerd 5 en 8 uit het eerstelijnsrapport van 20 februari 2015 en de foto s uit het eerstelijnsrapport van 15 juni 2015 nu de NAM het bewijsvermoeden ten aanzien van deze schades niet heeft ontzenuwd. Voorts komt de arbiter tot de slotsom dat de NAM niet aansprakelijk is voor vergoeding c.q. herstel van de schades genummerd 1, 2, 3, 4 en 6 uit het eerstelijnsrapport van 20 februari 2015 nu de NAM het bewijsvermoeden ten aanzien van deze schades heeft ontzenuwd en de eigenaar niet aannemelijk heeft gemaakt dat de schades zijn veroorzaakt dan wel verergerd door aardbeving(en). Ten slotte komt de arbiter tot de slotsom dat de

6 zaaknummer: 16/131 6 NAM niet aansprakelijk is voor vergoeding c.q. herstel van de schades op foto s uit het eerstelijnsrapport van 15 juni 2015 nu de eigenaar niet aannemelijk heeft gemaakt dat de schades zijn veroorzaakt dan wel verergerd door aardbeving(en). De beslissing De arbiter: - stelt vast dat de NAM, naast de schade die door de partijdeskundigen reeds als aardbevingsschade is gekwalificeerd, aansprakelijk is voor vergoeding en/of herstel van de schades genummerd 5 en 8 uit het eerstelijnsrapport van 20 februari 2015 en de schades op de foto s uit het eerstelijnsrapport van 15 juni 2015; - stelt vast dat de NAM, naast de schades die de partijdeskundigen niet als aardbevingsschade hebben erkend, niet aansprakelijk is voor vergoeding en/of herstel van de schades genummerd 1, 2, 3, 4 en 6 uit het eerstelijnsrapport van 20 februari 2015 en de schades op foto s uit het eerstelijnsrapport van 15 juni 2015; - wijst af het meer of anders gevorderde. Aldus beslist door mr. P. J. van Steen Arbiter Aardbevingsschade op 20 maart Was getekend, secretaris arbiter