Uitspraak van de Arbiter Bodembeweging van 26 april 2017

Transcriptie

1 uitspraak ARBITER BODEMBEWEGING Zaaknummer: 16/320 Meldingsnummer: [] Uitspraak van de Arbiter Bodembeweging van 26 april 2017 inzake [naam] wonende te Haren, eigenaar van het pand aan de [adres] Haren, hierna ook te noemen: de eigenaar, tegen de besloten vennootschap met beperkte aansprakelijkheid DE NEDERLANDSE AARDOLIE MAATSCHAPPIJ B.V., statutair gevestigd te Den Haag, vertegenwoordigd door het Centrum Veilig Wonen (het CVW), hierna ook te noemen: de NAM. Het verloop van de procedure - De eigenaar heeft op 23 december 2016 met de van belang zijnde stukken het geschil aangemeld. - De eerstelijnsexpert heeft op 22 februari 2017 een zienswijze ingediend. - Het CVW heeft op 23 februari 2017 een oplegnotitie ingediend. - De schouw en zitting hebben op 3 maart 2017 plaatsgevonden, hiervan is een verslag opgemaakt. Vervolgens is de beslissing bepaald op heden. De feiten In deze procedure wordt uitgegaan van de volgende feiten: De eigenaar heeft op 25 juli 2015 het pand aan de [adres] te Haren in eigendom verkregen en bewoont het pand sindsdien. De eigenaar heeft op 14 februari 2016 bij het CVW schade aan het pand als gevolg van aardbevingen gemeld. Op 18 maart 2016 heeft de eerstelijnsexpert [naam]van Adviesburo Smeets b.v. in opdracht van het CVW het pand onderzocht. In het van dat onderzoek opgemaakte rapport van 23 maart 2016 worden zes schades vermeld. Al deze schades worden door de eerstelijnsexpert als C-schades (schade die niet zelfstandig in verband met aardbeving(en) kan worden gebracht) gekwalificeerd. Omdat de eigenaar het niet eens was met de bevindingen van de eerstelijnsexpert heeft hij een contra-expertise aan het pand laten uitvoeren door ing. [naam]van Vergnes Expertise

2 zaaknummer: 16/320 2 BV, hierna de contra-expert. In het van de contra-expertise opgemaakte rapport van 22 augustus 2016 is de eerste schade als A/B-schade gekwalificeerd. De contra-expert heeft de schades 3, 4 en 5 als B-schade gekwalificeerd (schade, reeds aanwezig voor, maar verergerd ten gevolge van aardbeving(en)) en heeft de schades 2 en 6 als C-schade gekwalificeerd. Voorts heeft de contra-expert drie aanvullende schades, genummerd 7, 8 en 9, in zijn rapport vermeld. De aanvullende schade 7 wordt door de contra-expert als B-schade gekwalificeerd en de aanvullende schades 8 en 9 worden als A-schade gekwalificeerd (schade welke een direct gevolg is van aardbeving(en)). In de combi akte van 19 december 2016 hebben de experts de schades 2 en 6 als C-schade vastgesteld. Over de schades 1, 3, 4, 5, 7, 8 en 9 is in de combi akte geen akkoord bereikt. Het geschil De eigenaar betwist de juistheid van de bevindingen van de eerstelijnsexpert voor wat betreft de zes schades uit het eerstelijnsrapport en de drie aanvullende schades uit het rapport van de contra-expert. Deze schades zijn volgens de eigenaar veroorzaakt dan wel verergerd door aardbeving(en). De eigenaar houdt de NAM aansprakelijk voor deze schades en vordert vergoeding daarvan. De NAM heeft verweer gevoerd inhoudende - kort gezegd dat de schades aan het pand zijn ontstaan voordat de eigenaar de eigendom van het pand heeft verkregen en de eigenaar dan ook geen vergoeding van de schades kan vorderen. Voorts heeft de NAM het standpunt ingenomen dat de in geschil zijnde schades niet door aardbeving(en) zijn veroorzaakt dan wel verergerd. Op de stellingen van partijen zal hieronder zo nodig nader worden ingegaan. De beoordeling Tussen partijen is in geschil of de geconstateerde (fysieke) schades aan en in het pand gevolg zijn van gaswinning zoals de eigenaar stelt en de NAM betwist. Wanneer de schades het gevolg zijn van gaswinning, is de NAM als exploitant van de gasvelden in Groningen (kwalitatief) aansprakelijk voor de schade. Nu ter gelegenheid van de schouw ook de drie door de contra-expert geconstateerde aanvullende schades zijn bekeken en de eerstelijnsexpert de gelegenheid is geboden zich hierover uit te laten, betrekt de arbiter de drie aanvullende schades in het geschil. Het bewijsvermoeden Bij fysieke schade aan gebouwen en werken, die naar haar aard redelijkerwijs schade door beweging van de bodem als gevolg van de exploitatie van een mijnbouwwerk ten behoeve van het winnen van gas uit het Groningenveld zou kunnen zijn, wordt ingevolge het thans geldende artikel 6:177a lid 1 BW vermoed dat die schade veroorzaakt is door de exploitatie van dat mijnbouwwerk. Dit wettelijk bewijsvermoeden geldt met terugwerkende kracht. Dat betekent dat ook voor schade als gevolg van bodembeweging die is ontstaan voor de inwerkingtreding van de wet het bewijsvermoeden van toepassing is. In de Oplegnotitie Arbitragezaak dossier 16/320 [nummer] van 23 februari 2017 (hierna: de Oplegnotitie) stelt de NAM dat geen bewijsvermoeden kan worden aangenomen, omdat de bij het onderhavige object geconstateerde lichte scheurvorming geen schade betreft die naar haar aard veroorzaakt is of kan zijn door aardbevingen. De NAM geeft daarbij het volgende aan:

3 zaaknummer: 16/320 3 Scheurvorming kan en treedt immers naar ervaringsregels op door een veelheid aan oorzaken en is een bekend bouwgebrek, ook in regio s waar in het geheel geen aardbevingen voorkomen. In het onderhavige geval staat tussen de eerstelijns-expert en de contra-expert bovendien vast dat de scheurvorming primair niet door aardbevingen is veroorzaakt. De contra-expert heeft immers geoordeeld dat de schade reeds aanwezig was. In een dergelijk geval kan dan ook geen bewijsvermoeden worden aangenomen. De aardbevingen in Groningen veroorzaken veel voorkomende en vaak gelijksoortige schade, zoals scheuren in het metselwerk en de afwerkingen van gevels, binnenwanden en plafonds van woningen. Dit soort schade kan naar het oordeel van de arbiter in ieder geval worden aangemerkt als fysieke schade die naar haar aard redelijkerwijs schade door beweging van de bodem als gevolg van gaswinning zou kunnen zijn. De arbiter volgt de NAM niet in haar standpunt dat de bij het onderhavige object geconstateerde lichte scheurvorming geen schade betreft die naar haar aard veroorzaakt is of kan zijn door aardbevingen. Van scheuren in gevels, binnenwanden en plafonds is het niet eenvoudig vast te stellen waardoor zij zijn veroorzaakt. Daarom geldt in het algemeen voor dergelijke scheuren dat zij naar hun aard door een aardbeving zouden kunnen zijn veroorzaakt. Niet gebleken is dat dit niet ook geldt voor de bovengenoemde schades aan het pand van de eigenaren. Dat scheurvorming kan optreden door een veelheid aan oorzaken, is nu juist waarom het bewijsvermoeden hier van toepassing wordt geacht. Nu de schade verscheidene oorzaken kan hebben, worden de eigenaren door het bewijsvermoeden tegemoet gekomen in het aantonen van de causaliteit tussen de schade en aardbevingen. De arbiter is dan ook van oordeel dat de schades waarover nog geschil bestaat, genummerd 1-9, bestaande uit scheurvorming in gevels, binnenwanden en een plafond, schade betreft die naar haar aard redelijkerwijs schade door bodembeweging als gevolg van mijnbouwwerkzaamheden ten behoeve van het winnen van gas zou kunnen zijn. De arbiter hanteert dit bewijsvermoeden in elk geval voor de gehele provincie Groningen, omdat voldoende harde criteria voor een andere geografische beperking ontbreken. Nu het pand gelegen is in Haren, is de arbiter van oordeel dat de schade is ontstaan in het gebied waar zich bodembeweging kan voordoen als gevolg van gaswinning uit het Groningenveld. De arbiter past het bewijsvermoeden van art. 6:177a lid 1 BW toe. Het is aan de NAM om dit bewijsvermoeden te weerleggen. Schade ontstaan voor of na de eigendomsoverdracht De NAM heeft niet alleen betwist dat de schades aan en in het pand aardbevingsschade zijn, maar heeft voor wat betreft de schades 1-7 primair aangevoerd dat het om oude schades gaat, die zijn ontstaan voordat de eigenaar de eigendom van het pand heeft verkregen. Dit primaire verweer is van belang omdat de NAM zich niet onrechtmatig jegens de eigenaar heeft gedragen indien de schades ten tijde van de eigendomsverkrijging al aanwezig waren en deze nadien niet verergerd zijn. De NAM heeft gemotiveerd gesteld dat de schades 1-5 zichtbaar zijn op beelden van Google Street View uit Ook voor wat betreft de schades 6 en 7 heeft de NAM gemotiveerd gesteld dat sprake is van oude schades. Door de eigenaar is niet weersproken dat de schades 1-5 op beelden van Google Street View uit 2009 zijn te zien en is ook niet weersproken dat schade 6 een oude schade betreft. Voor wat betreft schades 1 en 7 heeft de eigenaar gesteld dat deze schades niet aanwezig waren ten tijde van de koop, zonder dit te onderbouwen. De eigenaar had deze stelling kunnen onderbouwen door inzage te verschaffen in het bij

4 zaaknummer: 16/320 4 aankoop opgemaakte bouwkundige rapport. Uit de gevoerde correspondentie is immers gebleken dat de eigenaar over dit rapport beschikt. Het was de eigenaar weliswaar niet toegestaan het rapport te delen, maar dat neemt niet weg dat de eigenaar inzage in het rapport had kunnen verschaffen, nu inzage verschaffen niet hetzelfde is als het delen van het rapport en de eigenaar ook de contra-expert inzage in voornoemd rapport heeft verschaft. Het verschaffen van inzage in het rapport had te meer van de eigenaar verlangd kunnen worden, nu het rapport relevante informatie inhoudt, waarvan de eigenaar de relevantie had moeten en kunnen begrijpen. De contra-expert spreekt met betrekking tot het merendeel van voornoemde schades over verergering van bestaande scheurvorming die zich heeft voorgedaan na de eigendomsoverdracht. De eerstelijnsexpert heeft betwist dat sprake is van verergering van de schades. De arbiter wijst erop dat ter gelegenheid van de schouw eerder herstel van schades is waargenomen. Verse scheurvorming dan wel een verergering van de schades is tijdens de schouw niet waargenomen. Gelet op al hetgeen hiervoor is overwogen, kan er in dit geding van worden uitgegaan dat de schades 1-7 al voor de eigendomsoverdracht aanwezig waren. De arbiter kan daarom op die grond al niet tot het oordeel komen dat de NAM jegens de eigenaar aansprakelijk is voor de schades 1-7. Daarmee behoeft de vraag of deze schades aardbeving gerelateerd zijn geen behandeling meer. De beoordeling van het tegenbewijs m.b.t. de schades 7 en 8 Door de NAM is niet weersproken dat de aanvullende schades genummerd 8 en 9 recente schades zijn. De arbiter gaat hier dan ook vanuit. Namens de NAM is door de eerstelijnsexpert aangevoerd dat de aanvullende schade 8 zich vlakbij de aansluiting van de betonnen latei met het omringende metselwerk bevindt. Bij een aardbeving zou men juist scheurvorming op deze aansluiting verwachten. Dat is hier niet het geval. Volgens de eerstelijnsexpert is sprake van droging of oud stucwerk. Met betrekking tot de aanvullende schade 9 stelt de eerstelijnsexpert dat als de betonnen vloer door een aardbeving in beweging zou zijn gebracht, er scheuren in de aansluitingen tussen wand en plafond zichtbaar zouden moeten zijn. De eerstelijnsexpert stelt dat de scheurvorming eerder drogingskrimp lijkt te zijn. Namens de eigenaar is door de contra-expert gesteld dat de aanvullende schade 8 verse scheurvorming betreft. In de nabijheid van gevelopeningen kunnen spanningen in het metselwerk bestaan. Een aardbeving veroorzaakt extra belasting op het metselwerk, waardoor scheurvorming op deze zwakkere plekken ontstaat. Ter gelegenheid van de schouw heeft de contra-expert daar nog aan toegevoegd dat niet zomaar een diagonale scheur door glasvezelbehang heen ontstaat. Voor wat betreft de aanvullende schade 9 stelt de contraexpert dat de scheurvorming vers, scherp en schoon is. Er zit geen verf in de scheur. Dit duidt erop dat de scheur recent is ontstaan. De contra-expert stelt dat de scheurvorming is ontstaan door een nieuwe belastingscomponent ten gevolge van aardbeving(en). De aansluitingen tussen wand en plafond hoeven niet altijd open te scheuren bij een aardbeving. De arbiter overweegt dat de door de eerstelijnsexpert aangevoerde oorzaken in feite niet meer zijn dan mogelijke oorzaken. Het is gebleven bij de stelling dat sprake is van drogingskrimp en/of oud stucwerk. Deze mogelijke andere oorzaken zijn niet, althans onvoldoende, onderbouwd. Naar het oordeel van de arbiter heeft de NAM het

5 zaaknummer: 16/320 5 bewijsvermoeden met betrekking tot de aanvullende schades genummerd 8 en 9 dan ook onvoldoende weerlegd. Slotsom Gelet op het voorgaande komt de arbiter tot de slotsom dat de NAM niet aansprakelijk is voor vergoeding en/of herstel van de schades genummerd 1-7, nu er in dit geding van kan worden uitgegaan dat deze schades al voor de eigendomsoverdracht aanwezig waren. Voorts komt de arbiter tot de slotsom dat de NAM aansprakelijk is voor vergoeding en/of herstel van de schades 8 en 9, nu de NAM het bewijsvermoeden ten aanzien van deze schades niet heeft ontzenuwd. Partijen dienen met elkaar in overleg te gaan over de verdere afwikkeling van de schades nu in deze procedure daarover het debat niet is gevoerd. Mochten partijen daarover geen overeenstemming bereiken, dan kunnen zij zich ter zake opnieuw tot de arbiter wenden. Beslissing De arbiter: - stelt vast dat de NAM niet aansprakelijk is voor vergoeding/herstel van de in deze procedure geconstateerde schades aan het pand genummerd 1-7; - stelt vast dat de NAM aansprakelijk is voor vergoeding/herstel van de in deze procedure geconstateerde schades aan het pand genummerd 8 en 9. Aldus beslist door mr. M.C.D. Boon-Niks, Arbiter Bodembeweging op 26 april De secretaris De arbiter