RCCTotalEnergy. RCC Total Energy Schoon & zuinig koelen en verwarmen
|
|
- Merel Wouters
- 8 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 door S. M. Ezzahiria, C. A. Infante Ferreira a, J. Krieg b, R. van Gerwen c a Technische Universiteit Delft, Afdeling Proces & Energie, b Unilever Food Health Research Institute, Vlaardingen, c Unilever Engineering Excellence Team, Vlaardingen Can solar energy deliver economically feasible system for sustainable cooling? Op weg naar 2020: kan zonne-energie duurzaam koelen en vriezen? In december 2008 heeft de Europese Unie besloten dat de CO 2 -emissie en het energiegebruik in 2020 met 20% gereduceerd moeten worden. Over diezelfde periode zou het percentage duurzame energie met 20% toegenomen moeten zijn. Recentelijk heeft Unilever in samenwerking met de TU Delft de haalbaarheid van de inzet van zonne-energie onderzocht ten behoeve van de aandrijving van koel- en vriessystemen. Voor twee locaties, namelijk Rotterdam en Barcelona, is onderzocht hoeveel brandstof er bespaard zou kunnen worden (met verminderde CO 2 -emissie als gevolg) wanneer er zonelektrische en/of zonthermische energie gebruikt zou worden bij twee specifieke productiefaciliteiten. De werkomstandigheden van de Unilever-fabriek, zoals besproken door Bassols e.a. (2002) zijn gebruikt als uitgangspunt voor de studie. Figuur 1 geeft een schets van de werkcondities van de koelinstallatie in deze specifieke fabriek. Zoals uit Figuur 1 blijkt, wordt er een warmtekrachtinstallatie gebruikt om elektriciteit te produceren. Het grootste gedeelte van de elektriciteit wordt gebruikt om een tweetraps ammoniak compressiekoelmachine aan te drijven (505 kw koelvermogen bij -23 C en 1135 kw bij -10 C). De warmte uit de warmtekrachtinstallatie wordt grotendeels gebruikt om een absorptiekoelmachine aan te drijven. De absorptiekoelmachine heeft een koelvermogen van 1400 kw bij -28 C. De totale koudevraag is dus 1,1 MW bij -10 C en Figuur 1: schematische weergave van de installatie die als referentie werd gebruikt, Bassols e.a. (2002) 7
2 1,9 MW bij -23 C. De absorptiekoelmachine wordt ingezet om de basiskoellast op het lage temperatuurniveau te verzorgen. Zonnecollectoren Zonnecollectoren kunnen worden ingezet om koelsystemen aan te drijven waarbij thermische energie nodig is om de systemen te laten functioneren. Fotovoltaïsche collectoren kunnen worden ingezet om koelsystemen aan te drijven waarbij een elektrische aandrijving nodig is. Uiteraard kan er ook een combinatie van thermische en fotovoltaïsche collectoren worden ingezet om hybride systemen (zoals het systeem in Figuur 1) aan te drijven. Een eerdere studie van De Cillis (2005) is gebruikt om het aantal kandidaat koelsystemen beperkt te houden. De Cillis heeft de prestaties van zeer uiteenlopende zongedreven koelinstallaties vergeleken voor Nederlandse omstandigheden. De meest belovende systemen zijn hier geselecteerd voor verdere studie en worden aangegeven in Tabel 1. Er zijn twee elektrisch aangedreven alternatieven (dampcompressie- en Stirling-koelmachine), twee thermisch aangedreven alternatieven (absorptie- en adsorptiekoelmachine) en een hybride oplossing (absorptie- en dampcompressiekoelmachine) onderzocht. Tabel 1: onderzochte koelsystemen die werd aangedreven door de warmte uit een warmtekrachtinstallatie. Hun model is als uitgangspunt genomen en is aangepast aan de specifieke configuratie en werkcondities van de referentiefabriek. De elektriciteit wordt nu gebruikt om de compressoren van de tweetraps dampcompressiekoelsystemen aan te drijven. Het processtroomschema van het resulterende trigeneratiesysteem wordt gegeven in Figuur 2. De thermische energie afkomstig uit de zonnethermische collectoren wordt bij mengpunt 30 toegevoegd aan de warmwaterstroom. De elektrische energie afkomstig uit de fotovoltaïsche collectoren wordt toegevoegd aan de elektrische energie die bij de warmtekrachtinstallatie wordt geproduceerd. In Figuur 2 wordt alleen het hybride systeem (systeem 1) getoond, maar ook de vier andere systemen uit Tabel 1 zijn onderzocht. De prestaties, die afhankelijk zijn van de werktemperaturen van het Stirlingkringproces, zijn berekend op basis van een relatie die door Kwon en Berchowitz (2003) werd gegeven. De prestaties voor de absorptiekoelmachines zijn afkomstig uit Bassols e.a. (2002), en de prestaties voor de adsorptiesystemen zijn genomen uit Wang e.a. (2009). De prestaties voor de dampcompressiesystemen volgen uit het CycleTempo-model. Seebregts en Volkers (2005) geven de gemiddelde energieconversie-rendementen voor Nederland. Deze waarden zijn waar nodig gebruikt. Zo heeft een warmtekrachtinstallatie een elektrisch rendement van 0,40 en een thermisch rendement van 0,45; een thermische elektriciteitscentrale is verondersteld een rendement van 0,40 te hebben en een ketel heeft een gemiddeld thermisch rendement van 0,86. Voorbeeld: voor de hybride absorptie/ dampcompressie-koelmachine wordt de primaire energievraag berekend met de volgende formule: Met kw, het brandstofvermogen in het elektrisch conversieren- Model Enkele jaren geleden hebben Colonna en Gabrielli (2003) een CycleTempomodel (2005) ontwikkeld voor een trigeneratiesysteem (warmte, kracht en koude). De koude werd opgewekt met behulp van een absorptiekoelmachine Figuur 2: processtroomschema van het hybride systeem in CycleTempo 8
3 dement, het thermisch conversierendement, VC het dampcompressiesysteem en ab het absorptiesysteem. De koudefactor of COP (Coefficient of Performance) geeft de verhouding tussen verdamperkoelvermogen en het benodigde vermogen om het systeem aan te drijven. De gerelateerde primary energy ratio (PER) wordt verkregen uit: Figuur 3: globale zonnestraling op het fabrieksdak in Rotterdam en Barcelona, afgeleid van Van Paassen (2007) De globale zonnestraling op het fabrieksdak is genomen uit Van Paassen (2007) en wordt gegeven in Figuur 3. Men heeft besloten om vacuüm zonnecollectoren in te zetten, zodat de watertemperatuur hoog genoeg is om de thermisch gedreven koelsystemen aan te kunnen drijven. Het rendement van de zonnecollectoren is voorspeld op basis van de prestaties gegeven door Henning (2004) voor zonnecollectoren type Sydney met concentrerend reflectieoppervlak. Hierbij is gebruikgemaakt van de stralingskrommen die in Figuur 3 worden gegeven. Er is verondersteld dat bewolking het gehele jaar overheerst, zodat zonnecellen uit amorf silicium een goede keuze zijn als elektrische zonnecellen. Deze cellen behouden ook een redelijk rendement bij bewolkt weer. Volgens Isabella (2008) hebben deze fotovoltaïsche collectoren een elektrisch rendement van circa 7,5%. De primary energy ratio van een door zonne-energie ondersteunde koelinstallatie wordt dan: met het rendement van de primaire energiebron (bijvoorbeeld een warmtekrachtinstallatie), de reductie van brandstofgebruik door de inzet van zonne-energie, en met de verticale zonnestraling in kwm 3 Resultaten In alle verdere berekeningen is rekening gehouden met de bedrijfstijd van de fabriek en de verandering van de zonnestraling met de seizoenen. Figuur 4 laat de primaire energievraag voor de verschillende oplossingen zien, links voor Rotterdam en rechts voor Barcelona. De verschillende kolommen geven de verschillende systemen aan. BM staat voor het hybride systeem met gecombineerde absorptie (thermisch aangedreven) en dampcompressie (elektrisch aangedreven). De andere symbolen worden verklaard in Tabel 1. Het meest efficiënte systeem (met of zonder zonondersteuning) voor zowel Rotterdam als Barcelona is het hybride systeem, waarbij zowel een absorptieals een dampcompressiesysteem wordt ingezet. Het tweede systeem voor wat betreft beperking van het energiegebruik voor beide locaties is het elektrisch aangedreven dampcompressiesysteem. De andere systemen presteren aanzienlijk slechter. De jaarlijkse besparingen aan primaire energie van de zonondersteunde systemen zijn ook uit Figuur 4 af te lezen. Het hybride systeem leidt tot een energiebesparing van 8% voor Rotterdam en van 16% voor Barcelona. De louter elektrisch aangedreven dampcompressiesystemen leiden tot een kleinere besparing, van respectievelijk 4% en 10%, en gebruiken in alle gevallen meer primaire energie. Het is duidelijk te zien dat het volledig thermisch aangedreven systeem 55,5 GWh/jaar gebruikt, terwijl het hybride thermisch en elektrisch aangedreven systeem maar 15,1 GWh/ jaar nodig heeft. De CO 2 -emissie van een koelinstallatie is evenredig met de brandstofvraag. Daarom is de relatieve CO 2 -emissie van elk van de onderzochte alternatieven gelijk aan de relatieve brandstofvraagvermindering die hiervoor is besproken. Economische aspecten De terugverdientijd van de investeringen in de verschillende systemen is bepaald voor huidige (Eurostat, 2007) en toekomstige (The Times, 2008) energieprijzen. Tabel 2 geeft een overzicht van deze prijzen. De kosten van de vacuüm zonnecollectoren zijn vastgelegd op 550 /m 2 en van de fotovoltaïsche collectoren op 700 /m 2. De resultaten worden weergegeven in Tabel 3. De terugverdientijden zijn extreem lang en vormen dus geen stimulans om investeringen te doen. Alleen voor Barcelona worden met de thermisch gedreven systemen in de toekomst terugverdientijden van 10 jaar bereikt. Uit Figuur 4 blijkt echter dat deze systemen niet zo 9
4 Tabel 2: huidige en toekomstige energieprijzen Tabel 3: terugverdientijd van de verschillende zonondersteunde systemen ondersteund hybride systeem heeft dan een terugverdientijd van 4,3 jaar met 373 als extra investeringskosten per ton bespaarde CO 2. Voor de toekomstige energieprijzen worden de terugverdientijden respectievelijk 1,6 en 2,8 jaar. Zonondersteuning van koelsystemen wordt alleen economisch aantrekkelijk in combinatie met een trigeneratie energieconversiesysteem. Als zelfstandige technologie zijn zonondersteunde systemen niet kosteneffectief ( 2086 extra investeringskosten per ton bespaarde CO 2 ). Het is duidelijk dat er een financiële stimulans van de Europese Unie nodig is om de afgesproken CO 2 -emissiereductie tegen 2020 te kunnen realiseren en om het aandeel aan duurzame energie te kunnen vergroten door de inzet van zonne-energie voor koelinstallatie-aandrijving. De terugverdientijden van zonondersteunde installaties dienen teruggebracht te worden tot waarden die voor de industrie acceptabel zijn (minder dan 5 jaar). Pas dan zullen we een toename van het aandeel aan duurzame energie zien. Referenties Bassols, J., Kuckelkorn, B., Langreck, J., Schneider, R., Veelken, H., Trigeneration in the food industry. Appl. Therm. Eng. 22, efficiënt zijn. Het hybride systeem, met een aanzienlijke besparing qua fossiele energie en CO 2 -emissie, heeft voor Barcelona een terugverdientijd van tussen de 25 en 40 jaar. De terugverdientijden in Tabel 3 zijn steeds berekend in vergelijking met hetzelfde systeem: het betreft de energiebesparing van bijvoorbeeld een hybride systeem met zonondersteuning ten opzicht van een hybride systeem zonder zonondersteuning. Voor de meeste fabrieken geldt dat elektrisch aangedreven dampcompressiesystemen zijn toegepast of worden overwogen. Ten opzichte van een dergelijk systeem heeft een niet-zonondersteund hybride systeem, met de huidige energieprijzen en voor Nederland, een terugverdientijd van 3,0 jaar, en de extra investeringen bedragen 267 per ton bespaarde CO 2. Een zon- Cillis, S. de, An evaluation of solar assisted refrigeration systems for commercial application, MSc Thesis, Process & Energy Department, Delft University of Technology, Delft. Colonna, P., Gabrielli, S, Industrial trigeneration using ammonia-water absorption refrigeration (AAR). Appl. Therm. Eng. 23, Cycle-Tempo, version 5.0, Software for cycle. Process & Energy Department, Delft University of Technology, Delft. Figuur 4: brandstofvraag van conventionele en zonondersteunde systemen. Locatie: links Rotterdam; rechts Barcelona. 10
5 Samenvatting Op twee fabriekslocaties van Unilever is onderzocht hoeveel brandstof er bespaard zou kunnen worden door toepassing van zonelektrische en/of zonthermische energie. Door deze besparing zal de CO 2 -emissie van de elektriciteitscentrale worden gereduceerd. Thermische energie wordt opgewekt door het toepassen van zonnecollectoren, terwijl elektrische energie wordt opgewekt door fotovoltaïsche collectoren. De combinatie van bovengenoemde systemen noemt men een hybride systeem. Er is een aantal zeer uiteenlopende zongedreven koelinstallaties met elkaar vergeleken die onder de Nederlandse klimatologische omstandigheden veelbelovend zouden kunnen presteren. Onderzoekers hebben enkele jaren geleden het CycleTempo-model ontwikkeld voor een trigeneratiesysteem, dat warmte, kracht en koude opwekt. De koude werd opgewekt met behulp van een absorptiekoelmachine die werd aangedreven door de warmte uit de WKK. Dit model is als uitgangspunt genomen en is aangepast aan de specifieke configuratie en werkcondities van de referentiefabriek. De elektriciteit wordt nu gebruikt voor aandrijving van de tweetraps dampcompressiekoelsystemen. De thermische energie, afkomstig van de zonnecollectoren, wordt toegevoegd aan de warmwaterstroom. De elektrische energie, afkomstig van de fotovoltaïsche collectoren, wordt toegevoegd aan de elektrische energie die bij de WKK wordt geproduceerd. Uit het onderzoek is gebleken dat het meest efficiënte systeem (met of zonder zonondersteuning) voor beide locaties het hybride systeem is, waarbij zowel een absorptie- als een dampcompressiesysteem wordt ingezet. Een goede tweede voor beide locaties, beoordeeld op de reductie van het energiegebruik, is het elektrisch aangedreven dampcompressiesysteem. Het hybride systeem leidt, afhankelijk van de locatie, tot besparingen van respectievelijk 8 en 16%. De uitsluitend elektrisch aangedreven dampcompressiesystemen leiden tot een kleinere besparing, van respectievelijk 4 en 10%, en gebruiken in alle gevallen meer primaire energie. De terugverdientijd van de investering in vacuüm zonnecollectoren en fotovoltaïsche collectoren is helaas extreem lang. Voor de meeste fabrieken geldt dat elektrisch aangedreven dampcompressiesystemen zijn toegepast of worden overwogen. Een toename van het aandeel aan duurzame energie zal pas plaatsvinden indien de terugverdientijd van zonondersteunende installaties zal zijn teruggebracht tot waarden die voor de industrie acceptabel zijn, en dat is meestal minder dan 5 jaar. Summary At two production factories of Unilever it has been examined how much fuel can be saved by applying solar electric and/ or solar thermal energy. As a result, the CO 2 emission of the electric power plant will also be reduced. Thermal energy is generated by means of solar collectors, while photovoltaic collectors generate electric power. Combinations of both systems are called hybrid systems. In this study, various types of solar driven refrigeration plants are compared. All these systems were suitable for the Dutch climatic conditions. A few years ago, scientists have developed the CycleTempo model for a trigeneration system which generates heat, power and refrigeration capacity. The refrigeration capacity is generated by the use of an absorption refrigeration plant, which was powered by the heat generated by the CHP-plant (combined heat and power plant). The CycleTempo model was used as a basic principle for the study. This model was adapted to the specific configuration and operating conditions of the reference factory. The electricity is used for powering the two-stage vapour compression refrigeration system. The thermal energy from the solar collectors is added to the warm water part of the system. The electric energy from the photovoltaic collectors is added to the electric energy that is generated by the CHP. For both locations of the Unilever factory, the study has shown that the most efficient system (with or without additional solar energy supply) is the hybrid system with both absorption and vapour compression. The electrically driven vapour compression system is, in terms of energy saving, for both locations second best. The hybrid system results, depending on the location, in savings of 8 and 16% respectively. The only electrically driven vapour compression systems result in smaller savings of 4 and 10% respectively. However, these systems consume more primary energy. The pay-out time for investments in vacuum solar collectors and photovoltaic collectors is extremely long. Most factories already use electrically driven vapour compression systems or are considering to implement these systems. An increase in the use of sustainable energy will only take place if the pay-out time for solar energy supported plants is reduced to values which are considered acceptable by the industry (mostly less than 5 years). NADERE INFORMATIE: C.A. Infante Ferreira Technische Universiteit Delft Afdeling Proces & Energie c.a.infanteferreira@tudelft.nl J. Krieg Unilever Food Health Research Institute Vlaardingen Jan.Krieg@unilever.com R. van Gerwen Unilever Engineering Excellence Team Vlaardingen Rene-van.Gerwen@unilever.com 11
Uitwegen voor de moeilijke situatie van NL (industriële) WKK
Uitwegen voor de moeilijke situatie van NL (industriële) WKK Kees den Blanken Cogen Nederland Driebergen, Dinsdag 3 juni 2014 Kees.denblanken@cogen.nl Renewables genereren alle stroom (in Nederland in
Nadere informatieExperiences with ATES applications in Belgium Operational results and energy savings
Experiences with ATES applications in Belgium Operational results and energy savings H.Hoes 1 Klik om ATES het opmaakprofiel system results van de Monitoring within Energy Demonstration Program to 30%
Nadere informatieHOTCO2: alternatief voor de WKK en ketel in de tuinbouw
HOTCO2: alternatief voor de WKK en ketel in de tuinbouw Inschatting van de potentie van efficiëntere productie van warmte en CO2 met het HOTCO2 systeem in de tuinbouwsector Erin Kimball (TNO), Ronald-Jan
Nadere informatieKaren J. Rosier - Brattinga. Eerste begeleider: dr. Arjan Bos Tweede begeleider: dr. Ellin Simon
Zelfwaardering en Angst bij Kinderen: Zijn Globale en Contingente Zelfwaardering Aanvullende Voorspellers van Angst bovenop Extraversie, Neuroticisme en Gedragsinhibitie? Self-Esteem and Fear or Anxiety
Nadere informatieToelichting Instrument 5. Onderdeel Toolbox voor energie in duurzame gebiedsontwikkeling
Toelichting Instrument 5 Onderdeel Toolbox voor energie in duurzame gebiedsontwikkeling Instrument 5, Concepten voor energieneutrale wijken De gehanteerde definitie voor energieneutraal is als volgt: Een
Nadere informatieThermodynamics 1. Lecture 9: Bendiks Jan Boersma Wiebren de Jong Thijs Vlugt Theo Woudstra. March 8, Energy Technology
Thermodynamics 1 Lecture 9: Bendiks Jan Boersma Wiebren de Jong Thijs Vlugt Theo Woudstra March 8, 010 1 College 8 Bernoulli's law nd law of thermodynamics: Clausius Kelvin Planck Carnot cycle Lecture
Nadere informatieDe Relatie Tussen de Gehanteerde Copingstijl en Pesten op het Werk. The Relation Between the Used Coping Style and Bullying at Work.
De Relatie Tussen de Gehanteerde Copingstijl en Pesten op het Werk The Relation Between the Used Coping Style and Bullying at Work Merijn Daerden Studentnummer: 850225144 Werkstuk: Empirisch afstudeeronderzoek:
Nadere informatieDe Relatie Tussen Persoonskenmerken en Ervaren Lijden bij. Verslaafde Patiënten met PTSS
Persoonskenmerken en ervaren lijden bij verslaving en PTSS 1 De Relatie Tussen Persoonskenmerken en Ervaren Lijden bij Verslaafde Patiënten met PTSS The Relationship between Personality Traits and Suffering
Nadere informatieDe Relatie tussen de Fysieke Omgeving en het Beweeggedrag van Kinderen gebruik. makend van GPS- en Versnellingsmeterdata
De Relatie tussen de Fysieke Omgeving en het Beweeggedrag van Kinderen gebruik makend van GPS- en Versnellingsmeterdata The relationship Between the Physical Environment and Physical Activity in Children
Nadere informatieMARKTPOTENTIEEL VAN INNOVATIEVE WARMTEPOMPEN VOOR KOUDE IN DE NEDERLANDSE PROCESINDUSTRIE
November 2004 ECN-RX--04-103 MARKTPOTENTIEEL VAN INNOVATIEVE WARMTEPOMPEN VOOR KOUDE IN DE NEDERLANDSE PROCESINDUSTRIE S. Spoelstra (ECN) A.M.G. Pennartz (KWA Bedrijfadviseurs) Verschenen in 'Koude & Luchtbehandeling',
Nadere informatieAE1103 Statics. 25 January h h. Answer sheets. Last name and initials:
Space above not to be filled in by the student AE1103 Statics 09.00h - 12.00h Answer sheets Last name and initials: Student no.: Only hand in the answer sheets! Other sheets will not be accepted Write
Nadere informatieEnergie en water de circulaire economie
Energie en water de circulaire economie Prof. Dr. Ad van Wijk 4-6-2014 28-5-2014 Delft University of Technology Challenge the future Circular Economy (EMF) 2 Six principles of the Circle Economy All materials
Nadere informatieOntwerpen van een variabele belasting om te meten aan zonnepanelen
Assignment IWP Energy Transition September 2018 Project Title Ontwerpen van een variabele belasting om te meten aan zonnepanelen Brief description of the problem Zonnepanelen produceren stroom als er (zon)licht
Nadere informatieALGEMENE VERLICHTING IN INDUSTRIËLE PANDEN
ALGEMENE VERLICHTING IN INDUSTRIËLE PANDEN GENERAL LIGHTING IN INDUSTRIAL BUILDINGS LED HIGH-BAY SERIE LED HIGH-BAY SERIES De serie is bij uitstek geschikt voor industriële omgevingen met hoge plafonds
Nadere informatieAgenda: Rotary Industry Group
KiC MPI 21juni 2018 Rotary Industry Group Agenda: a) Korte introductie: wie zijn wij wat doen wij? b) Nieuwe ontwikkelingen binnen Rotary Industry Group c) Contactloze magnetische koppeling d) Business
Nadere informatieOntwerpcriteria moderne NH3 chiller
Ontwerpcriteria moderne NH3 chiller Ernst Berends The Refrigeration Experts GEA Refrigeration Netherlands N.V. Ernst Berends Werkzaam bij als Application Engineer / afdeling Technology & Innovation Begeid
Nadere informatieGeslacht, Emotionele Ontrouw en Seksdrive. Gender, Emotional Infidelity and Sex Drive
1 Geslacht, Emotionele Ontrouw en Seksdrive Gender, Emotional Infidelity and Sex Drive Femke Boom Open Universiteit Naam student: Femke Boom Studentnummer: 850762029 Cursusnaam: Empirisch afstudeeronderzoek:
Nadere informatieCTI SUITE TSP DETAILS
CTI SUITE TSP DETAILS TAPI allows an application to access telephony services provided by a telecom PABX. In order to implement its access to ETRADEAL, a TAPI interface has been developed by Etrali. As
Nadere informatieShell NL & Shell New Energies
Shell NL & Shell New Energies An outlook towards a clean and renewable energy system Dr.-Ing. Peter Breithaupt September 2017 1 Contents New Energies Themes New Fuels Renewable Power Connected Customer
Nadere informatieHet Effect van Verschil in Sociale Invloed van Ouders en Vrienden op het Alcoholgebruik van Adolescenten.
Het Effect van Verschil in Sociale Invloed van Ouders en Vrienden op het Alcoholgebruik van Adolescenten. The Effect of Difference in Peer and Parent Social Influences on Adolescent Alcohol Use. Nadine
Nadere informatieDe toekomst van WKK en andere energieopties in de energievoorziening: Schoon & duurzaam?
Ruud van den Wijngaart, De toekomst van WKK en andere energieopties in de energievoorziening: Schoon & duurzaam? Presentatie Symposium COGEN Nederland, 22 oktober 2004, Zeist Milieu en Natuur Energie in
Nadere informatieResistance welding (RW)
Resistance welding (RW) Heat required for welding is produced by mean of the electrical resistance between the two members to be joined Major advantages, such as not requiring consumable electrodes, shielding
Nadere informatiePRESTATIEVERKLARING. DoP: 0054 voor fischer TERMOZ 8 U, TERMOZ 8 UZ en WS 8L (Kunststof verbindingen voor gebruik in beton en metselwerk ) NL
PRESTATIEVERKLARING DoP: 0054 voor fischer TERMOZ 8 U, TERMOZ 8 UZ en WS 8L (Kunststof verbindingen voor gebruik in beton en metselwerk ) NL 1. Unieke identificatiecode van het producttype: DoP: 0054 2.
Nadere informatieSection Energy Technology Energy in Built Environment
Randvoorwaarden buitenklimaat: Wat hebben we voor Nederland afgesproken? Dolf van Paassen,, TU Delft Section Energy Technology Energy in Built Environment 1984 1983 NEN5067 Geschiedenis Van de weersgegevens
Nadere informatieLED LIGHTING FOR COLD STORAGE
LED LIGHTING FOR COLD STORAGE Madrid, October 16 Maarten de Graaf Didyouknowthat? It takes 0.65KWh of air conditioning energy to cool down every 1 kwh of lighting heat. Didyouknowthat? Meaning that youernergybillforlightingis
Nadere informatieDynamic S Steeringgear
Dynamic S Steeringgear De Dynamic S stuursystemen zijn speciaal bedoeld voor commerciële vaartuigen, waarbij stuurcomfort, levensduur en efficiëntie voorop staan. De systemen komen vanwege hun revolutionaire
Nadere informatieRené Bos, T&M Consultant. Den Bosch 14 juni 2018
René Bos, T&M Consultant Den Bosch 14 juni 2018 Batterij Emulatie Area of Expertise Measurement know-how Application know-how Batterij Emulatie Batterij Emulatie De elektrochemische cel Opbouw cel Waarom
Nadere informatieGelijkwaardigheidsberekening warmtenet Delft
NOTITIE PROJECT ONDERWERP Gelijkwaardigheidsberekening warmtenet Delft Bepalingsmethode DATUM 20 april 2006 STATUS Definitief 1 Inleiding...2 2 Uitgangspunten...2 3 Bepalingsmethode...2 3.1 Principe...2
Nadere informatiede Rol van Persoonlijkheid Eating: the Role of Personality
De Relatie tussen Dagelijkse Stress en Emotioneel Eten: de Rol van Persoonlijkheid The Relationship between Daily Stress and Emotional Eating: the Role of Personality Arlette Nierich Open Universiteit
Nadere informatieSAMPLE 11 = + 11 = + + Exploring Combinations of Ten + + = = + + = + = = + = = 11. Step Up. Step Ahead
7.1 Exploring Combinations of Ten Look at these cubes. 2. Color some of the cubes to make three parts. Then write a matching sentence. 10 What addition sentence matches the picture? How else could you
Nadere informatieEsther Lee-Varisco Matt Zhang
Esther Lee-Varisco Matt Zhang Want to build a wine cellar Surface temperature varies daily, seasonally, and geologically Need reasonable depth to build the cellar for lessened temperature variations Building
Nadere informatieWARMTE UIT KOUDE. Inzet van warmte uit koude (koelinstallaties) Kansen en rentabiliteit. warmte uit koude is geld waard
Inzet van warmte uit koude (koelinstallaties) Kansen en rentabiliteit warmte uit koude is geld waard Fons Pennartz (KWA) Jan Grift (Energy Matters) 1 Wetgeving & timing 1 januari 2010 (bij)vullen met nieuw
Nadere informatieLasers. Laserlicht. l.a.s.e.r. Een laser is een lichtbron waar heel speciaal licht uit komt.
Lasers Laserlicht Een laser is een lichtbron waar heel speciaal licht uit komt. Het licht is monochromatisch de bundel is zeer evenwijdig alle fotonen zijn met elkaar in fase. ( golven in de maat ) de
Nadere informatieType Dementie als Oorzaak van Seksueel Ontremd Gedrag. Aanwezigheid van het Gedrag bij Type Alzheimer?
Type Dementie als Oorzaak van Seksueel Ontremd Gedrag Aanwezigheid van het Gedrag bij Type Alzheimer? Type of Dementia as Cause of Sexual Disinhibition Presence of the Behavior in Alzheimer s Type? Carla
Nadere informatieFOR DUTCH STUDENTS! ENGLISH VERSION NEXT PAGE. Toets Inleiding Kansrekening 1 8 februari 2010
FOR DUTCH STUDENTS! ENGLISH VERSION NEXT PAGE Toets Inleiding Kansrekening 1 8 februari 2010 Voeg aan het antwoord van een opgave altijd het bewijs, de berekening of de argumentatie toe. Als je een onderdeel
Nadere informatieIntroduction Henk Schwietert
Introduction Henk Schwietert Evalan develops, markets and sells services that use remote monitoring and telemetry solutions. Our Company Evalan develops hard- and software to support these services: mobile
Nadere informatieThe relationship between social support and loneliness and depressive symptoms in Turkish elderly: the mediating role of the ability to cope
The relationship between social support and loneliness and depressive symptoms in Turkish elderly: the mediating role of the ability to cope Een onderzoek naar de relatie tussen sociale steun en depressieve-
Nadere informatieTECHNISCHE UNIVERSITEIT EINDHOVEN Faculteit Wiskunde en Informatica. Examination 2DL04 Friday 16 november 2007, hours.
TECHNISCHE UNIVERSITEIT EINDHOVEN Faculteit Wiskunde en Informatica Examination 2DL04 Friday 16 november 2007, 14.00-17.00 hours. De uitwerkingen van de opgaven dienen duidelijk geformuleerd en overzichtelijk
Nadere informatieWarmtepompen. Een introductie
Warmtepompen Een introductie Inhoud presentatie Introductie 040energie Warmtepompen: Principe Varianten Financieel Is mijn huis geschikt? Vragen? Introductie 040Energie 040energie is een vereniging van
Nadere informatie{gallery}product2{/gallery} Wat zijn de voordelen van het verwarmen met houtbriketten?
{gallery}product2{/gallery} Houtbriketten zijn gemaakt van droog, houtbriketten onbehandeld houtafval vorm zoals zijn zaagsel geperst en snippers met een restv uit d Bioenex OÜ biedt uitstekende kwaliteit
Nadere informatieLongitudinal Driving Behaviour At Incidents And The Influence Of Emotions. Raymond Hoogendoorn
Longitudinal Driving Behaviour At Incidents And The Influence Of Emotions Raymond Hoogendoorn. Primary thesis coordinator: Dr. W. Waterink Secondary thesis coordinator: Dr. P. Verboon April 2009 School
Nadere informatieDe causale Relatie tussen Intimiteit en Seksueel verlangen en de. modererende invloed van Sekse en Relatietevredenheid op deze relatie
Causale Relatie tussen intimiteit en seksueel verlangen 1 De causale Relatie tussen Intimiteit en Seksueel verlangen en de modererende invloed van Sekse en Relatietevredenheid op deze relatie The causal
Nadere informatieLichamelijke factoren als voorspeller voor psychisch. en lichamelijk herstel bij anorexia nervosa. Physical factors as predictors of psychological and
Lichamelijke factoren als voorspeller voor psychisch en lichamelijk herstel bij anorexia nervosa Physical factors as predictors of psychological and physical recovery of anorexia nervosa Liesbeth Libbers
Nadere informatieCO 2 capture overview
CO 2 capture overview Ruud van den Brink, Daan Jansen www.ecn.nl CO 2 emissions are rising faster than in the most pessimistic scenario Source: PNAS, 22 May, 2007 Energy scenario: 65% lower CO 2 emission
Nadere informatieEnergie voorziening op weg naar duurzaamheid: biomassa? Chris Westra.
Energie voorziening op weg naar duurzaamheid: biomassa? Chris Westra www.ecn.nl energiegebruik Alarmerende stijging energiegebruik klimaatproblemen duurzame energievoorziening noodzakelijk Ambitieus &
Nadere informatieinfrastructure for a renewable society
infrastructure for a renewable society Klaas de Jong 23th March 2011 Far more energy needed for heating than for generation of electricity Primary energy balance of The Netherlands Average efficiency of
Nadere informatieNotitie Betreft Power2Nijmegen Inleiding figuur 1: overzicht ecodorp Vraagstelling
Notitie Aan : Ad Vlems, Bert Lagerweij Van : Arjan van Bon Datum : 28 augustus 2012 Kopie : Anne Pronk Onze referentie : 9X3809.A2/N00001/110412/Nijm2 HASKONING NEDERLAND B.V. BUILDINGS Betreft : Power2Nijmegen
Nadere informatieMyDHL+ Van Non-Corporate naar Corporate
MyDHL+ Van Non-Corporate naar Corporate Van Non-Corporate naar Corporate In MyDHL+ is het mogelijk om meerdere gebruikers aan uw set-up toe te voegen. Wanneer er bijvoorbeeld meerdere collega s van dezelfde
Nadere informatieMeetkunde en Lineaire Algebra
Hoofdstuk 1 Meetkunde en Lineaire Algebra Vraag 1.1 Het trapoppervlak is een afwikkelbaar oppervlak met oneindig veel singuliere punten. Vraag 1.2 Het schroefoppervlak is een afwikkelbaar oppervlak met
Nadere informatieSLACHTOFFER CYBERPESTEN, COPING, GEZONDHEIDSKLACHTEN, DEPRESSIE. Cyberpesten: de implicaties voor gezondheid en welbevinden van slachtoffers en het
SLACHTOFFER CYBERPESTEN, COPING, GEZONDHEIDSKLACHTEN, DEPRESSIE Cyberpesten: de implicaties voor gezondheid en welbevinden van slachtoffers en het modererend effect van coping Cyberbullying: the implications
Nadere informatieOntwerpcriteria moderne NH3 chiller
Ontwerpcriteria moderne NH3 chiller Ernst Berends The Refrigeration Experts GEA Refrigeration Netherlands N.V. Ernst Berends Werkzaam bij als Application Engineer / afdeling Technology & Innovation Begeleiden
Nadere informatieDe club van Rome had toch gelijk!
De club van Rome had toch gelijk! Bernard Dam MECS, Chemical Engineering, Faculty of Applied Science, Delft University of Technology 11 november 2009 Delft University of Technology Challenge the future
Nadere informatiePress release Statistics Netherlands
Press release PR00-277 8-12-2000 9:30 AM Inflation rate in November levelling out Consumer prices in November were up 3.0% on November last year. The inflation rate is therefore 0.1% lower than last month,
Nadere informatieFunctioneren van een Kind met Autisme. M.I. Willems. Open Universiteit
Onderzoek naar het Effect van de Aanwezigheid van een Hond op het Alledaags Functioneren van een Kind met Autisme M.I. Willems Open Universiteit Naam student: Marijke Willems Postcode en Woonplaats: 6691
Nadere informatieAdd the standing fingers to get the tens and multiply the closed fingers to get the units.
Digit work Here's a useful system of finger reckoning from the Middle Ages. To multiply $6 \times 9$, hold up one finger to represent the difference between the five fingers on that hand and the first
Nadere informatieUnderstanding the role of health literacy in self-management and health behaviors among older adults Geboers, Bas
University of Groningen Understanding the role of health literacy in self-management and health behaviors among older adults Geboers, Bas IMPORTANT NOTE: You are advised to consult the publisher's version
Nadere informatieThe City of Tomorrow TU-Delft, 9 maart 2018 Dirk Sijmons
The City of Tomorrow TU-Delft, 9 maart 2018 Dirk Sijmons 300.000 BP 400 BP- 100 AP 300.000 AP (?) 300 million years of fossil solar-energy burned up in 500 years http://www.nasa.gov/press/goddard/2014/november/nasa-computer-model-provides-a-new-portrait-of-carbon-dioxide/#.vgvn8nswven
Nadere informatieMaximalisering zonne-energie per vierkante meter met PVT
innovatie Wim van Helden, Bart Roossien, Jan Mimpen Duurzaam verwarmingssysteem Rijksgebouwendienst Zoetermeer Maximalisering zonne-energie per vierkante meter met Om de haalbaarheid van t-panelen ten
Nadere informatieWWW.EMINENT-ONLINE.COM
WWW.EMINENT-OINE.COM HNDLEIDING USERS MNUL EM1016 HNDLEIDING EM1016 USB NR SERIEEL CONVERTER INHOUDSOPGVE: PGIN 1.0 Introductie.... 2 1.1 Functies en kenmerken.... 2 1.2 Inhoud van de verpakking.... 2
Nadere informatieDaylight saving time. Assignment
Daylight saving time Daylight saving time (DST or summertime) is the arrangement by which clocks are advanced by one hour in spring and moved back in autumn to make the most of seasonal daylight Spring:
Nadere informatieTentamen Thermodynamica
Tentamen Thermodynamica 4B420 4B421 10 november 2008, 14.00 17.00 uur Dit tentamen bestaat uit 4 opeenvolgend genummerde opgaven. Indien er voor de beantwoording van een bepaalde opgave een tabel nodig
Nadere informatieGEA Refrigeration Technologies
; 1 Applications of Refrigeration Technology Heat pumps in greenhouses Normal Cooling food retail +50 C +5 C +80 C +21 C +6 C Heat pumps for energy savings Bus & Rail AC Ice water in dairy industries Ice
Nadere informatieDE REKENING VOORBIJ ons energieverbruik voor 85 % onzichtbaar
DE REKENING VOORBIJ ons energieverbruik voor 85 % onzichtbaar Drie scenario s bestaande technologie Netgebonden Infrastructuur: elektriciteit en warmte (gas) Actuele gegevens van 2012 vertaald naar 2035
Nadere informatieHet Effect van Gender op de Relatie tussen Persoonlijkheidskenmerken en Seksdrive
Gender, Persoonlijkheidskenmerken en Seksdrive 1 Het Effect van Gender op de Relatie tussen Persoonlijkheidskenmerken en Seksdrive Gender Effect on the Relationship between Personality Traits and Sex Drive
Nadere informatieTA3290 Life-Cycle Modeling and Economic Evaluation
TA3290 Life-Cycle Modeling and Economic Evaluation 2011-2012 CiTG, minor Mining and Resource Engineering College 1: Inleiding en Overzicht Dr.ir. Gerard P.J. Dijkema Energy & Industry Group December 12,
Nadere informatieDesigning climate proof urban districts
Designing climate proof urban districts Presentation for Deltas in Times of Climate Change 2010 Jaap Kortman Laura van der Noort IVAM Maarten van Dongen Witteveen + Bos The Netherlands Presentation What
Nadere informatieUniversity of Groningen
University of Groningen De ontwikkeling van prikkelverwerking bij mensen met een Autisme Spectrum Stoornis en de invloed van hulp en begeleiding gedurende het leven. Fortuin, Marret; Landsman-Dijkstra,
Nadere informatiePRESTATIEVERKLARING. DoP: 0058 voor termoz SV II ecotwist (Kunststof verbindingen voor gebruik in beton en metselwerk ) NL
PRESTATIEVERKLARING DoP: 0058 voor termoz SV II ecotwist (Kunststof verbindingen voor gebruik in beton en metselwerk ) NL 1. Unieke identificatiecode van het producttype: DoP: 0058 2. Beoogd(e) gebruik(en):
Nadere informatievan 18 september 2012
Vlaamse Regulator van de Elektriciteits- en Gasmarkt Publiekrechtelijk vormgegeven extern verzelfstandigd agentschap Graaf de Ferrarisgebouw Koning Albert II-laan 20 bus 19 B-1000 Brussel Gratis telefoon
Nadere informatieActivant Prophet 21. Prophet 21 Version 12.0 Upgrade Information
Activant Prophet 21 Prophet 21 Version 12.0 Upgrade Information This class is designed for Customers interested in upgrading to version 12.0 IT staff responsible for the managing of the Prophet 21 system
Nadere informatieAlternatieve energievormen. Vakgroep Mechanica van Stroming, Warmte en Verbranding Universiteit Gent UGent
Alternatieve energievormen Actieve technieken Prof. M. De Paepe 13u15 tot 14u45 www.floheacom.ugent.be Inhoud Inleiding Verwarming Biomassa WKK Warmtepompen KWO BEO- betonkernactivering Gaswarmtepompen
Nadere informatieCirculatiepompen voor de Glastuinbouw Pompgrafieken
- orticulture Circulation umps erformance Curves Circulatiepompen voor de Glastuinbouw ompgrafieken. kw CL CLB z. kw / and / 9 rpm - - - - - - - - - A- - - - - - - - A- - A- - - - - -. kw - / and / [m/h
Nadere informatieTHE WORK HET WERK HARALD BERKHOUT
THE WORK During the twenty years of its existence Studio Berkhout has evolved into the number one studio specialized in still life fashion photography. All skills needed for photography and styling, including
Nadere informatieDe Invloed van Perceived Severity op Condoomgebruik en HIV-Testgedrag. The Influence of Perceived Severity on Condom Use and HIV-Testing Behavior
De Invloed van Perceived Severity op Condoomgebruik en HIV-Testgedrag The Influence of Perceived Severity on Condom Use and HIV-Testing Behavior Martin. W. van Duijn Student: 838797266 Eerste begeleider:
Nadere informatie1a. We werken het geval voor het tandenpoetsen uit. De concepten zijn (we gebruiken Engelse termen en afkortingen):
Uitwerking Huiswerkopgave Inleiding Modelleren Hoofdstuk 3 1a. We werken het geval voor het tandenpoetsen uit. De concepten zijn (we gebruiken Engelse termen en afkortingen): tube=[cap:{open,close},hand:{l,r,none}]
Nadere informatieInvloed van het aantal kinderen op de seksdrive en relatievoorkeur
Invloed van het aantal kinderen op de seksdrive en relatievoorkeur M. Zander MSc. Eerste begeleider: Tweede begeleider: dr. W. Waterink drs. J. Eshuis Oktober 2014 Faculteit Psychologie en Onderwijswetenschappen
Nadere informatieDeerns ketenanalyse downstream van een van de twee meeste materiele emissies
Deerns ketenanalyse downstream van een van de twee meeste materiele emissies 2013 Inleiding In het kader van de CO 2 prestatieladder is een ketenanalyse uitgevoerd naar de CO 2 productie door verwarming
Nadere informatieClassification of triangles
Classification of triangles A triangle is a geometrical shape that is formed when 3 non-collinear points are joined. The joining line segments are the sides of the triangle. The angles in between the sides
Nadere informatieFOR DUTCH STUDENTS! ENGLISH VERSION NEXT PAGE
FOR DUTCH STUDENTS! ENGLISH VERSION NEXT PAGE Tentamen Bewijzen en Technieken 1 7 januari 211, duur 3 uur. Voeg aan het antwoord van een opgave altijd het bewijs, de berekening of de argumentatie toe.
Nadere informatiePesten onder Leerlingen met Autisme Spectrum Stoornissen op de Middelbare School: de Participantrollen en het Verband met de Theory of Mind.
Pesten onder Leerlingen met Autisme Spectrum Stoornissen op de Middelbare School: de Participantrollen en het Verband met de Theory of Mind. Bullying among Students with Autism Spectrum Disorders in Secondary
Nadere informatieEen robuust en onderzoeksondersteund pad naar energieneutraliteit
Een robuust en onderzoeksondersteund pad naar energieneutraliteit Michel De Paepe Overzicht Definitie van Nearly Zero Energy Building Technologische ontwikkeling Uitvoering, opvolging en commissioning
Nadere informatieUniversity of Groningen. Stormy clouds in seventh heaven Meijer, Judith Linda
University of Groningen Stormy clouds in seventh heaven Meijer, Judith Linda IMPORTANT NOTE: You are advised to consult the publisher's version (publisher's PDF) if you wish to cite from it. Please check
Nadere informatieVerwarmen en koelen met de zon
Noodzaak alternatieve energiebronnen neemt toe Energieprijzen: 1996-008 Vergelijk CPI, Gasprijs en Electra (1996 = 100) 350 300 36 Verwarmen en koelen met de zon 50 33 197! 00 Index 150 19 De meest duurzame
Nadere informatieINDC Suriname : Renewable Energy
INDC Suriname : Renewable Energy Mw. N. Plet Nationale Coördinatie Milieubeleid Kabinet van de President van de Republiek Suriname Donderdag 23 Juni 2016 Marriot Presentatie opbouw Waarom er is gekozen
Nadere informatieHomelab 2050, serie 4: Optimaal gebruik van beschikbare energiebronnen
Energie en exergie in de gebouwde omgeving Door Sabine Jansen (TU Delft) 7 April 2015 Homelab 2050, serie 4: Optimaal gebruik van beschikbare energiebronnen Exergie voor de gebouwde omgeving Statements
Nadere informatieBegrippenlijst Naar groen is goed te doen
Begrippenlijst Naar groen is goed te doen Begrip Trias Energetica Toelichting De drie stappen van de Trias Energetica zijn basisvuistregels bij het duurzaam ontwerpen en verbouwen van gebouwen, ontworpen
Nadere informatieSTRAATVERLICHTING IN ASSEN. Levenscyclusanalyse van de Kegel 2000 en de Stela Square 10 LED Kerstholt, René
STRAATVERLICHTING IN ASSEN. Levenscyclusanalyse van de Kegel 2000 en de Stela Square 10 LED Kerstholt, René IMPORTANT NOTE: You are advised to consult the publisher's version (publisher's PDF) if you wish
Nadere informatieCitation for published version (APA): Crane, L. M. A. (2011). Intraoperative fluorescence imaging in cancer Groningen: s.n.
University of Groningen Intraoperative fluorescence imaging in cancer Crane, Lucia Marie Albertine IMPORTANT NOTE: You are advised to consult the publisher's version (publisher's PDF) if you wish to cite
Nadere informatieKeuzetwijfels in de Emerging Adulthood rondom Studie- en Partnerkeuze. in Relatie tot Depressie
1 Keuzetwijfels in de Keuzetwijfels in de Emerging Adulthood rondom Studie- en Partnerkeuze in Relatie tot Depressie Open Universiteit Nederland Masterscriptie (S58337) Naam: Ilse Meijer Datum: juli 2011
Nadere informatieVerschillen in het Gebruik van Geheugenstrategieën en Leerstijlen. Differences in the Use of Memory Strategies and Learning Styles
Verschillen in het Gebruik van Geheugenstrategieën en Leerstijlen tussen Leeftijdsgroepen Differences in the Use of Memory Strategies and Learning Styles between Age Groups Rik Hazeu Eerste begeleider:
Nadere informatieDe Relatie tussen Werkdruk, Pesten op het Werk, Gezondheidsklachten en Verzuim
De Relatie tussen Werkdruk, Pesten op het Werk, Gezondheidsklachten en Verzuim The Relationship between Work Pressure, Mobbing at Work, Health Complaints and Absenteeism Agnes van der Schuur Eerste begeleider:
Nadere informatieTenders Industriële Energiebesparing (TIEB)
Energieterugwinning uit de rookgassen van de zinkoven Energieterugwinning uit de rookgassen van de zinkoven Subsidieregeling Aard project Tenders Industriële Energiebesparing (TIEB) Marktintroductieproject
Nadere informatieStichting NIOC en de NIOC kennisbank
Stichting NIOC Stichting NIOC en de NIOC kennisbank Stichting NIOC (www.nioc.nl) stelt zich conform zijn statuten tot doel: het realiseren van congressen over informatica onderwijs en voorts al hetgeen
Nadere informatieFlexibele koude productie door toepassing van korte termijn koude opslag
18/12/2012 Flexibele koude productie door toepassing van korte termijn koude opslag Dries Vos Inhoud» Inleiding» Case study: datacenter van» Conclusie 18/12/2012 2 Inleiding Toelichting» Ontkoppelen van
Nadere informatieCover Page. The handle holds various files of this Leiden University dissertation
Cover Page The handle http://hdl.handle.net/1887/22618 holds various files of this Leiden University dissertation Author: Schans, Martin van der Title: Blowup in the complex Ginzburg-Landau equation Issue
Nadere informatieEnergiebesparing en onderhoud horen bij elkaar. Beurs Industrie & Milieu. 19 Mei 2010. Martin Kamp Siemens Nederland N.V.
Energiebesparing en onderhoud horen bij elkaar Beurs Industrie & Milieu 19 Mei 2010 Martin Kamp Siemens Nederland N.V. Onderhoud is het totaal van activiteiten met als doel het in "een aanvaardbare conditie"
Nadere informatieJohto. Flexible light
Johto Flexible light Johto is a high quality lighting system based on LED for technically sophisticated interior and exterior light. It provides homogeneous and dot free illumination in very low installation
Nadere informatieYour added value provider
Energiebesparing Presentatie Energiebesparing waarom? Meer netto winst Efficient proces Energie besparen Minder CO2 beter milieu Minder onderhoud Energiebesparing: Energieverbruik Wereldwijd Rendement,
Nadere informatie