1 VERKENNING 2 INVENTARIS 2.1 STANDAARDFICHES 2.2 SPECIFIEKE INVENTARISATIE. Natuurbeheerplan Stamprooierbroek

Transcriptie

1 Bree en Kinrooi juli 2018

2 1 VERKENNING Voor de verkenningsnota verwijzen we naar de betreffende gegevens die werden ingevoerd via het E-loket. De verkenningsnota werd goedgekeurd op 11 juni INVENTARIS 2.1 STANDAARDFICHES In functie van het beheerplan werd het terrein opgedeeld in functionele eenheden welke worden gekenmerkt door eenzelfde doelstelling en bijhorend beheer, de beheereenheid. Per beheereenheid werd een standaardfiche ingevuld. Deze standaardfiches zijn te raadplegen via volgende URL: Een overzichtskaart van de indeling van het terrein in beheereenheden (2.1.a) en een tabel van de oppervlakte per beheereenheid (2.1.b) is terug te vinden in bijlage. In een aantal gevallen werd een beheereenheid opgedeeld in twee of meerdere subeenheden welke te onderscheiden zijn door de kleine letter die achter aan het label van de beheereenheid werd toegevoegd. Indien dit het geval is, werd een standaardfiche per subeenheid opgemaakt. Reden voor het opsplitsen is dat de uitgangssituatie te verschillend was om ze samen te kunnen beschrijven. 2.2 SPECIFIEKE INVENTARISATIE Wanneer in de standaardfiches de aanwezigheid van een Europees habitat of een regionaal belangrijk biotoop werd gedocumenteerd, werd telkens de betreffende kwaliteitsbeoordelingsfiche ingevuld. Deze fiches zijn terug te vinden in bijlage 2.2.a. Hieronder volgt een samenvatting van de verschillende kwaliteitsbeoordelingen. Een kaart met aanduiding van de staat van instandhouding van de Europese habitats en de regionaal belangrijke biotopen per beheereenheid is terug te vinden in bijlage 2.2.b bespreking van de specifieke inventarisatie Er komen zowel habitats als regionaal belangrijke biotopen voor in het plangebied. In onderstaande tabel worden per deelgebied de verschillende beheereenheden benoemd waarvan de vegetatie tot een habitat of Rbb behoort. In de laatste kolom wordt de staat van instandhouding aangegeven. Tabel 1: staat van instandhouding per beheereenheid Deelgebied Beheereenheid habitat of RBB Staat van instandhouding Goort STgo E STgo08 91EO_Vn E Zig STzg E rbbmr D STzg06 91EO_Vm B STzg07 91EO_Vn E 2

3 juli 2018 Deelgebied Beheereenheid habitat of RBB Staat van instandhouding 9190 B STzg08 rbbhf D STzg09 rbbhf D STzg11 rbbmr D t Hasselterbroek STha06a 3130_Aom D rbbmr B STha06b 91EO_Vm B STha E 91EO_Vm B STha06c RbbHf A STha03a 4030 E STha03b 4030 B 9190 E 6230_Ha E STha03c andere vegetatie Ha D STha05 rbbmr D STha09 91EO_Vm B Stamprooierbroek STst E 91EO_Vm E STst03 rbbhf D rbbhc A 91EO_Vm E STst05 91EO_Vm B 91EO_Vo B 9190 B STst06 rbbhc A STst07a 7140_meso E STst07b 7140_meso E STst07c 91EO_vm E STst07d 7140_meso E rbbhc A STst08 andere vegetatie Ha A 7140_meso E 9190 B STst B 7140_meso E 9190 B STst10 91EO_Vm E STst B STst15a 9190 E STst B STst13 andere vegetatie Ha A De staat van instandhouding wordt beoordeeld op basis van de kwaliteitsfiches. Voor elke parameter (Kenmerkende soorten, structuurkenmerken en verstoringsindicatoren) wordt nagegaan of de vegetatie gedegradeerd, voldoende of goed is. Er is een onderscheid gemaakt tussen 7 categorieën. 3

4 A. Gunstig goed B. Gunstig voldoende met goede elementen C. Gunstig voldoende D. Ongunstig gedegradeerd maar met goede elementen E. Ongunstig gedegradeerd maar met voldoende en goede elementen F. Ongunstig gedegradeerd maar met voldoende elementen G. Ongunstig gedegradeerd Legende: A: als criteria alle of overwegend goed zijn, evt. enkele criteria voldoende B: als criteria alle of overwegend voldoende zijn, enkele criteria goed C: als criteria alle voldoende zijn - of als criteria overwegend voldoende zijn en enkele gedegradeerd (evt. ook enkele criteria goed) - of als criteria overwegend goed zijn, enkele criteria gedegradeerd D: als criteria overwegend gedegradeerd zijn, enkele criteria goed E: als criteria overwegend gedegradeerd zijn, enkele criteria voldoende en enkele goed F: als criteria overwegend gedegradeerd zijn, enkele criteria voldoende G: als criteria alle gedegradeerd zijn Een aantal beheereenheden bevatten verschillende habitat s of Rbb s. Op de kaart wordt de vegetatie beoordeeld die het meest voorkomt in de betreffende beheerseenheid. De beoordelingen C, F en G kwamen niet voor. De beoordeling A (Gunstig-goed) kwam enkel voor bij een aantal graslanden (Ha, Hf en Hc). De beoordeling B werd vastgesteld voor enkele heidevegetaties (4030) en enkele bostypes (91EO_Vm, 91EO_Vo en 9190). Op 1 plek kwam er ook een mooie rietvegetatie voor (rbbmr). De meeste vegetaties bevinden zich echter in een gedegradeerd stadium (Beoordelingen D en E). Een kaart met aanduiding van de lokale staat van instandhouding van de Europese habitats per beheereenheid is terug te vinden in bijlage 2.2.b. De kaart toont per beheereenheid het habitat met het grootste oppervlakte-aandeel. De staat van de overige habitats is af te leiden uit bovenstaande tabel. 3 BEHEERDOELSTELLINGEN 3.1 BEHEERVISIE Het globale kader zoals beschreven in de verkenningsnota blijft grotendeels behouden. In de toekomst zien we wel mogelijkheden voor procesgestuurde natuur in het kleinschalig landschap aan de noordzijde van het Stamprooierbroek. Momenteel wordt hier nog een perceelsgewijs beheer gevoerd omdat de huidige eigendomssituatie nog te versnipperd is. We hebben in de bijgewerkte visiekaart de ligging van de moeraskernen concreet aangeduid. Eén grote moeraskern is gelokaliseerd in het Stamprooierbroek. Deze volgt een slenk van het oude doorstroommoeras. We willen hier inzetten op herstel van zuur laagveen (7140). Een aangepaste beheervisiekaart is terug te vinden in bijlage

5 juli BEHEERDOELSTELLINGEN Ecologische functie Natuurstreefbeelden Voor het overzicht van de streefbeelden per beheereenheid verwijzen we naar de bijlagen 2.1.a (kaart) en 2.1.b (tabel). Wanneer er eerst via een éénmalige maatregel een omvorming dient te gebeuren alvorens aan het traject richting het gestelde streefbeeld kan begonnen worden dan wordt de betreffende oppervlakte waarvoor dit geldt weergegeven in de kolom omvorming. Wanneer binnen een bepaalde beheereenheid ook het bereiken en beheren van de climaxvegetatie tot doel wordt gesteld dan is de betreffende oppervlakte hiervan aangeduid in de kolom climax. Een kaart met aanduiding van de streefbeelden en de climaxvegetaties is eveneens terug te vinden in bijlage Instandhoudingsdoelstellingen In onderstaande tabel worden de instandhoudingsdoelen weergegeven voor SBZ-H BE en SBZ-V BE In het kader van de habitatrichtlijn wordt er gekeken naar de oppervlakte van het voorkomend habitat en de oppervlakte van het leefgebied van soorten. Voor de vogelrichtlijn wordt rekening gehouden met de populatie van aanwezige soorten. De doelen van de habitats en soorten zijn weergegeven in de tabel evenals de streefbeelden in het Stamprooierbroek. Tabel 2: vergelijking instandhoudingsdoelstellingen met doelstellingen van het beheerplan Groep detail doel SBZ-H BE doel SBZ-V BE Streefbeeld Stamprooierbroek habitat 3130 (Aom) 1,5 ha geen doel habitat 3150 (Ae) 28,5 ha 6,46 ha habitat 3260 beek 50-70% van de beek geen doel habitat 4030 (Cg) 5 ha 11,91 ha habitat 6230 (Ha) 6 ha 24,24 ha habitat 6430 (Hf) 33 ha 1,68 ha habitat ,5 ha geen doel habitat 7140 (Ms) 46 ha 9,63 ha habitat 9120/9190 (Qs/Qb) 270 ha 78,56 ha habitat 91EO (Vm, Vn, Vo) 556 ha 96,13 ha leefgebied boomkikker 0,25 ha ha leefgebied grote modderkruiper leefgebied grauwe klauwier ha ha leefgebied porseleinhoen 5-10 ha 5 ha leefgebied roerdomp 35 ha 20 ha populatie bruine kiekendief 2 bp niet aanwezig populatie grauwe klauwier 10 bp 2 bp 1-2 bp populatie porseleinhoen 2-4 bp 0-1 bp 2 bp populatie roerdomp 5-6 bp 1 bp 1-3 bp populatie woudaap 3-4 bp 1 bp 5

6 In het S-IHD-rapport worden voor Noord-Oost Limburg 18 beschermde habitats en 29 soorten besproken. Dit is ruimer dan bovenvermelde tabel weergeeft. Voor de niet vernoemde habitats en soorten zijn er voorlopig geen maatregelen voorzien om diverse redenen. Het voorkomen van 3130 en de oppervlakte voortplantingsbiotoop van de boomkikker overlappen elkaar. Regelmatig opschonen en eventueel aanleggen van nieuwe waterpartijen (die regelmatig droogvallen) dienen beide doelen. Idem dito voor het leefgebied van de grauwe klauwier en het landbiotoop van de boomkikker. Momenteel zijn er 6 voortplantingswateren van boomkikker aanwezig (vooral in het t Hasselterbroek met ca. 50 roepende mannetjes). Binnen de begrazingsgebieden (procesgestuurde natuur) kunnen er ca. 1-2 klauwieren komen broeden. Het vijvergebied van de Zig, hersteld in , draagt in belangrijke mate bij aan de oppervlaktedoelstelling van het habitat Hier komt eveneens de roerdomp (1 paar, 3 roepposten in ) voor. Ook de woudaap was in 2016 aanwezig. Alhoewel de beekbedding op diverse plaatsen eigendom is van Limburgs Landschap, heeft de vereniging nauwelijks invloed op het beheer ervan. In deze zin is er ook geen doel geformuleerd in het beheerplan. De grote modderkruiper verdient wel extra vermelding. Er komt een populatie voor in de omgeving van de Renne, meer bepaald in de Zig en de Goort. Er worden inrichtingsmaatregelen voorzien om deze populatie in een gunstige staat van instandhouding te brengen. Binnen de diverse begrazingseenheden (procesgestuurde natuur) komen kleinere heidegebiedjes 4030 voor. Deze gebiedjes kunnen worden uitgebreid in combinatie met habitat In de kern van het Stamprooierbroek herkennen we een oude loop van de A-beek. Deze oude en circa 100 meter brede bedding is optimaal voor herstel van Op enkele plaatsen, die in het verleden reeds zijn opengemaakt, vinden we de vegetatie van zuur laagveen terug. Een flinke uitbreiding kan hier door inrichting worden gerealiseerd. Hiermee kan ook tegemoet gekomen worden aan de broedeisen van het porseleinhoen. Sedert 2015 is er een vaste broedplaats van deze soort in het Stamprooierbroek. In 2017 waren er 2 roepposten. Er komen heel wat bossen voor van het type 9120/9190 en 91EO. Vele bossen horen niet tot een habitat en kunnen omgevormd worden. Dit is voorzien in het beheerplan. Via gerichte maatregelen (aanleg nieuw bos) kunnen de boskernen beter met elkaar verbonden worden. In het S-IHD-rapport is hiervoor geen doelstelling weggelegd voor de gebieden in beheer van Limburgs Landschap vzw. Zie eveneens volgend punt Bosbalans Voor de berekening van de bosbalans verwijzen we naar bijlage 4.1.b. In de eenheden met procesnatuur spreken we bewust niet van ontbossen wanneer hier kappingen worden voorzien. Deze kappingen zijn een éénmalige ingreep bij de start van het procesbeheer om het landschap reeds een zekere vorm te geven (bijvoorbeeld corridors voor heidenatuur of voldoende openheid voor grauwe klauwier). Het is de bedoeling en onze verwachting dat eenzelfde oppervlakte bos elders in deze eenheden spontaan zal ontwikkelen door het afstemmen van de begrazingsdichtheden. Een aantal ontbossingen gebeuren in functie van IHD-doelstellingen en werden zodoende niet in rekening gebracht in de bosbalans. Wanneer dit het geval is, werd dit aangeduid in de kolom IHD. Wat betreft de doelsoort grauwe klauwier, zien wij niet alleen het kleinschalig landschap maar ook de procesgestuurde natuur als potentieel leefgebied. Een kaart met de locatie van de voorziene ontbossingen en bebossingen is terug te vinden in bijlage

7 juli Economische functie Zoals beschreven in de verkenningsnota primeert voor Limburgs Landschap de ecologische functie van het gebied. De economische functie van het gebied is hierbij een nevenproduct van de ecologische en mag deze laatste alleszins niet in het gedrang brengen. Een doordachte planning op lange termijn moet het mogelijk maken blijvend economisch voordeel te halen uit de houtige biomassa die vrijkomt omwille van het nodige beheer kaderend in de ecologische functie van het gebied. Beheermaaisel (maaibeheer) is nog te vaak een kost, maar er lopen diverse initiatieven om hier ook een nuttige bestemming voor te vinden. We volgen deze van nabij op, zodat we hier in de toekomst ook een geschikte afzet voor vinden. Tot slot wensen we op duurzame wijze te blijven samenwerken met de lokale landbouwers Sociale functie Het gebied en de omliggende natuurgebieden zijn door het gevarieerde en relatief intacte, kleinschalig landschap, de vele aanwezige natuurwaarden en hun afgelegen ligging erg aantrekkelijk voor recreanten. Als onderdeel van het Kempenbroek wordt het gebied ook breed geadverteerd. Doordat de toegankelijkheid geregeld is, wordt de ecologische functie van het gebied bewaakt. Als onderdeel van een groter geheel, het Kempenbroek, geniet het gebied grote aantrekkingskracht bij recreanten. Limburgs Landschap wil verder samenwerken met gemeentes, andere beheerders voor een overkoepelende en doordachte openstelling van het gebied om zo het draagvlak voor de aanwezige natuur te versterken en tegelijk de ecologische functie van het gebied te bewaken Toegankelijkheid Het Stamprooierbroek heeft een goedgekeurd toegankelijkheidsreglement (TR) sinds 27 maart Ten gepaste tijde zal het TR en de gehele openstelling van het gebied herzien en aangevuld worden. De aanpassing van de openstelling zal rekening houden met de nieuwe regelgeving, gewijzigde inzichten, veranderde situaties te velde en een uitbreiding voor De Goort. In dit deelgebied is de toegankelijkheid ter plaatse al gerealiseerd, maar het overeenkomstige goedgekeurde reglement ontbreekt nog. In het kader van voorliggend dossier houden we het TR en de opengestelde wegen en speelzone aan zoals die zijn goedgekeurd met de laatste uitbreiding van het Stamprooierbroek op 27 maart Onroerend erfgoed Het eigenlijke Stamprooierbroek is beschermd als landschap bij MB van 8 februari 1985 onder de naam Stamproyerbroek. Deze aanduiding betekende de eerste grote stap in de erkenning van de grote cultuuren natuur(historische) waarde van dit gebied. De bescherming legde mee de basis voor de verdere uitbouw van het reservaat als biodiversiteitshotspot. Limburg Landschap is hier erkentelijk voor en is bereid om rekening houdend met het advies van Agentschap Onroerend Erfgoed bij de verkenningsnota het beheerplan om te vormen naar een geïntegreerd beheerplan waarin ook de doelstellingen en maatregelen m.b.t. de erfgoedwaarden nader worden uitgewerkt. Door de huidige tijdsdruk op de opmaak van het nieuwe beheerplan is het onmogelijk om dit momenteel rond te krijgen. In onderstaande tekst wordt hieraan voorafgaand een overzicht gegeven van het samengaan van de gestelde natuurdoelen en de natuurwetenschappelijke en esthetische waarden uit het besluit tot bescherming van het landschap. 7

8 Beschermd landschap De doelstellingen van dit natuurbeheerplan dragen bij aan het behoud van de natuurwetenschappelijke en esthetische waarden waarop de bescherming van het Stamprooierbroek (sensu strictu) als landschap is gebaseerd. Voor dit deelgebied van het reservaat beogen we een bosrijk moeraslandschap, waarin de aanwezigheid van de bever mee sturend is in de processen. Ultieme doel is herstel van het gebied als doorstroommoeras. Tabel 3: vergelijking natuurwetenschappelijke waarden en de doelstellingen van het natuurbeheerplan Natuurwetenschappelijke waarde Doelstellingen natuurbeheerplan 1 Onderdeel moeras- en vochtige heide-complex Moeras: 6430, rbbmc, rbbsf, rbbso Vochtige heide: 4010 (bij voldoende hydrologisch herstel) 2 Zeer natte gronden op venige bodems 7140, 6410, tevens de meeste streefbeelden genoemd bij punten 1 en 7. Stamprooierbroek is bij uitstek het gebied om de gestelde doelen m.b.t uit het S-IHD-rapport te realiseren. 3 Turfkuilen 7140, soortgericht poelenbeheer 4 Kleinschalige menselijke invloed (natuurbeheer) De beheerwerken om de streefbeelden te bereiken, worden in dit plan uitgewerkt. De gebruikte technieken zijn aangepast aan nieuwe inzichten. 5 Verscheidenheid in de vegetatie Zie punten 1-3 en 6-8. Enkele zones worden specifiek beheerd gericht op een mozaïeklandschap van diverse vegetaties. 6 Eikenberkenbos en Calluna-heide Eikenberkenbos: 9190 Calluna-heide: Elzenbroekbossen 91E0 8 Graslanden met gradiënten 6230, 6410, ha, hp(r)* 9 Ornithologisch belang Een groot aantal vogelsoorten lift mee met de ontwikkeling van bovenstaande streefbeelden. Bijkomende soortgerichte maatregelen komen ten goede aan de ornithologische rijkdom van het gebied. Het betreft specifiek KLE-beheer van houtkanten, poelen en bosranden. Oud bosvogels zullen profiteren van natuurlijke processen in zones waar een onbeheerde climax-vegetatie tot doel wordt gesteld. Tabel 4: vergelijking esthetische waarden en de doelstellingen van het natuurbeheerplan Esthetische waarde Doelstellingen natuurbeheerplan 1 Uitgestrektheid van het gebied Bovenstaande natuurdoelstellingen dragen bij aan het behoud en de realisatie van een aangesloten natuurkerngebied. 2 Verscheidenheid in de vegetatie Zie punt 5 in bovenstaande tabel 3. 3 Kleinschaligheid van het landschap Elzenbroekbossen vormen de ruggengraat van het gebied, maar zijn verweven met diverse andere vegetaties. Specifiek KLEbeheer (zie punt 9 in bovenstaande tabel) versterkt de kleinschaligheid in de overgangszones ertussen. 4 Hoge visuele belevingswaarde Een doordachte openstelling van het gebied wil zoveel mogelijk bezoekers de natuurwaarden van het gebied laten beleven. Langgestrekte hoeve van 1877 Het advies van het Agentschap Onroerend Erfgoed bij de verkenningsnota vermeldt ook de ligging van het vastgestelde inventarisitem Langgestrekte hoeve van 1877 binnen het globale kader van het gebied. Er zal weinig interferentie zijn tussen dit erfgoeditem en de uitvoering van het beheerplan. Deze hoeve heeft momenteel een woonfunctie. Limburgs Landschap heeft geen intentie om deze hoeve aan te kopen, noch om deze gebruiksfunctie in vraag te stellen. De hoeve kan in haar huidige vorm en gebruik perfect 8

9 juli 2018 samengaan met de uitbouw van het reservaat. Dit loopt reeds goed sinds de hoeve uit de aankoop van de omliggende gronden van de Asdonk werd gehouden bij de verwerving ervan door Limburgs Landschap in het jaar De hoeve ligt aan de rand van het reservaat en is een getuige van de inspanningen die gedaan zijn om het moeras destijds droog te leggen. Omdat dit slechts ten dele gelukt is, heeft het Stamprooierbroek haar belangrijke natuurwetenschappelijke waarde weten te behouden Wetenschappelijke doelstellingen Er worden geen specifieke wetenschappelijke doelen vooropgesteld. 4 BEHEERMAATREGELEN 4.1 EÉNMALIGE MAATREGELEN Voor een overzicht van de voorziene éénmalige maatregelen verwijzen we naar bijlage 4.1.b. Een kaart met aanduiding van de éénmalige maatregelen is eveneens terug te vinden in bijlage 4.1.a. De éénmalige maatregelen waarvoor we denken beroep te zullen doen op een Projectsubsidie Natuur zijn aangeduid met ja in de kolom PSN. Voor zover van toepassing vragen we voor al de maatregelen opgesomd in bijlage 4.1.b via dit beheerplan een vergunning, vrijstelling of ontheffing op de natuurregelgeving en/of van de stedenbouwkundige vergunningsplicht. We willen deze éénmalige maatregelen uitvoeren in de eerste planperiode van 6 jaar, maar voor een aantal maatregelen zal dit pas mogelijk zijn als de nodige projectsubsidies kunnen bekomen worden. 4.2 TERUGKERENDE MAATREGELEN Terugkerende maatregelen in functie van de floradoelstellingen Een kaart met aanduiding van de terugkerende maatregelen in functie van de floradoelstellingen is terug te vinden in bijlage Voor een overzicht van de terugkerende maatregelen verwijzen we opnieuw naar bijlage 2.1.b. De maatregelen zoals hier opgesomd, zijn deze die we willen toepassen eens de doelstelling bereikt is. Voor een aantal (delen van) beheereenheden wil dit zeggen dat eerst nog een omvormingstraject moet afgelegd worden (bijvoorbeeld verschralend maaien of uitmijnen) alvorens tot dit eindbeheer kan overgegaan worden. Op basis van de inventaris zal dit omvormingstraject uitgewerkt worden en op basis van monitoring gaandeweg aangepast. Voor al de maatregelen opgesomd in bijlage 2.1.b zal invulling gegeven worden aan de naleving van de zorgplicht door per maatregel te werken volgens de huidig gekende best practice-methode. Daarnaast trachten we als natuurvereniging altijd mee te blijven met de huidige stand van de wetenschap inzake natuurbeheer door bijscholing, netwerking en het volgen van nieuwsbrieven en literatuur. Voor al de maatregelen opgesomd in bijlage 2.1.b vragen we via dit beheerplan een subsidie voor instandhoudings- of herstelbeheer aan. 9

10 Voor zover van toepassing vragen we via dit beheerplan voor al de maatregelen opgesomd in bijlage 2.1.b een vergunning, vrijstelling of ontheffing op de natuurregelgeving en/of van de stedenbouwkundige vergunningsplicht aan Terugkerende maatregelen in functie van de faunadoelstellingen In het Stamprooierbroek komen veel soorten voor die horen tot verschillende ecoprofielen. De voorkomende ecoprofielen binnen het beheerplan zijn 2, 3, 6, 8, 9, 10, 11 en 12. De bijhorende beheerpakketten zijn 3, 6, 7, 8, 9, 10, 11 en 12. De pakketten zijn op te delen in drie maatregelen: 1) Beheer van houtige vegetatie: 3 en 7 2) Ruimen van poelen: 8, 9 en 10 3) Traditioneel beheer van vijvers: 11 en 12 Onderhoud van het kleine landschapselement houtkant en houtwallen. De meeste houtkanten hebben een achterstallig onderhoud. De boomlaag is meestal goed ontwikkeld terwijl vooral de struiklaag en soms de kruidlaag ontbreken. Door gerichte kappingen in de boomlaag zal er meer licht op de bodem vallen, wat goed is voor de ontwikkeling van de kruid- en struiklaag. De kappingen gebeuren gefaseerd in ruimte en tijd. Naargelang plaats en doel kan de boomlaag ontbreken, vrij ijl staan van ca. 50 meter tot ca. 10 meter van elkaar. Afhankelijk van de boomlaag zal de struiklaag zich beter kunnen ontwikkelen. Vooral de vogels zoals grasmus, geelgors, roodborsttapuit en grauwe klauwier kunnen hiervan profiteren. We voorzien een omlooptijd van ca. 10 jaren. Hakhout en middelhout Hakhout- en middelhoutbeheer wordt toegepast in de bosranden en langs wegen doorheen het bos. Het geeft extra lichtinval voor diverse soorten. Omwille van de bereikbaarheid is de bosrand en de wegrand het best geschikt om het beheer uit te voeren. Het beheer omvat het afkappen van de houtige vegetatie over een bepaalde oppervlakte (hakhout). Indien mooie ontwikkelde bomen blijven staan spreken we van middelhout. Deze maatregel is vooral voor het Stamprooierbroek sensu stricto van groot belang omwille van het voorkomen van diverse vlindersoorten (grote weerschijnvlinder, kleine ijsvogelvlinder, bont dikkopje, eikenpage). We voorzien een gemiddelde omlooptijd van ca. 10 jaren. Ruimen van poelen In het broek komen heel wat poelen voor. Een aantal van deze poelen zijn recent aangelegd omwille van de populatie boomkikkers en kamsalamanders. Ook de libellen vinden deze kleine waterpartijen aantrekkelijk. Naarmate een poel ouder wordt, gaat hij verlanden en neemt de oppervlakte open water af. Door deze poelen gefaseerd op te schonen komen alle stadia van de verlanding voor wat eveneens zeer belangrijk is voor het habitat 3130, dat vooral in een pionierstadium voorkomt. Een goed spreidingsplan van de op te schonen wateren staat garant voor het behoud van leefbare populaties amfibieën. Er wordt een gemiddelde omlooptijd voorzien van 8 jaren. Traditioneel vijverbeheer Traditioneel vijverbeheer wordt toegepast in het vijvercomplex van de Zig. Volgende maatregelen zijn voorzien: 10

11 juli 2018 regelmatig aflaten van de vijvers (minstens driejaarlijks voor een kleine vijver en minstens zesjaarlijks voor een grote vijver); de vijvers worden afgevist op het moment dat de vijvers worden afgelaten; er is geen visbepoting voorzien omdat het inlaatwater (water van de nieuwe A-beek) veel vis bevat; de aanvoer- en afvoergrachten worden jaarlijks geruimd; de vijvers zijn niet in gebruik door professionele viskwekers. Een kaart met aanduiding van de terugkerende maatregelen in functie van de faunadoelstellingen en een overzichtstabel van de soortpakketmaatregelen per beheereenheid is respectievelijk terug te vinden in kaart a en bijlage b. Voor al de maatregelen opgesomd in bijlage b zal invulling gegeven worden aan de naleving van de zorgplicht door per maatregel te werken volgens de huidig gekende best practice-methode. Daarnaast trachten we als natuurvereniging altijd mee te blijven met de huidige stand van de wetenschap inzake natuurbeheer door bijscholing, netwerking en het volgen van nieuwsbrieven en literatuur. Voor al de maatregelen opgesomd in bijlage b vragen we via dit beheerplan een subsidie voor instandhoudings- of herstelbeheer aan. Voor zover van toepassing vragen we via dit beheerplan voor al de maatregelen opgesomd in bijlage b een vergunning, vrijstelling of ontheffing op de natuurregelgeving en/of van de stedenbouwkundige vergunningsplicht aan. 5 OPVOLGING 5.1 OPVOLGING VAN DE BEHEERDOELSTELLINGEN Uitgaande van de gestelde vegetatie- en soortdoelstellingen stellen we voor om onderstaande indicatoren op te volgen. Deze indicatoren zijn gehaald uit de Code goede praktijk beheermonitoring. Beheermonitoring natuurstreefbeelden (vegetaties) Tabel 5 geeft een overzicht van de beheermonitoring van de natuurstreefbeelden die in het beheerplan van het Stamprooierbroek zijn opgenomen. We gaan er van uit dat de verplichte monitoring een voldoende beeld zal geven van de evolutie van de streefbeelden. Als methodiek houden we het invullen van de basisfiches en waar noodzakelijk - het veldprotocol voor de indicatorlijsten aan. Voorafgaandelijke terugkoppeling met ANB en INBO is wellicht nodig om de exacte methode en herhalingsfrequentie te bepalen. Een factor die we bijkomend willen opvolgen, omdat het een belangrijk knelpunt is m.b.t. het halen van de doelen en om de natuurpotenties volledig te kunnen benutten, is het grondwaterpeil (zie vette tekst in tabel 5). Met name voor de laagveenvegetaties in de kernzone van het Stamprooierbroek sensu stricto is dit cruciaal. Voor de streefbeelden 7140 en 6410 behoren peilbuismetingen tot het verplichte protocol, maar ook in het aansluitende elzenbroek (91E0) en natte vegetaties in de mozaïeken heeft de grondwatertafel effect op de ontwikkelingsstatus. 11

12 We stellen voor om in het Stamprooierbroek sensu stricto minstens twee raaien te plaatsen van peilbuizen, liefst voorzien van digitale loggers: 1. In het westelijke deel (beheereenheden 1 en 3): 3 peilbuizen 2. In het centrale deel (beheereenheden 5, 7, 8, 9 en 11): 5 peilbuizen Opvolging zal gebeuren conform het protocol opgesteld door INBO. Tabel 5: overzicht beheermonitoring natuurstreefbeelden Code Natuurstreefbeeld Beheermonitoring verplicht b* Soortenrijke akker met veel en/of zeldzame akkerkruiden basis + indicatorlijst 3130 Voedselarme tot matig voedselarme wateren met droogvallende basis + indicatorlijst oevers 3150 Voedselrijke, gebufferde wateren met rijke waterplantvegetatie basis + indicatorlijst ae, aer, Eutrofe plas met (matig) soortenrijke waterplantenvegetatie die geen Basis aev Europees te beschermen habitat is 4010 Vochtige tot natte heide basis + indicatorlijst 4030 Droge heide basis + indicatorlijst 7140 Voedselarme tot matig voedselarme verlandingsvegetaties basis + indicatorlijst + waterpeil 7150 Slenken en plagplekken op vochtige bodems in de heide basis + indicatorlijst Beheermonitoring bijkomend 6230 Heischrale graslanden en soortenrijke graslanden van zure bodems basis + indicatorlijst waterpeil 6410 Blauwgraslanden basis + indicatorlijst + waterpeil 6430 Voedselrijke, soortenrijke ruigtes langs waterlopen en boszomen basis + indicatorlijst Rbbhf rbb moerasspirearuigte met graslandkenmerken basis + indicatorlijst Rbbhc rbb dotterbloemgrasland basis + indicatorlijst Rbbkam rbb kamgrasland basis + indicatorlijst hp*, soortenrijk permanent cultuurgrasland at geen Europees te basis hpr* beschermen habitat of regionaal belangrijk biotoop is ha, hab soortenrijke struisgrasvegetatie die geen Europees te beschermen basis + indicatorlijst habitat is Rbbmr rbb rietlandvegetatie basis Mr rietvegetatie die geen Europees te beschermen habitat of regionaal basis belangrijk biotoop is Rbbmc rbb grote zeggenvegetatie basis + indicatorlijst 9120 Eiken-Beukenbossen op zure bodems basis 9190 Oude Eiken-Berkenbossen op zeer voedselarm zand basis Rbbppm rbb structuurrijke oude Grove den basis 91E0 Valleibossen, Elzenbroekbossen en zachthoutooibossen basis waterpeil Rbbsg rbb brem- en gaspeldoornstruweel basis Rbbsf rbb moerasbos met breedbladige wilgen Basis Rbbso rbb vochtig wilgenstruweel op veen of zure grond basis Sz soortenrijk natuurlijk struweel basis Procesgestuurde natuur Mozaïeklandschappen ontstaan door extensieve begrazing Procesgestuurde natuur - Onbeheerde climaxvegetaties basis + indicatorlijst van onderliggende EU hab en RBB basis waterpeil 12

13 juli 2018 Code Natuurstreefbeeld Beheermonitoring verplicht Leefgebied van soorten basis Beheermonitoring bijkomend Inventariseren van soorten via gestandaardiseerde methode Het Stamprooierbroek is een biodiversiteitshotspot. Een hele resem aan soorten is meegenomen als doel in het natuurbeheerplan. Hiervoor zijn ook bijkomende soortgerichte maatregelen voorzien. De soortenlijst is geanalyseerd o.b.v.: verwachte impact soorten waarvoor een vrijwel zeker positief effect op de populatie verwacht wordt, zijn niet weerhouden, eenvoud van inventarisatie soorten die moeilijk te inventariseren zijn of een hoge inspanning vragen, zijn niet weerhouden, verplichting van monitoring, informatieve waarde m.b.t. doelstellingen/maatregelen. Tabel 6 geeft een overzicht van alle soorten waarvoor we het relevant achten om op te volgen via een gestandaardiseerde methode. Boomkikker en grote weerschijnvlinder staan cursief in de tekst. Deze soorten worden in het gebied reeds gevolgd via de meetnetmonitoring. Deze twee soorten gaan we niet bijkomend opvolgen. Tabel 6: soorten op te volgen via een gestandaardiseerde methode Nederlandse soortnaam Soortpakket Streefbeeld Verplicht Monitoring Boomkikker 8, 9 en , 3150 Wordt hier opgevolgd via het meetnet geen extra monitoring Bont dikkopje 3, 7 mantelzoom Monitoring via gestandaardiseerde telmethode Grote weerschijnvlinder 7 mantelzoom (91E0, wilgenstr., 6430) Wordt hier opgevolgd via het meetnet geen extra monitoring Pilvaren 11, Monitoring via gestandaardiseerde telmethode Kikkerbeet 11, Monitoring via gestandaardiseerde telmethode Gevlekte witsnuitlibel 11, Wordt hier niet opgevolgd via het meetnet monitoring via gestandaardiseerde telmethode Grauwe klauwier 3 mozaïek X Relevant i.k.v. SBP monitoring via gestandaardiseerde telmethode Roerdomp 11, , rbbmr Watersnip , mozaïek Woudaap 11, , rbbmr X X X Relevant i.k.v. SBP monitoring via gestandaardiseerde telmethode Monitoring via gestandaardiseerde telmethode Monitoring via gestandaardiseerde telmethode 13

14 5.2 OPVOLGING VAN DE BEHEERMAATREGELEN Voor een overzicht van de beheermaatregelen die wij zullen registreren, verwijzen we opnieuw naar bijlagen 2.1.b en b. Minstens alle beheermaatregelen uit deze twee bijlagen die in aanmerking komen voor subsidiëring zullen door ons geregistreerd worden. 6 OVERZICHT BIJLAGEN kaart 2.1.a: overzicht beheereenheden bijlage 2.1.b: oppervlaktes, streefbeelden en terugkerende maatregelen per beheereenheid bijlage 2.2.a: kwaliteitsbeoordelingsfiches kaart 2.2.b: LSVI van de aanwezige habitats en rbb s kaart 3.1: globaal kader beheervisie kaart : streefbeelden kaart : bosbalans kaart 4.1.a: éénmalige maatregelen bijlage 4.1.b: éénmalige maatregelen en bosbalans kaart 4.2.1: terugkerende maatregelen - flora kaart a: terugkerende maatregelen fauna bijlage b: terugkerende maatregelen - fauna 14