De vroedmeesterpad in Vlaanderen. 28 november 2018 Dries Desloover Agentschap voor Natur en Bos

Transcriptie

1 De vroedmeesterpad in Vlaanderen 28 november 2018 Dries Desloover Agentschap voor Natur en Bos

2 Inhoud Beleidsmatige kader Situatie van de vroedmeesterpad in Vlaanderen Soortenbeschermingsprogramma Ex-situ kweekprogramma Vragen discussie

3 Beleidsmatige kader Habitatrichtlijn en bijlage 4 Instandhoudingsdoelen Gewestelijke IHD (G-IHD) 2010 Gebiedsspecifieke IHD (S-IHD) 2014 Wetgevend kader = soortenbesluit Actieve soortenbescherming toe Introduceert figuur van het soortenbeschermingsprogramma Geldig voor 6 jaar Eerste SBP VMP goedgekeurd bij MB in december 2017

4 Beleidsmatige kader Niveau Wetgeving Status Internationaal kader IUCN Rode Lijst Status: Least Concern Pop. trend: decreasing Habitatrichtlijn Bijlage IV Conventie van Bern Bijlage II Vlaams kader Soortenbesluit Bijlage 1, categorie 3 Vlaamse Rode Lijst Bedreigd Provinciaal Prioritaire soorten Limburg: prioritaire soort Vlaams-Brabant: prioritaire soort West-Vlaanderen: inheems in Vlaanderen maar nietautochtoon in West- Vlaanderen Antwerpen: niet opgenomen Oost-Vlaanderen: niet opgenomen

5 Gewestelijke instandhoudingsdoelstelling Behoud van het huidige areaal Instandhouding van minimum 20 populaties (met 200 roepende mannetjes) en versterken van de resterende populaties voldoende gunstig : minstens roepende mannetjes (categorie B) gunstig : minstens 200 roepende mannetjes Oplossen van eutrofiëring en/of verzuring, tekort aan kwaliteit van het leefgebied Uitbreiding van de oppervlakte leefgebied (1-2 ha) onder de vorm van poelen (open water)

6 Inhoud Beleidsmatige kader Situatie van de vroedmeesterpad in Vlaanderen Soortenbeschermingsprogramma Ex-situ kweekprogramma Vragen discussie

7 Situatie van de vroedmeesterpad in Vlaanderen en omgeving

8 Vlaams Brabant Vlaams-Brabant Hallerbos (& aangrenzend Wallonië) Sint-Genesius-Rode (& Waterloo) Huldenberg (groeve Ganzeman) Overijse (groeve Blaivie) Tervuren / Zoniënwoud Rodebos Laanvallei

9 St-Genesius-Rode

10 Overijse

11 Huldenberg

12 Limburg Voeren

13 Limburg Plateau van Caestert

14 Limburg Borgloon

15 Aantallen? Metapopulatie Roepende adulten Huldenberg 18 Sint-Genesius Rode 14 Overijse Min 3 Tervuren/Zoniënwoud 0? Hallerbos 0? Rodebos-Laanvallei 0? Altenbroek (Voeren) 21 tot 42 Sint-Martens Voeren (Voeren)? Veurs (Voeren) 9 tot 15 Vrouwenbos? Remersdaal? Borgloon Ca. 20 Sint-Pietersberg 1

16 Algemene evaluatie actuele situatie 13 metapopulaties <> 20 populaties (G-IHD) Aantal roepende mannetjes actueel in grootteorde enkele stuks tot hooguit enkele tientallen <> 200 roepende mannetjes (G IHD) Belangrijke focus Behoud/versterken van aanwezige populaties Optimaliseren van het leefgebied Onderzoek noodzaak genetische verrijking Verkennen voor translocatie

17 Inhoud Beleidsmatige kader Situatie van de vroedmeesterpad in Vlaanderen Soortenbeschermingsprogramma Ex-situ kweekprogramma Vragen discussie

18 Soortenbeschermingsprogramma (SBP) 15 van 20 populaties toegewezen 7 in Vlaams Brabant 8 in Limburg verwezenlijken van 1/3 van de oppervlakte bijkomend leefgebied onder de vorm van poelen (open water 0,33 à 0,66 ha) in combinatie met kwalitatief herstel van het landbiotoop

19 Knelpunten voor VMP in Vlaanderen

20 Actieplan SBP Aanleg en beheer van waterhabitat en landbiotoop Aanleg van verbindingszones (lokaal) Verdere afbakening en allocatie van doelpopulaties Opmaak overkoepelende gebiedsvisie Voerstreek (Her)Introductie / translocatie Metapopulatiestudie / genetische studie Monitoring Vroedmeesterpad Aanstellen van een coördinator / gebiedscoördinatoren Sensibilisatie- en communicatie

21 Inhoud Beleidsmatige kader Situatie van de vroedmeesterpad in Vlaanderen Soortenbeschermingsprogramma Ex-situ kweekprogramma Vragen discussie

22 Ex-situ kweekprogramma (her)introductie Onderzoek naar opstart van ex-situ kweekprogramma door ANB cf. INBO-advies A.3639 Doelstelling; 1 ste fase 3 jaar jaarlijks opkweken van 400 tot 600 larven tot metamorfen (uitzetbare juvenielen) het ontwikkelen van een evenwichtig samengestelde kweekgroep i.f.v. autonome kweekprogramma Genetisch onderzoek: materiaal afkomstig uit Nederland, Wallonië en Vlaanderen 10 populaties (helft doelstelling) aanpakken: deels bijplaatsen in bronpopulatie; deels nieuw Pionierswerk: er bestaat geen ervaring in Vlaanderen noch in buurlanden met de kweek van VMP

23 Spoor 1 3 op een volgende jaren minimaal 40 juvenielen uitzetten Overlevingspercentage van 60% in situ Grotere populaties (> 50 ind) minimaal jaarlijks 20% bijplaatsen situatie doet zich niet voor in VB noch in Limburg Hoeveel populaties in 1 ste fase: mikken op herstel van 10 populaties (5 per provincie) Afhankelijk van aantal beschikbare larven Afhankelijk van geschikt habitat

24 Spoor 2 Parallel opbouwen van kweekgroep 30 juvenielen evenwichtig samengesteld Ex situ gekweekte larven in principe vanaf 4 de jaar voor tweede fase

25 Herkomst van materiaal 1/3 Nederland 1/3 Wallonië 1/3 Vlaanderen: helft Limburg / helft Vlaams Brabant Vlaanderen Limburg Vl Brabant Nederland Wallonië bijdrage herkomst % aantal larven/jr voor 10 locaties (400) aantal larven/jr voor 15 locaties

26 De weg vooruit samenwerking Samenwerking tussen lokale partners! Wij hebben elkaar nodig! Draagvlak is heel belangrijk lokale besturen, beheerders, regionale landschappen en eigenaars Internationale intergewestelijke samenwerking

27 Inhoud Beleidsmatige kader Situatie van de vroedmeesterpad in Vlaanderen Soortenbeschermingsprogramma Ex-situ kweekprogramma Vragen discussie

28 Vragen / opmerkingen VAN jullie? Algemene bedenkingen / verduidelijkingen Vragen omtrent kweekprogramma

29 Openstaande vragen AAN jullie Zijn er locaties / instanties die larven kunnen aanbieden voor het Vlaamse kweekprogramma? Wettelijke regeling in Nederland voor transport en translocatie? Is er nood aan terugplaatsen? Zo ja: hoeveel adulten? Hoe coördineren? Bepaalde belangrijke elementen? Ziektes? Genetische variabiliteit? *Gebaseerd op ontwerp SBP Vroedmeesterpad en INBO advies (INBO.A.3535) betreffende translocatiestrategieën voor de Vroedmeesterpad

30 Bedankt!