Erosiebestrijding: zoveel meer dan modderstromen vermijden

Transcriptie

1 Erosiebestrijding: zoveel meer dan modderstromen vermijden Petra Deproost, Departement Omgeving Daan Renders, Fluves Symposium Ecosysteemdiensten in Vlaanderen Naar een robuuste en klimaatbestendige omgeving 4 februari 2019

2 Casestudy: vallei van de Molenbeek Deel van de vallei van de Melsterbeek (Zuid-Limburg) Intens bestudeerd gebied, ook i.k.v. ecosysteemdiensten (Jacobs et al., 2010; Mortelmans et al., 2013; Van Der Biest et al., 2014) ESD Regulatie van erosierisico (NARA-T, 2014) Diverse diensten t.g.v. het reduceren van erosie Extra diensten dankzij erosiebestrijdingsmaatregelen Cruciaal voor een meer robuuste en klimaatbestendige omgeving Rol van erosie en sedimenttransportmodellering Analyse van de erosieproblematiek in een gebied Evaluatie van de impact van huidige maatregelen Scenarioanalyses voor en prioritering van toekomstige maatregelen

3 Erosie- en sedimentproblematiek Foto s: land-en-water.be

4 Erosie- en sedimentproblematiek Foto s: land-en-water.be

5 Welke factoren spelen een rol? Topografie Bodem Landgebruik Hellingsgraad en -lengte Leembodems: 98% Akkerland: 68 % Bebouwing: 20% Bos: 1,5 % Grasland: 8%

6 Modellering erosie en sedimenttransport (voorlopige modelresultaten) Potentieel erosierisico (ton/ha) Sedimentstromen (ton) Zeer hoog: 0,5% Hoog: 13% Medium: 24% Laag: 45% (% van totale landbouwareaal)

7 Realisatie van bufferstroken en buffers Foto s: land-en-water.be

8 Impact van bufferstroken en buffers Voor gemiddeld erosiegevoelige teelt op alle akkerland: Totale erosie Sedimentaanvoer naar waterlopen Sediment in buffers Zonder EBM Met EBM Reductie -16% -28% Vallei naar Velm: -83% sedimentaanvoer Foto s: land-en-water.be

9 Teeltkeuzes en teelttechnische maatregelen 50% 40% 30% 20% 10% Gewaserosiegevoeligheid hoofdteelt % zeer hoog hoog medium laag zeer laag gemiddeld Landbouwareaal (excl. meerjarig gras) 2017: - erosiegevoelige hoofdteelt: 44% - voorteelt: 27% - nateelt: 41% - beheerovereenkomst teelttechnisch: 0,7% - randvoorwaarden erosie: 6%

10 Impact teelttechnische maatregelen In combinatie met bestaande bufferstroken en buffers: Totale erosie Sedimentaanvoer naar waterlopen Sediment in buffers Gemiddelde teelt met EBM Teeltencombinaties Reductie -12% -15% -3% Teeltcombinaties Teelttechnische EBM 2017 (BO & randvoorwaarden) Reductie -15% -20% -4%

11 Scenario s om ESD erosiebestrijding te verhogen Voor gemiddeld erosiegevoelige teelt op alle akkerland: Totale erosie Sedimentaanvoer naar waterlopen Sediment in buffers Met EBM NKB op paars, rood en oranje Reductie -29% -26% -10% + buffer rond waterlopen Reductie -1% -38% -1% + NKB + buffer Reductie -29% -54% -10% Andere mogelijke scenario s: - Brongericht: teeltkeuzes en teelttechnische maatregelen - Symptoomgericht: aanleggen van extra bufferstroken, dammen en buffers - Gebiedsgericht: selectie van prioritaire gebieden

12 EBM: meer dan alleen ESD erosiebestrijding Foto s: land-en-water.be

13 Besluit Erosiebestrijdingsmaatregelen: tal van ecosysteemdiensten Direct: gelinkt aan erosieproblematiek Indirect: gelinkt aan het type erosiebestrijdingsmaatregelen Hoe meer brongericht, hoe groter de ecosysteemdiensten Maximaal effect: combinatie van teelttechnische en bufferende maatregelen Modellering biedt de mogelijkheid om: inzicht in de erosieproblematiek te verhogen en een gebiedsgerichte aanpak uit te werken impact van gerealiseerde maatregelen en beleid te evalueren doelgericht de meest prioritaire en effectieve maatregelen te bepalen om de ecosysteemdienst erosiebestrijding te verhogen Voor gebiedsanalyses is het combineren van terreinkennis en modellering cruciaal

14 Petra Deproost Departement Omgeving Vlaams Planbureau voor Omgeving