Handreiking lokale platforms

Transcriptie

1 1 van :08 Handreiking lokale platforms Introductie De vereniging BUS (Brabantse Uitkeringsgerechtigden Samen) is de koepelvereniging in Noord-Brabant van en voor plaatselijke zelforganisaties, die werken aan de behartiging van de belangen van uitkeringsgerechtigden en minima. Binnen de BUS zijn uit vertegenwoordigers van deze belangenbehartigers werkgroepen gevormd. De Werkgroep Armoede en Politiek (WAP) heeft er voor gekozen om zich vooralsnog te richten op 2 speerpunten, te weten : 1 Volledig herstel van de scheefgroei tussen de uitkering en het minimum inkomen 2 Het tegengaan van het niet-gebruik Deze handreiking is als voorstel van enkele leden van de WAP (zie overgenomen door de hele werkgroep en richt zich op het voorkomen van niet-gebruik. Niet-gebruik Er zijn in ons land vele mogelijkheden voor uitkeringsgerechtigden en minima om het inkomen te verhogen. De z.g. inkomensondersteunende voorzieningen. Denk daarbij aan toeslagen, bijzondere bijstand, langdurigheidstoeslag en de diverse lokale regelingen. De overheid gaat er bij haar berekeningen en vergelijkingen van uit dat iemand maximaal gebruik maakt van al deze voorliggende voorzieningen. Het blijkt dat veel mensen niet, volledig, gebruik maken van de financiële mogelijkheden, die er voor hen zijn. Er blijft veel geld op de plank liggen en dat geld verdwijnt uiteindelijk in de algemene middelen -pot. Niet alleen de minima, maar ook de overheden zijn er bij gebaat dat de gelden maximaal benut worden. Het voorkomt o.a. schuldenproblematiek en sociale uitsluiting. De wijze van aanpak en een duidelijk inzicht van het probleem van niet-gebruik vereist een goede samenspraak en samenwerking tussen uitvoerders en ervaringsdeskundigen. Daar kunt u, als belangenbehartiger, lokaal iets aan doen!

2 2 van :08 Inkomensondersteunende voorzieningen Een gemeente mag voor een groot deel zelf de invulling bepalen van haar verschillende inkomensondersteunende regelingen. Het is dus erg moeilijk om de ruimhartigheid van gemeentes met elkaar te vergelijken. Platforms gebruiken wel eens een voorbeeld uit een andere gemeente om iets in de eigen gemeente te bewerkstelligen en soms lukt dat, maar vaak verzandt dat in een appels met peren vergelijken -discussie en is het resultaat nihil. Redenen van niet-gebruik Niemand is een dief van de eigen portemonnee. Hier een aantal redenen waarom niet iedereen gebruik maakt van (alle) regelingen : 1 Ondanks vele publicaties is niet iedereen op de hoogte van (alle) regelingen. 2 Men schrikt terug van alle rompslomp die gepaard gaat met aanvragen. - Verschillende loketten, zowel centraal als lokaal - Iedere keer weer met je hele hebben en houden met de billen bloot 3 De folders, publicaties en formulieren worden niet begrepen. 4 Men schaamt zich om publiekelijk de hand op te houden. Een aantal van bovengenoemde zaken worden op dit moment onder de loep genomen en her en der zijn er, ook vanuit de overheid, verschillende initiatieven. Het is jammer dat dit veelal nog halfslachtig gebeurt en dat daardoor niet al het geld daar komt waar het hoort. (mis)informatie Een ambtenaar kan, net als iedereen, een keer een slechte dag hebben. Communicatie is overal moeilijk en duidelijkheid en transparantie zijn bijna nergens 100%. Als een ambtenaar zelf niet goed geïnformeerd is over de regels, dan kan deze, met de beste wil ter wereld, een rechthebbende ook niet volledig bijstaan. Overheden, colleges en raden hebben er de mond van vol dat niet gebruik moet worden tegengegaan. Beleid en de daaruit volgende uitvoeringsregels zijn bijna nooit dwingend en/of worden niet (goed) gehandhaafd. Het blijft daardoor bij halve oplossingen. Heel slecht denkend zou men kunnen vermoeden dat de ambtenaar geïnstrueerd is om alleen te antwoorden op gestelde vragen en alleen reageert op correct ingevulde aanvragen en

3 3 van :08 verzoeken om de pot algemene middelen gevuld te houden. Dergelijk, op korte termijn denken gebaseerd, handelen maakt de gemeente alleen maar tijdelijk rijker. De kosten om problemen, die ontstaan door het niet gebruik, op te lossen zullen vele malen hoger liggen. Denk daarbij aan huisuitzettingen, eenzaamheid, agressie uit onvrede, het ontstaan van probleemwijken, etc Kortom de hele leefgemeenschap gaat achteruit. Wij gaan er van uit dat de beleidsmakers aan de lange, goedkopere, termijn denken. Dat de ambtenaar er alles aan zal doen om de rechthebbende volledig te informeren over alle lokale en landelijke regelingen. Dat de ambtenaar probeert er het maximale voor iemand uit te halen en, waar nodig, helpt bij het aanvragen en het invullen van de benodigde papieren. Een deel van de oplossing Een ambtenaar zou moeten beschikken over een volledige, eenduidige en eenvoudige checklist van alle landelijke en lokale regelingen. Iedere keer dat er contact is tussen een mogelijk rechthebbende en een ambtenaar, die inzage heeft in de financiële situatie van die rechthebbende, dan zou deze checklist geraadpleegd moeten worden om te kijken of iemand alles krijgt waar hij recht op heeft. Na het invullen van de checklist krijgt de belanghebbende een kopie mee. In het geval dat een rechthebbende afziet van een recht dan dient dit apart vastgelegd te worden, liefst met opgave van redenen. Een deel lossen we daar niet mee op We zeiden al dat de checklist een deel van de oplossing is. Niet iedereen vindt de weg naar de gemeente om uiteenlopende reden. Het is belangrijk om deze mensen in beeld te krijgen. Pas dan kan de checklist op hen toegepast worden. Die moet dan wel klaarliggen!

4 4 van :08 Aanpak De checklist We hebben al gezegd dat de lokale inkomensondersteunende voorzieningen per gemeente kunnen verschillen, vooral ook in de wijze waarop deze uitgevoerd worden. Zo geeft bvb de ene gemeente een bedrag per jaar voor sociale contacten en hanteert de andere een kortingskaart. Stap 1 : Het is belangrijk dat u eerst zelf een checklist maakt : - Put uit eigen ervaring en die van degenen om u heen - Kijk in de gemeentegids - Haal informatiefolders uit het gemeentehuis - Let op publicaties van de gemeente Het is wat werk, maar zo komt u er wel achter welke regelingen voor de oplettende burger bereikbaar zijn. Als het u, als belangenbehartiger met een opdracht, al niet lukt om er achter te komen welke inkomensondersteunende maatregelen er bij uw gemeente voorhanden zijn, dan zal dat voor anderen nog moeilijker zijn! Stap 2 : Vraag op de gemeente naar hun checklist - Informeer bij uw contactpersoon van de gemeente - Vraag uw klant- of case-manager, uw inkomensconsulent - Indien nodig, benader uw hoofd en/of wethouder Sociale Zaken Er is altijd wel iets. Een boek met uitvoeringsregels of losse blaadjes. Geweldig natuurlijk als die checklist er al is in uw gemeente. Als er nog geen echte checklist is, vraag dan of ze een overzicht willen maken van alle inkomensondersteunende voorzieningen. Stap 3 : Vergelijk uw lijst met die van de gemeente - Bespreek de verschillen en corrigeer - Vraag extra aandacht voor wat u niet (goed) kon vinden in stap 1 Stap 4 : Zorg dat de gemeente de checklist altijd gebruikt - Maak goede, schriftelijke, afspraken over het gebruik ervan - Leg vast welke rechten aan het (on)gebruik ervan kunnen worden ontleend

5 5 van :08 Doe alles van stap 2 t/m stap 4 in goed overleg. Stel u dienstig op. Uw ambtenaren moeten uitvoeren wat de gemeenteraad heeft vastgesteld. Dat betekent dat soms eerst beleid veranderd moet worden om de beste situatie te bereiken. Vraag om goed beargumenteerde, schriftelijke argumenten als u het niet eens bent. U hoeft het niet altijd met elkaar eens te zijn. Verschillen kunnen aan de gemeenteraad voorgelegd worden. Uiteindelijk moet de uitvoering van de regels voor iedereen, burger en ambtenaar, begrijpelijk en uitvoerbaar zijn. Maak niet de fout om de ambtenaar aan te vallen over politieke keuzes die in uw gemeenteraad gemaakt zijn. Vaak zult u merken dat u aan dezelfde kant staat, alleen is de ambtenaar daar, als neutrale uitvoerende, terecht wat behoudender in! Informeer uw politieke partijen In 2010 zijn er weer gemeentelijke verkiezingen en veel partijen gaan al bezig met hun nieuwe partijprogramma. Dit is het moment om hen te toetsen over hun beleid mbt het niet gebruik en hoe ver ze daarin willen gaan. Vraag bvb het volgende : Is uw partij bereid om het geld dat de gemeente ontvangt voor inkomensondersteunde voorzieningen te oormerken? Oormerken betekent dat dat geld alleen maar uitgegeven mag worden aan het doel waarvoor het bestemd was. Zelfs met het gebruik van een checklist kan achteraf blijken dat iemand op een gegeven moment niet kreeg waar deze op dat moment wel recht op had. Bent u het met ons eens dat zo iemand dan met terugwerkende kracht moet krijgen waarop hij of zij recht had? Neemt u uw beleid mbt het niet gebruik op in uw partijprogramma? Daar kunnen ze dan later aan herinnerd worden! En als het niet lukt met de gemeente? Het is erg vervelend als u er met uw contactpersonen bij de gemeente niet uitkomt en misschien zelfs enige vijandigheid voelt. Bespreek dan goed met uw groep wat er nog aan te doen is. Kijk in de spiegel. Heeft u zelf alles goed, correct en met respect gedaan? Dwang is nooit goed. Probeer het uiterste om in redelijkheid tot een oplossing te komen. Niemand voert graag iets uit waar hij tegen is en dat geldt ook voor ambtenaren. Het is altijd beter om elkaar met goede argumenten te overtuigen. Als echt niets lukt, informeer dan uw raadsleden over de situatie. Vraag of zij oplossingsmogelijkheden zien. Vraag om nieuw beleid. Gebruik waar nodig en mogelijk het spreekrecht bij de raad en vraag hen om een duidelijke instructie richting het college van B&W. Gebruik daarvoor bvb de vragen die staan bij Informeer uw politieke partijen. Bereiken van moeilijk bereikbaren

6 6 van :08 Ga door met publicaties, folders, etc.. Geef informatieavonden, bezoek verenigingen en spreek met zo veel mogelijk mensen. Dat kan niet vaak genoeg. Het geeft bekendheid en neemt schaamte weg. Controleer wat de gemeente al op dat gebied doet en help hen met verbeteringsadviezen. De gemeente mag, vaak, geen adressen vrijgeven, maar kan wel informatie sturen. Kijk naar de duidelijkheid van uitgaande brieven en gebruikte formulieren en folders. Denk daarbij o.a. aan allochtonen, ouderen en mensen met een licht verstandelijke beperking. Het maakt niet uit hoe de mensen het gemeentehuis binnenkomen. Als ze er eenmaal zijn dan kunnen ze, op een kamertje apart, geholpen worden. - Een tip die we hoorden was een oproep voor een stookkosten -regeling waartoe men een formuliertje kon afhalen bij het gemeentehuis. Eenmaal daar werd een afspraak gemaakt. In dit geval werden 50 nieuwe mensen bereikt. Het is toch heerlijk als je komt voor 100 en naar buiten gaat met ook een tegemoetkoming voor die broodnodige wasmachine, etc Gebruik je fantasie. En verder? Wij bellen u binnen 2 maanden op om te vragen of u iets aan dit document heeft gehad, maar ook om te horen wat er bovenaan op uw agenda staat. Voor de zomer van 2009 zult U uitgenodigd worden voor een regionale bijeenkomst. Daar willen we dieper met u op dit onderwerp en op een paar door u aangedragen onderwerpen ingaan. Er zal dan veel tijd besteedt worden aan uw ervaringen en het geeft de gelegenheid om van elkaars problemen en successen te leren. U hoeft niet te wachten tot de uitnodiging, de WAP denkt graag met u mee. Indien iets niet duidelijk is of u hebt eerder behoefte aan hulp met uw argumentatie, benaderingswijze of inspraken dan kunt u altijd contact met ons opnemen. Indien nodig en gewenst dan komen wij graag bij uw platform of raad langs. Wij zijn te bereiken per post, en telefoon : Vereniging BUS Lange Schijfstraat TT Tilburg T.a.v. : Werkgroep Armoede en Politiek Tel.: info@debus.nl