Bestuursdienst / advies aan Burgemeester en Wethouders

Transcriptie

1 Bestuursdienst / advies aan Burgemeester en Wethouders Reg.nr: BW Casenr.: Sector/afd.:SB / WOC Steller/tel/ F. Nijman / 5449 / f.nijman@heerhugowaard.nl Portefeuillehouder: G. Oude Kotte Agenda: Openbaar B&W d.d Embargo tot: Nee Advies van commissie: Ter inzage voor cie: CieMO Raadsbehandeling d.d. Begrotingswijziging: Nee Onderwerp: Niet toepassen kostendelersnorm bij draagkrachtberekening bijzondere bijstand Probleemstelling: De komst van de Participatiewet heeft consequenties voor het beleid De invoering van de kostendelersnorm en kindregelingen hebben gevolgen voor de vaststelling van de draagkracht. Onlangs zijn de beleidsregels bijzondere bijstand vastgesteld. Hierin is o.a. bepaald dat de kostendelersnorm vooralsnog niet wordt toegepast op de bijzondere bijstandsaanvragen. Aangegeven is dat hier nog wel een discussie over gevoerd moet gaan worden. In dit stuk wordt een voorstel gedaan voor de wijze waarop de draagkracht bepaald kan worden. Concept besluit (max. 10 regels) Het college besluit: 1. De kostendelersnorm wordt buiten toepassing gelaten voor de bepaling van de geldende bijstandsnorm voor de 2. Bij de draagkrachtberekening voor alleenstaande ouders wordt de alleenstaande ouderkop (ALO-kop) niet als middel meegenomen. 3. De kostendelersnorm wordt wel toegepast voor de bepaling van de geldende bijstandsnorm voor de kosten van beschermingsbewind. 4. Indien tot 1 juli 2015 de kostendelersnorm niet is toegepast voor de bepaling van de geldende bijstandsnorm voor de kosten van beschermingsbewind dan geldt een overgangsregeling tot 1 januari Deze regeling houdt in dat tot 1 januari 2016 de kostendelersnorm niet wordt toegepast voor de bepaling van de geldende bijstandsnorm. Definitief besluit B&W Het college besluit: 1. De kostendelersnorm wordt buiten toepassing gelaten voor de bepaling van de geldende bijstandsnorm voor de 2. Bij de draagkrachtberekening voor alleenstaande ouders wordt de alleenstaande ouderkop (ALO-kop) niet als middel meegenomen. 3. De kostendelersnorm wordt wel toegepast voor de bepaling van de geldende bijstandsnorm voor de kosten van beschermingsbewind. 4. Indien tot 1 juli 2015 de kostendelersnorm niet is toegepast voor de bepaling van de geldende bijstandsnorm voor de kosten van beschermingsbewind dan geldt een overgangsregeling tot 1 januari Deze regeling houdt in dat tot 1 januari 2016 de kostendelersnorm niet wordt toegepast voor de bepaling van de geldende bijstandsnorm. Bijlagenr. (Corsanr.) Bij Bij Bij Titel/Onderwerp 1. Rekenvoorbeelden 2. Wijzigingsbesluit beleid Bijzondere Bijstand 3. CRH Advies niet-toepassen kostendelersnorm BB Naar B&W, Commissie, Raad? (invullen welke) Publiceren op website: ja/nee/besloten

2 Bij Bekendmakingstekst

3 BESTUURSDIENST / ADVIES AAN BURGEMEESTER EN WETHOUDERS Onderwerp: Niet toepassen kostendelersnorm bij draagkrachtberekening bijzondere bijstand Bevat het advies alle elementen? (Raadpleeg hiervoor de checklist voor B&W-adviezen op Hugo, bestuurlijke besluitvorming Aanleiding De komst van de Participatiewet heeft consequenties voor het beleid De invoering van de kostendelersnorm en kindregelingen hebben gevolgen voor de vaststelling van de draagkracht. Onlangs zijn de beleidsregels bijzondere bijstand vastgesteld. Hierin is o.a. bepaald dat de kostendelersnorm vooralsnog niet wordt toegepast op de bijzondere bijstandsaanvragen. Aangegeven is dat hier nog wel een discussie over gevoerd moet gaan worden. In dit stuk wordt een voorstel gedaan voor de wijze waarop de draagkracht bepaald kan worden. Bijzondere bijstand Door bijzondere omstandigheden kan het voorkomen dat het inkomen van een belanghebbende niet (volledig) toereikend is om bepaalde noodzakelijke kosten te kunnen betalen. Er kan dan bijzondere bijstand worden verstrekt als geen beroep gedaan kan worden op een voorliggende voorziening en de kosten ook niet uit eigen middelen kunnen worden voldaan. Vaststelling draagkracht Bij de beoordeling of iemand recht heeft op bijzondere bijstand wordt een draagkrachtberekening gemaakt. Anders gezegd dan wordt berekend wat de aanvrager zelf moet bijdragen op grond van zijn of haar inkomen. De gemeente heeft beleidsvrijheid om de draagkracht vast te stellen. Dit betekent dat zelf bepaald mag worden welke middelen bij de vaststelling van de draagkracht in aanmerking worden genomen. Beleid tot 1 januari 2015 De inkomensgrens voor bijzondere bijstand is, op een enkele uitzondering na, 120% van de toepasselijke bijstandsnorm. Er wordt wel bijzondere bijstand verstrekt aan mensen met een inkomen boven deze grens, maar dan wordt de draagkracht berekend. Nieuwe normen systematiek in de participatiewet De bijstandsnormen zijn gewijzigd per 1 januari 2015 door de invoering van de kostendelersnorm en de kindregelingen. Kostendelersnorm Het aantal mensen in een huishouden bepaalt de hoogte van de uitkering. Hoe meer mensen kosten kunnen delen, hoe lager de uitkering. De kostendelersnorm is een individuele norm en wordt voor iedere bijstandsgerechtigde in het huishouden afzonderlijk berekend. Kindregelingen Alleenstaande ouders krijgen een lagere basisuitkering. Deze lagere uitkering wordt grotendeels ondervangen door een hoger kindgebonden budget van de belastingdienst. Toepassen kostendelersnorm bij bepaling inkomensgrens voor veel mensen nadelig (zie bijlage) Door de wijzingen van de bijstandsnormen zal de draagkracht van de aanvrager toenemen. Hierdoor zal een groot aantal aanvragen voor bijzondere bijstand worden afgewezen. In de bijlage zijn rekenvoorbeelden opgenomen waaruit blijkt dat de toepasselijke bijstandsnorm lager wordt door toepassing van de kostendelersnorm bij een gelijkblijvend inkomen van belanghebbende. In 2015 heeft men een grotere draagkracht dan in Gevolg is dat deze groep met de kostendelersnorm niet meer in aanmerking komt voor Mogelijkheden draagkrachtbeleid 2015 Er zijn een aantal mogelijkheden om het draagkrachtbeleid voor 2015 met betrekking tot het verstrekken van bijzondere bijstand vast te stellen.

4 1. Kostendelersnorm toepassen bij draagkrachtbepaling De draagkracht wordt vastgesteld o.b.v.de geldende bijstandsnormen in de Participatiewet. Hierbij wordt dus rekening gehouden met de kostendelersnorm. De draagkracht wordt dan dus op dezelfde wijze vastgesteld als in 2014 omdat ook toen de geldende bijstandsnorm werd gehanteerd. 2 Argument voor De algemene kosten van het bestaan zijn lager omdat deze gedeeld kunnen worden. De draagkracht is daardoor hoger waardoor meer gereserveerd kan worden. De draagkracht neemt toe door de gewijzigde normstelling. Het verlenen van bijzondere bijstand zal sterk afnemen. Vooral voor cliënten die geen bijstand ontvangen. 2. Kostendelersnorm niet toepassen bij draagkrachtbepaling De draagkracht wordt dan vastgesteld op normen die afwijken van de geldende bijstandsnorm omdat geen rekening wordt gehouden met de kostendelersnorm. Als uitgangspunt wordt een percentage van het geldende minimumloon genomen. Argumenten voor Bijzondere bijstandskosten zijn persoonsgebonden. Ook zijn ze in het individuele geval noodzakelijk en vloeien voort uit individuele omstandigheden. Het feit dat men met meer mensen in een woning woont doet hieraan niets af. De wetgever heeft met de invoering van de kostendelersnorm beoogd dat er financiële voordelen zijn bij het delen van kosten binnen 1 huishouden. Ook moet het lonend blijven om op zoek te gaan naar werk. Bij bijzondere bijstand spelen deze overwegingen geen rol. Immers ook niet uitkeringsgerechtigden kunnen een beroep doen op bijzonder bijstand. Voor de uitvoering is de kostendelersnorm onnodig ingewikkeld en gaat gepaard met hogere kosten Afhankelijk van de vaststelde normen, neemt de verstrekking van bijzondere bijstand toe dan wel af. Handhaven systematiek van toeslagen en verlagingen De draagkracht wordt vastgesteld o.b.v. systematiek zoals die gold in de WWB. Voor bepaalde categorieën (o.a. als de woning wordt gedeeld met anderen) wordt een verhoging of verlaging toegepast op de bijstandsnorm. Argument voor De algemene kosten van het bestaan zijn lager omdat deze gedeeld kunnen worden. De draagkracht is daardoor hoger waardoor meer gereserveerd kan worden. De draagkracht blijft gelijk en dus ook het aantal verstrekkingen bijzondere bijstand zal tov voorgaande jaren nagenoeg gelijk blijven. Mensen met een bijstandsuitkering kunnen te maken krijgen met twee totaal verschillende berekeningssytematieken. Bij bijzondere bijstand wordt dan gerekend met toeslagen en verlagingen (vanwege het wel/niet kunnen delen van de kosten) die in de Participatiewet niet meer bestaat. Dit is niet alleen tijdrovend om uit te voeren maar ook onhandig om uit te leggen aan de doelgroep. Advies cliëntenraad Een gezamenlijke cliëntenraad voor Halte Werk wordt opgericht. Vooruitlopend op een formele status van deze raad is het advies alvast aan hen voorgelegd. Geadviseerd wordt: 1. Ingestemd wordt de kostendelersnorm niet toe te passen bij voorzieningen uit de Bijzondere bijstand Omdat het persoonsgebonden kosten zijn. 2. De kostendelersnorm ook niet toepassen bij de kosten van beschermingsbewind. Dit betreffen tenslotte ook persoonsgebonden kosten. 3. Verlaging van de kosten beschermingsbewind bewerkstelligen door het instrument budgetbeheer vaker toe te passen.

5 3 Reactie op advies cliëntenraad Geadviseerd wordt het advies van de cliëntenraad om de kostendelersnorm ook niet toe te passen bij de kosten van beschermingsbewind niet over te nemen. Het argument dat het ook persoonsgebonden kosten betreffen is terecht. Echter de verwachting is ook dat het wel toepassen van de kostendelersnorm een behoorlijke besparing gaat opleveren. Op voorhand is niet aan te geven hoeveel dit is. De suggestie om vaker budgetbeheer toe te passen wordt nader onderzocht. Advies 1. De kostendelersnorm niet toepassen bij de draagkrachtbepaling tbv alle kostensoorten met uitzondering van de kosten van beschermingsbewind. Voor het recht op bijzondere bijstand moet tenslotte altijd sprake zijn van kosten die uit bijzondere individuele omstandigheden voorkomen en die in het concrete geval als noodzakelijk worden aangemerkt. Dat iemand eventuele woonkosten kan delen doet aan de bijzondere kosten op zichzelf niet af. Voor de uitvoering is de draagkracht eenvoudig vast te stellen. De huidige doelgroep blijft aanspraak maken op ondersteuning. Ook als zij kostendeler zijn. Mensen gaan er dus niet op achteruit. 2. De te hanteren bedragen vaststellen op basis van de systematiek 100 en 70 procent van het minimumloon gerelateerd aan de leefvormen van gezin en van een alleenstaande/alleenstaande ouder en aan de leeftijd. De bedragen zijn afgeleid van de huidige bijstandsnormen in de Participatiewet (art. 20, 21, 22 en 23 van de participatiewet). Het bedrag voor een alleenstaande is gelijk aan dat van een alleenstaande ouder. 3. Bij de draagkrachtberekening voor alleenstaande ouders de alleenstaande ouderkop (ALO-kop) niet meenemen als middel. De bijstandsuitkering voor een alleenstaande ouder is verlaagd naar het bedrag voor een alleenstaande zonder kinderen (= 70% van het minimumloon). De alleenstaande ouder krijgt een extra tegemoetkoming van de belastingdienst via het kindgebondenbudget, de ALO-kop. Deze aanpassing is gedaan om het voor hen lonend te maken om te gaan werken. Zij behouden deze tegemoetkoming als ze uit de uitkering gaan. Daarom is het reëel om ook bij de bijzondere bijstand de ALO-kop niet mee te nemen als middel. Echter de geldende bijstandsnorm voor een alleenstaande ouder o.g.v. de Participatiewet dient wel te worden gehanteerd. 4. De kostendelersnorm wel toepassen bij de draagkrachtbepaling tbv de kosten van beschermingsbewind Beschermingsbewind wordt altijd door de rechter uitgesproken. Het college moet de noodzaak van de kosten dan ook aannemen en hier bijzondere bijstand voor verstrekken. Het aantal aanvragen beschermingsbewind blijft stijgen. Ook het aantal aanvragen bijzondere bijstand voor deze kosten blijft stijgen. Een groot deel van het totale budget voor bijzondere bijstand gaat op aan deze kosten. De verwachting is dat dit alleen maar meer gaat worden. Temeer ook omdat de tarieven van bewindvoerders per 1 januari 2015 weer behoorlijk zijn gestegen. Indien bij deze kostensoort wel rekening wordt gehouden met de kostendelersnorm betekent dit een hogere draagkracht waardoor minder aanvragen toegekend hoeven te worden. Op deze wijze kan nog enigszins grip worden gehouden worden op deze kosten. Financieel voordeel De verwachting is dat dit financieel voordeel oplevert. Op dit moment is niet aan te geven hoeveel. Vanaf 1 juli wordt dit gemonitord. Bijlage: 1. Rekenvoorbeelden, waaruit blijkt dat de toepasselijke bijstandsnorm lager wordt door toepassing van de kostendelersnorm bij een gelijkblijvend inkomen van belanghebbende. In 2015 heeft men een grotere draagkracht dan in Gevolg is dat deze groep met de kostendelersnorm niet meer in aanmerking komt voor 2. Wijzigingsbesluit beleid Bijzondere Bijstand 3. CRH Advies niet-toepassen kostendelersnorm Bijzondere Bijstand 4. Bekendmakingstekst