Van oekedoelekes en mottevijvers of over pielewuiters en een pieleke kaat : de dialecten van het Waasland
|
|
|
- Linda Driessen
- 4 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Van oekedoelekes en mottevijvers of over pielewuiters en een pieleke kaat : de dialecten van het Waasland 17 mei 2019 zooëgezeed, symposium over de Wase dialecten Veronique De Tier Variaties vzw/ugent
2 Inleiding Verschillende klanken Buiten, benauwd, ijs, Verschillende woorden Achtergoaras, oekedoeleke, weer, botervijver, mottevijver (zie later) Verschillende grammatica
3 Voor we starten Dialectonderzoek is niet nieuw Eind 19 de eeuw Winkler parabel van de verloren zoon De tongval van Waas is goed oostvlaamsch. Hij wordt in 't geheele landschap tamelijk gelijk gesproken, eenige kleine verschillen en afwijkingen uitgezonderd. Zoo zeit men te Beveren zeun, te St. Nicolaas zoon; te Beveren klinkt de volkomene a tusschen a en o in, als oa, ongeveer zo o als 't fransche oi in noir; maar te St. Nicolaas als ou in 't nederlandsche vrouw, dus juist zoo als te Lier en in Klein-Brabant. De ui klinkt in den tongval van St. Nicolaas tamelijk wel als in 't geijkte nederlandsch; de ij klinkt er als ai, de ei wordt er scherp uitgesproken, ten naaste bij als de ai in 't fransche plainte of de ei in feindre.
4 Voor we starten Dialectonderzoek is niet nieuw Eind 19 de eeuw Winkler parabel van de verloren zoon In 1930 groot onderzoek (RND) In jaren 60 dialectopnames met bandopnemer Vanaf jaren 70 Woordenboek van de Vlaamse Dialecten veel lokale/regionale dialectwoordenboeken en woordenlijsten gemaakt. Waasch Idioticon Woordenboek van Beveren Lokers Woordenboek Stekens Woordenboek Wordelieèst va Sinnekloas dialectrenaissance
5
6 Even terug naar de titel oekedoeleke mottevijver Pielewuiter Pieleke kaat Wase woorden Wat betekenen ze? Even kijken in het Waasch idioticon
7 oekedoeleke Joos : HOEKEDOEL, z. nw., m. = Jonge kikvorsch in zijne eerste gedaante. Ook hokkerdoel, hoofdoel en padderdoel.
8
9
10 mottevijver MOTTEVIJVER, z. nw., m. = Vlinder.
11
12 pielewuiter PIELEWIETER, PIELEWUITER, = Pier, aardworm. Bij S. pielewuiter en pierewuiter.
13
14
15 Pieleke kaat = koud snoepje Pieleken = balleken = snoepje
16
17 Andere bekende Wase woorden Weer Herder (voor hooiwagen) Mierezeiker Bombij Uitspraak wesp
18
19
20
21
22
23 De grote verscheidenheid in de Zuid-Nederlandse dialecten
24 Grote verscheidenheid Verscheidenheid in de Oost- Vlaamse dialecten is opvallend Veel bevolking op kleine oppervlakte Dicht stedennet Grote honkvastheid, en dus weinig migratie
25 Vanwaar het lange behoud? Lang uitblijven van de standaardtaal / Frans Agrarische bevolking
26 Welk dialect? De dialecten van het Waasland, bv. Sint-Niklaas is Vlaams is Oost-Vlaams maar niet typisch OV
27 Vlaamse dialecten? taalkundig: dialecten van oude graafschap Vlaanderen = WV, OV, ZV en FV Vlaams is één van de drie grote dialectgroepen binnen het zuidelijke Nederlands, naast het BRABANTS en het LIMBURGS.
28
29 West-Vlaams en Oost-Vlaams
30 Grens WV/OV = betrekkelijk jong pas ontstaan na middeleeuwen voor die tijd ongeveer identieke taal we spraken hier WV Vandaag Oost-Vlaams West- Vlaams twee oorzaken
31 OV: aantal oude, Vlaamse dialectkenmerken laten vallen WV: wél bewaard OV: later ook nog specifieke eigenaardigheden ontwikkeld
32 Gevolg van die ontwikkelingen Vandaag kunnen we het Oost- Vlaams karakteriseren als een dialect: - met Vlaamse kenmerken - met Brabantse kenmerken - met heel eigen kenmerken
33 Ontstaan van het (westelijk) Oost-Vlaamse dialectlandschap
34 Vroegste fase: germanisering (4e- 5e eeuw na Chr.)
35
36 Sommige oude tegenstellingen tussen Saksisch en Frankisch overleven nog in de huidige dialecten. OV : aantal bewaard, andere weggedrukt door tegenbeweging vanuit Brabants. Enkele voorbeelden van de oudste onderlaag:
37 1. Secundaire umlaut Vlaams groen <> Brabants gruun Vlaams koas <> Brabants kéés
38 2. Korte klanken Vlaanderen e, i, o en u open <> Brabant gesloten Vis <> vies Lomp <> loemp
39 3. Scherplange ee en oo Vlaanderen is de ee/oo opener steeën <> stieën brooët <> broeët (nu bruuët in OV) (maar niet in Waasland!)
40 4. Mien uus In Brabant veranderen vanaf middeleeuwen de ie en uu in tweeklank ij en ui in OV pas later
41
42 5. Westelijke ontronding van de korte u : stik, pit, dinne, krikke, ip, schippe, hil, brigge,.. tgo geronde vormen i. h. oosten
43 6. Westelijke spontane palatalisatie: korte o > u, b.v. buk, zunne, puppe, mussels, up, wulle, vul, rugge tgo velair vocalisme in het oosten
44
45
46 Wanneer die u in open lettergreep stond gerekt tot eu, b.v. zeule, neute, beuter, bleuzen, weunen, zeune
47
48 7. Westelijke verdonkering van korte a in sommige woorden, b.v. zochte ipv zacht, of ipv af!! zachte < > zochte de patatten zijn mijn kussen is
49 8. Meervoud op s (W) < > mv. op -en
50 9.Verlies (W) < > behoud (O) van h aan woordbegin
51 10. Verspreiding van achtervoegsels -egge en -es/-ster in vrouwelijke persoonsnamen: W: naaieg(g)e, spineg(g)e, kookeg(g)e, gebuurneg(g)e O: -es(se) + wisselvormen en ster in het Waasland as!! achterwaras, achtergaras, kookas
52 11. in woordgebruik : W <> O bul < > stier kankerbloem (Eng. cancer-rose) elder < > eur/uier letter < > weinig
53 12. W lange ie < > O lange uu diere duur / Diets - Duuts (>Duits) /bestieren besturen / lieden - luden (>lui) / vier - vuur
54 Conclusie voor het westen Tot diep in de middeleeuwen: dialecteenheid in WV en OV Daarna volgt een breuk
55 Breuk in het Vlaamse dialectlandschap door Brabantse expansie
56 (1) diftongering: oude ie/uu ui = OV us/brab ooës < > WV uus ij = OV èès/brab. aaës < > WV ies (2) verdonkering lange aa OV/Brab. noame, moaken < > WV naame
57 (3) sluiting oude scherplange ee tot ieë, OV/Brab dieël < > WV deeël!!! In enkele OV stadsdialecten: gemonoftongeerd tot lange ie (Gent, Ronse).
58 (4) palatalisering scherplange oo tot uuë, oo = OV/ZBr bruuët < > WV ooë
59 (5) Door invloed Brabants: aantal oude, typisch westelijke dialectkenmerken teruggedrongen, bv: - de kustwestgermaanse i-uitspraak in woorden als pit, krikke, ip, schippe, brigge - de u in buk, zunne, wulle, vul
60 (6) Wegval eind-e Alleen in de oostelijke helft Kat i.p.v. katte
61 Ook woordenschat Beenhouwer Kieken Patat Stekske Schuif mutten
62 Eigen Oost-Vlaamse ontwikkelingen
63 (1) verlies lengte: geen lengteverschil tss lange en korte klinkers. cf. mol - school, god goot Halflang: da.g, be.le, lo.tn ('laten'), we.tn ('weten)
64 NIET meer te zien in het Gents/Ronsisch. Daar achteraf alle klinkers extreem gerekt, b.v. klank GENT Ronse korte e (bed) baede bèède (les) laese leeëse korte o (kop) koop koop korte a (dag) daag daeg
65
66 (2) wegval van g/ng tussen klinkers OV WV Brab. lèèën lign liege zèèën zingn zienge laaën lachn lache
67
68 (3) ontwikkeling van korte i en korte u tot korte tweeklanken: OV WV Brab. puët put/pit puut luëcht lucht luucht wiët wit wit
69
70 (4) intervocalische tenuisverschuiving: p, t en k worden verzacht wanneer ze tussen klinkers staan OV WV Brab. kadde katte kat roabe raape/roape roap/roop beege beeke beek
71
72 (5) verkorting van lange ie of ieë en lange oe of oeë, Ook deze verkorting is nadien weer verdwenen uit het Gents/Ronsisch, b.v. OV WV Brab. GENT riet rieët rie:t reet tiene tieëne tie:n teene ziek zieëk zie:k zeek bloed bloeëd bloe:d bloot vloer vloeër vloe:r vloor
73 (6) Ook de j en de w vallen weg Draaien > droan/droaën Nieuwe > nieë of nuë
74
75 combinatie van brabantisering plus eigen ontwikkelingen grootste deel van westelijk Oost- Vlaanderen apart dialectgebied. Vandaag in OV 3 dialectgebieden
76
77 Tussenpositie van de Wase dialecten 3 elementen
78 1) Westelijkere kenmerken ontbreken (bv. vul, puppe, veugel, bleuzen) 2) typische Oost-Vl. kenmerken hebben Waasl. niet kunnen bereiken (meer binnen Brabantse invloedsfeer gebleven)
79 3) staan al langer onder sterkere invloed van Brabant geen doffe e oude aa: in sommige woorden umlaut: sch(j)èèr, (j)èèringk, m(j)èèrt aan einde woord j en w vallen weg: bouw baa, leeuw lieë
80 Toch niet heel sterk verbrabantst pas laatste 50 jaar verantwerpsing, en dat geldt meer voor de oostelijke plaatsen dan de westelijke
81 Variatie binnen de Wase dialecten
82 Valt uiteen in twee of drie zones oo (boom, rook) meestal uuë langs Schelde + westwaartse wig naar Sint-Niklaas oeë enkele plaatsen ten ZO van SN: ieë
83 Wegval eind-n In Doel, Kieldrecht, Kallo, Zwijndrecht en Burcht, Rupelmonde, Steendorp en Temse
84 Wase dialecteilanden Temse: uu ie (zuur zier) eu ee (deur deer) Lange u èè (huis èès) Korte u korte i (zuster zister/put pit)
85 Lokeren: Korte u korte i: mus misse Korte i korte o voor holle l: brol = bril
86 Dialecten op de kaart
87 Enkele woordkaarten
88
89
90
91
92
93
94
In maart 2012 vond in Aalter de vierde Vlaamse Dialectendag van
118 Overgangsdialecten op de kaart In maart 2012 vond in Aalter de vierde Vlaamse Dialectendag van Variaties vzw plaats, met als thema Overgangsdialecten. Onderstaande tekst is een samenvatting van de
DE WOORDENBANK VAN DE NEDERLANDSE DIALECTEN
DE WOORDENBANK VAN DE NEDERLANDSE DIALECTEN www.woordenbank.be Veronique De Tier Ugent/Variaties vzw WAT? database met verschillende lokale en regionale dialectwoordenboeken uit Vlaanderen en Zeeland Project
WOORDPAKKET 5.1. Ik schrijf de vrije klinker a/e/o/u in een open lettergreep, verenkeling: woorden net als apen zweven over muren.
WOORDPAKKET 5.1 Ik hoor doffe klinker in de achtervoegsels ig en -ige: woorden net als rustig(e). Ik hoor doffe klinkers in de achtervoegsels (e)lijk / -(e)lijke: woorden net als heerlijk(e). Ik schrijf
WOORDPAKKET 6.2 i in een tweeklank hoofdletter
WOORDPAKKET 6.1A WOORDPAKKET 6.1B WOORDPAKKET 6.2 Ik hoor een ie maar schrijf een i: woorden net als fabrikant. Ik hoor een ie maar schrijf een i in een tweeklank: woorden net als radio. Aardrijkskundige
WOORDPAKKET 1. Ik schrijf woorden met een medeklinker aan het begin en einde van een woord: woorden net als man.
WOORDPAKKET 1 Ik schrijf de ee aan het einde van een woord juist: woorden net als zee. Ik schrijf een doffe klinker: woorden net als me of een. Ik schrijf woorden met één klinker en één medeklinker: woorden
zelfstandig naamwoord
zelfstandig naamwoord Het zelfstandig naamwoord is een woord voor een mens, dier of ding. de man de kat de fiets lidwoord Het lidwoord hoort bij het zelfstandig naamwoord. de het een samenstelling Een
1. poes Luisterweg Ik luister goed naar het woord, Dan schrijf ik het zoals het hoort.
1. poes 2. draak 3. muts 4. wolk Duo betekent twee De /u/ doet dus niet mee 5. krant 6. schaap Hoor je na een s een /g/? Dan schrijf je ch en nooit een g! 7. feest / vier Ik verdeel het woord in klankgroepen.
Over de taal van Blokzijl
Over de taal van Blokzijl De taal van Blokzijl: Stellingwerfs? Op de streektaalkaart van Nederland uit de Bosatlas is te zien dat Blokzijl aan de rand van het donkerroze gebied ligt. Dat is het gebied
Als je woorden goed uit wilt spreken, is het belangrijk dat je weet waar een lettergreep begint en waar hij eindigt.
Lettergrepen Als je woorden goed uit wilt spreken, is het belangrijk dat je weet waar een lettergreep begint en waar hij eindigt. Om een woord in lettergrepen te verdelen, kijken we naar de klinkers. Als
Informatieavond 1. Groep 3
Informatieavond 1 Groep 3 Methodes Veilig Leren Lezen KIM-versie voor technisch lezen, begrijpend lezen, spelling en woordenschat. Wereld In Getallen voor rekenen Met Sprongen Vooruit voor rekenen (automatiseren
Woordenschat blok 04 gr4 Les 1 Enzovoort: en ga zo maar verder. Hierboven: boven iets, bijvoorbeeld een lijn. Hieronder: onder iets, bijvoorbeeld een
Woordenschat blok 04 gr4 Les 1 Enzovoort: en ga zo maar verder. Hierboven: boven iets, bijvoorbeeld een lijn. Hieronder: onder iets, bijvoorbeeld een lijn. Ondersteboven: iets staat op zijn kop, de onderkant
Wist je dat? Lezen. Week
Week 19 10-05-2019 Wist je dat? - De kinderen weer zin hebben om naar school te gaan. - We volgende week de laatste judoles hebben op donderdag. - We volgende week beginnen met het oefenen van de cito
Wat is zo belangrijk aan uitspraak?
Nederlandse In tegenstelling verstaanbaarheid, klanken tot bijvoorbeeld juist in tegendeel dusdanig een zelfs: Franse aan de dat karakteristiek accent een accent heeft ontstaat. een van Duits de Duitse
ALFA A ANTWOORDEN STER IN LEZEN
STER IN LEZEN ALFA A LES 1: NAAR SCHOOL 1 Ziek 1 b 2 3 b 4 a a B maandag dinsdag woensdag donderdag vrijdag zaterdag zondag C Dit is een vraag Hoe gaat het? Het gaat wel. En met jou? Waarom kom je niet?
Inhoud Woorden lijst 1 lijst 2 lijst 3 lijst 4 lijst 5 lijst 6 lijst 7 lijst 8 lijst 9 lijst 10 lijst 11 lijst 12
Inhoud Voorwoord 7 Woorden 9 lijst 1 a - oo - ie / b - k - l - m - n - p - r - s - t - v 9 Zinnen lezen Tips: tellen, kleuren, bingo lijst 2 aa - oe - i / b - k - l - m - n - p - r - s - t - v - z 13 Zinnen
Spojená východoindická společnost. Comenius Státní překlad Bible
Inleidende les Nederlands, een probatio pennae? Quiz Kongo Peter Stuyvesant Max Havelaar Erasmus Olga Krijtová Anna Franková Nieuw Amsterdam nootmuskaat Flandry Spojená východoindická společnost Comenius
Een lijn in (begrijpend) luisteren en lezen voor de ganse basisschool
Een lijn in (begrijpend) luisteren en lezen voor de ganse basisschool 1 Leren begrijpen van geschreven taal Wanneer en hoe? Begrijpend luisteren/lezen Wat heeft invloed op begrijpend luisteren/lezen? 2
Door een vakbondsactie is de dienstregeling vandaag ernstig verstoord, waarvoor onze excuses. 16 uur
Staking 18 mei 2018 REGIO WAASLAND Beste reiziger Door een vakbondsactie is de dienstregeling vandaag ernstig verstoord, waarvoor onze excuses. De ritten van onderstaande lijnen worden allemaal gereden.
Handleiding bij werkbladen uitspraak
Handleiding bij werkbladen uitspraak Er zijn drie kopieerbladen voor de uitspraak: overzicht van de klinkers overzicht van de lastige medeklinkers oefentips voor de uitspraak van de r De eerste twee lichten
Grafementoets: instructie voor de leerkracht
de leessleutel Grafementoets: instructie voor de leerkracht De Grafementoets wordt afgenomen na thema 3. De toets bestaat uit een kaart, waarop de letters per thema gegroepeerd staan. De letterkennis wordt
instapkaarten taal verkennen
instapkaarten inhoud instapkaarten Taal verkennen thema 1 les 2 1 thema 1 les 4 2 thema 1 les 7 3 thema 1 les 9 4 thema 2 les 2 5 thema 2 les 4 6 thema 2 les 7 7 thema 2 les 9 8 thema 3 les 2 9 thema 3
Wij willen u vragen niet vooruit te gaan werken/oefenen. Er kan dan verwarring ontstaan bij het kind. Wij willen dit graag voorkomen!
In dit document kunt u lezen wat de kinderen leren in elke kern. In de eerste zes kernen zal dit voornamelijk ingaan op het aanleren van woorden en letters. In de laatste kernen komt het lezen al wat meer
Onthoudschrift spelling groep 8:
Onthoudschrift spelling groep 8: THEMA 1 Categorie basiswoord woordgroep 9A -ng tong weet/ 13B -ch lucht weet als je acht, echt, ucht of icht hoort schrijf je ch behalve bij hij ligt, hij legt, hij zegt
S a m e nw e r k i n g e n s t r u c t u r e l e f o r m a t i e e x t e r n e v e i l i g h e id E i n d r a p p o r t a g e
S a m e nw e r k i n g e n s t r u c t u r e l e f o r m a t i e e x t e r n e v e i l i g h e id E i n d r a p p o r t a g e P r o v i n c i e L i m b u r g 23 april 2 0 0 7 D e f i n i t i ef r a p p
6 Het beoordelen van uitspraak
Werkblad 51 Wat vind je van je Nederlandse uitspraak? 1 Wat vind je van je Nederlandse uitspraak? Omcirkel het antwoord. Mijn uitspraak van het Nederlands is 1 niet goed 2 voldoende 3 goed 2 Schrijf op
Veilig leren lezen Kern 1: ik - maan - roos vis
Kern 1: ik - maan - roos vis Letters: m - r - v - i - s - aa - p - e Woorden: ik - maan - roos - vis - sok aan pen en Aan de hand van deze woorden leert uw kind de letters. Deze letters spreekt uw kind
DE LEESSLEUTEL. Voor meer informatie of het downloaden van deze of vele andere handige documenten
DE LEESSLEUTEL Voor meer informatie of het downloaden van deze of vele andere handige documenten Grafementoets: instructie voor de leerkracht De Grafementoets wordt afgenomen na thema 3. De toets bestaat
Geschiedenis van het Nederlands. Oudnederlands
Geschiedenis van het Nederlands Oudnederlands Geschiedenis van het Nederlands Oudnederlands Geschiedenis van het Nederlands Oudnederlands Proto-Indo-Europees Proto-Germaans Keltisch, Italisch, Baltisch,
Deze weken leren wij:
Kern 1: ik - maan - roos - vis- sok Letters: m - r - v - i - s - aa - p - e Woorden: ik - maan - roos - vis - sok aan pen - en We leren ook in welke straat de letters horen; korte klankstraat, lange klankstraat,
Les 1 jas en das. Op pad. van links naar rechts
Les 1 jas en das Op pad van links naar rechts 1 Inhoud 0 Inleiding 1.1 a} 1.2 s} as 1.3 j} jas 1.4 d} das 1.5 t} tas 1.6 k} kat 1.7 n} nat 1.8 r} rat, kar 1.9 v} vat 1.10 b} bak 1.11 l} bal 1.12 p} pak
Staking 14 december 2018
Staking 14 december 2018 REGIO WAASLAND Beste reiziger Door een vakbondsactie is de dienstregeling vandaag ernstig verstoord, waarvoor onze excuses. De ritten van onderstaande lijnen worden allemaal gereden.
Nieuwsbrief groepen 3 week: 6 Wist je dat?
Nieuwsbrief groepen 3 week: 6 Wist je dat? - We alweer begonnen zijn aan kern 8 van Veilig Leren Lezen. - We al moeilijke letterklanken leren zoals de ng, sch, en woorden met 2 medeklinkers vooraan en
Lesdoelen Karakter 1 e leerjaar
Lesdoelen Karakter 1 e leerjaar Blok 1 0 1 2 3 4 5 bevorderen hun fijnmotorische vaardigheden. maken kennis met de vier schrijflijnen: daklijn, plafondlijn, vloerlijn en kelderlijn hanteren een goede pengreep;
Veroudering in het Waasland. Maart 2017
Veroudering in het Waasland Maart 2017 Inhoud Evolutie 60-plussers 2000-2016 Evolutie 80-plussers 2000-2016 Prognose 60-plussers tot 2030 Prognose 80-plussers tot 2030 Evolutie en prognose bevolkingscoëfficiënten
Online leren lezen - Overzicht van de oefeningen
Online leren - Overzicht van oefeningen Cursief = voorbeeld Kern S ik kim sim MKM KM Zoek (sleep) k van kim en -positie letters m (tussen letters uit ze Klik als je i ziet (flitsletters) Zoek /k/ /i/ /m/
Wist je dat? Week
Week 21 24-05-2019 Wist je dat? - We alweer begonnen zijn aan blok 12 van rekenen en dit het laatste blok is! - We de aankomende weken druk bezig zullen zijn met de CITO toetsen. Graag geen afspraken plannen!
Nieuwsbrief groepen 3 week: 4
Nieuwsbrief groepen 3 week: 4 Wist je dat? - Kern 7 van Veilig Leren Lezen over piraten gaat en we dat thema erg leuk vinden. - Er de afgelopen 2 weken regelmatig lessen uitvielen, omdat we druk bezig
Huiswerkblaadje Maan Kern 5
Leestoets Aan het einde van een kern leest ieder kind bij de juf apart een leestoets: veilig en vlot. Veilig en vlot zijn woordrijtjes die je van boven naar beneden leest. Deze woorden zijn gevormd met
VEILIG LEREN LEZEN. Elke keer wanneer er met een nieuwe kern wordt begonnen kunt u hieronder lezen waar we die periode aan werken in de groep.
VEILIG LEREN LEZEN. Elke keer wanneer er met een nieuwe kern wordt begonnen kunt u hieronder lezen waar we die periode aan werken in de groep. Dit leert uw kind in Kern 8 Woorden: bank en licht Woorden
Wist je dat? W
W 07-06-2019 Wist je dat? - De kinderen op 2 de Pinksterdag (maandag 10 juni) vrij zijn. - We nog volop bezig zijn met de CITO toetsen. - De kinderen op Vaderdag een leuk eigen gemaakt cadeautje gaan geven.
oefenen met spelling A
oefenen met spelling A Oefenen met spelling A 0 Spellingsproblemen Cd-rom A eenvoudige eenlettergrepige woorden eenvoudige eenlettergrepige woorden woordbegin: sp, sl, st, tr woordeind: twee medeklinkers
De Leeshoek. Herfstsignalering groep 3
De Leeshoek Herfstsignalering groep 3 Grafementoets: instructie voor de leerkracht De Grafementoets wordt afgenomen na serie 1. De toets bestaat uit een kaart, waarop de letters staan. De letterkennis
leerling 05 Meest recente oef ening en (max. 1 week geleden) Opgemaakt op
leerling 05 Meest recente oef ening en (max. 1 week geleden) Opgemaakt op 10-04-2018 Oef ening Laatste pog ing Pog ing en Goed / Fout Percentag e Af g erond LS2.1 letterplaat lange klanken 09-04-2018,
Grafementoets: instructie voor de leerkracht
veilig leren lezen Grafementoets: instructie voor de leerkracht De Grafementoets wordt afgenomen na kern 3. De toets bestaat uit een kaart, waarop de letters per kern gegroepeerd staan. De letterkennis
LEESLIJN (herzien) Voor meer informatie of het downloaden van deze of vele andere handige documenten
LEESLIJN (herzien) Voor meer informatie of het downloaden van deze of vele andere handige documenten Grafementoets: instructie voor de leerkracht De Grafementoets wordt afgenomen na basiswoorden lat en
De gesloten, ongeronde, palatale [ i ] < Wgm. a (met umlaut) hengst < Wgm. e schrik < Wgm. i vis
![De gesloten, ongeronde, palatale [ i ] < Wgm. a (met umlaut) hengst < Wgm. e schrik < Wgm. i vis](/thumbs/66/54717319.jpg "De gesloten, ongeronde, palatale [ i ] < Wgm. a (met umlaut) hengst < Wgm. e schrik < Wgm. i vis")
6. Herkomst van de Assese klinkers (Asses < Wgm.) 6.1. De korte éénklinkers De gesloten, ongeronde, palatale [ i ] < Wgm. a (met umlaut) hengst < Wgm. e schrik < Wgm. i vis De half-gesloten, ongeronde,
Flitsend Spellen en Lezen 1
Flitsend Spellen en Lezen 1 Flitsend Spellen en Lezen 1 is gericht op het geven van ondersteuning bij het leren van Nederlandse woorden, om te beginnen bij de klanklettercombinaties. Doelgroep Flitsend
Wist je dat? Lezen W
W 21-06-2019 Wist je dat? - We vandaag in de Ekkerman de grote Judo afsluiting gehad hebben. De kinderen hebben de oefeningen die ze geleerd hebben uitgevoerd op de mat, samen met 2 andere scholen. Ze
Kaarten in soorten en maten
De kaartenbank.indd Sander Pinkse Boekproductie 07-11-13 / 15:06 Pag. 20 Kaarten in soorten en maten Joep Kruijsen en Nicoline van der Sijs 20 De Kaartenbank die in januari 2014 is gelanceerd (www.meertenskaartenbank.nl),
LEESHUIS. Voor meer informatie of het downloaden van deze of vele andere handige documenten www.expertisecentrumnederlands.nl
LEESHUIS Voor meer informatie of het downloaden van deze of vele andere handige documenten Grafementoets: instructie voor de leerkracht De Grafementoets wordt afgenomen na eenheid 1 (Heks Snuifiepuifie)
Verwoording cijfers schrijven
Verwoording cijfers schrijven 0 We beginnen aan het plafond, gaan langs de raamkant (klas 1i)/ straatkant (klas 1L) naar de grond en vervolgens terug naar het plafond! Zo rond als een ei, nu is de nul
Groep 3 : Na een lekkere lange zomervakantie zijn we alweer een poos hard aan het werk. Hieronder vindt u de doelen waar wij in groep 3 aan werken.
Groep 3 : Na een lekkere lange zomervakantie zijn we alweer een poos hard aan het werk. Hieronder vindt u de doelen waar wij in groep 3 aan werken. Veilig leren lezen Maandag 21 september zijn we begonnen
Oudnederlands. < Jan W. de Vries, Roland Willemyns & Peter Burger. Negen eeuwen Nederlands. Amsterdam (1995), p. 11-29
Duistere eeuwen Prehistorisch Nederlands en Oudnederlands < Jan W. de Vries, Roland Willemyns & Peter Burger Het verhaal van het Nederlands. Negen eeuwen Nederlands. Amsterdam (1995), p. 11-29 1. Waarom
Gedichten. Spellingstad. uit. Leuke, leerzame, grappige gedichten over verschillende spellinghobbels in de Nederlandse taal
Gedichten uit Spellingstad Leuke, leerzame, grappige gedichten over verschillende spellinghobbels in de Nederlandse taal 1 Inhoudsopgave Inhoudsopgave p. 5 Een woord vooraf... p. 7 Spellingstad 1 - Klankgroepen
apen 1 Schrijf het woord op. 2 Schrijf het woord op. Een woord met een lange klank aan het eind van een klankgroep. Net als jager.
spelling 27b 1 Kies uit: ogen tenen samen oren apen zalen muren tegels toren 1 Twee a hebben s : apen 2 vier o, vier o Je leert hoe je woorden met een lange klank aan het eind van een klankgroep schrijft.
Adaptieve toets: Kern 4 + eu, j, ie, l
VEILIG LEREN LEZEN 2 e MAANVERSIE Adaptieve toets: Kern 4 + eu, j, ie, l Voor meer informatie of het downloaden van deze of vele andere handige documenten Grafementoets aangeboden letters kern 4+ eu, j,
kern 1: ik - maan - roos - vis Kern 2: teen - een - neus - buik - oog
In groep 3 leren de kinderen lezen. Hier gebruiken wij de methode veilig leren lezen voor. Veilig leren lezen heeft 12 kernen. Hieronder kunt u lezen wat er in elke kern aan bod komt. kern 1: ik - maan
Adaptieve toets: na basiswoorden vijf en tien
LEESLIJN HERZIENE VERSIE Adaptieve toets: na basiswoorden vijf en tien Voor meer informatie of het downloaden van deze of vele andere handige documenten Grafementoets aangeboden letters tot en met vijf
Over de taal van Wierden
Over de taal van Wierden De taal van Wierden: Twents-Graafschaps Hieronder is de streektaalkaart van Nederland uit de Bosatlas afgebeeld. Wierden ligt ten westen van het licht oranje gebied, in het gebied
Nieuwsbrief groep 3 februari 2018
Nieuwsbrief groep 3 februari 2018 Nieuws uit de groep: Afgelopen maandag leerden de kinderen de laatste letter de ei. Zij kennen nu alle 34 letters en krijgen daarom een letterdiploma. De volgende 6 kernen
Algemene Taalwetenschap. Hogeschool van Amsterdam Josefien Sweep
Algemene Taalwetenschap Hogeschool van Amsterdam Josefien Sweep Fonetiek en Fonologie Fonetiek en fonologie gaan over spraak (klanken): het gebruik van de stem om te communiceren. Spraak is het belangrijkste
Klankgroep en lettergreep
Spellingwijzers groep 4 Voor de ouders Klankgroep en lettergreep Een klankgroep is een soort hulpmiddel bij het aanleren van spellingregels. Wat hoor je als je een woord langzaam in stukjes uitspreekt.
Adaptieve toets: na basiswoorden zeef en muur
LEESLIJN HERZIENE VERSIE Adaptieve toets: na basiswoorden zeef en muur Voor meer informatie of het downloaden van deze of vele andere handige documenten Grafementoets aangeboden letters tot en met zeef
ZELF STARTEN MET NEDERLANDS NEDERLANDS VOOR ANDERSTALIGEN
ZELF STARTEN MET NEDERLANDS NEDERLANDS VOOR ANDERSTALIGEN Het zelfstudiepakket Zelf starten met Nederlands is ontwikkeld door Uitgeverij Boom in opdracht van het Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties.
Flitsend Spellen en Lezen 1
Flitsend Spellen en Lezen 1 Flitsend Spellen en Lezen 1 is gericht op het geven van ondersteuning bij het leren van Nederlandse woorden, om te beginnen bij de klanklettercombinaties. Doelgroep Flitsend
Dialecten in Belgisch Limburg
Dialecten in Belgisch Limburg J. Leenen bron (Mededelingen van de Vereniging voor Limburgse Dialecten Naamkunde, Nr. 63). Hasselt 1991 Zie voor verantwoording: http://www.dbnl.org/tekst/leen008dial01_01/colofon.htm
5,2. Spreekbeurt door een scholier 1862 woorden 26 februari keer beoordeeld. Nederlands
Spreekbeurt door een scholier 1862 woorden 26 februari 2002 5,2 92 keer beoordeeld Vak Nederlands dialect (v. Gr. dialektos = spreken, gesprek), regionaal gebonden taalvariant die niet als standaardtaal
Flitsend Spellen en Lezen 1
Flitsend Spellen en Lezen 1 Flitsend Spellen en Lezen 1 is gericht op het geven van ondersteuning bij het leren van Nederlandse woorden, om te beginnen bij de klanklettercombinaties. Doelgroep Flitsend
op zoek naar letters
voor wie JA zegt tegen actief en inspirerend onderwijs op zoek naar letters de àndere spellingdidactiek Dolf Janson taalkundige basis leerpsychologische principes doorlopende leerstoflijn rolverdeling
Spelling 1F. Doelgroepen Spelling 1F. Omschrijving Spelling 1F
Spelling 1F Spelling 1F bestrijkt de basisregels van de Nederlandse spelling die op de basisschool worden aangeleerd en waarmee leerlingen in het voortgezet onderwijs meestal verder oefenen. Doelgroepen
Adaptieve toets: na basiswoorden klauw en neus
LEESLIJN HERZIENE VERSIE Adaptieve toets: na basiswoorden klauw en neus Voor meer informatie of het downloaden van deze of vele andere handige documenten Grafementoets aangeboden letters tot en met klauw
Werkblad Naut Thema 5: Weer en klimaat
Werkblad Naut Thema 5: Weer en klimaat 5.1 Wordt het warm vandaag Lees het verhaal Wat is het weer? Kijk naar de boom Kijk naar de muts en de wanten Wat denk jij? Is het koud? In de zomer is het warm In
je schrijft het woord zoals je het hoort je schrijft het woord zoals je het hoort je schrijft het woord zoals je het hoort
Groep 4 Spelling Thema 1 Een nieuw huis aan het begin (klas) aan het eind (tent) met st aan het eind (kist) met ts aan het eind (muts) aan het begin en aan het eind (krant) Thema 2 Wat word jij later?
Moshi gaat met het vliegtuig naar Malawi
Malawi Auditieve analyse: 1.2 Eén en twee lettergrepen 1.3 Drie of meer lettergrepen Auditieve synthese 4.1 Lettergrepen samenvoegen tot een woord 4.2 Letters samenvoegen tot een woord Zon varken Malawi
Veldslagen in Vlaanderen vóór WO I
Veldslagen in Vlaanderen vóór WO I Provincie Jaar Naam van de veldslag Stad/ Gemeente Periode Oorlog0 Antwerpen 1007 Antwerpen Antwerpen vroege Middeleeuwen 1057 Antwerpen Antwerpen vroege Middeleeuwen
Adaptieve toets: Kern 3
VEILIG LEREN LEZEN 2 e MAANVERSIE Adaptieve toets: Kern 3 Voor meer informatie of het downloaden van deze of vele andere handige documenten Grafementoets aangeboden letters kern 3: instructie voor de leerkracht
Dyslexiebehandeling. Informatiepakket leerkracht:
Dyslexiebehandeling Informatiepakket leerkracht: - Werkwijze bij Onderwijszorg Nederland (ONL) - Klankenschema - Stappenplan - Kopie overzichts-steunkaart - Uitleg losse steunkaarten - Uitleg steunkaart
i g a h v s p e m l k b o z t r u n f de een het f f e f e l fik of af laf fel a a f v v a v a l t t e t e l ik zeg ik bof ik val ik ben ik tel
f i k werkblad 11a f f i f i k i g a h v s p e m l k b o z t r u n f o o f de een het a a f l l a l a f f f e f e l fik of af laf fel z z e z e g b b o b o f v v a v a l b b e b e n t t e t e l ik zeg
Libellenwerkgroep Waasland vergadering - 29 november 2018
Libellenwerkgroep Waasland vergadering - 29 november 2018 Aanwezig: Marc Bogaerts, Frank Cornelis, Hugo De Beuckeleer, Chris De Buyzer, Etienne De Schrijver, Guy De Vos, Marian Kiefer, Kris Peeters, Brigitte
Préminimes Filles - Preminiemen Meisjes
Préminimes Filles - Preminiemen Meisjes Pl POULE R Pl POULE S Luxembourg Liège Namur Hainaut West Vlaanderen 4 Oost Vlaanderen 4 Bruxelles Br.Wallon 5 Vlaams Brabant 5 PHASE FASE POULE R Ov; 9 Luxembourg
Leerdoelen veilig leren lezen:
Leerdoelen veilig leren lezen: Kern 1: ik - maan - roos - vis Letters: m - r - v - i - s - aa - p - e Woorden: ik - maan - roos - vis - sok aan pen - en Aan de hand van deze woorden leert uw kind de letters.
Auditieve taaloefeningen bij het onderwerp: 1. Auditieve Analyse: A: Eén en twee lettergrepen nazeggen. B: Drie of meer lettergrepen nazeggen.
Auditieve taaloefeningen bij het onderwerp: Rupsje Nooitgenoeg 1. Auditieve Analyse: A: Eén en twee lettergrepen nazeggen. B: Drie of meer lettergrepen nazeggen. 2. Auditieve Synthese: A: Lettergrepen
De Weier Vissedijk 35c 7602 CP Almelo
obs De Weier Vissedijk 35c 7602 CP Almelo tel. 0546-491218 fax. 0546-491245 Auditieve taaloefeningen bij het onderwerp: Woeste Willem 1. Auditieve Analyse: A: Eén en twee lettergrepen nazeggen. B: Drie
pagina 1 van 5 VAN IN
ik lees met hup 1 1:ik 1 Visuele discriminatie ik lees met hup 1 1:ik 2 Auditieve discriminatie ik lees met hup 1 1:ik 3 Auditieve discriminatie ik lees met hup 1 1:ik 4 Spelling: i ik lees met hup 1 1:ik
Graag vertellen we over het leesonderwijs wat we in groep 3 aan uw kind geven.
M A R I A S C H OO L R EU S E L Graag vertellen we over het leesonderwijs wat we in groep 3 aan uw kind geven. Op school werken we de leesmethode Veilig Leren Lezen. We gebruiken de tweede maanversie.
Jaarplan karakter leerjaar 1
Jaarplan karakter leerjaar 1 September BLOK 1 Oktober BLOK 2 Week Les Duur Inhoud 1 1 25 min. Contextverhaal: 'Odette de professorette' Speelse schrijfopdrachten 2 25 min. Het schrijfhuisje: 'Een huis
Wist je dat? Lezen. Week
Week 8 22-02-2019 Wist je dat? - We alweer begonnen zijn aan blok 9 van rekenen. - We op vrijdag 1 maart carnaval vieren op school en iedereen verkleed naar school mag komen. - Tijdens de laatste les van
VEILIG LEREN LEZEN. Adaptieve toets: Kern 5 + g, ui, au, f
VEILIG LEREN LEZEN 2 e MAANVERSIE Adaptieve toets: Kern 5 + g, ui, au, f 1 Grafementoets aangeboden letters kern 5+ g, ui, au, f : instructie voor de leerkracht Algemene informatie: Deze toets bestaat
BLOK 2: les 1 en 2. groep 4) en leren de woorden correct te schrijven (cat. 14) REGEL: 14: Lange klanken aan het eind van een klankgroep:
BLOK 1: les 1 en 2 Het voorvoegsel be-, ge-, ver-, me-, te- in een woord hetkennen en het woord correct teschrijven (cat. 11c) 11c: Wooden met een stomme e vooraan: In woorden die beginnen met be-, ge-,
Auditieve oefeningen bij het thema:
Auditieve oefeningen bij het thema: Boek van de week: 1; Tomte Tummetot 2; De kaboutermuts 3; 4; Verhaalbegrip: Bij elk boek stel ik de volgende vragen: Wat staat er op de voorkant Hoe zou het boek heten
2 leerde ze op school. 3 haar met haar. 4 leest boeken uit de. van de stad en gaat graag. 5 zich bij opa en oma. in de, dat is in. 6 Met hun dan over
Naam Datum Klas Ik luister goed. Ik vul de woorden in. 1 in een 2 leerde ze op school 3 haar met haar 4 leest boeken uit de van de stad en gaat graag naar het zich bij opa en oma in de, dat is in 6 Met
Inhoud. 1 Welkom 13. 2 In de kantine 20
Inhoud 1 Welkom 13 Dialoog 13 Woordenlijst 14 Vocabulaire en grammatica 15 begroeten afscheid nemen zich voorstellen informatie vragen adres en land van herkomst personaal pronomen + verbum (werkwoord)
Spelling 2F. Doelgroepen Spelling 2F. Omschrijving Spelling 2F
Spelling 2F De spellingstof die in het Spelling 2F behandeld wordt, is de stof van de basisschool die ook in lagere vo-opleidingen nog aan de orde komt, plus de door Meijering en de SLO aangegeven nieuwe
Estafette Nieuw Leerlijn Technisch Lezen jaargroep 4
Estafette Nieuw Leerlijn Technisch Lezen jaargroep 4 AVI-E3 Het op beheersingsniveau (correct en vlot) kunnen lezen van teksten op AVI-niveau E3. Leerinhoud E3: Woorden eindigend op ~b, ~d, ~dt Woorden
2. Auditieve Sinthese: A: Lettergrepen samenvoegen tot een woord. B: Letters samenvoegen tot een woord.
Auditieve taaloefeningen bij het onderwerp: Max en de toverstenen. 1. Auditieve Analyse: A: Eén en twee lettergrepen. B: Drie of meer lettergrepen. 2. Auditieve Sinthese: A: Lettergrepen samenvoegen tot
Het Woordenboek van de Vlaamse Dialecten (WVD) Symposium Zooëgezeed St.-Niklaas 17 mei 2019
Het Woordenboek van de Vlaamse Dialecten (WVD) Symposium Zooëgezeed St.-Niklaas 17 mei 2019 Prof. dr. Jacques Van Keymeulen Faculteit Letteren en Wijsbegeerte UGENT Vakgroep Taalkunde Nederlands 1 Structuur
Werkkatern 6 Welkom in onze provincie
1 Les 1 en 2 Mijn provincie Naam: Klas: 1 Mijn provincie op kaart Voer eerst volgende opdrachten uit op de kaart van je provincie - Kleur de gemeente waarin je school staat rood - Kleur je provinciehoofdplaats