WAT kenmerkt een multiculturele samenleving? Mensen van autochtone en allochtone afkomst

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "7-4-2014. WAT kenmerkt een multiculturele samenleving? Mensen van autochtone en allochtone afkomst"

Transcriptie

1 Welke essentiële maatschappelijke verandering is er t.a.v. generatie 45 >> NU? 1 2 WAT kenmerkt een multiculturele samenleving? Mensen van autochtone en allochtone afkomst Van 16,3 miljoen inwoners van NL zijn 3,1 miljoen van allochtone afkomst 3 4 Zelf ontw erkenning acceptatie Zekerheid Primaire behoefte 5 6 1

2 Kenmerken G cultuur: Ruimere,lossere en globalere regels Intern referentiekader voor goed en kwaad Nadruk op inhoud Hoogste streven zelfontwikkeling Kenmerken F cultuur: Meer behoefte aan duidelijkheid, collectieve identiteit belangrijker dan individu Extern referentie kader voor goed en kwaad Nadruk op relatie en vorm Hoogste streven is eer 7 8 eer Goede naam Behagen groep Primaire behoefte 1. Turkse en Marokaanse cultuur 2. EER- sleutel woord 3. Hoge status in omgeving = Goede naam, status, aanwezigheid in moskee, mooie auto, dure kleding 4. Sociale omgeving zorgt voor externe druk 5. Ergste wat kan overkomen gezichtsverlies= als ouders worden aangesproken op gedrag kind 6. Er gelden strikte normen en waarden 9 10 Uit welke cultuur kom jij, heersende waarden en normen, en wat zegt dit over jou motieven van agogisch handelen jou gedrag? Politie, school, politici, belastingdienst, rechtspraak in algemeen rechtvaardig. Vanzelfsprekend om naar school,werk etc.. te gaan Identificeren zich met dominante kant van de samenleving (instituties, autoriteiten) Leven volgens sociale gedragsnormen; beleefd zijn, geen geweld maar argumenten

3 Bij corrigeren direct op scherp staan Nooit toegeven als ze iets gedaan hebben Hondsbrutale,denigrerende toon praten Voelt minachting,m.n. vrouwen Pakken je op zwakste plek Zeggen direct dat je discrimineert Aanraken is doen alsof ze in elkaar geslagen worden Oppositiecultuur, tegen gezag Gezinnen met sociale en/of financiële problemen Ervaren tekort aan respect en structuur Voelen zich uitgekotst door maatschappij In groep voelen ze steun! Judo aanpak Fysieke of psychische overtuigingskracht Hard, duidelijk en confronterend groepsgericht Karate aanpak Straalt kracht uit Hoeft niet aardig gevonden te worden Ze kunnen zien dat er een GRENS is bereikt Je bent snel op stoom, weinig oplaad tijd Non- verbale ondersteuning woorden Niet goed praten achteraf Eergevoel, behoefte aan persoonlijke band Geen verwijten over gedrag Positief, respectvol contact leggen Je gedrag moet voortkomen uit kracht, jij hebt regie Leg uit waarom er een bepaalde regel is Jongeren hoeft geen gezichtverlies te lijden Breng de jongeren in positie van helper Geen woorden strijd Met wederzijds respect uit elkaar Probeer gedrag van jongeren te begrijpen, je hoeft er geen begrip voor te hebben! Dreigen is gebruikelijk in straatcultuur, schat het goed in bij aanraking dan Je kan de wind niet veranderen wel de stand van de zeilen!

4 Antisociaal gedrag Oppositioneel opstandig gedrag ADHD ADD Gedragsstoornis: ontwikkelingsstoornis die gevoed en gestuurd wordt vanuit aanleg Gedragsprobleem: vorm van gedrag die gestuurd wordt vanuit omgeving. Kan leiden tot leerproblemen of soc. emotionele problemen Faalangst Angstig gedrag Teruggetrokken gedrag 19 Buitensport & SBAW Een herhalend en aanhoudend gedragspatroon, waarbij de grondrechten van anderen geweld wordt aangedaan of belangrijke bij de leeftijd horende sociale normen en regels worden overtreden. Agressie gericht op mensen Vernieling Diefstal/liegen, misbruikt ander ten goede van zichzelf Ernstige schending van regels Lichtgeraakt Agressief Onverantwoord gedrag Komt afspraken niet na Impulsief Weet geen toekomstplan te maken Interpreteren gedrag van anderen vaker als vijandig 9% jongens - 2 % meisjes onder de 18 jaar Odd Een herhalend en aandringend patroon van gedrag wat niet in overeenstemming is met leeftijdsgebonden gedragsnormen. Beperkte frustratie tolerantie Snel driftig en agressief Aandachtvragend op voortdurend grensoverschrijdend gedrag Jongens direct vormen van agressie Meiden indirect vormen agressie/pesten Aanleg in combinatie met omgeving

5 Aandachtsstoornis zonder het kenmerk hyperactiviteit. Kenmerken Slechte concentratie Slechte beheersing van impulsen Vaak niet herkent Vallen niet op door lastig gedrag Langzamere informatie verwerking. Wel druk in hoofd. Komen uiterlijk traag en bedachtzaam over Aandachtstekort Fouten in schoolwerk Hyperactiviteit Beweegt onrustig Impulsiviteit Geeft antwoord voor de vraag gesteld is Kan geen selectie maken in prikkels (hoofd en bijzaken scheiden) Alle Dagen Dromerig Waarschijnlijke lichte niet aantoonbare hersenbeschadiging (kan bij geboorte) Biologische/erfelijke factoren Informatieverwerving en verwerking loopt anders Mist een stofje Aanleg en psychische factoren spelen rol bij de ontwikkeling Consequent Grijp snel in Complimentjes en schouderklopjes Vertel vooral ook gewenst gedrag Toezicht in kleedlokaal Medicatie; concerta ritalin Gedragstherapie Bedenk: Ze doen het niet express Autistisch: 2-5/ kinderen PDD NOS: 5-15/ kinderen 4x zo vaak voor bij jongens als bij meisjes Rett stoornis komt het meest bij meisjes voor Autistische stoornissen Autisme Aan autisme verwante stoornissen Asperger Rett PDD NOS Pervasive Developmental Disorder Not Otherwise Specified

6 Aangeboren Beïnvloed de gehele ontwikkeling Genetische of chromosomale afwijking Infecties tijdens de zwangerschap Herpes, rode hond Sterke aanwijzingen voor erfelijke factoren Een autist neemt de informatie niet juist op. Er is geen herkenning van een vorige situatie. Hierdoor kan hij geen verbanden leggen. De omgeving is altijd chaotisch Je kan iets in de brievenbus stoppen maar je weet nooit de reactie van de ontvanger. De grote van de brievenbus is bepalend voor wat je kunt ontvangen. De toegankelijkheid van de brievenbus bepaald de communicatie; soms zit hij dicht. En de ontvanger kan selectief zijn bij het lezen van de post; de relevante blijft vaak liggen. Ernstige relatiestoornis of sociale stoornis Taal & spraakstoornis Weerstand tegen veranderingen Opvallend dwangmatig en stereotiep gedrag 75% heeft eveneens een verstandelijke beperking (IQ < 70) Pervasive Developmental Disorder Not Otherwise Specified Specifieke kenmerken zijn niet sterk genoeg De sociale vaardigheden vertonen minder ernstige gebreken (verbaal & non verbaal) Grote fantasie Stereotiep gedrag Ernstige relatiestoornis of sociale stoornis Weerstand tegen veranderingen Opvallend dwangmatig en stereotiep gedrag Normale tot hoge intelligentie

7 Geen spontaan leren; niet intrinsiek gemotiveerd Exploratiedrang is gering; blijven graag bij het bekende Leen van ervaringen is er niet bij (herhalingen?) Verbanden en samenhang zien is onmogelijk (spel?) Motorisch leren wordt bemoeilijkt door houterig en stereotiep gedrag Transfer van het geleerde is moeilijk Veiligheid en vertrouwen is de basis Korte opdrachten met duidelijk begin en eind Werk in kleine stapjes Veel herhalingen Voorbeeld is beter te begrijpen dan verbale uitleg Denk aan de gebrekkige concentratie Belonen en complementeren Bouw na verloop van tijd kleine veranderingen in Aansluiten bij de belevingswereld en interesse Gestructureerd Vaste plaats in de kleedkamer Vaste plaats in de zaal Vaste start en eind Wanneer moeten ze geconcentreerd meedoen en wanneer mogen ze vlinderen Duidelijke opdrachten Hoe vaak herhalen Korte instructie Kind staat dicht bij je Juiste voorbeeld Directe aanpak; groepsvormen zijn vaak lastig Beloon systematisch en duidelijk; vertel wat ze goed gedaan hebben Straf op een vaste manier Stel heldere regels en wees consequent Bereid ze voor op moeilijke en onverwachte gebeurtenissen De boog kan niet altijd gespannen staan 41 7

Welke essentiële maatschappelijke verandering is er t.a.v. generatie 45 >> NU?

Welke essentiële maatschappelijke verandering is er t.a.v. generatie 45 >> NU? Welke essentiële maatschappelijke verandering is er t.a.v. generatie 45 >> NU? 1 2 1 WAT kenmerkt een multiculturele samenleving? 3 Mensen van autochtone en allochtone afkomst Van 16,3 miljoen inwoners

Nadere informatie

Deel VI Verstandelijke beperking en autisme

Deel VI Verstandelijke beperking en autisme Deel VI Inleiding Wat zijn de mogelijkheden van EMDR voor cliënten met een verstandelijke beperking en voor cliënten met een autismespectrumstoornis (ASS)? De combinatie van deze twee in een en hetzelfde

Nadere informatie

Overleg van tevoren altijd met de ouders over de aanpak voor het kind en tips voor de omgang.

Overleg van tevoren altijd met de ouders over de aanpak voor het kind en tips voor de omgang. Overleg van tevoren altijd met de ouders over de aanpak voor het kind en tips voor de omgang. Aandacht stoornissen ADD Attention Deficit Disorder (letterlijk: aandacht tekort stoornis) - Een vorm van ADHD

Nadere informatie

Werkstuk Biologie Autisme, PDD-Nos, Asperger syndroom

Werkstuk Biologie Autisme, PDD-Nos, Asperger syndroom Werkstuk Biologie Autisme, PDD-Nos, Asperger s Werkstuk door een scholier 2107 woorden 12 mei 2003 6,6 348 keer beoordeeld Vak Biologie Wat is Autisme? Autisme is een stoornis. Er zijn verschillende vormen

Nadere informatie

6,3. Samenvatting door een scholier 1700 woorden 18 december keer beoordeeld. Zorg en welzijn

6,3. Samenvatting door een scholier 1700 woorden 18 december keer beoordeeld. Zorg en welzijn Samenvatting door een scholier 1700 woorden 18 december 2011 6,3 16 keer beoordeeld Vak Zorg en welzijn Pervasieve ontwikkelingsstoornis = aangeboren informatiestoornis ontstaan bij een aangeboren hersenafwijking.

Nadere informatie

Thema-avond : Omgaan met lastig gedrag

Thema-avond : Omgaan met lastig gedrag Thema-avond : Omgaan met lastig gedrag Anja Witteman Beweegimpuls adviseur, trainer & coach en ontwikkelaar van sport en beweegprojecten 2 Programma thema-avond: Even voorstellen/programma bespreken Inleiding

Nadere informatie

Lastige Gevallen OMGAAN MET PSYCHISCHE STOORNISSEN IN HET JEUGDWERK

Lastige Gevallen OMGAAN MET PSYCHISCHE STOORNISSEN IN HET JEUGDWERK Lastige Gevallen OMGAAN MET PSYCHISCHE STOORNISSEN IN HET JEUGDWERK Programma Theorie over psychische stoornissen Effect op het geloofsleven Omgaan met tieners met psychische stoornissen Tijd voor aktie

Nadere informatie

AD(H)D bespreken. BEN/LO/ADHD/14/0003a April 2014

AD(H)D bespreken. BEN/LO/ADHD/14/0003a April 2014 AD(H)D bespreken N.B.: de inhoud van dit programma is slechts van adviserende aard en dient niet als vervanging voor professioneel en/of medisch advies. Als u verdere consultatie wenst, of wanneer u zich

Nadere informatie

BEPERKING ONDERWIJSPARTICIPATIE

BEPERKING ONDERWIJSPARTICIPATIE BEPERKING ONDERWIJSPARTICIPATIE GOOD PRACTICES De onderbouwing van de beperking van de onderwijsparticipatie blijkt uit het VO Aanmeldformulier Amsterdam 2009-2010, niet ouder dan een half jaar, plus diagnostische

Nadere informatie

ADHD en lessen sociale competentie

ADHD en lessen sociale competentie ADHD en lessen sociale competentie Geeft u lessen sociale competentie én heeft u een of meer kinderen met ADHD in de klas, dan kunt u hier lezen waar deze leerlingen tegen aan kunnen lopen en hoe u hier

Nadere informatie

ADHD. Aandachtstekortstoornis met hyperactiviteit. Hoe wordt de diagnose bij kinderen gesteld? ADHD poli

ADHD. Aandachtstekortstoornis met hyperactiviteit. Hoe wordt de diagnose bij kinderen gesteld? ADHD poli 00 ADHD Aandachtstekortstoornis met hyperactiviteit Hoe wordt de diagnose bij kinderen gesteld? ADHD poli U bent met uw kind verwezen naar de ADHD poli. De ADHD poli is een samenwerkingsverband tussen

Nadere informatie

Ouderbrochure PDD-NOS

Ouderbrochure PDD-NOS 1 Ouderbrochure PDD-NOS Maandagmiddag vijf voor vier. Vanuit de keuken hoort ze een auto stoppen op straat. De deur wordt hard dichtgeslagen. Dan is het even stil. De achterdeur wordt opengetrokken en

Nadere informatie

DSM-IV-TR: Aandachtstekortstoornissen en gedragsstoornissen

DSM-IV-TR: Aandachtstekortstoornissen en gedragsstoornissen DSM-IV-TR: Aandachtstekortstoornissen en gedragsstoornissen 314.xx Aandachtstekortstoornis met hyperactiviteit.01 Aandachtstekortstoornis met hyperactiviteit, gecombineerde type.00 Aandachtstekortstoornis

Nadere informatie

Vorming AUTISMESPECTRUM- STOORNIS

Vorming AUTISMESPECTRUM- STOORNIS Vorming AUTISMESPECTRUM- STOORNIS Bart Lenaerts Jorinde Dewaelheyns 6 december 2010 Wat mag je verwachten? Wat is autisme? Het stellen van de diagnose Wie? Hoe? Triade van stoornissen Autisme = anders

Nadere informatie

Kennis en aanpak van ouders met een verstandelijke en/of psychiatrische beperking. Esther Glas & Sandra Segers 10 November 2016

Kennis en aanpak van ouders met een verstandelijke en/of psychiatrische beperking. Esther Glas & Sandra Segers 10 November 2016 Kennis en aanpak van ouders met een verstandelijke en/of psychiatrische beperking Esther Glas & Sandra Segers 10 November 2016 Esther Glas Sandra Segers OUDERSCHAP Stelling 1 Mensen met een verstandelijke

Nadere informatie

Mijn kind heeft een LVB

Mijn kind heeft een LVB Mijn kind heeft een LVB Wat betekent een licht verstandelijke beperking nu precies? Informatie voor ouders van kinderen en jongeren met een licht verstandelijke beperking in de leeftijd van 6 tot 23 jaar

Nadere informatie

Yvette Dijkxhoorn, Autisme en Bewegen

Yvette Dijkxhoorn, Autisme en Bewegen Yvette Dijkxhoorn, Autisme en Bewegen De autismespectrumstoornissen - Kwalitatieve stoornissen in de sociale interactie - Kwalitatieve stoornissen in de communicatie - Kwalitatieve stoornissen in het verbeeldingsvermogen

Nadere informatie

Proudy. Praktijk voor psychomotorishe kindertherapie

Proudy. Praktijk voor psychomotorishe kindertherapie Proudy Praktijk voor psychomotorishe kindertherapie Wat is psychomotorische kindertherapie? Pmkt is een vorm van kindertherapie bedoeld voor kinderen die vast lopen in hun ontwikkeling en dat in hun gedrag

Nadere informatie

Cure + Care Solutions

Cure + Care Solutions Cure + Care Solutions is hèt landelijk behandel- en expertisecentrum voor complexe psychische aandoeningen en werkt nauw samen binnen een landelijk netwerk van zorginstellingen door het hele land. Cure

Nadere informatie

Omgaan met Autisme. Handout workshop 27 mei 2016

Omgaan met Autisme. Handout workshop 27 mei 2016 Omgaan met Autisme Handout workshop 27 mei 2016 Informatie 1. Medicatie Hoewel er geen medicijn is dat direct werkt op autisme zijn er wel diverse medicijnen die ene positief effect kunnen hebben op dat

Nadere informatie

Kinderen met ADHD. Inhoudsopgave. Wat is de oorzaak van ADHD? Wat zijn de verschijnselen van ADHD?

Kinderen met ADHD. Inhoudsopgave. Wat is de oorzaak van ADHD? Wat zijn de verschijnselen van ADHD? Kinderen met ADHD Inhoudsopgave Klik op het onderwerp om verder te lezen. Wat is de oorzaak van ADHD? 1 Wat zijn de verschijnselen van ADHD? 1 Hoe wordt de diagnose ADHD gesteld? 2 Behandeling van ADHD

Nadere informatie

& het gedragsprotocol

& het gedragsprotocol 1. Inleiding Zoals alle scholen, krijgt ook De Overlaet steeds vaker te maken met leerlingen die grensoverschrijdend gedrag vertonen. Steeds vaker ook komen we in aanraking met nieuwe vormen van gedragsproblemen.

Nadere informatie

Onderzoek naar het cluster 4 onderwijs: kinderen en hulpverlening. Drs. R. Stoutjesdijk & Prof. Dr. E.M. Scholte M.m.v. drs. H.

Onderzoek naar het cluster 4 onderwijs: kinderen en hulpverlening. Drs. R. Stoutjesdijk & Prof. Dr. E.M. Scholte M.m.v. drs. H. Onderzoek naar het cluster 4 onderwijs: kinderen en hulpverlening Drs. R. Stoutjesdijk & Prof. Dr. E.M. Scholte M.m.v. drs. H. Leloux-Opmeer Voorwoord Inhoudsopgave Een tijd geleden hebben Stichting Horizon

Nadere informatie

Stoornissen in het autistisch spectrum

Stoornissen in het autistisch spectrum DC 14 Stoornissen in het autistisch spectrum 1 Inleiding Dit thema gaat over stoornissen in het autistisch spectrum, kortweg autisme Beroepscontext: als onderwijsassistent kun je ingezet worden in het

Nadere informatie

Op zoek naar herstel

Op zoek naar herstel Op zoek naar herstel Herstel en herstelondersteunende zorg voor mensen met moeilijk verstaanbaar gedrag en hun begeleiders Door Jos Dröes Stichting Rehabilitatie 92 Het probleem (?) mijn cliënten zijn

Nadere informatie

Puberteit en ASS; een goede combinatie? Anneke E. Eenhoorn

Puberteit en ASS; een goede combinatie? Anneke E. Eenhoorn Puberteit en ASS; een goede combinatie? Anneke E. Eenhoorn Gedrag komt nooit alleen. Vier factoren spelen een rol bij het ontstaan en in stand houden van gedrag. Kindfactor Opvoedvaardighedenfactor Ouderfactor

Nadere informatie

Plezier, de basis voor prestatie

Plezier, de basis voor prestatie Plezier, de basis voor prestatie Mooi da j d r bint, zo begroeten we bij SV Gramsbergen onze leden, ouders van leden, trainers, leiders en niet te vergeten alle gasten die sportpark Het Hoge Holt iedere

Nadere informatie

Inhoud Inleiding Gedragsproblemen Psychosociale vaardigheden Emotionele vaardigheden Leervaardigheden De rol van het gezin Literatuur

Inhoud Inleiding Gedragsproblemen Psychosociale vaardigheden Emotionele vaardigheden Leervaardigheden De rol van het gezin Literatuur Inhoud 1 Inleiding.... 1 1.1 Gedragsproblemen... 3 1.2 Psychosociale vaardigheden.... 4 1.3 Emotionele vaardigheden.... 5 1.4 Leervaardigheden.... 5 1.5 De rol van het gezin.... 6 Literatuur.... 6 2 Gedragsproblemen....

Nadere informatie

Autisme, wat weten we?

Autisme, wat weten we? Autisme, wat weten we? Matt van der Reijden, kinder- en jeugdpsychiater & geneesheer directeur Dr Leo Kannerhuis, Oosterbeek 1 autisme agenda autisme autisme en het brein: wat weten we? een beeld van autisme:

Nadere informatie

Workshop. Gevarieerde werkvormen als oplossing voor niveauverschillen

Workshop. Gevarieerde werkvormen als oplossing voor niveauverschillen Workshop Gevarieerde werkvormen als oplossing voor niveauverschillen Prijsvraag Prijsvragen werken ook goed bij jongeren Hoeveel werkvormen gebruik ik tijdens de workshop? Korte Kennismaking Uitgangspunt

Nadere informatie

Gedragsproblemen- en gedragsstoornissen bladzijde 1

Gedragsproblemen- en gedragsstoornissen bladzijde 1 Op de voetbalvereniging Reader voor voetbaltrainers met betrekking tot gedragsproblemen- en gedragsstoornissen in en rond het voetbalveld. Janieck Spithoff, 2014 Gedragsproblemen- en gedragsstoornissen

Nadere informatie

Informatie en advies voor de praktijkbegeleider SPECIALE AANDACHT GEVRAAGD VOOR EEN STAGIAIRE MET ADHD IN DE WERKSITUATIE

Informatie en advies voor de praktijkbegeleider SPECIALE AANDACHT GEVRAAGD VOOR EEN STAGIAIRE MET ADHD IN DE WERKSITUATIE Informatie en advies voor de praktijkbegeleider SPECIALE AANDACHT GEVRAAGD VOOR EEN STAGIAIRE MET ADHD IN DE WERKSITUATIE Inzicht, herkennen, handelen Gemiddeld één op de twaalf deelnemers op een ROC heeft

Nadere informatie

03/07/15' ADHD, ODD, CD? Wat moet ik weten en wat kan ik ermee? Programma. Begripsbepaling: Agressie. Begripsbepaling: ODD, CD en ADHD

03/07/15' ADHD, ODD, CD? Wat moet ik weten en wat kan ik ermee? Programma. Begripsbepaling: Agressie. Begripsbepaling: ODD, CD en ADHD ADHD, ODD, CD? Wat moet ik weten en wat kan ik ermee? Woensdag 29 oktober P. Deschamps Begripsbepaling: ODD, CD en ADHD Begripsbepaling: Agressie Disruptive Behavior Disorders (DBD), Disruptieve Gedragsstoornissen

Nadere informatie

AD(H)D. een meetbare hersenfunctiestoornis. A.Haagen, kinderartskinderneuroloog 1

AD(H)D. een meetbare hersenfunctiestoornis. A.Haagen, kinderartskinderneuroloog 1 AD(H)D een meetbare hersenfunctiestoornis 1 Inleiding Wanneer spreken we van ADHD? Hoe stellen we de diagnose? Wat gebeurt er in de hersenen? 2 BEGRIPPEN Attention Deficit Hyperactivity Disorder = Aandachtsstoornis

Nadere informatie

Inzicht in Autisme. Lezing

Inzicht in Autisme. Lezing Inzicht in Autisme Lezing 18-09-2014 FRANS COOLEN ASS Trainer NVA ASS Trainer/coach bij In to Autisme frans.coolen@intoautisme.nl ASS Autisme Spectrum Stoornis Per persoon Per leeftijd In ernst In verschijningsvorm

Nadere informatie

Omgaan met gedrag vanuit contextueel en relationeel perspectief (aan de slag) Waarom zit hij in mijn klas? Ik heb al van alles geprobeerd

Omgaan met gedrag vanuit contextueel en relationeel perspectief (aan de slag) Waarom zit hij in mijn klas? Ik heb al van alles geprobeerd Waarom zit hij in mijn klas? Omgaan met gedrag vanuit contextueel en relationeel perspectief beno.schraepen@ap.be, Incena, studiecentrum Inclusie & Enablement Isos Kenniscentrum O2-project Dit jaar heb

Nadere informatie

Inhoud. 1. Inleiding. 2. Voor de eerste bijles. 3. ADHD en ADD. 4. Dyslexie en Dyscalculie. 5. Autisme. 5.1. Syndroom van Asperger. 5.2.

Inhoud. 1. Inleiding. 2. Voor de eerste bijles. 3. ADHD en ADD. 4. Dyslexie en Dyscalculie. 5. Autisme. 5.1. Syndroom van Asperger. 5.2. Inhoud 1. Inleiding 2. Voor de eerste bijles 3. ADHD en ADD 4. Dyslexie en Dyscalculie 5. Autisme 5.1. Syndroom van Asperger 5.2. PDD- Nos 6. Faalangst 7. Bronnenlijst 1. Inleiding Kinderen met veelvoorkomende

Nadere informatie

SCHEMA S STOORNISSEN KINDERPSYCHIATRIE

SCHEMA S STOORNISSEN KINDERPSYCHIATRIE SCHEMA S STOORNISSEN KINDERPSYCHIATRIE Dyslexie Moeite met de techniek van het lezen en spellen, door problemen om het woordniveau en met als belangrijk kenmerk dat geen echte automatisering van het lezen

Nadere informatie

Handleiding bijles geven aan leerlingen met leer- en gedragsproblemen

Handleiding bijles geven aan leerlingen met leer- en gedragsproblemen Bijlesnetwerk B.V. Internet: www.bijlesnetwerk.nl E- mail: info@bijlesnetwerk.nl Telefoon: 024-6636089 Handleiding bijles geven aan leerlingen met leer- en gedragsproblemen 1 Inhoudsopgave 1. Inleiding

Nadere informatie

Leren luisteren. over opvoeden gesproken - Tips voor ouders

Leren luisteren. over opvoeden gesproken - Tips voor ouders Leren luisteren over opvoeden gesproken - Tips voor ouders? Leren luisteren Grenzen Grenzen zorgen ervoor dat je kind zich veilig en zelfzeker kan voelen. Zo weet hij wat van mama en papa mag en moet hij

Nadere informatie

ODD. Oppositioneel-opstandig gedrag. Pffff, dat doe ik niet voor jou!

ODD. Oppositioneel-opstandig gedrag. Pffff, dat doe ik niet voor jou! 1 Fontys/OSO serie ouderbrochures Module ZO02 ODD Oppositioneel-opstandig gedrag Pffff, dat doe ik niet voor jou! http://www.epimedium.nl/illustraties/agressie%202%20nieuw.gif Randy kan heel lief zijn,

Nadere informatie

V O O R L I C H T I N G. Drs. Fernando Cunha Ontwikkelingspsycholoog Gezondheidspsycholoog (BIG) Kinder- en Jeugdpsycholoog (NIP) Onderwijsspecialist

V O O R L I C H T I N G. Drs. Fernando Cunha Ontwikkelingspsycholoog Gezondheidspsycholoog (BIG) Kinder- en Jeugdpsycholoog (NIP) Onderwijsspecialist V O O R L I C H T I N G Drs. Fernando Cunha Ontwikkelingspsycholoog Gezondheidspsycholoog (BIG) Kinder- en Jeugdpsycholoog (NIP) Onderwijsspecialist w w w. c hild -suppor t -euro pe.c om 1 Zorgen voor

Nadere informatie

Het is alleen maar een gevoel, SEO in de praktijk. Els Ronsse www.psysense.be

Het is alleen maar een gevoel, SEO in de praktijk. Els Ronsse www.psysense.be Het is alleen maar een gevoel, SEO in de praktijk Els Ronsse www.psysense.be Van alle tijden, en van alle mensen EO is behoorlijk universeel: wij, VB, NB, autisme, VB én autisme, NB en autisme Emotionele

Nadere informatie

Werkstuk Anders Werkstuk over ADHD

Werkstuk Anders Werkstuk over ADHD Werkstuk Anders Werkstuk over ADHD Werkstuk door J. 1065 woorden 28 januari 2013 4,9 36 keer beoordeeld Vak Anders ADHD 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. Inleiding Klachten Oorzaken Voordelen van ADHD Medicatie Verhaal

Nadere informatie

Wanneer de vlag de lading niet meer dekt: over het gebruik van labels voor stoornissen

Wanneer de vlag de lading niet meer dekt: over het gebruik van labels voor stoornissen Wanneer de vlag de lading niet meer dekt: over het gebruik van labels voor stoornissen Het moeilijke kind stelt ons vragen: Wie is de volwassene is die hem of haar zo moeilijk vindt? Met welke ver(w)achtingen

Nadere informatie

Wat is 'straatcultuur'?

Wat is 'straatcultuur'? Wat is 'straatcultuur'? In onze samenleving botst bij de politie, in het onderwijs, in zwembaden, op straat en bijvoorbeeld in het openbaar vervoer de norm van de 'burgerlijke' cultuur met die van de 'straatcultuur'.

Nadere informatie

SPECIALE AANDACHT GEVRAAGD. Informatie en advies voor de praktijkbegeleider

SPECIALE AANDACHT GEVRAAGD. Informatie en advies voor de praktijkbegeleider Informatie en advies voor de praktijkbegeleider SPECIALE AANDACHT GEVRAAGD VOOR EEN STAGIAIRE MET AUTISME (PDD-NOS EN SYNDROOM VAN ASPERGER) IN DE WERKSITUATIE Inzicht, herkennen, handelen Gemiddeld één

Nadere informatie

ZORGELOOS OP UITJE, VOOR OUDERS EN BEGELEIDING VAN AUTISTISCHE KINDEREN

ZORGELOOS OP UITJE, VOOR OUDERS EN BEGELEIDING VAN AUTISTISCHE KINDEREN ZORGELOOS OP UITJE, VOOR OUDERS EN BEGELEIDING VAN AUTISTISCHE KINDEREN Inhoud: - Zorgeloos op uitje -Wat is autisme? - Wat houd een uitje precies in? - 15 TIPS om uw uitje tot een succes te maken Marinka

Nadere informatie

Kinderneurologie.eu ADHD. www.kinderneurologie.eu

Kinderneurologie.eu ADHD. www.kinderneurologie.eu ADHD Waar staat de afkorting ADHD voor? De letters ADHD staan voor de engelse woorden Attention Deficit - Hyperactivity Disorder. In het Nederlands vertaald betekent dat een aandoening die gekenmerkt wordt

Nadere informatie

Advanced Therapy. Orthopedagogiek. Charlotte Stoop Ibtisam Rizkallah

Advanced Therapy. Orthopedagogiek. Charlotte Stoop Ibtisam Rizkallah Advanced Therapy Orthopedagogiek Charlotte Stoop Ibtisam Rizkallah 06-44464540 026-3891964 info@advancedtherapy.nl Inhoudsopgave 1. WAT DOET DE ORTHOPEDAGOOG?... 2 2. MOGELIJKE INDICATIES... 3 3. BEHANDELAANBOD...

Nadere informatie

Hersenstichting Nederland. Autismespectrumstoornissen

Hersenstichting Nederland. Autismespectrumstoornissen Hersenstichting Nederland Autismespectrumstoornissen 1 Autismespectrumstoornissen Een autismespectrumstoornis (ASS) is een ontwikkelingsstoornis waarbij de informatieverwerking in de hersenen verstoord

Nadere informatie

1. Let er op óf de ander een hand wil geven. 2. Geef een zachte ( respectvolle ) hand. 3. Kijk de ander niet ( brutaal ) in de ogen

1. Let er op óf de ander een hand wil geven. 2. Geef een zachte ( respectvolle ) hand. 3. Kijk de ander niet ( brutaal ) in de ogen 1. Loop met bijna gestrekte arm op de ander af 2. Geef uw réchterhand 3. Buig uw elleboog als u vlakbij bent 4. Aankijken, wegkijken en dan weer aankijken 5. Houd uw hand vertikaal 6. Bots met de oksel

Nadere informatie

Antwerpen. Leren luisteren

Antwerpen. Leren luisteren Antwerpen Leren luisteren Luisteren, hoe leren kinderen dat? Grenzen Grenzen zorgen ervoor dat je kind veiligheid en zekerheid ervaart. Zo weet hij wat mag van mama en papa en moet hij niet steeds aftoetsen

Nadere informatie

Autismespectrumstoornis. SPV REGIOBIJEENKOMST MIDDEN NEDERLAND Mandy Bekkers

Autismespectrumstoornis. SPV REGIOBIJEENKOMST MIDDEN NEDERLAND Mandy Bekkers Autismespectrumstoornis SPV REGIOBIJEENKOMST MIDDEN NEDERLAND 19-10-2016 Mandy Bekkers (mandybekkers@hotmail.com) Waarschuwing vooraf! 2 Geschiedenis Autos (Grieks: zelf) 1937-1940: Term autisme 1943 &

Nadere informatie

Ontwikkelingsproblemen bij kinderen in de huisartsenpraktijk

Ontwikkelingsproblemen bij kinderen in de huisartsenpraktijk Ontwikkelingsproblemen bij kinderen in de huisartsenpraktijk Signalen van kind en ouders Chris2ne Weenink en Emma van Daalen Huisarts en Psychiater (poten2ële) belangenverstrengeling Voor bijeenkomst mogelijk

Nadere informatie

PROTOCOL GEDRAGSREGELS & GEDRAGSPROBLEMEN

PROTOCOL GEDRAGSREGELS & GEDRAGSPROBLEMEN PROTOCOL GEDRAGSREGELS & GEDRAGSPROBLEMEN Inhoud 1. Inleiding... 2 2. Moeilijk gedrag van leerlingen... 3 2.1 Preventief omgaan met ongewenst gedrag... 3 2.2. Gedragsproblemen... 3 2.3 Gedragsstoornissen...

Nadere informatie

Workshop voorbereiden Authentieke instructiemodel

Workshop voorbereiden Authentieke instructiemodel Workshop voorbereiden Authentieke instructiemodel Workshop voorbereiden Uitleg Start De workshop start met een echte, herkenbare en uitdagende situatie. (v.b. het is een probleem, een prestatie, het heeft

Nadere informatie

Kindergeneeskunde ADHD

Kindergeneeskunde ADHD Kindergeneeskunde ADHD Dit boekje is een korte beschrijving over ADHD. Het is geschreven voor ouders die op de polikliniek kindergeneeskunde komen en voor het eerst horen over ADHD. Rondrennen, de aandacht

Nadere informatie

Inleiding. Autisme & Communicatie in de sport

Inleiding. Autisme & Communicatie in de sport Sanne Gielen Inleiding Starten met een nieuwe sport is voor iedereen spannend; Hoe zal de training eruit zien? Zal de coach aardig zijn? Heb ik een klik met mijn teamgenoten? Kán ik het eigenlijk wel?

Nadere informatie

Psychiatrie: ADHD. Dit thema gaat over ADHD als voorbeeld van een concentratie of aandachtsstoornis.

Psychiatrie: ADHD. Dit thema gaat over ADHD als voorbeeld van een concentratie of aandachtsstoornis. DC 13 Psychiatrie: ADHD 1 Inleiding Dit thema gaat over ADHD als voorbeeld van een concentratie of aandachtsstoornis. Beroepscontext: als onderwijsassistent kun je ingezet worden in het werken met leerlingen

Nadere informatie

7.1. Werkstuk door een scholier 2301 woorden 3 februari keer beoordeeld. Nederlands. 1. Wat is Autisme?

7.1. Werkstuk door een scholier 2301 woorden 3 februari keer beoordeeld. Nederlands. 1. Wat is Autisme? Werkstuk door een scholier 2301 woorden 3 februari 2004 7.1 134 keer beoordeeld Vak Nederlands 1. Wat is Autisme? Er bestaat eigenlijk geen goede uitleg van autisme Volgens het woordenboek is het 'een

Nadere informatie

AD(H)D bij Volwassenen

AD(H)D bij Volwassenen AD(H)D bij Volwassenen https://youtu.be/fgssoj-tbsa JASPER'S REAL LIFE DSM IV-TR naar DSM 5 1950 DSM I Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders 2013 DSM 5 X DSM IV-TR naar DSM 5 Belangrijke

Nadere informatie

Informatie en advies voor docenten SPECIALE AANDACHT GEVRAAGD VOOR DEELNEMERS MET AUTISME IN HET MIDDELBAAR BEROEPSONDERWIJS

Informatie en advies voor docenten SPECIALE AANDACHT GEVRAAGD VOOR DEELNEMERS MET AUTISME IN HET MIDDELBAAR BEROEPSONDERWIJS Informatie en advies voor docenten SPECIALE AANDACHT GEVRAAGD VOOR DEELNEMERS MET AUTISME IN HET MIDDELBAAR BEROEPSONDERWIJS Inzicht, herkennen, handelen Gemiddeld één op de twaalf deelnemers op een ROC

Nadere informatie

Sociaal onhandig: aangeboren of (niet) geleerd

Sociaal onhandig: aangeboren of (niet) geleerd artikel uit Mobiel 6, december 2000/januari 2001 Sociaal onhandig: aangeboren of (niet) geleerd rubriek: Vreemd gedrag!? Door: Pim Steerneman, hoofd Centraal Coördinatiepunt Autisme Zuid-Limburg MENNO

Nadere informatie

Autisme en een verstandelijke beperking 20 september 2016

Autisme en een verstandelijke beperking 20 september 2016 Autisme en een verstandelijke beperking 20 september 2016 Cecile Blansjaar: orthopedagoog/autisme specialist Gedragskundige Stichting de Waerden Mede oprichter De Sociale Bron Wat is Autisme? In Nederland

Nadere informatie

Gedragsexpert. Doelgroep

Gedragsexpert. Doelgroep Gedragsexpert De Post-HBO opleiding Gedragsexpert heeft tot doel leraren, intern begeleiders en zorgcoördinatoren zo goed mogelijk toe te rusten met kennis, inzichten en vaardigheden op het gebied van

Nadere informatie

Omgaan met Gedragsproblemen

Omgaan met Gedragsproblemen Omgaan met Gedragsproblemen FC Leo te Leens 16 april 2012 Introductie en verwachtingen voorstellen stoornissen werkveld UMCG Sportpark Kardinge PAGINA 2 VAN 26 Introductie en verwachtingen Wat zijn uw

Nadere informatie

Door Andy van den Berg (vakleerkracht op een praktijkschool en een school voor z.m.l.k.) en Tanja Ites (bewegingsconsulent bij sportservice Den

Door Andy van den Berg (vakleerkracht op een praktijkschool en een school voor z.m.l.k.) en Tanja Ites (bewegingsconsulent bij sportservice Den Door Andy van den Berg (vakleerkracht op een praktijkschool en een school voor z.m.l.k.) en Tanja Ites (bewegingsconsulent bij sportservice Den Helder). 1950-1985 Kinderen met specifieke behoeften worden

Nadere informatie

ADHD. Behandelingsstrategieën DSM IV. Diagnostiek. Vragenlijst voor gedragsproblemen bij kinderen (VvGK) ( Attention deficit hyperactivity disorder )

ADHD. Behandelingsstrategieën DSM IV. Diagnostiek. Vragenlijst voor gedragsproblemen bij kinderen (VvGK) ( Attention deficit hyperactivity disorder ) ADHD ( Attention deficit hyperactivity disorder ) Behandelingsstrategieën Evelien Dirks Een ontwikkelingsstoornis Problemen met de concentratieperiode Problemen met de impulsbeheersing Problemen met de

Nadere informatie

Informatie voor patiënten van Ziekenhuis Rijnstate/Zevenaar. Het ADHD-team

Informatie voor patiënten van Ziekenhuis Rijnstate/Zevenaar. Het ADHD-team Informatie voor patiënten van Ziekenhuis Rijnstate/Zevenaar Het ADHD-team Uw kind heeft AD(H)D of er bestaat het vermoeden dat uw kind deze aandachtsstoornis heeft. Op het ADHD-spreekuur van de polikliniek

Nadere informatie

REC Flevoland. Onderwijskundig rapport MBO. voor aanmelding bij de Commissie van Indicatie (CvI) cluster 4. versie 20060304

REC Flevoland. Onderwijskundig rapport MBO. voor aanmelding bij de Commissie van Indicatie (CvI) cluster 4. versie 20060304 REC Flevoland Onderwijskundig rapport MBO voor aanmelding bij de Commissie van Indicatie (CvI) cluster 4 versie 20060304 1. Ondertekening Datum: Naam contactpersoon: Handtekening: Datum: Ondertekening

Nadere informatie

11/21/2018. het nut en nadeel van diagnoses. Ronald Hünneman Rijksuniversiteit Groningen v.chr.

11/21/2018. het nut en nadeel van diagnoses. Ronald Hünneman   Rijksuniversiteit Groningen v.chr. Ronald Hünneman www.ronaldhunneman.com Rijksuniversiteit Groningen 427-347 v.chr. 1 De Ideale Staat Zilver IJzer Brons Goud (volgens Plato) De Ideale Staat Zilver IJzer Brons Goud (volgens Plato) Plato

Nadere informatie

DOORSTROOMFORMULIER VMBO MBO 2014-2015

DOORSTROOMFORMULIER VMBO MBO 2014-2015 DOORSTROOMFORMULIER VMBO MBO 2014-2015 Achternaam: Adres: Woonplaats: Mobiel nummer student: Mobiel nummer ouders/verzorgers vader: moeder: Voornaam: Postcode: Tel. nummer vast: E-mail student: E-mail

Nadere informatie

Van gedragsregulering naar opvoeding

Van gedragsregulering naar opvoeding Van gedragsregulering naar opvoeding Over het voorkomen en aanpakken van ongewenst gedrag Gebruikelijke benadering van gedragsproblemen: een kindgerichte blik (factoren in het kind) Leidt tot classificatie

Nadere informatie

Cure + Care Solutions

Cure + Care Solutions Cure + Care Solutions is hèt landelijk behandel- en expertisecentrum voor complexe psychische aandoeningen en werkt nauw samen binnen een landelijk netwerk van zorginstellingen door het hele land. Cure

Nadere informatie

Wat is ODD? ODD is een gedragsstoornis waarbij kinderen gedurende langere tijd opstandig, negatief en agressief gedrag laten zien.

Wat is ODD? ODD is een gedragsstoornis waarbij kinderen gedurende langere tijd opstandig, negatief en agressief gedrag laten zien. ODD Wat is ODD? ODD is een gedragsstoornis waarbij kinderen gedurende langere tijd opstandig, negatief en agressief gedrag laten zien. Hoe wordt ODD ook wel genoemd? ODD is een afkorting voor de Engelse

Nadere informatie

STOP 4-7 programma. Samen sterker Terug. Pad

STOP 4-7 programma. Samen sterker Terug. Pad STOP 4-7 programma Samen sterker Terug Op Pad STOP 4-7 PROGRAMMA Samen sterker Terug Op Pad Ecologisch (samen) en positief (sterker terug op pad) Een vroeg interventie- of preventieprogramma: kindtraining

Nadere informatie

houd altijd de specifieke leerling met zijn individuele hulpvraag in het achterhoofd

houd altijd de specifieke leerling met zijn individuele hulpvraag in het achterhoofd Sleutelwoord is structuur De school is een uitgelezen plaats om de leerling met het Syndroom van Asperger te leren omgaan met leeftijdgenoten. Goede begeleiding is dan van belang. Docent kunnen veel voor

Nadere informatie

Gedragswaaier. Stephanie de Kroon Margreet Smit Ronald Wiedemeyer

Gedragswaaier. Stephanie de Kroon Margreet Smit Ronald Wiedemeyer Gedragswaaier Stephanie de Kroon Margreet Smit Ronald Wiedemeyer Het drukke kind Het dromerige kind Het faalangstige kind Het opstandige, agressieve kind Het teruggetrokken, sociaal angstige kind Het kind

Nadere informatie

Gedrag en leren van kinderen met psychiatrische problemen en/of gedragsstoornissen. Jan Bijstra (RENN4) Henderien Steenbeek (RUG)

Gedrag en leren van kinderen met psychiatrische problemen en/of gedragsstoornissen. Jan Bijstra (RENN4) Henderien Steenbeek (RUG) Gedrag en leren van kinderen met psychiatrische problemen en/of gedragsstoornissen Jan Bijstra (RENN4) Henderien Steenbeek (RUG) Cluster 1: visueel gehandicapt REGIONALE Cluster 3: lichamelijk en verstandelijk

Nadere informatie

Psychiatrisering en de terreur van het perfecte kind. Prof. Dr. Stijn Vanheule Faculteit Psychologie en Pedagogische Wetenschappen

Psychiatrisering en de terreur van het perfecte kind. Prof. Dr. Stijn Vanheule Faculteit Psychologie en Pedagogische Wetenschappen Psychiatrisering en de terreur van het perfecte kind Psychiatriseren = Het moeilijke kind stelt de volwassene vragen: Wie is de volwassene is die hem of haar zo moeilijk vindt? Met welke ver(w)achtingen

Nadere informatie

Informatie en advies voor docenten SPECIALE AANDACHT GEVRAAGD VOOR DEELNEMERS MET ADHD IN HET MIDDELBAAR BEROEPSONDERWIJS

Informatie en advies voor docenten SPECIALE AANDACHT GEVRAAGD VOOR DEELNEMERS MET ADHD IN HET MIDDELBAAR BEROEPSONDERWIJS Informatie en advies voor docenten SPECIALE AANDACHT GEVRAAGD VOOR DEELNEMERS MET ADHD IN HET MIDDELBAAR BEROEPSONDERWIJS Inzicht, herkennen, handelen Gemiddeld één op de twaalf deelnemers op een ROC heeft

Nadere informatie

Beste ouders/verzorgers,

Beste ouders/verzorgers, INTAKEFORMULIER Parel 9 t/m 12 School Alex Beste ouders/verzorgers, Dit intakeformulier is bedoeld om die informatie te verkrijgen die wij nodig hebben om nieuwe kleuters zo goed mogelijk op te vangen

Nadere informatie

TIPS VOOR HET CORRIGEREN VAN JONGEREN IN DE STRAATCULTUUR.

TIPS VOOR HET CORRIGEREN VAN JONGEREN IN DE STRAATCULTUUR. TIPS VOOR HET CORRIGEREN VAN JONGEREN IN DE STRAATCULTUUR. Wat is straatcultuur? In onze samenleving botst bij de politie, in het onderwijs, in zwembaden, op straat en in het openbaar vervoer de norm van

Nadere informatie

Het syndroom van Down en autisme duel of dual? Yvette Dijkxhoorn

Het syndroom van Down en autisme duel of dual? Yvette Dijkxhoorn Het syndroom van Down en autisme duel of dual? Yvette Dijkxhoorn Diagnostiek 1. Screening 2. Individueel descriptieve diagnostiek 3. Begeleiding en Behandeling Autismespectrumstoornissen VROEGE ONTWIKKELING

Nadere informatie

Late fouten in het taalbegrip van kinderen

Late fouten in het taalbegrip van kinderen 1 Late fouten in het taalbegrip van kinderen Petra Hendriks Hoogleraar Semantiek en Cognitie Center for Language and Cognition Groningen Rijksuniversiteit Groningen 2 De misvatting Actief versus passief

Nadere informatie

Informatie en advies voor ouders

Informatie en advies voor ouders Geweld in huis raakt kinderen Informatie en advies voor ouders 1 2 Wist u dat de gevolgen van het zien of horen van geweld in het gezin net zo groot zijn als zelf geslagen worden? Ook als het geweld gestopt

Nadere informatie

Leer- en leesproblemen

Leer- en leesproblemen Visuele training voor Leer- en leesproblemen De enige manier om informatie op te nemen is via onze zintuigen. De informatie op school/werk wordt tegenwoordig voor het overgrote deel visueel aangeboden

Nadere informatie

GEDRAGSCODE NICOLAASSCHOOL TE ZANDVOORT

GEDRAGSCODE NICOLAASSCHOOL TE ZANDVOORT GEDRAGSCODE NICOLAASSCHOOL TE ZANDVOORT Achtergrond en doelstellingen Zoals in de visie op onderwijs van de Nicolaasschool staat aangegeven, vinden we het heel belangrijk om op school een pedagogisch klimaat

Nadere informatie

Nederlandse Samenvatting

Nederlandse Samenvatting Nederlandse Samenvatting Nederlandse Samenvatting Dit proefschrift gaat over de oorzaken van het vóórkomen van symptomen van autisme spectrum stoornissen (ASD) bij kinderen met een aandachtstekort stoornis

Nadere informatie

Agressie in de apotheek

Agressie in de apotheek Agressie in de apotheek Samenvatting ADHD Agressie in de apotheek 1/4 Deze cursus is bestemd voor apotheekmedewerkers die direct contact hebben met klanten. Het doel van de cursus is de deelnemers inzicht

Nadere informatie

Deel I Wat we weten over de stoornis ADHD

Deel I Wat we weten over de stoornis ADHD Inhoud Inleiding 12 Deel I Wat we weten over de stoornis ADHD Hoofdstuk 1 Kenmerken van ADHD 1.1 De basiskenmerken 16 1.2 Aandachts- en concentratiestoornissen 17 1.3 Impulsiviteit 17 1.4 Hyperactiviteit

Nadere informatie

Kinderneurologie.eu. Het foetaal alcohol syndroom. www.kinderneurologie.eu

Kinderneurologie.eu. Het foetaal alcohol syndroom. www.kinderneurologie.eu Het foetaal alcohol syndroom Wat is het foetaal alcohol syndroom? Het foetaal alcohol syndroom is een combinatie van aangeboren afwijkingen bij een baby die veroorzaakt zijn door alcohol gebruik van de

Nadere informatie

VOORTGEZET ONDERWIJS MBO

VOORTGEZET ONDERWIJS MBO DOORSTROOMDOSSIER VOORTGEZET ONDERWIJS MBO 2009-2010 Achternaam: Adres: Woonplaats: Mobiel nummer: Voornaam: Postcode: Tel. nummer: E-mail: Gewenste opleiding: Crebonummer: Naam college: Instroom leerjaar:

Nadere informatie

Gedragsprotocol. Gedragsprotocol

Gedragsprotocol. Gedragsprotocol Gedragsprotocol 1 Inleiding De gangbare naam voor dit gedragsprotocol is pestprotocol. Echter; in dit protocol omschrijven we niet alleen hoe te handelen in geval van pesten. We geven er de voorkeur aan

Nadere informatie

Geweld in huis raakt kinderen. Informatie en advies voor ouders. huiselijkgeweldwb.nl 0900 126 26 26. 5 cent per minuut

Geweld in huis raakt kinderen. Informatie en advies voor ouders. huiselijkgeweldwb.nl 0900 126 26 26. 5 cent per minuut Geweld in huis raakt kinderen Informatie en advies voor ouders Grafisch ontwerp: Ontwerpstudio 2 MAAL EE Bij huiselijk geweld tussen (ex-)partners worden kinderen vaak over het hoofd gezien. Toch hebben

Nadere informatie

Opleidingscyclus Winkelveiligheid 2014 Workshop 1 Diefstal door collega s: hoe stel je het vast en hoe ga je ermee om?

Opleidingscyclus Winkelveiligheid 2014 Workshop 1 Diefstal door collega s: hoe stel je het vast en hoe ga je ermee om? Opleidingscyclus Winkelveiligheid 2014 Workshop 1 Diefstal door collega s: hoe stel je het vast en hoe ga je ermee om? Hoe omgaan met moeilijke situaties? Hoe pak ik conflicten en agressie aan? David De

Nadere informatie

Zo te zien is er met Mike niets aan de hand. Toch is hij anders dan anderen. Hij kan urenlang tikken op zijn favoriete voorwerpen.

Zo te zien is er met Mike niets aan de hand. Toch is hij anders dan anderen. Hij kan urenlang tikken op zijn favoriete voorwerpen. Autisme Zo te zien is er met Mike niets aan de hand. Toch is hij anders dan anderen. Hij kan urenlang tikken op zijn favoriete voorwerpen. Op andere mensen reageert hij niet. Zijn ouders dachten eerst

Nadere informatie

BPV-WEGWIJZER: VERDIEPING DEELNEMERS MET EEN BEPERKING december 2011

BPV-WEGWIJZER: VERDIEPING DEELNEMERS MET EEN BEPERKING december 2011 1 SAMENVATTING Deelnemers die anders zijn vanwege afwijkend gedrag of een bepaalde ontwikkeling, hebben in veel gevallen een speciale aanpak nodig en dit kan van invloed zijn op de begeleidingsvorm tijdens

Nadere informatie

IK ZOU DIT BESLIST NIET LEZEN.

IK ZOU DIT BESLIST NIET LEZEN. IK ZOU DIT BESLIST NIET LEZEN. Louis Janssen December 2013 1 Inhoudsopgaven. Voorwoord. Pagina 2 Mijn kind heeft autisme en knalt eruit. Pagina 3 Wat doet Ambulant Spoedeisende Hulp. Pagina 4 Maar hoe

Nadere informatie