Boekverslag Nederlands Een lege plek om te blijven door Rutger Kopland

Transcriptie

1 Boekverslag Nederlands Een lege plek om te blijven door Rutger Kopland Boekverslag door een scholier 3040 woorden 24 april ,4 27 keer beoordeeld Auteur Genre Rutger Kopland Poëzie Eerste uitgave 1975 Vak Nederlands Gedichtenbundel: Een lege plek om te blijven. Rutger Kopland Beschrijvingsopdracht Rutger Kopland maakt in zijn gedichtenbundels vaak gebruik van dezelfde thema s. Een aantal van die thema s zijn (speelgoed)paarden, katten, oude (land)huizen, mist en regen, gras, verwijzingen naar natuurlijke elementen en het verleden. De titel van de bundel Een lege plek om te blijven komt ook voor in een van zijn gedichten. In dat gedicht zegt hij dat hij graag een lege plek voor iemand wil zijn om te blijven. Omdat hij deze zin als titel heeft gebruikt, zal hij dit wel willen bereiken door zijn bundel. Het motto van de bundel is; Als je niet elke dag met een stok in je ziel roert, dan vries je dicht dit motto heeft Rutger Kopland van Gerrit Krol. Hiermee wordt bedoeld dat je bij jezelf steeds datgene naar boven moet halen wat in je leeft, en dit moet je tot uitdrukking brengen. Waarschijnlijk heeft Rutger Kopland dit ook gedaan, en is deze dichtbundel het resultaat. Verwerkingsopdracht Boven het dak buigen de bomen zich nog krom als grootmoeders boven een bed. Als wij door de kamers lopen mompelt en zucht het vage gebeden en verhalen. Langs de beslagen ramen druppelen onze namen langzaam naar beneden. Hier woonden wij en zullen wij Pagina 1 van 8

2 niet meer komen. In dit gedicht wordt afscheid genomen van een plek en een tijd, de plek is waarschijnlijk het oude huis, en de tijd waarschijnlijk de jeugd. Aan de plek zit waarschijnlijk een verhaal vast, een verleden het verhaal komt weer terug als wij er lopen. De tijd waar het over gaat doet je denken aan een verleden waarin alles nog beschermd was. Dit is kenmerkend voor Rutger Kopland, want zoals ik hier boven al heb staan is het verleden een veel voorkomend thema van hem. Kenmerken poëzie IX Er is geen ellende meer onder de mensen, bier en gelach tot diep in de nacht. Verdriet is voor tragische helden, zodoende. Nee, er is zeer veel geluk tegenwoordig, Vergeten zijn de zieke klassieken, de geheime Idylles van Hermans, Lermontov, Céline. Wij hadden vrienden die ons verrieden, wij hadden minnaars die ons haatten, wij hebben een koud vuur in ons lichaam. Zo eenvoudig is het: uit de nacht komt niemand terug. Onze dromen zullen wijken Voor de feiten, nooit andersom, nooit andersom Kenmerken van poëzie die in dit gedicht zijn te herkennen zijn: Het gedicht is verdeeld in strofen, elke strofe is weer verdeeld in drie regels, dus elke strofe bestaat uit een terzet. Bij regel vijf, acht en elf is sprake van enjambement. Stijlfiguren en beeldspraak XII Geef mij maar de brede, de trage rivieren de bewegingen die je niet ziet maar vermoedt, de drinkende wilgen, zinloze dijken, een doodstille stad aan de oever. Geef mij maar de winter, het armoedige landschap, de akker zonder het teken van leven, de kracht van krakende heide. Pagina 2 van 8

3 Geef mij maar de kat als hij kijkt voor hij springt, om te vechten, te vluchten, te paren, te jagen, als hij kijkt. Geef mij maar een paard in galop, maar Op zijn zij in het gras. Geef mij maar een vraag en geen antwoord. In dit gedicht is sprake van parallellisme, want elke strofe begint met: Geef mij maar. Verder zie je in de 1e strofe de drinkende wilgen dit zou je een personificatie kunnen. En in de laatste regel van de eerste strofe staat, de doodstille stad, dat zou een hyperbool kunnen zijn. De doodstille stad is waarschijnlijk een sterke overdrijving, want het kan wel stil zijn in de stad, maar doodstil is overdreven. In de tweede strofe staat de akker zonder teken van leven de dichter beschrijft hier de akker zonder enig teken van leven, je moet er zelf een beeld bij vormen, waarschijnlijk is dat beeld een akker in de winter. In de derde strofe kun je een opsomming vinden, er worden verschillende handelingen van de kat opgesomd. In de vierde strofe is er ook sprake van herhaling, want er wordt twee keer gezegd, geef mij maar, dit zinnetje staat al bij elke strofe aan het begin, maar hier wordt het twee keer in een strofe genoemd. Opvallend is dan nog dat de laatste regel uit één zin bestaat. Ik denk dat hij dit heeft gedaan om op die zin de nadruk te leggen. II Over het weiland valt uit lampen licht als dunne sneeuw. Wie in dit gras nog leeft zal spoedig sterven van de drank. Ze kijkt vergeefs naar sterren, boven en buiten het feest is niets dan duisternis. Dat je weg zou gaan is alles zegt ze, wat ik van je wis; ze veegt het gras uit haar gezicht. En in dit licht zit zoveel nacht nu, dat het gras oud wordt en grijs en haar gezicht begint te slapen als een vreemde door een koud vuur beschenen steen. In dit gedicht heb ik de volgende stijlfiguren en beeldspraak gevonden. In de eerste strofe vergelijkt hij lampen licht met dunne sneeuw. Dit is dus een vergelijking waarin zowel object als beeld worden beschreven. In de vierde strofe staat in dit licht zit zoveel nacht dit is een tegenstelling, je zou dit ook een metafoor kunnen noemen, je moet hier zelf een beeld bij maken. Verder is er sprake van personificatie in de zin dat het gras oud wordt en grijs en haar gezicht begint te slapen Het gras wordt hier vergeleken met een oud mens. In de laatste strofe zit een vergelijking met als, haar gezicht begint te slapen als een Pagina 3 van 8

4 vreemde door een koud vuur beschenen steen. Er wordt verteld hoe haar slapende gezicht er uit ziet. Verder zit er in die strofe een paradox namelijk koud vuur. Opvallend is dat in deze dichtbundel vaak gebruik wordt gemaakt van personificatie. In deze beide gedichten kwam dat er al uit, maar Rutger Kopland gebruikt dit nog veel vaker. Verder maakt hij gebruik van vergelijkingen, vaak legt hij deze uit, maar dat doet hij niet altijd. Rutger Kopland zal wel gebruik gemaakt hebben van vergelijkingen, zodat de lezer een beter beeld krijgt van wat hij bedoelt. Op die manier zorgt hij ervoor dat je je duidelijk kunt voorstellen welke, emotie hij wil uitdrukken. Taalgebruik Ironie: Rutger Kopland maakt in zijn dichtbundel gebruik van ironie, een voorbeeld hiervan is gedicht IX, het gedicht begint met: er is geen ellende meer onder de mensen, bier en gelach tot diep in de nacht. Verdriet is voor tragische helden zodoende. de volgende strofe begint dan met Nee, er is zeer veel geluk tegenwoordig, vergeten zijn de zieke klassieken In de eerste strofe zegt hij dat er geen ellende meer is, dan komt hij met argumenten waarom er geen ellende meer is, terwijl je deze voorbeelden juist met ellende associeert. Zo kun je dus zien dat hij dit ironisch bedoeld. Het zelfde geldt in de volgende strofe, daar zegt hij: Nee er is zeer veel geluk tegenwoordig, vergeten zijn de zieke klassieken, de geheime idylles van Hermans, Lermontov, Céline. Hij laat hier merken, dat hij dit juist geen geluk vindt. Ook in het laatste gedicht laat hij ironie merken. Het laatste gedicht bestaat uit één strofe en gaat als volgt: Als ik even, nogmaals, de samenvatting mag geven want anders komen we natuurlijk niet verder. De ironie is dat er helemaal geen samenvatting komt. Ambiguïteit: Volgens mij wordt er wel gebruik gemaakt van ambiguïteit, maar ik kon het lang niet in elk gedicht ontdekken. Maar in bijvoorbeeld gedicht nr. V staat in de laatste strofe: Zijn ogen volgen de roestige rails langzaam het vredige landschap in. Roestige rails, zou een ambiguïteit kunnen zijn. Hij zou hier gewoon trein rails kunnen bedoelen, maar het zou ook zo kunnen zijn dat de hoofdpersoon in dit gedicht in de gevangenis zit. En dat de roestige rails voor tralies staan. Wat je volgens mij ook ambiguïteit kunt noemen, dat is in gedicht nr. XVI daar staat in de eerste strofe: Ik verlang zo naar vuur en naar drank. Je zou kunnen zeggen dat de persoon verlangt naar vuur, maar je zou ook kunnen zeggen dat vuur staat voor roken. Zeker omdat het in combinatie staat met drank. Thematiek Een belangrijk thema in deze gedichtenbundel is verlatenheid. In veel gedichten gaat het over iemand die alleen achter blijft. Een voorbeeld is het eerste gedicht, dat gaat over een boer en boerin die dood zijn de kat blijft alleen achter. Er staat Ik ben de kat in dit huis, ze zijn weg de kat is dus alleen achter gebleven. Je kunt in gedicht twee ook goed zien, dat verlatenheid een belangrijke rol speelt. Er staat namelijk dat je weg zou gaan is alles zegt ze, wat ik van je wist; Het is duidelijk dat de hoofdpersoon verlaten achter blijft. Nog duidelijker is het in gedicht nr. V daar staat het volgende ze hebben hem verlaten. Nog een thema dat Rutger Kopland vaak gebruikt is oud, versleten worden. In zijn gedichten worden dingen vaak oud een gaan ze verslijten. Meestal zijn de objecten die hij beschrijft vroeger veel gebruikt, maar nu zijn ze oud en versleten. Of hij hiermee verwijst naar het leven van een mens dat weet ik niet Pagina 4 van 8

5 zeker. Een voorbeeld is gedicht nr. XI in dit gedicht gaat het over een speelgoedpaard wat vroeger veel gebruikt werd, maar wat nu tussen het andere speelgoed ligt. Het paard is kapot, het heeft nog maar een oog en zit onder het stof. In gedicht XIX kun je ook kenmerken vinden van dit thema, het gaat in de tweede strofe over een kabouter die in de tuin staat, die komt onder het mos en vocht te zitten.de kabouter wordt oud en begint te verslijten. In sommige gedichten kan hij ook nog weer laten merken dat hij vindt dat de oude versleten objecten, nog weer opnieuw gebruikt moeten worden. Zoals in dat gedicht over het speelgoedpaard een nieuw kind en nieuwe wieltjes zal hij krijgen, hij zal meegaan met zijn tijd. Drie gedichten uitvoerig beschrijven. 1 Titel: XI dichter: Rutger Kopland XI Hij is een echt paard, hij is echt dood, de mensen hebben hem lief gehad. Zij zullen hem vinden, één oog kijkend in de raggen en het stof, Het andere over beren, treinen en konijnen naar de trap. Hij wacht. Een nieuw kind en nieuwe wieltjes zal hij krijgen, hij zal meegaan Met zijn tijd. Als de mensen die hier wonen zijn gestorven. 2 Het gaat over een oud speelgoedpaard, dat nu op zolder ligt. Het paard heeft zijn beste tijd gehad en ligt nu op zolder oud te worden, het gaat langzaam kapot. Het is geen moeilijk gedicht, je kunt na een paar keer doorlezen wel begrijpen wat de dichter ermee bedoelt. 3 Ik vind de tweede strofe belangrijk, hierin wordt duidelijk dat het paard oud en versleten is. In de vierde strofe wordt duidelijk dat het paard wacht op vernieuwing dat het gemaakt zal worden en weer bij een nieuw kind zal terecht komen. Ik denk dat het onderwerp het volgende is, het paard is oud en versleten, maar wacht op nieuw leven. 4 In de derde strofe wordt beeldspraak toegepast, er wordt gepraat over beren, treinen en konijnen. Hiermee wordt waarschijnlijk gewoon speelgoed bedoeld, maar op deze manier krijgt de lezer alleen het beeld, en moet hij zelf het object bepalen. Het gedicht is ingedeeld in strofen er is sprake van distichon. Waarom het zo in strofen is verdeeld zou ik niet weten. De dichter maakt wel gebruik van enjambement, in Pagina 5 van 8

6 elke strofe is de eerste regel een enjambement. In de eerste strofe krijgt dood de nadruk, het enjambement zorgt er ook voor dat in de vijfde strofe met zijn tijd de nadruk krijgt. 5 In dit gedicht zit geen rijm. Het gedicht is verdeeld in strofen, die strofen bestaan weer uit distichon. 6 Volgens mij is in dit gedicht het thema: oud en versleten. Het paard ligt nu op zolder, het is oud en versleten, vroeger werd het nog gebruikt, en de mensen hebben hem lief gehad. Hij ligt nu op zolder te wachten tot de mensen zijn gestorven, zodat hij nieuwe wieltjes krijgt en bij een nieuw kind terecht komt, en een nieuw leven krijgt. 8 Het is geen moeilijk gedicht, het is wel duidelijk dat het over een speelgoed paard gaat. Ik vind dat het wel mooi is beschreven dat het paard eerst nog jong was en veel gebruikt werd en dat het nu oud is en ongebruikt op zolder ligt te wachten, tot er iets nieuws mee gebeurd. 1 Titel: I Dichter Rutger Kopland I Boven het hooi hangt de boer in de balken. In de sneeuw ligt de blote boerin. Onder de warme vacht van het dak heeft het varken vergeefs gewacht op slobber en slacht Wat is er gebeurd. Dit is heel erg, dit is een gedicht waarin de boer, de boerin en het varken Sterven. Als een leeg nest in de winter is warmte. Ik ben de kat in dit huis, ze zijn weg, Maar ik hou van de plek waar ik lag. 2 Mijn eerste indruk is dat het een beetje een vreemd gedicht is, je moet het een paar keer lezen voor dat je echt snapt wat de dichter wil duidelijk maken met dit gedicht. Ik had niet echt een indruk waar het gedicht over zou gaan, want er zat geen titel bij en na het lezen van de eerste drie woorden had ik ook nog niet echt een duidelijk idee. 3 De 4e strofe begint met Sterven dit woord lijkt mij wel belangrijk, want het hoort eigenlijk bij aan de Pagina 6 van 8

7 vorige zin, maar het staat aan het begin van een nieuwe strofe, met een hoofdletter. Dan staat er nog Ik ben de kat in dit huis, ze zijn weg, Dit is ook een belangrijk stuk, want de kat is verlaten door de anderen die ook in dat huis woonden. Maar dan staat er in de laatste strofe Maar ik houd van de plek waar ik lag. het maakt de kat eigenlijk niet uit wat er gebeurd is. Het onderwerp is alleen over blijven, iedereen die bij de kat in huis heeft gewoond sterft en de kat blijft alleen over. 4 In strofe vier wordt gezegd, Als een leeg nest in de winter is warmte hier is sprake van beeldspraak, een vergelijking met als. Er wordt verteld wat warmte is en het voorbeeld is een leeg nest in de winter. De zinsbouw is behoorlijk lastig, want er wordt nogal vaak gebruik gemaakt van enjambement. Dit leest lastig, maar het wordt dan wel duidelijk waar de nadruk ligt. 5 Er zit één regel in die een beetje rijmt dat is in de tweede strofe heeft het varken vergeefs gewacht op slobber en slacht gewacht en slacht dat rijmt, dit is ook het enige wat ik aan rijm in dit gedicht heb kunnen vinden. In die zin zit ook nog een alliteratie namelijk slobber en slacht. De rijm en de alliteratie hebben volgens mij geen bepaalde functie. 6 Het onderwerp is verlatenheid, de kat is in dit gedicht alleen overgebleven, de boer de boerin en het varken sterven. En de kat blijft alleen over, de kat is dus verlaten. 7 Ik had geen verwachtingen. 8 Het gedicht zet je aan tot nadenken. Je wilt weten hoe het kan dat die boer en boerin zijn overleden. Verder vind ik het een vreemd gedicht, ik zou niet weten wat de dichter hier nou duidelijk mee wil maken. Hij zegt dat de boer, boerin en het varken zijn overleden en de kat blijft alleen over. Ik zie hier niet echt een dieperliggende gedachte in. 1 Titel: XXI Dichter: Rutger Kopland XXI Op haar daken groeien gras en eeuwig leven, er moeten gauw weer mensen komen wonen. De balustrades worden door de wingerd langzaam afgebroken, aan de kozijnen vreten rozen, op de muren staat al kut en I was here. Als je alleen nog wordt bezocht door vreemdelingen en het in alle kamers regent als het regent. Pagina 7 van 8

8 Als ik de eerste regel heb gelezen heb ik al wel een vermoeden waar het over zal gaan, namelijk over iets wat oud is, omdat er staat dat er op het dak gras groeit, en eeuwig leven. 2 Het gedicht gaat over een huis wat leegstaat, het huis staat te verloederen, van dat verloederen wordt in het gedicht voorbeelden gegeven. Het mooie aan het gedicht vind ik dat er zulke kenmerkende voorbeelden worden gegeven van een gebouw dat niet meer gebruikt wordt. Namelijk dat het onder de graffiti zit. 3 er moeten gauw weer mensen komen wonen. Dit vind ik een belangrijke zin in dit gedicht. Het is belangrijk omdat je anders niet zou weten dat het huis leeg stond. Maar deze zin past ook goed bij het thema. Ik had dit gedicht eerder al onderverdeeld in het thema verlaten en oud. Vaak gaat het bij die thema s over een object, in dit geval een huis, dat vroeger werd gebruikt, en wat nu leegstaat, en verloedert.in dit gedicht kun je dan weer merken dat het huis nog weer gebruikt moet gaan worden. Dat kun je dus goed merken door de tweede zin van de eerste strofe. 4 Ik kan in dit gedicht niet een duidelijk voorbeeld van beeldspraak vinden. De zinsbouw is net zoals bij het vorige gedicht; de regels lopen door, er is dus sprake van enjambement. Het gedicht is opgedeeld in strofen, de strofen bestaan weer uit twee zinnen, distichon. Ik dacht eerst dat de functie van de strofen was, dat elke strofe een eigen onderwerpje had, maar omdat de regels ook doorlopen van de ene strofe naar de ander lijkt mij dat niet het geval. Dus zou ik niet weten wat de functie van de witregels is. 5 Net zoals in de vorige twee gedichten is in dit gedicht geen rijm te vinden. Waarom de dichter er voor gekozen heeft om geen gebruik van rijm te maken zou ik niet weten, misschien vond hij het op deze manier gemakkelijker. 6 Zoals ik al bij punt drie heb gezegd denk ik dat het thema van dit gedicht is het oud worden en daarmee gepaard gaand het verloederen van het huis. Toch vindt de dichter dat het huis nog weer zijn functie moet terugkrijgen. 7 Mijn verwachtingen kwamen voor een deel uit, het gaat wel over een oud gebouw, maar er staat ook in dat het gebouw zijn functie terug moet krijgen. Dit had ik eerst niet gedacht. 8 Ik vind dit een mooi gedicht. Er wordt op een hele duidelijke kenmerkende manier duidelijk gemaakt hoe een leegstaand huis er uit ziet, onder geklad met graffiti, de kozijnen verroten en op het dak groeit gras. Als je een gebouw of huis ziet wat lange tijd leeg heeft gestaan voldoet het meestal wel aan deze kenmerken. Ik vind dat de dichter dit mooi heeft verwoord. Pagina 8 van 8