I AFD. Sc- W T. I ZAAK M. I CLASS. l 1. Inspraakreactie op het Nationaal Waterplan inclusief de aanbevelingen van de Deltacommissie

Transcriptie

1 Gedeputeerde Staten I AFD. Sc- W T. I ~rovinc~e Zeeland 1 I I I I I ZAAK M I CLASS. l 1 bericht op brief van: - Provinciale Staten 1 uw kenmerk: ons kenmerk: afdeling: Water en Natuur behandeld door: L.A. Kaland doorkiesnummer: onderwerp: Inspraakreactie op het Nationaal Waterplan inclusief de aanbevelingen van de Deltacommissie verzonden: Middelburg, 3 maart 2009 Geachte voorzitter, I Op 3 september 2008 heeft de tweede Deltacommissie haar advies "Samen werken met water" aan de Minister-president overhandigd. Op dat moment lag er ook al een eerste versie van het Nationaal Waterplan. Ons college heeft daarop gereageerd door middel van een brief aan de staatssecretaris. Deze brief is vervolgens behandeld in de vergadering van de Commissie Ruimte, Ecologie en Water van 21 november Bij de behandeling heeft de commissie te kennen gegeven ook haar eigen mening over het advies van de Deltacommissie onder de aandacht van de staatssecretaris te willen brengen. Afgesproken is om de inbreng van Provinciale Staten mee te nemen bij de inspraakreactie op het Nationaal Waterplan en om daarvoor begin 2009 de discussie te voeren in de commissie en vervolgens in PS. Eind 2008 heeft het kabinet het ontwerp Nationaal Waterplan vastgesteld. Het Nationaal Waterplan bevat het landelijk beleid op alle wateraspecten en bevat bovendien een eerste uitwerking van de aanbevelingen van de Deltacommissie. De inspraakperiode duurt van 11 mei tlm 22 juni Het Nationaal Waterplan is een belangrijk document voor het waterbeleid in de provincie Zeeland. Het is van groot belang gebruik te maken van de mogelijkheid tot inspraak om de eigen mening te laten horen en om te laten weten hoe de Provincie Zeeland met haar partners invulling wil geven aan de uitvoering van dat beleid. Een afgestemde reactie van alle partijen in de regio versterkt het Zeeuwse geluid. We nodigen Provinciale Staten uit hun mening over het Nationaal Waterplan en de aanbevelingen van de Deltacommissie te vormen. Om de discussie te voeden hebben wij een voorlopige inspraakreactie op hoofdlijnen vastgesteld. Deze voorlopige inspraakreactie zullen wij ook bespreken met andere partijen in de regio, zijnde de andere provincies in de Stuurgroep Zuidwestelijke Delta en de andere leden van het Zeeuws Overleg Waterkeringen. Op basis van de discussies en de mening van Provinciale Staten willen wij in onze vergadering van 19 mei ons definitieve standpunt bepalen.

2 Inspraakreactie provincie Zeeland Duurzaam en klimaatbestendia waterbeheer Wij ondersteunen de ambitie van het kabinet te streven naar een duurzaam en klimaatbestendig waterbeheer en waarderen het zeer dat het advies van de Deltacommissie met voortvarendheid wordt opgepakt door een eerste beleidsmatige uitwerking hiervan in het Nationaal Waterplan. Belangrijk is dat de urgentie van de veiligheidsproblematiek niet is voortgekomen uit een ramp, zoals bij de eerste Deltacommissie, maar uit het besef, dat we nu moeten handelen om voorbereid te zijn op de nog steeds onzekere gevolgen van de klimaatsverandering voor ons land. Wij hebben de klimaatverandering en de gevolgen daarvan in ons Collegeprogramma als één van de grote uitdagingen benoemd. Het is onze ambitie om in 2015, samen met onze partners, innovatieve oplossingen te hebben gevonden voor de gevolgen van klimaatverandering. In het Nationaal Waterplan wordt uitgegaan van de KNMI-scenario's van 2006 met een maximale zeespiegelstijging van 0,85 meter in De Deltacommissie adviseert rekening te houden met de (plausibele) bovengrens van klimaatscenario's, wat neerkomt op 1/30 meter zeespiegelstijging in Hoewel de voorspelling van de Deltacommissie nog met veel onzekerheid omgeven is, zijn wij van mening dat het raadzaam is om dit advies over te nemen. Het is beter aan te sturen op de meest ongunstige situatie en dit zonodig naar beneden bij te stellen dan het beleid telkens te moeten aanscherpen. In het kader van het opstellen van de Deltawet en het Deltaprogramma wordt dit jaar de financiering van nieuwe investeringen in de bescherming tegen overstromingen en in zoetwatervoorziening uitgewerkt. We rekenen er op dat, in overeenstemming met het advies van de Deltacommissie, volledige solidariteit van de Nederlandse bevolking als uitgangspunt wordt genomen als het gaat om veiligheid tegen overstroming. Wij zijn bovendien van mening dat de financiering van de noodzakelijke maatregelen onafhankelijk moet zijn van de politieke verhoudingen. De aanbeveling van de Deltacommissie om, met het oog hierop, een Deltafonds op te richten heeft onze instemming. De uitvoerina in volle aanq We kunnen onderschrijven dat de uitvoering van maatregelen al in volle gang is. In het kader van het project zeeweringen en het Hoogwaterbeschermingsprogramma, waaronder ook de zwakke schakels vallen, wordt hard gewerkt om de waterkeringen, die niet aan de huidige veiligheidsnorm voldoen, uiterlijk in 2015 op orde te brengen. Voor de waterkeringen die bij de laatste toetsronde niet getoetst konden worden zijn inmiddels hydraulische randvoorwaarden ontwikkeld, zodat bij de volgende toetsronde in 2011 een volledig beeld van de veiligheid kan worden gegeven. De eerste verkenningen tonen aan dat weinig nieuwe knelpunten te verwachten zijn. Wij onderschrijven de afspraken over de wateroverlast die in het in 2008 geactualiseerde Nationaal Bestuursakkoord Water zijn gemaakt om het watersysteem in 2015 op orde te krijgen en te houden. Met het oog hierop heeft de provincie met beide Zeeuwse waterschappen afspraken gemaakt in Regionale Bestuursakkoorden Water. Die afspraken zijn er op gericht om de WB21-opgave in 2015 af te ronden. Jaarlijkse evaluaties leveren de benodigde beleidsinformatie over de voortgang. Samen werken aan de realisatie van het waterbeleid Waterbeheer is een gezamenlijke verantwoordelijkheid van rijk, provincies, gemeenten en waterschappen. Het kabinet wil de samenwerking tussen overheden intensiveren. Uitgangspunt voor de taakverdeling tussen de bestuurslagen is 'Decentraal wat kan, centraal wat moet'. Een slagvaardige aanpak vereist ons inziens dat besluiten integraal worden voorbereid en dat de regio daar nauw bij betrokken wordt.

3 Om de provincie overstijgende problemen in de deltawateren op te lossen werken de provincies Zuid-Holland, Noord-Brabant en Zeeland samen met het rijk in de Stuurgroep Zuidwestelijke Delta. Daartoe is een programmadirecteur benoemd en een programmabureau opgebouwd. Halverwege dit jaar zal een uitvoeringsprogramma voor de Zuidwestelijke Delta gereed zijn dat aan het kabinet zal worden aangeboden als bijdrage aan het Nationaal Deltaprogramma. De provincie Zeeland acht daadkracht geboden om de provincie voor de toekomst veilig tegen overstromingen te houden. Het zwaartepunt van de uitvoering van de noodzakelijke maatregelen ligt bij de regionale besturen. Dat maakt maatwerk mogelijk waarbij andere ruimtelijke ontwikkelingsopgaven worden meegenomen. Waterdunen is hiervan een mooi voorbeeld. Het Zeeuws Overleg Waterkeringen (ZOW), waarin de provincie, de waterschappen, rijkswaterstaat en de kustgemeenten participeren hebben daarom het voortouw genomen om de aanbevelingen van de Deltacommissie op het gebied van de waterveiligheid uit te werken. Het resultaat is opgenomen in de bijdrage aan het Nationaal Deltaprogramma, die door de Stuurgroep Zuidwestelijke Delta wordt ingebracht. De provincie Zeeland wil ruimte bieden voor innovaties op het gebied van klimaatadaptatie, zodat kennis opgedaan kan worden die ingezet kan worden in andere gebieden. Dit wordt uitgewerkt in het kader van "Klimaat als Kans". Op innovatielocaties worden innovatieve oplossingen in de praktijk gebracht en er vindt onderzoek plaats naar de haalbaarheid van een communicatiecentrum. De kennisontwikkeling wordt gecoördineerd door het Kennis Netwerk Delta Water, een netwerk waarin kennisinstituten, overheid en ondernemingen de krachten van elkaar versterken om de sterke punten van de Delta op het gebied van water verder te ontwikkelen en uit te bouwen. We bieden dit initiatief aan als bijdrage aan de Nationale Kennis- en Innovatieagenda Water. Wij onderschrijven het belang van maatschappelijk draagvlak voor watermaatregelen en waterbewustzijn. We roepen het rijk op het voortouw te nemen bij de communicatie. De provincie Zeeland zal op het schaalniveau van de provincie een bijdrage leveren door haar communicatieadiviteiten voort te zetten en uit te bouwen, met name richting burgers. Net als de afgelopen jaren zullen we, waar dat mogelijk is, aanhaken bij de campagne 'Nederland leeft met Water'. Een goed voorbeeld is de ontwikkeling van een documentaire serie op Omroep Zeeland over diverse wateraspecten in de zuidwestelijke delta (Delta-files). Wij zullen bovendien afstemmen met de andere partijen in de regio zodat in de communicatieactiviteiten van de verschillende overheden één gezamenlijke boodschap doorklinkt. Versterkina water en ruimte Wij onderschrijven de noodzaak om de afstemming tussen water en ruimte te versterken en zien het als onze taak daarop de regie te voeren. Dat sluit aan bij de opdracht in het Nationaal Waterplan aan de kustprovincies om voor de kust een gebiedsvisie op te stellen om de ruimtelijke ontwikkelingen in de kustzone in harmonie (kansen en bedreigingen) te brengen met de waterveiligheid. We hebben inmiddels het initiatief genomen om dit samen met de partners in het ZOW uit te werken. Wij willen de gebiedsvisie niet beperken tot de zandige Noordzeekust. Ook voor de 'harde' waterkeringen langs de deltawateren achten wij het noodzakelijk zo'n visie op te stellen. Voor die gebieden gaat het vooral om het uitwerken van het begrip 'Deltadijk' in relatie tot de gewenste ruimtelijke ontwikkeling. De visie wordt in eerste aanzet onderdeel van het nieuwe Zeeuws Kustbeleidsplan dat volgens planning eind 2009 gereed is. Voor zover mogelijk worden concrete projecten al opgenomen in de bijdrage aan het Nationale Deltaprogramma. Behalve de kansen die water biedt voor ruimtelijke ontwikkelingen is het ook een factor waar rekening mee moet worden gehouden. We ondersteunen de lijn die het kabinet

4 kiest om per geval alle belangen goed af te wegen. Water is één van de factoren die moet worden meegenomen bij het vaststellen van nieuwbouwlocaties. Aansluiting aan bestaande kernen, bereikbaarheid en beschikbare ruimte, waarbij rekening is gehouden met de ruimtelijke reserveringen voor waterkeringen, zijn andere factoren. Een alles omvattende analyse moet uitwijzen wat de beste locatie is. Vanwege het nationaal belang neemt het rijk het initiatief om regels op te stellen voor de locatiekeuze voor vitale functies en kwetsbare objecten. In verband met de doorwerking naar de ruimtelijke plannen van gemeenten en provincies en omdat de overstromingsberekeningen een belangrijke basis vormen, verzoeken we in een vroeg stadium te worden betrokken. Wij hechten veel waarde aan behoud en versterking van cultuurhistorische waarden. In Zeeland is in het landschap nog overal de strijd tegen het water terug te vinden. Ook diverse cultuurhistorische elementen getuigen van die strijd, zoals de paalhoofden langs de Noordzeekust. De provincie Zeeland kiest ervoor die elementen te behouden door ze in te passen in nieuwe ontwikkelingen. Werken aan een veiliae delta We onderschrijven het standpunt van het kabinet dat preventie tegen overstromingen de belangrijkste pijler van het waterveiligheidsbeleid is. Gelet op de toegenomen 'waarde' achter de dijken is een verhoging van de veiligheid op zijn plaats. Aangegeven is dat de hoogte van de normen in 2011 wordt bepaald op basis van een kosten-batenanalyse en een analyse van het aantal slachtoffers. Dit kan leiden tot een verdere normdifferentiatie. We zijn van mening dat dit niet zover mag gaan dat binnen een homogeen gebied als de provincie Zeeland verschillende veiligheidsnormen worden gehanteerd. Omdat een nieuwe normering voor de veiligheid tegen overstroming grote betekenis heeft voor de inwoners verzoeken wij tijdig te worden betrokken. Het aanpassen van de normen dient zorgvuldig te gebeuren, zoals terecht wordt opgemerkt. Voor het bepalen van mogelijke schade en slachtoffers zijn de berekeningen die nu in het kader van Veiligheid Nederland in Kaart (VNK) worden uitgevoerd cruciaal. We verzoeken nieuwe normen niet eerder vast te stellen dan de resultaten van VNK beschikbaar zijn, ook als dit betekent dat het jaar 2011 niet kan worden gehaald. Wij stellen het zeer op prijs dat het rijk tegemoet gekomen is aan het verzoek om van gedachten te wisselen over de verantwoordelijkheid voor bestaande buitendijkse bebouwing. Op dit moment heeft het rijk alleen de verantwoordelijkheid op zich genomen voor het handhaven van het huidige veiligheidsniveau voor bestaande buitendijkse bebouwing in de met name genoemde 13 kustplaatsen. In Zeeland heeft dit betrekking op Vlissingen en Cadzand. Voor andere kustplaatsen met buitendijkse bebouwing, zoals bijvoorbeeld Domburg, neemt het Rijk deze verantwoordelijkheid nu niet. Wij gaan graag in op de uitnodiging om samen met het rijk en de andere bestuurlijke partners te bezien of een wijziging van het beleid nodig is. Om de veiligheid tegen overstroming te kunnen waarborgen is volgens de Deltacommissie voor met name de Westerschelde, maar afhankelijk van de ontwikkelingen ook voor de andere deltawateren, dijkversterking nodig. Wij onderschrijven deze strategie. Het geulenstelsel in de deltawateren, waarbij diepe geulen tot zeer dicht tegen de dijk aan liggen, zorgen voor situaties waarbij dijkverzwaring de enige oplossing kan zijn. Het kabinet gaat onder de noemer 'Deltadijk' nieuwe concepten voor waterveiligheid verkennen en geeft daarbij aan dat de invulling van het concept lokaal maatwerk vereist. De provincie wil, samen met de waterschappen en gemeenten, het voortouw nemen om te zoeken naar betere manieren om de waterveiligheid te waarborgen in samenhang met de ruimtelijke ontwikkelingen en op die manier een bijdrage leveren aan de verkenningen van het kabinet. Proeven met nieuwe vormen van dijkversterking passen in de wens van de provincie Zeeland om proefgebied en etalage te zijn voor innovatieve oplossingen voor

5 klimaatadaptatie. In de bijdragen aan het Nationaal Deltaprogramma is dit nader uitgewerkt. Duurzame zoetwatervoorzieninq De provincie Zeeland kan zich in zijn algemeenheid prima vinden in de analyse over de zoetwaterhuishouding. In het kort komt die er op neer dat verzilting als (geleidelijk) groeiend probleem wordt onderkend, dat in de komende jaren van adequaat beleid moet worden voorzien. De hoofdsporen voor dat nieuwe beleid zijn grotere regionale zelfvoorzienendheid en optimalisatie van de zoetwaterverdeling in de hoofd- en regionale watersystemen. De komende jaren worden benut om dit beleid uit te werken. De bestaande afspraken over de zoetwatervoorziening blijven tot 2015 gehandhaafd. Een belangrijk bekken voor de zoetwatervoorziening is het Volkerak-Zoommeer. Het kabinet kiest ervoor dat meer uiterlijk in 2015 te verzilten. Daartoe wordt in 2009 een besluit over de verzilting genomen en een uitvoeringsplan opgesteld. In de daarop volgende jaren zal met de uitvoering begonnen worden om in 2015 daadwerkelijk te kunnen verzilten. Dit op voorwaarde dat, zoals afgesproken, alternatieven voor de huidige zoetwater afgesproken zijn en de bijbehorende maatregelen in uitvoering zijn. Wij hechten groot belang aan de voortvarende aanpak van dit dossier. De ligging van het Volkerak-Zoommeer tussen de grote rivieren en de Deltawateren maakt dat de verzilting van dit bekken cruciaal is voor het realiseren van een goede waterkwaliteit en herstel van estuariene dynamiek. Het oplossen van het zoetwaterprobleem is daar onlosmakelijk mee verbonden en verdient daarom hoge prioriteit. Wij zijn dan ook bereid financieel bij te dragen aan het realiseren van de oplossing. In het kader van de landelijke verkenning naar zoetwatervoorziening vraagt het rijk alle provincies en waterschappen uiterlijk in 2011 met 'functiefaciliteringskaarten' te komen. Deze kaarten geven gebiedsgewijs inzicht in de kosten van zoetwatervoorziening en lijken een belangrijk hulpmiddel te gaan vormen bij de bepaling waar functies voorzien worden van zoet water. Dat kan gaan om het al dan niet in stand houden van bestaande voorzieningen, maar moet wat ons betreft ook gelden voor eventuele nieuwe voorzieningen. We onderschrijven het belang van een objectief instrument hiervoor en staan positief tegenover het gebruik ervan bij de afweging over het al dan niet voorzien van functies van zoet water. Dat vereist echter wel een eenduidige definitie van het begrip. Op dit moment ontbreekt die, ondanks het feit dat de strekking ervan helder is. De kaarten vormen wat ons betreft een criterium dat wordt meegewogen in de afweging. Ze horen echter niet bepalend te zijn voor de uitkomst. t Wij ondersteunen de gecombineerde aanpak van brongerichte maatregelen met verbetering van de inrichting. Deze aanpak is op grond van de Kaderrichtlijn Water uitgewerkt in het stroomgebiedbeheerplan en in de uitwerking van het omgevingsplan en waterbeheerplannen. In de Regionale Bestuursakkoorden Water hebben wij met beide Zeeuwse waterschappen afspraken gemaakt om de inrichtingsmaatregelen maximaal mee te koppelen met andere opgaven en maatregelen. De provincie is naar onze mening bij uitstek de partij om de regie te voeren over een ontwikkelingsgerichte aanpak voor het realiseren van deze wateropgaven. Voor het landelijk gebied sluit deze rol naadloos aan op de afspraken die in het kader van het Investeringsbudget Landelijk Gebied (ILG) tussen rijk en provincies zijn gemaakt. Gezien de financiële opgave waarvoor de regio staat, dringen wij aan op een extra impuls van het rijk, teneinde de gebiedsgerichte aanpak van de watermaatregelen en de synergiekansen tussen de verschillende beleidsterreinen zo optimaal mogelijk te benutten. De grondverwerving vormt steeds meer een probleem. De provincie bekijkt of met de inzet van het WILG-instrumentarium de grondverwerving ten behoeve van de

6 wateropgaven voor de waterschappen kan worden gefaciliteerd. Mochten de instrumenten van vrijwillige grondverwerving onvoldoende zijn om de doelen te halen, dan is onteigenen een optie. Waterbeleid voor kust, rivieren, IJsselmeer, Zuidwesteliike Delta, Noordzee en stedeliik gebied Kust groeit mee Wij ondersteunen van harte de keuze voor zandsuppletie om de veiligheid van de Noordzeekust te behouden en versterken. Het sluit aan bij de bestaande praktijk en bij de natuurlijke ontwikkeling van de Voordelta. Schade en overlast van de suppletie voor bijvoorbeeld visserij, natuur en recreatie kunnen voor een belangrijk deel voorkomen worden door 'nieuwe' vormen van suppletie, welke bovendien voordeliger kunnen zijn. Inmiddels wordt al ervaring opgedaan met de geulwandsuppletie in het Oostgat en de erosieberm bij Nieuwvliet (een soort zandmotor). We pleiten er verder voor om, behalve de pilot zandmotor Delflandse kust, in de planperiode ook een proef met een zandmotor in de zuidwestelijke delta op te nemen. De morfologische processen langs de kust van een estuarium als de zuidwestelijke delta zijn niet vergelijkbaar met de Zuid-Hollandse kust. We denken daarbij aan een locatie voor de kust van Noord-Beveland. Met deze locatie kan tevens onderzocht worden of het een bijdrage kan leveren aan het oplossen van het probleem van de zandhonger in de Oosterschelde. Zandsuppletie is niet alleen een goede manier om de veiligheid te garanderen, maar kan tegelijkertijd de mogelijkheden van de kust voor strandrecreatie verbeteren. Met de huidige systematiek van zandsuppleties wordt dat voordeel naar onze mening onvoldoende benut. We pleiten er daarom voor om deze systematiek zodanig aan te passen dat voldoende droog strand beter gewaarborgd is. Waar zandsuppletie niet voldoende soelaas biedt, vragen wij aandacht voor tijdelijke steenbestortingen op vooroevers van waterkeringen om de stabiliteit te kunnen garanderen. Wij zijn verder van mening dat, op het gebied van waterveiligheid, de Westerschelde en de Oosterschelde niet los kunnen worden gezien van de kust. We pleiten er voor deze samenhang meer vorm te geven door de Westerschelde en de Oosterschelde in het kustfundament op te nemen. Zuidwestelijke Delta krijgt dynamischer karakter Het is verheugend dat het gedachtegoed van de Integrale Visie Deltawateren goed opgenomen is in het ontwerp. In de Zuidwestelijke Delta staan we voor de opgave om een antwoord te vinden op enerzijds de gevolgen van de klimaatsverandering en anderzijds de schaduwkanten van de Deltawerken, zoals de blauwalgenbloei op het Volkerak-Zoommeer en de zandhonger in de Oosterschelde. De Stuurgroep Zuidwestelijke Delta bereidt momenteel een uitvoeringsprogramma voor, dat voor dit gebied uitvoering moet geven aan de aanbevelingen van de Deltacommissie en de Integrale visie. We gaan er vanuit dat dit programma opgenomen wordt in het Nationaal Waterplan. Het verheugt ons dat het kabinet ervoor kiest om uiterlijk in 2015 zout water op het Volkerak-Zoommeer toe te laten ter bestrijding van de blauwalgenproblemen. Wij gaan er vanuit dat het definitieve besluit dat in 2009 genomen gaat worden onderdeel zal uitmaken van het Nationaal Waterplan. Wij zullen onze bijdrage leveren om ervoor te zorgen dat het uitvoeringsplan zal resulteren in goede alternatieven voor de zoetwatervoorziening, zodat het besluit uiterlijk in 2015 geëffectueerd kan worden. Wij onderstrepen het belang de oplossing voor de blauwalgenproblematiek in samenhang te zien met de planstudie voor de waterberging op het Volkerak-Zoommeer en met de

7 studie voor meer transport over water in de Rijn-Schelde corridor en we verzoeken hierbij ook het Grevelingenmeer en de Oosterschelde te betrekken. Wij pleiten ervoor om in het definitieve Waterplan een beslissing op te nemen over de planstudie voor de Grevelingen. In de komende tijd willen we graag met u overleggen over de rol en de inzet van de regio (met name de twee betrokken provincies) bij deze planstudie. Overigens achten wij het van belang bij een dergelijke planstudie de samenhang te beschouwen met de planstudie Waterberging Volkerak-Zoommeer. Een belangrijk probleem van de Oosterschelde is de zandhonger. De zandhonger heeft tot gevolg dat ecologisch waardevolle zandplaten en slikken en schorren verdwijnen. Deze zijn van grote waarde als fourageergebied voor trekvogels en als rustgebied voor zeehonden. De zandhonger zorgt bovendien voor een afname van de vooroever met negatieve gevolgen voor de sterkte van de waterkeringen. We hebben begrepen dat de verkenning niet voor 2013 afgerond kan worden. Afhankelijk van de resultaten willen wij erop aandringen de mogelijkheid open te houden eerder dan 2050 te beginnen met het onderzoek hoe om te gaan met de Oosterscheldekering. Wij verzoeken daarbij ook oplossingen te betrekken die meer dynamiek toelaten zodat de zandhongerproblematiek opgelost wordt, maar tegelijkertijd de mogelijkheid behouden om de Oosterschelde bij stormvloed af te sluiten.

8 Resumé Samenvattend ondersteunen we in hoofdlijnen het beleid zoals vastgelegd in het ontwerp Nationaal Waterplan. Meer specifiek willen we nog het volgende opmerken: o We adviseren rekening te houden met de bovengrens van de klimaatscenario's overeenkomstig het advies van de Deltacommissie. We rekenen er op dat voor de financiering van de waterveiligheid volledige solidariteit van heel Nederland als uitgangspunt wordt genomen en we bevelen aan daarvoor een Deltafonds op te richten. e De ontwikkeling van nieuwe normen voor waterveiligheid mag niet zover gaan dat binnen een homogeen gebied als Zeeland verschillende normen worden gehanteerd. We verzoeken de nieuwe normen voor waterveiligheid te baseren op de resultaten van Veiligheid Nederland in Kaart, ook als dat betekent dat het jaar 2011 niet gehaald kan worden. o Op het gebied van zoetwatervoorziening verzoeken we de uitzonderingspositie van het Volkerak-Zoommeer te bevestigen, in de zin dat, in afwijking van het algemene beleid, al voor 2015 duidelijkheid wordt gegeven over een alternatief voor de huidige zoetwatervoorziening. Alvorens het instrument 'functiefaciliteringskaarten' in te zetten bij de afweging over zoetwatervoorziening, verzoeken we duidelijkheid te geven over de definitie van dit instrument en het gebruik. We zijn van mening dat de provincie bij uitstek de partij is om de regie te voeren over een ontwikkelingsgerichte aanpak van de wateropgaven. Om de synergiekansen van KRW- en WB21-opgaven met andere opgaven zo optimaal mogelijk te kunnen benutten, dringen we aan op een extra financiële impuls van het rijk. o We pleiten ervoor om in de planperiode een proef met een zandmotor uit te voeren in de monding voor de Oosterscheldekering. We verzoeken de systematiek van zandsuppleties zodanig aan te passen dat voldoende droog strand beter gewaarborgd is. We pleiten ervoor om de Westerschelde en Oosterschelde op te nemen in het kustfundament. We pleiten ervoor om in het definitieve Waterplan een beslissing op te nemen over de planstudie voor de Grevelingen. Tot slot dringen we er op aan de mogelijkheid open te houden om eerder dan 2050 te beginnen met een onderzoek hoe om te gaan met de Oosterscheldekering. Als provincie Zeeland onderschrijven we de gezamenlijke verantwoordelijkheid van alle bestuurslagen. Concreet betekent dat in ieder geval het volgende: We zullen, samen met de regionale partners, alles in het werk stellen om de bestaande wateropgave uiterlijk in 2015 af te kunnen ronden. We zullen, via de Stuurgroep Zuidwestelijke Delta, een bijdrage leveren aan het Nationaal Deltaprogramma. We bieden ruimte aan voor innovaties op het gebied van klimaatadaptatie en zullen daar actief aan meewerken. We hebben het initiatief genomen om, samen met de andere regionale partijen, de gebiedsvisie voor de kust op te stellen gericht op waterveiligheid met ruimtelijke kwaliteit en zullen dat uitbreiden met de oevers van de deltawateren waarbij het concept van de deltadijk nader uitgewerkt zal worden. We zijn bereid financieel bij te dragen aan een alternatief voor de bestaande zoetwatervoorziening rond het Volkerak-Zoommeer om op korte termijn tot een oplossing van het kwaliteitsprobleem te komen.

9

10

11

12 Samenva ting Na Waterplan r, Het Nationaal Waterplan: Nederland, een veilige en leefbare delta, nu en in de toekomst. De Vierde Nota Waterhuishouding, de Commissie Waterbeheer 21' eeuw en het Nationaal Bestuursakkoord Water hebben het waterbeheer de afgelopen tien jaar een belangrijke impuls gegeven. Met dit eerste Nationaal Waterplan, dat tevens structuurvisie is op basis van de nieuwe Waterwet en de Wet ruimtelijke ordening en is opgesteld voor de planperiode , gaan we een nieuwe fase in. Omdat we ook volgende generaties van Nederland als veilig en welvarend waterland willen laten genieten, moeten we nu antwoorden formuleren op ontwikkelingen op het gebied van klimaat, demografie en economie en investeren in een duurzaam waterbeheer. Een goede bescherming tegen overstromingen, het zoveel mogelijk voorkómen van wateroverlast en droogte en het bereiken van een goede waterkwaliteit zijn basisvoorwaarden voor welvaart en welzijn. Het zijn verworvenheden die Nededand voor een belangrijk deel te danken heeft aan het water, aan zijn gunstige ligging en een uitstekende zoetwatervoorziening. Nederland als aantrekkelijk waterrijk land met een hoge mate van veiligheid levert een positieve bijdrage aan het vestigingsklimaat. En water levert een positieve bijdrage aan de kwaliteit van de leefomgeving en behoud van biodiversiteit. Water is mooi en Nederlanders genieten graag van water. Het doel is klip en klaar: Nederland, een veilige en leefbare delta, nu en in de toekomst. Duurzaam en klimaatbestendig waterbeheer Het kabinet heeft in 2007 met de Watervisie aangegeven de ambities te willen vergroten en te streven naar een duurzaam en klimaatbestendig waterbeheer. Op basis hiervan heeft het kabinet een tweede Deltacommissie ingesteld om te adviseren over het waterbeleid voor de komende honderd jaar en nog langer. De Deltacommissie heeft in 2008 geadviseerd de bescherming tegen overstromingen te vergroten en de zoetwatervoorziening op de lange termijn veilig te stellen. De Deltacommissie heeft hiervoor twaalf aanbevelingen gedaan. Het kabinet onderschrijft de samenhangende visie van de Deltacommissie en heeft besloten het advies als uitgangspunt te nemen voor een verdere uitwerking. De eerste beleidsmatige uitwerking hiervan is onderdeel van dit Nationaal Waterplan. Om de continuïteit en de samenhang van de aanpak ook op langere termijn te kunnen borgen, komt het kabinet in 2009 met een ontwerp van een Deltawet. Deze wet zal de volgende onderwerpen bevatten: de juridische grondslag voor het Deltaprogramma, de taken en bevoegdheden van de Deltaregisseur en de wijze waarop een solide financiële basis geregeld wordt. Het rijk heeft de ambitie om komende decennia te investeren in bescherming tegen overstromingen en in de zoetwatervoorziening. Deze uitgaven zijn niet opgenomen in het ontwerp Nationaal Waterplan. Ze worden in 2009 uitgewerkt in het kader van het opstellen van de Deltawet en het Deltaprogramma. De uitvoering in volle gang Naast alle plannen om Nederland in de toekomst veilig en leefbaar te houden, is de uitvoering van maatregelen nu al in volle gang. Het Hoogwaterbeschermingsprogramma en de programma's voor rivierverruiming, Ruimte voor de Rivier en de Maaswerken worden met kracht voorgezet. Het in 2008 geactualiseerde Nationaal Bestuursakkoord Water wordt gebruikt om de watersystemen in 2015 op orde te krijgen, met name op het gebied van wateroverlast en watertekort. Voor de noodzakelijke verbetering van de waterkwaliteit worden in de planperiode stroomgebiedbeheersplannen voor Eems, Maas, Rijn en Schelde uitgevoerd. De bedragen die het rijk voor de planperiode beschikbaar stelt, zijn toereikend voor de uitvoering van de geprogrammeerde maatregelen waarvoor het rijk verantwoordelijk is. Samen werken aan de realisatie van het waterbeleid De samenwerking tussen de overheden wordt geïntensiveerd. Voorbeeld is de resultaatgerichte manier van werken waarmee ervaring is opgedaan bij de Kaderrichtlijn Water en Ruimte voor de Rivier. Bezien wordt of binnen de stroomgebieden nog effectiever kan worden samengewerkt. Wat waterveiligheid en zoetwatervoorziening betreft zal ook de Deltaregisseur een belangrijke rol gaan spelen. Een gebiedsgerichte

13 aanpak wordt de standaard voor het uitwerken van maatregelen. Dit betekent niet alleen vanuit het watersysteem bepalen wat nodig is, maar vooral met alle betrokken partijen een ontwikkelingsgerichte aanpak hanteren en kansen benutten. Hierbij zijn het genereren van nieuwe kennis en innoveren essentieel om de kansen ten volle te benutten en tot vernieuwing te komen. Ook wil bet kabinet dat iedereen meedenkt en meedoet. Water is nu nog voor velen een vanzelfsprekendheid. We moeten ons meer bewust worden van de kansen en tegelijk de bedreigingen van water. Meebewegen. weerstand bieden, kansen pakken De grondgedachte voor duurzaam waterbeheer is 'meebewegen met natuurlijke processen waar het kan, weerstand bieden waar het moet en kansen voor welvaart en welzijn benutten'. Voor een duurzaam waterbeleid is het belangrijk om water de ruimte te geven en waar mogelijk mee te bewegen met en gebruik te maken van natuurlijke processen, zoals nu al gebeurt bij Ruimte voor de Rivier. Het rijk vindt het daarbij van belang dat bij alle wateropgaven en -maatregelen maximaal wordt meegekoppeld met andere opgaven en maatregelen. Weerstand bieden past goed in de Nederlandse traditie van water keren met dijken en dammen en peilbeheer in polders en is van groot belang om in Nederland te kunnen blijven wonen en werken. Het kabinet hecht aan kansen benutten die water ons geeft. Water speelt een belangrijke rol in het vergroten van de ruimtelijke kwaliteit op het platteland en in de steden, water maakt Nederland mooi. Ook zijn er diverse activiteiten die met waterbeheer gecombineerd kunnen worden zoals recreatie, natuur en landschap, landbouw, productie van duurzame energie en woningbouw. Met een gebiedsgerichte aanpak is bet vaak mogelijk om het waterbeheer te verbeteren en tegelijk de economie en de leefomgeving te versterken. En dit tegen zo laag mogelijke maatschappelijke kosten. Versterking water en ruimte Voor een duurzaam en klimaatbestendig watersysteem is het van belang bij ruimtelijke ontwikkelingen rekening te houden met waterhuishoudkundige eisen op korte en lange termijn. Omgekeerd moet de waterbeheerder zich bewust zijn van het feit dat in een gebied meer dan alleen waterdoelen gerealiseerd moeten worden. Hij moet anticiperen op ruimtelijkeconomische ontwikkelingen. Om een duurzaam en klimaatbestendig watersysteem te bereiken, moet water bepalender dan voorheen zijn bij de besluitvorming over grote opgaven op het terrein van verstedelijking, bedrijvigheid en industrie, landbouw, natuur, landschap en recreatie. De mate waarin water bepalend is bij ruimtelijke ontwikkelingen hangt af van de aard, omvang en urgentie van de wateropgave in relatie tot andere opgaven, aanwezige functies en bodemgesteldheid, en andere kenmerken in dat gebied. Dit is dus steeds een kwestie van alle 5 belangen goed afwegen. De Nota Ruimte regelde de ruimtelijke doorwerking van het huidige waterbeleid. Dit verandert. Voor de gebieden die onderdeel uitmaken van de ruimtelijke hoofdstructuur, te weten de kust, de grote rivieren en het IJsselmeergebied, komt er in 2009 de AMvB Ruimte. Het Nationaal Waterplan, dat ook structuurvisie is op grond van de Wet ruimtelijke ordening, vervangt op onderdelen het beleid uit de Nota Ruimte voor het IJsselmeer, de Noordzee en de rivieren. De bescherming van vitale functies en kwetsbare objecten is een onderwerp van nationaal belang, maar beperkt zich niet tot gebieden in de ruimtelijke hoofdstructuur. Het rijk stelt hiervoor op basis van een overstromingsrisicozonering in kwetsbare gebieden een afzonderlijke AMvB op. Het gaat om de bescherming van telecom en ICT, energienetwerken en evacuatieroutes in geval van een overstroming. Het rijk verbreedt en versterkt de werking van de watertoets en zal het effect ervan in 2011 evalueren. Aan provincies en gemeenten vraagt het rijk om bij het opstellen van structuurvisies waterbeheerders in een zo vroeg mogelijk stadium te betrekken door een wateradvies te vragen en een waterparagraaf op te stellen. Het rijk zal verkennen welke effectieve mogelijkheden of middelen er zijn om, in aanvulling op het instrument van ruimtelijk reserveren, op lange termijn ruimte voor water beschikbaar te houden.

14 6 Werken aan een veilige delta Verandering van het klimaat vergroot de dreiging van het water. Daarnaast zijn de te beschermen waarden de afgelopen decennia sterk toegenomen. Het kabinet kiest voor een duurzaam waterveiligheidsbeleid door in te zetten op 'meerlaagsveiligheid'. Deze benadering werkt in drie 'lagen' aan onze bescherming. De eerste laag is preventie: het voorkómen van een overstroming. Dit is én blijft de belangrijkste pijler van het waterveiligheidsbeleid. Een overstroming is echter nooit uit te sluiten. De tweede en derde laag zijn dan ook gericht op het beperken van de gevolgen van een overstroming. De tweede laag richt zich op het realiseren van een duurzame ruimtelijke inrichting van ons land. De derde laag zet in op een betere organisatorische voorbereiding op een mogelijke overstroming (rampenbeheersing). Er komen nieuwe normen op basis van overstromingskansen. Deze normen worden iedere zes jaar getoetst aan waterstanden en golfhoogten die twaalf jaar later worden verwacht. De hoogte van de normen wordt in 2011 bepaald en gebaseerd op een kosten-batenanalyse en een analyse van het mogelijk aantal slachtoffers. Hierbij worden ook de consequenties van de door de Deltacommissie voorgestelde verhoging van de veiligheidsnormen met een factor 10 in beeld gebracht. Er wordt onderzoek gedaan naar robuuste en brede deltadijken. Voor een duurzame inrichting van de ruimte ontwikkelen de provincies, waterschappen en rijk gezamenlijk een zonering voor overstromings- risico's, die in 2012 wordt uitgewerkt op kaarten. Het rijk stimuleert waterbeheerders en veiligheidsregio's om, in aanvulling op wat ze wettelijk verplicht zijn, in samenwerkingsovereenkomsten vast te leggen welke rol waterbeheerders vervullen bij rampenbeheersing tijdens een (dreigende) overstromingsramp. De resultaten van het werk van de Taskforce Management Overstromingen en de uitkomsten van de oefening 'Waterproef' zullen worden verankerd. De benadering van meerlaagsveiligheid vereist gebiedsgericht maatwerk. Samen met regionale partijen gaat het kabinet in de vorm van gebiedspilots invulling geven aan deze benadering. De Europese Richtlijn Overstromingsrisico's wordt in de planperiode ingevoerd in de Nederlandse wetgeving. Samen met de buurlanden zullen risicokaarten en overstromingsrisicobeheerplannen worden ontwikkeld. Het rijk neemt in 2009 het initiatief om eventuele knelpunten in het buitendijks gebied te inventariseren en beoordelen. Samen met de bestuurlijke partners bekijkt het rijk of een wijziging van beleid nodig is. Deze herijking zal plaatsvinden in het licht van de nieuwe normen en zal een koppeling leggen met basisveiligheid. Duurzame zoetwatervoorziening Tot aan 2015 blijven de bestaande afspraken over de zoetwatervoorziening gehandhaafd. Het beleid is erop gericht om - onder normale omstandigheden - zoveel mogelijk aan de behoeften van gebruikers te voldoen. Vooralsnog zijn tot 2015 onder normale omstandigheden met het huidige beleid geen grote problemen te verwachten. In periodes van watertekort (in droge zomers) wordt water verdeeld op basis van de verdringingsreeks en de te beperken schade. In deze planperiode neemt het rijk een besluit over de zoetwatervoorziening en verziltingbestrijding voor de lange termijn inclusief infrastructurele maatregelen die hiervoor eventueel nodig zijn. De oplossingsrichtingen worden de komende planperiode samen met de regio's uitgewerkt. De hoofdsporen van deze nieuwe strategie zijn een grotere regionale zelfvoorzienendheid en een optimalisatie van de zoetwaterverdeling in het hoofdwatersysteem en de regionale systemen. In de komende planperiode werkt het rijk samen met de regio's en gebruikers oplossingsrichtingen uit. Hierbij worden de oplossingen en gebieden in samenhang beschouwd en worden de (ruimtelijke) consequenties voor de regionale systemen en de functies (zoals drinkwater, landbouw, natuur en scheepvaart) inzichtelijk gemaakt. Schoner water met een natuurlijke inrichting Het kabinet houdt voor de toekomst vast aan een combinatie van aanpakken van stoffen bij de bron en verbeteren van de inrichting van het watersysteem. Dit gebeurt met de uitvoering van de stroomgebiedbeheerplannen voor Eems, Maas, Rijn en Schelde

15 op grond van de Kaderrichtlijn Water voor de periode Naast voortzetting van de (internationale) aanpak van bronnen en de zuivering van rioolwater ligt er een nieuw zwaartepunt bij de verbetering van de inrichting. In deze periode worden bijvoorbeeld ruim 2400 km natuurvriendelijke oevers en meer dan 630 vispassages aangelegd. Ook de vervuiling wordt verder teruggedrongen. Zo worden in deze planperiode bijvoorbeeld 290 riooloverstorten aangepakt en wordt de zuivering van meer dan 50 rioolwaterzuiveringsinstallaties verbeterd. Ondanks al deze activiteiten worden de doelen van de Kaderrichtlijn Water nog niet gerealiseerd. Het kabinet heeft 75 miljoen euro beschikbaar om innovaties te bevorderen die de waterkwaliteit verder moeten verbeteren. Waterbeleid voor kust, rivieren, IJsselmeer, Zuidwestelijke Delta, Noordzee en stedelijk gebied Kustgroeit mee. Het kabinet kiest ervoor de hoogte van het kustfundament te laten meegroeien met de zeespiegelstijging door zand toe te voegen. Dit gebeurt zoveel mogelijk door zand op een natuurlijke wijze langs de kust te verspreiden en verplaatsen. Daarnaast kiest het kabinet ervoor gebieden in samenhang te ontwikkelen. In het bestaande kustgebied moeten natuur, economie en toegankelijkheid en bereikbaarheid zich daardoor evenwichtig kunnen ontwikkelen. Om in de toekomst meer ruimte te bieden voor functies in het kustgebied, suggereert de Deltacommissie de kustlijn uit te bouwen. Het rijk doet in de planperiode een verkenning naar de haalbaarheid hiervan. Rivieren worden ruimer. De PKB Ruimte voor de Rivier en de Maaswerken worden voortvarend uitgevoerd, zodat in 2015 de Rijn een piekafvoer van m3/s kan verwerken en de Maas een afvoer van 3800 m+. De ruimtelijke reserveringen in de bestaande plannen voor deze hogere afvoeren blijven behouden. De uitvoering van de internationale Actieprogramma's Hoogwater Rijn en Hoogwater Maas worden met kracht voortgezet. Toekomstige afspraken zullen worden gemaakt in het licht van de overstromingsrisicorichtlijn. Waar dit nu reeds mogelijk en kosteneffectief is, kunnen maatregelen worden genomen voor afvoeren van mils voor de Rijntakken en 4600 m3/s voor de Maas. Dit gebeurt bijvoorbeeld door een koppeling te leggen tussen de wateropgave en ruimtelijke ontwikkelingen. Buitendijks en eventueel binnendijks dienen gronden te worden gereserveerd. Zonodig worden gronden aangekocht om te kunnen anticiperen op de veiligheidsopgave na Het rijk formuleert in samenwerking met alle betrokken overheden een langetermijnopgave voor de buitendijkse gronden langs de rivieren. Hierbij wordt rekening gehouden met veiligheid, waterkwaliteit, natuur, ruimtelijke kwaliteit en (regionale) ruimtelijke ontwikkelingen ten behoeve van een afgewogen inzet, beheer en benutting van het rivierbed. Voor de Rijnmond en de Drechtsteden vindt het kabinet het van belang dat de bescherming tegen overstromen vanuit de rivieren en de zee ook op de lange termijn kan worden gewaarborgd. Tevens moeten de negatieve gevolgen van verzilting in dit gebied worden voorkomen. In navolging van het advies van de Deltacommissie, zal het rijk samen met andere overheden onderzoek doen naar een 'afsluitbaar open' Rijnmond. IJsselmeer krijgt hogerpeil. Het kabinet kiest ervoor de strategische functie van het IJsselmeergebied voor de levering van zoet water te versterken. Door het peilbeheer beperkt aan te passen, wordt hiervoor op korte termijn de ruimte benut die het systeem op dit moment al biedt. Op langere termijn wordt de extra waterschijf gebruikt die door peilverhoging in het IJsselmeer ontstaat. Onderzocht wordt wat nodig is om ook West-Nederland vanuit het IJsselmeer van zoet water te voorzien. In samenhang hiermee, kiest het kabinet er voor om de huidige manier van waterafvoer naar de Waddenzee, onder vrij verval via spuisluizen, zo lang mogelijk in stand te houden. Het kabinet kiest ervoor om het peil van zowel het Markermeer als de Veluwerandmeren los te koppelen van die van het IJsselmeer. Het gevolg is een peilbeheer in het Markermeer-IJmeer en de Veluwerandmeren dat beter tegemoet komt aan wat nodig is voor een ecologisch duurzame ontwikkeling. In het Markermeer-ïJmeer biedt dit ook mogelijkheden voor beperkte buitendijkse bebouwing. De Houtribdijk wordt voorzien van een gemaal. Het kabinet kiest voor het op beperkte schaal mogelijk maken van buitendijkse ontwikkelingen met

16 8 aandacht voor de ruimtelijke kwaliteit van het gebied. Het verlies aan waterbergingscapaciteit als gevolg van de buitendijkse ontwikkelingen hoeft niet te worden gecompenseerd. Het kabinet kiest voor een versterking van de Afsluitdijk en streeft daarbij naar een combinatie met een multifunctionele inrichting die past bij de bestaande kernkwaliteiten van het IJsselmeergebied en rekening houdt met de strategische zoetwatervoorraad van het IJsselmeer op langere termijn. Zuidwestelijke Delta krijgt dynamischer karakter. In de Zuidwestelijke Delta blijft het werken aan de bescherming tegen overstroming van belang. Het kustfundament zal op een natuurlijke wijze meegroeien met de zeespiegelstijging. Het Noordelijk Deltabekken en het Volkerak-Zoommeer zullen voldoende capaciteit voor afvoer en berging moeten bieden om de toename van de afvoer van de grote rivieren te kunnen verwerken. Herstel van de getijdendynamiek moet de nadelige invloed van de Deltawerken op de ecologie wegnemen. Herstel van de getijdendynamiek vergroot ook het zelfreinigend en natuurlijk productievermogen van het water en verdeelt de belasting van nutriënten beter over de wateren. Vis kan weer van zee naar rivieren zwemmen en andersom. Mogelijke oplossingen worden verkend om de zandhonger in de Oosterschelde aan te pakken, onder andere door middel van zandsuppleties. Herstel van de getijdendynamiek betekent overigens wel dat over zes jaar voor sommige wateren de KRW-doelstellingen die in 2009 in de stroomgebied- beheersplannen zijn opgenomen moeten worden aangepast. Dit geldt bijvoorbeeld voor het Volkerak- Zoommeer, waar vóór 2015 weer zout zal worden toegelaten. Noordzee wordt duurzamer. Het kabinet kiest voor een duurzaam, ruimte-efficiënt en veilig gebruik van de Noordzee in evenwicht met het mariene ecosysteem zoals vastgelegd in de Kaderrichtlijn Water, de Kaderrichtlijn Mariene Strategie, OSPAR en de Vogel- en Habitatrichtlijn. In overleg met de Nederlandse visserijsector, natuurorganisaties en met de andere EU-lidstaten wordt in het kader van het Europees Gemeenschappelijk Visserijbeleid ingezet op de verduurzaming van de visserij in de Noordzee. Het vrije zicht op de horizon vanaf de kust wordt gehandhaafd. Het kabinet geeft binnen de internationale kaders prioriteit aan activiteiten die van nationaal belang zijn voor Nederland: Zandwinning en zandsuppletie: voldoende ruimte ten behoeve van de kustbescherming, het tegengaan van overstromingsrisico's en voor ophoogzand op het land; Duurzame (wind)energie: ruimte voor 6000 Megawatt windenergie op de Noordzee in 2020 (minimaal iooo km2), voorwaarden scheppen voor verdere (internationale) doorgroei na 2020; Olie- en gaswinning. zoveel mogelijk winnen van aardgas en aardolie uit de Nederlandse velden op de Noordzee; Zeescheepvaart: een stelsel van verkeersscheidingsstelsels, clearways en ankergebieden dat de scheepvaart op een veilige en vlotte manier kan afhandelen; Defensiegebieden op zee. Aan bestaande en nieuwe gebruikers wordt aangegeven welke ruimte onder welke voorwaarden beschikbaar is voor activiteiten. Stedelijkgebied wordt leefbaarder. Opgaven voor wonen, werken, mobiliteit, recreëren, landschap en natuur, water en milieu worden in samenhang aangepakt. Bij de ontwikkeling van locaties in de stad wordt ernaar gestreefd dat de hoeveelheid groen en water per saldo toeneemt. Dit moet stedelijk gebied aantrekkelijk en leefbaar maken en houden. In dit kader moedigt het rijk het waterwonen aan. Waterwonen kan een bijdrage leveren aan een klimaatbestendige inrichting van Nederland, omdat deze woonvorm gecombineerd kan worden met ruimte voor water. Bij de aanpak van de stedelijke wateropgave wordt rekening gehouden met verdergaande verstedelijking en klimaatverandering en zoveel mogelijk aangesloten bij de dynamiek van de stad. De uitvoering van maatregelen wordt gecombineerd met herstructurering van bestaand bebouwd gebied en de realisatie van groen in en om de stad. De combinatie van water en groen biedt volop kansen om het stedelijk watersysteem robuuster en klimaatbestendiger te maken. Goede verbindingen tussen het stedelijk watersysteem en het ommeland dragen bij aan een goede kwaliteit van water en landschap. Water biedt kansen voor

17 Samenvatting hatianaal Watorplari m

18 p 1 De veiligheidsniveaus van alle dijkringen moeten met een factor 10 worden verbeterd. 4.1 Waterveiligheid De Deltadijk is een veelbelovend concept voor een robuuste dijk. 2 De kosten voor nieuwbouw op fysisch ongunstige locaties moeten gebaseerd zijn op 3.2 Ruimtelijke aspecten waterbeleid een kosten-batenanalyse en moeten gedragen worden door degenen die profiteren. 3 Nieuwe buitendijkse gebieden mogen niet belemmerend werken voor rivieren en 4.1 Waterveiligheid meren. Bewonerslgebruikers zijn zelf verantwoordelijk voor maatregelen die de gevolgen beperken. 4 De kustveiligheid wordt op zodanige wijze door zandsuppleties op orde gehouden, 5.1 Kust dat de kust kan aangroeien gedurende de komende eeuw. Op korte termijn moeten 5.6 Noordzee zandwinlocaties worden gereserveerd. 5 De ontwikkelingen in de Waddenzee moeten goed worden gemonitord. De bescherming 5.7 Noord-Nederland en Waddenzee van eilanden en de kust van Noord-Nederland moet gewaarborgd blijven. 6 Zandhonger in de Oosterschelde wordt tegengegaan door zandsuppleties. Als de 5.4 Zuidwestelijke Delta Oosterscheldekering niet meer voldoet, wordt met herstel van de getijdendynamiek een oplossing gezocht voor de veiligheid De Westerschelde blijft open als waardevol estuarium en als vaarroute naar Antwerpen 5 4 Zuidwestelijke Delta Dijkversterking zorgt voor de veiligheid. - ~ ~ - ~ ~ ~ ~ -p-p- ~ 8 De Zuidwestelijke Delta wordt gebruikt voor tijdelijke berging van rivierwater bij hoge 5.4 Zuidwestelijke Delta afvoer. Waterkwaliteitsproblemen worden opgelost door het creëren van een natuurlijke zoetzoutovergang. Een alternatieve zoetwatervoorziening hoort hier bij. 9 Ruimte voor de Rivier en Maaswerken moeten worden uitgevoerd. In overleg met de 5.2 Rivieren buurlanden moet uiteindelijk worden geanticipeerd op een hogere maatgevende afvoer voor Rijn (18000 m3/s) en Maas (4600 m3/s). 10 Voor de Rijnmond biedt een 'afsluitbaar open' waterkeringsconcept een goede basis voor 5.2 Rivieren veiligheid, zoetwatervoorziening, stedelijke ontwikkeling en natuur. Zoet water voor 5.3 IJsselmeergebied West-Nederland moet via het IJsselmeer worden aangevoerd. 11 Het peil van het IJsselmeer moet geleidelijk met maximaal 1.5 meter worden verhoogd 4.2 Watertekort en zoetwatervoorziening om onder vrijverval te kunnen blijven spuien en Nederland van zoet water te voorzien. 5.3 IJsselmeergebied Het peil van het Markermeer wordt hierbij niet verhoogd. 5.2 Rivieren 12 De politiek-bestuurlijke organisatie wordt versterkt door het instellen van een 33 Samen aan de slag ministeriële stuurgroep onder leiding van de minister-president, het instellen van een Deltaregisseur, het zeker stellen van voldoende financiële middelen via een Deltafonds en het opstellen van een Deltaprogramma. Een en ander wordt wettelijk verankerd in een Deltawet. De staatssecretaris van VenW is politiek verantwoordelijk.