VLAAMS VERBOND VAN HET KATHOLIEK SECUNDAIR ONDERWIJS LEERPLAN SECUNDAIR ONDERWIJS DRUKKEN. Tweede graad BSO Eerste en tweede leerjaar

Transcriptie

1 VLAAMS VERBOND VAN HET KATHOLIEK SECUNDAIR ONDERWIJS LEERPLAN SECUNDAIR ONDERWIJS DRUKKEN Tweede graad BSO Eerste en tweede leerjaar Licap - Brussel D/1998/0279/014 september 1998

2 INHOUD LESSENTABEL... 5 ALGEMEEN DEEL... 6 PV PRAKTIJK GRAFISCHE TECHNIEKEN TV GRAFISCHE TECHNIEKEN TECHNOLOGIE TV GRAFISCHE TECHNIEKEN/PUBLICITEITSTEKENEN GRAFISCH TEKENEN TV GRAFISCHE TECHNIEKEN/TOEGEPASTE INFORMATICA D/1998/0279/014 3 Drukken 2de graad BSO

3 LESSENTABEL DRUKKEN BSO 1ste lj. 2de lj. 1 Basisvorming Optie AV Godsdienst 2 2 AV Lichamelijke opvoeding 2 2 AV Maatschappelijke vorming 2 2 AV Nederlands 2 2 AV Wiskunde 2 2 OF 6 6 AV Project algemene vakken Studierichting (fundamenteel gedeelte) PV Praktijk Grafische technieken (x) TV Grafische technieken Technologie (x) 4 4 TV Grafische technieken/publiciteitstekenen Grafisch tekenen (x) 2 2 TV Grafische technieken/toegepaste informatica (x) Complementair gedeelte: maximum Te kiezen uit de vakken en/of de specialiteiten opgesomd in het Besluit van de Vlaamse regering van 5 juni 1989 tot vaststelling van de algemene vakken, de kunstvakken, de technische vakken en de praktische vakken in de instellingen voor secundair onderwijs met volledig leerplan, voor zover het vakken of specialiteiten betreft waarvan het Besluit van de Vlaamse regering van 14 juni 1989, zoals gewijzigd, bekwaamheidsbewijzen vastlegt in de tweede graad. - Wanneer in het complementair gedeelte één of meer vakken gekozen worden die ook voorkomen in de basisvorming of in het fundamenteel gedeelte dan vervallen deze vakken niet in de basisvorming, noch in het fundamenteel gedeelte. - Pedagogische aanbevelingen: AV Engels 1 1 AV Frans 2/1 2/1 PV Praktijk Grafische technieken 1/2 1/2 (x) Voor deze vakken is het leerplan in deze brochure opgenomen. Lessentabel 5 Grafische technieken 2de graad BSO

4 DRUKKEN Tweede graad BSO ALGEMEEN DEEL In voege vanaf 1 september 1998 D/1998/0279/014 Algemeen 6 Drukken D/1998/0279/014 2de graad BSO

5 INHOUD 1 ALGEMENE INLEIDING STUDIEPROFIEL - STUDIENIVEAU BEGINSITUATIE ALGEMENE DOELSTELLINGEN ALGEMENE PEDAGOGISCH-DIDACTISCHE WENKEN EVALUATIE MINIMALE MATERIELE VEREISTEN Algemeen 7 Drukken D/1998/0279/014 2de graad BSO

6 1 ALGEMENE INLEIDING De grafische industrie is tijdens de laatste vijf jaar grondig van uitzicht veranderd en dit veranderingsproces gaat versneld en ongewijzigd door. De traditionele grafische industrie bestaat nog steeds zoals voorheen. De markt van de gedrukte informatie groeit nog steeds, maar deze industrie is van een zuiver grafische industrie verruimd naar een media- en communicatie-industrie. Dat wil zeggen dat de grafische industrie naast klassieke gedrukte informatie ook digitale/elektronische of niet-gedrukte informatie produceert of begint te produceren. De samenstelling van de grafische industrie bestaat uit erg van elkaar verschillende soorten bedrijfstypes, die elk hun specifieke eisen stellen aan hun werknemers en aan afgestudeerde kandidaat-werknemers. Het spreekt vanzelf dat de verschillende bedrijfstypes, die in de grafische industrie voorkomen, hun invloed hebben op de grafische studierichtingen. De grafische industrie kan, wat betreft grootte, orde, marktgerichtheid of specialisatie, ingedeeld worden in drie grote categorieën: - de één-/tweemansbedrijven en de kleine KMO's; - de middelgrote en grotere KMO's; - de grote grafische bedrijven. Daarnaast zijn er nog grafische functies in niet-grafische bedrijven. Kleine KMO's Deze groep kan ingedeeld worden in twee totaal van elkaar verschillende bedrijfstypes: de klassieke kleine, commerciële grafische bedrijven en de nieuwe kleine hoogtechnologische bedrijven. Kleine, commerciële KMO's De kenmerken van deze vrij talrijke bedrijfjes en bedrijven, en de werknemers die er te werk gesteld worden, kunnen als volgt getypeerd worden: - bedrijven van 2 tot 10 werknemers; - commerciële drukkerijen die vooral familie- en firmadrukwerk uitvoeren, gericht naar veelzijdigheid in het uitvoeren van klein en niet erg gecompliceerd drukwerk; - deze bedrijven vragen werknemers die een basisopleiding in alle grafische deelprocessen en technologieën genoten hebben, zodat zij een deel van hun globale functie in elk van die deelprocessen kunnen uitvoeren. Deze basisopleiding kan slechts een beperkt karakter hebben door het uitgebreide en complexe geheel aan grafische kennis en vaardigheden. De nadruk ligt hier op een brede inzetbaarheid en soepelheid van de werknemers binnen een relatief eenvoudig opdrachtenpakket, en een geheel aan vrij traditionele werkwijzen. (Studierichtingen: Grafische technieken BSO en TSO). Kleine, hoogtechnologische bedrijven Deze kleine, hoogtechnologische bedrijfjes vinden wij in twee richtingen: - de zogenaamde multimediabedrijven; - de digitale drukkerijen of printing-on-demand-drukkerijen. De kenmerken van deze voor de grafische industrie vrij nieuwe bedrijfstypes en de gevraagde werknemers kunnen als volgt omschreven worden: - bedrijven van 3 tot 10 werknemers; - de multimediabedrijven zijn gespecialiseerd in het maken van multimediale elektronische producten, pagina's voor websites of andere niet-gedrukte informatie; Algemeen 8 Drukken D/1998/0279/014 2de graad BSO

7 - de digitale drukkerijen of printing-on-demand-drukkerijen zijn bedrijven die, op basis van een hoogtechnologische prepressafdeling, volledig digitaal drukken. In dit typebedrijf primeert snelheid van uitvoering en productiviteit in kleine oplagen. Vormingsvereisten voor de werknemers: - voor MM-bedrijven is kennis van de productie van elektronische informatiemedia, de productie van multimediale producten en het maken van websites noodzakelijk; (Studierichting:' Multimediatechnieken TSO'); - voor de digitale drukkerijen is een grondige opleiding in digitale drukvoorbereiding de basis, aangevuld met kennis van meten en controleren van het digitaal gedrukte product; (Studierichting: 'Drukvoorbereidingstechnieken TSO'). De middelgrote en grotere KMO's In deze grootte orde van bedrijven vinden we de commerciële grafische bedrijven, die in vier specifieke groepen kunnen ingedeeld worden: - de gespecialiseerde prepress-bedrijven: loonzetterijen, fotogravures, prepress-servicebedrijven; - de gespecialiseerde drukkerijen, die geen eigen of slechts een zeer beperkte drukvoorbereiding hebben; - de gespecialiseerde afwerkingsbedrijven (klein in aantal); - de commerciële grafische bedrijven, die zowel over een prepress- als over een druk- en afwerkingsafdeling beschikken. De kenmerken van deze bedrijven kunnen als volgt omschreven worden: - bedrijven van 20 tot 200 werknemers; - deze bedrijven drukken - op familie- en firmadrukwerk in kleine oplagen na - alle commerciële drukwerk, zoals firmafolders, productfolders, catalogi, publicitair drukwerk met veel kleur, jaarverslagen, technische handleidingen, tijdschriften, wetenschappelijke en literaire boekwerken, kunstboeken enzovoort; - in deze bedrijven bestaan strikt gescheiden functies voor drukvoorbereiding (prepress) en voor drukken en afwerken. Vormingsvereisten voor de werknemers: - de nodige vakkennis om drukvoorbereider (prepress-operator) te zijn is nog zeer ruim en zeer algemeen; - de nodige vakkennis om drukker/afwerker te worden is eveneens nog zeer ruim en zeer algemeen; - de eisen die aan ofwel de vakkennis of aan de productiviteit van de werknemers gesteld wordt gaan in de diepte en liggen algemeen heel wat hoger dan de eisen die aan de werknemers van kleine KMO's gesteld worden en waar deze kennis- en vaardigheidseisen meer in de breedte gaan; - de nadruk zal in deze bedrijfstypes liggen, óf op de productiviteit bij repetitief werk, óf vooral op het inzicht, probleemoplossend vermogen, en de zelfstandigheid van de werknemer; (Studierichtingen: 'Drukvoorbereidingstechnieken TSO' en 'Druk- en afwerkingstechnieken TSO'). - In de gespecialiseerde prepress-bedrijven en de commerciële grafische bedrijven begint zich in bijna elk bedrijf een cel te ontwikkelen, die gericht is naar het produceren van niet-gedrukte elektronische producten; (Studierichting: 'Multimediatechnieken TSO'). Grote grafische bedrijven Grote grafische productiebedrijven vinden we vooral in de sector van de kranten- en tijdschriftendrukkerijen. Kenmerken van deze bedrijfstypes: - bedrijven van 150 tot 500 werknemers; - volledig gescheiden functies voor drukvoorbereider (prepress) en drukker/afwerker; - in deze bedrijven vinden we functies in twee verschillende richtingen: Algemeen 9 Drukken D/1998/0279/014 2de graad BSO

8 @ uitvoerende functies in drukvoorbereiding en druk/afwerking voor werk met een repetitief karakter. Hier ligt de nadruk op de productiviteit van de werknemer; (Studierichtingen: 'Drukvoorbereidingstechnieken BSO' en 'Druk- en afwerkingstechnieken functies met meer verantwoordelijkheid en inhoud en die reeds een zeker leidinggevend karakter kunnen hebben, waarin denkwerk moet geleverd worden, probleemoplossend en organiserend moet kunnen gewerkt worden; (Studierichtingen: 'Grafische wetenschappen TSO' en 'Grafische technieken TSO'); - in alle kranten- en tijdschriftdrukkerijen ontwikkelt zich een afdeling die gericht is naar on line publiceren van hun publicaties op Internet. (Studierichting: 'Multimediatechnieken TSO'). Grafische functies in niet-grafische bedrijven In veel kantoren, handelsfirma's en administraties worden, onder invloed van de grafische mogelijkheden van vroegere kantoortekstverwerkingsprogramma's, de eisen op grafisch gebied, die aan het interne druk-werk en de interne publicaties gesteld worden, vaak hoger gelegd dan vroeger. Voor die functies zoekt men af en toe, tot dikwijls, grafische afgestudeerden. De eisen voor vakkennis en productiviteit, die aan deze werknemers gesteld worden, liggen niet zo hoog als in de echte grafische bedrijven. Er zijn twee types functies in deze niet-grafische bedrijven: - drukvoorbereiding: met lay-out, scannen van eenvoudige beelden, paginaopmaak, printen; (Studierichtingen: 'Drukvoorbereidingstechnieken BSO' en 'Grafische technieken BSO'); - drukker/afwerker: in niet-grafische bedrijven, die beschikken over een interne drukkerij met kantooroffset; (Studierichtingen: 'Druk- en afwerkingstechnieken BSO' en 'Grafische technieken BSO'). 2 STUDIEPROFIEL - STUDIENIVEAU In de tweede graad 'Grafische technieken BSO' wordt een polygrafische basisopleiding verstrekt. Deze basisopleiding bestaat uit het leren uitvoeren van een aantal praktische basishandelingen binnen het volledige productieproces. Op BSO-niveau ligt de hoofdklemtoon op het verwerven van direct-bruikbare praktische vaardigheden en legt men de grondslag voor het behalen van een specifieke beroepskwalificatie in de grafische richtingen van de derde graad BSO. Deze richtingen zijn: - de voortgezette polygrafische 'Grafische technieken BSO'; - de meer gespecialiseerde 'Drukvoorbereidingstechnieken 'Druk- en afwerkingstechnieken BSO'. 3 BEGINSITUATIE De leerlingen komen uit het tweede leerjaar van de eerste graad en velen bezitten geen grafische voorkennis. Andere leerlingen hebben in de beroepenvelden reeds kennisgemaakt met de grafische basisprincipes. De polygrafische opleiding in de tweede graad bouwt niet verder op voorkennis om voor de leerlingen die in de eerste graad nog geen grafische technologie gezien hebben, een normale instap in deze richting mogelijk te maken. In het tweede leerjaar van de tweede graad is er vaak een grote instroom van leerlingen uit andere richtingen die nog geen enkele grafische voorkennis bezitten. Een inhaalbeweging gedurende het eerste trimester is hier noodzakelijk zodat de volledige leerplandoelstellingen voor alle leerlingen gerealiseerd worden op het einde Algemeen 10 Drukken D/1998/0279/014 2de graad BSO

9 van de tweede graad. Om de leerlingen die reeds vanaf het eerste leerjaar 'Grafische technieken' volgen niet te demotiveren door nodeloze herhalingen dient men gedurende deze inhaalbeweging te zorgen voor een gedifferentieerde aanpak. 4 ALGEMENE DOELSTELLINGEN - Het vakgericht handelen ontwikkelen waarbij basishandelingen van zowel de conventionele als van de moderne digitale grafische praktijk met een zekere mate van zelfstandigheid kunnen uitgevoerd worden. - Praktische basisvaardigheden verwerven die nodig zijn bij de werkdoorloop van lay-out tot en met afgewerkt product. - Alle basishandelingen om een eenvoudig grafisch product te maken kunnen uitvoeren en in de juiste volgorde kunnen toepassen. - Het leren handelen binnen een proces waarin ruime aandacht besteed wordt aan de integrale kwaliteitszorg. - Handelingen uitvoeren op hedendaagse grafische apparatuur, dit met het oog op het verwerven van objectieve criteria bij de aangeboden specialiteitskeuze in de derde graad en op het relevant verder kunnen bouwen op de verworven voorkennis in deze derde graad. - Onder begeleiding kunnen werken met een voldoende mate van productiviteit. - Voldoende zin voor netheid en nauwkeurigheid bezitten. - De apparatuur waarmee men werkt kunnen bedienen en onder begeleiding kunnen onderhouden, dit alles met oog voor de veiligheidsvoorschriften. - Voldoende luisterbereidheid en vertrouwen in eigen mogelijkheden bezitten. 5 ALGEMENE PEDAGOGISCH-DIDACTISCHE WENKEN Integratie van het leerplan in de tijd Dit leerplan wordt aangeboden als een geïntegreerd graadleerplan. Dit met de bedoeling de scholen een zo ruim mogelijke pedagogische vrijheid te laten om de leerinhouden te spreiden over beide leerjaren. Werken met geïntegreerde graadleerplannen veronderstelt een degelijke vakgroepwerking binnen de school. De vrijheid die een graadleerplan biedt mag niet leiden tot individualisme. Regelmatig overleg tussen de betrokken vakleerkrachten en de afdelingsverantwoordelijke is hierbij absoluut noodzakelijk. Leerkrachten moeten voldoende realiteitszin hebben om hierbij een consensus te aanvaarden in verband met het geven van dezelfde leerstof in parallelklassen. Aangezien leerlingen binnen eenzelfde studierichting de mogelijkheid moeten hebben om over te stappen naar een andere school is het toch aangewezen in grote lijnen een bepaalde logische volgorde aan te houden in de verschillende scholen. Als aanbeveling geldt hier het volgende: in orde van belangrijkheid weergegeven bestaat de leerstof uit volgende blokken: - Toegepaste typografie, lay-out; - Tekstopmaak; - Conventionele reproductiefotografie; - Montage; - Kopie; - Drukken en afwerken. De introductie van de verschillende deeltechnieken kan best in fasen verlopen. Een eerste fase dient om de basis van elke deeltechniek afzonderlijk bij te brengen met het veelvuldig inoefenen van de daarbijbehorende noodzakelijke handelingen. In een tweede fase kan het verband gelegd worden tussen de deeltechnieken en kunnen eenvoudige globale oefeningen van ontwerp tot gedrukt en afgewerkt eindproduct ingeschakeld worden. Algemeen 11 Drukken D/1998/0279/014 2de graad BSO

10 Integratie van theorie en praktijk Men streeft naar zinvolle vormen van integratie. Dit veronderstelt een intense en blijvende coördinatie tussen de verschillende vakken via de afdelingsverantwoordelijke. Het is aangewezen volgende integratievormen in te bouwen: - volledige integratie van PV en TV Grafische technieken Technologie: aangezien het zwaartepunt van de opleiding bij het praktisch handelen ligt moet de technologie direct aansluiten op dit praktisch handelen met de bedoeling dit te verduidelijken en te situeren binnen het geheel van het productieproces. Vandaar dat het leerplan PV en TV Grafische technieken Technologie aangeboden wordt als geïntegreerd leerplan. Dit leerplan dient vanuit het standpunt van de praktijk gerealiseerd te worden; - integratie van het vak TV Grafisch tekenen en PV/TV Grafische technieken: het vak Grafisch tekenen maakt deel uit van de vakopleiding en voorziet in de ontwikkeling van ontwerp tot grafisch technische structuur. Men dient een aantal vakoverschrijdende oefeningen in te lassen waarbij de leerlingen, met componenten die gerealiseerd worden tijdens de uren Grafisch tekenen, een eigen drukwerk realiseren; - projectwerking: het lessenrooster wordt hierbij gedurende een korte periode doorbroken waarin de leerlingen een bepaald onderwerp uitwerken. Het accent ligt hier vooral op het verwerven van attidudes en vaardigheden; - ruimtelijke integratie: om een reële werksituatie te benaderen en om directe aansluiting van theorie en praktijk mogelijk te maken is het aanbevolen alle TV- en PV-vakken in het/de praktijklokaal(en) te organiseren onder de begeleiding van een zo beperkt mogelijk aantal leerkrachten. Teamwerking De leerkrachten dienen als team op te treden in de omgang met de leerlingen. Dit betekent dat: - de leerkrachten de einddoelen formuleren, rekening houdend met het profiel van hun leerlingengroep; - de leerkrachten samen de pedagogisch-didactische aanpak bespreken. Instroom van nieuwe leerlingen in het tweede leerjaar van de tweede graad In het tweede leerjaar van de tweede graad 'Grafische technieken BSO' is er een grote instroom van leerlingen zonder grafische voorkennis. In het eerste leerjaar van de derde graad BSO is deze instroom minder groot maar niet onbetekenend. Om de leerlingen die reeds in het eerste leerjaar van de tweede graad BSO voor een grafische opleiding gekozen hebben niet te demotiveren door telkens terugkerende nodeloze herhalingen in het begin van de twee volgende schooljaren dient men deze instroom gedifferentieerd aan te pakken. Studiekeuze na de tweede graad Voor de scholen die in de derde graad 'Drukvoorbereidingstechnieken BSO' en 'Druk- en afwerkingstechnieken BSO' inrichten is het aangewezen om op het einde van de tweede graad niet bindende adviezen te verstrekken wat de specialiteitskeuze in de derde graad betreft, waar dit zinvol is. Aansluiting met het bedrijfsleven Om zich een reëel beeld te vormen van de arbeidswereld moeten de leerlingen daar progressief naartoe worden begeleid en moet er een optimale aansluiting worden gerealiseerd tussen de opleiding in de school en het bedrijfsleven. Algemeen 12 Drukken D/1998/0279/014 2de graad BSO

11 6 EVALUATIE In zijn taak als didacticus heeft de leerkracht een plannings- en voorbereidingstaak: hij zet, in samenspraak met de afdelingsverantwoordelijke, het leerplan om in een jaarplanning. De verschillende leerinhouden en doelstellingen zet hij om in een aangepast didactisch proces. De leerkracht heeft ook een beoordelingstaak: hij moet de kennis, de vaardigheden en de attitudes van de leerlingen objectief evalueren in functie van de doelstellingen. Een verantwoorde evaluatie vertrekt van duidelijk geformuleerde en operationele lesdoelstellingen. Een leerkracht die zijn evaluatie ernstig wil opvatten, moet zich bewust zijn van de verschillende doelstellingen die hij minimaal moet bereiken om tenslotte aan het studieprofiel te beantwoorden. In het totale toetsingsmechanisme moet de leerkracht aandacht hebben voor de permanente evaluatie (het dagelijks werk), voor de toetsen (waarin de foutenanalyse en de remediëring een belangrijke rol spelen) en voor de examens. 7 MINIMALE MATERIELE VEREISTEN De minimale materiële vereisten zijn samengevat in een globale tabel, waarin alle graden en studierichtingen zijn opgenomen. Het overzicht op volgende bladzijden bestaat uit het gedeelte dat betrekking heeft op de volledige tweede graad. Hier volgen drie pagina's met benodigde uitrusting. Algemeen 13 Drukken D/1998/0279/014 2de graad BSO

12 DRUKKEN Tweede graad BSO PV PRAKTIJK GRAFISCHE TECHNIEKEN TV GRAFISCHE TECHNIEKEN TECHNOLOGIE Eerste leerjaar: 19 uur/week Tweede leerjaar: 19 uur/week In voege vanaf 1 september 1998 D/1998/0279/014 PV Praktijk 17 Drukken TV Technologie D/1998/0279/014 2de graad BSO

13 INHOUD 1 BEGINSITUATIE ALGEMENE DOELSTELLINGEN PEDAGOGISCH-DIDACTISCHE WENKEN EN DIDACTISCHE MIDDELEN EVALUATIE LEERPLANDOELSTELLINGEN, LEERINHOUDEN, DIDACTISCHE WENKEN BIBLIOGRAFIE PV Praktijk 18 Drukken TV Technologie D/1998/0279/014 2de graad BSO

14 1 BEGINSITUATIE De leerlingen komen uit het tweede leerjaar of het BVL en velen hebben geen voorkennis van de grafische technieken. Andere leerlingen hebben in de basisoptie 'Grafische technieken' of in het beroepenveld 'Nijverheidstechnieken' reeds kennisgemaakt met de hoofdtechnieken in het vak Realisatietechnieken. 2 ALGEMENE DOELSTELLINGEN - De noodzakelijke basishandelingen aanleren om met reële kans op slagen naar de volgende richtingen in de derde graad BSO te kunnen de voortgezette polygrafische richting 'Grafische technieken de gespecialiseerde richtingen in de derde graad: -'Drukvoorbereidingstechnieken BSO'; -'Druk- en afwerkingstechnieken BSO'. - Het kunnen uitvoeren en situeren van deze handelingen binnen het productieproces. - De basisvaardigheden die nodig zijn bij de werkdoorloop van lay-out tot en met een eenvoudig afgewerkt product beheersen en de handelingen in de juiste volgorde kunnen toepassen. - Kunnen omgaan met de letter, het woord- en het regelbeeld, regelvallen en schikkingen. - De typografische basisregels in verband met tekstopmaak kunnen toepassen. - De basisregels van lay-out in verband met tekstschikking kunnen toepassen. - Deze basishandelingen met een paginaopmaakprogramma kunnen uitvoeren. - Het toetsenbord kunnen gebruiken en een juiste tikmethode bezitten. - De basisvaardigheden van de conventionele de soorten originelen kunnen onderscheiden en hun kwaliteit kunnen beoordelen; met lichtgevoelig materiaal kunnen omgaan en kunnen ontwikkelen (men moet niet conventioneel kunnen rasteren). - Eenvoudige papier- en filmmontages kunnen maken. - Eenvoudige micro- en macromontages kunnen maken. - De verschillende druktechnieken schematisch kunnen voorstellen. - Eenvoudige drukvormen in kunststof voor hoogdruk kunnen maken en een idee hebben van het vervaardigen van een offsetplaat. - Eenvoudige drukwerken in twee kleuren met de volautomatische pers kunnen vervaardigen. - De basiselementen van de afwerking van een drukwerk kunnen opsommen. - De apparatuur kunnen bedienen en onder begeleiding kunnen onderhouden. - De veiligheidsvoorschriften kunnen respecteren. - Oog hebben voor integrale kwaliteitszorg binnen de volledige werkdoorloop. 3 PEDAGOGISCH-DIDACTISCHE WENKEN EN DIDACTISCHE MIDDELEN - De basisvaardigheden kunnen best in twee fases aangeleerd een eerste fase waarin de basisvaardigheden van elke deeltechniek worden aangeleerd: toegepaste typografie/lay-out, tekstopmaak, reproductiefotografie, montage, kopie, drukken en een tweede fase, het eigenlijke einddoel, waarin de logische verbanden tussen alle deeltechnieken gelegd worden en waarin totaaloefeningen van ontwerp tot afgewerkt product uitgevoerd worden. - Tijdens het gedeelte typografie/lay-out moeten de leerlingen met bestaand grafisch materiaal (letters, logo's, illustraties... ) oefenen om op deze wijze tot goede verantwoorde schikkingen te komen. Dit in tegenstelling met de uren grafisch tekenen waar het accent op de creativiteit en op het ontwikkelen van nieuw materiaal dient te liggen. - Dit leerplan is een geïntegreerd graadleerplan dat een opleiding beoogt op beroepsniveau. Het dient gerealiseerd te worden vanuit het standpunt van het praktisch handelen. De technologische ondersteuning dient louter praktisch van aard te zijn tenzij de doelstellingen uitzonderlijk anders vermelden. PV Praktijk 19 Drukken TV Technologie D/1998/0279/014 2de graad BSO

15 4 EVALUATIE - Wanneer het leerplan, in samenspraak met de afdelingsverantwoordelijke, omgezet is in een jaarplanning is het de taak van de leerkracht de verschillende leerinhouden en doelstellingen om te zetten in een aangepast didactisch proces. - Als beoordelingstaak moet de leerkracht de vaardigheden en de attidudes van de leerlingen objectief evalueren in functie van duidelijk geformuleerde en operationele doelstellingen. - Aangezien de doelstellingen voor het overgrote deel het praktisch handelen beogen zijn het hoofdzakelijk de vaardigheden en de attitudes van de leerlingen die deel uitmaken van het domein van de evaluatie. Louter technisch-theoretische evaluaties hebben hier geen zin. - In het totale toetsingsmechanisme moet de leerkracht bijzondere aandacht hebben voor de permanente evaluatie en remediëring tijdens het praktijkgebeuren. Het is daarbij van belang dat de leerling weet wat van hem verwacht wordt en dat hij bij de remediëring betrokken wordt. Men kan daarbij bijvoorbeeld werken met praktijkfiches of met een vorm van doelstellingformulering naar de leerling toe die bij de opgave gevoegd wordt (contractmodel). De toetsen moeten praktisch van aard zijn en kunnen bijvoorbeeld de vorm van een oefening hebben die tijdens de praktijklessen gemaakt wordt. - Wanneer men een examen wenst te organiseren kan dit in geen geval het evalueren van technisch-theoretische kennis beogen. - Het is van belang dat in parallelklassen dezelfde beoordelingsmethodiek gehanteerd wordt. 5 LEERPLANDOELSTELLINGEN, LEERINHOUDEN, DIDACTISCHE WENKEN staat voor uitbreiding. PV Praktijk 20 Drukken TV Technologie D/1998/0279/014 2de graad BSO

16 PV Praktijk 21 Drukken TV Technologie D/1998/0279/014 2de graad BSO Nr. LEERPLANDOELSTELLINGEN LEERINHOUDEN DIDACTISCHE WENKEN 1 Typografie/Lay-out 1.1 Maatstelsels - Correct rekenen en meten met picamaten. - Picastelsel - De juiste kleurconventies en - Horizontale maten groen, verticale maten maataanduidin-gen aanduiden en interpreteren. rood - Uitbreiding: maten omrekenen van het metrisch naar het picastelsel en omgekeerd. 1.2 Typometer - Corpsgrootte, regelafstand en zetspiegel - Meten van corps (Helvetica/Times) regelafstand en zetspiegel van bestaand drukwerk met de typografische meetgereedschappen opmeten en de - Typometer maataanduidingen volgens conventies kunnen - Corpskaliber aanbrengen. 1.3 De letter - De varianten van een lettertype in bestaand - Corps, kast, stand en dikte van de letter drukwerk herkennen en aanduiden. - Het begrip font - De meest gebruikte letteronderdelen op voorgedrukte tekening aanduiden. - Het onderscheid tussen gelijkledige letters en klassieke boekletters via schets weergeven. - Binnen de klassieke boekletters Mediaevaltypen en Bodoni's onderscheiden. - Binnen de gelijkledigen schreef-loze en geschreefde types onderscheiden. - Corpsgroepen schatten bij voorgedrukte modellen. - De verschillende zones binnen de corpsbalk op voorgedrukte tekening aanduiden. - x-hoogte en kapitaalhoogte van verschillende corpsen door middel van evenwijdige lijnen weergeven. - Letteronderdelen: stok, staart, boog, vlag, schreef en letteroog - Lettertype, letterfamilie en lettergroep - Indeling van het corps in groepen: consulteergroep, leesgroep, titelgroep en affichecorpsen - Corpsbalk met aanduiding van x-hoogte, kapitaalhoogte, ascenderzone, descenderzone, kopwit, basislijn en corps - Schetsmethode en materialen - Grondig laten inoefenen - meten - zien - schatten om tot het juist begrip 'maat' te komen. - Grondig laten inoefenen met grote aandacht voor nauwkeurigheid. - Elke leerling moet over een typometer en corpskaliber beschikken. - De leerlingen individueel letterdocumentatie laten verzamelen en verwerken volgens de in de les behandelde begrippen. - De meest gebruikte! - Documentatie laten verzamelen en laten verwerken. - Documentatie laten verzamelen en laten verwerken. Regelmatig laten inoefenen. - Aandacht geven aan verschil in x-hoogte en in kapitaalhoogte bij Helvetica en Times. - Zin voor juistheid bijbrengen. - Laten doortekenen en natekenen op layoutpapier.

17 PV Praktijk 22 Drukken TV Technologie D/1998/0279/014 2de graad BSO Nr. LEERPLANDOELSTELLINGEN LEERINHOUDEN DIDACTISCHE WENKEN 1.4 Het woord/de regel/de alinea - De begrippen regelafstand en interlinie op - Regelafstand - interlinie tekening aanduiden. - De verschillende tekstschikkingen (regelvallen) met evenwijdige lijnstukken natekenen. - De verschillende methodes van tekstschikking op voorgedrukte bladen correct aanduiden met conventionele tekens. - De zetbreedte en -hoogte opmeten en op voorgedrukte bladen aanduiden. - Op voorgedrukte bladen met de conventionele tekens voor kopijvoorbereiding aanduiden waar vast wit en waar variabel wit moet komen in doorlopende teksten. - De verschillende mogelijkheden voor alineabegin, alinea-einde en alinea-insprong op voorgedrukte bladen correct aanduiden. - Insprong links en rechts over meerdere tekstregels op voorgedrukte bladen opmeten en met conventionele tekens aanduiden. - Extra wit bij voorgedrukte kopij opmeten - Extra wit en volgens conventies aanduiden. - De witwaarden bij de verschillende leestekens correct bepalen. - De verschillen tussen de typografische normen en de NBN-normen bij wit binnen de alinea aanduiden op voorgedrukte bladen. - De voor DTP geldende correctietekens herkennen en op basis van gecorrigeerde kopij de correcties uitvoeren. - Vrije regelval (linkslijnend, rechtslijnend en gecentreerd) en blokregelval - De zetspiegel (zetbreedte en zethoogte) - Conventies bij kopijvoorbereiding voor vast en variabel wit: variabele spatie, vaste spatie, vierkant, halfvierkant en fijne spatie - Alineabegin en alinea-einde - Alinea-insprong in relatie tot de zetbreedte - Insprong links en rechts over meerdere tekstregels - Wit aan de leestekens volgens de typografische normen - De NBN-normen in verband met wit binnen de alinea - De correctietekens - Zorgen voor goede, éénduidige schematische voorstelling. - Lay-outpapier gebruiken. - Grondig laten inoefenen. - Grondig laten inoefenen. - Grondig laten inoefenen. - Grondig laten inoefenen. - Grondig laten inoefenen. - Grondig laten inoefenen. - Laten toepassen in alle opmaakoefeningen volgens de typografische normen. - Wijzen op betere leesbaarheid en op esthetische meerwaarde bij gebruik van de typografische normen. - De normen van de beroepsfederatie volgen.

18 PV Praktijk 23 Drukken TV Technologie D/1998/0279/014 2de graad BSO 1.5 Nr. LEERPLANDOELSTELLINGEN LEERINHOUDEN DIDACTISCHE WENKEN - De kopijvoorbereiding voor eenvoudige tabellen maken. Lijnsoorten, diktes, afmetingen en tabulaties in picamaten op kopij aanduiden. - Eenvoudige kader- en tabellenconstructies volgens opgegeven maten zelfstandig uittekenen. - De kopijvoorbereiding voor tabellen met complexere kopindeling maken. Tabellen/tabulatie - Uittekenen van tabellen - Lijnsoorten, lijndiktes - Terminologie en indeling - Voorbereiden van eenvoudig tabellenzetwerk 1.6 Typografisch schetsen en ontwerpen - Een eenvoudige kleef-lay-out naar voorgedrukt model maken. trische schikking - Basisregels voor symmetrische en asymme- - Via ruwe schetsen van eenvoudige - Begrippen bladspiegel en zetspiegel schikkin-gen komen tot een zelfgemaakte - Werkwijze voor het maken van een kleeflay-out kleef-lay-out naar eigen ontwerp. - Titels en woorden schetsen volgens halfvierkant en 2/3-vierkantmethode. - Gebruik van materialen - Inplaatsen van sierelementen - Spatiëren, kunnen krimpen en gelijkstellen - Spatiëren, krimpen en gelijkstellen bij titels in een lay-out. - Onder begeleiding komen tot eigen ontwerp - Ontwerpen van familiaal druk-werk, klein van familiaal drukwerk, klein handelsdrukwerk en advertenties. handelsdrukwerk en advertenties - Zelfstandige lay-out van advertenties naar - Tekstwaardering en tekstanalyse handgeschreven kopij. 2 Tekstopmaak 2.1 Het toetsenbord - De hoofdgroepen opnoemen. - Indeling van het toetsenbord - De juiste vingerzetting op voorgedrukt blad aanduiden. - Methode vingerzetting - In picamaten laten opmeten. - Grondig laten inoefenen. Blijven bij eenvoudige modellen. - Complexe tabellen voor de derde graad houden. - Voorgedrukte bladen laten gebruiken. Aandacht voor juiste maten, perfect haaks tekenen en juiste weergave van de lijndikte. - Goede, typografisch verantwoorde modellen gebruiken. - Aandacht voor goede typografie en stimuleren van de creativiteit. - Enkele constructie-oefeningen letterschetsen geven ter voorbereiding. - Kleef- en schetsoefeningen. Juiste methodiek bijbrengen. - De leerlingen modellen laten verzamelen en klassikaal bespreken. - Bij technisch eenvoudig uitvoerbare oefeningen blijven. - Eigen ontwerpen van de leerling laten doorstromen naar tekstopmaak, reproductiefoto-grafie, montage en drukken. De leerlingen met eigen werk het ganse productieproces laten doorlopen. - De leerling moet gedurende de ganse opleiding een goede vingerzetting bezitten en na het tweede trimester van het eerste leerjaar blind kunnen typen.

19 PV Praktijk 24 Drukken TV Technologie D/1998/0279/014 2de graad BSO Nr. LEERPLANDOELSTELLINGEN LEERINHOUDEN DIDACTISCHE WENKEN - Op voorgedrukt blad aanduiden. - Op voorgedrukt blad aanduiden. - Blind typen met juiste vingerzetting zonder aandacht voor snelheid. - Correcties uitvoeren tijdens het typen. - Typsnelheid opdrijven zonder verhogen van de foutenlast. - Basistoetsenbord - Functietoetsen - Blindtikoefeningen zonder aandacht voor snelheid - Blindtikoefeningen met aandacht voor snelheid 2.2 Bestandsbeheer/basisbediening opmaakprogramma - De onderdelen van de gebruikte configuratie met de correcte naam benoemen. - Onderdelen van de gebruikte configuratie - De naam van het besturingssysteem geven. - Besturingssysteem - Met het menusysteem en met de muis werkenpen, - Eenvoudig bestandsbeheer: bewaren, oproe- wissen - Op de juiste wijze met de op de afdeling gebruikte opslagmedia omgaan. - Programma op de juiste wijze starten en sluiten. - Het werk volgens afspraak openen en opslaan. - Basisbediening van het opmaakprogramma 2.3 Nazetoefeningen - Het nut van werken volgens afgesproken - Voorkeursinstellingen van het programma: basisinstellingen inzien en de maatstelsel (Pica) instellingen linialen (Pica) - Picamaten en metrische maten volgens methode regelafstand (letterlijn) juiste afkortingen automatische regelafstand (100 %) - Zetten met andere basisinstellingen. - Kopijvoorbereiding: - Zetspiegel, font, corps, regelafstand, gestandaardiseerde manier van aanduiden: zetspiegel, font, corps, regelafstand, wit, harde en zachte (manuele) return, horizontale maten en verticale maten, regelval, extra wit, harde en zachte (manuele) return, horizontale maten (groen) en verti- vast wit, alineabegin en alinea-einde, alinea-insprong, insprong links en rechts cale maten (rood), regelval, vast wit, alineabegin en alinea-einde, alinea- over één en meerdere tekstregels gestan daardiseerd aanduiden. insprong, insprong links en rechts over meerdere tekstregels - Het werken met het toetsenbord progressief aanleren. - De aanpassing aan het toetsenbord is van bij de beginfase zeer belangrijk! - Samenwerking met de leerkracht toegepaste informatica is noodzakelijk. - Idem. - Grondig laten inoefenen. - Duidelijke afspraken met de leerlingen maken en relatie leggen met bedrijfsproblematiek. - Duidelijke afspraken met de leerlingen maken en een vaste procedure volgen. - Vaste afspraken met de leerlingen maken. Instellingen laten controleren bij ieder jobbegin. - Grondig laten inoefenen. - Grondig laten inoefenen. - Wijzen op het nut van een goede kopijvoorbereiding.

20 PV Praktijk 25 Drukken TV Technologie D/1998/0279/014 2de graad BSO Nr. LEERPLANDOELSTELLINGEN LEERINHOUDEN DIDACTISCHE WENKEN - De correctietekens begrijpen. - Lijnsoorten en lijndiktes op kopij aanduiden. - De kopijvoorbereiding van eenvoudige tabellen, advertenties, familiaal en kleinhandelsdrukwerk maken. - Nazetoefeningen met lopende tekst vanaf gedrukte en vanaf gecorrigeerde kopij uitvoeren. - Nazetoefeningen naar handgeschreven kopij uitvoeren. - Correcties uitvoeren. - Nazetoefeningen op vrije regelval en blokregelval met inachtneming van de typografische regels in verband met splitsen en interpunctie. - Eenvoudig tabellenzetwerk in tabulatie uitvoeren. - Tabellen met complexere kopindeling correct nazetten. - Het zetten van familiaal drukwerk, kleinhandelsdrukwerk en advertenties de bepalen van lijnsoorten en eenvoudige tabellenzetwerk, advertenties, familiaal en kleinhandelsdrukwerk kunnen voorbereiden - Blindtikoefeningen - Typografische interpunctie - Zetten eenvoudige gebruik van vast en variabel wit - Nazetten van familiaal drukwerk, kleinhandelsdrukwerk en advertenties 2.4 Zetoefeningen naar eigen lay-out - De aangeleerde vaardigheden in verband met lay-out en tekstopmaak op creatieve wijze toepassen in nieuw te ontwerpen eenvoudige drukwerkjes. - Probleemoplossend leren handelen bij de werkdoorloop vanaf ontwerp tot uitvoering bij eenvoudige drukwerkjes. 3 Conventionele reproductiefotografie 3.1 De apparatuur - De camera onder begeleiding volgens schema onderhoud van de - De reproductiecamera: camera - Grondig laten inoefenen. - Voortdurend aandacht aan juiste vingerzetting en blindtikken geven. - Enkel het kunnen toepassen is van belang! - Tabulatie grondig laten inoefenen. Gebruik van vast en variabel wit bij tabellenzetwerk laten inoefenen. - Een kopijvoorbereiding laten maken en streven naar perfecte uitvoering bij de tweede print. - De leerlingen een kopijvoorbereiding laten maken en streven naar perfecte uitvoering bij de tweede print. - Lay-outen van eenvoudige drukwerkjes - Eigen eenvoudige ontwerpen van de leerlingen laten doorstromen naar tekstopmaak, montage en druk. De leerlingen moeten hier de praktische problemen bij de werkdoorloop ervaren en deze zelfstandig leren oplossen. - Regelmatige onderhoudsbeurten inlassen tijdens de praktijklessen.

21 PV Praktijk 26 Drukken TV Technologie D/1998/0279/014 2de graad BSO Nr. LEERPLANDOELSTELLINGEN LEERINHOUDEN DIDACTISCHE WENKEN - De veiligheidsvoorschriften bij het gebruik van de camera naleven. - De originelen beoordelen. - Het model en het lichtgevoelig materiaal plaatsen. - De basisbelichtingstijd instellen. - De juiste reproductieverhouding en de belichtingstijd bij opgave van de basisbelichtingstijd berekenen, instellen en aflezen. - Lijnwerk vergroten en verkleinen. - De juiste dokaverlichting bij het gebruikte lichtgevoelig materiaal gebruiken. - Lijnfilm, Rapidoprintmateriaal en Copyproofmateriaal verwerken. - Het contactapparaat onder begeleiding volgens schema onderhouden. - De veiligheidsvoorschriften bij het gebruik van het contactapparaat naleven. - Daglichtmateriaal leesbaar en onleesbaar contacten in functie van een minimum detailverlies. - De juiste belichtingstijd uit het vooraf ingesteld programma kiezen. - Met inlegrasters werken. - Maskers vervaardigen en correct gebruiken bij het omcontacten. - Naadloos de verschillende soorten bepalen van de lichtgevoelige de instellen van en opnemen met de camera voor 1/1-opnames van lijnwerk: reproductieverhouding, belichtingstijd en instellen van en opnemen met de camera voor vergroten en verkleinen van lijnwerk: reproductieverhouding, belichtingstijd en het verwerken van lijnfilm, Rapidoprintmateriaal en zilverdiffusiemateriaal (Copy-proof): positief, negatief, leesbaar en onleesbaar - Het onderhoud van het verwerken van het contactapparaat kunnen werken met werken met Fotografisch maskeren - De leerlingen documentatie laten aanleggen. - Voortdurend aandacht aan geven. - Het bepalen van de basisbelichtingstijd demonstreren. - De leerlingen opnames laten maken met verschillende reproductieverhoudingen en met verschillend reproductiemateriaal. - De leerlingen de juiste belichtingstijd en ontwikkeltijd laten opmeten. - Regelmatige onderhoudsbeurten inlassen tijdens de praktijklessen. - De leerlingen op het nut van meerdere programma-instellingen wijzen. - De leerlingen zelf inlegrasters laten maken met moederfilms.

22 PV Praktijk 27 Drukken TV Technologie D/1998/0279/014 2de graad BSO Nr. LEERPLANDOELSTELLINGEN LEERINHOUDEN DIDACTISCHE WENKEN - Het perforatiesysteem gebruiken. - Van een eenvoudige opdracht een logische werkvolgorde bepalen en deze opdracht uitvoeren aan de hand van een onder begeleiding opgesteld werkschema. Oefeningen op inkopiëren - Perforatiesysteem bij een micromontage - Werkwijze voor een eenvoudige micromontage met twee inbelichtingen (daglichtmateriaal) Montage 4.1 Materialenkennis bij papier- en doorzicht filmmontage - De verschillende materialen die in de montage gebruikt worden oordeelkundig gebrui- kleefstift, repro- en non-reprostiften, scalpel - Schaar, snijmes. trekpen, rotring, penseel, ken: en/of vlakken en outline letters gekleefde titels of slagzinnen samenstellen met aandacht voor optisch gelijkstellen en vlakken, letters en illustraties kleven met kleefoefeningen naar een bestaand model met aandacht voor juiste maat kleefoefeningen naar eigen lay-out op maat en haaks filmranden wegschaven. - Het waxapparaat - Het waxapparaat oordeelkundig en met zorg gebruiken. 4.2 Papiermontage - De verschillende aanduidingen die op een papiermontage moeten voorkomen zelfstandig en met zin voor juistheid aanbrengen. - Voor een eenvoudig bestaand drukwerk met verzorgde typografie de papiermontage maken. - De aanduidingen: bladspiegel, zetspiegel, snijlijnen, vouwlijnen - Eenvoudige drukwerken uittekenen op voorbedrukte bladen en op millimeterfolie - Aandacht voor perfecte aansluiting van de beelden. - Integreren in de opleiding. - De leerlingen eenvoudige drukwerken laten monteren (naamkaartjes, advertenties, boektitels, pagina uit een boek... ):

23 PV Praktijk 28 Drukken TV Technologie D/1998/0279/014 2de graad BSO 4.3 Nr. LEERPLANDOELSTELLINGEN LEERINHOUDEN DIDACTISCHE WENKEN - De papiermontage voor een eigen eenvoudig drukwerk maken. - Eenvoudige bestaande drukwerken monteren. - De verschillende aanduidingen die op een filmmontage moeten voorkomen zelfstandig aanbrengen. - Voor een eenvoudig bestaand drukwerk met verzorgde typografie de filmmontage maken. - De filmmontage voor een eigen drukwerk kunnen maken. - Van een eigen lay-out een papiermontage maken De doorzicht-deelmontage (micromontage) - De uittekenen van de indelingslijnen aanbrengen - monteren van lijnbeelden volgens model - Van een eigen lay-out een filmmontage maken 4.4 Eenvoudige macromontage voor kleine formaten - Een uittekening met de verschillende maataanduidingen aanbrengen van de merktekens - De uittekening snijlijnen, vouwlijnen, drukformaat, eindformaat, middenteken, vooraanlegrand en controlestrips correct gebruiken van de de lijnconventies gebruiken. - Een totaalmontage met positieve filmdelen in één in twee monteren van rasterbeelden. - De klassieke correctiemogelijkheden toepassen. - Het in één in twee monteren van rasterbeelden - naar bestaand Volgens eigen creativiteit. - De leerlingen een montageblad met maatindeling laten gebruiken. - De leerlingen eenvoudige drukwerken laten monteren (naamkaartjes, advertenties, boektitels... naar bestaand volgens eigen creativiteit. - De leerlingen verschillende merktekens laten aanbrengen: snijlijnen, vouwlijnen, drukformaat, eindformaat, middenteken, vooraanlegrand, controlestrips. - Lijnconventies: snijlijnen: rood; vouwlijnen: groen; andere: zwart. - De leerlingen een totaalmontage (positief) met lijnbeelden laten maken. - Laten inoefenen door het monteren van diverse eenvoudige drukwerken. - Foutieve tekst wegschrapen, correcties inkleven.

24 PV Praktijk 29 Drukken TV Technologie D/1998/0279/014 2de graad BSO Nr. LEERPLANDOELSTELLINGEN LEERINHOUDEN DIDACTISCHE WENKEN 5 Kopie 5.1 Kunststofclichés voor hoogdruk - De apparatuur voor het maken van een - Maken van een kunststofplaat: belichten, kunststofplaat bedienen. uitwassen en drogen van kunststofplaten (Nyloprint, Polymero) - Veiligheidsvoorschriften bij gebruik van de apparatuur naleven. - De apparatuur onder begeleiding onderhouden. - Veiligheidsvoorschriften - Onderhoud van de apparatuur 5.2 Kopiëren - het kopieerraam - De functie van het kopiëren omschrijven. - Functie - Onderdelen van het kopieerraam - Schematische voorstelling van het kopieerraam benoemen. - Het kopieerraam bedienen. - De veiligheidsvoorschriften in verband met het gebruik van UV-licht opnoemen. - Instellen en bedienen van het kopieer raam - Veiligheid (UV-straling) 5.3 De ontwikkeltafel of -machine - De functie van het plaatontwikkelen omschrijven. - Functie - Onderdelen van de machine benoemen. - De producten die gebruikt worden bij het plaatontwikkelen opsommen. - Offsetplaten ontwikkelen met inachtneming van veiligheid en hygiëne. - Schematische voorstelling van de machine - Producten - Instellen en bedienen - Veiligheid en hygiëne 5.4 De platen - De beeldvorming omschrijven. - Vorming van het beeld - De soorten offsetplaten die tijdens de - Soorten platen en producten praktijk-lessen gebruikt worden herkennen en gebruiken. - De juiste producten gebruiken. - Oefeningen laten doorstromen van tekstopmaak en reproductiefotografie naar montage, kopie en drukken. - Regelmatig onderhoudsbeurten inlassen. - Schematische voorstelling van het kopieerraam op de afdeling. - Het kopiëren een aantal maal demonstreren. - De leerling moet de werking van het kopieerraam een aantal maal geobserveerd hebben. - Schematische voorstelling van de ontwikkelmachine op de afdeling. - Het plaatontwikkelen regelmatig demonstreren. - De leerling moet de werkwijze bij het plaatontwikkelen een aantal maal geobserveerd hebben. - Oefeningen laten doorstromen van tekstopmaak en reproductiefotografie naar montage, kopie en drukken.

25 PV Praktijk 30 Drukken TV Technologie D/1998/0279/014 2de graad BSO Nr. LEERPLANDOELSTELLINGEN LEERINHOUDEN DIDACTISCHE WENKEN 5.5 De diazo-afdruk - Het nut van een diazo-afdruk omschrijven. - Doel - Werkwijze - Een diazo-afdruk maken. - Maken van een diazo-afdruk - Veiligheid en hygiëne 5.6 Zilverdiffusie-overdracht - Een offsetplaat onder begeleiding vervaardigen met diffusie-overdracht. diffusiesysteem - Vervaardigen van offsetplaten volgens het 6 Drukken en afwerken 6.1 Inleiding en kennismaking met de verschillende druktechnieken - De verschillende druktechnieken schematisch voorstellen en de verschillende drukdruk en diepdruk - Basisprincipes van hoogdruk, offset, zeefprincipes aan de hand van het schema toelichten. 6.2 Maatstelsels - Correct meten en rekenen met cicereromaten. - Het Didotstelsel - Maten omrekenen van het metrisch naar het Didotstelsel en omgekeerd. 6.3 Veiligheidsvoorschriften en hygiëne - Veiligheidsvoorschriften aan en rond de - Machines, materialen en producten: veiligheid en hygiëne persen opsommen en naleven. - De meest voorkomende producten in de drukkerij gebruiken. - Benoemen van hulpstukken en toebehoren - Sperinrichting van de HB-degel, hulpstukken en van de machines. bijhorigheden 6.4 Onderhoud en verzorging van de pers - Onderhoudsschema lezen. - Smeren volgens smeerschema - Onderhoud onder begeleiding en volgens - Wassen van het inktwerk schema uitvoeren. - Luchtfilter en papierstofzeef. - Het maken van een diazo-afdruk een aantal maal demonstreren. - Aantonen van de verschillende drukprincipes via de in de school aanwezige drukmachines. - De verschillende machines en producten demonstreren en bespreken. - Wijze van opslaan bespreken. - Beveiliging van de te gebruiken machines demonstreren. - Aantonen, voordoen bij de op de afdeling aanwezige machines. - Het reinigen van luchtfilter en papierstofzeef een aantal maal geobserveerd hebben.

26 PV Praktijk 31 Drukken TV Technologie D/1998/0279/014 2de graad BSO Nr. LEERPLANDOELSTELLINGEN LEERINHOUDEN DIDACTISCHE WENKEN 6.5 De volautomatische pers - De pers in- en uitschakelen. - Het papiertransport afstellen. - Het doel van aanleggen kennen en de werking begrijpen. - De verschillende soorten aanleggen gebruiken. - Het schema van het volledig rollenstel lezen. - Inkttoevoer regelen. - Aandrijving en snelheidsregeling bedienen. - Het doel van het stellen van de rollen omschrijven. - Naargelang het doel, verschillende leggers samenstellen en aanbrengen op de pers. - Vergelijken met de cilinderpers. - Algemeen inzicht en de pers in- en uitschakelen - Papiertransport voor papier en karton van verschillende dikte en structuur - Aanleggen - Rollenstel en schematische ductor en afstellen en testen van de rollen - Leggerbekleding en aanbrengen van leggers op de drukpers (soorten leggers en doel) - Vergelijken met de cilinderpers 6.6 Eenvoudige machineleer - De mechanische, elektrische en pneumatische delen van de machine op schema aan- - Elektrische delen - Mechanische delen tonen. - Pneumatische delen - De beweging van de mechanische delen toelichten. 6.7 Vervaardiging van eenvoudig drukwerk op de volautomatische pers - De werkvolgorde schematisch voorstellen - Werkvolgorde en controle en correct toepassen. - Een eenvoudige drukvorm afdrukken. - Drukken met fotopolymeerplaten - Oefeningen aan de pers. - Schema van het rollenstel van de tijdens de praktijklessen gebruikte machines. - Inktbak afstellen (demonstreren). - Beweging van de ductor veranderen in verband met de inkttoevoer. - De leerlingen moeten het afstellen en meten van de rollen met een eenvoudig testsysteem een aantal maal geobserveerd hebben. - Samenstellen en aanbrengen van de legger op de volautomatische HB-degelpers integreren in de opleiding. - Enkel de hoofdlijnen van de tijdens de praktijklessen gebruikte machines. - Stap voor stap laten uitvoeren. - De leerlingen individueel een volledig werkje laten afwerken. - De leerlingen met eigen werk het volledige productieproces laten doorlopen.