Gezond werk in de Zwangerschap. NVAB Kring Amsterdam eo

Transcriptie

1 Gezond werk in de Zwangerschap NVAB Kring Amsterdam eo

2 Spreker en belangen Monique van Beukering Bedrijfsarts Zorg van de Zaak Inhoudelijk projectleider NVAB Richtlijn Zwangerschap, postpartumperiode en werk Onderzoeker Amsterdam UMC, locatie AMC, afd. Gynaecologie/Verloskunde Geen belangenverstrengeling of relaties met bedrijven Onderzoeksgeld via ZonMw (App gezond werken in de zwangerschap) 2

3 De aftrap: Several deficiencies in Implementation Country s Maternity Protection Legislation (MPL) Effects No risk analysis No work adjustments Results Continue to work in hazardous workplace or Withdraw from work on sick leave or preventive maternity leave Probst

4 Programma Zwangerschap en werk Organisatie Geboortezorg in Nederland Waar werken zwangere vrouwen? NVAB richtlijn De kern Herziening: Wat is nieuw? Grote lijn Herziening: Wat is nieuw? - Casuïstiek App zwangerschap en werk Discussie 4

5 Organisatie geboortezorg in Nederland Integrale geboortezorg In multidisciplinair verband geleverde zorg rondom de geboorte verloskundige zorg, kraamzorg; medisch specialistische zorg Men werkt in Verloskundig Samenwerkingsverbanden (VSV) Volgens de Zorgstandaard Integrale Geboortezorg Voor de zwangere is er 1 contactpersoon 5

6 6

7 7

8 Indicatoren integrale Geboortezorg Voorbeeld: Zwangerschapsbegeleiding in 1 e lijn voor 10 e week zwangerschap: 8

9 Programma: Zwangerschap en werk Waar werken zwangere vrouwen? Herziening NVAB richtlijn zwangerschap, postpartumperiode en werk De kern Wat is nieuw? De App 9

10 Werkende zwangere vrouwen in Nederland Ruim 80% doet betaald werk Gemiddeld 30 uur per week Tijdsbesteding 5 daagse werkweek Slaap Werk Overig Bron: van Beukering 2014 CBS 2017

11 Waar werken zwangere vrouwen in Nederland? Bedrijfstak Aantal werkzame zwangere vrouwen (2011) Gezondheidszorg Handel Zakelijke dienstverlening Cultuur recreatie en overig Onderwijs Industrie Horeca Overig Totaal

12 Waarom een richtlijn? Voor 2007: geen richtlijnen Wel wetgeving, maar: 25% van de zwangeren krijgt voorlichting over risico s (TNO 2007) zwangeren en haar ongeboren kind lopen risico op afwijkingen 12

13 NVAB Richtlijn: Zwangerschap, postpartumperiode en werk 2007: NVAB+ KNOV, NVOG, NHG, UWV, NVVG, FNV, NU 91, VNO-NCW, VOC,. 2018: Herziening

14 De Kern: Gezond werken in de zwangerschap Werkgebonden risicofactoren Persoonsgebonden risicofactoren Aanpassing werk- en werktijden Preventie afwijkingen moeder en kind 14

15 De Richtlijn Werkgebonden risicofactoren Persoonsgebonden risicofactoren Aanpassing werk- en werktijden 1. Individuele begeleiding Preventief consult Verzuim 2. Beleidsadvisering Preventie afwijkingen moeder en kind 15

16 Opstellen risicoprofiel: Preventief & Verzuim Werkgebonden risicofactoren Lichamelijk werk Onregelmatig werktijden Stress en agressie Chemische stoffen Biologische agentia Fysische factoren Aanpassing werk- en werktijden 1. Individuele begeleiding Preventief consult Verzuim 16

17 Opstellen risicoprofiel: Preventief & Verzuim Persoonsgebonden risicofactoren Chronische ziektes Belaste obstetrische anamnese Complicaties zwangerschap,& bevalling Complicaties postpartum periode Aanpassing werk- en werktijden 1. Individuele begeleiding Preventief consult Verzuim 17

18 Opstellen risicoprofiel: Preventief & Verzuim Nieuw

19 Bijlage 4: Checklist medisch dossier Nieuw

20 Preventief consult & verzuim Opstellen werkplan en interventies Risicoprofiel Werkplan Bespreek met werknemer Overweeg overleg leidinggevende NB: de wettelijke verantwoordelijkheid ligt bij de werkgever* Geef voorlichting over: voorzieningen en regelingen Maak zo nodig afspraken: voor verdere begeleiding. Bij verwijzing: voeg het opgestelde werkplan toe. Nieuw * Bij elke melding van de zwangerschap is het de verantwoordelijkheid van de werkgever om betrokken werknemer voorlichting te geven over de rechten/regelingen die van toepassing zijn tijdens zwangerschap en postpartumperiode. 20

21 Beleid Werkgebonden risicofactoren Persoonsgebonden risicofactoren Aanpassing werk- en werktijden 1. Individuele begeleiding Preventief consult Verzuim 2. Beleidsadvisering Preventie afwijkingen moeder en kind 21

22 Werkgebonden risicofactoren Inventariseren Toetsen aan de recente algemene en specifieke RI&E. Nieuw Adviseren over: Protocol informatievoorziening (bijlage 1) Voorbeeld arbobeleid (bijlage 2) Wettelijke verplichtingen (bijlage 3) Preventief consult door bedrijfsarts (bijlage 1) Aanpassing werk- en werktijden Beleidsadvisering 22

23 Doelstelling 1. Begeleidingsrichtlijn individuele zwangere en postpartum 2. Ondersteuning bedrijfsartsen preventief beleids-advies Wat levert het op: Voorlichting en preventief beleid zal leiden tot gezondheidswinst bij zowel de zwangere als het (ongeboren) kind, gevolg is: minder verzuim bij de werknemer, zowel tijdens de zwangerschap en als in de postpartum-periode minder afwijkingen bij zowel de zwangere zelf als het kind. (o.a. laag geboortegewicht of vroeggeboorte). 23

24 Doelgroepen Bedrijfsartsen en andere (zorg)professionals Werkenden gedurende de zwangerschap en lactatieperiode Management van organisaties 24

25 NVAB richtlijn Herziening: Inhoud 1. Preventief consult: risicoprofiel, werkplan en advies 2. Interventies bij verzuim a) Zwangerschap b) Postpartumperiode 3. Evaluatie 4. Arbobeleid Nieuw Belangrijkste veranderingen t.o.v. 2007: Individuele begeleiding (o.a. bepalen risicoprofiel) staat vooraan Bijlagen 1+2 (risicofactoren) verwerkt in richtlijn zelf= tabel 2 en 3 Meer aandacht voor beleid en samenwerking met curatieve sector Meer praktische hulpmiddelen bij beleidsadvies 25

26 De Richtlijn Werkgebonden risicofactoren Persoonsgebonden risicofactoren Tabel 2 Tabel 3 Aanpassing werk- en werktijden 1. Individuele begeleiding Preventief consult Verzuim 2. Beleidsadvisering Preventie afwijkingen moeder en kind 26

27 Casuïstiek: Opstellen risicoprofiel Werkgebonden risicofactoren Lichamelijk werk Onregelmatig werktijden Stress en agressie Chemische stoffen Biologische agentia Fysische factoren Nieuw Breng met behulp van tabel 2A t/m 2F de individuele werkbelasting in kaart en beoordeel of er sprake is van een of meer genoemde werkgebonden risicofactoren. Raadpleeg ook de RI&E. Aanpassing werk- en werktijden 1. Individuele begeleiding Preventief consult Verzuim 27

28 Lichamelijk werk Medewerker bakkerij/ supermarkt Staan en lopen Tillen en dragen Bukken Bovenhands werken 28

29 Fysieke belasting: gevolgen Vroeggeboorte: Kleine verbanden, komt veel voor, grote gevolgen * 1 Staan en lopen > 3 uur per dag (OR 1,3-1,4) Tillen en dragen > 5 kg (OR 1,3) Fysiek inspannend werk (OR 1,4) Inspannende houdingen (bukken, knielen, buigen, bovenhandswerken) Meervoudige belasting (OR 1,3 tot 1,5) * 2 Small Gestational Age (SGA): licht verhoogd bij staan en lopen Palmer 2013 Miskraam: Toename met frequenter en zwaarder tillen Buigen > 25 keer per dag Fysiek inspannend werk * 3 Foetale sterfte in VG: tillen> 200 kg/dag 3x verhoogd risico doodgeboorte Mocevic Van Beukering 2014, Palmer 2013a,Waters 2015, Mocevic 2013, Runge Jukic Van Beukering et al Bonde 2013; Palmer 2013b Waters 2015 Grajewski

30 Lichamelijke belasting Nieuw Nieuw 30

31 Onregelmatige werktijden Bedrijfstak Gezondheidszorg Handel Zakelijke dienstverlening Cultuur recreatie en overig Onderwijs Industrie Horeca Overig Totaal Verpleegkundige Staan/lopen, tillen/dragen Onregelmatige werktijden Werkdruk Infectieziekten Giftige stoffen Straling

32 Onregelmatige werktijden en ploegendienst Voor de 20 e week: Vroeggeboorte: geen tot zeer licht verhoogd verband, OR tot 1,2. SGA: studies alleen van lage kwaliteit Miskraam: matig verhoogd bij vaste nachtdiensten 2 nachtdiensten/week HR 1.32 (Begtrup 2019) Na de 20 e week: Geen studies, bijna alle zwangeren stoppen met onregelmatig werk. Groot Canadees onderzoek: aanpassing voor 24 weken, minder kans op vroeggeboorte en laag geboorte gewicht (Croteau 2006, 2007). Advies: geen risico nemen vanaf 20 weken geen nachtdiensten. Lange werkweken (> 40 uur per week): licht verhoogde kans vroeggeboorte en miskraam *2 1. Bonde 2013 Palmer 2013 Feodor Nilsson 2014 Xu 2014 Grajewski Van Melick 2014, Palmer 2013, Hamilton 2012

33 Onregelmatige werktijden en ploegendienst Zelfde advies, betere onderbouwing Nieuw 0-20 weken:1 nachtdienst per week? 33

34 Druk, Druk Druk Suliana Ashawe werkt fulltime als senior consultant bij een adviesbureau. 34

35 Werkstress en zwangerschap Risico van werkstress laag geboortegewicht/sga (circa 150 gram), nb tegenstrijdig bewijs zwangerschapshypertensie/pre-eclampsie) (OR 1.50; 95% CI ) Zhang et al. (2013) Brand 2012, Mutambudzi 2011, Larsen 2015, Larsen

36 Werkstress en zwangerschap Zelfde advies, betere onderbouwing 36

37 Kinderdagverblijf: kinderziektes en zo moet ik daar wat mee? 37

38 Infectieziekten Nieuw: oa Zika, Q koorts, Cytomegalie, Parvo 38

39 Chemische stoffen Schoonmaakmiddelen Oplosmiddelen (bijvoorbeeld in verf, lak, lijm) Narcosegassen Kanker remmende geneesmiddelen Bestrijdingsmiddelen Zware metalen en/of metaalverbindingen (cadmium, kwik, lood, mangaan en chroom) Blootstelling rond conceptie, tijdens zwangerschap, tijdens borstvoeding Miskraam, aangeboren afwijkingen of doodgeboorte Geen risico nemen, geen blootstelling Preconceptie: Wettelijke grenswaarden Zwangerschap en borstvoeding: andere normen: 39

40 Chemische stoffen: volg stappenplan Nieuw 40

41 Fysische factoren Lawaai Schade gehoororgaan kind, hogere bloeddruk zwangere Geen geluid > 80 DBA, geen piekgeluid >200 Pa Trillingen Geen goed onderbouwde studies om anders dan wet te adviseren Geen blootstelling > 0,25 m/s2 (8 uur per dag) Ioniserende straling Diverse afwijkingen: foetale dood, aangeboren afwijkingen Dosislimiet van 1 msv, begeleiding stralingshygiënist Klimaat Geen extreme koude en hitte, streven naar behaaglijke temperatuur Overdruk (> 104 pa= 1,1 bar) (toegevoegd) Geen duikarbeid, caissonarbeid of overige werk in overdruk Nieuw 41

42 Opstellen risicoprofiel Nieuw Breng met behulp van tabel 3 A t/m D de individuele belastbaarheid in kaart en beoordeel of er sprake is van een of meer genoemde persoonsgebonden risicofactoren. Persoonsgebonden risicofactoren Chronische ziektes Belaste obstetrische anamnese Complicaties zwangerschap,& bevalling Complicaties postpartum periode Aanpassing werk- en werktijden 1. Individuele begeleiding Preventief consult Verzuim 42

43 Persoonsgebonden risico s en interventie Nieuw Adviezen in tekst: Tabel 3 Update uit Richtlijnen curatieve sector > 2007 Meerlingzwangerschap (NVOG) Herhaalde miskraam NHG, NVOG) Recidief spontane vroeggeboorte (NVOG) Foetale Groeirestrictie (NVOG) Diabetes mellitus en diabetes gravidarum (NVOG, NDF) Aantal adviezen uit verschillende perioden samengevoegd. 43

44 Tweeling zwangerschap Bedrijfstak Gezondheidszorg Handel Zakelijke dienstverlening Cultuur recreatie en overig Onderwijs Industrie Horeca Overig Totaal Groepsleerkracht Lopen, staan, tillen, dragen Infectieziekten Stress, agressie Meerlingzwangerschap

45 Meerlingzwangerschap Nieuw Wetswijziging Modernisering regelingen voor verlof en arbeidstijden Zwangerschapsverlof meerling 4 weken eerder, vanaf 30 weken. Nieuw Nieuw 45

46 Herhaalde miskraam Indira werkt op een visafslag, ze maakt gevangen vis klaar voor de verkoop. Ze heeft afgelopen jaar 2 miskramen gehad. Haar gynaecoloog adviseert haar ook naar de bedrijfsarts te gaan. Wat vindt u? 46

47 Abnormaal verloop zwangerschap: Miskraam Indira - Onregelmatige werktijden, ook s nachts - Doet haar werk meestal staand. - De ene week 30 uur, maar soms ook ruim boven de 40 uur. Nieuw 47

48 Vruchtwaterpunctie en IVF, herziening Nieuw Nieuw 48

49 Bevalling 16-24, pre- en dysmature baby s, herziening Nieuw Nieuw 49

50 Wetswijziging Modernisering regelingen voor verlof en arbeidstijden Als een kind langer dan een week in het ziekenhuis heeft gelegen, heeft de moeder recht op extra bevallingsverlof. Zo kan ze haar kind een aantal weken thuis verzorgen. Voor verlenging van het bevallingsverlof geldt dat: Ze geen extra verlof krijgt over de 1e week dat de baby in het ziekenhuis lag. Als de baby bijvoorbeeld 2 weken in het ziekenhuis moest blijven, duurt het verlof 1 week langer; het bevallingsverlof maximaal 10 weken extra kan duren. Als het kind bijvoorbeeld 15 weken in het ziekenhuis heeft gelegen, krijgt de moeder 10 weken langer verlof. 50

51 Wetswijziging Modernisering regelingen voor verlof en arbeidstijden Als een kind langer dan een week in het ziekenhuis heeft gelegen, heeft de moeder recht op extra bevallingsverlof. Zo kan ze haar kind een aantal weken thuis verzorgen. Voor verlenging van het bevallingsverlof geldt dat: Ze geen extra verlof krijgt over de 1e week dat de baby in het ziekenhuis lag. Als de baby bijvoorbeeld 2 weken in het ziekenhuis moest blijven, duurt het verlof 1 week langer; het bevallingsverlof maximaal 10 weken extra kan duren. Als het kind bijvoorbeeld 15 weken in het ziekenhuis heeft gelegen, krijgt de moeder 10 weken langer verlof. 51

52 App Zwangerschap en werk Werkgebonden risicofactoren Persoonsgebonden risicofactoren App Zwangerschap en werk voor zwangeren basis = NVAB richtlijn Individueel advies aanpassing werken werktijden Preventie afwijkingen moeder en kind 52

53 Part 3: Ontwikkeling & Evaluatie mhealth applicatie Focusgroepstudie Gebruiksvriendelijkheid onderzoek Interventie studie Training verloskundigen, gynaecologen en bedrijfsartsen Interventie werkende zwangere 1e concept App Zwangerschap & werk 2e concept App Zwangerschap & Werk 53

54 Doel App gezond werken in de zwangerschap Werkende zwangere: Informeren over risico s in werk Meer en betere aanpassing werk Minder afwijkingen Verloskundig Zorgverleners: Meer inzicht werkgebonden risico s Betere samenwerking met arbocuratieve zorg

55 Principe: App gezond werken in de zwangerschap Zwangere vult vragen in: Risico s werk Risico s gezondheid Persoonlijk advies (NL en Engels) over de risico s en rechten over werkaanpassing Basis: NVAB richtlijn

56 App: Werkadvies Werkadvies wordt regelmatig aangepast aan de zwangerschapsduur 56

57 Voorbeeld Advies lichamelijk inspanning 57

58 Voorbeeld Advies Gezondheidsklachten 58

59 NVAB Richtlijn en App: overeenkomst en verschillen Werkwijze en Adviezen Richtlijn Basis voor Werkwijze en Adviezen App Richtlijn: Voor Bedrijfsartsen (para) medici Implementatie via Werkgever via Bedrijfsgezondheidszorg 59 App: Voor Zwangeren Verloskundige Zorgverleners Werkgevers etc. Implementatie via Zorg

60 Deel 2: Gebruiksvriendelijkheids onderzoek 12 zwangeren, gebruik van app op mobiel, Think Aloud onderzoek Conclusie De informatie in de app is, ondanks veel ontwerpfouten, waardevol voor de eindgebruikers en voldoet aan een behoefte. 60

61 Interventie studie: MHealth application Pregnancy & Work: an intervention study. M.D. van Beukering, A.V. Velu, L. Schönewille, R.G. Duijnhoven, T. Brand, B.W. Mol, M. Kok, M.H. Frings-Dresen Verloskundigen en gynaecologen getraind over de App Z&W: geven vaker advies het werk aan te passen, (39 versus 18% p<0.001) deze cliënten passen hun werk ook aan. Werkgevers: < 25% informeert zwangere werknemers over rechten en risico s, < 10% adviseert hen over werkaanpassing Als ze advies geven past de zwangere haar werk wel aan. Effect app op zichzelf: faciliterend effect. 61

62 Interventie studie: bevestigt internationaal beeld Geen voorlichting/advies door werkgever Wettelijke taak Geen risico analyse Geen aanpassing werk gevolg zwangere vrouwen blijven risicovol werk doen of melden zich met ziekte- of zwangerschapsverlof Na 20 weken zwangerschap: ruim 30% doet risicovol werk : 20 tot 30% doet fysiek veeleisend werk (staan, tillen, buigen of hurken), In veel lawaai (30%), kou en warmte, Met chemicaliën en besmettelijke ziekten (26%) 62

63 Discussie Stelling 1: Werkgevers zijn verantwoordelijk voor voorlichting en werkaanpassing voor/tijdens de zwangerschap. Het initiatief ligt bij hen, wij bedrijfsartsen doen graag mee. Stelling 2: Tijd voor een niet vrijblijvende maatregel: Zonder werkplan geen uitkering zwangerschaps- en bevallingsverlof aan de werkgever 63

64 Implicaties dagelijkse praktijk App Z&W: onderzoek met verbeterd design voor werkende zwangeren hun zorgverleners en werkgevers mhealth-applicatie ontwikkelen? Door professionals! Uitgangspunt is behoefte van eindgebruiker mhealth werkt het beste als deel uitmaakt van begeleiding of behandeling/ richtlijnen. En: Take your time and a lot of money with you 64

65 Take home message 65 Alle zwangeren (kunnen) naar de bedrijfsarts met vragen over zwangerschap en werk Gebruik de richtlijn en verwijs (straks) naar de app Dank voor uw aandacht