WISKUNDE. Hilde De Maesschalck en Luc De Wilde. voor alle leraren D/2009/7841/003 D/2011/7841/021

Transcriptie

1 WISKUNDE Hilde De Maesschalck en Luc De Wilde voor alle leraren 1 Leerplannen Overzicht van de leerplannen te volgen in het schooljaar : EERSTE GRAAD A- klassen B- klassen D/2009/7841/003 D/2011/7841/021 TWEEDE ASO D/2002/0279/047 GRAAD KSO/TSO D/2002/0279/048 BSO D/2002/0279/031 DERDE GRAAD ASO richtingen met component wiskunde D/2004/0279/019 richtingen met component D/2004/0279/020 wetenschappen, zonder component wiskunde richtingen zonder component D/2004/0279/021 wiskunde, zonder component wetenschappen KSO/TSO studierichtingen met 2(+1+1) uur D/2004/0279/024 /week studierichtingen met 3(+1) uur/week D/2004/0279/023 studierichtingen met 6 (+2) D/2004/0279/022 uur/week DERDE GRAAD derde leerjaar BSO D/1995/0279/031 Op de website van het VVKSO kun je alle leerplannen downloaden. Ga hiervoor naar en kies voor leerplannen. Je kunt ook lessentabellen kiezen en zo voor een bepaalde graad, leerjaar, studierichting het bijhorende leerplan wiskunde opzoeken. 2 Nascholingen 2.1 PEDIC Datum Onderwerp 16 november 2011 Geogebra voor starters PN199SO/ januari 2012 Geogebra in de eerste graad A PN200SO/ februari 2012 Statistiek met Geogebra PN206SO/11-12 Deze nascholingen gaan telkens door op woensdagnamiddag van 14 tot 17 uur. DM september 2011 wiskunde pagina 1

2 Meer informatie kun je vinden in de nascholingsbrochure SO van PEDIC, pagina s De brochure kun je vinden op de site bij aanbod SO. Kies hier voor de pdf-vorm van de brochure. 2.2 VVKSO-nascholingen ICT-Wiskunde Deze nascholingsmodules kun je terugvinden op de website Daar klik je aan de linkerkant door naar Nascholingen ICT. In de rubriek Algemene vakken / Wiskunde en wetenschappen vind je dan de modules voor dit schooljaar. Je kunt ook klikken op ICT integratie / ICT in Wiskunde en wetenschappen om de lijst te bekomen. Volgende modules worden aangeboden: 1112/04/101 Wiskundige en wetenschappelijke teksten maken met Word /04/102 Excel voor wiskundigen en wetenschappers 1112/04/103 Complexe getallen: een aanpak met ICT-middelen 1112/04/104 Gebruik van rekenprogramma s en internetsites voor de rekenlessen in het basisonderwijs 1112/04/105 Webpagina s maken met Geogebra om te integreren in een e-leeromgeving 1112/04/106 Maxima: een gratis CAS (Computer Algebra System) 1112/04/107 Interessante vernieuwingen in versie 4.0 van Geogebra 1112/04/108 Wiskundige en wetenschappelijke presentaties maken met Powerpoint 2010: nu ook met vergelijkingseditor! 1112/04/109 Gebruik van de vergelijkingseditor (wiskunde) in OpenOffice.org 1112/04/110 Microsoft Mathematics (nieuwe versie 4) Meer uitleg over de opzet en inhoud van deze nascholingsmodules vind je via de website. Inschrijven gebeurt via de schoolverantwoordelijke, die een toegangscode heeft voor de inschrijftoepassing op dezelfde website. 3 JAARPLANNING Waarom een jaarplanning opstellen? Omdat een goede jaarplanning past in een onderwijs met visie. Een jaarplanning als louter administratief document heeft weinig zin. Een jaarplanning is geen doel op zich maar een middel om de onderwijskwaliteit te verbeteren. Het is een element van professioneel werken. Omdat een jaarplanning een handig document kan zijn om de realisatie van het leerplan te waarborgen en omdat het maken (en volgen) van een goede planning een garantie is voor een evenwichtige benadering van het leerplan. Het jaarplanning omvat meer dan de inhoudsopgave van het gebruikte leerboek. Het slaafs volgen van een leerboek biedt doorgaans niet de garantie dat het leerplan wordt gerealiseerd. Men moet op basis van het leerplan selecteren om de DM september 2011 wiskunde pagina 2

3 afwerking van het leerplan niet te hypothekeren. Anderzijds worden bepaalde onderwerpen soms onvoldoende uitgewerkt zodat aanvullingen bij het leerboek noodzakelijk kunnen zijn om de leerplandoelstellingen af te werken. Omdat het opstellen van een jaarplanning aanleiding kan geven tot reflectie over het voorbije schooljaar en zo bijsturing en verfijning mogelijk maakt. Omdat een jaarplanning een essentieel document is voor overleg tussen collega s. Bij het opstellen van de jaarplanningen tijdens vakvergaderingen moeten onder meer afspraken gemaakt worden en informatie worden uitgewisseld over de concrete realisatie van de leerplannen, over de spreiding en dosering van de leerinhouden, over de leerlijnen, over de vaardigheden en vakgebonden attitudes, over de beginsituatie van bepaalde leerlingengroepen, enz. Omdat een jaarplanning een handig hulpmiddel is voor de interimaris bij een vervanging. Jaarplanningen zijn niet alleen bedoeld voor individueel gebruik. Omdat een planning een handig communicatiemiddel is met de directie en met de pedagogische begeleiding. Aandachtspunten bij het opstellen van een jaarplanning Om het even welk leerboek men gebruikt, een kritische ingesteldheid t.a.v. het leerboek, het werkboek en de eventuele bijhorende handleiding is noodzakelijk. Het leerplan primeert immers op het leerboek. Het is vanzelfsprekend dat de jaarplanningen aan bod komen in de vakgroep en door samenspraak en overleg tot stand komen. Daarbij is ook vertikaal overleg wenselijk en vaak ook noodzakelijk (beginsituatie, leerlijnen,..) om de continuïteit in de leerplannen te bewaken. Bij de besprekingen kunnen volgende punten aan bod komen: - selectie in het leerboek met het leerplan als uitgangspunt (doelstellingen, suggesties voor het aantal lestijden, pedagogisch-didactische wenken, ); - de spreiding van de verschillende onderwerpen en aspecten van de wiskundige vorming, eventueel rekening houdend met de studierichting en de transfer naar andere vakken (dit kan leiden tot een afwijking van de volgorde van de hoofdstukken zoals die in het leerboek aan bod komen); - de planning van diagnostische toetsen; - initiatieven voor het evalueren van parate kennis en vaardigheden en voor het onderhouden van basiskennis en vaardigheden; - het plannen van bufferruimte, onder meer om te gebruiken voor het oefenen op grotere gehelen ; - de keuze en de beschikbaarheid van ICT-leermiddelen (bv. er kunnen afspraken gemaakt worden om bij de behandeling van bv. meetkunde of statistiek een aantal opeenvolgende lesuren gebruik te maken van de computerklas); - de beginsituatie van de leerlingen (zijn er bepaalde leerinhouden omwille van onvoorziene omstandigheden niet of beperkt aan bod gekomen in het vorige leerjaar? hoe kan dit in de toekomst vermeden worden? hoe kan dit worden opgevangen?); - de verdeling van de onderwerpen bij een graadleerplan (B-stroom; BSO; derde graad ASO, KSO, TSO); - het motiveren en vastleggen van de keuzeonderwerpen in de derde graad ASO, KSO, TSO; - de keuze voor het al dan niet behandelen van uitbreidingsdoelstellingen in bepaalde leerplannen; - de keuze van de verdiepingsdoelstellingen in de derde graad ASO (leerplan a); - het parallel behandelen van onderwerpen, bv. in klassen met minimum vier wekelijkse lestijden; DM september 2011 wiskunde pagina 3

4 - de (eventuele) noodzaak van bijkomende werkteksten bij de behandeling van bepaalde onderwerpen, al dan niet gekoppeld aan een taakverdeling en/of uitwisseling van persoonlijke documentatie; - de planning voor het onderwerp Mathematiseren en oplossen van problemen (derde graad KSO/TSO) en voor de onderzoekscompetentie (derde graad ASO, leerplan a); - initiatieven voor samenwerking in het kader van bv. de prioriteiten in de eigen school, bijv. themaweek, BZL, evaluatie, differentiatie, activerende werkvormen, Het is zinvol dat alle leraren inzage hebben in de jaarplanningen die door de leden van de vakgroep worden gebruikt. De jaarplanning is een belangrijk werkinstrument: er mag in geschrapt, aangepast, gecorrigeerd en toegevoegd worden. Er wordt wel eens gewerkt met planningen waarin het geplande aantal lestijden het maximum aantal mogelijke lestijden overschrijdt. Dit geeft dan vaak problemen voor de afwerking van de leerinhouden die in het derde trimester gepland werden. Bij de verdeling van de lestijden kun je vertrekken vanuit het minimum aantal jaaruren (= 25 x aantal wekelijkse lestijden). Hoewel leraren geregeld signaleren dat er veel lesuren wegvallen, stellen we in de praktijk doorgaans vast dat de leraren kunnen beschikken over het minimumaantal, behalve in sommige studierichtingen in de derde graad TSO, o.a. bepaalde studierichtingen waar stageperioden worden ingelast. Als er toch essentiële leerinhouden niet kunnen behandeld worden omdat het minimum aantal jaaruren niet kan gegeven worden, moet dit besproken worden met de directie. 4 Aansluiting van de tweede graad op het nieuwe leerplan in de eerste graad A Om de overgang naar de tweede graad zo vlot mogelijk te kunnen laten verlopen, heeft de pedagogische begeleiding wiskunde een document opgesteld voor de leraren van de tweede graad. Dit document wil enerzijds de leraren tweede graad informeren over het nieuwe leerplan van de eerste graad en anderzijds ook inspireren om de krachtlijnen van dat leerplan verder te zetten in de tweede graad. Het document werd in mei 2011 voorgesteld en toegelicht tijdens regionale sessies waarop de meeste vakgroepen vertegenwoordigd waren. Wie (nog) niet over deze informatie beschikt, kan het document als volgt opzoeken: / diocesane pedagogische begeleidingsdienst (DPB) / secundair onderwijs / vakgebieden / wiskunde / Documenten tweede graad. Ook een werkdocument voor overleg tussen eerste en tweede graad is daar beschikbaar. In de loop van dit schooljaar organiseren we regionale sessies voor de tweede graad waarin we per onderwijsvorm concreet zullen werken rond bepaalde items en krachtlijnen. Meer informatie daarover komt in de volgende Diocesane Mededelingen. 5 Terminologie en symbolen DM september 2011 wiskunde pagina 4

5 Vanuit het overlegplatform tussen inspectie en begeleiding wiskunde worden volgende afspraken voorgesteld: Omtrek Oppervlakte (vlakke figuur) Oppervlakte (ruimtefiguur) Volume Inhoud Massa Tijd Temperatuur (in Kelvin) Temperatuur (in graden Celsius) Symbool p A S V I m t T θ Symbolen i.v.m. statistiek: - geen specifieke afspraken i.v.m. frequentiegetallen - notaties voor gemiddelde, standaardafwijking, : zie artikel De vele werelden van de statistiek, prof. Callaert voor de afspraken i.v.m. de notaties (beschikbaar op website ) Terminologie i.v.m. functies: - coördinaat van een punt bestaande uit 2 coördinaatgetallen (en dus niet: de coördinaten van een punt) - nulwaarde: een oplossing van de nulwaardevergelijking die overeenstemt met het eerste coördinaatgetal van een nulpunt - de functie f met als voorschrift f(x) =.. en niet : de functie f(x) = 6 Documenten en websites Wiskunde Dit is een website van wiskundeleraar Wim Cornelissen die met behulp van Geogebra de Griekse meetkunde laat herleven en dit koppelt aan opdrachten voor zijn leerlingen (derde graad). Kies hier bv. 4/5 Havo en vind zo een overzicht van vertrouwde onderwerpen waarbij je achtergronden, voorbeelden, toelichting enz. kan vinden. Niemand minder dan Prof. Ingrid Daubechies bedacht vorig schooljaar een reeks opdrachten om leerlingen uit het secundair onderwijs kennis te laten maken met de wiskunde die haar boeit en nog iedere dag bezighoudt. Bovendien heeft ze een grote passie voor stripverhalen en kwam ze al snel uit bij Wiske. In oktober 2010 schreven 110 klassen zich in om deel te nemen aan de wedstrijd. Tussen oktober 2010 en februari 2011 ontvingen ze 6 opdrachten per mail, bedacht door Prof. Ingrid Daubechies. Bij iedere opdracht werd een hint gegeven of werd de materie verduidelijkt met een voorbeeld. De opdrachten werden opgelost in klasverband. De uitdagende opdrachten (met hun respectievelijke antwoorden) kun je op de site terugvinden. DM september 2011 wiskunde pagina 5

6 Algemene documenten i.v.m. wiskunde en een overzicht van websites wiskunde kun je als volgt vinden: / Diocesane Pedagogische begeleidingsdienst (DPB) / secundair onderwijs / vakgebieden / wiskunde. 7 Beginnende leraren In het kader van de Dagen van de beginnende leraren die door DPB Gent worden aangeboden zijn er ook sessies met de vakbegeleiding waarop we alle beginnende leraren van harte uitnodigen. Voor de eerstejaars beginnende leraren is het vakoverleg voor wiskunde voorzien in het programma van woensdag 5 oktober 2011 en van woensdag 1 februari Ook leraren met ervaring die voor het eerst wiskunde zullen geven, kunnen tijdens deze dagen aansluiten bij het vakoverleg. Voor de tweedejaars gaat deze dag door op woensdag 7 maart We hopen jullie daar te ontmoeten! 8 Schooltv 8.1 Wiskunde voor de sectoren Uitzendingen schooltv (Ned2) Wiskunde voor de sectoren gepland op dinsdag 1 november 2011: Wiskunde en techniek: Wat meet ik? Centraal staat de wiskunde die gebruikt wordt in de rijwielhandel en garages. De focus ligt op het nauwkeurig meten van bandprofielen en spanning. Wiskunde en landbouw: Hoe richt ik het in? Bij het inrichten van een tuin is een goed ontwerp een eerste stap. Bij het ontwerpen van een tuin wordt rekening gehouden met het onderhoud en de zichtlijnen, maar ook met de stand van de zon. Wiskunde en zorg: Wat geef ik? In een ziekenhuis spelen nauwkeurigheid en verhoudingen een belangrijke rol. Verhoudingstabellen worden gebruikt bij het bereiden van voedsel en bij het instellen van een infuus. Wiskunde en economie: Wat is het waard? Centraal staat het runnen van een (internet)winkel. Om voldoende te verdienen is het belangrijk een goede verkoopprijs vast te stellen. Meer informatie: Wiskunde voor de brugklas De afleveringen van de serie Wiskunde voor de brugklas kunnen nog online worden bekeken. DM september 2011 wiskunde pagina 6

7 In deze serie wordt de toepassing van belangrijke wiskundige begrippen getoond in het dagelijks leven en in beroepen. Deze serie omvat zes afleveringen: 1) Wat doe je met getallen? 2) Wat doe je met formules? 3) Wat doe je met meetkundige figuren? 4) Wat doe je met schaaltekeningen? 5) Wat doe je bij informatieverwerking? 6) Wat heb je nu aan wiskunde? Zie 9 Enkele data om te noteren Wiskundeolympiade ( woensdagnamiddag 18 januari 2012: eerste ronde woensdagnamiddag 7 maart 2012: tweede ronde woensdagnamiddag 25 april 2012: finale Kangoeroewedstrijd ( ): donderdag 15 maart 2012 Pi-dag: woensdag 14 maart 2012 Met vragen, problemen, in verband met je lespraktijk kun je steeds terecht bij de diocesane begeleider van je school. We wensen je een succesvol werkjaar! SG Emmaüs,SG Denderland, SG SALEM, SG Eureka SG Wetteren-Lede, SG Scholen aan de Durme, SG Sint-Nicolaas, SG Beveren-Bazel Hilde De Maesschalck Doorslaarstraat Lokeren tel : hilde.demaesschalck@vsko.be of hildedemaesschalck@telenet.be SG Vlaamse Ardennen, SG Geraardsbergen, SG Aalter-Deinze SG Stroming, SG Edith Stein, SG De Bron, SG Meetjesland Luc De Wilde Rechtstraat Lokeren Tel: luc.dewilde@vsko.be of dewildel@skynet.be DM september 2011 wiskunde pagina 7