Studiehandleiding Seksuele Opvoeding in Maatschappelijke Context 7012K443AY

Transcriptie

1 Faculteit der Maatschappij- en Gedragswetenschappen College of Child Development and Education Nieuwe Prinsengracht VZ Amsterdam Studiehandleiding Seksuele Opvoeding in Maatschappelijke Context 7012K443AY bachelorjaar: 2 en 3 cursusjaar: semester: 2 Amsterdam, maart 2014 docenten: mw. dr. Channah Zwiep (tevens coördinator; c.s.zwiep@uva.nl) Mw. dr. Henny Bos en prof. dr. Jan Willem Steutel (POWL). Enkele gastsprekers.

2 1. Deelname aan het onderwijs en tentamen Deelname onderwijs/tentamen Om deel te kunnen nemen aan het onderwijs en/of eerste afsluitingsgelegenheid (tentamen) in deze module moet je je binnen de aanmeldingsperiode aanmelden via het Studenteninformatiesysteem (SIS). De aanmeldingsperiode van het eerste semester loopt van 17 juni t/m 01 juli De aanmeldingsperiode van het tweede semester loopt van 02 december t/m 16 december Mocht je problemen hebben bij het aanmelden voor de vakken via SIS neem dan tijdens de aanmeldingsperiode contact op met de onderwijsadministratie via De onderwijsadministratie zoekt dan samen met jou uit wat het probleem is en lost het samen met jou op. Zie voor meer informatie in de A-Z lijst Vak- en tentamenaanmelding en SIS. Deelname herkansing De aanmelding geldt voor het onderwijs alsmede voor de eerste afsluitingsgelegenheid. Studenten die het vak niet bij de eerste afsluitingsgelegenheid hebben behaald worden door de onderwijsbalie voor de herkansing aangemeld. Meld je op tijd af voor vak(ken) waar je niet aan gaat deelnemen. 2. Inleiding In dit keuzevak staat de seksuele ontwikkeling en seksuele opvoeding van kinderen en pubers centraal. De module belicht seksualiteit bij kinderen en pubers (hoofdzakelijk) vanuit een positieve insteek. De cursus gaat in beginsel dan ook over kinderen in niet-problematische opvoedingssituaties, benaderd vanuit interactieve ontwikkelingsmodellen. De verschillende thema s binnen de module worden vanuit actuele vraagstukken en vanuit empirisch onderzoek belicht. Het keuzevak is als volgt opgebouwd. Om vorm te geven aan seksuele opvoeding is kennis over empirisch onderzoek van belang naar: (a) de seksuele ontwikkeling van kinderen. Hierbij staat de vraag centraal hoe gemiddeld (= vaak voorkomend) seksueel getint gedrag van kinderen en pubers zich verhoudt tot zogenaamd grensoverschrijdend seksueel gedrag. Ook gaan we in op kennis en vaardigheden die kinderen moeten opdoen tijdens hun seksuele ontwikkeling. Vervolgens staat het thema (b) seksuele opvoeding centraal. Welke historische, culturele en maatschappelijke invloeden spelen een rol bij seksuele opvoeding? Hoe staat het met de seksuele opvoeding in Nederland (onder andere ten opzichte van andere landen) en welke aspecten zijn hierop van invloed? We gaan onder andere in op kennis en vaardigheden die ouders en professionele opvoeders hiervoor nodig hebben. Ten slotte staat in deze module (c) de invloed van derden op de seksuele ontwikkeling en opvoeding centraal. We gaan onder andere in op effecten van (sociale) media op de seksuele ontwikkeling en de seksuele opvoeding. Ook kijken we naar de impact van (media-aandacht voor) seksueel misbruik op de beeldvorming over kinderen en seksualiteit. Ten slotte bezien we seksuele opvoeding vanuit het perspectief van professionals. 3. Voorkennis en aansluiting met andere modulen De module is te volgen door 2e en 3e jaars bachelorstudenten en masterstudenten pedagogische wetenschappen, sociale wetenschappen, psychologie, humanistiek, media en communicatiewetenschappen. Voor deelname aan deze keuzemodule is geen specifieke voorkennis vereist. 4. Leerdoelen Doel van de module is empirisch-theoretische kennis en praktijkkennis en vaardigheden te vergroten ten aanzien van seksuele ontwikkeling (van 0-18 jarigen) en seksuele opvoeding. In dit moduul staan verder de volgende leerdoelen centraal (met tussen haakjes de Dublindescriptoren): 2

3 (a) kennis van en inzicht in leeftijdsadequaat seksueel getint gedrag van jonge kinderen en pubers en de grenzen daarvan [Dublin descriptor: Kennis en inzicht]; (b) het plaatsen van seksualiteit binnen een breed kader van gangbare ontwikkelingsmodellen [Dublin descriptor: Kennis en inzicht]; (c) kennis van en inzicht in actuele vraagstukken en historische en culturele achtergronden rondom seksuele ontwikkeling en opvoeding [Dublin descriptor: Kennis en inzicht]; (d) kennis van en inzicht in doelen, methodiek en speer- en knelpunten van seksuele opvoeding en ondersteuningsmethodieken [Dublin descriptor: Kennis en inzicht]; (e) toepassen van kennis om onderzoek te doen naar seksuele ontwikkeling en/of opvoeding [Dublin descriptoren: Toepassen kennis en inzicht, Oordeelsvorming, Leervaardigheden]; (f) vaardigheden in het schrijven en presenteren van een kritisch betoog over seksuele ontwikkeling en/of opvoeding aan de hand van een actueel thema [Dublin descriptoren: Toepassen kennis en inzicht, Oordeelsvorming, Communicatie]. Deze module omvat de volgende eindtermen: Kennis en inzicht De student heeft kennis van en inzicht in (theorieën over) de seksuele ontwikkeling van kinderen en pubers, gangbare ontwikkelingsmodellen en kan seksualiteit plaatsen in een brede historische en culturele context (eindtermen PW:1, 2). De student kent doelen en speer- en knelpunten van seksuele opvoeding en van ondersteunings- en interventiemethodieken (eindtermen PW: 3, 4). Toepassen kennis en inzicht De student kan pedagogische kennis toepassen en vaardigheden omzetten in een handelingsstrategie binnen het werkterrein en dit relateren aan empirisch onderzoek en wetenschappelijke, theoretische modellen om opvoedingsvraagstukken te formuleren en te analyseren (eindtermen PW: 8, 9, 12). Oordeelsvorming De student is in staat om eigen standpunten te formuleren en te onderbouwen en de onderbouwing van standpunten van anderen te beoordelen; heeft een open en kritische houding tegenover de eigen standpunten en die van anderen; is in staat tot het plannen, nemen van beslissingen en dragen van verantwoordelijkheid in de beroepssituatie (eindtermen PW: 15, 16, 17). Communicatie De student werkt aan het vermogen om mondeling en schriftelijk te rapporteren over wetenschappelijke vraagstellingen via een kritisch betoog over seksuele ontwikkeling en/of opvoeding aan de hand van een actueel thema (eindtermen PW: 19, 20). Leervaardigheden De student heeft inzicht in de consequenties van het eigen handelen voor anderen in de beroepssituatie en besef van de ethische aspecten van de beroepsmatige omgang met zowel cliënten als proefpersonen, met inbegrip van de bredere consequenties van eigen onderzoeksresultaten en praktijkbeoefening (eindtermen PW: 24). 5. Inhoud Uit onderzoek weten we dat kinderen van jongs af aan nieuwsgierig zijn en seksualiteit stapsgewijs verkennen. Lang niet alle ouders/opvoeders zijn echter bekend met de seksuele ontwikkeling en de pedagogische begeleiding hiervan. De centrale vraag in deze module is dan 3

4 ook hoe men ouders/opvoeders kan ondersteunen bij de seksuele opvoeding, met als doel de seksuele ontwikkeling optimaal te laten verlopen. Dit keuzevak wordt vanuit de volgende drie thema's uitgewerkt: a. Seksuele ontwikkeling Seksualiteit speelt vanaf de geboorte een rol in de ontwikkeling van kinderen en krijgt in de puberteit vastere vorm. Wat is de betekenis van seksualiteit bij kinderen in interactieve ontwikkelingsmodellen en welk seksueel (getint) gedrag past bij de verschillende leeftijdsfasen? Hoe zit het met jongeren waarbij gedragingen en gevoelens niet overeenkomen met hun sekse? Ook belichten we wat kinderen (zouden moeten) leren tijdens de seksuele ontwikkeling en wat de betekenis is van de begrippen seksueel script en seksuele gezondheid. Naast seksueel (getint) gedrag dat bij de ontwikkeling hoort, vertonen jonge kinderen en/of pubers soms grensoverschrijdend seksueel gedrag. Hoe herken je dit en welke methodieken zijn er om dit (evidence based) te begeleiden? Hoe geeft men daarnaast vorm aan seksuele voorlichting en opvoeding op scholen in niet-westerse landen? b. Seksuele opvoeding Pedagogische begeleiding kan kinderen positief ondersteunen bij hun seksuele ontwikkeling. Hoe zit het met de seksuele opvoeding in Nederland; is dit een typisch westers verschijnsel van de 'moderne tijd'? In dit deel van de module gaan we in op de liberale moraal als grondslag van seksuele opvoeding. Ook plaatsen we seksualiteit in een historische en sociaal-culturele context en kijken we naar de betekenis hiervan op ons huidige denken over seksuele ontwikkeling en opvoeding. Daarnaast richten we ons op essentiële speer- en knelpunten in de seksuele opvoeding voor ouders en professionele opvoeders en mogelijke ondersteuning hierbij. Ten slotte bezien we seksuele opvoeding vanuit het perspectief van professionals: hoe kunnen organisaties voor kinderopvang en scholen vormgeven aan pedagogisch beleid op dit gebied? c. Seksuele ontwikkeling en opvoeding: invloed van derden Seks is overal. Sommigen spreken dan ook van een verseksualisering van de samenleving. Kinderen krijgen daardoor van jongs af aan allerlei boodschappen mee over seksualiteit. Zijn kinderen door invloed van de media eerder wijs op seksueel gebied? Wat zijn de eventuele effecten hiervan en hoe kunnen we kinderen en adolescenten begeleiden bij eventueel 'verstandig' (social) mediagebruik? Tijdens het laatste deel van dit keuzevak kijken we ook naar de impact van media-aandacht voor (verondersteld) seksueel misbruik op de beeldvorming over kinderen en seksualiteit. 6. Verplichte literatuur Hierna volgt de bijna volledige literatuurlijst. Overige literatuur voor enkele (gast)colleges wordt (vóór aanvang van de module) bekend gemaakt via blackboard. Een aantal artikelen zijn te vinden op blackboard, de overige artikelen kun je vinden in de database van de universiteitsbibliotheek. Waar dit niet het geval is wordt geadviseerd de literatuur aan te schaffen. E-Quality (2010). Factsheet Seksuele opvoeding en beeldvorming. Den Haag: E-Quality. Gijs, L., Gianotten, W. Vanwesenbeeck, I. & Ph. Weijenberg (2009, 2e druk). Seksuologie. Houten: Bohn Stafleu van Loghum (pp en ). Graaf, H. de, Kruijer, H., Acker, J. van, & S. Meijer (2012). Seks onder je 25e. Belangrijkste conclusies. Utrecht: Rutgers WPF. Graaf, H. de (2013). Bloemetjes en bijtjes of zaadjes en eitjes? (Opvattingen over) seksuele opvoeding in Nederland. Pedagogiek, 33 (1), Graaf, H. de, Rademakers, J. (2011). The psychological measurement of childhood sexual development in Western societies: methodological challenges. Journal of Sex Research, 48 (2),

5 Graaf, H. de & J. Rademakers (2007). Seksueel gedrag en seksuele gevoelens van prepuberale kinderen. Tijdschrift voor Seksuologie, 31, Kastbom, A. A., Larsson & C. G. Svedin (2012). Parents observations and reports on the sexual behaviour of 7 to 13 years old children. Journal of Reproductive Sexual Disorders, 1 (2), 1-6. Larsson, I. & Svedin, C.G. (2002). Sexual experiences in childhood: young adults recollections. Archives of Sexual Behavior, 31 (3), Movisie (2010). Vlaggensysteem. Een instrument om seksueel gedrag van kinderen en jongeren te sturen. Utrecht: Movisie. Movisie (2013). Normatieve lijst Vlaggensysteem: Verkorte versie. Utrecht: Movisie. Primoratz, I. (1999). Pedophilia. Public Affairs Quarterly, 13, Primoratz, I. (2001). Sexual morality: is consent enough? Ethical Theory and Moral Practice, 4, Röling, H. (2003). The Problem of Sex Education in the Netherlands in the Twentieth Century. The Wellcome Series in the History of Medicine, 71 (1), Roberts, B.B. & Groenendijk, L.F. (2004). Wearing out a Pair of Fool's Shoes: Sexual Advice for Youth in Holland's Golden Age. Journal of the History of Sexuality, 13 (2), Rutgers WPF (2011). Richtlijn seksuele en relationele vorming. Visie, doelen en uitgangspunten. Utrecht: Rutgers WPF. Suchi, P. J. & J. Peter & Patti M. Valkenburg (2011). Scripts of sexual desire and danger in US and Dutch teen girl magazines: a cross-national content analysis. Sex Roles, 64, West, R. (2008). The harms of consensual sex. Alan Soble & Nicholas Power (Eds.), The Philosophy of Sex: Contemporary Readings. Lanham: Rowman & Littlefield (pp ). Zwiep, C.S. (2008). De seksuele opvoeding van jonge kinderen. Ervaringen van moeders en leidsters in de kinderopvang. Amsterdam: Bureau Kind&Zo en FWOS (Hoofdstuk 2, 4, 5 & 6). Zwiep, C.S. (2012). Seksuele ontwikkeling. Methodiek voor pedagogische begeleiding in de kinderopvang en in het basisonderwijs. Amsterdam: SWP. (Het gehele boek wordt tijdens dit keuzevak gebruikt. Prijs: 16,50) 7. Onderwijsvormen Het keuzevak zal bestaan uit negen (interactieve) colleges op de dinsdagochtenden ( uur). In de colleges geeft de docent een toelichting op de literatuur die vooraf moet worden bestudeerd. Tijdens enkele colleges en werkgroepen zullen een paar docenten vanuit de Universiteit van Amsterdam en enkele gastsprekers vanuit het werkveld een specifiek thema belichten. Daarnaast bestaat het keuzevak uit zes werkgroepen. Deze bijeenkomsten worden verzorgd op de vrijdagochtenden aan twee groepen studenten: groep 1: uur en groep 2: uur. De indeling hiervoor is inmiddels bekend gemaakt via blackboard (onderling ruilen: mits hiervoor goede redenen zijn en de docent hiervan via de mail op de hoogte wordt gesteld). Gedurende het keuzevak moeten voorafgaand aan een aantal werkgroepen (in de week van 01/04, 08/04, 15/04, 22/04, 29/04, 06/05, 13/05, 20/05) in totaal acht opdrachten worden gemaakt en ingeleverd via blackboard. Deze opdrachten worden door de coördinator op blackboard geplaatst. De opdrachten sluiten aan op de literatuur en de thematiek die in het college en/of de werkgroep van die week centraal staan. Tijdens de werkgroepen worden de opdrachten besproken en becommentarieerd. Op 18/04 en op 02/05 is er geen werkgroep vanwege een verplichte vrije dag; de opdrachten 3 en 5 worden in de week daarop via BB van commentaar voorzien door de betreffende docent. Paper Tijdens de werkgroepen en na afloop hiervan kan vanaf 25/04 ook in groepjes van 4 (maximaal 5) studenten gewerkt aan een gezamenlijke presentatie en paper over een relevante vraagstelling binnen de seksuele ontwikkeling en/of opvoeding. Suggesties hiervoor worden tijdens de eerste werkgroep (01/04) gegeven. Tijdens de werkgroep van 9 mei presenteren de 5

6 verschillende groepjes een vraagstelling en een stappenplan voor hun paper met behulp van een powerpoint-presentatie. Naast deze presentatie wordt de vraagstelling en het stappenplan op papier gezet en ter plekke uitgereikt aan de toehoorders (minimaal ½ maximaal ¾ A4 tje). Zowel studenten onderling als de docent, geven feedback op de opzet. Tijdens het laatste college op 27 mei worden de papers gepresenteerd door de studenten (de werkgroep op 30 mei vervalt namelijk, vanwege een verplichte vrije dag). De paper dient vervolgens schriftelijk te worden ingeleverd uiterlijk dinsdag 2 juni vóór uur op blackboard. 8. Van de student verwachte activiteiten Deelname aan de colleges en de werkgroepen is verplicht. Afmelding (met opgaaf van reden) moet voorafgaand aan de colleges of werkgroepen via de mail gebeuren. Bij ongeoorloofd verzuim of verzuim van meer dan één keer, is het maken van een vervangende opdracht verplicht. De verplichte literatuur moet door alle deelnemers voor aanvang van de werkcolleges worden bestudeerd. De (verplichte) opdrachten op blackboard hebben op de publicaties betrekking en moeten steeds voorafgaand aan de betreffende werkgroep ingeleverd worden via blackboard vóór iedere woensdag uur. Gebeurt dit meer dan één keer niet, dan is het maken van een extra opdracht verplicht. Actieve deelname in groepen aan de eindopdracht: het schrijven van een paper en het presenteren hiervan. Van studenten wordt daarnaast een actieve houding verwacht tijdens de colleges en werkgroepen. 9. Beoordeling In beginsel is het cijfer voor het werkstuk tevens het eindcijfer. De criteria waaraan het werkstuk moet voldoen zijn de volgende: een omvang van ongeveer 8 A4 tjes, met regelafstand 1.5 en lettertype Times New Roman nr. 12 (± 4500 woorden); een goed gespecificeerde vraagstelling die betrekking heeft op één of meer aspecten van seksuele ontwikkeling en/of seksuele opvoeding; een heldere conclusie, gebaseerd op een zorgvuldig en wetenschappelijk betoog; toepassing van relevante informatie uit de colleges en werkgroepen, de verplichte literatuur en eventuele aanvullende literatuur; adequate alinea-indeling, citaten, literatuurverwijzingen en literatuurlijst (volgens de APA-richtlijnen); foutloos Nederlands. Alle leden van de groep die de paper inleveren, krijgen hiervoor dezelfde beoordeling. Daarnaast tellen de acht opdrachten mee voor het eindcijfer. Bij uitstekende kwaliteit wordt één punt bij het papercijfer opgeteld. Indien de kwaliteit ernstig te wensen overlaat, wordt één punt van het werkstukcijfer afgetrokken. Als dat laatste het geval is, en het eindcijfer wordt daardoor onvoldoende, dan mogen als herkansing verbeterde opdrachten worden ingeleverd. Het eindcijfer wordt pas individueel toegekend wanneer alle opdrachten op blackboard zijn ingeleverd. Herkansing. Als de eindversie van de paper met een onvoldoende wordt beoordeeld, kan na een revisiegesprek met de docent eenmalig een herkansingsversie worden geschreven. Uiterlijke 6

7 datum voor inleveren van de herkansing (2e versie van de paper) is 30 juni aanstaande vóór uur. In de Onderwijs- en Examenregeling (OER) vind je meer algemene informatie over toetsing, bijvoorbeeld over de voorwaarden om aan tentamens te mogen deelnemen, herkansingen en de geldigheidsduur van uitslagen. Zorg ervoor dat je van deze informatie op de hoogte bent! Je vindt de OER in de digitale studiegids, en op onder Onderwijs- en examenregeling (OER). De OER bevat ook andere belangrijke informatie, zoals over volgordeverplichtingen, aanwezigheidsverplichtingen, keuzepunten en minoren. 10. Rooster De hoorcolleges van dit keuzevak vinden in het algemeen plaats in zaal JKB.25. De werkgroepen zijn als volgt geroosterd: groep A op vrijdag van uur in zaal GS.08. Groep B op vrijdag uur in zaal GS.14. Let op eventuele zaalwijzigingen, in ieder geval voor de bijeenkomsten op 11 april en op 16 mei! De definitieve locatie van het onderwijs en tentamens vind je op Houd de Mededelingen op de studentenwebsite en/of de blackboardomgeving van 'Seksuele opvoeding in maatschappelijke context' in de gaten voor actuele mededelingen of wijzigingen! Hierna volgt (onder voorbehoud) een overzicht van de colleges (col) en werkgroepen (wg) en de literatuur die bij de betreffende thema's behandeld wordt. NB: literatuur die nog niet bekend is, wordt vóór 1 april bekend gemaakt. datum tijd onderwerp literatuur /04 col Seksuele ontwikkeling: seksueel getint gedrag 0-12 jaar. (Opdracht 1) 04/04 wg Seksuele ontwikkeling: seksuele scripts / grensoverschrijdend gedrag. 08/04 col Seksuele ontwikkeling: seksueel gedrag jaar (Opdracht 2) Literatuur voor dit thema: Gijs, ea, 2009; De Graaf, Kruijer, ea, 2012; De Graaf & Rademakers, 2007; Kastbom, Larsson & Svedin, 2012; Larsson & Svedin, 2002; Movisie, 2010; 2013; Zwiep, 2008, Hoofdstuk 2 en 4; Zwiep, 2012, /04 wg Seksuele voorlichting in niet-westerse landen. Gastspreker drs. Sanderijn van der Doef. (Rutgers WPF). Bespreken opdracht 2. Literatuur wordt nog bekend gemaakt.! Let op: andere zaal: GS /04 col Liberale moraal en seksuele opvoeding. College door prof. dr. Jan Willem Steutel. Literatuur voor dit college: Primoratz, 1999; Primoratz, 2001; West, (Opdracht 3) 18/04 wg Gesloten Reactie docent op opdracht 3 volgt via BB. 22/04 col Seksuele opvoeding: historische, maatschappelijke en actuele context; stand van zaken. (Opdracht 4) 25/04 wg Seksuele opvoeding: visie, intenties en opvoedingsdoelen rondom seksuele opvoeding.! Namen leden groepjes voor paper doorgeven aan docent per c.s.zwiep@uva.nl Literatuur voor thema seksuele opvoeding: E-Quality, 2010; De Graaf, 2013; De Graaf, & Rademakers, 2011; Röling, 2003; Roberts & Groenendijk, 2004; Zwiep, 2008, Hoofdstuk 5 en 6; Zwiep, 2012 (51-97). 29/04 col Genderconformiteit bij jongeren. College door dr. Henny Bos. (Opdracht 5) Literatuur wordt nog bekend gemaakt. 02/054 wg Gesloten Reactie docent op opdracht 5 volgt via BB. 06/05 col Seksuele opvoeding: Pedagogisch Beleid in de kinderopvang en in het onderwijs. 7

8 Literatuur: Rutgers WPF, 2011; Zwiep, 2012 (99-106). Overig wordt nog bekend gemaakt. (Opdracht 6) 09/05 wg Paper: opzet inleveren (max. 3/4 A4) en presentatie vraagtstelling in groepjes. Bespreken opdracht 6. 13/05 col Invloed seksuele opvoeding: seksualisering Literatuur: Suchi, ea, (Opdracht 7) 16/05 wg Seksuele opvoeding: de rol van school. Gastspreker Peter Bongaerts (Directeur Sophia Stichting Hillegom). Let op: andere zaal wordt nog bekend gemaakt! Bespreken opdracht 7. 20/5 col Effecten van seksuele media op adolescenten. Gastspreker drs. Annemarie van Oosten (Aio aan de UvA; Youth & Media Entertainment). Literatuur wordt nog bekend gemaakt. (Opdracht 8) 23/05 wg Paper: eerste versie deze week inleveren op BB. Verder aan werken tijdens de werkgroep. Docent aanwezig voor ondersteuning. Bespreking opdracht 8. 27/05 col Presentaties papers (in de 2 werkgroepgroepen en uur)! Let op andere zaal: GS /05 wg Gesloten Inleveren paper vóór 2 juni uur. 11. Feedback Feedback zal schriftelijk en mondeling plaatsvinden voor de opdrachten die op blackboard worden ingeleverd tijdens de werkgroepen. De docent zal daarnaast tijdens de werkgroepen aanwezig zijn voor ondersteuning bij het schrijven aan de papers. Feedback op de eindversie van de papers zal schriftelijk via de mail worden gegeven. 12. Belangrijk Evaluatie van het onderwijs Docenten en het onderwijsinstituut hebben behoefte aan feedback van de studenten op de kwaliteit van het gegeven onderwijs. Waar nodig kan een betreffende module verbeterd worden voor de volgende groep studenten. Maar evalueren kan ook een goed leermoment zijn voor jou als student, omdat je zo extra nadenkt over je eigen leerproces en nagaat hoe je achteraf kijkt naar de inhoud van een module. Binnen de FMG wordt gewerkt met een vragenlijst die UvA-breed wordt toegepast. Bij het laatste college of na afloop van het tentamen zal je gevraagd worden deze vragenlijst in te vullen. Vul deze vragenlijst zo eerlijk mogelijk in, de resultaten ervan hebben geen consequenties voor de uitslag van het tentamen. Bovendien blijf je bij het invullen van de vragenlijst anoniem. Indien uit de resultaten van de vragenlijst blijkt dat toelichting nodig is op de evaluatie van de betreffende module, organiseert het Onderwijsinstituut een panelgesprek. Hiertoe worden een aantal studenten uitgenodigd en wordt samen met de docent en de onderwijsdirecteur of studieadviseur gesproken over het verloop en de inhoud van de betreffende module. Studenten kunnen indien gewenst ook zelf een panelgesprek aanvragen. Fraude Onder fraude wordt verstaan het handelen of nalaten van de student dat erop gericht is het vormen van een juist oordeel door de examinator omtrent kennis, inzicht en vaardigheden van de student geheel of gedeeltelijk onmogelijk te maken. Een voor iedereen duidelijk herkenbare vorm van fraude is bijv. het op enigerlei wijze spieken tijdens het tentamen. Een helaas vaak voorkomende vorm van fraude, die in de wetenschappelijke wereld zeer zwaar wordt aangerekend, is het plegen van plagiaat. 8

9 Plagiaat Een wetenschappelijke tekst moet controleerbaar zijn en daarom dien je gebruikte (internet)bronnen altijd vermelden in een zogenaamde bronvermelding. Als je een stuk tekst of tabel van iemand overneemt geef je precies aan wie de auteur is en waar je de tekst of tabel hebt gevonden. Doe je dat niet en wek je dus de indruk dat die tekst of die gegevens van jezelf zijn, dan wordt dat plagiaat genoemd. Het plegen van plagiaat in een paper of scriptie betekent altijd uitsluiting van de betreffende tentamen- of scriptiegelegenheid. Bovendien kan de examencommissie nog zwaardere straffen opleggen. Zorg dus dat je altijd goed je bronnen vermeldt en niet zomaar stukken tekst of gegevens van anderen overneemt. Zie ook de studentenwebsite in de A-Z lijst onder Fraude, plagiaat en bronvermelding, Fout! De hyperlinkverwijzing is ongeldig.en OERen bachelor- en masteropleiding Pedagogische wetenschappen en Onderwijskunde, deel A, artikel Beroepsmogelijkheden Als je het niet eens bent met een beslissing van een examinator, is het verstandig om je eerst te wenden tot de Examencommissie POW met het verzoek om een uitspraak te doen over je eventuele klacht. Na die uitspraak kun je besluiten om binnen 4 weken beroep aan te tekenen bij de COBEX. Raadpleeg de studieadviseurs voor advies en de procedure. Je kunt hen bereiken via een bericht aan studieadviseurs-pow@uva.nl. Onderwijs- examenregeling (OER) Algemene en specifieke informatie die geldig is voor de bachelor- en mastervakken kan gevonden worden in de Onderwijs- en examenregeling (OER). De OER is gepubliceerd op de studentenwebsite in de A-Z lijst onder OER en in de UvA Studiegids

10 Bijlage 1. Dublindescriptoren kennis en inzicht toepassen van kennis en inzicht oordeelsvorming communicatie leervaardigheden Bachelor Heeft aantoonbare kennis en inzicht van een vakgebied, waarbij wordt voortgebouwd op het niveau bereikt in het voortgezet onderwijs en dit wordt overtroffen, functioneert doorgaans op een niveau met ondersteuning van gespecialiseerde handboeken, enige aspecten voorkomen waarvoor kennis van de laatste ontwikkelingen in het vakgebied vereist is. Is in staat om zijn/haar kennis en inzicht op een dusdanige wijze toe te passen, dat dit een professionele benadering van zijn/haar werk of beroep laat zien, en beschikt verder over competenties voor het opstellen en verdiepen van argumentaties en voor het oplossen van problemen op het vakgebied. Is in staat om relevante gegevens te verzamelen en interpreteren (meestal op het vakgebied) met het doel een oordeel te vormen dat mede gebaseerd is op het afwegen van relevante sociaalmaatschappelijke, wetenschappelijke of ethische aspecten. Is in staat om informatie, ideeën en oplossingen over te brengen op een publiek bestaande uit specialisten en niet-specialisten. Bezit de leervaardigheden die noodzakelijk zijn om een vervolgstudie die een hoog niveau van autonomie veronderstelt aan te gaan. Master Heeft aantoonbare kennis en inzicht, gebaseerd op de kennis en het inzicht op het niveau van Bachelor en deze te overtreffen en/of verdiepen, als mede een basis of kans bieden om een originele bijdrage te bieden aan het ontwikkelen en/of toepassen van ideeën, vaak in onderzoeksverband. Is in staat om kennis en inzicht en probleemoplossende methodes toe te passen in nieuwe of onbekende omstandigheden binnen een bredere (of multidisciplinaire) context die gerelateerd is aan het vakgebied; is in staat om kennis te integreren en met complexe materie om te gaan. Is in staat om oordelen te formuleren op grond van onvolledige informatie en daarbij rekening te houden met sociaalmaatschappelijke en ethische verantwoordelijkheden, die zijn verbonden aan het toepassen van de eigen kennis en oordelen. Is in staat om conclusies, alsmede de kennis, motieven en overwegingen die hieraan ten grondslag liggen, duidelijk en ondubbelzinnig over te brengen op een publiek van specialisten en niet-specialisten. Bezit de leervaardigheden die hem of haar in staat stellen een vervolgstudie aan te gaan met een grotendeels zelfgestuurd of autonoom karakter. 10

11 Bijlage 2. Eindtermen van de opleidingen, zoals beschreven in de OER. OPLEIDING PEDAGOGISCHE WETENSCHAPPEN Eindtermen Bachelor Pedagogische Wetenschappen Kennis en inzicht De afgestudeerde heeft kennis van en inzicht in: 1. wetenschappelijke theorieën en onderzoeken over vraagstukken die betrekking hebben op de opvoeding van kinderen en jonge volwassenen 2. (de actuele en historische ontwikkelingen van) opvoedingspraktijken, en het pedagogische onderzoeks- en beroepenveld 3. methoden om opvoedingssituaties te diagnosticeren 4. methoden voor het plannen van interventies om problematische opvoedingssituaties te verbeteren 5. methoden van sociaalwetenschappelijk onderzoek 6. ethische vraagstukken die een rol spelen in de pedagogische onderzoeks- en beroepspraktijk 7. de disciplines psychologie, onderwijskunde, neurologie en filosofie in relatie tot de pedagogische wetenschappen Toepassen kennis en inzicht De afgestudeerde is in staat om: 8. relevante wetenschappelijke theorie en praktijkinformatie te gebruiken om opvoedingsvraagstukken te formuleren en te analyseren 9. wetenschappelijk literatuuronderzoek uit te voeren over pedagogische vraagstukken 10. onder begeleiding empirisch sociaalwetenschappelijk onderzoek uit te voeren 11. onder begeleiding (simulaties van) opvoedingssituaties te diagnosticeren 12. onder begeleiding interventies te plannen om (simulaties van) problematische opvoedingssituaties te verbeteren Oordeelsvorming De afgestudeerde is in staat om: 13. sociaalwetenschappelijk onderzoek te beoordelen 14. op basis van sociaalwetenschappelijk onderzoek een oordeel te vormen over algemene pedagogische vraagstukken en benaderingen 15. op basis van relevante praktijkinformatie en sociaalwetenschappelijk onderzoek een oordeel te vormen over specifieke problemen uit de pedagogische beroepspraktijk 16. eigen standpunten te formuleren en te onderbouwen 17. de onderbouwing van standpunten van anderen te beoordelen De afgestudeerde heeft: 18. een open en kritische houding tegenover de eigen standpunten en die van anderen Communicatie De student is in staat om: 19. schriftelijk te rapporteren over (de analyse van, of onderzoek naar) pedagogische vraagstukken, zowel aan vakgenoten, als aan (gesimuleerde) cliënten en een breder publiek 20. mondeling te rapporteren over (de analyse van, of onderzoek naar) pedagogische vraagstukken, zowel aan vakgenoten, als aan (gesimuleerde) cliënten en een breder publiek 21. in groepsverband te werken Leervaardigheden De student is in staat om: 23. het eigen leerproces te sturen 24. zelfstandig de interesse in het eigen vakgebied te verdiepen en te verbreden 11