Studiehandleiding ONDERWIJSSOCIOLOGIE ( AT)

Transcriptie

1 Faculteit der Maatschappij- en Gedragswetenschappen College of Child Development and Education Graduate School of Child Development and Education Nieuwe Prinsengracht VZ Amsterdam Studiehandleiding ONDERWIJSSOCIOLOGIE ( AT) Bachelorjaar: 3 Cursusjaar: Semester: 1, blok 1 coördinator/contactdocent: drs. E. Wendrich Amsterdam, juli 2012

2 1. Deelname aan het onderwijs en tentamen Deelname onderwijs/tentamen Om deel te kunnen nemen aan het onderwijs en/of eerste afsluitingsgelegenheid (tentamen) in deze module moet je je binnen de voorgeschreven periode aanmelden conform de door de onderwijsbureau voorgeschreven procedure. Bij niet-tijdige aanmelding en/of onjuiste inschrijving kan deelname aan het onderwijs/tentamen op praktische gronden worden geweigerd. Zie voor de aanmeldingsprocedure of /owk. Deelname herkansing Als je wilt deelnemen aan de herkansing dien je je minimaal 8 dagen voor de herkansing aan te melden via Student Self Service (SIS). Aanmelden kan nadat de uitslagen van de eerste afsluitingsgelegenheid bekend zijn gemaakt. Indien de aanmelding niet of niet tijdig heeft plaats-gevonden, kan deelname aan de herkansing op praktische gronden worden geweigerd, of kan het werk niet worden nagekeken en/of beoordeeld. 2. Inleiding De module onderwijssociologie biedt een breed sociologisch perspectief op hedendaagse veranderingen in en vragen t.a.v. het onderwijs. Uit dit oogpunt geeft het onderdeel een zekere aanvulling op de modulen Onderwijskunde, context, theorie en praktijk. Ook hier gaat het met andere woorden dan ook om een schakel tussen de kennismaking met de studie van het onderwijs in de propedeuse en vakken die later volgen. 3. Leerdoelen - Verwerving van funderende kennis en inzichten op het gebied van een sociologische benadering van veranderingen van/in het onderwijs. - Verwerving van vermogens om met behulp van sociologische gezichtspunten veranderingen in het onderwijs in het algemeen en hedendaags(e) onderwijsbeleid en -praktijken maatschappelijk-historisch te situeren, interpreteren en te problematiseren. - Verwerving van het vermogen om vanuit sociologisch gezichtspunt dilemma s en ambivalenties in en t.a.v. het onderwijs te beschrijven, interpreteren en eventueel te herformuleren. - Verwerving van het vermogen om vanuit sociologisch gezichtspunt beleidsmatige en praktische vragen in mogelijke onderzoeksvraagstellingen te herformuleren. - In termen van attitude: versterking van een academische houding in het algemeen en die t.a.v. een sociologische gevoeligheid in relatie tot vragen over onderwijs in het bijzonder. 4. Inhoud In algemene termen gezegd is de module opgezet vanuit wat in de sociologie de dynamiek van de moderniteit wordt genoemd.

3 Dit gezichtspunt krijgt gestalte in drie hoofdonderwerpen. Allereerst zullen onder de noemer van de overgang van Fordisme naar Neo-Fordisme hedendaagse veranderen in het onderwijs met name worden gesitueerd in het perspectief van het streven naar voortdurende economische groei, innovatie en versterkte concurrentiekracht. Daarbij zal de aandacht uitgaan naar veranderingen in het beroeps - en algemeen vormend onderwijs. Onder de noemer Democratie, Subjectivering en Onderwijs komt een tweede hoofdthema aan de orde. Dat bestaat in de kern in een situering van het onderwijs in het perspectief van de vorming van mensen tot actieve en maatschappelijk creatieve individuen resp. burgers. Deze situering zal in eerste instantie gestalte krijgen door een bespreking van enkele algemene denkbeelden van de Franse socioloog Alain Touraine over veranderingen in de moderne samenleving.vandaar uit gaan we in op zijn pedagogische ideeën over onderwijs en staan stil bij de verhouding daarvan tot denkbeelden en analyses van drie andere auteurs: Thomas Ziehe, Emile Durkheim en Axel Honneth. Het derde onderwerp is New Public Management, Onderwijs en de Professionaliteit van Leraren. Onder deze noemer komen veranderingen in het bestuurlijke regime binnen het onderwijs aan de orde. Van daaruit zal worden stilgestaan bij de professionaliteit van leraren en de controverses, die op dit punt aan de dag treden. De module wordt vormgeven door hoorcolleges, werkcolleges en open gedachtewisselingen met een voorbereide inbreng door de deelnemers. 5. Rooster en literatuur Tijd: woensdag uur De locatie van het onderwijs vind je op Houd de website of in de gaten voor roosterwijzigingen. Inleiding 5/9 -Inleidend college -C.E. Vervoort, Maatschappij>Onderwijs. Uit: Onderwijs en Maatschappij, een oriëntering in de sociologie van het onderwijs. Link 1975 Neo-Fordisme en Hervormingen van het Onderwijs 12/9 -C.E. Vervoort, idem. -Robins K./Webster F.(1989), The Technical Fix (pp ). Macmillan. -Robins K./Webster F. (1999), Education as Knowledge and Discipline. Uit: Times of Technoculture. Routledge 19/9 -Robins K./Webster F.(1999), idem. -Ed Wendrich e.a. Competentiegericht onderwijs: een reflectie. In: Wiel Veugelers en Rie Bosman (red.), De strijd om het curriculum. Onderwijssociologische perspectieven op inhoud, vorm en zeggenschap. Garant In herinnering roepen: de publicaties over competentiegericht onderwijs uit

4 Onderwijskunde CTP I. -HBO-Raad-RWI/VNO-NCW, Talent ontwikkelen, talent benutten Ministerie OCW, Actieplan Beter Presteren: opbrengstgericht en ambitieus. 23 mei In herinnering roepen: de OECD-publicatie over PISA uit Onderwijskunde CTP II. Democratie, Subjectivering en Onderwijs 26/9 -Alain Touraine (1993), Ego, Self and Subject. 3/10 -Alain Touraine (1995), Democratic Education. Uit: What is Democracy? Westview Press. -Alain Touraine (2000), A School for the Subject. Uit: Can We live Together? Polity Press. -Sarah Blom, Tussen oud en nieuw. (gesprek met Thomas Ziehe). NRC-H 31 december Thomas Ziehe, School and youth a differential relation. In: Young 8: Herlezen uit Onderwijskunde CTP I: de tekst van E. Durkheim. -Axel Honneth, Die Schule der Demokratie. In: Die Zeit 14 juni New Public Management, Onderwijs en de Professionaliteit van Leraren 10/10 -Sowaribi Tolofari (2005), New Public Management in Education, In: Policy Futures in Education, Vol. 3 No 1. -Christoffer Day, School reform and transitions in teacher professionalism and identity. In: International Journal of Educational Research 37 (2002). -Stephen J. Ball, The teacher s soul and the terrors of performativity. In: Journal of Education Policy, 2003, Vol. 18. No 2. -Michael Felten, Schluss mit dem Bildungsgerede, Eine Anstiftung zu pädagogischem Eigensinn. Hieruit: 1. Auf die Vordenker kommt es an! en 3. Ohne Leitwolf geht es nicht! Gütersloher Verlagshaus Onderwijssociologisch Interpreteren, Kritiseren en Adviseren 17/10 -Tim Schokker, Jasmijn van Katwijk, Vorming: een nieuw thema voor de onderwijswetenschappen. Paper ORD INLEVERING TENTAMEN: 24 oktober. 6. Beoordeling en feedback De module wordt afgesloten met een take-hometentamen, dat op 10/10 zal worden uitgereikt; Eén vraag zal betrekking hebben op het paper van Schokking/van Katwijk; de bijeenkomst van 17/10 is bedoeld als een werkbespreking met het oog op deze vraag. De vragen zijn verder in principe van gelijk gewicht en het cijfer is dan ook het gemiddelde. Zij die geen voldoende halen worden uitgenodigd voor een toelichting op de beoordeling en krijgen opmerkingen en suggesties n.a.v. het geleverde werk.

5 In de Onderwijs- en Examenregeling (OER) vind je meer algemene informatie over toetsing, bijvoorbeeld over de voorwaarden om aan tentamens te mogen deelnemen, herkansingen en de geldigheidsduur van uitslagen. Zorg ervoor dat je van deze informatie op de hoogte bent! Je vindt de OER in de digitale studiegids, en op of onder Studiegids -> Studiegids POW De OER bevat ook andere belangrijke informatie, zoals over volgordeverplichtingen, aanwezigheidsverplichtingen, keuzepunten en minoren. 7. Belangrijk Evaluatie van het onderwijs Docenten en het onderwijsinstituut hebben behoefte aan feedback van de studenten op de kwaliteit van het gegeven onderwijs. Waar nodig kan een betreffende module verbeterd worden voor de volgende groep studenten. Maar evalueren kan ook een goed leermoment zijn voor jou als student, omdat je zo extra nadenkt over je eigen leerproces en nagaat hoe je achteraf kijkt naar de inhoud van een module. Binnen de FMG wordt gewerkt met een vragenlijst die UvA-breed wordt toegepast. Bij het laatste college of na afloop van het tentamen zal je gevraagd worden deze vragenlijst in te vullen. Vul deze vragenlijst zo eerlijk mogelijk in, de resultaten ervan hebben geen consequenties voor de uitslag van het tentamen. Bovendien blijf je bij het invullen van de vragenlijst anoniem. Indien uit de resultaten van de vragenlijst blijkt dat toelichting nodig is op de evaluatie van de betreffende module, organiseert het Onderwijsinstituut een panelgesprek. Hiertoe worden een aantal studenten uitgenodigd en wordt samen met de docent en de onderwijsdirecteur of studieadviseur gesproken over het verloop en de inhoud van de betreffende module. Studenten kunnen indien gewenst ook zelf een panelgesprek aanvragen. Op Blackboard vind je onder Studenten POW de cursusevaluaties van afgelopen jaar. Je kunt hierin lezen welke cursusaanpassingen plaatsvinden naar aanleiding van de evaluaties door de studenten en de docent(en). Fraude Onder fraude wordt verstaan het handelen of nalaten van de student dat erop gericht is het vormen van een juist oordeel door de examinator omtrent kennis, inzicht en vaardigheden van de student geheel of gedeeltelijk onmogelijk te maken. Een voor iedereen duidelijk herkenbare vorm van fraude is bijv. het op enigerlei wijze spieken tijdens het tentamen. Een helaas vaak voorkomende vorm van fraude, die in de wetenschappelijke wereld zeer zwaar wordt aangerekend, is het plegen van plagiaat. Plagiaat Een wetenschappelijke tekst moet controleerbaar zijn en daarom dien je gebruikte (internet)bronnen altijd vermelden in een zogenaamde bronvermelding. Als je een stuk tekst of tabel van iemand overneemt geef je precies aan wie de auteur is en waar je de tekst of tabel hebt gevonden. Doe je dat niet en wek je dus de indruk dat die tekst of die gegevens van jezelf zijn, dan wordt dat plagiaat genoemd. Het plegen van plagiaat in een paper of scriptie betekent altijd uitsluiting van de betreffende tentamen- of scriptiegelegenheid. Bovendien kan de examencommissie nog zwaardere straffen opleggen. Zorg dus dat je altijd goed je bronnen vermeldt en niet zomaar stukken tekst of gegevens van anderen overneemt. Zie ook Serviceplein voor studenten, Fraude- en plagiaatregeling, en OER bachelor- en masteropleiding Pedagogische wetenschappen en Onderwijskunde, artikel Beroepsmogelijkheden Als je het niet eens bent met een beslissing van een examinator, is het verstandig om je eerst te wenden tot de Examencommissie POW met het verzoek om een uitspraak te doen over je eventuele klacht. Na die uitspraak kun je besluiten om binnen 4 weken beroep aan te tekenen bij de COBEX. Raadpleeg de studieadviseurs voor advies en de procedure.

6 Bijlage 1. Dublindescriptoren kennis en inzicht toepassen van kennis en inzicht oordeelsvorming communicatie leervaardigheden Bachelor Heeft aantoonbare kennis en inzicht van een vakgebied, waarbij wordt voortgebouwd op het niveau bereikt in het voortgezet onderwijs en dit wordt overtroffen, functioneert doorgaans op een niveau met ondersteuning van gespecialiseerde handboeken, enige aspecten voorkomen waarvoor kennis van de laatste ontwikkelingen in het vakgebied vereist is. Is in staat om zijn/haar kennis en inzicht op een dusdanige wijze toe te passen, dat dit een professionele benadering van zijn/haar werk of beroep laat zien, en beschikt verder over competenties voor het opstellen en verdiepen van argumentaties en voor het oplossen van problemen op het vakgebied. Is in staat om relevante gegevens te verzamelen en interpreteren (meestal op het vakgebied) met het doel een oordeel te vormen dat mede gebaseerd is op het afwegen van relevante sociaalmaatschappelijke, wetenschappelijke of ethische aspecten. Is in staat om informatie, ideeën en oplossingen over te brengen op een publiek bestaande uit specialisten en niet-specialisten. Bezit de leervaardigheden die noodzakelijk zijn om een vervolgstudie die een hoog niveau van autonomie veronderstelt aan te gaan. Master Heeft aantoonbare kennis en inzicht, gebaseerd op de kennis en het inzicht op het niveau van Bachelor en deze te overtreffen en/of verdiepen, als mede een basis of kans bieden om een originele bijdrage te bieden aan het ontwikkelen en/of toepassen van ideeën, vaak in onderzoeksverband. Is in staat om kennis en inzicht en probleemoplossende methodes toe te passen in nieuwe of onbekende omstandigheden binnen een bredere (of multidisciplinaire) context die gerelateerd is aan het vakgebied; is in staat om kennis te integreren en met complexe materie om te gaan. Is in staat om oordelen te formuleren op grond van onvolledige informatie en daarbij rekening te houden met sociaalmaatschappelijke en ethische verantwoordelijkheden, die zijn verbonden aan het toepassen van de eigen kennis en oordelen. Is in staat om conclusies, alsmede de kennis, motieven en overwegingen die hieraan ten grondslag liggen, duidelijk en ondubbelzinnig over te brengen op een publiek van specialisten en niet-specialisten. Bezit de leervaardigheden die hem of haar in staat stellen een vervolgstudie aan te gaan met een grotendeels zelfgestuurd of autonoom karakter.

7 Bijlage 2 Eindtermen van de opleidingen, zoals beschreven in de OER. Eindtermen Bachelor Onderwijskunde Kennis en inzicht De afgestudeerde heeft kennis van en inzicht in: 1. hoofdproblemen op onderwijskundig gebied en de theorievorming over deze problemen 2. de ontwikkeling, sturing, opbouw en structuur van het Nederlands onderwijssysteem (inclusief de verzorgingsstructuur) 3. onderwijsbeleid en schoolorganisatie 4. onderwijs- en leerprocessen in formele onderwijssettings 5. de disciplines pedagogiek, filosofie, psychologie en sociologie in relatie tot de onderwijskunde 6. de historische ontwikkelingen van het onderwijs, het denken over onderwijs en de onderwijskunde 7. opzetten en uitvoeren van sociaalwetenschappelijk onderzoek 8. ethische vraagstukken die een rol spelen in de onderwijskundige praktijk Toepassen kennis en inzicht De afgestudeerde is in staat om: 9. theorie te gebruiken om vraagstukken op het gebied van onderwijsbeleid, schoolorganisaties, onderwijs- en opleidingsprogramma s en onderwijsleerprocessen te benoemen, te analyseren en te interpreteren 10. deze analyse vervolgens te vertalen in adviezen, handelingsaanwijzingen en onderzoeksplannen met betrekking tot de inrichting, besturing en vormgeving van onderwijs en opleiding 11. eenvoudig onderwijskundig onderzoek uit te voeren Oordeelsvorming De afgestudeerde is in staat om: 12. een sociaalwetenschappelijk probleem (in het bijzonder op het terrein van de onderwijskunde) te formuleren en te analyseren 13. onderwijskundig onderzoek kritisch te beoordelen 14. sociaalwetenschappelijke publicaties zowel in theoretisch als in empirisch opzicht kritisch te evalueren 15. de onderwijskunde te positioneren ten opzichte van andere disciplines en wetenschapsfilosofische tradities Communicatie De afgestudeerde is in staat om: 16. schriftelijk en mondeling te rapporteren over (de analyse van, of onderzoek naar) een sociaalwetenschappelijk probleem, zowel aan vakgenoten als aan een breder publiek 17. zelfstandig en in groepsverband te werken Leervaardigheden De afgestudeerde heeft: 18. vaardigheden die noodzakelijk zijn om zich als onderwijskundige professioneel te blijven ontwikkelen.