Boekverslag Nederlands God's gym door Leon de Winter

Transcriptie

1 Boekverslag Nederlands God's gym door Leon de Winter Boekverslag door een scholier 3355 woorden 24 februari ,3 25 keer beoordeeld Auteur Genre Leon de Winter Psychologische roman Eerste uitgave 2002 Vak Nederlands God s Gym Leon de Winter, God s Gym, De Bezige Bij, Amsterdam, derde druk juli 2002, 370 blz. Eerste druk mei Beschrijvingsopdracht Ik ging met een aantal mensen naar de mediatheek en we kregen wat informatie over boeken omdat veel mensen er nog niet over uit waren welk boek ze wilden lezen. Toen ik hoorde waar dit boek over ging leek het me wel een goed boek dus besloot ik het te gaan lezen. En het viel niet tegen in het begin snapte ik er helemaal niets van maar het werd al heel snel duidelijk. Samenvatting De proloog in het begin verklaart de komende gebeurtenissen. Er zijn allemaal mensen die op een manier met elkaar verbonden zijn. De dag dat Mirjam jarig is krijgt zij van haar vader de agenda die ze al zolang wilde hebben. Ze spreken nog wat af over die avond en zij gaat weg. Joop wordt benaderd via de telefoon door een oude vriend, Philip, uit de tijd dat hij nog in Nederland woonde. Hij vraagt Joop of hij hem wilt helpen met een opdracht Joop moet voor hem in contact komen met Omar: een jonge Nederlandse Marokkaan waarvan de Mossad (geheime Israëlische dienst) denkt dat hij een terrorist is die een aanslag wil plegen. Tijdens het gesprek belt het ziekenhuis Joop om te vertellen dat zijn dochter in het ziekenhuis ligt. Ze had op een motor gezeten bij God de eigenaar van een sportschool waar Mirjam vaak kwam. Maar die motor was verongelukt. s Nachts sterft Mirjam aan haar verwondingen. Joop geeft zonder dat hij eigenlijk weet wat hij doet toestemming voor een harttransplantatie. God komt langs en hij vertelt dat hij zich erg schuldig voelt doordat Mirjam is verongelukt en hij zegt zijn leven aan Joop te geven en op hem te passen. Hij heeft zijn sportschool verkocht en leeft nu in zijn auto. Joop vindt het een raar idee maar uiteindelijk trekt God toch bij hem in. Joop besluit in te gaan op Philips aanbod. Hij werkt zogenaamd bij Pagina 1 van 6

2 een uitgeverij en gaat elke dag lunchen in dezelfde zaak als Omar. Hij komt in contact met Omar en ontdekt dat hij een aardige jongen is die een internetbedrijf wil opzetten en veel vrienden kent die hacken. Joop vraagt Omar degene te vinden die het hart van Mirjam heeft gekregen. Linda, een meisje waarop Joop vroeger verliefd op was staat plotseling bij hem op de stoep. Zij vertelt hem dat ze bekeerd is tot het boeddhisme en met een monnik uit Tibet naar Amerika toe is gekomen om geld te verzamelen voor een klooster in Tibet. Ze worden opnieuw verliefd op elkaar. De monnik zegt de reïncarnatie te zijn van Joop zijn opa die miljoenen heeft achter gelaten voor hem op een Zwitserse bank. Joop tekent een papier terwijl hij denkt dat hij hiermee veel geld van zijn overleden oom krijgt geeft hij nu eigenlijk al het geld aan Linda en de monnik. Ze hebben hem opgelicht. Omar vertelt Joop dat het hart van Mirjam terecht is gekomen bij een Iraans meisje: Alia Nuri. Omar's vrienden denken dat ze in Parijs verblijft in plaats van in Portland. Maar Philip vertelt hem dat hij het meisje kent en dat hij al lang wist wie het hart van Mirjam had gekregen. Joop zorgt ervoor dat hij met Alia kan spreken zonder dat zij ooit te weten komt wie hij is. Het boek eindigt met een epiloog en God beschrijft wat er in Portland is gebeurd en hoe het verder gaat met de mensen na het ongeluk van Mirjam. De schrijver Leon de Winter is geboren in Den Bosch (!!!!!!) op 24 januari Hij was de zoon van orthodox-joodse ouders, maar groeide op in een niet joodse omgeving. Hij bezocht het gymnasium in Den Bosch en later het gereformeerde Willen van Oranjecollege te Waalwijk. In 1974 ging De Winter studeren aan de Nederlandse Filmacademie te Amsterdam. Hij was niet tevreden over het niveau van het onderwijs aan de academie, publiceerde daarover en verliet de onderwijsstelling zonder diploma in Vanaf 1978 tot 1982 was Leon de Winter recensent voor Vrij Nederland. Zijn specialisme was Duitse literatuur. Later schreef hij ook (incidenteel) voor de Volkskrant. In 1980 publiceerde hij Zoeken naar Eileen W. en in 1986 La Place de La Bastille. Beide werken zijn verfilmd. In 1991 verscheen de roman Supertex. En nu in 2002 God s Gym. Verdieping (1) Er in meerdere thema s in dit boek de belangrijkste zijn volgens mij: Liefde(tussen vader en dochter), de dood. Want het boek begint met de dood van Mirjam en alles wat Joop daarna doet heeft te maken met haar dood. Hij gaat bijvoorbeeld op zoek naar haar hart. En al de gevoelens die de hoofdpersoon heeft hebben te maken met de dood van Mirjam. De motieven van dit boek zijn: Schuld, van God want hij voelt zich erg schuldig en wil zijn leven aan Joop geven. En ook schuld van Joop want hij voelt zich erg schuldig omdat hij Mirjams hart heeft weggegeven. Maar ook liefde en vriendschap spelen een belangrijke rol. Het verhaal speelt zich voornamelijk af in Los Angeles. In het huis van Joop, in een aantal restaurants en in het ziekenhuis. Ook gaat Joop nog een paar dagen naar San Francisco. De schrijver heeft de plaatsen eigenlijk alleen gebruikt om te laten zien waar het verhaal zich afspeelt hij vertelt niet echt hoe de plaatsen er precies uitzien. Alleen van het restaurant wordt een beetje een beschrijving gegeven. Er is geen duidelijk verband tussen thematiek en plaats. Ik heb het boek al lang gelden ingeleverd dus ik heb het niet meer thuis en daardoor kon ik ook geen citaten vinden. Pagina 2 van 6

3 Verdieping(2) - Onderwerp Het onderwerp van het boek God s Gym sprak mij heel erg aan. Ik kon me in de situatie van de hoofdpersoon erg goed inleven. Ik had verwacht dat het boek meer zou gaan over Joop en zijn dochter en haar dood en hoe Joop daarmee om zou gaan.maar dat was maar een klein deel van het boek want er zijn ook nog andere thema s. Ik had niet verwacht dat er veel meer verhalen omheen zijn bedacht, zoals de kwestie van de Israëliërs en de Palestijnen. Dit maakte het boek natuurlijk wel spannend, omdat je helemaal geen idee hebt van wat er gaat gebeuren en wat dat nou met het verhaal te maken heeft. Het boek ligt niet echt in mijn belevingswereld. Ik denk er eigenlijk ook niet vaak over na, maar nu ik dit boek heb gelezen, ben ik toch anders naar die situatie gaan kijken. Wat zou ik doen als ik mijn dochter verlies en zou ik er ook alles voor over hebben om de ontvanger van haar hart te vinden? Dat ligt denk ik ook aan hoe mijn persoonlijke situatie dan is. Ik vind dat Leon de Winter het onderwerp goed heeft uitgewerkt. Want het hoofdonderwerp is eigenlijk de dood van Mirjam de rest zoals de vriendschap met Omar is wel wat minder goed uitgewerkt en misschien had dat wel wat beter gekund. - De Gebeurtenissen De belangrijkste gebeurtenis in het boek is volgens mij het motorongeluk waarbij Erroll(God) en Mirjam betrokken zijn. Als God Mirjam nooit een lift had aangeboden op zijn motor, had zij nog geleefd en was er niets aan de hand geweest. Het verhaal begint met het ongeluk, omdat dit de belangrijkste gebeurtenis van het boek is. Ik vind dat de gevoelens en gedachten van de personages een grotere rol spelen in het verhaal dan de gebeurtenissen. Ik vind de gebeurtenissen met Linda en Omar helemaal niet zo belangrijk. De gedachten en gevoelens van Joop en Erroll zijn veel belangrijker. Joop heeft het erg moeilijk met het verlies van zijn dochter en doet er alles aan om de ontvanger van Mirjams hart te ontmoeten. De gebeurtenissen in het verhaal hangen goed met elkaar samen. In het begin lijkt dat juist helemaal niet zo en snap je er niet veel van maar dat wordt aan het eind van het hoofdstuk gelijk duidelijk. Ik vond de gebeurtenissen in het boek wel geloofwaardig. De gebeurtenis die het meeste indruk op mij heeft gemaakt, is wanneer Erroll zich verontschuldigt aan Joop en zijn leven aan hem aanbiedt. Ik vond dat best wel een ontroerend stukje. Ik vind Erroll wel een lieve man, hij probeert het tenminste goed te maken. Maar eigenlijk ook zijn eigen schuldgevoel kwijt te raken. Ik kon de gebeurtenissen wel voor me zien en ik kon me goed in het verhaal inleven. Ook vond ik het verhaal boeiend genoeg om door te blijven lezen. - Personages Ik vind de hoofdpersoon geen held. Hij heeft verdriet en mist zijn dochter. Ik vind zijn acties erg begrijpelijk, maar ik zou hem hierdoor geen held willen noemen. Het karakter van de hoofdpersoon is goed beschreven. Ook al is het verhaal niet in de ik-perspectief geschreven, toch kom je veel te weten over de gevoelens en gedachten van Joop. Omdat hij de hoofdpersoon is, draait het hele verhaal om hem. Ik vind alle personages in het boek herkenbaar en levensecht. Al is het verhaal rond Linda en Usso wel een beetje vreemd. Ik kon me in alle andere personages wel goed inleven en indenken hoe het zou zijn als ik hen was. Erroll vind ik een erg sympathieke man. Joop beweert dat hij schuld heeft, want hij had Mirjam nooit mee mogen nemen op zijn motor. Maar Erroll kon er helemaal niets aan doen. Toch probeert hij iets goed te Pagina 3 van 6

4 maken bij Joop en hij heeft er alles voor over om Joop te helpen. Ik keur het gedrag van Linda en de monnik Usso af. Eerst doen ze net alsof ze met Joop meevoelen en hem willen helpen. Maar uiteindelijk blijkt dat ze een stel oplichters zijn en ze gaan er met het geld van Joops grootvader vandoor. Joop lijkt hier niet veel om te geven, want het verlies van het geld van zijn grootvader valt in het niet bij het verlies van zijn dochter. - Bouw Ik vind het verhaal niet ingewikkeld van opbouw. Het verhaal is chronologisch verteld en dat maakt het makkelijker te volgen. De vele flashbacks die in het verhaal voorkomen zijn goed te begrijpen, je merkt meteen dat het zich in het verleden afspeelt. Meestal is dat wanneer een van de personages vertelt over zijn jeugd of vroegere relatie met iemand. Ik vond het verhaal niet heel spannend. Maar ik wilde wel graag weten wat al die verschillende gebeurtenissen uiteindelijk met Joop te maken hadden. Je ziet de meeste gebeurtenissen door de ogen van Joop, de hoofdpersoon van het verhaal. De Proloog en Epiloog zie je door de ogen van Erroll, die vertelt over de samenloop van de omstandigheden van het ongeluk. Af en toe zie je de gebeurtenissen door de ogen van de andere personages, maar dat komt niet vaak voor. Ik blijf aan het einde van het verhaal niet met vragen zitten. Er zit een heel duidelijk einde in het verhaal. Joop is weer terug vanuit San Francisco, nadat hij is bedrogen door Linda en nadat hij Alia Nuri, het meisje met het hart van Mirjam, heeft ontmoet. Joop had Erroll gevraagd om een lijstje te maken van wie er allemaal betrokken waren bij het ongeluk, in de Epiloog worden deze betrokkenen uitvoerig beschreven door Erroll. Ik zou misschien nog wel willen weten hoe het nou verder gaat met Joop en Erroll. - Taalgebruik Ik vond het taalgebruik van het boek niet moeilijk. Het waren vrij makkelijke, korte zinnen. Er was wel veel dialoog in het verhaal, maar dit vond ik niet erg het was juist zo wat duidelijker soms. Ik vind het taalgebruik erg goed passen bij de personages. Het zijn Nederlanders die in Amerika wonen (of hebben gewoond). De personages praten bijna allemaal Nederlands en soms praten ze een woord engels. Dat vond ik juist wel leuk en het past ook goed bij het boek. Philip is al lang niet meer in Nederland geweest en heeft dus al lang geen Nederlands meer gesproken. Hij heeft wat moeite met sommige uitdrukkingen en de Nederlandse grammatica, maar Joop verbetert hem steeds. Dat vond ik wel leuk. Evaluatie Ik vind God s Gym een goed boek, er gebeurt genoeg in het boek om te blijven boeien en het is allemaal erg duidelijk. In het begin is het vooral erg zielig en als Joop in het ziekenhuis is en als hij hoort dat Mirjam is overleden is hij helemaal verward. Ik vind het erg goed geschreven want op dat moment was ik ook een beetje verward en ik snapte het niet helemaal meer maar gelukkig werd later alles weer duidelijk. Wat ik wel verrassend vond was het onderwerp van het boek ik had verwacht dat het meer over de dood van Mirjam ging maar er waren ook nog andere onderwerpen. Ik vond de verdiepingsopdracht wel moeilijk omdat ik niet snapte wat er nou helemaal bedoeld werd met de motieven van het boek. Ik weet daarom ook niet of ik het uiteindelijk goed heb gedaan. Maar voor de rest ging het wel goed. Recensie Pagina 4 van 6

5 Toen Leon de Winter voor de onlangs gebundelde interviewserie Het beslissende boek werd gevraagd naar het boek dat zijn leven veranderde, noemde hij Dubin's Lives van Bernard Malamud. De joods- Amerikaanse klassieker over een biograaf in crisis had volgens De Winter bijgedragen aan de `zogenaamde omwenteling' van zijn schrijverschap na La Place de la Bastille. Malamud, de koning van de superieure schmalz, leerde De Winter hoe je klassieke thema's op een anekdotische en transparante manier kon behandelen. Van een epigoon van Handke en Modiano tot een lekker leesbare verhalenverteller? het was een opmerkelijke ontwikkeling, die de ooit zo tobberige intellectueel deed uitgroeien tot een van de best verkochte literatoren van Nederland. Het maakt je benieuwd naar het beslissende boek dat De Winter moet hebben gelezen na Zionoco, het voorlopige sluitstuk van de moreel geladen romans die hij ooit zijn `persoonlijke thora' noemde. Malamud zou zich in elk geval in zijn graf hebben omgedraaid bij de verschijning van De hemel van Hollywood, de mislukte huis- tuin- en keukenthriller die de basis vormde voor De Winters recente speelfilm The Hollywood Sign. In een nieuwe roman, getooid met de Malamud-achtige titel God's Gym, zet De Winter weer hoger in. Het decor is Hollywood, en het thrillerelement blijft belangrijk, maar anders dan in De hemel van Hollywood is het belangrijkste personage niet van bordkarton. Joop Koopman, een gescheiden scenarioschrijver op zwart zaad, is een ouderwets De Winter-personage: een man in crisis die, zoals Max Breslauer in SuperTex of Sol Meyer in Zionoco, plotseling geconfronteerd wordt met zijn joodse wortels. Tegelijkertijd is Koopman een rationalist die op het dieptepunt van zijn leven zijn ongeloof voelt wankelen. Bij het sterfbed van zijn dochter krijgt hij een visioen; na haar dood krijgt hij bezoek van een oude vriendin die hem het bewijs lijkt te leveren van de reincarnatie van zijn opa. Wordt de wereld wel geregeerd door toeval, zoals Joop altijd gezegd heeft? Of is ze eerder een speeltuin voor God, zoals de titel van De Winters roman suggereert? Prijsvechter God's Gym begint met een mulischiaanse ontrafeling van de samenloop van omstandigheden die heeft geleid tot de dood van Mirjam, Joops in alle opzichten perfecte zeventienjarige dochter. Het lijkt erop alsof in deze proloog God zelf aan het woord is, maar achteraf blijken we een brief te hebben gelezen die een zwarte prijsbokser, bijgenaamd Godzilla, heeft geschreven om Joop uit te leggen onder welke omstandigheden zijn dochter is verongelukt. God is eigenaar van de sportschool, God's Gym, waar Mirjam haar lijf perfectioneerde, en hij is de bestuurder van de motor die Mirjam naar de fatale slippartij voerde. Hoewel hij onschuldig is aan het ongeluk, besluit hij daarna zijn zaak te verkopen en zijn leven te wijden aan de ontroostbare vader. Letterlijk, als boetedoening, en zonder dat Joop het wil. De getroubleerde relatie tussen de zwarte man en de jood? ook een thema dat door Malamud werd aangesneden? is maar een van de vier, vijf verhaallijnen in God's Gym. Belangrijker voor deze `thriller van internationale allure', zoals de roman niet ten onrechte op de achterflap genoemd wordt, is Joops recrutering als infiltrant voor de Israëlische geheime dienst. De man die hem benadert is een oude kennis die net als hij in de jaren zestig opgroeide als joods jongetje in katholiek Den Bosch. Omdat Joop na de dood van Mirjam, die hij sinds zijn scheiding als alleenstaande heeft opgevoed, toch niet goed weet wat hij met zijn leven aanmoet, laat hij zich overhalen om een Nederlandse Marokkaan uit te horen die ervan wordt verdacht een terroristische aanslag in Californie voor te bereiden. Met deze Omar van Lieshout rijdt hij tegen het einde van het boek naar San Francisco, waar alle door De Winter uitgezette lijnen bij elkaar komen. God's Gym is een boek dat inspeelt op de actualiteit; maar het hart van de roman is een constante in de wereldliteratuur: de rouw van een vader om zijn dochter. Overtuigend schetst De Winter de gelukkige relatie tussen de doodgoeie Joop en de vrijgevochten Mirjam, en vooral Joops schuldgevoelens nadat Mirjam gestorven is. Niet alleen heeft hij haar op de laatste ochtend per ongeluk Pagina 5 van 6

6 naakt gezien, ook heeft hij op aanraden van een arts haar hart ter beschikking gesteld voor transplantatie? zonder dat hij weet of ze dat eigenlijk wel gewild had. Het weggegeven hart van Mirjam is een belangrijk motief in God's Gym, dat wel erg toepasselijk is gesitueerd in Los Angeles. Omdat Joop tijdens zijn beproeving de ratio ontrouw wordt? en het hart niet meer als een `vervangbare pomp' ziet, maar als het verzamelpunt van `liefde, eerlijkheid, menselijkheid'? wil hij met alle geweld weten bij wie de `anderhalf pond in gewicht, vlees van zijn kind' terecht is gekomen; een zoektocht die bemoeilijkt wordt door het feit dat de familie van de ontvanger geen contact wil. Joop, die zijn scripts schrijft onder de naam Merchant en die lange tijd in Venice Beach heeft gewoond, identificeert zich met Shylock, de joodse titelheld uit The Merchant of Venice van Shakespeare, die ook met menselijk vlees marchandeerde. Niet voor niets luidde de werktitel van God's Gym `De koopman van Venetië'. `De details moeten kloppen' zegt Joop tegen de man van de Mossad als hij voor de zoveelste keer de slijtagefoutjes in diens Nederlands corrigeert. Het zal ook De Winters leidraad bij het schrijven zijn geweest. Veel in God's Gym is prijzenswaard: het tempo ligt hoog, de verschillende intriges worden spannend opgebouwd, Joop is een personage dat ook kritische lezers kan boeien, de dialogen zijn effectief, sommige passages? zoals de reactie van Joop op het slecht-nieuwstelefoontje van de dokter? zijn aangrijpend, en De Winter veroorlooft zich van tijd tot tijd een geslaagd grapje. Dat er hier en daar een ordinair cliché is blijven staan, en dat de ontknoping van de plotlijnen te abrupt is, zij de schrijver vergeven. Is er dan niets fundamenteels af te dingen op de nieuwe roman van Leon de Winter? Toch wel. Als literaire misdaadroman mag God's Gym dan geslaagd zijn, als morele fabel in de traditie van Malamud schiet de roman tekort. Daarvoor is Joops worsteling met de mystiek te oppervlakkig en is zijn relatie met de menslievende straatvechter, die niets liever wil dan jood worden, te weinig uitgewerkt. Je mag concluderen dat De Winter een thriller schreef die het verdient om in de Maand van het Spannende Boek bij duizenden over de toonbank te gaan. Maar dat klinkt een beetje alsof Sergej Boebka gefeliciteerd wordt met het kampioenschap fierljeppen. Voor de schrijver van ambitieuzere romans als Zoeken naar Eileen W en Kaplan zou de lat nog hoger moeten liggen.; Pieter Steinz, Leon de Winter, recensietitel?, In: NRC Handelsblad, 7 juni De schrijver van deze recensie vindt God s Gym een goed boek erg vlot geschreven, een thriller van internationale allure', maar er zijn een paar minpuntjes bijvoorbeeld: dat het verhaal en de gevoelens van Joop soms een beetje oppervlakkig zijn en wat meer uitgewerkt hadden mogen worden. Daar ben ik het wel mee eens want er wordt bijvoorbeeld niet heel veel ingegaan op de relatie met zijn ex-vrouw en hoe zij omging met de dood van Mirjam. Het is inderdaad soms een beetje oppervlakkig maar ik ben het ook eens met wat de schrijver zegt dat het erg vlot is geschreven. Pagina 6 van 6