3. Milieuverantwoord productgebruik

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "3. Milieuverantwoord productgebruik"

Transcriptie

1 3. Milieuverantwoord productgebruik 3.1. Milieuverantwoord Productgebruik binnen gemeentelijke diensten Duurzaam geëxploiteerd hout Basis X Uitvoering Project MV_41 MV_42 MV_43 - Departement stedelijke ontwikkeling - Uitvoeringsdienst MVPG_01_FSC attesten Mechelen_MJP In 1999 werden door het CBS ( ) en de gemeenteraad ( ) een principebeslissing goedgekeurd om aandacht te hebben voor FSC- hout of gelijkwaardige alternatieven bij houttoepassingen binnen de stad. Sindsdien wordt de aankoop en gebruik van duurzaam geëxploiteerd hout stelselmatig toegepast en wordt het personeel geïnformeerd en gesensibiliseerd. In 2011 werden de stadsdiensten geïnformeerd over de beslissing van de Vlaamse overheid met betrekking tot het uitbreiden van de definitie van duurzaam geëxploiteerd hout (naast het FSC-label voldoet ook het PEFC-label). PEFC werd sinds 2011 dan ook verder mee opgenomen in de bestekken. In 2012 werd de standaardbestekbepaling voor milieuvriendelijke houtsoorten aangepast. Algemeen wordt aanvaard dat het FSCPEFC label niet expliciet mag worden gevraagd. Daarom werd een aangepaste formulering opgesteld waarbij niet expliciet wordt verwezen naar het label maar naar de onderliggende criteria. FSC- (en PEFC-)label worden wel als bewijsmiddel toegelaten. Bij de renovatie van stadsgebouwen wordt FSCPEFC hout of gelijkwaardig opgelegd in het bestek voor o.a. daktimmerwerken, constructiehout en buitenschrijnwerk. In werd onder andere FSCPEFC gelabeld hout voorzientoegepast in diverse projecten: Wandelbrug buurtpark Papenhof (dossier in voorberei) bouwprojectproject Gulden Ram (Sint-Katelijnestraat-Zelestraat) De dienst gebouwen, de dienst stadsvernieuwing en de dienst stadsontwikkeling zijn voor deze projecten de belangrijkste actoren. Andere FSCPEFC-toepassingen : De compostbakken die de stad ter beschikking stelt van de bevolking zijn gemaakt uit FSC-hout (zie bijlage). De 17 Mechelse scholen die in deelnamen aan de compostscholenactie kregen elk 5 panelen in FSC-hout. De bedoeling is dat de panelen worden opgehangen op speelplaatsgangen en worden ingekleurd met fruitstickers. Levering en plaatsing van diverse speeltoestellenzitbanken in FSCPEFC hout op diverse speelpleinen: Kreitenborg, Vennekant, Bethaniënpolder. Plaatsing van diverse houten zitbanken (FSC) op het openbaar domein. HOOFDSTUK 3 MILIEUVERANTWOORD PRODUCTGEBRUIK 1

2 In werd een bestek opgesteld voor het ontwerpen en implementeren van kindvriendelijke installaties in de openbare ruimte van de binnenstad (in het kader van Mechelen Kinderstad). In het bestek is voorzien dat indien er gekozen wordt voor hout, dit milieuvriendelijk hout moet zijn (FSC of PEFC). Uitvoering voorzien najaar Verder toepassen van milieuvriendelijke houtsoorten bij bouw- en renovatieprojecten en inrichting van het openbaar domein Gekeurd breekpuin Basis X Uitvoering 1 Project AS_25 - Dienst duurzame - Uitvoeringsdienst 1. Opname gebruik breekpuin in bestek (B): Het gebruik van gekeurd breekpuin wordt voorgeschreven in het standaardbestek 250. De voorschriften van dit standaardbestek worden gevolgd door de stad Mechelen. Bij het opmaken van stockaanbesteen of lastenboeken wordt steeds verwezen naar SB Gebruik van gekeurd breekpuin ter vervanging van nieuwe materialen (1p): De stedelijke uitvoeringsdiensten gebruiken breekpuin bij herstellingswerken aan wegen, fiets- en voetpaden. Er bestaat geen specifieke inventaris van al deze (kleine) werkzaamheden. Naar schatting gaat het over een 500-tal kleine en grotere werven verspreid over het Mechels grondgebied. Meestal gaat het over het gebruik van gebroken betonpuin (10D20, Copro 57210E2). Bouw- en sloopafval afkomstig van gemeentelijke onderhoudswerken in eigen regie wordt afgevoerd naar een erkende verwerker. Het merendeel van het bouw- en sloopafval wordt verwijderd door de aannemer van het werk. Voortzetten van het gebruik van de voorschriften uit het standaardbestek 250 m.b.t. gekeurd breekpuin Compost Basis Uitvoering 1 [zie ook hoofdstuk afval afvalpreventie composteren] De stad is gelegen in een groenafvalregio waardoor de aandacht Project gevestigd moet worden op het optimaliseren van de inzameling en verwerking van groenafval. Onder groenafval wordt verstaan het AS_26 composteerbaar organisch afval dat vrijkomt in tuinen, plantsoenen, - Dienst natuur- en parken en langs wegbermen. Naast de inzameling en verwerking dient groenontwikkeling ook aandacht te worden gevestigd op het gebruik van compost en - Uitvoeringsdienst mulching (eigen diensten, doelgroepen). Wanneer groencompost wordt voorzien in bestekken wordt steeds verwezen naar typebestek 250 (III-62.1, moet voldoen aan VLACO) HOOFDSTUK 3 MILIEUVERANTWOORD PRODUCTGEBRUIK 2

3 De compost geproduceerd in de intergemeentelijke composteerinrichting van IVAREM draagt het Vlaco-kwaliteitslabel en voldoet aan de strengste normen. In werd kg Vlaco-compost aangekocht bij IVAREM voor het domein Tivoli (aanplant nieuwe bomen, kruidentuin). Via de containerparken wordt Vlaco-compost ter beschikking gesteld van de bevolking (in bulk of in zakken). Voortzetten van het gebruik van compost met Vlaco-label of gelijkwaardig in het openbaar domein Gerecycleerde kunststoffen Basis Uitvoering Wanneer zitbanken voor het openbaar domein worden besteld wordt geopteerd voor gerecycleerde kunststoffen (of milieuvriendelijke houtsoorten). In werden diverse zitbanken in gerecycleerd Project materiaal geplaatst. MBP Dienst duurzame - Uitvoeringsdienst In werd voor de heraanleg van 2 speelpleinen (Papenhof en Battel) gekozen voor een valdempende ondergrond uit 100% gerecycleerd rubber (Ecoscape). De compostbakken uit kunststof die de stad verdeeld zijn vervaardigd uit gerecycleerde kunststoffen (zonder gebruik van primaire grondstoffen, firma Ekol). Bij aankoop van meubilair voor het openbaar domein gebruik maken van materialen uit gerecycleerde kunststoffen (of milieuvriendelijke houtsoorten) Milieuverantwoord kantoormateriaal Basis Uitvoering 1 Project MV_6 MV-11 MV_13 MV_14 MV_15 - Dienst duurzame - Economaat PC s, kopieertoestellen en printers: De aankoop en installatie van computers en printers gebeurt door de afdeling IT. Bij de aankoop van computers wordt aandacht besteed aan zuinige modellen. Bij de installatie wordt de sleep -modus ingesteld (uitvallen monitors na 5 minuten inactiviteit, slaapstand na een uur, harde schijven vallen uit na 20 minuten inactiviteit). Stapsgewijs worden de klassieke beeldbuisschermen vervangen door zuinigere flatscreens (TFT s). In participeerde stad aan het lerend netwerk Green IT (264 en 75, BBL). Als output van dit netwerk zal een nieuw raamcontract worden opgesteld voor de aankoop van computers, schermen, printers,switches, telefoontoestellen, ). Naast zuinige toestellen (wat vandaag de dag al voorzien is) zal ook extra aandacht worden gevestigd op het materialengebruik. In werd het Green-IT plan verder uitgerold binnen de stad: HOOFDSTUK 3 MILIEUVERANTWOORD PRODUCTGEBRUIK 3

4 - herschikking en vervanging van printers. Printers worden weggehaald en centraal geplaatst, tonerverspillende inkjetprinters worden vervangen door laserjetprinters en nieuwe printers worden eveneens voorzien van een duplexer (recto verso kopiëren).wanneer alles uitgevoerd is zou dit moeten leiden tot 46% minder laserprinters en vervanging van alle inktjetprinters door color lasers. De ingreep zal zorgen voor een besparing in het onderhoud van de machines, minder verbruik van toner, minder elektrisch verbruik en papierbesparing. De nieuwe printers worden standaard ingesteld op dubbelzijdig afdrukken en op minimumafdrukresolutie. - Opleien op de werkvloer worden frequent georganiseerd met betrekking tot het gebruik van ICT-materiaal. Hierbij wordt ook aandacht gevestigd op rationeel gebruik. De leasing van kopieertoestellen gebeurt door het economaat. Via deze leasingformule is het mogelijk steeds de modernste toestellen in te zetten. In werd een nieuwe aanbeste uitgevoerd (47 toestellen). In het bestek werd extra aandacht besteed aan milieu (gunningscriterium 20100). Het milieucriterium werd beoordeeld rekening houdend met onder andere het verbruik en besparingsmogelijkheden, emissies, geluidsproductie en verpakking. De inschrijver diende een invulfiche milieucriteria zeer volledig en correct in te vullen. De toestellen zijn aangesloten op het intranet. De toestellen voldoen aan de Energy Star norm en dragen het Blauwe Engel label (milieulabel). Al de toestellen kunnen recto verso kopiëren en scannen. In werden verder maatregelen genomen om het afdrukken vanuit de PC naar de kopieertoestellen standaard recto verso in te stellen op diverse diensten. Ook op de onthaaldagen voor nieuwe personeelsleden ((72, 283 en 310) werd het recto verso kopiëren, verkleind afdrukken en scannen extra onder de aandacht gebracht. Kantoormaterialen Er bestaat een goed werkend systeem van inzameling van lege cartridges en toners via het economaat. Een dienstnota omtrent selectieve inzameling op de werkplek is van toepassing. Het economaat staat in voor de aankoop van kleinere bureelbenodigdheden (zoals schrijfgerei, mappen,.). Eind 2012 werd een nieuw bestek opgemaakt voor het leveren van milieuvriendelijke kantoormaterialen. Het bestek werd grondig herwerkt en milieucriteria (per productgroep) werden opgenomen. In werd de opdracht gegund. Verschillende diensten binnen de stad hergebruiken kantoormaterialen (kaften,.) en gebruiken éénzijdig bedrukt papier als kladpapier. Eénzijdig bedrukt papier wordt door het economaat verwerkt in bloknotes die door de diensten gratis kunnen worden opgehaald. Op de toelichtingen voor nieuwe personeelsleden (72, 283 en 310) werd in opnieuw het luik Interne Milieuzorg voorzien waarbij het personeel wordt geïnformeerd over o.a. aandachtspunten inzake milieuverantwoord gebruik van kantoormaterialen. HOOFDSTUK 3 MILIEUVERANTWOORD PRODUCTGEBRUIK 4

5 Sinds begin 2009 is de stad stapsgewijs aan het overschakelen op het gebruik van milieuvriendelijk papier.: - het kopieerpapier beantwoord aan de criteria Blauwe Engel en Nordic Swan (Steinbeiss Pure White). - ook voor offsettoepassingen (o.a. omslagen, naamkaarten, groetenkaarten, ) wordt gebruik gemaakt van milieuvriendelijk papier (omslagen = Cyclus en Recycled Offset, briefhoofden naamkaartengroetenkaarten = Cyclus) - het stedelijk infoblad Nieuwe Maan wordt gedrukt op milieuvriendelijk papier (100% gerecycleerd met minstens 51% postconsumptie). - het drukwerk voor het Energiepunt Mechelen (folders, flyers) gebeurt op milieuvriendelijk papier (Cyclusprint) en vegetale inkten. Naast de toepassing van milieuvriendelijk papier werden in ook acties ondernomen om het papierverbruik bij de stadsdiensten verder te doen dalen. Enkele voorbeelden: - de digitale loonbrief (operationeel sinds 2011). 103 personeelsleden bij het OCMW (12%) en 223 bij de stad (24%) hebben zich ondertussen ingeschreven op de digitale loonbrief. - in 2012 nam de dienst notulenbeheer het initiatief om twee van de drie collegeboeken (documenten ter voorberei van collegevergaderingen) te verdelen op A5 formaat in plaats van A4. Vanaf het najaar vergadert het college (en het OCMW) met ipads. De papieren collegeboeken werden vervangen door digitale exemplaren. In een latere fase volgt nog een digitalisering van de gemeenteraad. Persartikel (79): College vergadert met ipad. - op de onthaaldagen voor nieuwe medewerkers werd extra aandacht gevestigd op papierbesparende maatregelen op de werkplek. - in 2012 werd gestart met Cobra. Een dossierbeheersysteem waarbij de voorberei en afhandeling van bestuursdocumenten (opstellen ontwerpbesluiten, adviesvragen, notulenbeheer, ) digitaal verloopt en niet meer op papier. - De stad beschikt over een intern campagnelogo voor papierbesparende initiatieven (print me nietje). In werd dit toegekend aan het initiatief van het economaat om de oude enveloppen (oud stadslogo) te promoten voor intern gebruik (personeelsblad juni ). - E-procurement: digitaal indienen van overheidsopdrachten (opstart proefproject eind ). - Verder zetten van de inzameling van toners en cartridges. - Verder optimaliseren van de instellingen van de kopieerapparaten en printers op de verschillende diensten. - Verder aandacht hebben voor het rationeel gebruik van milieuverantwoord kantoormateriaal (papier, kantoorbenodigdheden ). - Verder zetten van de gerichte communicatie naar de diensten inzake maatregelentips om zuinig om te springen met papier en bureelbenodigdheden. HOOFDSTUK 3 MILIEUVERANTWOORD PRODUCTGEBRUIK 5

6 Milieuverantwoorde en eerlijke cateringproducten Basis Uitvoering 1 Milieuverantwoorde en eerlijke cateringproducten zijn een doorlopend aandachtspunt binnen de stad. Project MV-25 MV-27 MV-28 MV-29 - Dienst duurzame - Dienst ontwikkelingssamenwerking Fairtrade: De stad behaalde voor het werkingsjaar 2012 voor de vijfde keer op rij de titel van FairTradeGemeente. Voor de uitwerking van de criteria werd samengewerkt met verschillende stadsdiensten en de trekkersgroep. Meer informatie op De dienst Ontwikkelingssamenwerking is de drijvende kracht achter de maatregelen inzake eerlijke producten. In werd de dienst ontwikkelingssamenwerking ondergebracht bij de dienst duurzame. Hierdoor wordt de samenwerking nog versterkt. In werden diverse acties op touw gezet (naar de bevolking, naar het eigen personeel) waarbij aandacht werd gevestigd op Fairtrade. Meer informatie over Fairtrade is opgenomen in hoofdstuk 10 (duurzame ontwikkeling). Vegetarische voe: De stad ondersteunt sinds eind 2009 de actie Donderdag Veggiedag van EVA vzw. Er werd hiertoe een werkgroep opgericht met de betrokken partijen (stadsdiensten, EVA, Mechelen Klimaatstad, Coloma Plus, Vorming Plus, Logo, Planckendael) om te kijken hoe Donderdag Veggiedag vorm kan worden gegeven in Mechelen. De stad heeft zelf geen grootkeuken. Opzet is om vooral vegetarische voe te promoten bij de grootkeukens. In werden in samenwerking met de partners diverse acties ondernomen: - 114: op de Grote Markt werd tussen 17u30 en 20u00 voor de 5de maal de langste veggietafel georganiseerd (i.s.m. Mechelen Klimaatstad, EVA Mechelen). Mensen werden aangemoedigd om hun eigen vegetarische (en afvalarme) picknick mee te brengen. Er werden ook vegetarische gerechten ter plekke aangeboden. Enkele honderden Mechelaars waren aanwezig. Aan de deelnemers werd uitdrukkelijk gevraagd om aandacht te hebben voor een afvalarme picknick. In de communicatie werd ook het effect van de vleesproductie op de CO 2 -uitstoot gecommuniceerd : organisatie van Veggielympics op de Grote Markt (vanaf 14u00). Een initiatief om de combinatie van groenten eten en sporten in de kijker te zetten (Witloofroof, wortelspeerwerpen, groentenestafette, bloemkoolvolley, ). Heel wat Belgische atleten zijn fan van de Veggielympics. ( Verschillende Mechelse scholen namen het tegen elkaar op. Aansluitend werd voorzien in een vegetarische picknick. - Vormingsplus regio Mechelen organiseerde in diverse kookworkshops vegetarisch voe (2511, 27,11, 212, 912). - Op elke eerste donderdag van de maand is het donderdag Veggiedag in het restaurant Colomaplus. - Op het jaarlijkse personeelsfeest wordt ook een vegetarisch aanbod voorzien. - De stad ondersteunt logistiek en financieel de werking van EVA- Mechelen. HOOFDSTUK 3 MILIEUVERANTWOORD PRODUCTGEBRUIK 6

7 - Op de mobiliteitsquiz voor de personeelsleden (2410) werden uitsluitend biologische en vegetarische broodjes voorzien (in samenwerking met een sociaal tewerkstellingsinitiatief). - In werd in samenspraak met de dienst interne dienstverlening en protocol de afspraak gemaakt om bij festiviteiten, werklunches, recepties, enz. die verzorgd worden door de stad telkens ook een vegetarisch aanbod te voorzien. Wat de broodjes betreft is standaard voorzien in 14 de vegetarische broodjes. Hierover werd ook intern gecommuniceerd naar de personeelsleden (intranetflits juni vegetariërs blijven niet langer op hun honger zitten). Drinkwaterfonteintjes: In opvolging van de campagne drinkwater van Pidpa worden verder acties ondernomen om het gebruik van kraantjeswater binnen de stadsdiensten verder te promoten. Op vergaderingen wordt geen plat water in flessen meer te geven maar karaffen gevuld met leiwater. In werden extra glazen en karaffen aangekocht. De aankoop van flessen plat water werd verder afgebouwd. Persartikel (53): stad promoot kraantjeswater. Sinds 2008 werden er in de stadsgebouwen een 40-tal drinkwaterfonteintjes geplaatst voor de personeelsleden. Plastiek wegwerplepels: In werden maatregelen getroffen om het gebruik van plastic lepelsplastic roerstokjes verder af te bouwen. Voor het stadhuis werden gewone besteklepels aangekocht. - verder toepassen van milieuvriendelijke en eerlijke cateringproducten binnen de eigen diensten. - verder promoten van milieuvriendelijke en eerlijke cateringproducten bij de doelgroepen in samenwerking met de betrokken organisaties. - Verder uitvoeren van acties om de campagne donderdag Veggiedag te ondersteunen Biologische producten Basis Uitvoering 1 Project MBP Dienst duurzame ontwikkeling Ook biologische voe is een aandachtspunt voor de stad. In samenwerking met het OCMW Mechelen werd in 2010 een verdeelpunt voor biomanden opgericht binnen de stad. De bioabonnementen worden aangeleverd door de bioboerderij Den Diepen Boomgaard (biologisch bedrijf en sociale werkplaats). De stad voorziet in de logistieke organisatie. Een 10-tal personeelsleden maken gebruik van het verdeelpunt. De personeelsleden betalen zelf voor het abonnement. Tijdens de bioweek (1-96) werden de personeelsleden (via het personeelsblad) geïnformeerd over biologische producten en het verdeelpunt (SPAM juni Biomand zoekt mond). Acties rond biologische producten (naar diverse doelgroepen) zijn meestal ook gelinkt aan afvalarm, veggie, streekeigen en eerlijk HOOFDSTUK 3 MILIEUVERANTWOORD PRODUCTGEBRUIK 7

8 (duurzame voe). In werden 4000 biologisch afbreekbare poncho s aangekocht en verdeeld tijdens de autoloze zondag Uit zonder uitlaat. Verder toepassen van milieuvriendelijke, biologische en eerlijke cateringproducten binnen de eigen diensten en verder uitvoeren van externe actieve campagnes naar de doelgroepen Schoonmaakproducten Basis Uitvoering Project MV_6 MV_31 MV_32 MV_33 Dienst duurzame Het kuisen van de stadsgebouwen is uitbesteed aan een externe firma. De schoonmaakopdracht werd in 2011 gegund. Naast het gebruik van een doseersysteem wordt nu ook een ecologische productlijn gebruikt. Het bestek wordt door het steunpunt duurzaam aankoopbeleid (VVSG) als modelbestek aangeduid. In werd een opdracht gegund (looptijd 4 jaar) voor het leveren en plaatsen van sanitaire toebehoren (dispensers) en het leveren van verbruiksproducten (handzeep, papieren handdoeken, toiletpapier, luchtverfrisser, ) voor alle stadsgebouwen. Extra aandacht werd besteed aan het milieucriterium (in de technische bepalingen, gunningscriterium milieu 20100, verplicht in te vullen bijlage met milieucriteria). Alle papierproducten bestaan nu uit 100% gerecycleerd materiaal (+Ecolabel). Verder aandacht hebben voor het gebruik van milieuvriendelijke schoonmaak- en sanitaire producten Houtverduurzamingsmiddelen Basis Uitvoering In werden geen houtverduurzamingsmiddelen gebruikt door de personeelsleden van de stad zelf. Project MV_6 - Dienst duurzame - Uitvoeringsdienst - Dienst gebouwen Voorwaarden opstellen om milieuverantwoorde houtverduurzamingsmiddelen op te nemen in de bestekken. HOOFDSTUK 3 MILIEUVERANTWOORD PRODUCTGEBRUIK 8

9 Verven en vernissen Basis Uitvoering 1 Project MBP MV-35 MV-36 MV-37 MV-38 MV-39 - Dienst duurzame - Uitvoeringsdienst - Dienst gebouwen In de bestekken wordt natuurverf voorgeschreven. In werden volgende schilderwerken uitgevoerd met natuurverven: - Dorphuis Leest (gangen, traphal, refter school De Spîegel, kinderopvang Stekelbees); - Stadshuis (kabinetten). Indien het niet mogelijk is om met natuurverf te werken wordt watergedragen verf (met Eco-label) gebruikt. Voortzetten van het gebruik van milieuverantwoorde verven (en vernissen) Kringloopmaterialen Basis Uitvoering Op het grondgebied van de stad is Kringwinkel Mechelen actief ( Project MBP De stad stimuleert het gebruik van producten uit erkende kringloopcentra via volgende passieve sensibilisatieinstrumenten: Brochure van de Kringwinkel is beschikbaar aan de infobalie van de dienst milieu en landbouw. Info over de Kringwinkel is opgenomen op de website van de stad. Afvalkalender : Retoursystemen en kringloopwinkels: een goed idee. Stedelijke informatiegids. Streekkrant (februari ): Kringwinkel Mechelen haalt textiel op aan huis. De stad ondersteunt de Kringwinkel op actieve wijze. De stad gebruikt tot op heden zelf geen producten uit de Kringwinkel. Verder communiceren naar de doelgroepen om het gebruik van producten uit de Kringwinkel. HOOFDSTUK 3 MILIEUVERANTWOORD PRODUCTGEBRUIK 9

10 3.2. Milieuverantwoord Productgebruik bij doelgroepen Passieve sensibilisatie Basis X Uitvoering An Project MBP MV-17 MV-30 MV-40 MV_44 Dienst Duurzame Ontwikkeling en Diverse artikels verschenen in in het kader van milieuverantwoord productgebruik. De belangrijkste: - Kies voor FSC of PEFC (milieuvriendelijke houtsoorten) Streekkrant december. - Op de website van de stad Mechelen wordt in de rubriek duurzaam verbouwen en wonen informatie verstrekt over natuurverven en milieuvriendelijk hout. - Het Mechels Platteland. Proef van je eigen streek met Mechels Natuurlijk (Nieuwe Maan SeptemberOktober ); - Diverse publicaties met betrekking tot composteren. Zie hoofdstuk 2 (Afval 2.1 Afvalvoorkoming en hergebruik). - Informatiemateriaal Kringwinkel (flyers, website). - Communicatie naar de bevolking met betrekking tot het organiseren van de Langste Veggietafel ( ) en de Veggielympics (199) - persberichten, Streekkrant. - Communicatie naar de bevolking met betrekking tot het planadvies duurzaam bouwen (artikels, flyers). - Vegetarisch Mechelen ILV-magazine (september ) - Langste veggietafel dit jaar ook op jouw school? ILVnieuwsbrief scholen (Februari ) - Stad promoot kraantjeswater persbericht 53. Verder promoten (passief sensibiliseren) van de verschillende doelgroepen (eigen personeel, bevolking, scholen) in verband met milieuvriendelijke producten Actieve sensibilisatie Basis 2 (= Uitvoering De gemeente promoot thuiscomposteren en compostgebruik bij haar maxjr inwoners. Voor de diverse actieve sensibilisatiecampagnes wordt ) verwezen naar hoofdstuk 2 (Afval Afvalpreventie en hergebruik). Project MBP MV-17 MV-30 MV-40 MV_44 In het kader van het planadvies duurzaam bouwen (zie paragraaf 3.2.3) wordt ook informatie verstrekt over milieuvriendelijke houtsoorten. Voor het jaarlijkse Ottertrotterfestival (Tivolipark, 306) werden Dienst Duurzame opnieuw composteerbare bekers ingezet die apart werden Ontwikkeling en ingezameld en verwerkt. Hierover werd gecommuniceerd met de aanwezigen. Er werd opnieuw een ecoplein ingericht. Op dit plein werden diverse workshops georganiseerd (knutselen met afvalmateriaal, vegetarisch Marokkaans koken, Juwelen maken in ecologisch katoen ) en kon men doorlopend informatie bekomen over bio- en fairtradeproducten, Noord-Zuid, Er is ook een GRO..M-plein op het Ottertrotterfestival, waar alle Mechelse ontwikkelingsorganisaties samen staan en een gezamenlijk spel aanbieden rond één thema. In was het thema voedselzekerheid. HOOFDSTUK 3 MILIEUVERANTWOORD PRODUCTGEBRUIK 10

11 Vanuit de stad worden gratis doe-opstellingen en infomomenten aangeboden aan verenigingen waar ook aandacht wordt geschonken aan milieuvriendelijk productgebruik: - Vragenzoektocht: georganiseerd op 16, 307, 31813, Milieuwandelzoektocht: georganiseerd op Rad van Fortuin: georganiseerd op 274, 255, 226, 296, 248, 229. Vegetarische voe: zie actie Fairtrade: zie actie 10.4 Verder promoten (actief sensibiliseren) van de verschillende doelgroepen in verband met milieuvriendelijke producten Milieuverantwoord productgebruik stimuleren bij bouw of renovatie van gebouwen (actieve sensibilisatie) Basis Uitvoering Project MBP De stad verstrekt vanaf juni 2010 gratis planadvies duurzaam bouwen. In samenwerking met IGEMO en het Provinciaal Centrum Duurzaam Bouwen en wonen (Kamp C) hebben inwoners de mogelijkheid om hun bouw- of renovatieplannen te laten adviseren door een architect gespecialiseerd in duurzaam (ver)bouwen (elke eerste woensdag van de maand). De plannen worden nagekeken of het ontwerp genoeg rekening houdt met zuinig bouwen en besparende maatregelen. Sindsdien hebben 67 inwoners planadvies bekomen (waarvan 10 in ). In diverse lokale media werd het initiatief kenbaar gemaakt. Enkele voorbeelden: - (Ver)bouwen = gratis advies - Ik Leef Verstandig Magazine - maart. - Een flyer werd verdeeld via de dienst duurzame, de dienst wonen, de bouwdienst, de woonwijzer Mechelen en punt Mechelen. - Gratis bouwadvies op 49, 210, 611 en Ik Leef Verstandig magazine september. Verder gratis planadvies duurzaam bouwen aanbieden aan de inwoners Milieuverantwoord productgebruik van cateringproducten en biologische producten stimuleren in (Groot)keukens in instellingen (o.a. scholen, rusthuizen, OCMW s..) Basis Uitvoering 1 De stad ondersteunt sinds eind 2009 de actie Donderdag Veggiedag van EVA vzw. Er werd hiertoe een werkgroep opgericht met de betrokken partijen (stadsdiensten, EVA, Mechelen Klimaatstad, Coloma Project Plus, Vorming Plus, Logo, Planckendael) om te kijken hoe Donderdag MBP MV-30 HOOFDSTUK 3 MILIEUVERANTWOORD PRODUCTGEBRUIK 11

12 Veggiedag vorm kan worden gegeven in Mechelen. De stad heeft zelf geen grootkeuken. Opzet is om vooral vegetarische voe te promoten - Dienst duurzame bij de grootkeukens en restaurants. In werden diverse acties ondernomen: - Op elke eerste donderdag van de maand is het donderdag - Dienst Onderwijsondersteuning - Vormingsplus regio Mechelen organiseerde in diverse Veggiedag in het restaurant van de school Colomaplus. - OCMW kookworkshops vegetarisch voe (2511, 27,11, 212, 912). - Restaurantdag Mechelen (1611 campagne Ik kook van woede) volledig vegetarische maaltijd. - In samenwerking met de vrijwilligers van EVA vzw werd in een restaurantactie georganiseerd. De actie had als doel meer mensen ook "buitenshuis" veggie te laten eten en Mechelse horecazaken hun veggie-aanbod te laten uitbreiden. In de deelnemende horecazaken kon een wedstrijdformulier worden ingevuld. 2 personen wonnen een VIP veggiediner op de Langste Veggietafel. Twee leerlingen van Colomaplus (finalisten "Chef van de Toekomst") verzorgden het diner. Verder promoten van het gebruik van milieuvriendelijke cateringproducten en biologische producten in (groot)keukens in instellingen Projecten Basis Uitvoering Geen projecten ingedienduitgevoerd in het kader van de samenwerkingsovereenkomst Project MBP 3.4. Acties uit het milieubeleidsplan Basis Uitvoering Project MBP Bestrijsmiddelen: In uitvoering van het decreet van 21 december 2001 houdende vermindering van het gebruik van bestrijsmiddelen door openbare diensten in het Vlaamse Gewest (B.S ) neemt de stad Mechelen al talrijke jaren inspanningen om het gebruik van bestrijsmiddelen bij het onderhoud van het openbaar domein terug te dringen. Daar waar nog bestrijsmiddelen worden gebruikt worden vandaag de dag milieuvriendelijkere producten gebruikt (volgens de richtlijnen van de Vlaamse overheid, pocer-lijst). Voor meer informatie wordt verwezen naar actie 4.1. pesticidenreductie (hoofdstuk water). HOOFDSTUK 3 MILIEUVERANTWOORD PRODUCTGEBRUIK 12

13 Steunpunt duurzame aankopen (VVSGBBL) Eind 2010 richtte VVSG een steunpunt op, dat samenwerkt met overheden en organisaties die een meerwaarde bieden voor gedeelde kennisverwerving en een geïntegreerde aanpak vanuit het steunpunt. De duurzaamheidsmedewerker van de stad is afgevaardigd in deze stuurgroep. In werd vanuit het steunpunt ook een klankbordwerkgroep duurzame aankopen opgericht waaraan de stad actief participeert. Duurzame overheidsopdrachten (OVAM-SV) In het kader van het OVAM samenwerkingsverband (OVAM-stad Mechelen IGEMO IVAREM) is in het voorjaar 2012 gestart met het project duurzame overheidsopdrachten. Opzet is om het aankoopbeleid van de stad verder te verduurzamen en dit op een beleidsmatige en gestructureerde wijze te verankeren in de werking van de stad. Verder werk maken van een duurzaam aankoopbeleid bij de stadsdiensten. HOOFDSTUK 3 MILIEUVERANTWOORD PRODUCTGEBRUIK 13

3. Milieuverantwoord productgebruik

3. Milieuverantwoord productgebruik 3. Milieuverantwoord productgebruik MJP Hoofdstuk 3 3 MILIEUVERANTWOORD PRODUCTGEBRUIK 3.1 Basis 3.1.1 3.1 MVP binnen gemeentelijke diensten 3.1.2 3.2 Passieve sensibilisatie 3.2 sniveau 3.2.1 3.1 Acties

Nadere informatie

3. Milieuverantwoord productgebruik

3. Milieuverantwoord productgebruik 3. Milieuverantwoord productgebruik MJP Hoofdstuk 3 3 MILIEUVERANTWOORD PRODUCTGEBRUIK 3.1 Basis 3.1.1 3.1 MVP binnen gemeentelijke diensten 3.1.2 3.2 Passieve sensibilisatie 3.2 sniveau 3.2.1 3.1 Acties

Nadere informatie

OVERZICHT ACTIES EN PROJECTEN SAMENWERKINGSOVEREENKOMST 2008

OVERZICHT ACTIES EN PROJECTEN SAMENWERKINGSOVEREENKOMST 2008 OVERZICHT ACTIES EN PROJECTEN SAMENWERKINGSOVEREENKOMST 008 Zwart : basis is verplicht Rood: onderscheidingsniveau jaarlijks terugkerend (vast aantal punten) Groen: occasionele acties THEMA PUNTEN INSTRUMENTARIUM..

Nadere informatie

Duurzame aankopen binnen het provinciebestuur West-Vlaanderen

Duurzame aankopen binnen het provinciebestuur West-Vlaanderen Duurzame aankopen binnen het provinciebestuur West-Vlaanderen Infosessie duurzame aankopen _24 03 2015 1 OVERZICHT Taak coordinator IMZ in aankoopproces Verloop aankoopproces Enkele aankopen toegelicht

Nadere informatie

Infosessie duurzaam aankopen. papier en drukwerk

Infosessie duurzaam aankopen. papier en drukwerk Infosessie duurzaam aankopen papier en drukwerk mei 2006: gestart als duurzaamheidsambtenaar in Dilsen-Stokkem Milieuverantwoord productgebruik: - veel wantrouwen bij collega s - velen zien het als een

Nadere informatie

Duurzame overheidsopdrachten inbouwen in lokaal beleid. Leen Van der Meeren

Duurzame overheidsopdrachten inbouwen in lokaal beleid. Leen Van der Meeren Duurzame overheidsopdrachten inbouwen in lokaal beleid Leen Van der Meeren Een opdracht voor lokale besturen? Verkleinen ecologische voetafdruk Groene impuls aan de markt Voorbeeldfunctie: leading by example

Nadere informatie

Ecologisch aankopen. Hoe kan ik eenvoudig duurzame producten aankopen?

Ecologisch aankopen. Hoe kan ik eenvoudig duurzame producten aankopen? Ecologisch aankopen Hoe kan ik eenvoudig duurzame producten aankopen? Overzicht presentatie Inleiding Voorwaarden voor een label Bruikbare labels Problemen Inleiding Keuze leveranciers: Leveranciers met

Nadere informatie

Een fietstocht langs duurzame voorbeelden in verschillende gemeenten. Beste manier om andere te overtuigen is: zien dat het kan en werkt bij hun buur.

Een fietstocht langs duurzame voorbeelden in verschillende gemeenten. Beste manier om andere te overtuigen is: zien dat het kan en werkt bij hun buur. Eerste idee: Een fietstocht langs duurzame voorbeelden in verschillende gemeenten. Beste manier om andere te overtuigen is: zien dat het kan en werkt bij hun buur. Uitvoering: 3 gemeenten werken samen

Nadere informatie

Milieuverantwoord aankopen binnen je bedrijf. Kathelijne De Ridder

Milieuverantwoord aankopen binnen je bedrijf. Kathelijne De Ridder Milieuverantwoord aankopen binnen je bedrijf Kathelijne De Ridder Hoeveel kilo papier gebruikt de gemiddelde Belg per jaar? a) 265 kilo/jaar b) 354 kilo/jaar c) 358 kilo/jaar Hoeveel kilogram restafval

Nadere informatie

Historiek. LOKALE AGENDA 21 - Leuven. Milieuconvenant. Resultaten. Acties. Duurzaam beleid in convenant. Agenda 21 van UNCED, Rio 92

Historiek. LOKALE AGENDA 21 - Leuven. Milieuconvenant. Resultaten. Acties. Duurzaam beleid in convenant. Agenda 21 van UNCED, Rio 92 LOKALE AGENDA 21 - Leuven Historiek Presentatie voor delegatie van stad en gemeenten van het Brussels Gewest Agenda 21 van UNCED, Rio 92 3 aanleidingen in Leuven ondertekening milieuconvenant 1997-1999

Nadere informatie

Duurzaam aankopen van goederen en diensten

Duurzaam aankopen van goederen en diensten Duurzaam aankopen van goederen en diensten Leen Van der Meeren Steunpunt Duurzame Lokale Overheidsopdrachten Wat? Meerjarenovereenkomst Vlaamse Overheid 2011-2014 duurzaam aanbesteden stimuleren en ondersteunen

Nadere informatie

Gemeente Kampenhout MILIEUJAARPROGRAMMA 2005

Gemeente Kampenhout MILIEUJAARPROGRAMMA 2005 Gemeente Kampenhout *************************************************************************** *************************************************************************** MILIEUJAARPROGRAMMA 2005 ***************************************************************************

Nadere informatie

Berekeningsmodel milieuverantwoord productgebruik op Sofie Poelmans Team Lokale besturen OVAM

Berekeningsmodel milieuverantwoord productgebruik op  Sofie Poelmans Team Lokale besturen OVAM Berekeningsmodel milieuverantwoord productgebruik op www.ovam.be/producttest Team Lokale besturen OVAM Wat is de Producttest? = berekeningsmodel in de vorm van een softwaretoepassing, waarmee een organisatie

Nadere informatie

Infosessie milieuverantwoord aankopen kantoorapparatuur

Infosessie milieuverantwoord aankopen kantoorapparatuur Infosessie milieuverantwoord aankopen kantoorapparatuur IMOG 24 november 2010 Bert Vanhuyse duurzaamheidsambtenaar stad Roeselare Aankoop van kantoorapparatuur Gewone kantoorapparatuur Specifieke kantoorapparatuur

Nadere informatie

Ecolabels. Hoe kan ik eenvoudig duurzame producten aankopen?

Ecolabels. Hoe kan ik eenvoudig duurzame producten aankopen? Ecolabels Hoe kan ik eenvoudig duurzame producten aankopen? Overzicht presentatie Voordelen/nadelen labels Voorwaarden voor een label Bruikbare labels Labels en overheidsaankopen Praktische hulpmiddelen

Nadere informatie

Gemeenteraadsverkiezingen 2012. Memorandum voor de politieke partijen van Kampenhout. Gemeentelijke Raad voor OntwikkelingsSamenwerking (GROS)

Gemeenteraadsverkiezingen 2012. Memorandum voor de politieke partijen van Kampenhout. Gemeentelijke Raad voor OntwikkelingsSamenwerking (GROS) Gemeenteraadsverkiezingen 2012 Memorandum voor de politieke partijen van Kampenhout Gemeentelijke Raad voor OntwikkelingsSamenwerking (GROS) Als erkende adviesraad van het gemeentebestuur groepeert de

Nadere informatie

Duurzame bureaumaterialen op de werkplek. Tips & communicatie

Duurzame bureaumaterialen op de werkplek. Tips & communicatie Duurzame bureaumaterialen op de werkplek Onze bureaumaterialen (computers, toners, papier,...) en energieverbruik zijn een grote milieu-impact voor administraties en bedrijven. Daarenboven zijn er vaak

Nadere informatie

Infosessie drukwerk praktijkervaring

Infosessie drukwerk praktijkervaring Infosessie drukwerk praktijkervaring Veerle Stuer Duurzaamheidsambtenaar Sint-Niklaas Drukwerk Stadsmagazine, personeelsblad, persmap Folders, affiches, brochures Jaarverslag, jaarboek academie Wenskaarten

Nadere informatie

Gemeenteraadsverkiezingen 2012. Memorandum voor de politieke partijen van Kampenhout. Gemeentelijke Raad voor OntwikkelingsSamenwerking (GROS)

Gemeenteraadsverkiezingen 2012. Memorandum voor de politieke partijen van Kampenhout. Gemeentelijke Raad voor OntwikkelingsSamenwerking (GROS) Gemeenteraadsverkiezingen 2012 Memorandum voor de politieke partijen van Kampenhout Gemeentelijke Raad voor OntwikkelingsSamenwerking (GROS) Als erkende adviesraad van het gemeentebestuur groepeert de

Nadere informatie

FairTradeGemeente? FairTradeGemeente 23/01/2012. Focus: duurzame ontwikkeling N - Z. Een campagne van:

FairTradeGemeente? FairTradeGemeente 23/01/2012. Focus: duurzame ontwikkeling N - Z. Een campagne van: FairTradeGemeente Een campagne van: FairTradeGemeente? Een TITEL die aangeeft dat die bepaalde gemeente én haar inwoners eerlijke handel en lokale, duurzame productie en consumptie een warm hart toedragen

Nadere informatie

Ecolabels. Hoe kan ik eenvoudig duurzame producten aankopen? Overzicht presentatie

Ecolabels. Hoe kan ik eenvoudig duurzame producten aankopen? Overzicht presentatie Ecolabels Hoe kan ik eenvoudig duurzame producten aankopen? Overzicht presentatie Voordelen/nadelen labels Voorwaarden voor een label Bruikbare labels Problemen 1 Voordelen labels Concrete informatie Vergemakkelijken

Nadere informatie

BASISNIVEAU verwijzing MJP

BASISNIVEAU verwijzing MJP Bijlage ALGEMEEN - Gemeenten Index Milieujaarprogramma 214 (rapportering 213) Samenwerkingsovereenkomst 28-213 Opgelet: voor de uitgevoerde acties op onderscheidingsniveau is een apart tabblad voorzien.

Nadere informatie

campagnes: thema s ENERGIE WATER AFVAL milieuverantwoord productgebruik

campagnes: thema s ENERGIE WATER AFVAL milieuverantwoord productgebruik 1 Provincie West Provincie West-Vlaanderen Vlaanderen Campagnes Campagnes IMZ IMZ campagnes: thema s ENERGIE WATER AFVAL milieuverantwoord productgebruik 2 Campagne energie 2009 3 Campagne energie 2009

Nadere informatie

Opmaak van een strategisch meerjarenplan?

Opmaak van een strategisch meerjarenplan? Opmaak van een strategisch meerjarenplan? Hypothetisch voorbeeld opgemaakt door medewerkers van de VVSG - zomer 2013 De VVSG helpt u graag op weg bij de opmaak van de strategische meerjarenplanning. Naast

Nadere informatie

Tools voor energie-efficiënte apparaten en green IT. Melinde De Groote

Tools voor energie-efficiënte apparaten en green IT. Melinde De Groote Tools voor energie-efficiënte apparaten en green IT Melinde De Groote Tools Gids voor duurzame aankopen Producttest Energy star Top ten en Top ten pro Milieukoopwijzer Steunpunt duurzame lokale overheden

Nadere informatie

Voldoende warm kleden zodat de verwarming een graadje lager kan

Voldoende warm kleden zodat de verwarming een graadje lager kan Voldoende warm kleden zodat de verwarming een graadje lager kan Het is natuurlijk ook niet de bedoeling om kou te lijden in de klas. Een ideale temperatuur voor een klaslokaal is 19 à 20 C. Is het in jullie

Nadere informatie

enerzijds, het Vlaams Gewest, vertegenwoordigd door de Vlaamse Regering, in de persoon van de heer Kris Peeters, minister-president,

enerzijds, het Vlaams Gewest, vertegenwoordigd door de Vlaamse Regering, in de persoon van de heer Kris Peeters, minister-president, Overeenkomst van vijf jaar tussen het Vlaams Gewest en de provincie Oost- Vlaanderen betreffende de structurele onderbouwing van een provinciaal steunpunt duurzaam wonen en bouwen. Tussen, enerzijds, het

Nadere informatie

3.1.1 Milieuverantwoord productgebruik

3.1.1 Milieuverantwoord productgebruik 3.1.1 Milieuverantwoord productgebruik Wat is milieuverantwoord gebruik van producten? Milieuverantwoord gebruik van producten is het efficiënt inzetten van producten en een keuze voor producten en/of

Nadere informatie

CSC-CAT1201 - BIJLAGE 3 Milieukundige specificaties van de markt

CSC-CAT1201 - BIJLAGE 3 Milieukundige specificaties van de markt CSC-CAT1201 - BIJLAGE 3 Milieukundige specificaties van de markt De Koninklijke Muntschouwburg draagt aandacht voor het milieu en voor sociale aspecten hoog in het vaandel. Dit engagement wordt op een

Nadere informatie

10. Duurzame ontwikkeling

10. Duurzame ontwikkeling 10. Duurzame ontwikkeling 10.1. Actieve en Passieve sensibilisatie Basis X Uitvoering 2013 Project MBP 2005- MV_30 2013 - Dienst duurzame - Dienst ontwikkelingssamenwerking Via diverse kanalen werd op

Nadere informatie

1. Je woont in... persoonlijke voetafdruk. Ruimte. een appartement of een klein huis met 1 à 2 slaapkamers? (+/- 80m²) 2

1. Je woont in... persoonlijke voetafdruk. Ruimte. een appartement of een klein huis met 1 à 2 slaapkamers? (+/- 80m²) 2 1. Je woont in... een appartement of een klein huis met 1 à 2 slaapkamers? (+/- 80m²) 2 een groot appartement of een huis met 3 à 4 slaapkamers? (+/- 120m²) 3 een groot huis met meer dan 4 slaapkamers?

Nadere informatie

GEMEENTE EDEGEM ontwikkelingssamenwerking III. r e g l e m e n t

GEMEENTE EDEGEM ontwikkelingssamenwerking III. r e g l e m e n t GEMEENTE EDEGEM ontwikkelingssamenwerking III r e g l e m e n t Besluit van de gemeenteraad van Edegem van betreffende de financiële en logistieke ondersteuning van ontwikkelingssamenwerking. De gemeenteraad

Nadere informatie

HOE EN WAAROM MINDER PAPIER VERBRUIKEN OP SCHOOL?

HOE EN WAAROM MINDER PAPIER VERBRUIKEN OP SCHOOL? HOE EN WAAROM MINDER PAPIER VERBRUIKEN OP SCHOOL? 1. PAPIERVERBRUIK Brusselse lagere en middelbare scholen verbruiken elk jaar 250 miljoen vellen A4, goed voor ongeveer 1250 ton papier! Slechts 5% van

Nadere informatie

Handleiding ster 1: FairTradeAmbassadeurs. voor trekkersgroepen van FairTradeGemeenten

Handleiding ster 1: FairTradeAmbassadeurs. voor trekkersgroepen van FairTradeGemeenten Handleiding ster 1: FairTradeAmbassadeurs voor trekkersgroepen van FairTradeGemeenten 1 Inleiding Word een 5 sterren FairTradeGemeente Een gemeente die de titel FairTradeGemeente behaald heeft, komt in

Nadere informatie

Deze educatieve presentatie heeft tot doel de leerlingen te informeren over waarom jullie school inktpatronen en lasertoners inzamelen.

Deze educatieve presentatie heeft tot doel de leerlingen te informeren over waarom jullie school inktpatronen en lasertoners inzamelen. Deze educatieve presentatie heeft tot doel de leerlingen te informeren over waarom jullie school inktpatronen en lasertoners inzamelen. 1 IVAREM is een afvalintercommunale in de regio Mechelen Lier of

Nadere informatie

Duurzaamheid op School Aanbod 2013-3014. Basisscholen

Duurzaamheid op School Aanbod 2013-3014. Basisscholen Duurzaamheid op School Aanbod 2013-3014 Basisscholen Milieuzorg op School 2013-2014 Vanaf dit schooljaar worden duurzame ondersteund door de stad. projecten op school gerichter Alle basisscholen kunnen

Nadere informatie

RAPPORT ENQUETE Verantwoord hout en papiergebruik bij Vlaamse lokale besturen

RAPPORT ENQUETE Verantwoord hout en papiergebruik bij Vlaamse lokale besturen RAPPORT ENQUETE Verantwoord hout en papiergebruik bij Vlaamse lokale besturen Over de enquête Deze enquête werd verstuurd naar de milieudiensten van alle Vlaamse Steden en Gemeenten, alsook naar de duurzaamheidsambtenaren

Nadere informatie

Actieplan Burgemeestersconvenant

Actieplan Burgemeestersconvenant Actieplan Burgemeestersconvenant Wat is het burgemeestersconvenant? Engagement van 6735 steden en gemeenten Om minimum 20 % CO 2 te gaan besparen tegen 2020 20 % CO 2 over het volledige grondgebied Opmaak

Nadere informatie

Breekpuin. Gids duurzame aankopen. Inhoudstafel. L_ALG_Bouw_Breekpuin INHOUDSTAFEL OMSCHRIJVING TER INFO: WAT IS DUURZAAM BREEKPUIN?...

Breekpuin. Gids duurzame aankopen. Inhoudstafel. L_ALG_Bouw_Breekpuin INHOUDSTAFEL OMSCHRIJVING TER INFO: WAT IS DUURZAAM BREEKPUIN?... Gids duurzame aankopen L_ALG_Bouw_ Proceseigenaar : ISO-projectteam Gelinkt aan P_ALG_AankoopGoederenDiensten datum: versie: 26/09/2013 2 Inhoudstafel INHOUDSTAFEL...1 1. OMSCHRIJVING...3 2. TER INFO:

Nadere informatie

Directiecomité van de intergemeentelijke vereniging IVAREM 12 november 2014 (207) LIJST MET BEKNOPTE OMSCHRIJVING VAN BESLISSINGEN

Directiecomité van de intergemeentelijke vereniging IVAREM 12 november 2014 (207) LIJST MET BEKNOPTE OMSCHRIJVING VAN BESLISSINGEN Directiecomité van de intergemeentelijke vereniging IVAREM 12 november 2014 (207) 1. Goedkeuring notulen 1.1. DC 08-10-2014 (205) LIJST MET BEKNOPTE OMSCHRIJVING VAN BESLISSINGEN De notulen van het directiecomité

Nadere informatie

Hoever staat het nog met het klimaatactieplan Opwijk? Wat werd al gedaan en welke projecten zijn lopende?

Hoever staat het nog met het klimaatactieplan Opwijk? Wat werd al gedaan en welke projecten zijn lopende? Hoever staat het nog met het klimaatactieplan Opwijk? Wat werd al gedaan en welke projecten zijn lopende? Met de goedkeuring van het Burgemeestersconvenant heeft de gemeente Opwijk zich geëngageerd om

Nadere informatie

De selectieve fracties bij ondergrondse inzameling

De selectieve fracties bij ondergrondse inzameling De selectieve fracties bij ondergrondse inzameling Studiedag VVSG 11.3.2014 - Afval gaat ondergronds Presentaties : http://tinyurl.com/po8purh Fost Plus Erkend organisme voor huishoudelijk verpakkingsafval

Nadere informatie

INZAMELING VAN BEDRIJFSAFVAL DAT VERGELIJKBAAR IS MET HUISHOUDELIJK AFVAL

INZAMELING VAN BEDRIJFSAFVAL DAT VERGELIJKBAAR IS MET HUISHOUDELIJK AFVAL INZAMELING VAN BEDRIJFSAFVAL DAT VERGELIJKBAAR IS MET HUISHOUDELIJK AFVAL GRATIS Infolijn: 0800 90 441 Geachte ondernemer De gemeente waar u gevestigd bent, heeft beslist om over te schakelen op een DIFTAR-inzameling

Nadere informatie

HOE EN WAAROM MINDER PAPIER VERBRUIKEN OP KANTOOR

HOE EN WAAROM MINDER PAPIER VERBRUIKEN OP KANTOOR HOE EN WAAROM MINDER PAPIER VERBRUIKEN OP KANTOOR 1. PAPIERVERBRUIK Elke vijf jaar stijgt de mondiale papierconsumptie met 20%! In het Brussels Hoofdstedelijk Gewest (BHG) wordt er elk jaar ongeveer 60

Nadere informatie

Infoavond. Samenaankoop muurisolatie

Infoavond. Samenaankoop muurisolatie Infoavond Samenaankoop muurisolatie SAMENaankoop Een samenwerking tussen IGEMO en 8 gemeenten IK LEEF VERSTANDIG 2010 2 Samenaankoop Voor iedereen die (extra) muurisolatie wil laten plaatsen Geïnteresseerde

Nadere informatie

Verslag aan de Provincieraad

Verslag aan de Provincieraad directie Leefmilieu dienst Milieubeleidsplanning, -ondersteuning en Natuurontwikkeling Verslag aan de Provincieraad registratienr. 1005603 betreft verslaggever STEUNPUNT DUURZAAM WONEN EN BOUWEN Overeenkomst

Nadere informatie

IVAREM is de Intergemeentelijke Vereniging voor duurzaam Afvalbeheer in de regio Mechelen.

IVAREM is de Intergemeentelijke Vereniging voor duurzaam Afvalbeheer in de regio Mechelen. TOELICHTING AFVALCIJFERS IVAREM 2015 ALGEMEEN IVAREM is de Intergemeentelijke Vereniging voor duurzaam Afvalbeheer in de regio Mechelen. Het is haar doelstelling om een vooruitstrevend duurzaam en integraal

Nadere informatie

DUURZAAM AANKOOPBELEID. Praktijkervaring gemeente Schoten 25 oktober 2016

DUURZAAM AANKOOPBELEID. Praktijkervaring gemeente Schoten 25 oktober 2016 DUURZAAM AANKOOPBELEID Praktijkervaring gemeente Schoten 25 oktober 2016 Verankerd in het beleid Opname in meerjarenplanning (BBC) Beleidsdoelstelling 3.9: de gemeente streeft klimaatneutraliteit na en

Nadere informatie

Voorstelling project

Voorstelling project Milieuverantwoorde overheidsaankopen Papier en drukwerk Voorstelling project Minimaal 20 infosessies Verspreid over Vlaanderen 15 verschillende onderwerp Handleiding Ondersteuning steunpunt 1 Sprekers

Nadere informatie

Milieutrefdag 4 juni 2009. Ecologische voetafdruk In jouw gemeente

Milieutrefdag 4 juni 2009. Ecologische voetafdruk In jouw gemeente Milieutrefdag 4 juni 2009 Ecologische voetafdruk In jouw gemeente Doelstelling Workshop: Alle gemeenten warm maken voor een inspirerende Campagne Ecologische voetafdruk Ecologische Voetafdruk in jouw gemeente

Nadere informatie

Milieujaarprogramma 2013

Milieujaarprogramma 2013 Milieujaarprogramma Rapportering 2012 Inhoud 1. Instrumentarium... 1 1.1. Gemeentelijke diensten en duurzaamheidsambtenaar... 1 1.2. Handhaving... 3 1.3. MMIS... 5 1.4. Gemeentelijke adviesraad voor milieu

Nadere informatie

Eerste Earth friendly menu voor stedelijke onderwijsinstellingen en kinderopvanginitiatieven

Eerste Earth friendly menu voor stedelijke onderwijsinstellingen en kinderopvanginitiatieven Eerste Earth friendly menu voor stedelijke onderwijsinstellingen en kinderopvanginitiatieven Op 11 mei 2017 serveert de Stad Gent zijn eerste 'Earth friendly schoolmaaltijd'. Zo zet het stadsbestuur weer

Nadere informatie

Composteren op kantoor

Composteren op kantoor Composteren op kantoor Principe: starten met composteren en zo organisch afval verminderen op kantoor Deze actie promoot het composteren en beperken van organisch afval. Composteren is het belangrijkste

Nadere informatie

Maatschappelijk verantwoord ondernemen in lastenboeken. Diane Buggenhout Quality, Security, Environment Manager Benelux

Maatschappelijk verantwoord ondernemen in lastenboeken. Diane Buggenhout Quality, Security, Environment Manager Benelux Maatschappelijk verantwoord ondernemen in lastenboeken Diane Buggenhout Quality, Security, Environment Manager Benelux Certificaten Kwaliteit: ISO 9001:2008 certificaat Milieu: ISO 14001:2004 certificaat

Nadere informatie

To print or not to print

To print or not to print To print or not to print Welke echte voordelen voor uw instelling? Joëlle Van Bambeke departement Afval & DO afdeling Informatie, Onderzoek, Afval en DO 1 Proefprojecten 25 instellingen Private of openbare

Nadere informatie

Functiebeschrijving: B2 Secretariaatscoördinator

Functiebeschrijving: B2 Secretariaatscoördinator Functiebeschrijving: B2 Secretariaatscoördinator Beleidsdomein: Entiteit: Afdeling: Graad: Aantal vacante betrekkingen: Functie momenteel te begeven in: Vacaturenummer: Leefmilieu, Natuur en Energie Departement

Nadere informatie

Jaarplan 2019 Hoek Hoveniers Versie: 18 januari 2019 Jaarplan CO2 2019

Jaarplan 2019 Hoek Hoveniers Versie: 18 januari 2019 Jaarplan CO2 2019 Jaarplan CO2 2019 November 2018 Inhoud 1. Reductiedoelstellingen... 3 2. Maatregelen en initiatieven... 4 2.1 Maatregelen... 4 2.2. Afwijkingen, corrigerende en preventieve maatregelen... 4 2.3. Initiatieven...

Nadere informatie

Opmaak duurzame bestekken stad Antwerpen

Opmaak duurzame bestekken stad Antwerpen Opmaak duurzame bestekken stad Antwerpen EMA (Energie en Milieu Antwerpen) 30 april 2013 Monique Van Dousselaere Inhoud 1. Flow opmaak bestekken - intake, opmaak, lastvoorwaarden, gunningswijze, publicatie

Nadere informatie

campagnes: thema s ENERGIE WATER AFVAL milieuverantwoord productgebruik

campagnes: thema s ENERGIE WATER AFVAL milieuverantwoord productgebruik 1 campagnes: thema s ENERGIE WATER AFVAL milieuverantwoord productgebruik 2 Campagne energie 2009 3 Campagne energie 2009 uitgangspunt sensibiliseren over energie op een aansprekende manier op basis van

Nadere informatie

Milieuverantwoorde overheidsaankopen Schoonmaakmiddelen. Praktijkvoorbeeld Meeuwen-Gruitrode

Milieuverantwoorde overheidsaankopen Schoonmaakmiddelen. Praktijkvoorbeeld Meeuwen-Gruitrode Milieuverantwoorde overheidsaankopen Schoonmaakmiddelen Praktijkvoorbeeld Meeuwen-Gruitrode Wat? Milieuverantwoord Laagste milieu-impact meewerken aan een duurzame samenleving Waarom? SO 2008-2013 - Stimuleren

Nadere informatie

Checklist organisatie

Checklist organisatie Checklist organisatie Een checklist organisatie? Deze checklist 'organisatie' laat toe een eco-snaphot te nemen van de werking van de organisatie, los van de producties of creatieprocessen. Het gaat hierbij

Nadere informatie

Stappenplan. 1. Wat is het draagvlak? Hoe kan je het draagvlak verbreden?

Stappenplan. 1. Wat is het draagvlak? Hoe kan je het draagvlak verbreden? op school Scenario Stappenplan Het stappenplan is een handige leidraad als je van plan bent om Donderdag Veggiedag in te voeren op school. Je moet immers bij veel dingen stilstaan en het is belangrijk

Nadere informatie

Groepsaankoop juni 2015

Groepsaankoop juni 2015 Groepsaankoop juni 2015 Enkele regels: neem deze goed door! Een bestelling wordt geplaatst tegen ten laatste 30 juni 2015 via deze link: Zorg dat je er deze gegevens bij neemt om in te vullen: Trekkersgroep

Nadere informatie

Grondstof voor een beter milieu

Grondstof voor een beter milieu Afval is Grondstof voor een beter milieu ISO-14001 Haal meer uit afval Gescheiden inzameling De Gewestelijke Afvalstoffen Dienst (GAD) zorgt voor het inzamelen van het huishoudelijk afval in Gooi en Vechtstreek.

Nadere informatie

Toelichting a.d.h.v. de nieuwe Vlaamse criteriafiche: Hoe vertaal je duurzame aankopen van hout naar een bestek?

Toelichting a.d.h.v. de nieuwe Vlaamse criteriafiche: Hoe vertaal je duurzame aankopen van hout naar een bestek? Toelichting a.d.h.v. de nieuwe Vlaamse criteriafiche: Hoe vertaal je duurzame aankopen van hout naar een bestek? Katrin Goyvaerts Agentschap voor Natuur en Bos Infosessie duurzaam beheerd hout, Gent 21/06/2012

Nadere informatie

Hero Benelux. Natuurlijk maatschappelijk verantwoord!

Hero Benelux. Natuurlijk maatschappelijk verantwoord! Hero Benelux. Natuurlijk maatschappelijk verantwoord! Milieubewuste inkoop Hero Benelux breidt haar inspanningen voor een duurzame inkoop van grondstoffen verder uit. We letten daarbij niet alleen op kwaliteit.

Nadere informatie

Samenwerkingsovereenkomst Gemeenten 2008-2013

Samenwerkingsovereenkomst Gemeenten 2008-2013 Bijlage Definities/Afkortingen Samenwerkingsovereenkomst Gemeenten 2008-2013 DEFINITIES Algemeen Milieu- en natuurvereniging Een milieu- en natuurvereniging is een vereniging die natuur en/of milieu als

Nadere informatie

DEPARTEMENT DUURZAME CONSUMPTIE & ECOGERAG jva@ibgebim.be

DEPARTEMENT DUURZAME CONSUMPTIE & ECOGERAG jva@ibgebim.be Voorstelling van het gewestelijke actieprogramma voor duurzame voeding (projectoproepen, lopende partnerschappen Joëlle VAN BAMBEKE DEPARTEMENT DUURZAME CONSUMPTIE & ECOGERAG jva@ibgebim.be 1. CONTEXT

Nadere informatie

Gids duurzame aankopen Compost

Gids duurzame aankopen Compost Gids duurzame aankopen Compost L_ALG_Varia_Compost Proceseigenaar : ISO-projectteam Gelinkt aan P_ALG_AankoopGoederenDiensten datum: versie: 26/09/2013 2 Inhoudstafel INHOUDSTAFEL... 1 1. OMSCHRIJVING...

Nadere informatie

IVAREM is de Intergemeentelijke Vereniging voor duurzaam Afvalbeheer in de regio Mechelen.

IVAREM is de Intergemeentelijke Vereniging voor duurzaam Afvalbeheer in de regio Mechelen. TOELICHTING AFVALCIJFERS IVAREM 2016 ALGEMEEN IVAREM is de Intergemeentelijke Vereniging voor duurzaam Afvalbeheer in de regio Mechelen. Het is haar doelstelling om een vooruitstrevend duurzaam en integraal

Nadere informatie

Wat? Waarom? Milieuvriendelijk aankopen voor de overheid. Shoppen met groene vingers

Wat? Waarom? Milieuvriendelijk aankopen voor de overheid. Shoppen met groene vingers O3 Milieuvriendelijk aankopen voor de overheid Shoppen met groene vingers Wat? Waarom? Stond jij al even stil bij het aankoopbeleid van jouw organisatie? Ook overheidsaankopen kunnen op een milieuvriendelijke

Nadere informatie

Duurzaam op kantoor IN PRAKTIJK

Duurzaam op kantoor IN PRAKTIJK Duurzaam op kantoor IN PRAKTIJK Tweekerkenstraat 47 Arbeid & Milieu Tweekerkenstraat 47 Duurzaam op kantoor Energieverbruik Mobiliteit Materialengebruik Tweekerkenstraat 47 Waarom duurzaam op kantoor?

Nadere informatie

Duurzame overheidsopdracht-fiche: uitgebreid

Duurzame overheidsopdracht-fiche: uitgebreid Duurzame overheidsopdracht-fiche: uitgebreid 1) Onderwerp Milieuvriendelijke drukwerkdiensten (naam van de openbare overheid) hecht belang aan de milieuzorg en de sociale aspecten. Dit wordt verklaard

Nadere informatie

STRATEGIE GOOD FOOD NAAR EEN DUURZAAM VOEDINGSSYSTEEM IN HET BRUSSELS HOOFDSTEDELIJK GEWEST. Partnerschap met de gemeenten en OCMW

STRATEGIE GOOD FOOD NAAR EEN DUURZAAM VOEDINGSSYSTEEM IN HET BRUSSELS HOOFDSTEDELIJK GEWEST. Partnerschap met de gemeenten en OCMW STRATEGIE GOOD FOOD NAAR EEN DUURZAAM VOEDINGSSYSTEEM IN HET BRUSSELS HOOFDSTEDELIJK GEWEST Partnerschap met de gemeenten en OCMW 18/02/2019 1 ACTIELIJN 1 : VERHOGING VAN DE DUURZAME LOKALE VOEDSELPRODUCTIE

Nadere informatie

MilieujaarprogrammaOverijse 2012

MilieujaarprogrammaOverijse 2012 MilieujaarprogrammaOverijse 2012 Vergadering RAMINA 8maart 2013 Milieudienst Overijse SITUERING MJP 2012 werd integraal goedgekeurd en bracht een subsidiebedrag op van 77.718 euro op; Ondertekening voor2012

Nadere informatie

Ecoilet. De nieuwe definitie van duurzaamheid.

Ecoilet. De nieuwe definitie van duurzaamheid. Ecoilet. De nieuwe definitie van duurzaamheid. Gecertificeerde duurzaamheid in de sanitaire ruimte Ligt de bescherming van natuurlijke hulpbronnen u na aan het hart? Waterverbruik en afval reduceren eveneens?

Nadere informatie

Goedkeuring politiereglement Afvalarme Evenementen. (gemeenteraad 14 november 2005)

Goedkeuring politiereglement Afvalarme Evenementen. (gemeenteraad 14 november 2005) Dienst Leefmilieu Goedkeuring politiereglement Afvalarme Evenementen. (gemeenteraad 14 november 2005) Hoofdstuk 1: ALGEMENE BEPALINGEN Afdeling 1 Definities en toepassingsgebied Art.1. De begrippen en

Nadere informatie

LCC ECOPRINTING 15/06/2012. Presentatie Dirk Mons. http://economie.fgov.be

LCC ECOPRINTING 15/06/2012. Presentatie Dirk Mons. http://economie.fgov.be LCC ECOPRINTING 15/06/2012 Presentatie Dirk Mons Live Cycle Cost bij duurzame overheidsopdrachten LCC in aankoopbeslissingen Economische, ecologische, maatschappelijke impact. => algemeen maatschappelijk

Nadere informatie

NAAR EEN VITALE SAMENWERKING tussen KINDEROPVANG en LOKAAL BESTUUR

NAAR EEN VITALE SAMENWERKING tussen KINDEROPVANG en LOKAAL BESTUUR NAAR EEN VITALE SAMENWERKING tussen KINDEROPVANG en LOKAAL BESTUUR Een lokale engagementsverklaring als basis voor een vitale samenwerking tussen kinderopvang en lokaal bestuur Zowel in het decreet van

Nadere informatie

Milieuverantwoorde overheidsaankopen. Kantoorapparaten

Milieuverantwoorde overheidsaankopen. Kantoorapparaten Milieuverantwoorde overheidsaankopen Kantoorapparaten Voorstelling project Minimaal 20 infosessies Verspreid over Vlaanderen Telkens ander onderwerp Handleiding Ondersteuning steunpunt Het aankoopproces

Nadere informatie

Verbeter de aarde. Waarom en hoe je mee kunt doen! Anneke Brom 24-2-2013

Verbeter de aarde. Waarom en hoe je mee kunt doen! Anneke Brom 24-2-2013 Verbeter de aarde Waarom en hoe je mee kunt doen! Anneke Brom 24-2-2013 Lees hoe je door eenvoudige acties kunt meewerken aan het welzijn van de aarde. Bekijk de aardevriendelijke producten en campagnes

Nadere informatie

Ecoilet De duurzame sanitaire ruimte

Ecoilet De duurzame sanitaire ruimte Ecoilet De duurzame sanitaire ruimte De duurzame sanitaire ruimte van CWS Met Ecoilet bent u zuinig met natuurlijke grondstoffen en met uw portemonnee. De introductie van Ecoilet vergt geen extra investeringen,

Nadere informatie

Hoe denken Schiedammers over bepaalde duurzame maatregelen en in hoeverre dragen zij zelf bij aan een duurzaam Schiedam?

Hoe denken Schiedammers over bepaalde duurzame maatregelen en in hoeverre dragen zij zelf bij aan een duurzaam Schiedam? Hoe denken Schiedammers over bepaalde duurzame maatregelen en in hoeverre dragen zij zelf bij aan een duurzaam Schiedam? Kenniscentrum MVS november 2015 oud papier gescheiden aanbieden textiel gescheiden

Nadere informatie

Energienota

Energienota Energienota 2014-2016 De Stad Gent heeft, in kader van het klimaatplan, als doelstelling om tegen 2019 het stadspatrimonium te verduurzamen en tot een minimale energiebesparing van 15% ten opzichte van

Nadere informatie

Verder implementeren van continue aandacht voor milieu via het WMDzorgsysteem

Verder implementeren van continue aandacht voor milieu via het WMDzorgsysteem Actierapport Milieujaarprogramma 2006 actie 3.2.1 Hoofdstuk MBP: De provincie geeft het voorbeeld Status: Ontwerp Titel: Verder implementeren van continue aandacht voor milieu via het WMDzorgsysteem Link

Nadere informatie

Resultaten studentenbevraging m.b.t. milieuzorg aan de Vrije Universiteit Brussel

Resultaten studentenbevraging m.b.t. milieuzorg aan de Vrije Universiteit Brussel Resultaten studentenbevraging m.b.t. milieuzorg aan de Vrije Universiteit Brussel Auteur: Sara Coessens Promotor: Dr. Dimitri Devuyst 18 oktober 2007 Eindwerk voorgelegd voor het behalen van de graad van

Nadere informatie

Huishoudelijk reglement van de GROS voor verdeling van de subsidies voor NZinitiatieven

Huishoudelijk reglement van de GROS voor verdeling van de subsidies voor NZinitiatieven Huishoudelijk reglement van de GROS voor verdeling van de subsidies voor NZ-initiatieven Assenede 1 Huishoudelijk reglement van de GROS voor verdeling van de subsidies voor NZinitiatieven Assenede 1 Algemene

Nadere informatie

Directiecomité van de intergemeentelijke vereniging IVAREM 9 november 2016 (240) LIJST MET BEKNOPTE OMSCHRIJVING VAN BESLISSINGEN

Directiecomité van de intergemeentelijke vereniging IVAREM 9 november 2016 (240) LIJST MET BEKNOPTE OMSCHRIJVING VAN BESLISSINGEN Directiecomité van de intergemeentelijke vereniging IVAREM 9 november 2016 (240) 1. Goedkeuring notulen 1.1. DC 12102016 (238) LIJST MET BEKNOPTE OMSCHRIJVING VAN BESLISSINGEN De notulen van het directiecomité

Nadere informatie

REGIONS FOR R4R RECYCLING. Janna Vandecruys OVAM 03/06/2014

REGIONS FOR R4R RECYCLING. Janna Vandecruys OVAM 03/06/2014 REGIONS FOR R4R RECYCLING Janna Vandecruys OVAM 03/06/2014 R4R = INTERREG IV C project Interregionale samenwerking binnen Europa Uitwisseling van ervaringen Doel: effectiviteit regionale beleid verbeteren

Nadere informatie

10. Duurzame ontwikkeling

10. Duurzame ontwikkeling 10. Duurzame ontwikkeling MJP Hoofdstuk 10 10 DUURZAME ONTWIKKELING 10.1 Basis 10.1.1 10.1 Passieve sensibilisatie 10.2 sniveau 10.2.1 10.2 Participatieve en sensibiliserende initiatieven 10.2.2 10.3 Duurzaam

Nadere informatie

Subsidie voor educatieve en sensibiliserende activiteiten

Subsidie voor educatieve en sensibiliserende activiteiten SUBSIDIEREGLEMENT Projectsubsidie Subsidie voor educatieve en sensibiliserende De gemeente Boechout voorziet jaarlijks een bedrag voor financiële steun voor ontwikkelingssamenwerking, zowel voor Zuidwerking

Nadere informatie

Vacature bij de OVAM. 2 beleidsmedewerkers Vlaamse partners Vlaanderen Mooi

Vacature bij de OVAM. 2 beleidsmedewerkers Vlaamse partners Vlaanderen Mooi Vacature bij de OVAM 2 beleidsmedewerkers Vlaamse partners Vlaanderen Mooi Afdeling: Team: Niveau: Graad: Contract: Standplaats: Afval- en Materialenbeheer (AMB) Vlaanderen Mooi Niveau A Adjunct van de

Nadere informatie

$% "& "'#( $ "# + $ %& -"2 +. ' %( 3.

$% & '#( $ # + $ %& -2 +. ' %( 3. ! " " #!"#$ $% "& "'#( $ )% "&#*'#(+ +,"##-, $./"# 01#' $ "# + $ %& -"2 +. ' %( 3. $"*. )#'# 0 +%*' 0 Beheersovereenkomst AFM 2007 2010 2 )" *.4 "2#-, 0-"2'#-,*"## # '*#'# "2 +, - % 5 6 $- # 7 $ 8"# ).

Nadere informatie

Functiekaart. Werkt onder de leiding van en rapporteert aan de beleidscoördinator grondgebiedszaken.

Functiekaart. Werkt onder de leiding van en rapporteert aan de beleidscoördinator grondgebiedszaken. Functie Graadnaam: deskundige Functienaam: Duurzaamheidsambtenaar Functionele loopbaan: B1-B3 Code: Afdeling: Grondgebiedzaken Dienst: Milieu Subdienst: FB-07-14-b Doel van de entiteit De afdeling grondgebiedzaken

Nadere informatie

Ecoilet De duurzame sanitaire ruimte.

Ecoilet De duurzame sanitaire ruimte. Ecoilet De duurzame sanitaire ruimte. De duurzame sanitaire ruimte van CWS Met Ecoilet bent u zuinig op natuurlijke grondstoffen en op uw portemonnee. De keuze voor Ecoilet vergt geen extra investeringen,

Nadere informatie

Het ecolabel voor milieuvriendelijke verblijven, attracties en meetinglocaties in Vlaanderen

Het ecolabel voor milieuvriendelijke verblijven, attracties en meetinglocaties in Vlaanderen Het ecolabel voor milieuvriendelijke verblijven, attracties en meetinglocaties in Vlaanderen Wat is een toeristisch ecolabel? een certificatie die een toeristische onderneming behaalt en waaruit blijkt

Nadere informatie

Adverteren bij Velt. Velt vzw, dat is. Advertentiemogelijkheden

Adverteren bij Velt. Velt vzw, dat is. Advertentiemogelijkheden Adverteren bij Velt Velt vzw, dat is 14.500 betalende lid-gezinnen, en groeiende (12.700 in Vlaanderen, 1800 in Nederland) 6000 facebookleden, en vliegensvlug groeiende 130 lokale afdelingen (110 in Vlaanderen,

Nadere informatie

MODELFORMULIER AFVALPLAN

MODELFORMULIER AFVALPLAN MODELFORMULIER AFVALPLAN I. IDENTIFICATIE VAN DE INDIENER VAN HET AFVALPLAN INDIEN HET GAAT OM EEN RECHTSPERSOON / VERENIGING / ORGANISATIE: 1) Naam van de rechtspersoon / vereniging / organisatie: 2)

Nadere informatie

TOELICHTING AFVALCIJFERS IVAREM IVAREM is de Intergemeentelijke Vereniging voor duurzaam Afvalbeheer in de regio Mechelen.

TOELICHTING AFVALCIJFERS IVAREM IVAREM is de Intergemeentelijke Vereniging voor duurzaam Afvalbeheer in de regio Mechelen. TOELICHTING AFVALCIJFERS IVAREM 2014 ALGEMEEN IVAREM is de Intergemeentelijke Vereniging voor duurzaam Afvalbeheer in de regio Mechelen. Het is haar doelstelling om een vooruitstrevend duurzaam en integraal

Nadere informatie

Besluit van de Vlaamse Regering van 4 mei 2007 (BS 19 juni 2007) houdende het lokaal beleid kinderopvang. Titel I. Algemene bepalingen

Besluit van de Vlaamse Regering van 4 mei 2007 (BS 19 juni 2007) houdende het lokaal beleid kinderopvang. Titel I. Algemene bepalingen 1 Besluit van de Vlaamse Regering van 4 mei 2007 (BS 19 juni 2007) houdende het lokaal beleid kinderopvang Titel I. Algemene bepalingen Artikel 1. Voor de toepassing van dit besluit wordt verstaan onder:

Nadere informatie