Boekverslag Nederlands De moeder van Nicolien

Transcriptie

1 Boekverslag Nederlands De moeder van Nicolien door J.J. Voskuil Boekverslag door een scholier 2815 woorden 12 juni ,5 27 keer beoordeeld Auteur Genre J.J. Voskuil Psychologische roman Eerste uitgave 1999 Vak Nederlands A. Verwachtingen en eerste reactie Ik heb dit boek gekozen, omdat ik van een paar vriendinnen had gehoord dat het boek snel doorlas en ook boeiend was om te lezen. Ik moest in een korte tijd een boek lezen voor mijn boekverslag, dus dit boek was dan perfect. Ik wist eigenlijk niet echt wat ik moest verwachten van het boek, ik wist alleen dat het over een vrouw ging die dement werd. Ik had nog nooit een boek over dit onderwerp gelezen en ik had gedacht dat ik het boek niet zo interessant zou vinden omdat ik er helemaal niks mee te maken heb. Ik vond het boek wel leuk om te lezen, iets wat ik van tevoren niet had verwacht. Het boek had ik snel uit, want het las heel snel. Het hele boek bestaat bijna uit dialogen waardoor het boek sneller leest en ik vind het ook leuker om te lezen. Ik vond het boek af en toe grappig maar ik leefde ook met de personen in het boek mee. Het is natuurlijk heel moeilijk om steeds maar vriendelijk te blijven als een persoon steeds meer aandacht vraagt en alles vergeet zodat je alles twee of drie keer moet zeggen. Ook doordat het boek een realistisch boek is, vind ik het een leuk en boeiend boek. Het werd op slot wel vervelend dat alles steeds werd herhaald, maar zo krijg je wel een duidelijk beeld van het onderwerp. B. Beknopte samenvatting en analyse Beknopte samenvatting<>/i> Het verhaal begint in Den Haag, op de verjaardag van Maarten. Hij heeft een nieuwe baan gevonden, waarvoor ze later naar Amsterdam zullen verhuizen. De moeder van Nicolien is hier nog volledig gezond. Langzaam begint de moeder af te takelen: ze kan minder goed zien, ze loopt moeilijker en haar geheugen gaat ook langzaam achteruit. Het begint met het vergeten van haar jas en wat ze gisteren heeft gedaan. Omdat haar ogen achteruit gaan, moet ze naar het ziekenhuis. Ze vergeet dan zelfs dat ze in het ziekenhuis ligt en ze gelooft Maarten en Nicolien niet. Na het bezoek aan het ziekenhuis, begint de moeder steeds meer te vergeten. Ze weet niet eens meer de weg in het huis van Nicolien en Maarten als ze daar weer eens logeert. Als ze ook weg loopt met gevaar voor haar eigen leven, brengen Nicolien en Maarten haar naar een verzorgingshuis. Ook dan vergeet ze Pagina 1 van 6

2 steeds dat ze daar zit. De dagen dat Maarten, Nicolien en haar moeder samen doorbrengen, zijn vrijwel altijd hetzelfde: ze voeren oppervlakkige gesprekjes, maken af en toe een uitstapje, eten gebakjes of ijs, drinken koffie of een borreltje, halen herinneringen op, praten over de dingen van die dag of luisteren naar muziek. Dan begint ze ook te vergeten wie Nicolien en Maarten zijn en dat doet Nicolien veel verdriet. Nicolien en Maarten krijgen steeds vaker ruzie, over het werk van Maarten. Uiteindelijk wordt de moeder in het verpleeghuis op de afdeling voor de ergste gevallen geplaatst. Ze reageert bijna nergens meer op, ziet bijna niks meer, moet gevoerd worden en weet van een simpele handeling, zoals naar de w.c. gaan, al niet meer hoe dat moet en waar het voor nodig is. Dan op 11 april 1985 wordt Nicolien opgebeld dat haar moeder is overleden. De begrafenis wordt geregeld, er komt allerlei familie die zich nog nooit heeft laten zien. Na de begrafenis lopen Maarten en Nicolien voor de laatste keer langs het oude huisje van de moeder van Nicolien. Maarten voelde zich bevrijd en gelukkig, Nicolien was in zichzelf gekeerd. Motieven - De moeder-dochter relatie; Nicolien wil niet toegeven dat haar moeder dement aan het worden is. Ze is vaak bij haar moeder te vinden en helpt haar met van alles en doet alles voor haar. De moeder van Nicolien heeft eigenlijk alleen Nicolien maar die voor haar zorgt. - Irritatie; De drie belangrijkste personen van het verhaal, Nicolien, Maarten en de moeder, hebben alledrie hun irritaties die steeds terugkomen in het verhaal. Vooral Nicolien irriteert zich vaak aan andere mensen, vooral aan Maarten die alles doet wat Nicolien zegt. - Het allerdaagse leven; Het hele verhaal verteld hoe de dagen van de drie personen zijn ingedeeld, vooral die van Maarten. De drie voeren oppervlakkige gesprekken en voeren elke dag hun handelingen uit. Vaak gaan Nicolien en Maarten met moeder wandelen en dan gebeurt er steeds hetzelfde. Ook als ze thuis bij Nicolien en Maarten zijn, gebeuren er steeds dezelfde dingen. Het boek gaat over mensen die een normaal leven leiden en dan overvallen worden door dementie. Vooral het dagelijkse leven wordt beschreven in het boek. Thema Het thema van dit boek is het leven van een gezin waarvan de moeder dement raakt. Je leest hoe de moeder steeds minder weet en onthoud en hoe de personen van het boek daarop reageren en hoe het hun leven beïnvloed. Personages Er zijn in dit boek drie hoofdpersonen: De moeder van Nicolien, Maarten en Nicolien. Het zijn allemaal karakters, ze zijn onvoorspelbaar en je zou ze zo op straat tegen kunnen komen. De moeder van Nicolien: In het begin van het verhaal is ze 64 jaar en ze sterft op 92 jarige leeftijd. Ze is een lieve, oprechte en ontroerende vrouw. Ze houdt erg veel van haar kinderen. Ze woont in Den Haag en houdt veel van ijs en advocaat. Ook maakt ze vaak grapjes tegen Maarten die daar ook weer met een grap op reageert. Vaak hebben ze samen grapjes of uitdrukkingen die steeds terugkomen in het verhaal. Ze komt uit een gezin met vier kinderen; zijzelf, Jef, Karel en Bets. In het verhaal wordt ze steeds vergeetachtiger. Als ze erop gewezen wordt dat ze iets vergeten is, moet ze altijd huilen. Ze is altijd erg Pagina 2 van 6

3 vrolijk als Nicolien en Maarten haar komen opzoeken. Later herkent ze hen niet meer. Nicolien Koning: Nicolien is de dochter van de vrouw die dement wordt. Ze is getrouwd met Maarten. Ze is erg ongeduldig maar als haar moeder steeds dementer wordt, begint ze geduld te krijgen tegenover haar. Ze ergert zich vaak aan mensen, vooral aan Maarten. Ze wil graag alles weten wat hij doet. Ze wordt kwaad als hij iets doet wat zij niet in de planning had. Ze is af en toe erg kortaf, maar ze zorgt wel goed voor haar moeder. Het doet haar veel verdriet als haar moeder alles vergeet en haar zelfs niet meer herkent. Haar moeder noemde haar altijd Niekewiek. Maarten Koning: Hij werkt bij een onderzoeksbureau en woont samen met Nicolien op een tweekamer appartement. Hij maakt vaak grapjes tegen de moeder van Nicolien en is meestal erg vrolijk. Hij heeft heel veel geduld en is erg begripvol. Wel begint hij zich steeds meer te ergeren aan de dementie, maar houdt alles voor zich. Nicolien vind dat hij veel te veel bezig is met zijn werk en vindt dat hij geen emoties heeft. Hij doet alles om het Nicolien zo gemakkelijk mogelijk te maken en doet wat zij zegt. De weerloosheid van de moeder ontroerd hem vaak. Hij houdt erg van wandelingen maken, rookt pijp en drinkt graag een jenevertje. Voor de rest spelen andere personen ook nog wel kleine rolletjes, zoals het verpleegpersoneel in het verpleeghuis en mensen waarbij de moeder van Nicolien wel eens op bezoek komt. Dit zijn allemaal types en zijn ook helemaal niet belangrijk in het verhaal. Vaak komen ze alleen maar aan de telefoon voor. Perspectief en verteller Het perspectief van dit verhaal is de verborgen verteller. Je leest de gedachten van Maarten hoe hij tegen de situatie aankijkt. Toch is hij niet echt de centrale figuur in het verhaal. Het verhaal draait meer om de moeder van Nicolien. Ik denk dat dit perspectief niet meewerkt aan de spanning, maar je leest wel hoe familie van iemand die dement is, reageert op deze situatie. Je leest hoe het leven van zo n persoon is. Ik vind dit perspectief en ook de persoon van waaruit het perspectief eigenlijk uitgaat goed gekozen. Maarten is niet een echte zoon van de moeder en dat maakt hem eigenlijk een soort buitenstaander die wel nauw verbonden is met de situatie. Dat ben je eigenlijk ook als je het boek leest, een buitenstaander die wel van alles weet over de personages. Eigenlijk reageert Maarten hetzelfde als veel mensen erop zouden reageren. Als het je eigen moeder of vader is, reageer je toch anders en door voor dit perspectief te kiezen, kunnen lezers zich meer verdiepen in het verhaal en meeleven. Ruimte Het verhaal speelt zich vooral in Amsterdam in het appartement van Nicolien en Maarten af en in het huisje van de moeder van Nicolien in Den Haag. Ook het verpleeghuis speelt later in het verhaal een belangrijke rol. Voor de rest komen de drie veel op andere plaatsen in Amsterdam en Den Haag als ze gaan wandelen of een uitstapje maken. De ruimtes worden weinig tot niet beschreven in het verhaal. Als de personen een wandeling maken, worden vaak wel alle straatnamen genoemd waar ze lopen en precies welke bussen of trams ze nemen. Dat is dus wel uitgebreid. Tijd Het verhaal wordt chronologisch verteld. Er zijn dus geen flashbacks of flashforwards. Er wordt wel veel gebruik gemaakt van tijdsprongen die varieren van een enkele dag tot een paar jaar. Er worden steeds Pagina 3 van 6

4 momenten van een jaar verteld in het boek. Deze momenten zijn meestal een dag. In het begin van het boek zijn de tijdsprongen heel groot maar naar mate het boek vordert worden deze kleiner en varieert het van een dag tot een paar maanden. De vertelde tijd is van 1 juli 1957 tot en met 15 april 1985, dus ongeveer 28 jaar. De verteltijd is 187 bladzijdes. Stijl De schrijver van het boek gebruikt opvallend veel levende dialogen in het verhaal en gebruikt vaak korte zinnen. Hij gebruikt bijna geen moeilijke woorden en geeft bijna geen ruimtebeschrijvingen. Hij laat vaak bepaalde gedichtjes of uitspraken terugkomen. Titelverklaring De titel van het boek is niet zo moeilijk te verklaren. Het gaat om een vrouw die dement wordt. Deze vrouw is de moeder van Nicolien en om haar draait het hele verhaal. C. Een verwerkingsopdracht over het gelezen boek Ik heb voor verwerkingsopdracht 29 gekozen: Een minibiografie. Johannes Jacobus Voskuil werd op 1 juli 1926 geboren in Den Haag. Zijn vader Klaas was de hoofdredacteur van het socialistische dagblad Het Vrije Volk. Ook gaf zijn vader, die later nog een bescheiden rol in Het Bureau zou spelen, commentaar voor de VARA-radio. Na het afronden van het gymnasium ging Voskuil vlak na de oorlog naar Amsterdam om daar economie te studeren. Daar kreeg hij binnen een jaar genoeg van. Van 1946 tot 1953 studeerde hij Nederlands. Deze studie wordt beschreven in de roman Bij Nader Inzien (1962). Tijdens zijn studie leerde hij zijn latere vrouw Lousje Haspers kennen met wie hij in 1950 trouwde. Na zijn studie werkte hij kort als vertaler in Straatsburg voor de Europese Gemeenschap voor Kolen en Staal. Vervolgens ging hij werken op een lerarenopleiding in Groningen. Na 4 jaar wilde hij wat anders. Maar wat? Voskuil keerde terug naar Amsterdam en begon te schrijven aan een roman over zijn studentenperiode. Hij deed daar 5 jaar over: van 1957 tot In de tussentijd was hij in 1959 als wetenschappelijk medewerker in dienst getreden bij het instituut voor Dialectologie, volks- en Naamkunde in Amsterdam, onderdeel van de Academie Wetenschappen, en later omgedoopt tot het P.J. Meertensinstituut. Daar werd hij afdelingschef tot aan zijn vervroegd pensioen in Een heel groot project van Voskuil is het boek Het Bureau. Het werd een romancyclus die in zeven delen zou verschijnen, van 1996 tot Het is een volledig autobiografisch verslag van de werkcultuur op het A.P. Beerta-instituut (het gefingeerde Meerteninstituut). Net als in De moeder van Nicolien is Maarten Koning en ook andere personages zoals Konings vrouw Nicolien komt voor in dit boek. De stad Amsterdam speelt ook weer een rol in het boek. D. Eindoordeel en evaluatie Gebeurtenissen De beschreven gebeurtenissen kwamen heel echt op mij over. Het ging over het dagelijkse leven van normale mensen, die te maken krijgen met dementie. Daardoor werd hun leven over hoop gegooid. Ik heb Pagina 4 van 6

5 zelf nog nooit zoiets meegemaakt, maar ik ken wel mensen die in deze situatie terecht zijn gekomen. Ik denk dat zij wel hetzelfde hebben meegemaakt en dat maakte het boek ook zo boeiend. Ik wist niet wat het nou precies inhield als iemand dement is of wordt, maar na het lezen van dit boek heb ik daar meer inzicht in gekregen. Het boek heeft me dus wel aan het denken gezet over het onderwerp. Zo zou ik niet weten hoe ik zou reageren op deze situatie. Ik vond dat Maarten heel goed reageerde en ik hoop dat ik dat dan ook kan. Personen De personen in dit boek zijn van vlees en bloed. Ze kwamen heel realistisch op mij over, net als de gebeurtenissen in het boek. De personages reageerden zoals echte mensen ook zouden reageren. Het waren helemaal geen types, maar echte karakters. Ik vond Maarten erg sympathiek. Hij was aardig voor de demente moeder en ook voor zijn eigen vrouw. Hij dacht in deze situatie ook aan de mensen om hem heen die het misschien nog wel moeilijker hadden dan hij zelf. Hij was helemaal niet egoistisch en heel optimistisch. Iets wat je in deze situatie echt nodig hebt. Nicolien vond ik in het begin van het boek niet echt sympathiek. Ze werd erg snel boos en was snel geïrriteerd. Ze zat ook de hele tijd te mopperen tegen Maarten, terwijl die hartstikke zijn best deed er het beste van te maken. Ze zei de hele tijd tegen hem wat hij wel en niet mocht doen en dat vond ik niet bepaald sympathiek overkomen. Ik vond dat ze wel heel aardig was voor haar moeder. Ze deed alles voor haar en kwam vaak bij haar op bezoek. Het is ook eigenlijk wel logisch dat ze zo vaak geïrriteerd was, want het is natuurlijk niet zo leuk als je moeder je niet meer herkent. Maar toch vond ik haar niet zo sympathiek. Ik kon me best goed inleven in de situatie, maar niet zo heel erg in de personen, omdat het zo ver van mij weg staat. Toch boeide het verhaal me wel heel erg, omdat het onderwerp heel veel voorkomt en er heel veel mensen zijn die dit echt meemaken. Ik heb bewondering voor die mensen en ik hoop dat ze net zo handelen als de mensen in dit verhaal en dat ik dat later ook kan. Opbouw Het verhaal was helemaal niet lastig te lezen. Wel was het af en toe vervelend dat alles herhaald werd, doordat de moeder het niet begreep. Maar dat hoort bij het onderwerp. Ook was het lastig dat er af en toe zulke grote tijdsprongen werden gemaakt. Boven elk hoofdstukje stond wel een datum, maar toch wist ik af en toe niet in welke tijd ik nou zat. Af en toe werd er een tijdsprong van maar een dag gemaakt en af en toe van een paar jaar. Dan kon ik het verhaal niet helemaal meer volgen. Ik vond het verhaal helemaal niet spannend, maar dat hoefde ook helemaal niet in dit verhaal. Meestal vind ik het wel leuker als een boek spannend is, maar ik miste het dit keer niet. Zoals ik al heb gezegd vind ik het perspectief goed gekozen, maar ik houd toch meer van de ik-persoon. Dat vind ik boeiender en dan kan ik me beter inleven in het verhaal. Taalgebruik Het taalgebruik van het boek was niet moeilijk. De woordkeuze was makkelijk. Ook werd het makkelijker door de korte zinnen. Ik vind dat altijd wel snel en makkelijk lezen. Ik vond sommige stukjes best grappig. Dan hadden de drie personen weer een oppervlakkig gesprek en dan aan het einde ervan begon de demente moeder weer dezelfde vraag te stellen en begon het gesprek weer van voor af aan. Maarten Pagina 5 van 6

6 reageerde dan af en toe erg grappig. Deze stukjes vond ik het leukste om te lezen. Het taalgebruik was helemaal niet beeldend, maar toch boeiend door de dialogen in het verhaal. Deze dialogen vond ik makkelijk om te lezen en ook erg leuk. Ik houd er wel van om allemaal dialogen te lezen, al waren het er in dit boek wel erg veel. Evaluatie Ik vond het werken aan het leesverslag best leuk om te doen. Het was niet zo heel moeilijk, maar toch wel verhelderend. Ook vond ik het interessant om te doen, doordat je het boek beter begint te begrijpen door een leesverslag te maken. De verwerkingsopdracht vond ik ook erg leuk om te doen. Ik kon de schrijver helemaal niet en daarom was het interessant om iets over hem te weten te komen. Ik vond het grappig dat het verhaal eigenlijk over zijn eigen leven verteld. Dit merk je helemaal niet in het verhaal zelf, ook omdat ik natuurlijk niks van hem wist. Ik ben niet tot een dieper inzicht gekomen na het maken van het leesverslag. Ik ben het boek ook niet meer gaan waarderen. Pagina 6 van 6