Biologie Thema 5 Ecologie
|
|
- Tania de clercq
- 8 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Basisstof 1: Biologie Thema 5 Ecologie Biosfeer Gedeelte&van&de&aarde&dat&door&organismen&wordt&bewoont& Biomen Vegeta3egordels& Ecosystemen Natuurlijk&begrensd&deel&van&de&biosfeer& Levensgemeenschap BioOscheFactoren Invloeden&a:oms3g&van&de&levende&natuur& Biotoop AbioOscheFactoren Invloeden&a:oms3g&uit&de&levenloze&natuur& Biotische)factoren:Predatoren,Soortgenoten,Voedsel,Stuikgewas,Ziekteverwekkers Abiotische)factoren:Licht,lucht,Bodemgesteldheid,Temperatuur,Water. Basisstof 2: Tolerantie Vermogenvanorganismenomschommelingenineenabiotischefactorte kunnenverdragen. Verspreidingsgebied Areaal.Gebiedwaardesoortvoorkomt. Buitenhetverspreidingsgebiedkrijgjevaaktemakenmeteenbeperkende factor.(tenminste1abiotischefactordiedetolerantiegrensis overschreden) Klimaat Combivandiverseabiotischefactoren: Temperatuur,licht,lucht(wind),water(neerslag). Macroklimaat Microklimaat Poikilotherm Homoiontherm PopulaOe Soort Individu Cellen Moleculen Grotegebiedenmetvrijwelhetzelfdeklimaat. Elkplekjevaneenecosyteem. Koudbloedig Warmbloedig
2 Temperatuur: Licht: Lucht: Water: Enzymactiviteitafhankelijkvantemperatuur Tekoud>Koudbloedigediereninactief Tewarm>Lichaamsuitsteekselswarmbloedigedierengroter Lichtintensiteit o Invloedopgroeisnelheidengroeirichtingvanstengels Zonplanten Kleinerebladeren Schaduwplanten Groterebladerenenmeerchlorofyl. Daglengte o invloedopvoortplanting Bestuiving/verspreidingvanzaden Verdampingwateruitbladeren SommigeplantengebruikenCO 2 ofhco 3 voorfotosynthese Waterplanten: o Geenwortelstelsel,luchtkanaleninstengels,groteslappebladeren,huidmondjes aanbovenzijde Landplanten o Vochtigmilieu:Zwakontwikkeldewortels,dunnecuticula,veelhuidmondjes o Droogmilieu:Goedontwikkeldewortelstelsels,dikkecuticula,weinighuidmondjes. (onderzijde) Dieren o Vochtigmilieu:Waterdoordringbarehuid,sterkverdundeurine. o Droogmilieu:Waterondoordringbarehuid,sterkgeconcentreerdeurine Bodemgesteldheid: Zand: Grotebodemdeeltjes,veellucht,weinigwater,nietwatervasthoudend Klei: Kleinebodemdeeltjes,weiniglucht,veelwater,goedwatervasthoudend Humus Verbetertdebodemstructuur,gaatuitspoelingtegen. Uitspoeling egenwater(zouten)zakensnelwegnaardieperelagen PH Vaninvloedopplantengroei KleinepopulaOedichtheid ToenamepredaOe,parasiOsme, ziekten,voedselconcurrenoe AfnamepredaOe,parasiOsme, ziekten,voedselconcurrenoe GroterepopulaOedichtheid
3 Basisstof 3: Natuurlijkeselectie Individuendiehetbestaangepastzijnaanhetmilieu. Territorium Eigenafgebakendgebied o Jachtsgebied o uimtevoorgrootbrengenvanjongen elatiesinpopulaties: Competitie(concurrentie) o Voortplanting o Beschikbaarvoedsel o Beschikbareruimte o Hoeveelheidlicht Coöperatie o Balts o Paring o Verdedigingzoekennaarvoedsel Groepen o Beschermingtegenpredatoren Staten o Taakverdeling Populatiedichtheid Gemiddeldeaantalindividuenperoppervlakteeenheid. Dichtheidsafhankelijke predatie,parasitisme,ziekte,voedselconcurrentie, Negatieveterugkoppeling Dichtheidsonafhankelijke klimaat/mens Biologischevenwicht Populatiedichtheidschommeltombepaaldewaarde Verspreidingspatroon Gegroepeerd,regelmatig,willekeurig Habitat Leefplek Draagkracht Maximalepopulatiegrootteoverlangeretijdinecosysteem Bepalenpopulatiedichtheid: kwadrant transect lijntransect merken/terugvangen Populatiegroei: Jgroeicurve o Exponentiëlegroei o Gunstigeomstandigheden>mindergunstig Sgroeicurve o Laaggeboortecijfer o Gunstigeomstandigheden o Populatiegroeineemtalsnelafrondhetbiologischevenwicht.
4 Basisstof 4: Voedselketen eekssoortenwaarbijelkesoorteenvoedselbronisvoordevolgende. Voedselweb/net Geheelvanvoedselrelatiesineenlevensgemeenschap. Trofischniveau Elkeschakelineenvoedselketen. Producenten Autotrofeorganismenindekringloopvanstoffen. Consumenten In2 e envolgendeschakels. Detrivoren Afvaleters(etendedoderestenvanorganismenvanelktrofischniveau) educenten Brekendedoderestenaftotanorganischestoffen.(mineralisatie) Producenten Consumenten (1eorde) Consumenten (2eorde) Consumenten (3eorde) Consumenten (3eorde) Consumenten (2eorde) Detrivoren Consumenten (1eorde) Detrivoren educenten Anorganische stoffen Detrivoren educenten educenten Competitietussensoorten: ++ Mutualisme Beidenvordeel +0 Commensalisme 1voordeel,andergeenvoorgeennadeel + Parasitisme Vlooien,luizenenz. Symbiose Hetlangdurigsamenlevenvanindividuenvanverschillendesoorten. Soortspecifiek Levenopofineengastheervan1bepaaldesoort.
5 Basisstof 5: Nis/niche Deroldieeensoortspeeltinhetgeheelvanrelatiesineenecosysteem Biomassa Hettotalegewichtvanalleorganischestoffen. Piramidevanaantallen: Piramidevanbiomassa: Brutoprimaireproductie Allebiomassadieineenecosysteembijdefotosynthesewordt gevormd.deelhiervanwordtgebruiktvoordissimilatie. Nettoprimaireproductie Allebiomassawaarmeenieuweweefselswordengevormdinde Productiviteit Successie: Successie autotrofeorganismen. Hoeveelheidenergiediewordtvastgelegdinorganischestoffen. (deelvandeopgenomenenergie) Veranderingvandesoortensamenstellingvaneen levensgemeenschapzodatdezegeleidelijkineenandereovergaat. Diversiteitneemttoe,vegetatievertoontgelaagdheid Pionierecosysteem Ecosysteemdatalseersteontstaatineenonbegroeidterrein. sterk&wisselende&abiotische&factoren,&weinig&humus,&kleine&diversiteit,& productie&>&afbraak,&open&kringlopen,&eenvoudig&voedselweb,&weinig& gespecialiseerde&nissen& Climaxecosysteem Laatstestadiumindesuccessie.(egenwouden(zeerkwetsbaar)) gematigde&abiotische&factoren,&humusrijk,&grote&diversiteit,& ingewikkeld&voedselweb,&sterk&gespecialiseerde&nissen,&grote& biomassa,&productie&=&afbraak,&gesloten&kringlopen& Primairesuccessie (opkalegrond) SecundaireSuccessie (ophumusbevacendebodem) Verweringvermengingmet aangevoerdbodemmateriaal Bodumbevatalhumus(bovenste laag) Pionierecosysteem Eenjarigeplanten Bodemvorming Tweejarig(ofmeer)planten Successietotclimaxecosysteem Successietotclimaxecosysteem
6 Nederlandse ecosystemen: Duinen Doorwindaangewaaidezandheuvels. Biestarwegras/helm Pinonierecosysteem Kruidachtigeplanten Duinstruweel/duindoornstruiken Duinbos Climaxecosysteem Plas Langzamerhandverlanding Waterplanten Pionierecosysteem Oeverplanten Moerasplanten Broekbos Climaxecosysteem Loofbos NatuurlijkclimaxecosysteemingrootstedeelvanNL.Gelaagdheid. Strooilaag(afgevallentakjes/bladeren) Moslaag(mossen/paddestoelen) Kruidlaag(varens/bosbes) Struiklaag(vlier) Boomlaag(eik,beuk) Naaldbos Nietnatuurlijk,voorhoutwinningaangeplant,soortenarm Heide Tussenstadiumindesuccessie Instandgehoudendoorschapen/runderen. Zonderingreepsuccessienaarloofbos
Abiotische factoren: alle invloeden uit de levenloze natuur (temperatuur, wind, licht)
Samenvatting door B. 911 woorden 16 juni 2015 7 59 keer beoordeeld Vak Methode Biologie Biologie voor jou Basisstof 1 Abiotische factoren: alle invloeden uit de levenloze natuur (temperatuur, wind, licht)
Nadere informatieSamenvatting Biologie Thema 5 + 6
Samenvatting Biologie Thema 5 + 6 Samenvatting door een scholier 1582 woorden 30 november 2009 6,9 38 keer beoordeeld Vak Methode Biologie Biologie voor jou 1. Biotische factoren = de invloeden die een
Nadere informatieBegrippenlijst Biologie Ecologie
Begrippenlijst Biologie Ecologie Begrippenlijst door een scholier 1803 woorden 14 april 2010 5,8 43 keer beoordeeld Vak Methode Biologie Biologie voor jou Paragraaf 1 De organisatieniveaus van de ecologie
Nadere informatieSamenvatting Biologie Biologie Hoofdstuk Ecologie Havo 4
Samenvatting Biologie Biologie Hoofdstuk Ecologie Havo 4 Samenvatting door een scholier 1864 woorden 6 maart 2018 6,5 4 keer beoordeeld Vak Methode Biologie Biologie voor jou Zie bijlage voor afbeeldingen
Nadere informatieSamenvatting Biologie Thema 2 Ecologie
Samenvatting Biologie Thema 2 Ecologie Samenvatting door L. 3674 woorden 11 december 2011 5,9 28 keer beoordeeld Vak Methode Biologie Biologie voor jou Biologie Thema 2 Ecologie BS 1 de organisatieniveaus
Nadere informatieSamenvatting Biologie Thema 2 ecologie
Samenvatting Biologie Thema 2 ecologie Samenvatting door M. 2473 woorden 3 januari 2014 8 5 keer beoordeeld Vak Methode Biologie Biologie voor jou THEMA 2 ECOLOGIE Bs.1 organisatieniveau van de ecologie
Nadere informatie6,1. Samenvatting door een scholier 1823 woorden 7 juni keer beoordeeld. Biologie voor jou. Ecologie
Samenvatting door een scholier 1823 woorden 7 juni 2004 6,1 139 keer beoordeeld Vak Methode Biologie Biologie voor jou Ecologie De organisatieniveaus van de ecologie ~biotische factoren: invloeden afkomstig
Nadere informatieB1 Wat is stofwisseling?** Stofwisseling is het totaal van alle chemische processen in de cellen van een individu.
BIOLOGIE SE 1: STOFWISSELING, ECOLOGIE EN MENS & MILIEU Wat moet doen bij elke basisstof?* (volgens de docent) * lezen ** begrippen kennen *** begrippen kennen en kunnen toepassen!! tabellen/schema s die
Nadere informatieInvloeden uit milieu. In ecologie bestuderen we alle relaties tussen organismen en hun milieu (leefomgeving)
Ecologie Thema1 Invloeden uit milieu In ecologie bestuderen we alle relaties tussen organismen en hun milieu (leefomgeving) Levende natuur Levenloze natuur = biotische factoren = abiotische factoren Niveau
Nadere informatieIn de ecologie bestudeert men de relatie tussen de organismen en het milieu waar ze voorkomen.
Samenvatting Thema 3: Ecologie Basisstof 1 In de ecologie bestudeert men de relatie tussen de organismen en het milieu waar ze voorkomen. Waarom leeft het ene dier hier en het andere dier daar? Alle organismen
Nadere informatieSamenvatting Biologie Ecologie Thema 3
Samenvatting Biologie Ecologie Thema 3 Samenvatting door P. 1299 woorden 7 januari 2013 6,4 15 keer beoordeeld Vak Methode Biologie Biologie voor jou Thema 3 Ecologie Basisstof 1 Invloeden uit het milieu:
Nadere informatieSamenvatting Biologie Thema 3 Ecologie
Samenvatting Biologie Thema 3 Ecologie Samenvatting door H. 1342 woorden 24 januari 2014 4 9 keer beoordeeld Vak Methode Biologie Biologie voor jou Biologie Thema 3 Ecologie Basisstof 1 In de ecologie
Nadere informatieEcologie Vragenlijst Onderstaande vragen dienen om je blik te verbreden en meer na te denken over de gebezigde begrippen en concepten.
Ecologie Vragenlijst Onderstaande vragen dienen om je blik te verbreden en meer na te denken over de gebezigde begrippen en concepten. 1. Geef in eigen woorden een omschrijving van het begrip abiotische
Nadere informatie1. Biotische factoren (zijn afkomstig van andere organismen) - voedsel - soortgenoten - ziekteverwekkers - vijanden
Ecologie De wetenschap die bestudeert waarom bepaalde planten en dieren ergens in een bepaalde leefomgeving (milieu) voorkomen en wat de relaties zijn tussen organisme en hun milieu 1. Biotische factoren
Nadere informatieSamenvatting Biologie Hoofstuk 6: Ecologie
Samenvatting Biologie Hoofstuk 6: Ecologie Samenvatting door G. 2238 woorden 22 november 2016 7,2 15 keer beoordeeld Vak Methode Biologie Biologie voor jou Samenvatting Biologie 1 Wat is ecologie Het milieu
Nadere informatieExamen Voorbereiding Ecologie
Examen Voorbereiding Ecologie Teylingen College Leeuwenhorst 2015/2016 Thema 7 Ecologie Begrippenlijst: Begrip Abiotische factoren Biotische factoren Ecosysteem Populatie Emergente eigenschap Areaal Beperkende
Nadere informatieEcologie is de wetenschap die relaties tussen organismen en hun omgeving bestudeert
Ecologie is de wetenschap die relaties tussen organismen en hun omgeving bestudeert Een ecosysteem is bestaat uit alle organismen uit een bepaald gebied en alle omgevingsfactoren die invloed hebben op
Nadere informatieVerrijkingsstof. Populatiedichtheid bepalen. opdracht 1
VERRIJKINGSSTOF thema 7 Ecologie Verrijkingsstof Populatiedichtheid bepalen opdracht Van de tweede vangst bestaat 20% uit gemerkte kikkers. 2 Na het vrijlaten van de eerste vangst zal 20% van de totale
Nadere informatieV6 Begrippenlijst Ecologie/ Mens en Milieu
V6 Begrippenlijst Ecologie/ Mens en Milieu abiotisch Tot de levenloze natuur behorend. accumulatie Ophoping, vaak gebruikt voor een schadelijke stof in voedselketens. Zie ook persistente stoffen. uitleg
Nadere informatie4 VWO. biologie voor jou uitwerkingenboek. BIOLOGIE VOOR DE BOVENBOUW vwo
4 VWO biologie voor jou uitwerkingenboek BIOLOGIE VOOR DE BOVENBOUW vwo auteurs ARTEUNIS BOS ONNO KALVERDA RUUD PASSIER GERARD SMITS BEN WAAS RENÉ WESTRA VIJFDE DRUK MALMBERG S-HERTOGENBOSCH www.biologievoorjou.nl
Nadere informatieIn planten vindt fotosynthese plaats:
Thema6 ecologie + Thema 7 mens en milieu samenvatting 1 invloeden uit het milieu Invloeden uit het Alle organismen worden beïnvloed door hun milieu (leefomgeving) milieu o Het milieu wordt ook door organismen
Nadere informatieWinterstagnatie: ijsvorming vindt plaats aan het oppervlak, dit vormt voor het leven in het water een goede bescherming tegen bevriezing.
Samenvatting door een scholier 2107 woorden 24 februari 2004 5,2 42 keer beoordeeld Vak Methode Biologie Pasteur Hoofdstuk 3. Ecologie. Ecologie = kennis over het bewoonde huis. Biosfeer: laag van de aarde,
Nadere informatieAerobe dissimilatie = de afbraak van glucose (maar ook vetzuren en aminozuren) met behulp van zuurstof, waardoor energie vrijkomt om ATP te maken.
Begrippenlijst door Lauke 1056 woorden 23 oktober 2017 5,5 1 keer beoordeeld Vak Methode Biologie Nectar Begrippen biologie hoofdstuk 2 Aerobe dissimilatie = de afbraak van glucose (maar ook vetzuren en
Nadere informatieSamenvatting Biologie Ecologie/ mens en milieu/gedrag/ordening
Samenvatting Biologie Ecologie/ mens en milieu/gedrag/ordening Samenvatting door een scholier 1774 woorden 3 oktober 2005 6,1 23 keer beoordeeld Vak Methode Biologie Biologie voor jou Samenvatting Biologie:
Nadere informatieEcosysteem voedselrelaties
Ecosysteem ecologie Ecosysteem voedselrelaties Oceanen: voedselweb + energiestromen Ga naar Mypip.nl en open de oefening 3 voedselketen - voedselweb Doe de oefening en maak vervolgens de aangeleverde vragen.
Nadere informatieSamenvatting Biologie Hoofdstuk 9 en 10
Samenvatting Biologie Hoofdstuk 9 en 10 Samenvatting door een scholier 96 woorden 2 juni 2007 7,7 9 keer beoordeeld Vak Methode Biologie Nectar Paragraaf 9.1 Gist: Eencellige schimmelsoort die in gedroogde
Nadere informatieAntwoorden Biologie Thema 3: Ecologie
Antwoorden Biologie Thema 3: Ecologie Antwoorden door H. 1501 woorden 3 december 2013 5,5 48 keer beoordeeld Vak Methode Biologie Biologie voor jou Opdracht 1 2. 3. 4. 5. De relatie tussen organisme en
Nadere informatieSamenvatting Biologie Hoofdstuk 9, 'Fast Food Island' en Hoofdstuk 10, 'Ecologie'
Samenvatting Biologie Hoofdstuk 9, 'Fast Food Island' en Hoofdstuk 10, 'Ecologie' Samenvatting door een scholier 1412 woorden 29 juni 2007 6,4 39 keer beoordeeld Vak Methode Biologie Nectar Fast Food Island!
Nadere informatieE C O L O G I E Ecologie Factoren die invloed hebben op het milieu: Niveaus van de ecologie:
E C O L O G I E Ecologie = wetenschap die bestudeert waarom bepaalde planten en dieren ergens in een bepaald milieu voorkomen en wat de relaties zijn tussen organismen en dat milieu Factoren die invloed
Nadere informatieSamenvatting Biologie Hoofdstuk 1 en 2
Samenvatting Biologie Hoofdstuk 1 en 2 Samenvatting door een scholier 2129 woorden 26 oktober 2005 6 18 keer beoordeeld Vak Methode Biologie Nectar 1.1 soorten begrijpen Soorten hebben gemeenschappelijke
Nadere informatieHieronder staan een aantal voorbeelden van ecosystemen.
Ecologie Deel 1 Biotische factoren In een levensgemeenschap kom je niet levende en levende componenten tegen. Niet levende componenten worden a-biotisch genoemd. Voorbeelden zijn temperatuur, licht, lucht,
Nadere informatieBiologie. Hoofdstuk 3 Ecologie
Biologie Hoofdstuk 3 Ecologie Wat is Ecologie? Studie van interacties tussen organismen enerzijds en tussen organismen en hun omgeving anderzijds Ernst Haeckel poneerde term Ecologie in 1866 Grieks oikos
Nadere informatieContext 3: De natuur van de mens
Context 3: De natuur van de mens De opbouw van de module ecologie komt steeds dichterbij de leerling zelf. In de eerste onderwijsleercontext maakt de leerling kennis met een leeuwenpopulatie in Afrika;
Nadere informatieEcologie. Cursus Natuurgids
Ecologie Cursus Natuurgids Hoofdstuk ecologie 1. Wat is ecologie? 2. Abiotische factoren 3. Relaties tussen individuen van dezelfde soort 4. Relaties tussen individuen van verschillende soorten 5. Processen
Nadere informatieInleiding Indeling van het plantenrijk Indeling van het dierenrijk Andere manieren van ordenen Ecologie...
ECOLOGIE Inhoudsopgave Inleiding... 3 Indeling van het plantenrijk... 4 Indeling van het dierenrijk... 5 Andere manieren van ordenen... 6 Ecologie... 6 Biotische- en a-biotische factoren... 9 Producenten,
Nadere informatieTeken, de ziekte van Lyme en de invloed van klimaatverandering Lesmodule Wageningen Universiteit, juni 2007
Teken, de ziekte van Lyme en de invloed van klimaatverandering Lesmodule Wageningen Universiteit, juni 2007 Annemieke Brinkerink Annelies Davis I - Teken en de ziekte van Lyme Elk jaar lopen 17.000 Nederlanders
Nadere informatieSamenvatting Natuurkunde Hoofdstuk 1 en 2
Samenvatting Natuurkunde Hoofdstuk 1 en 2 Samenvatting door Thirza 1709 woorden 11 januari 2018 0 keer beoordeeld Vak Natuurkunde Communicatie: Alles wat een dier of mens doet of nalaat, is gedrag. Vaak
Nadere informatieanorganische stoffen = stoffen die voorkomen in organismen en in de levenloze natuur verschillende atomen
Samenvatting door een scholier 15024 woorden 11 mei 2005 5,7 88 keer beoordeeld Vak Methode Biologie Biologie voor jou Stofwisseling = totaal van alle chemische processen in een organisme Stofwisselingsprocessen
Nadere informatieECOLOGIE DE PRAKTIJK
ECOLOGIE DE PRAKTIJK Inhoud Stap 1: ecosystemen en leefgemeenschappen... 3 Leefomgeving... 3 Soort... 4 Ecosysteem... 4 Organisatieniveaus... 6 Stap 2: soorten... 7 Determineren van een soort... 7 Verspreiding
Nadere informatieWat is ecologie? Biotische factoren, want door het landbouwgif gaan ook prooidieren van de wolven dood en dieren zijn biotische factoren.
1 BASISSTOF 2 vwo gymnasium Wat is ecologie? thema 6 Ecologie opdracht 1 Beantwoord de volgende vragen. Gebruik bij de vragen 1 tot en met 3 afbeelding 1 van je handboek. 1 In de twintigste eeuw is op
Nadere informatie6,2. Samenvatting door Jasmijn 2123 woorden 22 juni keer beoordeeld. Biologie samenvatting Hoofdstuk 8 Ecosystemen en evenwicht.
Samenvatting door Jasmijn 2123 woorden 22 juni 2017 6,2 29 keer beoordeeld Vak Methode Biologie Nectar Biologie samenvatting Hoofdstuk 8 Ecosystemen en evenwicht Nectar Havo 4 Paragraaf 8.1 Energiestromen
Nadere informatieOpdracht 7.2 Energie een heel lastig onderwerp
Opdracht 7.2 Energie een heel lastig onderwerp Inleiding voor de docent: Onverwachte gaten in het curriculum en in BINAS In deze opdracht gaat de aandacht naar de samenhang tussen de processen die een
Nadere informatieVoorbereidende opgaven Kerstvakantiecursus
Voorbereidende opgaven Kerstvakantiecursus Leuk dat je een cursus biologie komt volgen! Maak deze opgaven als voorbereiding. Zoals je weet moet je veel stof bestuderen voor het eindexamen biologie. Tijdens
Nadere informatieBIOLOGIE Energie & Stofwisseling HAVO Henry N. Hassankhan Scholengemeenschap Lelydorp [HHS-SGL]
BIOLOGIE Energie & Stofwisseling HAVO Henry N. Hassankhan Scholengemeenschap Lelydorp [HHS-SGL] Docent: A. Sewsahai De student moet de bouw en werking van enzymen kunnen beschrijven moet het proces van
Nadere informatieDe relaties (betrekkingen) tussen organismen en hun milieu.
1 BASISSTOF 2 havo vwo Wat is ecologie? thema 6 Ecologie opdracht 1 1 Wat bestudeert de ecologie? De relaties (betrekkingen) tussen organismen en hun milieu. Gebruik bij de vragen 2 tot en met 4 afbeelding
Nadere informatieToets 5.1 Waterzuivering (ppt + aanvullend lesmateriaal)
LTO42 Toets 5.1 Waterzuivering (ppt + aanvullend lesmateriaal) Biologie voor het MLO. (zesde druk) H17, pag 347 t/m 350 H17, pag 354 t/m 357 H17, pag 362 t/m 373 (dit is hoofdstuk 16 van de vijfde druk,
Nadere informatieLEVENSGEMEEN SCHAPPEN
LEVENSGEMEEN SCHAPPEN 1 E e n e i g e n h u i s, e e n p l e k o n d e r d e z o n Waarom groeien er geen klaprozen op het sportveld? Waarom leven er geen kwallen in de IJssel? Kunnen struisvogels wel
Nadere informatieEindexamen biologie pilot havo I
Bromelia s Van haar oma werd gezegd, dat ze groene vingers had. Ook haar moeder is dagelijks in de weer om planten te verzorgen. De nieuwste rage bij haar thuis zijn Bromelia s (zie afbeelding 1 en 2).
Nadere informatieSamenvattingen. Samenvatting Thema 1: Stofwisseling. Basisstof 1. Organische stoffen:
Samenvatting Thema 1: Stofwisseling Basisstof 1 Organische stoffen: - Komen af van organismen of zitten in producten van organismen - Bevatten veel energie (verbranding) - Voorbeelden: koolhydraten, vetten,
Nadere informatieEcologie van het Wild zwijn
Werkschuurbijeenkomst: Wilde zwijnen op komst 8 Dec17 Ecologie van het Wild zwijn Team dierecologie, Hugh Jansman WEnR 2017 http://www.wur.nl/nl/dossiers/dossier/wilde-hoefdieren.htm aaa Zeug: ca 58 kg
Nadere informatieIn zintuigcellen (receptoren) ontstaan onder invloed van prikkels impulsen, zenuwcellen conductoren) geleiden en verwerken impulsen.
Samenvatting door B. 797 woorden 26 oktober 2014 8.1 19 keer beoordeeld Vak Methode Biologie Biologie voor jou Gedrag: alle waarneembare activiteiten van een dier of een mens. Handeling: reactie op prikkels.
Nadere informatieLESBRIEF ONDERBOUW VOORTGEZET ONDERWIJS - HAVO - BIOLOGIE OPDRACHTEN OPDRACHT 1 - MAASVLAKTE 2
NATUUR EN MILIEU LESBRIEF ONDERBOUW VOORTGEZET ONDERWIJS - HAVO - BIOLOGIE De haven van Rotterdam is de grootste haven van Europa. Steeds meer spullen die je in de winkel koopt, komen per schip in Rotterdam
Nadere informatieVoedselweb en voedselketen
Informatie: Moeilijkheid:**** Tijdsduur: *** Een plant groeit, dieren eten die plant op, die dieren worden weer opgegeten door andere dieren, die dieren gaan weer dood, het dier wordt weer opgeruimd door
Nadere informatiePraktijk : Voorschrift bacterieel wateronderzoek
LTO42 Toets 5.1 Boek: Biologie voor het MLO. (zesde druk) H17, pag 347 t/m 350 H17, pag 354 t/m 357 H17, pag 362 t/m 373 (dit is hoofdstuk 16 van de vijfde druk, Blz 321-324, Blz 328-332, Blz 336-345)
Nadere informatieSamenvatting Biologie Hoofdstuk 1, 2, 9 en 10
Samenvatting Biologie Hoofdstuk 1, 2, 9 en 10 Samenvatting door T. 3446 woorden 19 juni 2012 3,2 6 keer beoordeeld Vak Methode Biologie Nectar Hoofdstuk 1 1.1 Moeraseilanden en vetbollen Ecosysteem een
Nadere informatieAmfibieën en poelen. Gerlof Hoefsloot
Amfibieën en poelen Gerlof Hoefsloot Inhoud presentatie Functie van een poel: vroeger en nu Hoe werkt een poel? Wat bepaalt een goede ecologische situatie Soorten amfibieën Beheer van amfibieënpoelen,
Nadere informatieBIOGENIE 3.2 DEEL 1: ORGANISMEN ONTVANGEN PRIKKELS UIT HUN OMGEVING
BIOGENIE 3.2 DEEL 1: ORGANISMEN ONTVANGEN PRIKKELS UIT HUN OMGEVING Definitie kunnen geven van een prikkel (p.11) Definitie kunnen geven van een receptor (p.11) A) HET OOG De volgende delen van het oog
Nadere informatieBegrippen hoofdstuk 8.
biologie Pagina 1 Begrippen hoofdstuk 8. donderdag 13 juni 2013 8:35 Signalen Ritueel Balts Rangorde Communicatie Rolpatroon Imitatie Inzicht Trial and error Gewenning Conditionering Inprenten Gedragselement
Nadere informatieEcologie: uitleg begrippen
Ecologie: uitleg begrippen aanpassing 1 verandering waardoor een individu beter past in zijn omgeving en zijn levenskansen verhoogd worden 2 eigenschap van de soort waardoor de individuen van deze soort
Nadere informatieWelkom + voorstelrondje
Welkom + voorstelrondje Deelnemers dit jaar: - Gepke van der Wal - Ineke de Jonge - Homme Bakker - Dieuwertje Babonnick - Francine Behnen - Richard van der Berg - Jos Kramer-Kolleman - Peter Visser (coach)
Nadere informatieBIOLOGIE Thema: Stofwisseling Havo
BIOLOGIE Thema: Stofwisseling Havo Henry N. Hassankhan Scholengemeenschap Lelydorp [HHS-SGL] Docent: A. Sewsahai De student moet de bouw en werking van enzymen kunnen beschrijven moet het proces van foto
Nadere informatieEcosystemen (Eikenberkenbos, Waterplas, Heideveld) Planten Dieren Schimmels/Bacteriën
Ecologie les 1 op 6 januari 2016 IVN Aarde Biosfeer Ecosystemen (Eikenberkenbos, Waterplas, Heideveld) Levensgemeenschappen (Alle organismen en de relaties, Die ze met elkaar onderhouden) Abiotische milieuomstandigheden
Nadere informatieVASTE PLANTEN toepassen
samenstelling: E.J. Stoffels (ej.stoffels@hetnet.nl) VASTE PLANTEN toepassen deel 1 inleiding begrippen Bij de syllabus: TOEPASSING VAN VASTE PLANTEN E.J. Stoffels Inhoudsopgave type het verwijzingsnummer
Nadere informatieLesbrief. biologie NATUUR EN MILIEU OPDRACHT 1 - MAASVLAKTE 2
Lesbrief Onderbouw voortgezet onderwijs - VWO NATUUR EN MILIEU De haven van Rotterdam is de grootste haven van Europa. Steeds meer spullen die je in de winkel koopt, komen per schip in Rotterdam binnen.
Nadere informatieInhoud 4 e druk Natuuronderwijs inzichtelijk
Inhoud 4 e druk Natuuronderwijs inzichtelijk Inleiding 1 PLANTEN 1.1 Indeling van het plantenrijk 1.1.1 De groene wereld van de planten 1.1.2 Wieren (algen) 1.1.3 Mossen 1.1.4 Paardenstaarten 1.1.5 Varens
Nadere informatieFauna in de PAS. Hoe kunnen we effecten van N-depositie op Diersoorten mitigeren? Marijn Nijssen Stichting Bargerveen
Fauna in de PAS Hoe kunnen we effecten van N-depositie op Diersoorten mitigeren? Marijn Nijssen Stichting Bargerveen De Programatische Aanpak Stikstof Natuurdoelen en economische ontwikkelingsruimte 1600
Nadere informatie15/03/2016. Ecologie. Cursus Natuurgids. 1. Wat is ecologie?
Ecologie Cursus Natuurgids 1. Wat is ecologie? 2 1 1. Wat is ecologie? Ecologie is de studie van de onderlinge relaties tussen soortgenoten levende natuur andere soorten niet-levende natuur 3 1. Wat is
Nadere informatiePlanten. over bloemetjes en bijtjes Knollen en citroenen
Planten over bloemetjes en bijtjes Knollen en citroenen Deze bijeenkomst Planten versus dieren Indeling van het plantenrijk Voortplanting Ecosystemen Indeling van het leven op aarde Er zijn 4 rijken: Bacteriën
Nadere informatieEindexamen biologie havo 2005-I
4 Beoordelingsmodel Aan het juiste antwoord op een meerkeuzevraag worden twee punten toegekend. Bolletjesslikkers 1 A 2 C 3 Het antwoord bevat de notie dat maagsap zuur bevat dat via de open maagportier
Nadere informatieLeerlijn Waddenzeeschool Basisonderwijs. Algemene uitgangspunten waddenzeeschool
Leerlijn Waddenzeeschool Basisonderwijs Algemene doelen Waddenzeeschool Zoveel mogelijk scholieren in aanraking brengen met het Waddengebied, zowel op school als op het wad, om zo het draagvlak voor het
Nadere informatieNatuurlijk beginnen. Cora L. Oostendorp-Bourgonjon Paul J. Oostendorp. natuur & didactiek
Natuurlijk beginnen Cora L. Oostendorp-Bourgonjon Paul J. Oostendorp natuur & didactiek Natuur & Didactiek Natuurlijk beginnen Quis, nisi vidisset, crederet. Wie zou het geloven als hij het niet zelf
Nadere informatieVoedselweb en -keten vmbo-b12. CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie.
Auteur VO-content Laatst gewijzigd Licentie Webadres 09 June 2016 CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie http://maken.wikiwijs.nl/62387 Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijsleermiddelenplein. Wikiwijsleermiddelenplein
Nadere informatieKwaliteit van de natuur. Hoe spoor je aantastingen op?
Kwaliteit van de natuur Hoe spoor je aantastingen op? Ecosystemen en levensgemeenschappen Zoek vergelijkende gebieden (oerbossen, intacte riviersystemen, ongerepte berggebieden, hoogveenmoerassen, etc)
Nadere informatieBegrippenlijst Biologie Begrippenlijst Nectar, hoofdstuk 12, 131, 13.2 en hoofdstuk 15.
Begrippenlijst Biologie Begrippenlijst Nectar, hoofdstuk 12, 131, 13.2 en hoofdstuk 15. Begrippenlijst door een scholier 1270 woorden 21 november 2012 6,3 3 keer beoordeeld Vak Methode Biologie Nectar
Nadere informatieInleiding in de biologie
Examen Voorbereiding Inleiding in de biologie Teylingen College Leeuwenhorst 2015/2016 Thema 1 Inleiding in de biologie Begrippenlijst: Begrip Biologische eenheden Prokaryoten Eukaryoten Populatie Levensgemeenschap
Nadere informatieEcosysteem havo/vwo 3-4
Ecosysteem havo/vwo 3-4 De natuurlijke balans van ecosystemen wordt bewaakt door microben. Zij staan aan het begin en einde van de voedselketen. Het ecosysteem bestaat niet alleen uit levende factoren
Nadere informatieKwantitatieve analyse effecten zonnepark Model en analysetool
Kwantitatieve analyse effecten zonnepark Model en analysetool Rick Wortelboer, Sibren Loos Workshop STOWA 23 mei 2019 Directe effecten Conceptueel schema Ook indirecte effecten zijn van belang Hoe? - welke
Nadere informatieVoorbereidende opgaven Examencursus
MEER DAN 20 JAAR ERVARING Voorbereidende opgaven Examencursus Leuk dat je een cursus biologie komt volgen! Maak deze opgaven als voorbereiding. Zoals je weet moet je veel stof bestuderen voor het eindexamen
Nadere informatieverwerking : wat is een bos?
verwerking : wat is een bos? Leven vestigt zich op plaatsen waar het goed is om te leven. Er zijn verschillende factoren die de leefomgeving vorm geven : levende factoren, niet-levende factoren en menselijke
Nadere informatieVoedselweb en -keten vmbo-kgt12. CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie. https://maken.wikiwijs.nl/62467
Auteur VO-content Laatst gewijzigd Licentie Webadres 15 juli 2016 CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie https://maken.wikiwijs.nl/62467 Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijs van Kennisnet. Wikiwijs
Nadere informatieJAARPLAN NATUURWETENSCHAPPEN tweede jaar
JAARPLAN NATUURWETENSCHAPPEN tweede jaar DEEL 1 Organismen vormen een levensgemeenschap Hoofdstuk 1 Voedselrelaties Hoofdstuk 2 Foto DEEL 2 Organismen planten zich voort Hoofdstuk 1 Voortplanting bij bloemplanten
Nadere informatieMaatregelen voor bosherstel
Veldwerkplaats Voedselkwaliteit en biodiversiteit in bossen Maatregelen voor bosherstel Gert-Jan van Duinen Arnold van den Burg Conclusie OBN-onderzoek bossen Te hoge atmosferische stikstofdepositie Antropogene
Nadere informatieBIOLOGIE VOOR JOU 4 vmbo-k THEMA2. Ecologie. Uitgeverij Malmberg
THEMA2 Ecologie BIOLOGIE VOOR JOU 4 vmbo-k BASISSTOF 1 Eten en gegeten worden BIOLOGIE VOOR JOU 4 vmbo-k thema 2 Ecologie KENNIS opdracht 1 1 Hoe noem je een reeks soorten, waarbij elke soort wordt gegeten
Nadere informatieSamenvatting Biologie Thema 1 inleiding in de
Samenvatting Biologie Thema 1 inleiding in de biologie Samenvatting door E. 1726 woorden 5 november 2013 7,7 20 keer beoordeeld Vak Methode Biologie Biologie voor jou Biologie hoofdstuk 1, wat is biologie?
Nadere informatieLESPAKKET ECOLOGIE. Docenthandleiding. Dierenrijk is onderdeel van
LESPAKKET ECOLOGIE HAVO / VWO Docenthandleiding LEKKER BEESTEN TUSSEN DE DIEREN Dierenrijk is onderdeel van LEUK DAT U GEKOZEN HEEFT OM EEN BEZOEK TE BRENGEN AAN DIERENRIJK OPBOUW LESPAKKET ln deze docenthandleiding
Nadere informatie1 Stoffen worden omgezet. Stofwisseling is het vormen van nieuwe stoffen en het vrijmaken van energie. Kortom alle processen in organismen.
THEMA 1 1 Stoffen worden omgezet 2 Fotosynthese 3 Glucose als grondstof 4 Verbranding 5 Fotosynthese en verbranding 1 Stoffen worden omgezet. Stofwisseling is het vormen van nieuwe stoffen en het vrijmaken
Nadere informatieHandleiding Soortenlijst. Inhoud. Inleiding. Indeling van de soortenlijst. Sorteren van de soortenlijst. Soortenlijst aanvullen met eigen opmerkingen
Handleiding Soortenlijst Inhoud Inleiding Indeling van de soortenlijst Sorteren van de soortenlijst Soortenlijst aanvullen met eigen opmerkingen Bijlage 1 Overzicht landschappen en biotopen binnen elk
Nadere informatieBijlage VMBO-KB 2006 BIOLOGIE CSE KB. tijdvak 1. Deze bijlage bevat informatie. 600013-1-663b
Bijlage VMBO-KB 2006 tijdvak 1 BIOLOGIE CSE KB Deze bijlage bevat informatie. 600013-1-663b DUINEN INFORMATIE 1 DUINGEBIEDEN Het grootste deel van de Nederlandse kust bestaat uit duingebieden. De duinen
Nadere informatieNOORDZEE SYMPOSIUM 2007
NOORDZEE SYMPOSIUM 2007 Kustduinbodems : bodemvorming in een extreem milieu Carole Ampe Vlaamse Landmaatschappij West-Vlaanderen UGent Laboratorium voor Bodemkunde Inhoud Milieufactoren Geologie - moedermateriaal
Nadere informatieLeerlijn Waddenzeeschool Voortgezet onderwijs
Leerlijn Waddenzeeschool Voortgezet onderwijs Algemene doelen Waddenzeeschool Zoveel mogelijk scholieren in aanraking brengen met het Waddengebied, zowel op school als op het wad, om zo het draagvlak voor
Nadere informatieVul het schema in. Gebruik hierbij: + (voordeel), (nadeel), 0 (geen voor- en geen nadeel).
1. Samenleven Afb. 1 Ossenpikker op de kop van een buffel. In de basisstoffen heb je geleerd dat de verschillende populaties in een ecosysteem op veel manieren met elkaar te maken hebben. Ze leven immers
Nadere informatieSamenvatting Biologie Gedrag
Samenvatting Biologie Gedrag Samenvatting door een scholier 1211 woorden 21 juni 2005 6,7 235 keer beoordeeld Vak Biologie Samenvatting biologie hoofdstuk Gedrag Basisstof 1 Gedrag: alle waarneembare activiteiten
Nadere informatieDuurzame landbouw door bodemschimmels
Examentrainer Vragen Duurzame landbouw door bodemschimmels Omdat er in natuurgebieden over het algemeen veel bodemschimmels leven, wordt vaak gedacht dat de aanwezigheid van schimmels in een akker of in
Nadere informatieSamenvatting Biologie Hoofdstuk 8 t/m 12 en 15
Samenvatting Biologie Hoofdstuk 8 t/m 12 en 15 Samenvatting door een scholier 1821 woorden 10 november 2004 5,4 15 keer beoordeeld Vak Methode Biologie Nectar H8 Gedrag 8.1 De eerste ontmoeting. Signalen
Nadere informatieSamenvatting Biologie H3 Organen en cellen
Samenvatting Biologie H3 Organen en cellen Samenvatting door een scholier 751 woorden 30 mei 2017 8,2 6 keer beoordeeld Vak Methode Biologie Biologie voor jou H3 organen en cellen iets uitleg voorbeelden
Nadere informatieEindexamen biologie havo 2007-II
Beoordelingsmodel Aan het juiste antwoord op een meerkeuzevraag worden twee punten toegekend. De ziekte van Lyme 1 maximumscore 1 Het antwoord bevat de notie dat teken als voedsel bloed(plasma) zuigen,
Nadere informatieVlaamse Biologie Olympiade 27 ste editie 2015-2016 Eerste ronde
Vlaamse Olympiades voor Natuurwetenschappen KU Leuven Departement Chemie Celestijnenlaan 200F bus 2404 3001 Heverlee Tel.: 016-32 74 71 E-mail: info@vonw.be www.vonw.be Vlaamse Biologie Olympiade 27 ste
Nadere informatie8 H8 Systeem Aarde: Verspreiding van soorten
Auteur Laatst gewijzigd Licentie Webadres Its Academy 08 May 2015 CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie http://maken.wikiwijs.nl/51190 Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijs Maken van
Nadere informatieCellen aan de basis.
Cellen aan de basis. Cellen aan de basis In het thema cellen aan de basis vinden we twee belangrijke thema s uit biologie voor jou terug. 1. Organen en cellen (thema 1 leerjaar 3) 2. Stofwisseling (thema
Nadere informatie