Werkstuk Biologie Mens en milieu

Transcriptie

1 Werkstuk Biologie Mens en milieu Werkstuk door een scholier 5199 woorden 16 mei keer beoordeeld Vak Biologie De goede kanten van mensen en milieu. De mensen hebben vele goede kanten in het milieu. Zo zijn er vele organisaties die zich met het milieu bezig houden. In hoofdstuk 3 organisaties zal ik ze allemaal opnoemen. Maar de ene organisatie houdt zich bezig met de kritische toestand van het bos, en de ander weer met zeehonden opvangen. Maar zo heb je ook mensen die zich bezig houden met het bij houden van de klimaatveranderingen of juist met de ozonlaag die steeds dunner wordt. Gelukkig bestaan er nog mensen die zich graag inzetten voor het milieu. Zo zijn er mensen bijvoorbeeld die al het afval apart weggooien of die alles recyclen. Je hebt ook mensen die zelf in hun eigen huis allerlei zwerf dieren opvangen omdat het asiel te vol zit. Dit soort mensen kom je niet zo vaak tegen, daarom zijn de mensen uit het asiel hun ook heel erg dankbaar. Zo zijn er ook mensen die graag hun leef omgeving schoon houden, en vrijwillig de troep van de straten haalt. De slechte kanten van mensen en milieu. Het evenwicht tussen wat de mensen doen en wat de natuur aan kan is verstoord. De regering wil dit evenwicht zo goed als mogelijk herstellen. Het is van belang dat de mensen die nu leven de aarde en haar bronnen niet uitputten. Mensen moeten leven, eten en werken. Dat mag echter niet ten koste gaan van het milieu. Toekomstige bewoners van onze aarde moeten ook kunnen leven op een schone aarde. De regering streeft daarom naar duurzame ontwikkeling, dat wil zeggen dat de regering probeert ook milieuproblemen op lange termijn in te perken. Maar ik vraag me af of ze dit wel zal lukken. De aarde is al zo ver achter uit gegaan hier op, en ze willen al op zo veel dingen bezuinigen. Ook zijn er mensen die het milieu graag willen vervuilen. Zo gooien sommige mensen rommel op straat of fabrieken die veel chemische afval stoffen af geven aan de lucht. Ook het vangen en eten van vis kan ernstige vervolgen hebben voor de mens, dier en het milieu. Doordat mensen steeds meer vissen vangen sterven vele vissoorten uit, ook zeldzame vissoorten sterven hier door uit. Er leven steeds minder vissen in de zeeën, als dit zo doorgaat heeft de aarde straks haast geen vis meer. Een stukje van Natuur en klimaat Waar je ook op de wereld kijkt, overal vind je dieren en planten.. Grote, die je kan zien en vastpakken en kleine, waar je er wel een miljoen van in je hand kunt vasthouden. En allemaal hebben ze voedsel nodig. Een boom bijvoorbeeld, haalt zijn voedsel uit de grond en lucht, een ree eet de boombladeren, en een wolf jaagt op de ree. Als de wolf sterft, verteert hij en is hij eten voor andere dieren, zoals roofvogels. De woonruimte van elk dier is verschillend, een plant leeft in de openlucht en in de zon, bacteriën halen Pagina 1 van 12

2 energie uit voedsel en hun omgeving, zij kunnen dus ook op plaatsen leven waar het altijd donker is. Door vervuiling en klimaatveranderingen wordt er woonruimte van verschillende dieren en planten verkleint of zelfs vernietigt, en sterven de planten en moeten de dieren verplaatsen, bijv. reeën, en in dat geval hebben de wolven minder eten. Op de hele wereld bestaan er misschien wel meer dan 30 miljoen verschillende diersoorten. Als we er nu niets aan doen, zou een kwart van alle soorten kunnen Klimaatveranderingen en de gevolgen daarvan De klimatologen zijn het erover eens: de aarde wordt extreem snel verwarmd en dit wordt veroorzaakt door de mens. Het is zelfs zo erg dat tegen het jaar 2030 de gemiddelde temperatuur minstens 1 C hoger zal zijn, met alle gevolgen van dien. De zon verwarmt de aarde, en bepaalde gassen houden de warmte vast in de atmosfeer en zo wordt het steeds warmer. Dit natuurverschijnsel heet het broeikaseffect. De autogassen en gassen die de industrie produceert (bijv. bij het verbranden van steenkool, olie en gas), vormen een laag gassen rond de aarde. De zonnestralen gaan daar gewoon doorheen en delen worden door de aarde ook wel weer teruggekaatst, maar sommige warmtestralen komen niet door de gaslaag en blijven in de atmosfeer hangen. Door dit verschijnsel wordt de aarde oververhit, gaat dat langzaam, zullen dieren zich aan kunnen passen (zoals de Apollovlinder, die nu hoger in de bergen leeft). Gaat het niet stapsgewijs maar wordt het in één keer een stuk warmer, zullen veel dieren en planten sterven aan de warmte (zoals de goudpad uit Costa Rica in 1989). Het gaat niet alleen om de warmte zelf, het heeft ook veel gevolgen. Door de warmte smelten delen van de poolkappen en zal de zeespiegel stijgen. De zeespiegel zou in deze eeuw zelfs 100 cm kunnen stijgen. Door die stijging zouden laaggelegen eilanden, zoals de Malediven, en kuststreken het risico lopen door de zee te worden overspoeld. Er zullen meer overstromingen en stormen plaatsvinden. Het warmer worden heeft ook gevolgen op de levenscyclus van sommige dieren en planten. Eikenknoppen barsten eerder open als het voorjaar eerder begint en vinken leggen eerder hun eieren. Sommige klimaatveranderingen zijn natuurlijk. New York bijv. was aan het eind van de laatste ijstijd helemaal bedekt met ijs van honderden meters dik, en jaar geleden was het toendra, jaar geleden was het bos en nu staat het vol met gebouwen en kantoren. Milieu organisaties. Er zijn vele milieu organisaties, eigenlijk te veel om op te noemen. Hier heb je een lijstje van enkele milieu organisaties: Stichting aap Bond Beter Leefmilieu De Kleine Aarde Global Action Plan Nederland Greenpeace België Greenpeace Nederland Het Franciscaans Milieuproject Stoutenburg Jongeren Milieu Actief Landelijk Hogeschool en Universitair Milieu Platform Milieudefensie Nationale Jongerenraad voor Milieu en Ontwikkeling Nederlandse Stichting Geluidhinder Netwerk Ouderen en Natuur & Milieu Stichting Behoud Urkerbos en Omgeving Stichting De Noordzee Stichting De- Twaalf Ambachten Stichting Milieukwartet Stichting Natuur en Milieu Strohalm Vereniging Milieudefensie Vereniging van Beleggers voor Duurzame- Ontwikkeling Vereniging voor Ecologische Leef- en Teeltwijze Vrienden van- GroenFront! Werkgroep Kerk en Milieu Pagina 2 van 12

3 Dit waren natuurlijk niet alle milieu organisaties, als ik die allemaal zou op moeten noemen dan zou dat heel lang kunnen duren. Soorten afval De meeste mensen denken bij het woord afval aan huisvuil dat je in de afvalbak of in een vuilniszak stopt. Eigenlijk is dat maar een deel van alle afval. Een mens produceert niet alleen afval, maar planten en dieren produceren ook afval. Afval bestaat bijvoorbeeld uit afgevallen bladeren of omgevallen bomen en bij dieren is dat bijvoorbeeld uitwerpselen van dieren of dode dieren. Bacteriën en schimmels voeden zich met (dode) resten van organismen. Ze breken het afval van planten en dieren af. Dat heet biologische afbraak. Het afval van planten en dieren is biologisch afbreekbaar afval. Delen van planten en dieren kan de mens producten maken. Biologisch afbreekbaar is het afval dat afkomstig is van deze producten. Broodkorsten en papier zijn daar voorbeelden van. De mens produceert ook afval dat niet door bacteriën en schimmels kan worden afgebroken. Dit is niet biologisch afbreekbaar afval. Glas, metaal en steen is al sinds eeuwen gebruikt om er producten van te maken. Afval van deze producten is niet biologisch afbreekbaar. Nu worden ook veel producten gemaakt van kunststoffen zoals plastic, nylon en piepschuim. Deze kunststoffen zijn bijna nooit biologisch afbreekbaar. De mens in de kringloop van stoffen De kringloop van stoffen maken mensen ook deel van uit. Alle mensen eten delen van planten en de meeste mensen eten ook vlees. Het verschil met mensen en dieren is dat dieren het voedsel voor de mensen speciaal wordt gekweekt. Voor het grootste deel komt ons voedsel van de akkerbouw, de tuinbouw en veelteelt. Bijvoorbeeld graan levert ons van de akkerbouw op. En daarvan woord brood gemaakt. Het graan gebruikt bij de groei voedingsstoffen uit de bodem. Graan haalt een boer van het land af. Wat er daarna mee gebeurt, je het op een plaatje op de volgende bladzijde. De voedingstoffen uit het graan komen niet op de akker terug. Door het oogsten van gewassen verdwijnen er stoffen uit de kringloop. De stoffen die het graan uit de bodem opneemt, komen niet meer in de bodem terug. De bodem raakt sneluitgeput als de boer er niks meer aan doet. Het is dan ook belangrijk dat de boer er weer voedingstoffen in de bodem terugbrengt. Met stalmest of kunst bemesten boeren hun akkers. Ze doen dat omdat in mest veel voedingsstoffen voor planten zitten. De stalmest is afkomstig van de dieren die in de veelteelt worden gehouden (varkens, koeien en kippen) Deze dieren worden gehouden voor het vlees of voor producten als melk en eieren. In sommige delen van Nederland worden echter zoveel dieren gehouden, dat er teveel mest is. Mestoverschot noemen we dat. Er wordt meer mest op het land gebracht om het kwijt te raken. Daardoor komen er te veel voedingsstoffen in de bodem. Deze voedingsstoffen kunnen deze platen niet allemaal opnemen. Ze maken geen kringloop. De kringloop wordt dan verstoord. Huishoudelijk afval Pagina 3 van 12

4 Huishoudelijk afval is het afval dat van huishoudens afkomstig is. Er wordt in Nederland zo n 6 miljard huishoudelijk afval opgehaald. Dat bestaat uit grof vuil en huisvuil. Oude meubels en dergelijk noemen we grof vuil. Hier onder zie je hoe het huisvuil is samengesteld. Gescheiden inzameling van afval Bijna alle gemeenten van Nederland wordt tegenwoordig het huisvuil gescheiden ingezameld. Thuis hebben veel mensen twee afval bakken. Containers noemen we die afvalbakken. De groente, fruit, en tuin afval worden in de ene container gedaan, de Gft-container word dat genoemd (is vaak een groene container). De ander container is voor het afval deze niet gescheiden kan worden ingezameld. In andere gemeenten wordt een vuilniszak gebruikt om afval in op tehalen. Karton en papier kan vaak worden weggebracht naar basisscholen. In sommige gemeenten wordt het oud papier opgehaald door verenigingen. Glas kan in glasbakken (glasbollen ) worden gegooid. In sommige gemeenten worden speciale bakken voor blik, plastic, kunststof flessen en textiel geplaatst. Papier Papier wordt vrijwel altijd van hout gemaakt. Hiervoor wordt 10 procent van de houtproductie op de wereld gebruikt. Oud papier is zeer geschikt als grondstof voor nieuw papier. In de verpakkingen Convenant II wordt gesteld dat in % van het oud papier gerecycled moet worden. In vele gemeenten wordt het klein chemisch afval (kca) apart ingezameld. Klein chemisch afval is al het chemisch afval dat door huishoudens wordt geleverd. Een depot waar je het klein chemisch afval kunt afgeven is in de meeste gemeenten aanwezig. In sommige gemeenten wordt het opgehaald. Het wordt dan opgehaald met een chemokar. Een milieubox hebben de mensen dan vaak thuis waarin ze dit afval kunnen bewaren. Veel klein chemisch afval kun je ook inleveren bij de bedrijven waar je de producten hebt gekocht. Medicijnen bij apotheken, batterijen en fotochemicaliën bij fotozaken en afgewerkte olie bij garages zijn daar voorbeelden van. Veel afval producten kunnen door gescheiden inzameling op een milieuvriendelijke manier worden verwerkt. De verwijdering van huishoudelijk afval is als volgt opgebouwd: Afvalverwerking Er zijn vier methoden van afvalverwerking: recycling, composteren, storten en verbranden. Over deze methoden gaan we dit hoofdstuk hebben. Recycling Afvalproducten worden bij recycling gebruikt als grondstoffen voor nieuwe producten. Van oud glas wordt nieuw glas gemaakt. Van oud papier wordt kringlooppapier gemaakt. Tegenwoordig word ook blik, plastic en andere kunststoffen voor een groot deel gerecycled. In recycling zit het Engelse woord cycle, dat o.a. kringloop betekent. Een kringloop van stoffen doordat uit afval grondstoffen worden gewonnen. Producten worden van deze grondstoffen gemaakt. Er hoeven door recycling minder grondstoffen uit de natuur gehaald worden. Pagina 4 van 12

5 Hoofdzakelijk word het nieuwe papier van hout gemaakt. Er hoeven minder bomen gekapt te worden door recycling van oud papier en karton. Composteren Composteren is een andere milieuvriendelijke methode van afvalverwerking van GFT-afval. De VAM verwerkt het GFT-afval van veel Nederlandse gemeenten. Vuilafvoer Maatschappij betekent VAM. Het GFT-afval wordt bij de VAM op grote hopen gegooid. Om de week wordt zo n hoop omgekeerd. Reducenten zitten in het GFT-afval die het afval afbreken. De VAM stopt het composteren voordat de reducenten het afval volledig heffen afgebroken. Er ontstaat een soort mest. In die mest zit veel voedingstoffen voor planten. Deze mest wordt compost genoemd. Deze kompost (zie plaatje hiernaast) verkoopt de VAM. Als mest wordt deze compost gebruikt in de tuin. Planten nemen deze compost dan op. Stoffen uit het GFT-afval komen dan weer bij planten terecht. Deze stoffen maken een kringloop. Wat behoort wel tot 'groente-, fruit- en tuinafval'? bladeren bloemen botjes doppen van pinda's/noten eierschalen etensresten fruit gras groenteresten kamerplanten kattenbakkorrels met milieukeur koffiedik/filters mest van huisdieren plantenmateriaal uit de tuin schillen snoeiafval stro theebladeren/zakjes vlees- en visresten In de zomermaanden kan de G.F.T.-container stankoverlast veroorzaken, vooral met warm weer. Hieronder vindt u enkele tips waarmee u dit probleem zoveel mogelijk kunt beperken. * Leg onder in de bak een krant of gebruik een speciale papieren zak * Leg eerst een laagje grof droog G.F.T.-afval onderin de container (bijv. takjes) * Laat G.F.T.-afval eerst uitlekken voordat u het in de container doet * Houd G.F.T.-afval luchtig (dus niet aanstampen) * Plaats de container in de schaduw * Wikkel vlees- en visresten in een krant of geef deze resten mee in de container die het eerst wordt Pagina 5 van 12

6 opgehaald * Maak de container regelmatig schoon met groene zeep * Zorg dat de G.F.T.-container leeg is wanneer je met vakantie gaat Storten De helft van het afval wordt op een vuilnisbelt gestort. De gemakkelijkste en goedkoopste methode van afvalverwerking is storten. Verschillende nadelen heeft echter storten. Het kan erg stinken en er leeft vaak veel ongedierte op een vuilnisbelt. Vroeger werden de vuilnisbelten niet gecontroleerd of dat het afval giftige stoffen bevatte. In het verleden zijn daardoor giftige stoffen in de bodem onder vuilnisbelten gekomen. Zo ontstond bodemvervuiling. In het grondwater kunnen deze giftige stoffen komen. Tegenwoordig wordt het afval van fabrieken en bedrijven gecontroleerd.het huisvuil wordt vaak niet gecontroleerd. Op de vuilnisbelt kan dus gewoon klein chemisch afval terechtkomen. Verbranden 1. Met grijper wordt het afval op een lopende band gebracht. 2. Met een magneet worden metalen uit het afval gehaald. 3. In de oven wordt het afval verbrand. 4. De rook wordt gefilterd en verdwijnt daarna door de schoorsteen. 5. De as wordt afgevoerd. De temperatuur in grote verbrandingsovens is ºC. Er komt bij het verbranden warmte vrij. De rook die bij het verbranden vrij komt bevat schadelijke stoffen. Men plaatst daarom ook rook filters. Deze filters halen een groot deel van de schadelijke stoffen uit de rook. Maar niet alles gaat weg, er blijven nog wat schadelijke stoffen in de rook. Hierdoor treedt luchtvervuiling op. Nog een nadeel aan het verbranden is dat er as overblijft. Het as bevat veel schadelijke stoffen. Wat kun je zelf doen? Er zijn drie oorzaken dat er meer afval komt. Hier staan die onderzaken: - De groei van de bevolking. - Groei van de welvaart. - Wegwerpartikelen. Nederland heeft nu veel meerinwoners dan aan het begin van deze eeuw. Al deze inwoners produceren afval. De mensen in Nederland hebben het steeds beter gekregen. Meer geld verdienen de volwassen en daardoor krijgen de kinderen ook meer geld. Er worden daardoor meer dingen gekocht. Wegwerpartikelen zijn dat ze maar één keer worden gebruikt. Mensen vinden dat makkelijker omdat ze het niet hoeven schoon te maken. En daardoor komt er weer meer onnodig veel afval. Veel wegwerpartikelen zijn van plastic. En plastic maakt geen deel uit van de kringloop van stoffen. De grondstoffen raken sneller op door het gebruik van wegwerpartikelen. Hergebruik Mensen gooien door de welvaart vaak dingen weg die nog bruikbaar zijn. Hier zijn daar een paar voorbeelden van: kleding, wasmachines, tv-toestellen en meubilair. Het opnieuw gebruiken van Pagina 6 van 12

7 afgedankte producten heet hergebruik. Er komt minder afval door hergebruik en het spaart grondstoffen. Als je veel hergebruikt is het beter voor het milieu en klimaat! Recycling van blik Wie zijn blikje in de vuilnisbak gooit, doet al aan blikrecycling. Want blikverpakkingen worden met magneten uit het afval gehaald, en weer verwerkt tot nieuwe metalen producten. Zo blijft blik in de kringloop. Zure regen Zure regen is regen met een Ph-waarde van 4, wat vergeleken met de normale regen erg laag ligt omdat die namelijk tussen de 6-7 zit. Ph-waarde is de zuurtegraad van het water, hoe lager de Ph-waarde hoe zuurder het is. Oorzaken Als afvalgassen lang in de lucht blijven hangen heb je een grote kans dat het samen met een andere stof, namelijk met waterdamp, zure regen wordt. Energiecentrales zijn de ergste boosdoeners als het gaat om afvalgassen die tot zure regen kunnen leiden. Dit komt omdat er bij de verbranding van fosiele brandstoffen (zoals steenkool en aardolie) zwaveldioxide ontstaat. Maar ook de gewone mensen zijn hier mede schuldig aan omdat iedereen zijn woning verwarmt en een auto heeft. De zwaveldioxide komt op een gegeven moment hoog in de lucht terecht en vermengd zich daar met waterdamp dat zich daar hoog in de lucht bevind. Er wordt daar dan zwavelzuur gevormd die bij regen, sneeuw, hagel en bij mist op de aarde neervalt. Veel landen hebben nu wetten ingevoerd die ervoor moeten zorgen dat steeds minder afvalstoffen in de lucht terecht komen. Die wetten moeten er namelijk voor zorgen dat de rook van de energiecentrales schoongemaakt worden voordat het in de lucht terecht komt Veel landen hebben nu wetten ingevoerd die ervoor moeten zorgen dat steeds minder afvalstoffen in de lucht terecht komen. Die wetten moeten er namelijk voor zorgen dat de rook van de energiecentrales schoongemaakt worden voordat het in de lucht terecht komt en dat de auto-uitlaatgassen schoongemaakt worden met een bepaald hulpstuk dat zich bevind in de uitlaat. Dat hulpstuk heet een driewegkatalysator en die zorgt ervoor dat 90% van alle schadelijke stoffen uit de uitlaatgassen wordt gehaald. Gevolgen. Na het broeikaseffect is de zure regen het ergste probleem wat het milieu aantast. Het maakt namelijk erg veel kapot, denk hierbij bijvoorbeeld maar aan bomen die naar een regenval van zure regen hun bladeren verliezen en bovendien worden de bomen erg dun, sommige gaan hier zelfs aan dood. Ook kan de zure regen gebouwen erg aantasten. Denk bijvoorbeeld maar aan oude gebouwen die niet meer hervangen kunnen worden omdat ze al eeuwen oud zijn. Zure regen tast dan ook alleen die hele Pagina 7 van 12

8 oude gebouwen aan omdat er in die kunstwerken kalk zit die niet tegen zure regen kan. Tegenwoordig word kalk niet meer gebruikt bij het bouwen van huizen en gebouwen. Het allerergste is nog steeds wat de zure regen doet met de hectaren bos, als je alleen nog maar in Centraal-Europa Dan zijn er al duizenden hectaren doodziek en in Noord-Europa zijn er duizenden meren waren de vissen niet meer in leven kunnen blijven maar in West-Europa verdwijnen dan weer planten- en dierensoorten op plaatsen waar het erg kalkarm is. Hoe werkt het broeikaseffect? Het klimaat op aarde wordt voor een groot deel door de dampkring bepaald. De dampkring is de luchtlaag om de aarde. De dampkring bestaat uit een mengsel van verschillende gassen, die het zonlicht doorlaten naar de aarde. Door het zonlicht wordt de aarde verwarmd. De aarde straalt de warmte ook weer uit. Door een aantal gassen in de dampkring wordt deze warmte-uitstraling tegen gehouden. Dit voorkomt dat de aarde te veel warmte verliest. Zonder deze gassen in de dampkring zou de temperatuur van het aardoppervlak ongeveer 30 graden Celsius lager zijn. De werking van de gassen in de dampkring is te vergelijken met een broeikas. Een (broei)kas houdt de warmte die binnenkomt ook vast. De gassen in de dampkring die het broeikaseffect veroorzaken worden ook wel broeikasgassen genoemd. Het klimaat verandert de laatste jaren in een groeiend tempo. Klimatologen zijn het al sinds de jaren zeventig er over eens dat de toenemende hoeveelheid koolstofdioxide zal leiden tot een temperatuurstijging op aarde. Door de revolutie in de computertechnologie konden klimatologen veel beter de klimaatverandering beoordelen. Bovendien zijn er ook betere weersvoorspellingen mogelijk. Het broeikaseffect is er van nature al: de zon schijnt op de aarde, die neemt een gedeelte van die straling op en kaatst een gedeelte terug. Uiteindelijk blijft er een gedeelte hangen in de onderste laag van de atmosfeer. Zonder dit effect zou het ongeveer 20 graden onder nul op aarde zijn, en kunnen wij niet overleven. Door het verbranden van fossiele brandstoffen zoals aardolie, aardgas en steenkool neemt de hoeveelheid koolstofdioxide ook toe. Dit wordt door menselijk handelen veroorzaakt. Hierdoor is de concentratie koolstofdioxide ca. 25% hoger dan in Ook methaan is een broeikasgas dat vooral in de landbouw wordt geproduceerd. Dit gas wordt afgegeven door kunstmest, vee en rijstvelden. Industrielanden zoals de VS leveren de meeste broeikasgassen. Zij produceren 10 keer zoveel koolstofdioxide dan bijvoorbeeld Frankrijk, en 100 keer zoveel dan Bangladesh. Als men in dit tempo blijft produceren dan zal het koolstofdioxide gehalte twee keer zo hoog zijn dan in Waardoor ontstaat het versterkte broeikaseffect? Mensen gaan steeds meer broeikasgassen aan de dampkring afgeven. Hierdoor houdt de dampkring meer warmte vast en stijgt de temperatuur op aarde. Het versterkte broeikaseffect wordt ook wel broeikasgevaar genoemd. De belangrijkste broeikasgassen zijn waterdamp en koolstofdioxide. Vooral door de toename van koolstofdioxide in de dampkring wordt het broeikaseffect versterkt. Koolstofdioxide komt steeds meer in de lucht doordat mensen steeds meer energie gaan gebruiken. De industrie en het verkeer zijn sterk toegenomen. In de landbouw worden veel machines gebruikt. De Pagina 8 van 12

9 glastuinbouw gebruikt veel energie voor verwarming en voor verlichting. Door huishoudens wordt ook veel energie gebruikt. Om aan deze energie te komen verbranden we steenkool, aardolie, benzine en aardgas. Bij die verbranding ontstaat koolstofdioxide. Ontbossing draagt ook bij aan de toename van koolstofdioxide in de lucht. Planten en bomen hebben koolstofdioxide nodig voor fotosynthese. Deze koolstofdioxide halen ze uit de lucht.. Bij ontbossing worden ook vaak bossen platgebrand. Hierbij komt er heel veel koolstofdioxide in de lucht. Ook de intensieve veehouderij zorgt voor versterking van het broeikaseffect. Uit de mest komt een gas vrij dat in de dampkring werkt als broeikasgas. Koolstofdioxide komt vrij als je olie, kolen of gas verbrandt. Dat zijn fossiele brandstoffen. Mensen gaan steeds meer fossiele brandstoffen verbranden. Eigenlijk is dat al zo sinds de Industriële Revolutie. Elektriciteitscentrales verbranden fossiele brandstoffen om stroom te produceren. Fabrieken draaien op olie, kolen of gas. Net zoals auto s en vliegtuigen. Zo komt er steeds meer CO2 terecht in de dampkring. En daar draagt het bij aan de opwarming van de aarde. Koolstofdioxide komt ook vrij door ontbossing. Bossen nemen CO2 op. Maar als ze worden gekapt, stoten ze die ook weer uit. In Indonesië woedden hele felle bosbranden in 1997 en Dat voegde net zoveel CO2 toe aan de dampkring, als alle olie, kolen en gas die per jaar worden verstookt in Europa. Hoeveel koolstofdioxide kunnen we nog uitstoten voordat het klimaat gevaarlijk verandert? Greenpeace berekende dit koolstofbudget. Koolstofbudget Ons koolstofbudget is 255 miljard ton. Dat lijkt meer dan het is. De wereldwijde uitstoot van koolstofdioxide is nu zeven miljard ton per jaar. In dat tempo kunnen we nog dertig tot veertig jaar doorgaan. Dan is het budget op en de grens van gevaarlijke klimaatsverandering bereikt. De consequenties voor de winning van olie, kolen en gas zijn groot. Het betekent immers dat we direct kunnen stoppen met het zoeken van nieuwe olie- en gasvoorraden. Het koolstofbudget is niet toereikend om alle tot nu toe aangetoonde voorraden te verbranden. Het budget van 255 miljard ton geldt alleen als de ontbossing stopt. Als die doorgaat, komt er meer koolstofdioxide in de atmosfeer terecht. Dan is het koolstofbudget een stuk kleiner en kunnen we ons nog minder verbranding van olie, kolen en gas permitteren. Wat zijn de gevolgen van het versterkte broeikaseffect? Over de precieze gevolgen van de versterking van het broeikaseffect is nog niet alles bekend. Wel is duidelijk dat er een klimaatsverandering kan optreden. Wat zijn de gevolgen van klimaatsverandering? De gevolgen van klimaatsverandering zijn behoorlijk groot. Hieronder kun je zien wat de gevolgen van klimaatsverandering zijn. Overstromingen: Water zet uit bij verwarming. Daardoor stijgt de zeespiegel en zullen laaggelegen gebieden overstromen. Vooral ontwikkelingslanden zoals Bangladesh zullen in grote problemen komen. Daar is geen geld om dijken te bouwen. Regen: De dampkring wordt warmer en daardoor bevat hij meer waterdamp. Hierdoor komen er meer en hardere regenbuien. Hierdoor komt er nog meer kans op overstroming. Pagina 9 van 12

10 Stormen Er komen meer en hevigere orkanen en cyclonen voor. Droogte Op veel plaatsen in de wereld worden droogte records gebroken. Hierdoor worden woestijnen groter. Biologen denken dat er meer insectenplagen en ziekten zullen komen, omdat larven de zomers nu gemakkelijker overleven. De kans op bosbranden wordt ook steeds groter. IJskappen IJskappen worden dunner en gletsjers trekken zich terug. De sneeuw die altijd in de toendra s ligt smelt langzaam. Verbleekt koraal Koraalriffen zijn prachtig om te zien. Dat komt door de kleurige koraaldiertjes. Als de temperatuur van het zeewater stijgt, sterft het koraal. De koraalriffen worden. Voedsel Volgens sommige wetenschappers zal de voedselvoorziening in gevaar komen, doordat de landbouw in sommige gebieden onmogelijk wordt. Volgens anderen kan het versterkte broeikaseffect een gunstige invloed hebben op de landbouw. Een hogere temperatuur heeft een gunstige invloed op de groei van gewassen. Bovendien zouden delen van de aarde die nu te koud zijn voor landbouw door de hogere temperatuur wel geschikt kunnen worden voor landbouw. Wat kunnen wij doen tegen het versterken van het broeikaseffect? Oplossingen: Reject Negative Energy, Choose Positive Energy! Nu wordt er energie gehaald uit olie, kolen, gas en kernenergie. Er bestaan al heel lang andere manieren om energie op te wekken. Olie, kolen en gas zijn fossiele brandstoffen. Vanwege het versterkte broeikaseffect moeten er veel en veel minder fossiele brandstoffen worden gebruikt voor het opwekken van energie. Sommige mensen zien kernenergie als oplossing voor het klimaatprobleem, omdat een kerncentrale geen CO2 (koolstofdioxide) uitstoot. Kernenergie is toch geen oplossing voor het klimaatprobleem, nu heb je misschien geen last meer van klimaatsverandering, maar nu hou je wel levensgevaarlijk radioactief afval over. In beide gevallen krijgen de volgende generaties met negatieve gevolgen van onze energiebehoefte te maken. De echte oplossing is het gebruiken van de wind, de zon en waterkracht. Het is ook belangrijk dat we bezuinigen: zuiniger omgaan met brandstoffen. Groene stroom Er komen de laatste tijd wel veel reclames voor groene stroom op de radio en op tv, maar de stroom uit de Pagina 10 van 12

11 stopcontacten in Nederland is de laatste jaren alleen maar vuiler geworden. Energiebedrijven kopen steeds meer goedkope stroom uit het buitenland die voor een groot deel is opgewekt met kernenergie en bruinkool. Energie bedrijven steken daardoor veel minder geld in groene stroom. Consumenten kunnen de toename van vuile stroom tegengaan. Sinds 1 juli 2001 is de markt voor groene energie geliberaliseerd. Dat wil zeggen dat consumenten sinds 1 juli 2001 groene stroom kunnen kopen bij het energiebedrijf naar hun keuze. Als je overstapt op groene stroom laat je duidelijk zien dat je TEGEN vuile energie uit het buitenland bent. En laat je duidelijk zien dat je VOOR groene energie bent. Hoe meer mensen overstappen op groene stroom, hoe duidelijker we laten zien dat we vóór groene energie zijn en tegen vuile stroom van kerncentrales en zo. Overschakeling naar groene stroom is nodig als we klimaatsverandering echt tegen willen gaan. Maatregelen van de overheid De overheid heeft een aantal maatregelen genomen om de afgifte van koolstofdioxide en andere afvalgassen te beperken. De belangrijkste maatregel is beperken van het energiegebruik. De industrie en de elektriciteitscentrales moeten zuiniger omgaan met energie. Bovendien moeten de rookgassen worden gezuiverd, zodat er minder afvalgassen in de lucht komen. Verder stimuleert de overheid de ontwikkeling van alternatieve energiebronnen zoals zonne-energie en windenergie. Deze energiebronnen zijn veilig voor het milieu en raken nooit op. De overheid wil dat minder mensen de auto gaan pakken en dat er meer mensen gebruik gaan maken van het openbaarvervoer. Verder moet sinds een aantal jaren alle nieuwe auto s voorzien zijn van een katalysator. Door de katalysator worden de uitlaatgassen van een auto gereinigd. Daarnaast ontwikkelt de auto-industrie auto s die steeds minder energie gebruiken. We zeggen dat auto s zuiniger gaan rijden. Ook heeft de overheid maatregelen genomen om het mestoverschot te verminderen. Er mogen bijvoorbeeld geen bedrijven voor intensieve veeteelt bijkomen. Bestaande bedrijven mogen alleen uitbreiden als een andere veehouder stopt of zijn veestapel inkrimpt. Door deze maatregel is de Nederlandse veestapel de laatste tien jaar vrijwel gelijk gebleven. Het aantal varkens is door de varkenspest zelfs iets afgenomen. Verder bevordert de overheid de ontwikkeling van nieuwe technieken om mest te verwerken. Bijvoorbeeld om uit mest gas (biogas) te halen of om mest te verwerken tot mestkorrels. Door voorlichting te geven wil de overheid zorgen dat wij allemaal zuiniger omgaan met energie. Per slot van rekening komt 26% van het energieverbruik in Nederland voor rekening van woningen en huishoudens. En ook aan de rest van het energieverbruik dragen wij een steentje bij, bijvoorbeeld doordat we aan het verkeer deelnemen. Voor milieu organisaties gaan de maatregelen van de overheid niet ver genoeg. Zij voeren vaak actie om nog een stapje verder te gaan. Veel milieuorganisaties hebben een jeugdafdeling. Door daarvan lid te worden kun je zelf actief meewerken aan een beter milieu. Hieronder is iets geschreven over de dingen die de milieuorganisatie Greenpeace wil en doet. Wat kunnen wij zelf doen? Er zijn verschillende manieren waarop wij een steentje bij kunnen dragen aan het voorkomen van klimaatsverandering en uitputting van fossiele brandstoffen. Pagina 11 van 12

12 Tips 1. Wees zuinig met energie. Hoe kunnen wij energie besparen? In plaatje 12 is het huishoudelijk energieverbruik weergegeven. Een gedeelte van dit energieverbruik is direct merkbaar. We kopen gas, elektriciteit en benzine. Dit is ongeveer de helft van alle huishoudelijke energie. De andere helft van het energieverbruik gaat zitten in de productie en transport van alle producten en apparaten. Dit deel van het energieverbruik merken we zelf niet, maar we kunnen toch wel meehelpen om dit energieverbruik te beperken. Bijvoorbeeld door groenten van de open grond te nemen in plaats van kasgroenten. 2. Koop zelf zonnepanelen. Dat betekent twintig jaar schone stroom en minder CO2-uitstoot. Een nadeel hiervan is dat het wel heel duur is. In al die twintig jaar dat die zonnepanelen meegaan krijg je het geld dat je anders bij een elektriciteitsbedrijf betaald er niet uit. Het is dus duurder als je zonnepanelen koopt. 3. Stap (zonder extra kosten) over op groene stroom. Eerst was groene stroom nog duurder dan vuile stroom, maar nu is groene stroom even duur als vuile stroom. Dus zullen er nu wel meer mensen overstappen op Groene stroom. Als gevolg van de zeespiegelstijging moeten we de dijken en duinen versterken, anders zou een heel groot gedeelte van Nederland onder water komen te staan. Deze situatie moeten we dus vermijden door voorzorgsmaatregelen te nemen. Logisch is dat we minder schadelijke gassen moeten uitstoten maar dat heeft ook weer gevolgen voor de economie. Veel landen willen hun industrie verder uitbreiden. Industrielanden stoten meer uit dan andere landen. Deze landen hebben een grote verantwoordelijkheid. In het VN-klimaatverdrag (1992) hebben industrielanden de verplichting om de uitstoot van koolstofdioxide terug te dringen, terwijl dit niet geldt voor de arme landen. Eens in de zoveel tijd komen alle landen van de wereld bijeen op de klimaatconferentie. Daar bespreken ze de situatie en proberen maatregelen te nemen. Tot nu toe hebben die klimaatconferenties weinig succes opgeleverd. Het is dus hard nodig dat er iets gebeurt. Als burger kan je ook helpen klimaatverandering tegen te gaan door minder auto te rijden en apparaten te recyclen. Het is dus erg belangrijk dat iedereen een steentje bedraagt om grote rampen door klimaatverandering te voorkomen. Mijn mening/conclusie Het is duidelijk waar de oorzaken van het klimaatprobleem liggen: bij de industrie, uitstoot van koolstofdioxide door gemotoriseerde voertuigen en het kappen en verbranden van bossen. Er worden steeds meer broeikasgassen geproduceerd en er worden er steeds minder opgenomen. Vervolgens is dat in Nederland merkbaar door zeespiegelstijging en stijging van temperatuur. Als de zeespiegel nog verder stijgt, dreigt Nederland te overstromen. We merken het ook aan de temperatuur: warmere zomers en zachtere winters. Pagina 12 van 12