Consultatie Demonstratie Energie- Innovatie Rianne Post Paul Claassens
|
|
- Bernard van der Woude
- 5 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Consultatie Demonstratie Energie- Innovatie 2019 Rianne Post Paul Claassens
2 Programma 10:00 uur Inleiding - door Ministerie van Economische Zaken en Klimaat 10:15 uur Inrichting DEI 2019 en thema s flexibiliteit & ruimte door RVO 11:00 uur Korte pauze 11:15 uur Discussie en vragen 11:45 uur Afsluiting en netwerklunch 13:00 uur Einde Demonstratie Energie-Innovatie december 2018
3 Achtergrond DEI Komt voort uit Energieakkoord Bedoelt om Nederlandse demonstratieprojecten op het gebied van energieopwekking en energiebesparing in etalage te zetten. Circa 35 miljoen per jaar Demonstratie Energie-Innovatie december 2018
4 Klimaatenvelopmiddelen Klimaatenvelop 2019 voor pilots en demo s (in Meuro) Industrie Mobiliteit Landbouw en Landgebruik Elektriciteit Gebouwde omgeving Monitoring, borging en communicatie Verdeling 2020 en verder volgt uit klimaatakkoord Voor vandaag focus op thema s Systeemintegratie & Ruimte Demonstratie Energie-Innovatie december 2019
5 Disclaimer Het gaat om voorgestelde aanpassingen in de DEI waarop we uw feedback vragen. De Minister moet nog goedkeuring geven. Publicatie in de Staatscourant is leidend bij het doen van een subsidieaanvraag. Demonstratie Energie-Innovatie december 2019
6 Beoogde aanpassingen DEI Demonstratie Energie-Innovatie december 2018
7 Klimaatenvelopmiddelen & DEI Systeemintegratie Opslag & Conversie 35 miljoen euro Ruimtelijke inpassing 10 miljoen euro 5 december 2018 Daarnaast worden thema s CO 2 reductie industrie en gebouwde omgeving toegevoegd Demonstratie Energie-Innovatie
8 Doelstelling en Verbreding Doelstelling wordt gericht op CO 2 -reductie Pilots en demo Demonstratie Energie-Innovatie december 2018
9 Demonstratie Energie Innovatie Consultatiebijeenkomst 5 december 2018 Angela Juliaans
10 Marktontwikkeling Positionering Fiscaal: WBSO, RDA, innovatiebox SDE+ SBIR DEI VFF Hernieuwbare Topsector energie regelingen Energie I-krediet MIT Fiscaal: EIA NWOregelingen PPS Toeslag, ECN/TNO BBMKB, GO, groeifaciliteit, DVI Discovery Development Demonstration Deployment (TRL 1-3) (TRL 4-6) (TRL 7-8) (TRL 9)
11 Nieuw in 2019 Doelstelling: van energie naar CO 2 -reductie in 2030 Pilots voor alle sectoren (nu alleen industrie en biobrandstoffen) CO 2 -reductie industrie, CCUS, recycling, aardgasloze woningen, flexibilisering elektriciteitssysteem, en ruimtelijke inpassing van grootschalig opgewekte hernieuwbare energie via de DEI, elk met eigen budget 1 loket Bij demo s: nieuw voor NL betekent max. 3 soortgelijke demo s Van 2 tenders per jaar naar beoordeling op volgorde van binnenkomst
12 Doel Was: Etalage van energie-innovaties Demo van technieken ontwikkeld door NL bedrijven Exportpotentieel belangrijk Wordt: Bijdragen aan kosteneffectieve CO 2 -reductie in 2030 Inclusief flexibilisering elektriciteitssysteem en optimale benutting energielandschap.
13 Soort projecten Pilotprojecten - O&O: experimentele ontwikkeling - Testen van innovatieve CO 2 -reducerende maatregelen in omgevingen die representatief zijn voor het functioneren onder reële omstandigheden - Ontwikkelaar vaak in de lead - Internationale stand van onderzoek en techniek is de maatstaf Demonstratieprojecten - Investeringssubsidie (materiële activa) - Demonstratie van nieuwe technologie of nieuwe toepassing in de praktijk (door een eindgebruiker) - Permanente installatie
14 Soort projecten: thema s Thema CO2-reductie industrie (o.a recycling, CCUS, infrastructuur) Aardgasloze woningen, wijken en gebouwen waarvan voor maatschappelijk vastgoed Flexibilisering elektriciteitssysteem (o.a. waterstof in de industrie) Ruimtelijke inpassing Energie-innovatie Budget in 2019 ( circa) 30 mln 11 mln 4 mln 33 mln 10 mln 34 mln Geoormerkte budgetten per thema
15 Wat past niet? Demonstratieprojecten op het gebied van: Biobrandstoffen CCUS (Carbon capoture, utilisation and storage) Blauwe waterstof het ontwerp en de vervaardiging van milieuvriendelijke producten, machines of vervoermiddelen Aardgasloze woningen, wijken en gebouwen Pilotprojecten mogen wel.
16 Soort projecten: Flexibilisering elektriciteitssysteem Vermogen om real-time te reageren op en balanceren van - vraag en aanbod Experimenteren met oplossingen voor flexproblemen vanaf 2030 Stimulering (grootschalige) opslag en conversie - Groene waterstof - Andere vormen van opslag en conversie: batterijen, power-to-x (ammoniak, mierenzuur, methanol of andere chemische componenten) Stimulering flexibele vraag (demand side respons)* Stimulering CO 2 -vrij regelvermogen* Flexibiliteit energie-infrastructuur (transport- en distributienetten) * Voor zover het gaat om (combi met) materiële vaste activa
17 Soort projecten: Ruimtelijke inpassing Focus op grootschalig opgewekte elektriciteit (> 0,5 MW) 4 aandachtsgebieden: - Zon en wind op land (niet GO) - Zon en wind binnen verkeersinfrastructuur (incl. spoorwegen) en water (niet de zee) - Zon en wind op zee - PV in de gebouwde omgeving
18 Ruimte: zon en wind op land (niet GO) Landschappelijke inpassing (cultuurhistorische landschapselementen) Meervoudig gebruik van ruimte Verlaging maatschappelijke kosten voor de netaansluiting Aanvullend in projecten bijv.: Acceptatie van omwonenden, nieuwe manieren van betrekken Alternatieve financieringsconstructies Milieuaspecten - biodiversiteit, bodemkwaliteit, geluid
19 Ruimte: zon en wind in verkeersinfrastructuur Verkeersinfrastructurele werken en binnenwateren Landschappelijke inpassing Op vernieuwende wijze aansluiten op bestaande cultuurhistorische landschapselementen en bestaande functies van een locatie Aanvullend in projecten bijv: Versterking maatschappelijk draagvlak, betrokkenheid omwonenden Veiligheid, bereikbaarheid, onderhoud Eigendomsverhoudingen
20 Ruimte: zon en wind op zee Oplossingen die nadelige ruimtelijke gevolgen beperken - Meervoudig ruimtegebruik - Voorbeelden hiervan zijn visserij, sea farming (kweek van schelpdieren, vis, zeewier, algen), toerisme, olie & gas en scheepvaart Oplossingen voor nadelige ecologische effecten direct gerelateerd aan bouw en exploitatie van parken - Effecten op bijv. vleermuizen, vogels en zeezoogdieren - Voorbeelden: vogel- of vleermuis afschrikkingssystemen; fundatiemethoden (inclusief de scour protection) die de biodiversiteit verbeteren
21 Ruimte: PV in de gebouwde omgeving Zonneladder Versnelling van grootschalige PV-projecten d.m.v. projectmatige aanpak Bestaande bouw Voorbeelden zijn: - Aanak in serie / grote herhaalbaarheid - Lichtgewicht daksystemen - Prefab dakelementen met geïntegreerde PV voor renovatie Kern: technologie die door kleur, vorm, gewicht of functie esthetisch naadloos geïntegreerd kan worden in de bestaande bouw.
22 Kenmerken (1) Aanvrager: - Onderneming alleen of samenwerkingsverband met minimaal 1 ondernemer - Geen subsidie voor provincie, gemeente of Rijksoverheid - BES-eilanden toegestaan - Bij demoprojecten liggen financieel voordeel en milieuvoordeel bij de aanvrager Experimentele ontwikkeling (EO) en demonstratie; focus op TRL 6-8 Subsidie: - Pilot: 25% - Demonstratie: verschilt per soort investering; meestal subsidie voor de extra kosten ten opzichte van het gangbare, minder milieuvriendelijke alternatief
23 Kenmerken (2) Opslag MKB: 10% punten midden bedrijf 20% punten klein bedrijf Onderzoeksorganisaties: 80% subsidie voor EO Maximale subsidie: 6 mln per project; voor flexibilisering: 15 mln Indieningstermijn sluit als het budget op is of op de sluitingsdatum
24 Subsidie% voor demo Recycling en hergebruik: 35% Energie-infrastructuur: 50%, (max. verschil subsidiabele kosten en exploitatiewinst) Milieubescherming: 40% Energie-efficiëntie: 30% Hernieuwbare energie: 30-45% Plus de eerder genoemde MKB-opslagen.
25 Looptijd en voorschotten Voorwaarde klimaatenvelop: kasuitgaven in 2019 Lukt met de bevoorschottingsregels (Kaderbesluit) in 2 gevallen: 1. looptijd project maximaal één jaar en de gevraagde subsidie voor alle deelnemers < ; - Er wordt 90% van het verleende subsidiebedrag als voorschot betaald binnen twee weken na verlening (startdatum niet relevant). 2. het project eindigt op voor de overige projecten,. - Als de subsidie voor een deelnemer meer dan is, wordt die deelnemer bevoorschot per kwartaal. Het laatste voorschot wordt dan betaald in het vierde kwartaal van Uitzondering: energie-innovatie (geen klimaatenvelop): max. 4 jaar; gelijk bedrag/kwartaal of voorschot per kwartaal op basis van mijlpalen
26 Beoordelingscriteria: algemeen Aanvraag is op tijd ingediend en compleet (na uur of later); Starten na indiening van de subsidieaanvraag; Voldoende bijdrage aan de doelstelling van de subsidie; Aannemelijk dat het project binnen de looptijd wordt voltooid; Voldoende vertrouwen dat de betrokkenen het project kunnen financieren; Voldoende vertrouwen dat de betrokkenen de capaciteiten hebben om het project uit te voeren; Voldoende vertrouwen in de technische of economische haalbaarheid van het project.
27 Beoordelingscriteria: specifiek (1) Voldoende bijdrage aan verduurzaming in 2030 (CO 2 -reductie, flexibilisering, optimale benutting energielandschap) Kwaliteit van het project is voldoende (aanpak en methodiek, de omgang met risico s, de uitvoerbaarheid, de deelnemende partijen en de mate waarin de beschikbare middelen effectief en efficiënt worden ingezet); Slaagkans van de innovatie in de markt en maatschappij - Businesscase producent en eindgebruiker - Niet-technologische aspecten - Opschaling of herhaling binnen 5 jaar - Vervolgstappen tot verdere implementatie Project is niet groter dan nodig om de werking van de techniek aan te tonen
28 Beoordelingscriteria: specifiek (2) Innovatie is voldoende nieuw - Pilot: internationale stand der techniek; toegevoegde waarde? - Demonstratie: max. twee andere soortgelijke projecten gesubsidieerd; aannemelijk maken waarom vervolgdemo; exploitatieberekening Demonstratieproject CO 2 -reductie industrie: CO 2 -reductie kost max. 40 subsidie per 1000 kg CO 2 - CO 2 reductie in eerste 5 jaar - Ten opzichte van het meest milieuvriendelijke alternatief Pilotproject CO 2 -reductie industrie: aannemelijk dat subsidiabele kosten voor 2025 dalen tot onder 100 per 1000 kg CO 2 Hergebruik van CO 2 : subsidie is nodig voor de businesscase (kosten en baten)
29 Verleningsproces Beoordeling op volgorde van binnenkomst Digitaal indienen via eloket Beoordeling door RVO, met advies van externe onafhankelijke experts (techniek, markt, kwaliteit) Positief eindoordeel subsidie Beslistermijn: 8 weken Aanvraag afgewezen: opnieuw indienen mag Budgetoverschrijding: loting
30 Aandachtspunten (1) Laat uw projectidee toetsen Aanvraag indienen alleen zinvol als de financiering rond is - per deelnemer (eigen aandeel = kosten subsidie) - onder voorbehoud van RVO-subsidie mag - stuur stukken ter onderbouwing mee Niet-technologische aspecten Technische haalbaarheid: - beschrijf werkingsprincipe goed - beschrijf eerder onderzoek en resultaten - evt. energie- en massabalans
31 Aandachtspunten (2) Economische haalbaarheid: - betrek partners in de keten, liefst als deelnemer; - beschrijf markt, maak een business plan en wees realistisch!!! Kwaliteit project: - Helder zijn over wat u gaat doen; - Toegevoegde waarde t.o.v. lopende projecten, stap die gezet wordt; - Vervolgstappen na het project: marktimplementatie, businesscase eindgebruiker; - Geen haalbaarheid, verkenningen, zoektocht. Onderzoeksorganisatie? Dan samenw.ovk vóór start project!!
32 Publicatie in de Staatscourant : 1 februari 2019 Een aanvraag indienen : vanaf 4 februari (eloket) Een aanvraag indienen voor aardgasloos : vanaf 1 april (eloket) Sluitingsdatum : 24 september uur Sluitingsdatum aardgasloos : 13 augustus uur Sluitingsdatum energie-innovatie : 31 december uur
33 Houd in de gaten
34 Programma 10:00 uur Inleiding - door Ministerie van Economische Zaken en Klimaat 10:15 uur Inrichting DEI 2019 en thema s flexibiliteit & ruimte door RVO 11:00 uur Korte pauze 11:15 uur Discussie en vragen 11:45 uur Afsluiting en netwerklunch 13:00 uur Einde Demonstratie Energie-Innovatie december 2018
35 Vragen Feedback
36 Stelling 1 Flexibilisering: ICT We beogen projecten te stimuleren waarbij met name geïnvesteerd wordt in assets en ICT een ondersteunende rol heeft. Is dat wat u betreft de goede insteek? Demonstratie Energie-Innovatie december 2018
37 Stelling 2: Ruimte Ruimtelijke inpassing van grootschalig opgewekte elektriciteit wordt gezien als knelpunt. Voorziet u op dit punt projecten? Demonstratie Energie-Innovatie december 2018
38 Stelling 3: opslag voor samenwerking Het is mogelijk om 10%. opslag voor ondernemers toe te kennen voor samenwerking met onderzoeksorganisatie. Is dit wat u betreft noodzakelijk/wenselijk? Demonstratie Energie-Innovatie december 2018
Subsidieregelingen voor energieinnovaties. infra. Nationaal consortium Zon op Infra 14 maart 2019 Bert Janson
Subsidieregelingen voor energieinnovaties Zon op infra Nationaal consortium Zon op Infra 14 maart 2019 Bert Janson inhoud Doel beschikbare subsidie regelingen Urban Energy regeling HER-regeling DEI+ Demonstratie
Nadere informatieSubsidieregeling Urban Energy. Voorlichtingsbijeenkomst UE 14 maart 2019 Marco Kolkman
Subsidieregeling Urban Energy Voorlichtingsbijeenkomst UE 14 maart 2019 Marco Kolkman Programma 9:30 Welkomstwoord en toelichting subsidieregeling Urban Energy 10:15 Toelichting programmalijnen 1 t/m 5
Nadere informatieJIP tender Maurits Clement. 9 april 2019
JIP tender 2019 Maurits Clement 9 april 2019 Marktontwikkeling Positionering Positionering Fiscaal: WBSO, RDA, innovatiebox SDE+ SBIR DEI Hernieuwbare Topsector energie regelingen Energie VFF I-krediet
Nadere informatieDEI Demonstratie E-Innovatie HE Hernieuwbare Energie
Energie-Innovatie Topsector Energie (TSE) regelingen 2017 DEI Demonstratie E-Innovatie HE Hernieuwbare Energie Paul Ramsak / Gerdi Breembroek RVO.nl Informatiemiddag Aardwarmte 12 april 2017 adele 2 Paul
Nadere informatieDEI Demonstratie E-Innovatie HE Hernieuwbare Energie
Energie-Innovatie Topsector Energie (TSE) regelingen 2016 DEI Demonstratie E-Innovatie HE Hernieuwbare Energie Paul Ramsak/ Gerdi Breembroek RVO.nl Informatiemiddag Geothermie 3 februari 2016 adele 2 Paul
Nadere informatieSubsidies. Energie en Industrie Maurits Clement
Subsidies Energie en Industrie 2016 Maurits Clement Regelingen in de Topsector Energie Topsector en TKI s bepalen prioriteiten en Bugetten RVO voert tenders uit om budgetten toe te kennen aan projecten
Nadere informatieTKI Gas. CCUS tender. Webinar 1 september 2017 Gerdi Breembroek / Marvin Deonisia
TKI Gas CCUS tender 2017 Webinar 1 september 2017 Gerdi Breembroek / Marvin Deonisia CCUS tender Carbon Capture, Utilisation and Storage Aanleiding: CCUS: kan 20% van de Nederlandse CO2- uitstootreductie
Nadere informatieTSE regelingen t.a.v. duurzame mobiliteit Simone te Buck
TSE regelingen t.a.v. duurzame mobiliteit 05 09 2017 Simone te Buck Positionering Fiscaal: WBSO, RDA, innovatiebox SDE+ SBIR DEI Marktontwikkeling NWOregelingen VFF Hernieuwbare Topsector energie regelingen
Nadere informatieBeleidsexperiment CO₂-reductie industrie
Subsidieregeling Beleidsexperiment CO₂-reductie industrie Webinar 30 April 2018 Maurits Clement, RVO.nl Interactief Webinar Welkom! Vragen via de Chat Polls 2 Test poll 3 U informeren over de regeling
Nadere informatieBob Meijer Lancering TKI Wind op Zee Tenders 2015 30 januari 2015
Bob Meijer Lancering TKI Wind op Zee Tenders 2015 30 januari 2015 2015 First come, first served Januari 2015 Subsidieregelingen TKI Wind op Zee 2015 onder voorbehoud de officiële regeling is leidend 2
Nadere informatieDEI+ innovaties aardgasvrij
DEI+ innovaties aardgasvrij Korte termijn innovaties aardgasloze wijken, woningen en gebouwen Daniël van Rijn, RVO Michiel van der Vight, TKI Urban Energy Drie regionale bijeenkomsten, Amsterdam, Zwolle
Nadere informatieRijksdienst voor Ondernemend Nederland Ministerie van Economische Zaken en Klimaat. Subsidieregelingen Topsector Energie
Rijksdienst voor Ondernemend Nederland Ministerie van Economische Zaken en Klimaat Subsidieregelingen Topsector Energie Martin Otten Energie Innovatie T: 088-042 3185 E: martin.otten@rvo.nl Agri & Food
Nadere informatieOndersteuning projecten duurzaam vervoer en DKTI-Transport. Erik van de Burgwal 5 september 2017
Ondersteuning projecten duurzaam vervoer en DKTI-Transport Erik van de Burgwal 5 september 2017 Ontwikkelfases en instrumenten subsidies leningen garanties en borgstellingen 1. subsidies 2. leningen 3.
Nadere informatieRVO.nl Erik van de Burgwal Johan van Zwet
RVO.nl Erik van de Burgwal Johan van Zwet Subsidielandschap Horizon 2020 TKI-toeslag INTERREG Eurostars MIT NWO-STW DKTI-Transport Innovatiekrediet VFF CEF Transport SDE+ Groen projecten SEED capital Groeifaciliteit
Nadere informatieRVO? uitvoeringsorganisatie van de Rijksoverheid. RVO voert namens de overheid beleid uit voor ondernemend Nederland. thema s:
RVO? uitvoeringsorganisatie van de Rijksoverheid RVO voert namens de overheid beleid uit voor ondernemend Nederland thema s: - duurzaamheid - landbouw - innovatie - internationaal ondernemen Onze opdrachtgevers
Nadere informatieSubsidies. Energiebesparing Industrie TKI ISPT 2014. Maurits Clement maurits.clement@rvo.nl
Subsidies Energiebesparing Industrie TKI ISPT 2014 Maurits Clement maurits.clement@rvo.nl Overzicht regelingen Industrie Joint Industry Projects (JIP) - 5.200.000 Eur Early Adopter projects (EAP) - 500.000
Nadere informatieRVO.NL-regelingen voor zon-pv en zonthermisch:
RVO.NL-regelingen voor zon-pv en zonthermisch: SDE+, TKI en experimenten E-wet 15 april 2015 16 april 2015 Wido van Heemstra Karin Keijzer Rijksdienst voor Ondernemend Nederland Wat doen wij: (RVO.nl)
Nadere informatieSubsidies Biobased Economy
Subsidies Biobased Economy Amsterdam, 23 juni 2014 Astrid Hamer Subsidies Weinig gebruikt door bedrijven (spec. BBE) Wijs ze erop. WBSO regio Overzicht regelingen BBE door RVO.nl RDA SDE+ NL EU MIT: MKB
Nadere informatieVan Energie naar Klimaat Energietransitie in Nederland Timme Lucassen Rijksdienst voor Ondernemend Nederland
Van Energie naar Klimaat Energietransitie in Nederland Timme Lucassen Rijksdienst voor Ondernemend Nederland Inhoud Van energie naar klimaat Introductie RVO De opgave De uitvoering - Wetgeving - Instrumenten
Nadere informatieKansen voor zonpv: de RVO-regelingen. 22 maart Wido van Heemstra. 23 maart Karin Keijzer
Kansen voor zonpv: de RVO-regelingen 22 maart 2017 23 maart 2017 Wido van Heemstra Karin Keijzer Rijksdienst voor Ondernemend Nederland RVO.NL stimuleert ondernemend Nederland bij duurzaam, agrarisch,
Nadere informatieRegelingen voor zon-pv
Regelingen voor zon-pv 16 maart 2016 17 maart 2016 Wido van Heemstra Karin Keijzer Rijksdienst voor Ondernemend Nederland RVO.NL stimuleert ondernemend Nederland bij duurzaam, agrarisch, innovatief en
Nadere informatieSUBSIDIE VOOR DEMONSTRATIEPROJECT ENERGIE-INNOVATIE. die innoverende organisaties niet mogen missen.
EI SUBSIDIE VOOR DEMONSTRATIEPROJECT ENERGIE-INNOVATIE die innoverende organisaties niet mogen missen. DE DEI IN HET KORT WAAROM DEI? DEI-SUBSIDIE IS BEDOELD OM: 1. Nederlandse energie-innovaties (internationaal)
Nadere informatieModel projectplan tender ISPT Energiebesparing industrie: joint industry projects 2014
Model projectplan tender ISPT Energiebesparing industrie: joint industry projects 2014 Als bijlage bij de subsidieaanvraag moet u een projectplan bijvoegen. Dit projectplan dient een beschrijving te geven
Nadere informatieTKI - Topconsortium Kennis en Innovatie EnerGO - Energie in de Gebouwde Omgeving
TKI - Topconsortium Kennis en Innovatie EnerGO - Energie in de Gebouwde Omgeving Gezocht: Multifunctionele energie renovatie Multifunctionele energie renovatie kunnen we samen versnellen Programma TKI
Nadere informatieModel projectplan Early Adopter- en Pilotprojecten Energiebesparing Industrie 2014
Model projectplan Early Adopter- en Pilotprojecten Energiebesparing Industrie 2014 Als bijlage bij de subsidieaanvraag moet u een projectplan bijvoegen. Dit projectplan dient een beschrijving te geven
Nadere informatiePubliek gefinancierd energieonderzoek In opdracht van het ministerie van Economische Zaken
Publiek gefinancierd energieonderzoek 2016 In opdracht van het ministerie van Economische Zaken Inleiding Jaarlijks brengt de Rijksdienst voor Ondernemend Nederland (RVO.nl) in opdracht van het ministerie
Nadere informatieSubsidies Groen Gas en Biobased 2017
Subsidies Groen Gas en Biobased 2017 31 mei 2017 Energy Valley Jos Reijnders-Groen Gas Freek Smedema-BBE Jobert Winkel, Martin Otten Leen Hoogeveen en vele anderen.. Waarom Groen Gas? Nederland is aardgasland,
Nadere informatieWe W t e-t en e n re g re e g lg e e lg v e in v g in. g
Wet- en regelg 20 november 2014 Wet- en regelgeving. SBK NMD versie 1.6. 1 PRODUCT ONGETOETST SBK NMD versie 1.6. 6 PRODUCTEN ONGETOETST gem. 0,70 Bron: Vakblad Bouwregels in de prak tijk augustus
Nadere informatieNeVER/VMR 18 juni Klimaatakkoord en omgevingsrecht vanuit energierechtelijk perspectief
NeVER/VMR 18 juni 2019 Klimaatakkoord en omgevingsrecht vanuit energierechtelijk perspectief Waar energie- en omgevingsrecht elkaar ontmoeten Ollongren ziet ruimte voor gemeenten om stoppen met aardgas
Nadere informatiePubliek gefinancierd energieonderzoek In opdracht van het ministerie van Economische Zaken en Klimaat
Publiek gefinancierd energieonderzoek 2018 In opdracht van het ministerie van Economische Zaken en Klimaat Inleiding Jaarlijks brengt de Rijksdienst voor Ondernemend Nederland (RVO.nl) de Monitor publiek
Nadere informatieKabinetsappreciatie Hieronder wordt volgens de lijnen van het voorstel van de sectortafel Elektriciteit ingegaan op de aanpak per thema.
Kabinetsappreciatie sectortafel Elektriciteit De sectortafel Elektriciteit heeft een indicatieve reductieopgave voor 2030 van 20,2 Mton. Daarbij heeft het Kabinet aangegeven dat het stoppen van elektriciteitsproductie
Nadere informatieSymposium De Groene Delta van Nijmegen. Dag van de duurzaamheid 10 oktober 2014
Symposium De Groene Delta van Nijmegen Dag van de duurzaamheid 10 oktober 2014 Noodzaak tot veranderen 13-10-2014 2 En toen was daar... http://www.energieakkoordser.nl/ https://energiekgelderland.nl/paginas/default.aspx
Nadere informatieAanbevelingen voor een effectief klimaatakkoord. Leren van wind op zee: Naar een programmatische aanpak. Ron Wit, Den Haag, 19 januari
Aanbevelingen voor een effectief klimaatakkoord Leren van wind op zee: Naar een programmatische aanpak Ron Wit, Den Haag, 19 januari 2018 1 Inzet klimaatakkoord volgens minister EZK Een doelstelling van
Nadere informatieInnovatietender aardgasloze wijken, woningen, gebouwen
Innovatietender aardgasloze wijken, woningen, gebouwen Programmalijn 0, regeling Urban Energy Daniël van Rijn, RVO Klaas Vegter, TKI Urban Energy Vier regionale bijeenkomsten, Groningen, Zwolle, Eindhoven,
Nadere informatieInnovatie voor (transitie naar) een klimaatneutrale elektriciteitshuishouding. Juni 2018
Innovatie voor (transitie naar) een klimaatneutrale elektriciteitshuishouding Juni 2018 De KIA Elektriciteit in de context van energie-innovatie (niet compleet) Programma ECN part of TNO Programma s TKI
Nadere informatieMissiegedreven Innovatiebeleid: in het teken van de Energieen Klimaattransitie
Missiegedreven Innovatiebeleid: in het teken van de Energieen Klimaattransitie Werkconferentie Topsector Energie Martine Roza Directie Energiemarkt & Innovatie Inhoud De maatschappelijke opgave Visie EZK
Nadere informatieStand van zaken bioenergie in Nederland subsidies en regelgeving
Stand van zaken bioenergie in Nederland subsidies en regelgeving Kees Kwant Inhoud Doelstellingen duurzaam energiebeleid Energiesituatie in Nederland Ondersteuning vanuit SenterNovem (SDE, EOS, EIA, DEN-B)
Nadere informatie24 maart Met dank aan de gemeente Almelo
24 maart 2016 Met dank aan de gemeente Almelo R&D projecten R&D samenwerkingsprojecten Grote R&D- samenwerkingsprojecten Stimuleren proeftuinen Stimuleren cluster- en netwerkactiviteiten Wbso regelingen
Nadere informatieRegionale Energie- Strategieën
Ontwerp van het Regionale Energie- Strategieën Woningen en gebouwen 7 februari 2019 Presentatie RES Kennisfestival Lokale Energie Zwolle 1 Klimaatakkoord: nationale opgave voor de RES-sen Tafel elektriciteit:
Nadere informatieZonder Energieopslag geen Energietransitie. Teun Bokhoven Duurzame Energie Koepel WKO-Manifestatie / 30 Oktober 2013
Zonder Energieopslag geen Energietransitie Teun Bokhoven Duurzame Energie Koepel WKO-Manifestatie / 30 Oktober 2013 Duurzame Energie Koepel 6 brancheorganisaties (wind, zon, bodemenergie, bio, warmtepompen,
Nadere informatieMIT-regeling. MKB Innovatiestimulering Topsectoren. Tweede tranche, september 2013
MIT-regeling MKB Innovatiestimulering Topsectoren Tweede tranche, 2013 9 september 2013 Regeling MKB Innovatiestimulering Topsector T&U Proces: Topteam T&U stelde een plan op voor Innovatiestimulering
Nadere informatieInhoud presentatie Cohesiebeleid 2014-2020 Situatie 2007-2013 Uitdaging 2014-2020 EU2020
OP EFRO OOST-NEDERLAND 2014-2020PRESENTATIE KENNISPARK, 23 APRIL 2014 JOLANDA VROLIJK, PROGRAMMAMANAGER EFRO OP EFRO Oost-Nederland 2014-2020 Inhoud presentatie 1. Inleiding Europese Fondsen: cohesie beleid
Nadere informatieProvinciaal klimaat- en energiebeleid: doelen, emissies, maatregelen. Robert Koelemeijer - PBL
Provinciaal klimaat- en energiebeleid: doelen, emissies, maatregelen. Robert Koelemeijer - PBL Doelstellingen - Mondiaal Parijs-akkoord: Well below 2 degrees. Mondiaal circa 50% emissiereductie nodig in
Nadere informatieVoorlichtingsbijeenkomst OP EFRO Tender Valorisatie 2015. Joep Hoveling
Voorlichtingsbijeenkomst OP EFRO Tender Valorisatie 2015 Joep Hoveling Inhoud presentatie OP EFRO Noord-Nederland 2014-2020 Budget en doel van de Tender Valorisatie 2015 Subsidiebedragen en percentages
Nadere informatiePubliek gefinancierd energieonderzoek In opdracht van het ministerie van Economische Zaken
Publiek gefinancierd energieonderzoek In opdracht van het ministerie van Economische Zaken Inleiding Jaarlijks brengt de Rijksdienst voor Ondernemend Nederland (RVO.nl) in opdracht van het ministerie van
Nadere informatieDe Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof AA DEN HAAG
> Retouradres Postbus 20401 2500 EK Den Haag De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 4 2513 AA DEN HAAG Directoraat-generaal Energie, Telecom & Mededinging Bezoekadres Bezuidenhoutseweg
Nadere informatieMkb Innovatiestimulering Topsectoren (TKI mkb-versterking en Mkb innovatiestimulering Topsectoren) - Subsidieregeling sterktes in innovatie
Mkb Innovatiestimulering Topsectoren (TKI mkb-versterking en Mkb innovatiestimulering Topsectoren) - Subsidieregeling sterktes in innovatie Doel van het onderdeel Mkb Innovatiestimulering Topsectoren (MIT)
Nadere informatieKlimaatakkoord. Ministerie van Economische Zaken en Klimaat T.a.v. de heer ir. E.D. Wiebes Postbus EK 'S-GRAVENHAGE
Klimaatakkoord Ministerie van Economische Zaken en Klimaat T.a.v. de heer ir. E.D. Wiebes Postbus 20401 2500 EK 'S-GRAVENHAGE BETREFT Procesbrief Klimaatakkoord DEN HAAG ONS KENMERK 5 oktober 2018 18.34838
Nadere informatieTweede Kamer der Staten-Generaal
Tweede Kamer der Staten-Generaal 2 Vergaderjaar 2017 2018 31 239 Stimulering duurzame energieproductie Nr. 286 BRIEF VAN DE MINISTER VAN ECONOMISCHE ZAKEN EN KLIMAAT Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer
Nadere informatie11 Pijler 9: Stimulering commercialisering voor groei en export
11 Pijler 9: Stimulering commercialisering voor groei en export 11.1 Ambitie In 2030 neemt Nederland, op weg naar een duurzame energiehuishouding in 2050, een top 10-positie in op de Mondiale CleanTech-ranking.
Nadere informatiePower to gas onderdeel van de energietransitie
Power to gas onderdeel van de energietransitie 10 oktober 2013 K.G. Wiersma Gasunie: gasinfrastructuur & gastransport 1 Gastransportnet in Nederland en Noord-Duitsland Volume ~125 mrd m 3 aardgas p/j Lengte
Nadere informatieStimuleringsregeling. Welkom. E-health Thuis (SET) Marion van der Heden
Welkom Stimuleringsregeling E-health Thuis (SET) Marion van der Heden Aanleiding beleid VWS Programma Langer Thuis: stimuleren dat ouderen met goede kwaliteit van leven zelfstandig kunnen blijven wonen
Nadere informatieMIT-regeling. MKB Innovatiestimulering Topsectoren. 2 april 2013
MIT-regeling MKB Innovatiestimulering Topsectoren 2 april 2013 Regeling MKB Innovatiestimulering Topsector T&U Proces: Topteam T&U stelde een plan op voor Innovatiestimulering MKB in de sector: een keuze
Nadere informatieOfficiële uitgave van het Koninkrijk der Nederlanden sinds 1814.
STAATSCOURANT Officiële uitgave van het Koninkrijk der Nederlanden sinds 1814. Nr. 65 65 33april 2009 Regeling van de Minister van Economische Zaken van 25 maart 2009, nr. WJZ / 9057818, tot wijziging
Nadere informatie1. Introductie Soorten projecten en thema s Soorten projecten De verschillende thema s... 4
1 Inhoudsopgave 1. Introductie... 3 2. Soorten projecten en thema s... 3 2.1 Soorten projecten... 3 2.2 De verschillende thema s... 4 3. Kom ik in aanmerking?... 5 3.1 Voorwaarden... 5 3.2 Beoordeling...
Nadere informatieGa in de Businesscase ook in op het bredere economisch/financieel perspectief en denk daarbij aan:
In deze toelichting vindt u een handreiking voor een businesscase specifiek gericht op innovatie (met uitsluiting van fieldlabs) (1) of fieldlabs (2) of koolstofarme economie (3). 1. Voor Innovatie: Het
Nadere informatieNEW BUSINESS. Guy Konings
2015 Guy Konings Stedin is verantwoordelijk voor transport van gas en elektriciteit in West Nederland Onze missie: Altijd energie voor onze klanten, vandaag en morgen. Simpel, betaalbaar en duurzaam KERNGETALLEN
Nadere informatieMIT MKB Innovatiestimulering Regio en Topsectoren
MIT - 2016 MKB Innovatiestimulering Regio en Topsectoren Belangrijke data MIT regeling (regio s + landelijk vangnet) opening sluiting Instrument(en) 10 mei 2016 (9:00 uur) 1 sept. 2016 (17:00 uur) MKB
Nadere informatieConcept Klimaatakkoord: De stand van zaken
Concept Klimaatakkoord: De stand van zaken Jan-Willem Lobeek Directeur-bestuurder Natuur en Milieufederatie Groningen Proces Klimaatakkoord I Klimaatberaad: Onder leiding van Ed Nijpels met vijf voorzitters
Nadere informatieStimulering lokale hernieuwbare energie productie vanaf 2020
Stimulering lokale hernieuwbare energie productie vanaf 2020 Jon Eikelenstam Programmadirectie Energieuitdagingen 2020 Ministerie van Economische Zaken Agenda 1. Bevindingen uit evaluatie van salderingsregeling
Nadere informatieTopSector Energieregelingen. (tenders en FCFS) Do s and don ts. 15 febr Andre de Boer RVO.nl
TopSector Energieregelingen (tenders en FCFS) Do s and don ts 15 febr 2017 Andre de Boer RVO.nl I : Het verleningsproces (R&Dtender, DEI) Optioneel: Projectidee laten toetsen door RVO/TKI WoZ U dient in.
Nadere informatieWarmtetransitie en het nieuwe kabinet. Nico Hoogervorst
Warmtetransitie en het nieuwe kabinet Nico Hoogervorst 24 november 2017 Regeerakkoord Rutte III (2017 - ) Opmerkelijk: Lange formatie Klimaat-minister op EZ Duurzaam = klimaatbescherming Milieubescherming
Nadere informatieons bin zinnig feb 2019 made in zeeland
ons bin zinnig feb 2019 aanleiding klankbordgroep - duurzaam project - concreet én meetbaar - binnen 5 jaar te realiseren. - energie-balans energie-efficiëntie (duurzame bronnen/besparen) energie-efficiëntie
Nadere informatieCPB doorrekening verkiezingsprogrammaʼs: Duurzaamheid"
CPB doorrekening verkiezingsprogrammaʼs: Duurzaamheid" Inleiding! Wat zijn de plannen van de politieke partijen op gebied van duurzaamheid en wat betekent het voor de bouw?" Dit document zet de verschillende
Nadere informatieVan malle molens naar tonnenjacht NWEA. Nederlandse WindEnergie Associatie Hans Timmers R-meeting
Van malle molens naar tonnenjacht NWEA Nederlandse WindEnergie Associatie Hans Timmers R-meeting 11-04-2018 Regeerakkoord De tonnenjacht van Wiebes Coalitie Akkoord -49% CO 2 (Ambitie Europees -/- 55%)
Nadere informatieBiomassa. Pilaar in de energietransitie. Uitgangspunt voor de biobased economie
Biomassa Pilaar in de energietransitie en Uitgangspunt voor de biobased economie Klimaatverandering: onze uitdaging Onze opdracht om er snel en écht iets aan te gaan doen Overeenstemming: er moet wat gebeuren!
Nadere informatieActiviteiten Colruyt Group
Activiteiten Colruyt Group Waarom meedoen aan de Blauwe Cluster? Meerwaarde creëren Ecologie Maatschappij Economie = onze verantwoordelijkheid opnemen Geloof in duurzaam ondernemen Lange-termijngroei en
Nadere informatieOfficiële uitgave van het Koninkrijk der Nederlanden sinds 1814.
STAATSCOURANT Officiële uitgave van het Koninkrijk der Nederlanden sinds 1814. Nr. 27266 29 september 2014 Regeling van de Minister van Economische Zaken van 26 september 2014, nr. WJZ/14150444, houdende
Nadere informatieEnergieakkoord voor duurzame groei
Energieakkoord voor duurzame groei Netwerkbijeenkomst Duurzame regionale energie Gelderland 15 januari 2014 Lodewijk de Waal Energieakkoord Wie zaten aan tafel? Inhoud presentatie Hoofdlijnen Energieakkoord
Nadere informatieTopsector Energie. Terugblik in cijfers
Topsector Energie Terugblik in cijfers - Inhoud Inleiding 2 Doel 2 Scope 2 Grondslag van de cijfers 2 Veranderingen ten opzichte van de vorige rapportage 2 Aantal energie-innovatieprojecten 3 De subsidie
Nadere informatieUw business case voor energiebesparing TKI-ISPT. RvT maart 2013
Uw business case voor energiebesparing TKI-ISPT RvT maart 2013 Het topsectorenbeleid Overheid, Rijksdient voor ondernemend Nederland Tenders voor Demo, pilot en Early adapter projecten Topcluster voor
Nadere informatiePresentatie Nieuwe energie voor het klimaat
Presentatie Nieuwe energie voor het klimaat WERKPROGRAMMA SCHOON EN ZUINIG en WKK Pieter Boot Inhoud 1. Waarom Schoon en Zuinig? 2. Welke doelen? 3. Hoe groot is de trendbreuk? 4. Hoofdlijnen gevolgde
Nadere informatieGelet op artikel 2 van de Algemene subsidieverordening Noord-Holland 2011;
Besluit van Gedeputeerde Staten van Noord-Holland van 6 maart 2018, nr. 773758-1042276, tot vaststelling van de Uitvoeringsregeling subsidie MKB innovatiestimulering topsectoren Noord-Holland 2018. Gedeputeerde
Nadere informatie17 februari 2016 Hans Ahoud, Daniël ten Holder, Tom Verhoef
17 februari 2016 Hans Ahoud, Daniël ten Holder, Tom Verhoef 15.30 uur: ontvangst 15.45-16.45 uur: Presentatie regelingen OP 2016 16.45-17.30 uur: Presentatie Businesscases 17.30-18.00 uur: drankje en snack
Nadere informatieInnovatie-instrumenten voor bedrijven in Nederland. Naar de top! Ino Ostendorf MT-lid directie Innovatie & Kennis
Innovatie-instrumenten voor bedrijven in Nederland Naar de top! Ino Ostendorf MT-lid directie Innovatie & Kennis Ministerie van Economische Zaken, Landbouw & Innovatie Innovatie-instrumenten voor bedrijven
Nadere informatieen uitdagingen voor de toekomst Pieter Boot, maart 2018
Energie-infrastructuur: overzicht en uitdagingen voor de toekomst Pieter Boot, maart 2018 Indeling De drie fasen van ordening en regulering infrastructuur Nederland doorvoerland Wat is de opgave? Investeringen
Nadere informatieFinancieringsvoorwaarden ondersteuning regionale allianties 2014-2016
1. Inleiding In september 2013 is door een groot aantal partijen, waaronder de Rijksoverheid, werkgevers- en werknemersorganisaties, natuur- en milieuorganisaties, financiële instellingen en de VNG, het
Nadere informatieMIT-regeling. MKB Innovatiestimulering Topsectoren. 22 maart 2013. Rolinde Oosterheert
MIT-regeling MKB Innovatiestimulering Topsectoren 22 maart 2013 Rolinde Oosterheert Feiten en getallen Subsidie aangekondigd april 2012: meerjarige regeling! Budget 2013: 22 M! Per topsector 2,0 M Uitzonderingen:
Nadere informatieInterreg Vlaanderen-Nederland. Projectmogelijkheden onder Interreg V
Interreg Vlaanderen-Nederland Projectmogelijkheden onder Interreg V 2014-2020 EU 2020-strategie De EU 2020-strategie: Inhoudelijke richting voor de Europese fondsen 2014 2020 Meer inhoudelijke focus in
Nadere informatieOfficiële uitgave van het Koninkrijk der Nederlanden sinds 1814.
STAATSCOURANT Officiële uitgave van het Koninkrijk der Nederlanden sinds 1814. Nr. 12638 8 mei 2013 Regeling van de Minister van Economische Zaken van 6 mei 2013, nr. WJZ / 13056100, houdende wijziging
Nadere informatieTweede Kamer der Staten-Generaal
Tweede Kamer der Staten-Generaal 2 Vergaderjaar 2018 2019 35 000 XII Vaststelling van de begrotingsstaten van het Ministerie van Infrastructuur en Waterstaat (XII) voor het jaar 2019 Nr. 6 NOTA VAN WIJZIGING
Nadere informatieH-vision Blauwe waterstof voor een groene toekomst Alice Krekt, programmadirecteur Deltalinqs Cimate Program
H-vision Blauwe waterstof voor een groene toekomst Alice Krekt, programmadirecteur Deltalinqs Cimate Program 13-12-2018 Steven Lak voorzitter Om 2030 ambitie van broeikasgas emissiereductie te behalen
Nadere informatieWorkshop Openstelling Koolstofarme economie. Eline de Graaff 20 juni 2019
Workshop Openstelling Koolstofarme economie Eline de Graaff 20 juni 2019 Programma Workshop Koolstofarme economie 16:15 17:15 Inhoudelijk kader van de openstelling Stappenplan Toelichting projectplan en
Nadere informatieHet Energiebeleid van komende jaren. dr.j.a. Vijlbrief DG Energie, Telecom en Markten
Het Energiebeleid van komende jaren dr.j.a. Vijlbrief DG Energie, Telecom en Markten Opbouw Ambities en hoofdlijnen Ontwikkelingen in het energieveld Keuzes van het kabinet Ambitie Regeerakkoord: 1. Minder
Nadere informatieMark Frequin. Voormalig Directeur-Generaal Energie en Telecom Ministerie van Economische Zaken
Mark Frequin Voormalig Directeur-Generaal Energie en Telecom Ministerie van Economische Zaken Energiebeleid: van context tot acties. Mark Frequin Rijks Universiteit Groningen Inhoud 1. Context 2. Richting
Nadere informatieSubsidieregeling stimulering bouw en onderhoud sportaccommodaties
Nederland watersportland! Een leven lang genieten op het water Subsidieregeling stimulering bouw en onderhoud sportaccommodaties Watersportacademy is onderdeel van het Watersportverbond Bram Sluijk EDS
Nadere informatieHoe financier ik de vernieuwing. Subsidies landschap & regelingen TCNN Dennis Carton
Hoe financier ik de vernieuwing Subsidies landschap & regelingen TCNN Dennis Carton TCNN Innovatie-expert voor MKB in N-NL Begeleiding tot daadwerkelijke vernieuwde of nieuwe producten, diensten en processen
Nadere informatieGas op Maat. Postbus 250, 3190 AG Hoogvliet Rotterdam Telefoon +31(0)
Gas op Maat De maatschappij is op weg naar een CO 2 -neutraal energiesysteem. De gassector wil graag bijdragen aan het behalen van deze doelstelling. In de transitieperiode is de rol van aardgas maatwerk:
Nadere informatieCall 1: Meer Veerkracht, Langer Thuis
Call 1: Meer Veerkracht, Langer Thuis Programma voor alleenstaande ouderen met een beperking om hen langer zelfstandig te kunnen laten wonen, zonder verlies van kwaliteit van leven. Oproep tot het indienen
Nadere informatieAmsterdam 9 mei 2017 Guy Konings, Joulz
RAI PTM - bijeenkomst Amsterdam 9 mei 2017 Guy Konings, Joulz 1 Stedin Netbeheer is verantwoordelijk voor het transport van gas en elektriciteit in West Nederland Onze missie: duurzame energie voor iedereen
Nadere informatieTweede Kamer der Staten-Generaal
Tweede Kamer der Staten-Generaal 2 Vergaderjaar 2018 2019 32 813 Kabinetsaanpak Klimaatbeleid Nr. 348 BRIEF VAN DE MINISTER VAN ECONOMISCHE ZAKEN EN KLIMAAT Tabel 1 Totale opbrengst ODE (bedragen in lopende
Nadere informatieOpinievergaring jongeren Innovatie & Commercialisering
Opinievergaring jongeren Innovatie & Commercialisering THEMABIJEENKOMST I & C 22 maart 2013 SER DIALOOGSESSIE 27 februari 2013 30 Young Professionals 50 Young Professionals ONDERWERPEN TER DISCUSSIE: 1.
Nadere informatieRoutekaart Energietransitie procesafspraken
Routekaart Energietransitie procesafspraken Energiebesparing en transformatie van gebouwde omgeving, mobiliteit, industrie en landbouw & landgebruik Samenwerking met inwoners(initiatieven), ondernemers
Nadere informatieWe are building World s Largest. Bifacial Solar Noise Barrier
SOlar NOise Barrier We are building World s Largest Bifacial Solar Noise Barrier Zonne-geluidsschermen Het probleem: Nauwelijks benutting van de beschikbare 5.000.000 m 2!! Geen functionele integratie
Nadere informatieRegels topsectoren en innovatie - provincie Gelderland -
Regels topsectoren en innovatie - provincie Gelderland - Het doel van de Regels topsectoren en innovatie (VITGETOPINNO2014) is het stimuleren van projecten binnen de prioritaire Programma's Topsectoren
Nadere informatieWaarom windenergie? Steeds meer schone energie Het Rijk kiest voor een betrouwbare en steeds schonere energieopwekking voor de samenleving.
Waarom windenergie? Steeds meer schone energie Het Rijk kiest voor een betrouwbare en steeds schonere energieopwekking voor de samenleving. Ter vergelijking: Wind op land kost tussen 8,5 en 9,6 cent per
Nadere informatie2. Hoofdlijnen per sector
2. Hoofdlijnen per sector Aan vijf sectortafels hebben overheden, bedrijfsleven, maatschappelijke organisaties en vakbonden voorstellen geformuleerd om beoogde hoeveelheid broeikasgasreductie te realiseren.
Nadere informatieHet TKI SOLAR ENERGY in het Nederlandse Energie- / Topsectorenbeleid
Het TKI SOLAR ENERGY in het Nederlandse Energie- / Topsectorenbeleid SundayNL 2014-19 november 2014 - Arnhem Wijnand van Hooff Programmadirecteur TKI Solar Energy Inhoud Het Nederlandse Energiebeleid en
Nadere informatieZon op Dak. Pilot ontzorging ondernemers bij realisatie zonnepanelen op eigen dak. 20 mei 2019 Emmen VPB
Zon op Dak Pilot ontzorging ondernemers bij realisatie zonnepanelen op eigen dak 20 mei 2019 Emmen VPB Segmentering van het bedrijventerrein WAAROM DIT PROJECT? VERDUURZAMING IS ONDERDEEL RIJKSBELEID ENERGIENOTA
Nadere informatieWaterstof. Hoe het kleinste element in het periodiek systeem een grote drijvende kracht vormt voor de energie- en chemische industrie transitie
Waterstof Hoe het kleinste element in het periodiek systeem een grote drijvende kracht vormt voor de energie- en chemische industrie transitie Jörg Gigler & Marcel Weeda TKI Nieuw Gas Waterstofbijeenkomst
Nadere informatie