EUROPEES PARLEMENT. Commissie cultuur, jeugd, onderwijs, media en sport. van de Commissie cultuur, jeugd, onderwijs, media en sport

Transcriptie

1 EUROPEES PARLEMENT Commissie cultuur, jeugd, onderwijs, media en sport VOORLOPIGE VERSIE 23 maart 2001 ONTWERPADVIES van de Commissie cultuur, jeugd, onderwijs, media en sport aan de Commissie industrie, externe handel, onderzoek en energie inzake een mededeling van de Commissie aan de Raad en het Europees Parlement over innovatie in een kenniseconomie (COM(2000)567 C5-0740/00 200/2336(COS)) Rapporteur voor advies: Myrsini Zorba PA\ doc PE

2 PE /7 PA\ doc

3 PROCEDUREVERLOOP De Commissie cultuur, jeugd, onderwijs, media en sport benoemde op haar vergadering van 25 januari 2001 Myrsini Zorba tot rapporteur voor advies. De commissie behandelde het ontwerpadvies op haar vergadering(en) van... Op dezelfde/laatstgenoemde vergadering hechtte zij met... stemmen voor en... tegen bij... onthouding(en)/met algemene stemmen haar goedkeuring aan de hierna volgende conclusies. Bij de stemming waren aanwezig:... (voorzitter/waarnemend voorzitter),... (ondervoorzitter),... (rapporteur),... (verving...),... (verving... overeenkomstig artikel 153, lid 2 van het Reglement),... en... PA\ doc 3/7 PE

4 BEKNOPTE MOTIVERING Het model van een samenleving als de Europese welke open staat voor veranderingen heeft innovatie nodig, en wel niet alleen voor de kenniseconomie maar ook voor de kennis- en de cultuurmaatschappij. In welke mate kan het innovatiebeleid voor de cultuurcommissie van belang zijn? Waarom brengt de cultuurcommissie advies uit inzake de Mededeling van de Commissie "Innovatie in een kenniseconomie"? Het antwoord hierop is dat innovatie niet alleen voor de economie en de ondernemingen van belang is maar ook op het gebied van onderwijs en cultuur een rol speelt. In de betrokken mededeling wordt weliswaar gesproken over economie en bedrijfsleven, maar ook over een systematische benadering volgens welke innovatie het resultaat is van complexe vormen van wederzijdse beïnvloeding tussen onderwijs, onderzoek, overheidsadministratie en burgers. Tal van geleerden en deskundigen stellen dat innovatieprocessen een dynamische en voor veranderingen openstaande samenleving vereisen en zich alleen in zo'n maatschappijmodel goed kunnen ontwikkelen. Innovatie wordt namelijk niet alleen door technologische maar ook door organisatorische factoren bepaald. Nieuwe initiatieven en nieuwe wetenschappelijke ontdekkingen en toepassingen komen met name tot rijping in een daarvoor gunstige omgeving. De rapporteur voor advies is van oordeel dat de cultuurcommissie een bijdrage dient te leveren tot de totstandkoming van een innovatiebeleidsvisie waarin de diverse maatschappelijke componenten, namelijk overheidsorganen, ondernemingen, scholen en universiteiten, mass media, met elkaar een dialoog voeren zodat alle burgers deelgenoot van het innovatiestreven worden, de samenleving van tevoren op ontwikkelingen kan inspelen, en een maatschappelijke en culturele breuk voorkomen kan worden. Kortom, Europa heeft behoefte aan een innovatiebeleidsvisie welke rechtstreeks de samenleving in haar geheel dient, aan een Europese visie met een modern humanistisch stempel welke wetenschap en creativiteit enerzijds, en onderwijs, technologie en ondernemersdynamiek anderzijds aan elkaar koppelt en er nieuwe, stevige bruggen tussen slaat. De vooruitgang die de laatste jaren in Europa op het gebied van innovatie is geboekt, blijkt niet aan de verwachtingen te hebben voldaan. Als gevolg van de concurrentie van andere, sterk ontwikkelde delen van de wereld (VS, Japan) wordt Europa met twee soorten problemen geconfronteerd: enerzijds verlopen de innovatieprocessen in een versneld tempo doch ondergaan zij de remmende invloed van tal van structurele factoren, en anderzijds is er steeds meer behoefte aan innovatiebegeleidende en -ondersteunende maatregelen, met name voor de minst aan mededinging blootstaande delen van de samenleving. Op deze dubbele vereiste dient beleidsmatig op een evenwichtige wijze te worden ingespeeld. In geheel Europa moet met name voorzien worden in een geheel van maatregelen welke de mogelijkheid bieden de ontwikkeling van de nieuwe economie te doen aansluiten op een maatschappijmodel dat stoelt op kennis en passende onderwijssystemen. Zulks veronderstelt de invoering van instrumenten die een methodische, gestructureerde interactie tussen wetenschappelijk onderzoek, universiteiten, ondernemingen en overheidsorganen mogelijk PE /7 PA\ doc

5 maken, zodat er een gunstig klimaat kan worden geschapen en innovatie ten goede komt aan alle burgers. Hierbij dient rekening te worden gehouden met het feit dat innovatie in de allereerste plaats een proces van synthese en bundeling is, dat derhalve in alle sectoren van de samenleving het streven naar vernieuwing moet ontstaan, en dat op grond van de specifieke behoeften een visie op innovatie moet worden ontwikkeld. Te dien einde moeten links worden gelegd met nieuwe technologieën en wetenschappelijke disciplines waarmee de problemen het best kunnen worden opgelost. Voor de onderwijssector geldt met name dat de innovatiebeleidsvisie moet voorzien in verhoging van het kennisniveau van studenten en in het leggen van de basis voor het onontbeerlijke menselijke potentieel. Anderzijds moet het bedrijfsleven een nauwere dialoog met scholen en universiteiten voeren met het oog op nieuwe synergieën en innovatiebevorderende stimulansen en daarbij gebruik maken van de quality managementconceptie, en wel in het belang van de gehele samenleving. De onderwijsstelsels in Europa moeten een nieuw evenwichtig model nastreven waarin klassieke en wetenschappelijke vorming de hun toekomende plaats krijgen, de creativiteit van studenten meer wordt gestimuleerd, en beter rekening wordt gehouden met de culturele verscheidenheid in Europa en het ingewikkelde karakter van de sociaal-economische verschijnselen. Op het gebied van innovatie kunnen de jongeren de Europese samenleving enorm vooruit helpen. Zij mogen daarbij echter niet alleen als ontvangers van kennis worden beschouwd, maar tevens als actoren in het kader van de onderwijsvernieuwende processen, de maatschappelijke beleidsvormen, de relaties tussen bedrijfsleven en overheidsorganen, enz.. De jongeren moeten zelf mede de stoot geven tot projecten welke door de Europese Unie en de lidstaten gefinancierd worden. De innovatiecultuur dient in Europa op alle niveaus te worden gestimuleerd zodat het Europese pluralistische, democratische maatschappijmodel dynamischer en derhalve sterker wordt. Geleerden en deskundigen zijn er thans van overtuigd dat vooruitgang geen lineair of op eenrichtingsverkeer gebaseerd proces is. Vandaar dat eenieder eraan moet deelnemen. CONCLUSIES De Commissie cultuur, jeugd, onderwijs, media en sport verzoekt de ten principale bevoegde Commissie industrie, externe handel, onderzoek en energie onderstaande suggesties in de goed te keuren ontwerpresolutie op te nemen: 1. is van mening dat er ondanks de bereikte vooruitgang nog altijd, vijf jaar na de goedkeuring van het Groenboek over innovatie in Europa nog altijd te weinig innovatie plaatsvindt en dat vastberadener moet worden gewerkt aan het bevorderen van een Europees stelsel voor innovatie; PA\ doc 5/7 PE

6 2. benadrukt de betekenis van innovatie voor de ontwikkeling van de nieuwe economie en de overgang van de kenniseconomie naar de kennissamenleving in het kader van de modernisering van het Europees maatschappelijk en cultureel model; 3. is van mening dat om innovatie ook resultaten te laten opleveren voor de ondernemingen en de samenleving afgezien van andere zaken moet worden gezorgd voor het tot stand brengen van een innovatiecultuur, die op zoek gaat naar de beste praktijken voor onderlinge verbinding en vrije dialoog binnen de sector van het onderzoek, de ondernemingen, de regeringen en de burgers, in plaats van een nauwomschreven ontwikkelingsgang van nieuwe kennis naar nieuw product; 4. is van mening dat de vorming van het menselijk kapitaal een belangrijke factor van innovatie is. Daarom moet onderwijs nauw verbonden zijn met innovatie en als de noodzakelijke kweekplaats daarvoor worden beschouwd. Een doorsslaggevende rol kan hierbij de didactiek van de wetenschappen spelen, die zowel in het basis- als in het middelbaar onderwijs moet worden bevorderd, in combinatie met e-learning; 5. is van mening dat wat betreft het tertiaire onderwijs de toepassing van interdisciplinaire programma's van belang is voor innovatie. Een moderne benadering van innovatie moet op een stevige wetenschappelijke en culturele basis plaatsvinden, waar de exacte en de theoretische wetenschappen elkaar harmonisch ontmoeten. Overigens wordt het doorgeven van innovatie bevorderd door de omzetting van maatschappelijke en culturele behoeften in toepassing van nieuwe innovatieve producten en diensten, een combinatie die alleen kan ontstaan door interdisciplinaire wetenschap en samenwerking tussen verschillende wetenschappelijke sectoren en groepen van wetenschapsmensen; 6. is van mening dat jongeren, zowel binnen als buiten het onderwijs, in het algemeen niet alleen ontvangers, maar ook dragers moeten zijn voor de verspreiding en de ondersteuning van innovatie, en daarom moeten wij hun de noodzakelijke instrumenten bieden voor de ontwikkeling van nieuwe en innovatieve ideeën, zodat zij ervaringen kunnen ontwikkelen die buiten van tevoren vastgestelde kaders vallen en daardoor een model- en vernieuwende functie hebben; 7. is van mening dat om het middelbaar en tertiair onderwijs aan de bovenstaande behoeften te laten voldoen de modernisering van scholen, universiteiten en beroepsopleidingen absoluut noodzakelijk is, alsmede het onderling koppelen van onderzoeksinstellingen, universiteiten en wetenschappelijke bibliotheken via internet; 8. benadrukt het belang van een versterking van de relatie van de burgers met het gebruik en de toepassing van de innovatie met het oog op het vinden van evenwichtige en nuttige oplossingen voor alle burgers, zodat de economische en democratische stabiliteit van de Europese samenlevingen wordt versterkt. Deze hebben duidelijke kenmerken die de grote verschillen bevorderen op het gebied van de toegang en het gebruik van nieuwe technologieën en innovatie: hoge percentages technologisch analfabetisme, een multicultureel karakter, toename van het aantal bejaarden, groepen van mensen in een achterstandspositie. Het doel moet zijn dat iedere burger in staat is om in de informatiemaatschappij te leven en te werken en in staat is gebruik te maken PE /7 PA\ doc

7 van zelfs de meest geavanceerde innovaties; 9. is van mening dat de bestaande problemen moeten worden opgelost en dat de toepassing van het Europees uitvindersdiploma moet worden versterkt, waarbij het voorts de betekenis benadrukt van de eerbiediging en de bescherming van de intellectuele eigendom; 10. stelt voor in de acties van de lidstaten en de Europese Commissie maatregelen op te nemen om innovatie in alle niveaus van onderwijs aan te moedigen; 11. stelt voor aan de innovatie-indicatoren indicatoren toe te voegen die betrekking hebben op e-learning en de relatie tussen onderwijs en innovatie. PA\ doc 7/7 PE