Projectplan. Belevingstuin Orthopedagogisch Dagcentrum De Vijfhoek. Project: Realisatie belevingstuin orthopedagogisch dagcentrum De Vijfhoek

Transcriptie

1 Belevingstuin Orthopedagogisch Dagcentrum De Vijfhoek Project: Realisatie belevingstuin orthopedagogisch dagcentrum De Vijfhoek Organisatie: De Waerden Plaats: Heerhugowaard

2 MANAGEMENTSAMENVATTING Aanvrager Project: Realisatie belevingstuin De Vijfhoek Naam organisatie: Stichting De Waerden Postadres: G. Rietveldweg 9 Postcode: 1703 DD Woonplaats: Heerhugowaard Contactpersoon: A. van Bentum Functie contactpersoon: Hoofd Bedrijfsvoering Telefoon: avbentum@dewaerden.nl Website: KvK-nummer: Bankrekening: NL55 INGB Projectsamenvatting Orthopedagogisch dagcentrum De Vijfhoek wil een belevingstuin realiseren voor haar (gemiddeld) 40 kinderen met een verstandelijke of meervoudige beperking. De Vijfhoek is onderdeel van Stichting De Wearden, een organisaties die kleinschalige zorg biedt aan mensen met een verstandelijke beperking op ruim 30 locaties in gewone wijken door heel Noord Holland, gericht op maatschappelijke participatie. Het doel is om een belevingsgerichte tuin te maken waarin de kinderen, die zeer divers van aard zijn kunnen ontspannen, recreëren, waarbij hun zintuigen geprikkeld worden en zich kunnen ontwikkelen maar bovenal ook veel plezier kunnen beleven. De belevingstuin moet de kinderen de mogelijkheid bieden om relatief zelfstandig en veilig te genieten waarbij ze niet geheel afhankelijk zijn van de groepsleider. De tuin moet dan ook toegankelijk en veilig zijn. Maar ook bespeelbaar en gericht op de ontwikkeling van de kinderen en zo min mogelijk seizoensgebonden. Zo zal er aandacht zijn voor o.a. verharde en brede paden, zodat deze toegankelijk voor rolstoelen en andere hulpmiddelen zijn. Ook is er aandacht voor zintuigelijke aspecten zoals water- en zandaanleidingen en aangepaste recreatievoorzieningen. Om de kwaliteit van de tuin in de toekomst te garanderen is er een onderhoudsplan opgesteld welke inhoudelijk en financieel geborgd is. 02

3 MANAGEMENTSAMENVATTING 1. INLEIDING REALISATIE BELEVINGSTUIN 4 2. ACHTERGRONDINFORMATIE ODC DE VIJFHOEK 5 3. DOELGROEP 6 4. INVULLING ZORG EN BEGELEIDING 7 5. INRICHTING BELEVINGSTUIN DE VIJFHOEK 8 6. FINANCIËN 12 03

4 1. INLEIDING REALISATIE BELEVINGSTUIN Orthopedagogisch dagcentrum De Vijfhoek (De Vijfhoek), in Heiloo, bestaat sinds Dit is dus al meer dan 40 jaar. In de afgelopen decennia zijn er veel kleine verbouwingen en aanpassingen doorgevoerd. Ondanks al deze aanpassingen en verbouwingen in de afgelopen jaren was De Vijfhoek toe aan een grondige verbouwing en herinrichting, zodat De Vijfhoek haar functie de komende jaren op goede wijze kan blijven voortzetten. Daarom is naast de verbouwing en herinrichting van de tuin het plan ontstaan om de tuin van De Vijfhoek opnieuw in te richten en vorm te geven. Waarbij het doel is om een belevingstuin te maken waarin de kinderen, die zeer divers van aard zijn kunnen ontspannen, recreëren en waarbij hun zintuigen geprikkeld worden maar bovenal ook veel plezier kunnen beleven. Dit met de mogelijkheden en voorzieningen die passen bij deze tijd. Deze ingrijpende verbouwing heeft in de zomer van 2013 plaatsgevonden en is inmiddels succesvol afgerond. De volgende fase is de realisatie van een belevingstuin. Net als het gebouw is de tuin ook verouderd en niet uitnodigend voor de kinderen. Het heeft zijn functie verloren. Een tuin hoort een plek te zijn waar je kunt ontspannen en recreëren, maar het moet eigenlijk ook een plek zijn waar kinderen geprikkeld worden en zich ontwikkelen. Iets dat zeker belangrijk is voor kinderen met ernstige (meervoudige) beperkingen. Website: KvK-nummer: Bankrekening: NL55 INGB Gesteld kan dan ook worden dat de tuin niet meer aansluit bij de behoeften en mogelijkheden van de kinderen. Een op beleving gerichte tuin heeft vooral voor kinderen met een ernstig meervoudige beperking een meerwaarde, omdat zij vaak niet of slechts beperkt in staat zijn om verbaal te communiceren en contact te maken. Zintuiglijke ervaringen maken het mogelijk om door te dringen in de belevingswereld van deze kinderen, wat bijdraagt aan hun ontwikkeling en daarmee kwaliteit van leven. 04

5 2. ACHTERGRONDINFORMATIE ODC DE VIJFHOEK De Vijfhoek De Vijfhoek, in Heiloo (Noord-Holland), is een erkend orthopedagogisch dagcentrum voor kinderen met een verstandelijke en/of meervoudige beperking. Het dagcentrum is onderdeel van De Waerden, een professionele dienstverlenende organisatie voor mensen met een handicap in Noord- Holland. De Vijfhoek is in 1973 geopend en biedt gemiddeld 40 kinderen een veilige en plezierige omgeving. Orthopedagogisch dagcentrum De Vijfhoek in Heiloo is een dagcentrum voor kinderen met veelal meervoudige beperkingen wat zich uit in o.a.: - ontwikkelingsachterstand - verstandelijke beperking - motorische stoornis - lichamelijke beperkingen - zintuiglijke beperking - aan autisme verwante stoornis Stichting De Waerden De Waerden is een Noord-Hollandse organisatie die mensen met een verstandelijke beperking begeleidt en ondersteunt. De Waerden begeleidt ongeveer 750 mensen met een beperking in dagcentra en woonvoorzieningen in 25 gemeenten. Wij zorgen ervoor dat mensen met een beperking kunnen wonen en werken op een manier die bij hen past. Kenmerkend voor ons is een veelzijdig cliëntgericht dienstverleningsaanbod, kleinschalig georganiseerd en regionaal ingebed. Daarbij werkt De Waerden nauw samen met het natuurlijke netwerk van de kinderen (de ouders en andere familieleden), mantelzorgers, vrijwilligers en andere organisaties of hulpverleners die bij de zorg voor het kind betrokken zijn. Daarnaast heeft De Vijfhoek een actieve groep betrokken vrijwilligers die op allerlei manieren, zoals werving van vrijwilligers voor klussen op De Vijfhoek en fondsenwervende acties, ware ambassadeurs zijn van De Vijfhoek. Ook komen kinderen naar De Vijfhoek die naast hun beperking nog andere vormen van begeleiding vragen. Bijvoorbeeld kinderen met epilepsie, eeten drinkproblemen, medische problemen of gedragsstoornissen. De leeftijd van de kinderen is 0 tot 18 jaar. 05

6 3. DOELGROEP De beperkingen van de kinderen van De Vijfhoek zijn verschillend. Alle kinderen bij De Vijfhoek hebben een meervoudige beperking. Er zijn kinderen met een ontwikkelingsachterstand, een motorische beperking, een zintuiglijke beperking, een communicatieve beperking of een contactstoornis. Ook komen kinderen naar De Vijfhoek die naast hun handicap om andere vormen van begeleiding vragen. Bijvoorbeeld kinderen met epilepsie, eeten drinkproblemen, medische problemen of gedragsstoornissen. Daarnaast speelt mee dat de zorgvraag van kinderen de afgelopen jaren gemiddeld is toegenomen. Steeds vaker kunnen kinderen die minder intensieve zorg nodig hebben beter worden opgevangen in reguliere voorzieningen (dagcentra en op school) in plaats van op De Vijfhoek, omdat er meer aandacht is voor kinderen met een beperking. Overzicht aantallen en beperkingen: Zorg in groepen De kinderen van de Vijfhoek laten zich globaal in drie zorggroepen indelen: Alle kinderen hebben een verstandelijke beperking en ontwikkelingsachterstand in combinatie met één of meerdere van onderstaande aandoeningen. - Kinderen met een meervoudige handicap, d.w.z. dat zij naast een verstandelijke- ook een lichamelijke (bijvoorbeeld spasticiteit) of een zintuiglijke handicap (zoals slechthorendheid of slechtziendheid) hebben. Deze beperkingen gaan vaak gepaard met bijv. epilepsie, gedragsstoornissen en eeten/of drinkproblemen. Daardoor is de zorgvraag intensief en moeten de hulp en de omgeving aan veel eisen voldoen om deze kinderen toch zoveel mogelijk zelfstandigheid te laten ervaren. Deze groep vormt veruit de grootste groep kinderen die op De Vijfhoek komt; ca. 85%; - Kinderen met autisme of een aanverwante stoornis; - Kinderen met een ontwikkelingsachterstand door onbekende oorzaak; Beperking Aantal Spasmen 7 Epilepsie 27 Autisme 15 Visuele beperkingen 22 Auditieve beperkingen 3 06

7 4. INVULLING ZORG EN BEGELEIDING Bij De Vijfhoek is een kind met een handicap in de eerste plaats een kind; een kind met mogelijkheden en beperkingen. Er is respect voor de eigenheid van elk kind als individu. De Vijfhoek zorgt voor een veilige en plezierige omgeving van waaruit een gehandicapt kind zich kan ontwikkelen. smeren. Voor een ander kind kan dat het spelen op een computer zijn. Door op een knop te drukken, ziet het kind iets gebeuren op het beeldscherm of hoort hij een geluid. Op deze manier wordt de ontwikkeling van het kind gestimuleerd en worden zij uitgelokt tot (re)actie. Bij de Vijfhoek worden de kinderen begeleid door een team van begeleiders en een teamleider. Daarnaast zijn er nog diverse specialisten verbonden aan De Vijfhoek. Dit zijn: orthopedagoog, muziekpedagoog, fysiotherapeut, ergotherapeut, logopedist en een teamarts. Met respect en aandacht creëren de medewerkers van De Vijfhoek voor elk kind een veilige en plezierige omgeving. Daarnaast is een goede samenwerking met ouders van essentieel belang is. In deze ambiance stelt De Vijfhoek voor ieder kind een begeleidingsplan op waarin de ontwikkeling van het kind centraal staat. Dit plan is de leidraad voor de begeleiding. Het wordt in overleg met de ouders van het kind opgesteld en jaarlijks geëvalueerd en zo nodig bijgesteld. De begeleiding is gebaseerd op vier uitgangspunten: begrijpen en begrepen worden, de ontwikkeling stimuleren, de omgeving aanpassen en de zelfstandigheid vergroten. Wanneer een kind naast persoonlijke begeleiding ook een bepaald soort therapie nodig heeft, regelt De Vijfhoek dat. Daarom biedt het, waar nodig, diverse therapieën aan zoals fysiotherapie, logopedie en ergotherapie. Daarnaast worden er activiteiten en spellen georganiseerd die het kind stimuleren. Denk bijvoorbeeld aan gym, muziek, zwemmen, snoezelen, masseren, knutselen, wandelen en koken. De Vijfhoek streeft naar een zo groot mogelijke mate van (relatieve) zelfstandigheid van de kinderen. Dit betekent voor het ene kind zelf het brood 07

8 5. INRICHTING BELEVINGSTUIN DE VIJFHOEK Beschrijving huidige situatie van de tuin Het huidige tuinontwerp is onvoldoende afgestemd op de eisen die aan de buitenruimte moeten worden gesteld. De tuin zou een verlengde moeten zijn van de binnenruimte waar de kinderen allerlei zintuigelijke ervaringen kunnen opdoen (warm fris, zon schaduw, geuren, geluiden, wind, beweging, verschillende materialen, etc.) en zoveel mogelijk zelf hun gang kunnen gaan, dus niet worden beperkt door de indeling van de tuin of de bestrating, waardoor zij met de wielen in de borders of het gras vastlopen, of dat er onvoldoende ruimte is om in vrijheid te bewegen. Ze moeten er ook op hun eigen bescheiden manier kunnen ravotten, maar daarvoor is de tuin niet geschikt en uitdagend genoeg. Daarnaast is de tuin ook voor het personeel niet functioneel. De bestrating bestaat grotendeels uit betonnen klinkers en is op een aan plekken verzakt, of er komen wortels door. Tilliften, die voor veel kinderen worden gebruikt, kunnen buiten nauwelijks worden gebruikt en kinderen met grotere hulpmiddelen moeten drempels worden overgeduwd of omrijden via kruip door sluip door paadjes. Doelstellingen/programma van eisen Bij de ontwikkeling van de plannen voor de tuin is o.a. nagedacht aan welke doelstellingen c.q. eisen de tuin moet voldoen. De belevingstuin moet in ieder geval de kinderen de mogelijkheid bieden om relatief zelfstandig en veilig te genieten waarbij ze niet geheel afhankelijk zijn van de groepsleider. Mede op basis van dit doel, dient te worden voldaan aan de volgende eisen: - Toegankelijkheid - Veiligheid - Bespeelbaarheid en ontwikkelingsgericht - Niet seizoensgebonden En gezien de diversiteit aan doelgroepen binnen De Vijfhoek moet de belevingstuin ook toegankelijk gemaakt worden voor alle volgende doelgroepen: - Kinderen met een visuele beperking - Kinderen met een gehoor- en evenwichtsstoornis - Kinderen met een beperkte loopfunctie - Kinderen die afhankelijk zijn van een rolstoel, fiets, driewieler of loopwagen - Kinderen met een beperkte arm-/handfunctie - Kinderen met een verstandelijke beperking - Kinderen met een contactstoornis Draagvlak en inventarisatie Op basis van het programma van eisen is een (interne) inventarisatie gehouden. Ideeën en wensen zijn uitgebreid besproken. Het uiteindelijk ontwerp van de tuin is mede gerealiseerd op basis van input van de kinderen, hun ouders/verzorgers en de medewerkers van De Vijfhoek. 08

9 5. INRICHTING BELEVINGSTUIN DE VIJFHOEK In het proces van het tot stand komen van het plan is vooral ook gekeken welke mogelijkheden er zijn, maar ook hoe andere instanties hun belevingstuin hebben vormgegeven. Meerwaarde voor de kinderen Zoals in de aanleiding beschreven heeft de tuin op dit moment geen meerwaarde. Vanwege de slechte toegankelijkheid en het ontbreken van (wandel)paden zijn grote delen van de tuin nauwelijks bereikbaar. Toch bestaat er grote behoefte aan een toegankelijke tuin waarin van alles beleefd kan worden met verschillende voorzieningen als schommels, zand en water aanleidingen, etc. zodat er in de tuin ook verschillende zintuiglijke ervaringen zijn op te doen. Concreet betekent dit dat de kinderen ervaringen moeten kunnen opdoen met aspecten als evenwicht, kracht, tasten, ruiken, klimmen, glijden en verstoppen. Maar de tuin moet ook bijdragen aan herhalingsspel, sociale contacten, uitdagingen, fantasiespel, actie/reactie en vele andere voor niet beperkte kinderen doodnormale zaken. In het bijgevoegde tuinontwerp van Huisman Hoveniers Zaandam zijn al die aspecten verwerkt. Naast eerder genoemde aspecten is een belangrijk onderdeel van de tuin het aanleggen van de tuin met drainbeton. Dit heeft vele voordelen op korte maar ook op langere termijn. Het is niet alleen duurzaam en onderhoudsarm, maar bovenal ideaal omdat bijna alle kinderen en de begeleiders gebruik maken van rollende hulpmiddelen. Er blijven geen plassen op liggen, er zitten geen kuilen, bulten of scheef liggende tegels in en het wordt niet glad, waardoor de kinderen en de medewerkers zich er onbeperkt en veilig over kunnen bewegen. Planning Wat Wanneer Onderzoek/inventarisatie behoeften 2013 en voorjaar 2014 Ontwerp Geactualiseerd op Start uitvoering Maart 2015 Oplevering tuin Mei 2015 Evaluatie en afronding September 2015 Onderhoudsplan - Bij De Vijfhoek is een medewerker verantwoordelijk voor tuin c.q. het onderhoudsplan. - Het reguliere groot onderhoud wordt uitbesteed aan een hovenier die ook het onderhoudsplan opstelt. In de begroting van De Waerden is een post tuin onderhoud opgenomen waarmee groot onderhoud door een hovenier uitgevoerd kan worden. Dit voor werkzaamheden die niet door de kinderen, vrijwilligers of medewerkers uitgevoerd kunnen worden. - De aangepaste speeltoestellen worden jaarlijks gekeurd en onderhouden. - Twee maal per jaar is er een dag waarop vrijwilligers uit de buurt het groen in de tuin gaan onderhouden. De Stichting Vrienden van De Vijfhoek speelt een belangrijke rol bij het organiseren en rekruteren van de vrijwilligers. 09

10 5. INRICHTING BELEVINGSTUIN DE VIJFHOEK Huidige situatie 10

11 5. INRICHTING BELEVINGSTUIN DE VIJFHOEK Nieuwe situatie 11

12 6. FINANCIËN Woning In 2013 is de Vijfhoek grondig verbouwd. De verbouwingen en het herinrichten van De Vijfhoek zijn gefinancierd door De Waerden. De kosten hiervoor waren ca ,-. Tuin Voor de belevingstuin zijn er onvoldoende middelen om deze te financieren. Omdat er binnen de huidige zorgbudgetten geen mogelijkheden voor zijn. Uiteraard wil De Waerden een substantiële bijdrage leveren, maar de hulp van fondsen is nodig om de tuin te de optimale functionaliteit te geven en voor de kinderen echt een meerwaarde te bieden. Zoals eerder aangegeven is het volledig (rolstoel) toegankelijk maken van de tuin d.m.v. drainbeton een heel belangrijk onderdeel. Dit brengt voor dit moment hogere kosten met zich mee maar verdient zich op de langere termijn weer terug vanwege de vele malen langere levensduur en minimale onderhoud dat het vraagt. Een inrichtingsbegroting van de tuin is als bijlage bijgevoegd. 12

13