Kwaliteitsplan groen Loppersum 2009 De kwaliteit in beeld

Transcriptie

1

2 Kwaliteitsplan groen Loppersum 2009 De kwaliteit in beeld projectnr revisie D0 30 juli 2009 Opdrachtgever Gemeente Loppersum Postbus ZG LOPPERSUM datum vrijgave beschrijving revisie D0 goedkeuring vrijgave Definitief rapport D.H. Nuus B.J. Boerema

3 Inhoud Blz. 1 Inleiding Leeswijzer 2 2 Uitgangspunten Beheer openbare ruimte Proces BOR-traject Loppersum Kwaliteitsaspecten 5 3 Huidige situatie Huidige kwantiteit Huidige kwaliteit Huidige achterstanden Huidig budget 11 4 Scenario's Wensbeeld Raad Huidige kwaliteit Huidig budget Ambtelijke voorkeur Financiële consequenties 14 5 Hoe nu verder? Strategie Aanbevelingen 16 Bijlage 1. Definities structuurelementen 18 Bijlage 2. Structuurelementen kaart 19 blad 1 van 19

4 1 Inleiding Gemeente Loppersum is samen met Oranjewoud in 2009 begonnen met het opstellen van een kwaliteitsplan voor het openbaar groen. Het doel van dit plan is om de kwaliteit voor het openbaar groen voor zowel de technische staat als de verzorgingsgraad vast te leggen. Met dit plan is dan mede het bijbehorende budget vastgelegd. Voordat de keuze voor de kwaliteit voor het openbaar groen is gemaakt, is de huidige kwaliteit gemeten. Deze kwaliteit is gemeten met behulp van de landelijke BORkwaliteitscatalogus van Oranjewoud. Daarnaast hebben de Raadsleden op 18 mei 2009 tijdens een workshop ook kennis gemaakt met de BOR Systematiek. 1.1 Leeswijzer Dit beheerplan bevat een kwaliteitsvisie en daarmee tevens het beleidskader voor het beheer en onderhoud van het openbaar groen in Loppersum. Deze kwaliteitsvisie bevat een analyse van de huidige kwaliteit, het beschikbare budget en de kosten van de kwaliteitsambitie. In de bijlage is de structuurelementenkaart met bijbehorende definities opgenomen. Daarnaast is de onderbouwing van de eenheidsprijzen toegevoegd aan de bijlage. blad 2 van 19

5 2 Uitgangspunten Iedereen heeft zo zijn eigen beeld over de kwaliteit van de openbare ruimte. Wat voor de één een bron van ergernis is, valt een ander niet op. Mag er zwerfafval in het groen liggen? Mag er verschil in kwaliteit zijn tussen woonwijken en bedrijventerreinen? 2.1 Beheer openbare ruimte Heel, veilig, schoon, netjes. Dat zijn punten waar burgers en maatschappelijke organisaties de gemeente op aanspreken als beheerder van de openbare ruimte. De gemeente wil graag een goede kwaliteit leveren, maar een goede onderhoudstoestand kost geld. Om dat in goede en effectieve banen te leiden is het van belang een kwaliteitsvisie te ontwikkelen waarmee de discussie met het bestuur aangegaan kan worden en waarmee kwaliteit gekozen kan gaan worden. Belangrijk is daarbij een beeld te vormen welke partijen nodig zijn bij het bepalen van die kwaliteit en waarmee draagvlak ontstaat. Dit vraagt om een helder besef op het beleid voor de kwaliteit van de openbare ruimte in de gemeente; men moet zich (durven) uitspreken over het gewenste kwaliteit van het groen. Oranjewoud heeft samen met een aantal gemeenten de BOR-systematiek voor het Beheer van de Openbare Ruimte ontwikkeld. Het BOR-model is een praktijkgerichte visie (inclusief begrippenkader en werkstrategie) gericht op het meten en het voeren van een discussie over de kwaliteit van de woon- en leefomgeving. Het model legt een duidelijke relatie tussen kwaliteit en kosten van de inrichting en het beheer van de openbare ruimte. Daarbij wordt onder andere gebruik gemaakt van objectief meetbare kwaliteitsnormen, onderhoud- en inrichtingniveaus en eenheids- of kostprijzen voor de te onderscheiden structuurelementen binnen de kaders van de openbare ruimte. In de april 2009 is de buitenruimte van de gemeente Loppersum geschouwd. De openbare ruimte, zoals die er buiten bij ligt, is langs de BOR-meetlat gehouden. Tijdens de schouw wordt gekeken naar de huidige kwaliteit van de verzorgingsgraad en de technische staat van het groen. De schouw heeft het karakter van een steekproef. Met dit rapport wordt de discussie met het bestuur aangegaan. Het is van belang dat het bestuur zo goed mogelijk geïnformeerd wordt over de huidige stand van zaken om zodoende gedegen keuzes te maken ten aanzien van de ambitiekeuzes, de te volgen kwaliteitskoers (beleid) voor de komende jaren en de bijbehorende budgetten. De ambitie kan vervolgens vertaald worden in concrete afspraken om de ambitie te realiseren. blad 3 van 19

6 AMBITIE beleidskeuze in termen van ambities MONITOR toetsing of ambitieniveau wordt gehaald vertaling input voor OPDRACHT* formulering in termen van prestatie-eisen TOEZICHT controle prestatie door toezicht Het BOR-Model maakt het mogelijk om verschillende partijen, zoals bestuurders, beheerders en bewoners, op een open en inzichtelijke wijze te laten discussiëren over kwaliteitskeuzes en kostendoelstellingen. Deze discussie is outputgericht en gaat dus niet meer over schoffelfrequentie, maar over kwaliteitsambities. Hiervoor is een objectieve meetlat ontwikkeld. De kwaliteitsmeting is uitgevoerd om die discussie op te starten. Het BOR-traject geeft de gemeente een duidelijk inzicht in de huidige en gewenste kwaliteit van het openbaar groen. 2.2 Proces BOR-traject Loppersum Kwaliteitscatalogus Nulmeting Eenheidsprijzen en budget Ambitie Voor het opstellen van de visie op het beheer van de openbare ruimte zijn een aantal werkstappen uitgevoerd en producten samengesteld. Daarnaast is Loppersum opgedeeld in gebieden die gelijk van karakter zijn, de structuurelementen (zie bijlage 1 en 2). Op deze manier kan een kwaliteitkeuze gemaakt worden per structuurelement. Verder is een nulmeting uitgevoerd om de kwaliteit van het openbaar groen inzichtelijk te maken. Dit is gebeurd op basis van de normen uit de standaard kwaliteitscatalogus van Oranjewoud. Met deze nulmeting is de huidige kwaliteit van het openbaar groen bepaald en zegt dus iets over de prestatie die geleverd wordt voor het huidige budget. Voor de discussie over de gewenste kwaliteit zijn de beschikbare middelen voor het beheer en onderhoud inzichtelijk gemaakt (zie 3.4). Daarnaast zijn eenheidsprijzen voor de verschillende aspecten van de openbare ruimte opgesteld om de benodigde budgetten te berekenen. Na de berekening van eenheidsprijzen voor verschillende kwaliteitsniveaus voor het openbaar groen, heeft de Raad gediscussieerd over de ambitie voor het groen. Als laatste stap is het benodigde budget met het huidige budget vergeleken en zijn de kosten voor het wegwerken van achterstanden in beeld gebracht. blad 4 van 19

7 2.3 Kwaliteitskenmerken In de standaard kwaliteitscatalogus van Oranjewoud is voor verschillende onderdelen van het openbaar groen de kwaliteit vastgelegd in een 5-schaal: de meetlat. Afbakening meetlat Om tot een zo goed mogelijke beschrijving te komen van het beleidskader is allereerst de scope van het beheer afgebakend. Het beheer van het openbaar groen richt zich op de kenmerken heel en schoon. Technische staat: is het heel? De technische staat is een kwaliteitskenmerk waarmee de technische en/of vakkundige eisen worden aangegeven die gesteld worden aan het openbaar groen. Verzorgingsgraad: is het schoon? De verzorgingsgraad is een kwaliteitskenmerk waarmee de eisen voor schoonheid en netheid worden aangegeven. Dit wordt uitgedrukt in eisen over de toegestane hoeveelheden onkruid en zwerfvuil. Kwaliteitsniveaus De kwaliteiten worden in vijf kwaliteitsniveaus verdeeld. Als voorbeeld is per kwaliteitsniveau een beschrijving en een impressie met algemene foto's weergegeven. De normen van de kwaliteitsniveaus zijn deels ervaringsnormen van Oranjewoud en sluiten aan bij landelijke normen zoals CROW, RAW, Nederland Schoon en Alterra. Zeer Hoog Hoog Basis Laag Zeer Laag uitstekend onderhouden, als nieuw; goed onderhouden, bijna niets op aan te merken voldoende onderhouden, wel wat op aan te merken sober tot onvoldoende, enige achterstanden bij het onderhoud onvoldoende onderhouden, flinke achterstanden, kapot Rapportcijfer 10 Rapportcijfer 8 Rapportcijfer 6 Rapportcijfer 4 Rapportcijfer 2 blad 5 van 19

8 3 Huidige situatie In dit hoofdstuk wordt de huidige situatie van Loppersum beschreven. De huidige situatie is onderverdeeld naar huidige kwantiteit, huidige kwaliteit en huidig budget. 3.1 Huidige kwantiteit De kwantitatieve analyse geeft een beeld van de hoeveelheden openbaar groen op hoofdlijnen. Om inzicht in de kwantiteit van de hoeveelheden te krijgen is gebruik gemaakt van de hoeveelheden die aanwezig zijn in het beheersysteem van de gemeente. Deze hoeveelheden zijn in april 2009 geactualiseerd. Loppersum heeft ruim 68 ha groen in beheer. Omvang Gemeente Loppersum heeft ruim 68,6 ha openbaar groen in beheer (exclusief sportvelden, bermen buitengebied en water). Hiervan is ruim 18,9 ha berm, 2,8 ha (sier)heesters, bijna 30,7 ha. gazon en 16,2 ha bosplantsoen. Het aantal bomen in de gehele gemeente bedraagt ruim stuks. Het aantal bomen binnen de bebouwde kom bedraagt ruim stuks. De totale omvang van het groen binnen de bebouwde kom is ruim 61 ha. Het gemiddelde aantal m2 per woning is in de gemeente Loppersum 155m2. Dit is boven het landelijk richtgetal Nota ruimte van 75m2. Het aantal m2 per woning in de grote steden in Noord Nederland licht echter in de buurt van 140m2. Het onderhoud van bermen in het buitengebied is in deze rapportage niet opgenomen, dit onderdeel is bij wegbeheer ondergebracht. Groen in Loppersum heeft een natuurlijk karakter. Samenstelling Het groen in Loppersum bestaat voor het grootste gedeelte uit gras, bermen en bosplantsoen. Dit geeft een ruimtelijk beeld van het groen door ruimtelijke werking van gazons. Onderstaande figuur geeft de procentuele verdeling tussen de verschillende categorieën weer. Hieruit blijkt dat het groen in de gemeente Loppersum een natuurlijke uitstraling heeft. Groenareaal Gemeente Loppersum 45% 23% 0% Bosplantsoen Sierbeplanting Heesterbeplanting Kruiden/bermen Gazon 4% 28% blad 6 van 19

9 3.2 Huidige kwaliteit Kwaliteitscatalogus Nulmeting Eenheidsprijzen en budget Ambitie 9,5-10 Zeer hoog 7,5-9,4 Hoog 5,5-7,4 Basis 3,5-5,4 Laag 0-3,4 Zeer laag In april 2009 is de kwaliteit van het openbaar groen in Loppersum beoordeeld. In het onderstaande overzicht zijn de resultaten van de kwaliteitsschouw op hoofdlijnen uitgesplitst naar structuurelementen. In het overzicht geven de kleuren weer om welk kwaliteitsniveau het gaat. Het cijfer geeft weer of het gaat om bijvoorbeeld een "lage" basis of "middel" basis of een "hoge"basis. TOTAAL Centra Hoofdstructuur Verzorging 8,0 7,0 6,0 7,8 8,8 7,9 Groen 7,0 6,3 6,0 6,4 6,6 6,5 Bedrijventerrein Woonwijk Buitengebied Totaalindruk Resultaat per structuurelement op hoofdlijnen Opvallend is dat alle structuurelementen voor de technische staat groen een basis kwaliteit scoren. Wat betreft het centrum wordt een hoge basis gescoord. Bij de overige structuurelementen wordt een gemiddelde basis gescoord. De spreiding in kwaliteit over de structuurelementen is dus nihil. De centra, woonwijken en het buitengebied scoren hoog kwaliteitsniveau voor de verzorgingsgraad. De hoofdstructuur en het bedrijventerrein een basis. De spreiding in kwaliteit is, met uitzondering van het bedrijventerrein dus beperkt. Kijkend naar de totaalindrukken wordt er voor de technische staat groen gemiddelde basis gescoord en voor de verzorgingsgraad een lage hoog. Dit geeft aan dat het groen voldoende is onderhouden en dat het er schoon en netjes uitziet. Dit wil overigens niet zeggen dat er geen knelpunten zijn. In de technische staat komen in de resultaten ook lage scores voor, dit wordt grotendeels veroorzaakt door snoeiachterstanden en open plekken in plantvakken. Basis kwaliteitsniveau bermen Hoog kwaliteitsniveau bomen blad 7 van 19

10 Resultaten verzorgingsgraad De totaal indruk van verzorging is een hoog, gemiddeld is de gemeente behoorlijk schoon en netjes. In het onderstaande overzicht zijn de schouwresultaten betreffende de verzorgingsgraad uitgesplitst naar structuurelement en de verschillende onderdelen. 9,5-10 Zeer hoog 7,5-9,4 Hoog 5,5-7,4 Basis 3,5-5,4 Laag 0-3,4 Zeer laag VERZORGING Centra Hoofdstructuur Bedrijventerrein Woonwijk Buitengebied Totaalindruk Zwerfvuil 8,0 7,3 6,0 8,1 8,8 8,1 Hondenpoep 8,7 8,6 10,0 8,2 10,0 8,7 Onkruid in het groen 8,0 6,0-6,2-6,4 Totaalindruk 8,0 7,0 6,0 7,8 8,8 7,9 De centra, woonwijken en buitengebied steken er positief bovenuit wat betreft de verzorging. De basiskwaliteit voor onkruid in het groen wordt veroorzaakt door de hoge mate van kruidenbedekking en de hoogte van het onkruid. Bij de totaalscores per structuurelement valt op dat het centrum, de woonwijken en het buitengebied een hoge kwaliteit scoren, dit geeft aan dat deze gebieden erg schoon en netjes zijn.. De spreiding in kwaliteit over de structuurelementen is nihil, uitzondering is bijvoorbeeld de lage basis voor het bedrijventerrein. Kanttekening hierbij is dat er slechts een locatie geschouwd is op een bedrijventerrein. Tussen de verschillende onderdelen is meer spreiding in kwaliteit aanwezig. In de hele gemeente komt nauwelijks hondenpoep voor. Binnen alle structuurelementen wordt een hoog tot zeer hoog gescoord. Zwerfvuil is ook in geringe mate aanwezig. Op het bedrijventerrein en de hoofdstructuren na, wordt overal een hoog gescoord. Opvallend is dat het onderdeel onkruid in het groen een stuk lager scoort ten opzichte van de andere verzorgingsaspecten. Hoewel er gemiddeld nog een basis wordt gehaald, zijn er enkele plekken in de gemeente waar een laag kwaliteitsniveau is geconstateerd. Hierdoor is het gemiddelde naar beneden gehaald. Oorzaak van de lage scores zijn: de hoge mate van onkruidbedekking en de hoogte van de onkruiden in beplantingsvakken. Er ligt nauwelijks zwerfvuil op het grasveld Er is enige onkruid aanwezig in de beplanting blad 8 van 19

11 Resultaten technische staat groen De technische staat van het groen is door de hele gemeente gemiddeld basis. In het onderstaande overzicht zijn de schouwresultaten betreffende de technische staat van het groen uitgesplitst naar structuurelement en de groentypen. 9,5-10 Zeer hoog 7,5-9,4 Hoog 5,5-7,4 Basis 3,5-5,4 Laag 0-3,4 Zeer laag GROEN Centra Hoofdstructuur Bedrijventerrein Woonwijk Buitengebied Totaalindruk Bomen 6,7 7,0 8,0 6,8 6,3 6,7 Beplanting/Heesters - 6,0-6,0-6,0 Bosplantsoen 6,0 5,3-6,7 6,7 6,4 Sierheesters 8,0 8,0-7,0-7,5 Hagen 8,0 8,0-7,6-7,8 Grasveld 6,0 6,5-6,0 6,0 6,1 Berm/Kruidenrijk gras - 7,5 4,0 6,8 7,0 6,8 Totaalindruk 7,0 6,3 6,0 6,4 6,6 6,5 De technische staat van het groen scoort in de centra gemiddeld het hoogst. De lage scores worden op een aantal plekken veroorzaakt door snoeiachterstanden en onvolledige plantvakken, daarnaast zijn obstakels en graskanten van gazon vaak niet bijgemaaid. Het centrum scoort in totaal het hoogst, dit wordt voornamelijk veroorzaakt door de hoge scores voor sierheesters en hagen. De woonwijken en het buitengebied scoren op alle onderdelen een basis. De spreiding in kwaliteit over de structuurelementen (kijkend naar de totaal scores per structuurelementen) is beperkt, echter is er wel enige spreiding in kwaliteit tussen de verschillende groenonderdelen (kijkend naar de totaalscores per groenonderdeel). Zo scoren sierheesters en hagen gemiddeld een hoog kwaliteitsniveau. De bomen, bermen en bosplantsoen scoren een gemiddelde basis, en beplanting en gazon scoren daarentegen een lage basis. Belangrijkste oorzaken van de mindere scores zijn: de snoeiachterstanden en open plekken in enkele beplantingsvakken; de graslengte (ook rondom obstakels) en overgroei van graskanten langs verhardingsranden bij enkele gazons. In een tweetal structuurelementen is incidenteel een laag gescoord voor bosplantsoen en bermen. In beide gevallen is het desbetreffende groenonderdeel in het structuurelement maar éénmaal aangetroffen en gemeten. Oorzaken van lage scores zijn: het opscheren van beplantingsranden (oneigenlijke snoei) bij bosplantsoen; het voorkomen van beschadigingen, open plekken en rijsporen als gevolg van vrachtverkeer in de berm. Rond obstakels is niet bijgemaaid De hagen zijn volledig en strak gesnoeid blad 9 van 19

12 3.3 Huidige achterstanden Kwaliteitscatalogus Nulmeting Eenheidsprijzen en budget Ambitie Uit de nulmeting komt naar voren dat er enkele achterstanden zijn in de technische staat van beplanting, grassen of bomen. Hierbij is voornamelijk gekeken naar aspecten als snoeiachterstand en volledigheid bij beplanting en bomen, en vlakheid en graskanten bij gazon en berm. Op basis van het aandeel laag tot zeer laag is per structuurelement berekend wat de globale achterstanden in het areaal zijn. Met behulp van de Oranjewoud standaard eenheidsprijzen is vervolgens berekend wat de kosten zijn om de achterstanden weg te werken. Bij deze berekening is uitgegaan van het groen dat lager is dan niveau Basis om dat weer op niveau te brengen. Bij een keuze voor een scenario met kwaliteitsniveau Hoog, dan moeten ook de onderdelen die nu Basis zijn op niveau gebracht worden. Voor het op niveau brengen van het groen wat nu als laag of zeer laag beoordeeld is, is globaal een budget benodigd tussen ,- en ,-. Dit bedrag is nodig om versleten en onvolledige beplanting, achterstanden aan gazons en snoeiachterstanden bij bomen en beplantingen weg te werken. Met het wegwerken zijn alle kwaliteiten lager dan basis weggewerkt, indien de ambitie op enkele structuurelementen hoog is dan moeten in de betreffende structuurelementen ook de basis kwaliteit verhoogd worden. Voorafgaand aan het wegwerken van de achterstanden moet een inventarisatie uitgevoerd worden om deze achterstanden exact in beeld te brengen. blad 10 van 19

13 3.4 Huidig budget Kwaliteitscatalogus Nulmeting Eenheidsprijzen en budget Ambitie De begroting is opgebouwd uit een aantal productposten voor verschillende begrotingsonderdelen. In onderstaande tabel zijn drie kollommen weergegeven, de eerste kolom bevat budget dat beschikbaar is voor planmatig onderhoud (het Bor-budget). De tweede kolom bevat budget voor overhead en overig (de kosten die niet voor planmatig groenonderhoud zijn). Ter indicatie is in de derde kolom de totale begroting van Loppersum voor de genoemde begrotingsonderdelen weergegeven. De huidige begroting voor het beheer en onderhoud van de totale openbare ruimte omvat ruim 1 miljoen. Het Bor-budget komt uit op ,00. Van alle onderdelen zijn in het Bor-budget alleen kosten opgenomen voor het planmatig onderhoud. Hierdoor is de ambitie te vergelijken met de begroting omdat voor de ambitie de kosten voor de productie taken worden berekend. Begrotingsproducten 2010* Bor-Budget Overhead & overige Totaal groenbudget Openbaar Groen Algemene Begraafplaatsen Beheer Bijzondere Begraafplaatsen Totaal * berekend op basis van kosten 0,5% inflatie tov 2009 blad 11 van 19

14 4 Scenario's Kwaliteitscatalogus Nulmeting Eenheidsprijzen en budget Ambitie Ambitie is niets anders dan de gewenste kwaliteit van het openbaar groen voor verzorging en technische staat in de verschillende structuurelementen in Loppersum. Een ambitie is een doel om te bereiken en geeft aan wat voor product je wilt bieden aan bewoners en bijvoorbeeld toeristen. Bij het bepalen van de ambitie zijn er keuzemogelijkheden in kwaliteit (de vijf kwaliteitsniveaus), deze hebben natuurlijk consequenties voor de kosten. Met andere woorden: iedere kwaliteit heeft z'n prijskaartje. Om de Raad een keuze te kunnen laten maken zijn een aantal scenario's gemaakt. De verschillende scenario's worden in dit hoofdstuk toegelicht en de financiële consequenties zijn inzichtelijk gemaakt. 4.1 Wensbeeld Raad Tijdens de bijeenkomst van 18 mei 2009 is de Raad geïnformeerd over de systematiek van kwaliteitsgericht beheer. Tijdens deze informele bijeenkomst hebben de Raadsleden zelf de kwaliteitsdiscussie ervaren. Het scenario 'Wensbeeld Raad' is samengesteld naar aanleiding van de informele bijeenkomst van de Raad. Tijdens deze bijeenkomst is door de Raad in drie groepen gediscussieerd over de gewenste kwaliteit van het openbaar groen in Loppersum. Dit scenario is een samenvatting van de uitkomsten van de drie groepen. Wensbeeld Raad Centra Technische staat groen H H B H B Verzorgingsgraad H H B H B Hoofdstructuur Bedrijventerrein Woonwijk Buitengebied Dit scenario richt zich duidelijk op goed en netjes groen in de Centra, Hoofdstructuur en de Woonwijken. De Raad vindt deze gebieden belangrijk voor de inwoners van Loppersum, daarnaast zijn de Centra het visitekaartje van de gemeente voor bezoekers. Consequenties De kwaliteit van dit scenario is voor de technische staat in de Centra, Hoofdstuctuur en Woongebied hoger dan de huidige kwaliteit. Ook de verzorgingsgraad in de Hoofdstructuur is een niveau Hoger. Voor dit scenario is een budget nodig van ,00* voor het onderhoud van het openbaar groen. Dit is ruim 5 ton hoger dan het huidig budget. *In dit bedrag zijn geen kosten opgenomen van het op niveau brengen van de huidige kwaliteit naar dit scenario. blad 12 van 19

15 4.2 Huidige kwaliteit Het scenario 'Huidige kwaliteit' is gebaseerd op de nulmeting die in april 2009 is uitgevoerd. Deze nulmeting is een steekproef en geeft een gemiddeld beeld van de kwaliteit van het groen. Huidige kwaliteit Centra Technische staat groen B B B B B Verzorgingsgraad H B B H H Hoofdstructuur Bedrijventerrein Woonwijk Buitengebied Dit scenario is overwegend Basis, in het Centra, Woonwijk en Buitengebied zijn Hoog voor verzorging. De gemeente is grotendeels schoon en netjes op het gebied van zwerfvuil in het groen en onkruid in het groen. Consequenties Dit scenario is bijna 1 ton hoger dan het huidig budget. Dit verschil tussen het huidig budget en huidige kwaliteit wordt veroorzaakt doordat er in de technische staat van de beplanting achterstanden aanwezig zijn. De huidige kwaliteit geeft een gemiddelde van de kwaliteit van de gemeente. In deze gemiddelde kwaliteit zijn echter ook lage kwaliteiten aanwezig. De doorrekening van de ambitie genereert een bedrag voor het op niveau houden van de gehele gemeente op het kwaliteitsniveau. Dit verklaart ook de hogere kosten voor het handhaven van de huidige kwaliteit. 4.3 Huidig budget Voor het scenario 'Huidig budget' is terug gerekend naar welke kwaliteitsplaatje te onderhouden is met het beschikbare budget. Huidig budget Centra Technische staat groen H L B B L Verzorgingsgraad H L B B L Hoofdstructuur Bedrijventerrein Woonwijk Buitengebied Omdat de Raad een Hoge kwaliteit gaf aan de woonwijken is dit structuurelement niet verder naar beneden gezet dan Basis. Om toch in de buurt van het huidig budget te komen zijn de hoofdstructuur en het buitengebied op Laag gezet. Het centrum is een relatief klein gebied en kan dus alsnog op Hoog gezet worden. Consequenties Dit scenario geeft een beeld waar de kwaliteit op den duur naar toe zal zakken als het budget gelijk blijft. De achterstanden in de technische staat van het groen zullen verder oplopen. blad 13 van 19

16 4.4 Ambtelijke voorkeur Het scenario Ambtelijke voorkeur geeft het kwaliteitsbeeld weer wat voor de ambtenaren minimaal acceptabel is voor het openbaar groen in Loppersum. Ambtelijke voorkeur Centra Technische staat groen H B B B L Verzorgingsgraad H B B B L Hoofdstructuur Bedrijventerrein Woonwijk Buitengebied Dit scenario is grotendeels Basis, met een Lage kwaliteit voor het Buitengebied en een Hoge kwaliteit voor het centrum. Dit scenario wijkt niet zo heel veel af van de huidige kwaliteit, voor het centrum is een kwaliteitsverhoging nodig en het buitengebied mag naar beneden in kwaliteit Consequenties Dit scenario is ruim ,- duurder dan het huidig budget. 4.5 Financiële consequenties De financiële consequenties van de scenario's zijn in onderstaande tabel samengevat. Als referentie zijn de kosten voor 'alles Basis' en 'alles Hoog' opgenomen. Scenario Benodigd budget Verschil tov huidig budget Wensbeeld Raad , ,00 Huidige kwaliteit , ,00 Huidig budget , ,00 Ambtelijke voorkeur , ,00 Referentie Alles Basis , ,00 Referentie Alles Hoog , ,00 blad 14 van 19

17 5 Hoe nu verder? De nulmeting is uitgevoerd, de huidige kwaliteit van de openbare ruimte is in kaart gebracht. Wat is nu de volgende stap? Om te komen tot het gewenste scenario is het noodzakelijk een koers te volgen. Ten eerste is het noodzakelijk om de Raad een keuze te laten maken voor een scenario waar de gemeente Loppersum mee aan de slag kan. Afhankelijk van het gekozen scenario kan de koers verder uitgezet worden om dit scenario te bereiken. Het is mogelijk dat de gemeente bijvoorbeeld vijf jaar de tijd krijgt om met een strategie het gekozen scenario te bereiken. In dit hoofdstuk wordt een richting gegeven voor het vervolg dat kan dienen als leidraad. 5.1 Strategie Met het kiezen van een scenario is de gewenste kwaliteit nog niet bereikt. Het is daarom belangrijk om het groeipad naar de gewenste kwaliteit uit te zetten in een duidelijke strategie. De te volgen koers moet in de voorstellen naar het bestuur verder ingevuld worden. In deze paragraaf doen wij een aantal voorstellen voor deze koers. De volgende richtlijnen zijn belangrijk: 1. Wat willen we? De Raad gaat een keuze maken uit één van de scenario's. Deze keuze geldt als ambitie voor de lange termijn. 2. Wat spreken we af? Hoe snel kunnen we de ambitie bereiken? Wat kan op korte termijn? Wegwerken achterstanden groen. Onderhoud in prestatiebestekken verwerken voor het werkvoorzieningschap, aannemers en de eigen dienst, zodat de uitvoering aansluit bij de ambitie. 3. Hoe bereiken we dat? Met bovenstaande afspraken kan een plan opgesteld worden om de ambitie te bereiken. Welke aspecten brengen we het eerst op niveau? Kan onderhoud gecombineerd worden, zodat het gewenste beeld eerder behaald wordt? Om de openbare ruimte op het gewenste niveau te brengen moet eerst een technisch beheerplan opgesteld worden. Dit plan brengt de achterstanden precies in beeld en geeft de kosten voor het op het gewenste niveau brengen. Met dit plan kan ook een duidelijk groeipad bepaald worden naar de gewenste kwaliteit. blad 15 van 19

18 5.2 Aanbevelingen Als de politiek haar ambitie heeft bepaald is het belangrijk om de koers verder gestalte te geven. In deze paragraaf geven wij een doorkijkje naar het vervolg van het BOR-traject. Het primaire beheerproces gaat uit van vier fasen, die niet los van elkaar gezien kunnen worden. Figuur: Primair beheerproces Ambitie Het onderdeel Ambitie staat voor de keuze die het bestuur maakt voor een kwaliteitsscenario voor de openbare ruimte in Loppersum. Hierna zal als eerste het plan geïmplementeerd moeten worden. Het is daarbij van belang om op korte termijn de achterstanden weg te werken, om verdere achteruitgang te voorkomen. Daarnaast is het nodig om een meerjarenplan en uitwerkingsplannen op te stellen om de Ambitie te realiseren. Acties: Beheerplan voor het in beeld brengen van achterstanden; Meerjarenplan en uitwerkingsplannen opstellen voor het realiseren van de ambitie. Opdracht De opdracht staat voor het uitwerken van de ambitie in contracten zoals prestatiebestekken. Voorgesteld wordt om zoveel mogelijk integrale prestatiebestekken op te stellen en het werk integraal uit te besteden. Dit werken volgens bestekken zoveel mogelijk richting aannemers, werkvoorzieningschap en eigen dienst. Acties: Prestatiebestekken om de opdrachten in dezelfde taal uit te zetten als het BOR-traject voor zowel de aannemer als de eigen dienst. Toezicht Het toezicht staat voor de controle op de prestatie van de opdracht, bijvoorbeeld het toezichthouden op de prestatiebestekken worden afspraken waargemaakt. Voorgesteld wordt om toezicht te houden op het prestatiebestek om de kwaliteit te waarborgen. Acties Toezicht houden op de prestatiebestekken om de kwaliteit te waarborgen en de aannemer en eigen dienst op de verantwoordelijkheden te wijzen. Medewerkers van de eigendienst opleiden om toezicht te houden. blad 16 van 19

19 Mensen van de eigendienst training geven op gebied van BOR zodat ze buiten de gewenste kwaliteit kunnen beoordelen en realiseren. Monitoring De laatste stap in het beheerproces is de monitoring. Bij monitoring is het doel de kwaliteit te toetsen aan de ambitie. Jaarlijks wordt de kwaliteit gemeten om het bestuur te informeren over de voortgang van het groeitraject naar de gewenste kwaliteit. Tevens kunnen de resultaten dienst doen voor het bijstellen en actualiseren van de meerjaren- en werkplannen. Actie: Jaarlijks een monitoring uitvoeren en een managementrapportage opstellen om het bestuur te informeren. De eigen dienst informeren over de resultaten van monitoring zodat ze hiervan leren en inzicht krijgen in het verbeteren van de kwaliteit. Consequenties van het werken met BOR voor de organisatie Het implementeren van het kwaliteitsplan heeft gevolgen voor de organisatie. Dit betekent in de eerste jaren dat er met het kwaliteitsplan gewerkt wordt een toename in werkdruk voor de beheerders. De voornaamste oorzaken hiervoor zijn: De huidige werkwijze waar nodig aanpassen op het meer planmatig aanpakken van het beheer. Deze aanpassing vraagt in het begin meer tijd omdat eerst de nieuwe werkwijze eigen gemaakt moet worden. Daarna kan het planmatig werken volgens het kwaliteitsplan efficiënter gebeuren; Het structureel monitoren van de kwaliteit is een extra belasting van de organisatie. De jaarlijkse terugkoppeling van de behaalde kwaliteit richting het bestuur is een nieuwe taak; Het wegwerken van de achterstanden, na het kiezen van een scenario, vraagt extra inzet van de organisatie. De achterstanden moeten in bestekken worden uitgewerkt naast de reguliere opdrachten; Hogere beheerbudgetten als gevolg van een bepaald gekozen scenario hebben geen effect op de organisatie. Het hogere kwaliteitsniveau wordt vertaald in het bestaande bestek en de aannemer voert de opdracht uit conform afspraak. Deze werkwijze blijft gelijk aan de huidige werkwijze. blad 17 van 19

20 Bijlage 1. Definities structuurelementen Centra Woonwijk Centra worden gedefinieerd als een clustering van winkels en voorzieningen in het hart kernen in de gemeente Loppersum. Het is een belangrijke plek voor de bewoners van de gemeente en haar toeristen. Het centrum is qua inrichting herkenbaar door de veelal iets luxere uitvoering. De begrenzingen van woonwijk worden in het algemeen gevormd door de bebouwde komgrens. De gebruiksintensiteit van dit structuurelement is gemiddeld. Wanneer er in de dorpskernen groen en speelplekken met een buurt- of wijkfunctie aanwezig zijn, vallen deze onder de benaming woonwijk. Bedrijventerrein Onder dit structuurelement vallen de industriegebieden en de bedrijventerreinen. De gebruiksintensiteit van deze structuurelementen is gemiddeld tot extensief. Hoofdstructuur Buitengebied De hoofdstructuur wordt gevormd door lijnvormige elementen die een belangrijke structurerende rol spelen in de ruimtelijke opbouw van de gemeente. Dit wordt gecombineerd met een belangrijke verbindingsfunctie. De gebruiksintensiteit van deze structuurelementen is intensief. Het gebied, gelegen buiten de bebouwde kom, veelal met een agrarisch, recreatief of natuurlijk karakter, wordt het buitengebied genoemd. In het buitengebied kunnen verspreide woningen voorkomen. De gebruiksintensiteit van deze structuurelementen is extensief. blad 18 van 19

21 Bijlage 2. Structuurelementen kaart blad 19 van 19

22 Structuurelementenkaart Loppersum Zijldijk Garsthuizen 't Zandt Toornwerd Middelstum Huizinge Westeremden Zeerijp Leermens Eenum Oosterwijtwerd Westerwijtwerd Loppersum Legenda Stedum Garrelsweer Wirdum Hoofdstructuur Woongebied Centra Bedrijventerrein Buitengebied C CONCEPT MB NR DATUM WIJZIGING GET. OPDRACHTGEVER Gemeente Loppersum PROJECTOMSCHRIJVING Kwaliteitsplan groen Loppersum KAARTTITEL Structuurelementenkaart GIS SPECIALIST M.R. Bücking PROJECTLEIDER B.J. Boerema KAARTNUMMER SCHAAL 1: FORMAAT A3 BLAD IN BLADEN 1 IN 1 WIJZ.NR C0 STATUS CONCEPT R:\ \ \ArcGIS\mxd\ mxd