7,8. Boekverslag door een scholier 7452 woorden 27 februari keer beoordeeld. Psychologische roman Eerste uitgave 2002 Nederlands

Transcriptie

1 Boekverslag door een scholier 7452 woorden 27 februari ,8 408 keer beoordeeld Auteur Genre Leon de Winter Psychologische roman Eerste uitgave 2002 Vak Nederlands Titel: God s Gym Auteur: Leon de Winter Uitgave: De Bezige Bij Amsterdam 2002 Leon de Winter werd op 24 januari 1954 geboren in s-hertogenbosch in een orthodox-joods gezin. Vanaf 1966 bezocht hij het gymnasium in Den Bosch en later het Willem van Oranje College in Waalwijk. In 1974 ging hij in Amsterdam aan de Nederlandse Filmacademie studeren, maar verliet de academie zonder examen te hebben gedaan. Rond 1980 behoorde De Winter tot de oprichters van de Eerste Amsterdamse Filmassociatie (EAFA). Deze associatie hield zich bezig met het produceren van speelfilms, zoals De verwording van Herman Dürer (1979) en Junkieverdriet (1981). Bovendien was Leon de Winter tot 1982 werkzaam als recensent voor Vrij Nederland. Eind jaren zeventig begon Leon de Winter met schrijven. Hij maakte in 1976 zijn debuut met de verhalenbundel Over de leegte van de wereld. In 1978 verscheen zijn eerste roman: De (ver)wording van de jongere Dürer. Het boek gaat over een werkloze jongen die zich geen raad weet en langzaam krankzinnig wordt. La place de la Bastille (1981) behandelt het leven van een geschiedenisleraar. Het grote literaire succes kwam in 1981 met Zoeken naar Eileen W. In 1986 verscheen de roman Kaplan en in 1990 Hoffman s honger. Vanaf 1986 schrijft De Winter in een toegankelijker stijl. Vaak zijn de hoofdpersonen afkomstig uit een joods milieu en meestal leiden zij een oppervlakkig en leeg bestaan. Recentere werken van Leon de Winter zijn: Serenade (1995), Zionoco (1995), Lady Di in een bevallige pose (1996), De hemel van Hollywood (1997) en Supersex (1998). Veel van zijn boeken werden verfilmd. De Winters romans zijn vrijwel allemaal spannend. Vaak is de hoofdpersoon een schrijver, die op zoek gaat naar waarheden over geboorte, liefde en dood en de betekenis van een joodse identiteit in de naoorlogse wereld. Deze tochten van de hoofdpersonen komen vaak voort uit onvrede met hun lege en schijnbaar doelloze leven. Met hun (literaire) tochten proberen ze orde aan te brengen in de chaos en zo hun angst voor stilstand en de dood te bezweren. De angst voor leegte, de stilstand en de dood vormt het centrale thema van De Winters werk. Pagina 1 van 15

2 Hoewel Over de leegte in de wereld door veel critici niet helemaal ten onrechte werd afgedaan als een Kafka-imitatie, groeit vanaf De (ver)wording van de jongere Dürer de waardering. Toch storen critici zich nog regelmatig aan de nadrukkelijke wijze waarop De Winter zijn favoriete schrijvers navolgt. De belangstelling voor de Winters boeken is na het uitkomen van Zoeken naar Eileen W. stijgende. De filmische activiteiten van de schrijver én de verfilming van drie van zijn prozawerken zullen ongetwijfeld die aandacht mede gestimuleerd hebben. Ondanks deze stijgende belangstelling, is het oordeel van de critici over het werk van De Winter nog vaak negatief. De Winter schrijft te verhalend, te meeslepend en dat gaat ten koste van zijn stijl. 2. Interne gegevens Motivatie van mijn keuze Ik zag het boek God s Gym op het nachtkastje van mijn vader liggen. Ik was erg benieuwd waarom het deze titel had. Ik ben naar mijn vader gegaan en heb het gevraagd, maar die wilde het niet zeggen. Hij zei dat ik het boek maar moest lezen. Toen ik daarna de flaptekst las, was ik zo benieuwd naar het verhaal dat ik God s Gym ben gaan lezen. Samenvatting De Proloog is een verklaring van God (van Godzilla), de grote zwarte eigenaar van de sportschool God s Gym, hoe het zover heeft kunnen komen dat Mirjam Koopman, een leerlinge die bij hem achter op de motor zat, op haar verjaardag omkwam tijdens een ongeluk. We horen over het verleden van alle betrokkenen. Op 22 december 2000, de dag dat Mirjam Koopman, dochter van de halfjoodse scriptschrijver Joop Koopman, 17 jaar wordt, heeft zij een afspraak met haar vriendinnen om te lunchen. Als ze vertrokken is, krijgt Joop een telefoontje van Philip, een oude schoolvriend, of hij zin heeft om langs te komen in Philips appartement. Zij hebben elkaar al jaren niet meer gezien. Philip vraagt hem of hij undercover wil werken voor de Mossad (de Israëlische geheime dienst). Hij moet toevallig in contact zien te komen met Omar, een jonge Nederlandse Marokkaan, die ervan wordt verdacht een terrorist te zijn. In eerste instantie wil Joop weigeren, maar door het noodlottige telefoontje dat hij krijgt tijdens het gesprek, verandert zijn hele leven. Mirjam, zijn enige dochter voor wie hij zorgt na zijn scheiding, ligt zwaar gewond en in coma in het ziekenhuis. Joop denkt dat iemand een grap met hem wil uithalen maar gaat toch samen met Philip naar het ziekenhuis. Mirjam sterft s nachts aan haar verwondingen. Joop geeft in een roes van verdriet toestemming voor een harttransplantatie. Hij vervalt in een diepe en sombere rouw. Dan, op een dag, komt God langs. Hij is in tranen en geeft zijn leven aan Joop: Mijn leven is nu voor u! Doet u ermee wat u wilt. Het was mijn schuld! God bood Mirjam een lift aan nadat ze had gesport in zijn school. Hij moest dezelfde richting op als Mirjam, dus kon ze makkelijk bij hem achterop. Door een samenloop van omstandigheden, die in de proloog zijn beschreven, lag er een olievlek op de snelweg, een auto slipte en botste tegen de motor van God aan. Joop kan het hem niet vergeven dat hij haar achterop heeft genomen. Maar God blijkt een goedmoedige en vriendelijke jongen te zijn die alles voor Joop overheeft (hij heeft zelfs zijn sportschool verkocht en wil van het geld dat hij ervoor heeft gekregen een tempel op het graf van Mirjam laten bouwen en bekeert zich tot het jodendom). Door deze ongelukkige omstandigheden in Joops leven gaat hij toch in op Philips aanbod, voornamelijk Pagina 2 van 15

3 voor het geld. Hij raakt inderdaad aan de praat met Omar, die een aardige en praatgrage jongeman blijkt te zijn. Ze krijgen een band. Omar wil een postorderbedrijf voor moslims op internet zetten en heeft veel vrienden die hacken. Dan komt Linda opeens opduiken, een nicht op wie Joop vroeger verliefd was. Zij is bekeerd tot het boeddhisme en is met een monnik in Amerika om via fondsen geld te krijgen voor een klooster in Tibet. Linda en Joop worden opnieuw verliefd op elkaar. Zij beweert dat de monnik de reïncarnatie is van Joops grootvader die voor de oorlog miljoenen heeft achtergelaten op een Zwitserse bank. In eerste instantie gelooft Joop het niet, maar nadat hij de man heeft gezien en met hem heeft gesproken begint hij toch te twijfelen. Samen met de directeur van een bank worden er papieren opgesteld en Joop zet zijn handtekening eronder. Nadat hij dat heeft gedaan hoort hij niets meer van Linda, hij is bedrogen en naar de miljoenen kan hij fluiten. Plotseling wil Joop weten wie het hart van zijn dochter heeft gekregen na het ongeluk. En omdat de familie van de draagster van Mirjams hart zich niet kenbaar wil maken, komt Joop op het idee dat Omar en zijn vrienden hem daar wel eens mee zouden kunnen helpen. Philip komt erachter dat Joops relatie met Omar anders verloopt dan de bedoeling is en moet Omar nu liquideren. Philip heeft ervoor gezorgd dat de dochter van een Iraanse sympathisant van de Mossad, Alia Nuri, het hart van Mirjam heeft gekregen. Als Omar erachter zou komen waar zij in werkelijkheid verblijft (in Portland ) in plaats van Parijs waar Omars vrienden denken dat zij is, zou het heel gevaarlijk zijn voor de Iranese familie en voor de Mossad. Van Omar horen we in het boek niets meer terug. Philip helpt Joop verder en zorgt ervoor dat hij Alia Nuri kan ontmoeten zonder dat zij weet wie Joop is. Het boek eindigt met een Epiloog, nadat Joop weer thuis is en met God praat over wat er allemaal is gebeurd met Linda en de ontmoeting in Portland. Verder schrijft God in de Epiloog over de mensen die op 22 december 2000 door het noodlot betrokken waren bij het ongeluk. Thematiek Het thema van dit boek is het onvermogen van Joop Koopman om afscheid te nemen van zijn dochter Mirjam. Joop heeft een hele hechte band met zijn dochter. Na de scheiding van zijn vrouw Ellen Koopman blijft Joop alleen met zijn dochter achter in Los Angeles. Joop houdt ontzettend veel van Mirjam, en zij van hem. Wanneer Joop te horen krijgt dat zijn dochter betrokken is geraakt bij een ongeluk, wil hij dat eerst niet geloven. Hij zegt dat zijn dochter vandaag jarig is en met haar vriendinnen aan het lunchen is en dat het dus onmogelijk is dat ze nu in het ziekenhuis ligt. Ik heb het u al gezegd, dit is Mirjam niet! Ze kan niet bij iemand op de motor hebben gezeten, want ze kent niemand met een motor! Ik vind het erg vervelend voor u, maar ik sta hierbuiten! Mijn dochter is nu in een restaurant op Paradise Cove Ze is daar aan t lunchen met haar vriendinnen! Daar ging ze naartoe! Daar is ze dus nu! ( ) Joop vervolgde: Ik, ik, begrijp wel dat haar cellphone tot deze verwarring heeft geleid, maar er moet een einde aan komen. Dit is te erg. Ik wil mijn dochter niet met dergelijke ellende in verband brengen. Zij is het enige wat ik heb. Dat klinkt als een pathetisch cliché, het zij zo. Zij is mijn leven. Daarom ik ga haar nu bellen, dan kunt u verder met uw werk, en ik ook Mirjam ligt in coma. Joop geeft in een roes van verdriet toestemming voor een harttransplantatie, maar Pagina 3 van 15

4 geeft aan dat hij geen contact wil met de recipiënt van Mirjams hart. Uiteindelijk overlijdt Mirjam die nacht. Joop trekt zich terug en doet niets anders dan drinken en sigaretten roken. Hij doet de deur niet open, beantwoordt de telefoon niet, wast en scheert zich niet, kortom, hij verwaarloost zich. Heel lang doet Joop niets met het lichaam van Mirjam. Uiteindelijk, vooral op aandringen van God, laat hij haar cremeren. Ze moet begraven worden! zei hij met zijn sonore grote-mannenstem. Joop zag zijn lippen en tong bewegen, forse Afrikaanse lippen die elke dag veel voedsel moesten verwerken om dat grote lichaam van brandstof te voorzien. Zijn Mirjam begraven? Hij wilde niets. De tijd moest stollen. Elke verandering kon de stilte doen scheuren. Is jouw zorg niet! riep Joop terug. Ga weg hier! Ga weg uit mijn tuin! De reus knikte. Maar bleef onverzettelijk staan. Het is voor haar, zei hij. Ze ligt in een mortuarium op Beverly. Ze moest weg bij Cidars. U reageerde niet. Ik heb haar daarheen laten brengen. Ik heb dat in uw naam gedaan. Jij mag niks doen! brulde Joop. Jij mag je nergens mee bemoeien! Niks mag jij! Ga weg jij! Later in het verhaal doet Joop er alles aan om erachter te komen wie het hart van Mirjam heeft ontvangen. Ook al weet hij dat degene die haar hart heeft gekregen geen contact wil, Joop blijft toch doorzoeken. In de hectiek van het ziekenhuis had hij er toestemming voor gegeven wat zou uw dochter hebben gewild, mister Koepm n? en nu zat iemand ergens met een verhitte kop op een pot te schijten of rukte zich af terwijl het hart van zijn kind het bloed naar zijn lul pompte. Waarom dacht hij dat het een man was? Was het een schoft? Een moordenaar? Een monnik? ( ) Hij wilde weten wie haar hart had gekregen. Welk lichaam van haar schoonheid genoot. Titelverklaring De titel van het boek God s Gym is ontleend aan de naam van de sportschool van Erroll Washington. Erroll is de eigenaar van deze sportschool in Venice. Omdat hij groot en sterk is, wordt hij Godzilla genoemd, afgekort God, waardoor de sportschool God s Gym is gaan heten. Hij blafte: Met wie reed ze dan wel mee! Met God Met God? Waar heb je het in hemelsnaam over? God? GOD? Meisje, ik wil je zeggen dat ik je ouders hierover inlicht en ik verzeker je dat Luid huilend zei ze: De man van God s Gym, de sportschool, u was er vorige week zelf! Iedereen noemt hem God. Van Godzilla. Want hij is zo groot. Mirjam Koopman gaat regelmatig in God s Gym sporten. Op haar verjaardag, 22 december, is Mirjam van plan te gaan lunchen met haar vriendinnen. Ze gaat eerst nog naar de sportschool. Omdat God dezelfde kant op moet als Mirjam, biedt hij haar een lift aan op zijn motor. Door een samenloop van omstandigheden krijgen ze een ongeluk en uiteindelijk sterft Mirjam. Joop is hier kapot van. Als God er niet was geweest met zijn sportschool, zou Mirjam nog leven. God s Gym is de ommekeer in Joops leven. Pagina 4 van 15

5 Mottoverklaring Er is geen motto in het boek, wel een opdracht, namelijk Voor Moos, Moon & Jes. Belangrijkste motieven Het eerste en belangrijkste motief in dit boek is de machteloze liefde van een vader voor zijn dochter. Joop leeft al sinds de scheiding met zijn ex-vrouw Ellen Koopman alleen met zijn dochter. Mirjam is een mooie en populaire meid van 17 jaar. Op haar verjaardag, 22 december, ziet hij haar niet alleen als dochter, maar ook als een vrouw naar wie hij blijkt te verlangen/verlangt: Vandaag had Mirjam de deur niet in het slot geduwd. Hij had kunnen terugkeren of met een afgewend hoofd de badkamerdeur kunnen passeren, maar hij kon zijn ogen niet van de kier afhouden. Via de spiegel ving hij gedurende een fractie van een seconde een glimp op van het naakte lichaam van zijn dochter. ( ) Wat hij zag was vooral haar contour. Maar een aantal details was hem niet ontgaan. Voordat ze hem kon ontdekken keerde hij terug en liep stil en gehaast naar beneden, ontsteld over de kracht van zijn nieuwsgierigheid. En over de zwakte van zijn respect voor haar privacy. Op diezelfde dag overlijdt Mirjam ten gevolge van een motorongeluk. Joops liefde voor haar wordt hierdoor niet minder sterk. Hij mist haar ontzettend en doet er alles aan om te weten te komen wie haar hart heeft ontvangen. Een ander motief in dit boek is de zoektocht naar de waarheid. Joop wil de waarheid weten over het hart van zijn dochter. Hij wil weten wie de recipiënt is van Mirjams hart. Via allerlei manieren komt Joop terecht bij Omar, een Marokkaanse crimineel. Omar heeft hackers als vrienden, en zij kunnen via het bestand van de donorstichting te weten komen wie het hart van Mirjam heeft ontvangen. Joop wil de waarheid weten over Omar. Van Philip, zijn oude schoolvriend, krijgt hij de opdracht om deze Omar te bespioneren omdat Omar een terrorist schijnt te zijn. In het verhaal raakt Joop aan de praat met Omar, maar die blijkt een hele aardige praatgrage jongeman te zijn. Ze krijgen een speciale band met elkaar. Joop wil ook de waarheid weten over Linda en Usso, een monnik uit Tibet. Usso zegt dat hij vroeger Joops grootvader was. Joop wil hem eerst niet geloven, maar langzamerhand komt hij erachter dat ze oplichters zijn en achter het geld van zijn grootvader aanzitten. Een ander, maar minder belangrijk motief is het weer. Steeds, vaak aan het begin van een hoofdstuk, wordt verteld wat voor weer het is. Is het koud, waait het hard, regent het? Al dat soort dingen worden kort beschreven. Op tweeëntwintig december 2000 werd zij zeventien jaar. De gemiddelde temperatuur op deze dag bedroeg 11,1 graden Celsius. De hoogste was 16,7, de laagste 7,8. Gemiddelde windsnelheid 8,5 kilometer per uur. De hoogste windsnelheid 16,5. Er waren mistbanken. Het zicht varieerde van 2,8 tot 6,4 kilometer. Geen neerslag. Personages Pagina 5 van 15

6 Hoofdpersoon De hoofdpersoon in dit verhaal in Joop Koopman. Joop is de zoon van een joodse moeder en een Nederlandse vader. Joop is langgeleden met zijn vrouw Ellen Koopman naar Amerika verhuisd voor haar werk. Ze kregen daar een kind, Mirjam. Omdat Ellen tijdens een zakenreisje vreemdging, zijn zij gescheiden. Ellen koos voor haar werk en besloot om terug te gaan naar Nederland. Joop bleef alleen met zijn dochter Mirjam achter. Ellen ging terug naar Nederland, hem met advocaten bestokend, en twee jaar lang neukte hij uit wraak alles wat langskwam. Niet thuis, niet in de nabijheid van zijn kind en de herinneringen aan Ellen, maar vooral in hotelkamers, een enkele keer bij de vrouwen thuis. Joop is 47 jaar en woont in Venice, Californië. Joop is een scriptschrijver, maar niet zo n succesvolle. Hij kan net rondkomen met het geld wat hij kreeg door één succesvolle opdracht en de erfenis van zijn moeder. Joop leeft heel gewoontjes, hij zorgt voor zijn dochter en schrijft scripts. Joop houdt erg veel van Mirjam, zij is zijn leven. Als dan zijn dochter komt te overlijden door een motorongeluk, staat zijn hele wereld op zijn kop. In een roes van verdriet geeft hij toestemming tot een harttransplantatie. Hij doet niets anders dan zichzelf verwaarlozen. Hij drinkt alcohol, hij rookt sigaretten, hij wast en scheert zich niet, hij wil geen contact met mensen. Joop is hopeloos. Hij zag dat ze binnen een oogopslag zijn blote voeten, zijn smerige hemd, zijn ongeschoren kop en bloeddoorlopen ogen in hun identificatielijst specificeerden: alcoholist, niet gevaarlijk, verwaarloosd maar nog niet geschikt voor directe opname. Dan ontmoet Joop Erroll Washington (God), de man bij wie Mirjam achterop de motor zat. De man die verantwoordelijk is voor de dood van zijn dochter. Eerst wil Joop niets van hem weten, hij is woedend. Maar later ziet hij in dat God heel erg spijt heeft, hij wil zijn leven voor hem geven. Uiteindelijk laat Joop op aandringen van God zijn dochter cremeren. Joop mompelde: Jij bent schuldig aan de dood van mijn dochter. Jij hebt het veroorzaakt. Ik zal het je nooit vergeven. Ik weet niet waarom ik met je praat. Ik moet je daarom zeggen: ik stel het op prijs dat je je gemeld hebt, dank voor je aanbod, maar liever geen contact meer. Ik begrijp het, sir, en ik zal dat respecteren. Maar ik wil u zeggen: mijn leven is voor u. Ik heb leven genomen en ik wil leven teruggeven. Mijn leven. Het leven dat ik geleid heb is ten einde. Joop ontmoet aan het begin van het verhaal een oude schoolvriend van hem, Philip. Philip heeft een opdracht voor Joop, waarmee hij veel geld kan verdienen. Philip wil Palestina veilig stellen voor de joden. Joop weigert in eerste instantie, maar nadat Mirjam is overleden neemt Joop de opdracht aan, alleen voor het geld. Hij moet toevallig in contact komen met Omar, die ervan wordt verdacht een terrorist te zijn. Omar en Joop ontmoeten elkaar en er ontstaat een speciale band tussen deze twee. Ze kunnen het goed Pagina 6 van 15

7 met elkaar vinden. Joop moet alles wat hij met Omar bespreekt, doorgeven aan Philip. Joop vertikt dit in het begin omdat hij Omar helemaal niet zo crimineel vindt, hij vindt Omar een aardige man. Hij ging staan en gaf Joop een hand. Die koffie is voor mij. Joop, leuk je ontmoet te hebben. Maandag ben ik er weer. Ik hou een plaatsje voor je vrij als je er nog niet bent. Hij liep weg. Sympathieke terrorist. Joop ontmoet ook zijn jeugdvriendinnetje, Linda de Vries. Linda is het achternichtje van Joop. Ze hebben elkaar al lang niet meer gezien, maar Joop wordt op slag weer verliefd op haar. Vroeger hadden ze voornamelijk een seksrelatie. Hij was zestien toen hij Linda, een ver nichtje, mocht vingeren. In ruil trok zij hem af. Een jaar lang had Linda bij hen ingewoond en elke dag had hij zich na afloop van school met haar naar huis gehaast, waar zijn werkende ouders zich pas na vijf uur s middags zouden vertonen. Soms had ze hem onderweg toegefluisterd, over haar rok strijkend alsof ze er pluisjes vanaf wilde slaan: Joop, weet je, ik heb vandaag geen onderbroekje aan, wat vind je daarvan? Linda is erg veranderd, ze is bekeerd tot het boeddhisme. Samen met Usso Apury brengt ze Joop een bezoekje. Joop en Linda krijgen een relatie. Maar dit gaat op den duur niet zo goed. Linda beweert dat Usso vroeger Joops grootvader was, die hem veel geld heeft nagelaten. Joop gelooft dit eerst absoluut niet, maar later blijkt dat er veel geld op de Zwitserse bank staat. Joop zet zijn handtekening onder een stel papieren. Dan opeens zijn Linda en Usso verdwenen. Joop is bedrogen en naar het geld kan hij wel fluiten. Joop gaat op zoek naar het hart van Mirjam, omdat hij wil weten welk lichaam van de schoonheid van zijn dochter geniet. De familie van de draagster van Mirjams hart wil zich niet kenbaar maken. Ondanks dit gegeven blijft Joop doorzoeken. Uiteindelijk weet hij via Omar een paar hackers te bereiken die op zoek gaan naar de recipiënt. Hij komt erachter dat een meisje uit Frankrijk het hart van Mirjam heeft gekregen en dat Philip hiervoor gezorgd heeft. Joop ontmoet het meisje, zonder dat zij weet wie hij is. Dan keert Joop terug naar huis. Andere personen Mirjam Koopman is de dochter van Joop Koopman en Ellen Meerman. Ze is zeventien jaar en woont samen met haar vader in Venice. Ze houdt erg van haar vader, ze is trots op hem. Mirjam is erg knap en populair, ze heeft veel vrienden. Ze doet het erg goed op school, ze heeft een wiskundeknobbel. Vandaag wordt ze zeventien. Net zo oud als mijn oudste. Ook een meisje. Alles goed met d r op school? Ze heeft een wiskundeknobbel. Heeft ze van mijn vader. ( ) Ze voorziet mathematische problemen zoals kunstenaars opeens een idee krijgen. Intuïtie. Pagina 7 van 15

8 Mirjam heeft een mooi lichaam: ze is slank, heeft grote borsten, een smalle taille, lange benen. Ze is vrouwelijk en verleidelijk en zich bewust van de kracht waarmee ze mannen aantrekt. Mirjam gaat regelmatig naar de sportschool God s Gym. Hier ontmoet ze God, de eigenaar van deze sportschool. Op haar zeventiende verjaardag, 22 december 2000 gaat ze naar de sportschool. Daarna is ze van plan om met een stel vriendinnen te gaan lunchen op Paradise Cove Beach in Malibu. Omdat God vanwege een privé-les dezelfde kant op moet als Mirjam, biedt hij haar een lift aan op zijn motor. Door een samenloop van omstandigheden raakt Mirjam betrokken bij een ongeluk. Ze belandt in het ziekenhuis en ligt in coma. Uiteindelijk sterft Mirjam en haar hart wordt getransplanteerd. Ellen Meerman is de ex-vrouw van Joop Koopman en de moeder van Mirjam. Ze is een blonde, aantrekkelijke vrouw. Ze had oogverblindend mooie benen en de hotpants zaten zo strak om haar kont dat de vorm van haar billen scherp te onderscheiden was. ( ) Stevige, maagdelijke borsten, een lichte glooiing van haar buik, prachtige benen, sierlijke vingers en dik blond haar, dat ze in de badkamer had losgemaakt en dat nu vol haar schouders bedekte. Hij begeerde haar lichaam en Ellen genoot van zijn begeerte, die haar macht gaf en daardoor de mogelijkheid om zich aan hem over te geven. Ellen is kledingassistente bij televisieprogramma s. Ze kreeg een opdracht voor een grote speelfilm in Amerika. Joop ging met haar mee. Ze vonden een betaalbaar huis in Venice en Ellen werd zwanger van Mirjam. Omdat Ellen op een zakenreisje vreemdging, zijn zij en Joop gescheiden. Ellen koos voor haar werk en besloot om terug naar Nederland te gaan en Mirjam achter te laten bij Joop in Los Angeles. Erroll Washington, ook wel God genoemd, is de eigenaar van de sportschool God s Gym. Hij is een ongetrouwde man van achtentwintig jaar. Hij wordt Godzilla (afgekort God) genoemd omdat hij zo breed is. God heeft Mirjam een lift aangeboden op zijn motor omdat ze dezelfde kant op moest als hij. Door een samenloop van omstandigheden krijgen ze een ongeluk. God heeft geen schrammetje, maar Mirjam ligt in coma in het ziekenhuis. God voelt zich erg schuldig, hij verkoopt zijn sportschool om een tempel voor Mirjams graf te bouwen. Erroll doet er alles aan om Joop te helpen, hij wil zijn leven geven voor Joop. Het leven dat ik geleid heb is ten einde. Ik moet de dood van uw dochter compenseren, ook al is compensatie onmogelijk. Ik zou graag willen ruilen met uw dochter, maar dat kan niet. Ik heb overwogen om een einde aan mijn leven te maken, maar dat zou u niet helpen. Daar heb ik over nagedacht: wat kan u helpen, althans, waardoor kunt u een beetje getroost worden, hoe oppervlakkig dan ook. Nou, wat u kan helpen, dat is mijn leven. Doet u ermee wat u wilt. Ik kan voor u werken, ik kan u gezelschap houden, ik kan u beschermen, ik kan voor u koken, ik kan met u schaken en ik kan de was doen. Ik ben uw dienaar. Gebruikt u mij alstublieft. Als u mij wilt treffen, neem dan mijn leven in uw hand. Als u zegt dat ik mijn leven moet beëindigen dan doe ik dat. Letterlijk. In eerste instantie is Joop erg boos, hij wil helemaal niets van God. Later doet hij zijn best: hij laat God zijn Pagina 8 van 15

9 gang gaan en hij laat zich door God helpen, maar toch blijft Joop het een beetje vreemd vinden. God trekt bij Joop in en helpt hem met het huishouden en dingen die geregeld moeten worden. God regelt de crematie van Mirjam en de uitstrooiing van haar as in de zee. Hij kan dit allemaal betalen van het geld dat hij kreeg voor de verkoop van zijn sportschool. Erroll is een erg eenzame en lieve man die er alles voor doet om Joop weer gelukkig te maken. Hij zoekt precies uit hoe het ongeluk heeft kunnen gebeuren. Philip is een oude schoolvriend van Joop. Philip is een joodse man die vroeger net als Joop in Den Bosch heeft gewoond. Hij was streng gelovig, nu niet meer. Jij was altijd geloviger dan ik. Philip glimlachte. Klopt. Maar ik ben niet meer gelovig. En toch vind je dat alle joden in Israël horen? Ja. Maar dat heeft niets met religie te maken. Het heeft te maken met overlevingsdrift. De enige plek waar joden de baas zijn over hun lot is Israël. Vroeger wilde Philip graag tandarts worden, maar nu werkt hij voor de overheid, de Mossad. Hij wil Palestina veilig stellen voor de joden. Hij heeft hier alles voor over en werkt vaak ook aan illegale acties mee. Philip heeft een Nederlands sprekende undercover nodig, dus daarom zoekt hij zijn oude vriend Joop op. Philip is een aardige man, maar oefent wel druk uit op Joop. Hij zei: Ik doe het niet. Wat niet? vroeg Philip, blijkbaar niet luisterend. Ik doe het niet, herhaalde Joop. Nu keek Philip op. Wat doe je niet? Dit. Deze maffe kermis. Ik vind het knap dat je me zover gekregen hebt, maar het is tegelijkertijd onverantwoord. Van mij. En van jou. Dit is werk voor een professional. ( ) Ik wil niks. Ik heb geen keuze, zei Philip. Philip is iemand die mensen goed kan manipuleren en hij is ook een beetje schijnheilig. Hij probeert zelf altijd buiten schot te blijven en alles naar zijn hand te zetten. Philip komt erachter dat Joop met behulp van Omar en zijn vrienden te weten is gekomen wie de ontvanger van Mirjams hart is. Philip heeft ervoor gezorgd dat de dochter van een Iraanse sympathisant van de Mossad, Alia Nuri, het hart van Mirjam heeft gekregen. Als Omar erachter zou komen waar zij in werkelijkheid verblijft (in Portland in plaats van Parijs waar Omars vrienden denken dat zij is), zou het heel gevaarlijk zijn voor de Iranese familie en voor de Mossad. Omar van Lieshout is een man met een Marokkaanse vader en een Nederlandse moeder. Hij was tot zijn twintigste crimineel, maar toen is hij naar Marokko gegaan en daar bekeerd tot de Islam. Omar is drieëndertig jaar en heeft kinderen. Joop en Omar kunnen het goed met elkaar vinden. Omar heeft niet door dat Joop hem in eerste instantie uithoort. Joop moet al deze informatie aan Philip verschaffen, maar doet dit niet. Joop en Omar hebben allebei in Amsterdam gewoond en hebben genoeg gesprekstof om Pagina 9 van 15

10 hierdoor een speciale band te vormen. Ken je Mirafiori? vroeg Omar verrast. Als ik in Amsterdam ben. Wat niet vaak gebeurt. Is mijn favoriete Italiaan daar, glimlachte Omar. Misschien zijn we er weleens tegelijkertijd geweest. Daar kun je donder op zeggen, zei Joop. Ken je ook l Angoletto op de Hemonylaan? vroeg Omar met een brede lach. Ja. Ben ik geweest toen ik de laatste keer in Amsterdam was. Omar voelt zich vertrouwd bij Joop, hij vertelt hem heel zijn verleden. Omar heeft vrienden die hacken. Hij helpt Joop bij het vinden van de recipiënt van het hart van Mirjam. De ontvanger van Mirjams hart is Alia Nuri, dochter van een Iraanse sympathisant van de Mossad, en Omar en zijn vrienden denken dat zij in Parijs woont. Maar Philip weet wel beter. Ze woont namelijk in Portland, maar dit mag Omar nooit te weten komen, anders zou het heel gevaarlijk kunnen zijn voor de Iranese familie en voor de Mossad. Linda de Vries is het achternichtje van Joop, ze is achtenveertig jaar maar ziet er veel jonger uit. Haar ouders hebben allebei zelfmoord gepleegd. Op zeventienjarige leeftijd hebben de ouders van Joop haar in huis gehaald. Joop en Linda hadden een seksrelatie, totdat Joops vader erachter kwam en haar naar een meisjesschool in Dover stuurde. Daarna is ze naar Amerika gegaan en is ze bij een law firm in New York gaan werken. Toen is ze gaan reizen en in Dharamsala terechtgekomen. Sindsdien is ze boeddhist en ze is erg veranderd. Haar haren zijn gemillimeterd, ze heeft geen make-up op en ze draagt wijde kleren. Linda was een jaar ouder dan hij, achtenveertig dus, maar ze oogde tien jaar jonger. Wanneer ze destijds klaarkwam rilde ze genoeglijk, als iemand die met koude ledematen in een warm bad ging zitten. Zijn zaad smeerde ze op haar tepels. De manier waarop ze zich nu kleedde suggereerde dat ze het theater van het lichaam lingerie, make-up, modieuze kleding had afgezworen. ( ) Een zwever, dacht hij, een waarheidszoeker. Vroeger verslaafd aan seks, nu aan hogere sferen. Hij moest haar met respect bejegenen. Ze was integer. Ondanks dat ze erg veranderd is, wordt Joop weer verliefd op Linda en ze krijgen een relatie. Linda ontdekt via Usso Apury, een monnik uit Tibet, dat Joop heel veel geld kan erven dat zijn grootvader hem heeft nagelaten. Linda laat Joop papieren tekenen om dit geld zelf te ontvangen. Aan het eind van het boek heeft Linda Joop belazerd en is ze er met het geld vandoor gegaan. Opbouw Vertelvorm Het verhaal is geschreven in het hij-perspectief. De verteller is de schrijver. Dat wil zeggen dat er sprake is van een alwetende verteller. Leon de Winter heeft het steeds over Joop, Mirjam, Philip, hij en zij. Hij heeft dus geen ikpersoon aangewezen. Toch krijg je veel te weten over de gedachten en gevoelens van Joop. Bij dit stukje kwam dat sterk naar voren: Pagina 10 van 15

11 De eerste minuut bleef hij liggen en vroeg zich af waarom hij rond deze tijd op de bank in de woonkamer lag. Een moment heerste er vrede, want hij nam aan dat Mirjam in bed lag. Tot zich opeens, in felle flarden die vanaf de verste uithoeken van zijn geheugen naar zijn hart schoten (vreemd genoeg was het een fysieke gewaarwording die in het binnenste van zijn borstkas speelde), de gebeurtenissen van de afgelopen dagen tot een coherent geheel verenigden en de onacceptabele notie zich opdrong dat Mirjams bed onbeslapen was en dat zij nooit meer naar beneden zou komen. Hij sprong op, ziek van de beelden in zijn kop, vloog naar boven en wierp de deur van haar kamer open. Tijdverloop Het boek speelt zich af in het jaar 2000, gedurende een periode van één jaar. Er is sprake van een informatieve opening, want het verhaal begint met een proloog, waarin een aantal dingen (zoals het ongeluk) worden uitgelegd. Daarnaast bestaat het boek uit drie delen, deze zijn weer verder opgebouwd in hoofdstukken. Deze drie delen zijn stukken uit Joops leven. Het verhaal begint met de dood van Joops dochter Mirjam. En langzamerhand zie je steeds meer hoe hij de dood van zijn dochter verwerkt. Het verhaal is chronologisch verteld, ondanks dat er een aantal flashbacks in zitten. Dat is wanneer de personen vertellen over hun verleden. Bijvoorbeeld Joop die vertelt over zijn relatie met Ellen, of Omar die vertelt over zijn criminele jeugd. Ook zit er een flash-forward in het verhaal. Het begin van deel twee bevat een versnelling van het verhaal. Januari ging voorbij. Op elf februari 2001 begon het te regenen. De plaats waar het verhaal zich voornamelijk afspeelt is Los Angeles in de Verenigde Staten. In het huis waar Joop en Mirjam wonen, in een aantal restaurants en in het ziekenhuis. In sommige flashbacks speelt het verhaal zich af in Nederland. Een tiental bladzijden spelen zich ook nog af in San Francisco, waar Joop met Omar naartoe gaat om Linda te bezoeken. Open plekken/spanning Er zaten tamelijk veel open plekken in het verhaal. In het begin wordt nog geen duidelijke omschrijving van de personen gegeven. Deze personen leer je pas in het verloop van het verhaal kennen. Hierdoor werd de spanning wel opgebouwd, je weet namelijk nog niet wat voor een functie een bepaalde persoon in het verhaal heeft, dat komt pas later. Veel spanning komt in het verhaal niet voor. Stijl Leon de Winter schrijft erg duidelijk en heeft een mooie stijl. Zijn schrijftaal is niet moeilijk en meestal gebruikt hij korte zinnetjes. Omdat het verhaal zich voornamelijk in Amerika afspeelt, komen er soms Engelse woorden in voor. Ik ken mensen in t hele land. Als u één naam kunt vinden en ik ken natuurlijk ook nog mensen uit de hood. De hood. De buurt? South Central. Waar ik vandaan kom. Ik was vijftien toen ik voor t eerst joden ontmoette. In South Central? Nee. Misschien wonen er wel joden, maar ik heb ze daar niet ontmoet. Kent u de buurt? Nee. Een van de gewelddadigste wijken van t land, een war zone. Pagina 11 van 15

12 Einde Het boek heeft een gesloten einde. Joop heeft de recipiënt van Mirjams hart ontmoet, zonder dat zij het wist. Ook heeft Linda hem bedrogen en is er met zijn geld vandoor gegaan. Joop gaat weer terug naar huis, waar Erroll op hem wacht. Erroll heeft voor hem uitgezocht wie de betrokkenen bij het ongeluk waren. In zijn kamer trok hij zijn schoenen uit, wreef zijn voeten warm en belde het Fairmont. Hunkerend naar haar stem, naar zingeving en tederheid, vroeg hij om Linda. Ze had het hotel verlaten. Zonder een bericht achter te laten had ze uitgecheckt. 3. Uitgewerkte persoonlijke leeservaring Onderwerp Het onderwerp van het boek God s Gym sprak mij heel erg aan. Ik kan me de situatie van de hoofdpersoon goed voorstellen, ook al heb ik die nog nooit meegemaakt. Ik zou het verschrikkelijk vinden om je dochter te verliezen, al helemaal als je niets anders hebt in je leven. Ik had verwacht dat het boek meer zou gaan over Joop Koopman en zijn dochter, terwijl dit nu slechts een klein deel van het boek beslaat. Ik had niet verwacht dat er veel meer verhalen omheen zijn bedacht, zoals de kwestie van de Israëliërs en de Palestijnen. Dit maakte het boek natuurlijk wel spannend, omdat je helemaal geen idee hebt van wat er gaat gebeuren en wat dat nou met het verhaal te maken heeft. Later kom je hier achter. Het boek ligt niet echt in mijn belevingswereld. Ik herken me totaal niet in Joop, ik weet niet wat het is om je dochter te verliezen. Ik kan me er wel iets bij voorstellen. Ik denk er eigenlijk ook niet vaak over na, maar nu ik dit boek heb gelezen, ben ik toch anders naar die situatie gaan kijken. Wat zou ik doen als ik mijn dochter verlies en zou ik er ook alles voor over hebben om de ontvanger van haar hart te vinden? Dat ligt denk ik ook aan hoe mijn persoonlijke situatie dan is. Ik vind dat Leon de Winter het onderwerp goed heeft uitgewerkt, hij heeft er alleen iets te veel omheen gedraaid. Het stuk met Linda en Usso Apury loopt een beetje op niets uit. Ook het stuk met Philip en Omar droeg voor mijn gevoel niet echt aan het verhaal bij.s Het was te veel informatie voor mij om het verhaal goed te kunnen snappen. De situatie met Joop en zijn liefde voor Mirjam en Joop en Erroll waren erg goed te volgen. Gebeurtenissen De belangrijkste gebeurtenis in het boek is volgens mij het motorongeluk waarbij Erroll en Mirjam betrokken zijn. Erroll is de aanleiding van de dood van Mirjam. Als hij Mirjam nooit een lift had aangeboden op zijn motor, had zij nog geleefd en was er niets aan de hand geweest. Zonder ongeluk, geen verhaal. Het verhaal begint met het ongeluk, omdat dit de belangrijkste gebeurtenis van het boek is. Om acht minuten over halfeen, in een bocht op de Pacific Coast Highway, verloren de wielen van mijn Harley op het door de besteltruck van bakkerij Progress achtergelaten oliespoor hun grip op het asfalt Pagina 12 van 15

13 en sloeg de motor om. Mirjam gleed over het gladde wegdek onder een tegemoetkomende Ford Explorer die bestuurd werd door Elaine Jacobs. Binnen acht minuten was een ambulance ter plaatse en stelden de ziekenbroeders vast dat bij Mirjam ernstige trauma s waren ontstaan. Het duurde nog eens elf minuten voor een traumahelikopter veilig op een open deel van het strand kon landen, Mirjam werd ingeladen en naar het Cedars-Sinai gevlogen. Ik had geen schram. In de vroege ochtend is uw dochter gestorven. Deze gebeurtenis wordt heel duidelijk beschreven. In de Proloog vertelt God hoe het zover heeft kunnen komen dat Mirjam op haar verjaardag omkwam bij een ongeluk. Aan het eind van het boek, in de Epiloog, schrijft God over de mensen die op 22 december 2000 door het noodlot betrokken waren bij het ongeluk. Ik vind dat de gevoelens en gedachten van de personages een grotere rol spelen in het verhaal dan de gebeurtenissen. Ik vind de gebeurtenissen met Linda en Omar helemaal niet zo belangrijk, ze spelen maar een beperkte rol in het verhaal. De gedachten en gevoelens van Joop en Erroll zijn veel belangrijker. Joop heeft het erg moeilijk met het verlies van zijn dochter en doet er alles aan om de ontvanger van Mirjams hart te ontmoeten. Erroll heeft verschrikkelijk veel spijt en hij heeft er alles voor over om Joop weer gelukkig te zien. De gebeurtenissen in het verhaal hangen goed met elkaar samen. In het begin ben je je hiervan helemaal nog niet bewust, maar uiteindelijk valt alles op zijn plaats. Ik wist bijvoorbeeld heel lang niet wat Linda nou met het verhaal te maken had of wat de positie was van Omar in het verhaal. Sommige gebeurtenissen in het verhaal vond ik ongeloofwaardig. Linda beweert bijvoorbeeld dat Usso Apury vroeger Joops grootvader was. Usso weet alles van zijn grootvader, Joop gelooft dit zelf ook niet. Ik geloof ook absoluut niet dat dan kan. Dat Omar zijn hele verleden aan Joop vertelt, vind ik ook een beetje vreemd. Hij kent Joop pas, maar doet net alsof hij hem al heel lang kent. Zelfs de kleinste details vertelt hij allemaal. De gebeurtenis die het meeste indruk op mij heeft gemaakt, is wanneer Erroll zich verontschuldigt aan Joop en zijn leven aan hem aanbiedt. Ik vond dat best wel een ontroerend stukje. Ik vind Erroll wel een lieve man, hij probeert het tenminste goed te maken. Wat hij allemaal niet voor Joop over heeft! Dus ik kan over jouw leven beschikken? vroeg Joop. Yes, sir. Vind je dat niet een beetje vind je niet dat je aan iets omstrendens appelleert? Ik kies. In vrijheid, zij hij trots. En dan? vroeg Joop. Wat verandert er dan? Zij komt niet terug, antwoordde de zwarte man, maar er is dan weer iemand die veel om u zal geven. Personages Ik vind de hoofdpersoon geen held. Joop doet niets waarvan ik nou zeg: Wow, wat is hij goed bezig. Hij heeft verdriet en mist zijn dochter. Ik vind zijn acties erg begrijpelijk, maar ik zou hem hierdoor geen held willen noemen. Het karakter van de hoofdpersoon is goed beschreven. Ook al is het verhaal niet in de ik-perspectief Pagina 13 van 15

14 geschreven, toch kom je veel te weten over de gevoelens en gedachten van Joop. Omdat hij de hoofdpersoon is, draait het hele verhaal om hem. Ook de flashbacks helpen mee om Joop beter te leren kennen. Ik vind alle personages in het boek herkenbaar en levensecht. Behalve Usso Apury, daar kan ik me nou absoluut niet in herkennen. Maar er zijn natuurlijk wel van dat soort mensen die denken dat ze vroeger iemand anders zijn geweest. Toch was hij voor mij totaal onherkenbaar. Ik kwam ter wereld als Herman de Vries. Ik ben geboren op drie april van het jaar achttienhonderdnegentig van uw jaartelling. Ik ben op vijftien juni van het jaar negentienvijftien in het huwelijk getreden met Esther Eijsman. Tien maanden later kregen we een kind, ons enige, Johanna Mirjam, die we Anneke noemden. Ik heb deze aarde verlaten opeenendertig april negentiendrieenveertig. Dat is wat ik mij herinner. Ik kon me in alle andere personages wel goed inleven en indenken hoe het zou zijn als ik hen was. Erroll vind ik een erg sympathieke man. Joop beweert dat hij schuld heeft, want hij had Mirjam nooit mee mogen nemen op zijn motor. Maar Erroll kon er helemaal niets aan doen, het was een toevallige samenloop van omstandigheden. Toch probeert hij iets goed te maken bij Joop en hij heeft er alles voor over om Joop te helpen. Ik keur het gedrag van Linda en de monnik Usso af. Eerst doen ze net alsof ze met Joop meevoelen en hem willen helpen. Maar uiteindelijk blijkt dat ze een stel oplichters zijn en ze gaan er met het geld van Joops grootvader vandoor. Joop lijkt hier niet veel om te geven, want het verlies van het geld van zijn grootvader valt in het niet bij het verlies van zijn dochter. Opbouw Ik vind het verhaal niet ingewikkeld van opbouw. Het verhaal is chronologisch verteld en dat maakt het makkelijker te volgen. De vele flashbacks die in het verhaal voorkomen zijn goed te begrijpen, je merkt meteen dat het zich in het verleden afspeelt. Meestal is dat wanneer een van de personages vertelt over zijn jeugd of vroegere relatie met iemand. Ik vond het verhaal niet heel spannend. Maar ik wilde wel graag weten wat al die verschillende gebeurtenissen uiteindelijk met Joop (en Mirjams dood) te maken hadden. Het spannendste van het verhaal vind ik hoe Joop omgaat met de dood van zijn dochter. Je ziet de meeste gebeurtenissen door de ogen van Joop, de hoofdpersoon van het verhaal. De Proloog en Epiloog zie je door de ogen van Erroll, die vertelt over de samenloop van de omstandigheden van het ongeluk. Af en toe zie je de gebeurtenissen door de ogen van de andere personages, maar dat komt niet vaak voor. Ik blijf aan het einde van het verhaal niet met vragen zitten. Er zit een heel duidelijk einde in het verhaal. Joop is weer terug vanuit San Francisco, nadat hij is bedrogen door Linda en nadat hij Alia Nuri, het meisje met het hart van Mirjam, heeft ontmoet. Joop had Erroll gevraagd om een lijstje te maken van wie er allemaal betrokken waren bij het ongeluk, in de Epiloog worden deze betrokkenen uitvoerig beschreven door Erroll. Ik zou misschien nog wel willen weten hoe het nou verder gaat met Joop en Erroll. Wat ik wel een beetje vreemd vind, is dat je verder niets meer te horen krijgt over Ellen. Wanneer Mirjam Pagina 14 van 15

15 overlijdt, is Ellen niet bereikbaar en Joop laat een bericht achter op haar voic . Ik zou wel willen weten hoe zij nou met de dood van haar dochter omgaat. Taalgebruik Ik vond het taalgebruik van het boek niet moeilijk. Het waren vrij makkelijke, korte zinnen. Er was wel veel dialoog in het verhaal, maar dit maakte het boek juist meer herkenbaar en levendiger. Ik vind het taalgebruik erg goed passen bij de personages. Het zijn Nederlanders die in Amerika wonen (of hebben gewoond). De personages praten bijna allemaal Nederlands en gooien er hier en daar een Engels woord doorheen. Dit vond ik erg leuk, dan zit er weer eens wat afwisseling in de taalgebruik. Philip is al lang niet meer in Nederland geweest en heeft dus al lang geen Nederlands meer gesproken. Hij heeft wat moeite met sommige uitdrukkingen en de Nederlandse grammatica, maar Joop verbetert hem steeds. Ik vond dat wel een leuke toevoeging. Wat denk je hoe de linkse wereldpers zal reageren wanneer we het vrije Palestina zouden binnendringen als het tuig bij ons aanslagen heeft gedaan? Heeft gepleegd, corrigeerde Joop. Wat ik ook erg leuk vond, is dat De Winter een toespeling maakt op Shakespeares The merchant of Venice., De koopman van Venetië. Koopman is merchant in het Engels, en Venetië is Venice in het Engels. Joop Koopman woont in Venice, een wijk in Los Angeles. Eindoordeel Ik vond het een erg mooi boek, het was vlot geschreven en makkelijk te lezen. Het spannendste van het verhaal vond ik hoe Joop omging met het verlies van zijn dochter. Al die bijkomstigheden zoals het verhaal met Linda en de monnik en de Mossad vond ik iets minder interessant. Ik was blij met een gesloten einde en vond het leuk om in de Proloog en Epiloog te leven over alle betrokkenen van het ongeluk. Pagina 15 van 15