Wandelende Rottums Het veranderende uiterlijk

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Wandelende Rottums Het veranderende uiterlijk"

Transcriptie

1 Wandelende Rottums Het veranderende uiterlijk Natuur van de Kust 2015 Ernst Lofvers Noord-Nederland 27 augustus 2015 I.s.m. DELTARES

2 Huidige situatie (2014) Borkum ROTTUMERPLAAT ROTTUMEROOG Simonszand Zuiderduin hiermonnikoog Boschplaat 2 Morfologische analyse Rottum

3 ROTTUMERPLAAT ROTTUMEROOG Ruwweg hiermonnikoog Simonszand Zuiderduin (beetje gegokt): meer eiland (een meer gesloten kust?) Geulen waar eilanden waren (geulen bepalen) Oostwaartse beweging en groei (worden ze wel kleiner?) Heel - veel - dynamiek (alles is nieuw!) 3 Morfologische analyse Rottum

4 Beheer veranderende inzichten Vanaf jaren 50: stuifdijken, als begin van inpoldering Waddenzee Begin 90 Beheers Adviescommissie Kustverdediging Rottumeroog: ingezette verdedigingen leiden niet tot veel langere levensduur van eilanden onderhoudswerk Rottumerplaat gestopt onderhoud Rottumeroog in 2002 volledig gestopt Heden: beheer volledig gericht op natuurlijke processen Evaluaties tot nu toe: geen grote oppervlakte-afname: Onderhoud was ondergeschikt aan de natuurlijke processen. staken van onderhoud heeft geen negatieve invloed op areaal van de eilanden. onbelemmerd doorstuiven van zand is positief voor instandhouding + natuur. EN HOE NU VERDER? 4 Morfologische analyse Rottum

5 1982: bebouwing achter bolwerk van stuifdijken en strandhoofden 5 Morfologische analyse Rottum

6 1993: eiland wandelt weg van de harde elementen, nieuwe stuifdijken (blokkeren vrij transport (ophogen) van zand, geven wel luwte (snelle begroeiing)

7 2007: Stuifdijken met achterliggende kwelder maken plaats voor een meer dynamisch kustlandschap met washovers. Puin uit Zoutkamp verspoelt. 7 Morfologische analyse Rottum

8 Maart Morfologische analyse Rottum

9 Rottumeroog, maart 2012 vorming washovers: de zee geeft 9 Morfologische analyse Rottum

10 Washover, uiterlijk Januari 2012 Augustus Morfologische analyse Rottum

11 Over wash van kwelder Juni 2015 Verheling van banken uit het Schild met R oog? 11 Morfologische analyse Rottum

12 25 augustus Morfologische analyse Rottum

13 13 Morfologische analyse Rottum

14 Ligging (rand) van geul 1985

15 Ligging (rand) van geul 1985

16 Ligging (rand) van geul 1985

17 Ligging (rand) van geul 1985

18 Grootste veranderingen Sedimentatie Erosie 18 Morfologische analyse Rottum

19 Conclusies: Rottumerplaat: slaat af door oostwaartse beweging Lauwers Noordoostzijde groeit door zand uit buitendelta Omvang netto vrij stabiel Rottumeroog: Oostwaartse groei Wandelt het wad op, verheelt met Zuiderduintjes? Areaal onder laagwater neemt af (geulen) Areaal boven HW neemt toe (instuiving/overwash) Groei Schild: groei buitendelta? (bescherming + voeding eiland) 19 Morfologische analyse Rottum

20 Toekomst? Rottums zullen niet snel verdwijnen Karakter verandert wel: van door stuifdijken (kunstmatige duinbogen) beschermde kwelder: naar meer hoger dynamische natuur met washovers Grote duinbogen worden niet verwacht: te kleine zandaanvoer, geen aanlanding van majeure banken zoals Ameland en Terschelling Washovers brengen zand verder de eilanden op: Algehele ophoging eilanden: hoe verloopt duinvorming? gunstig om zeespiegelstijging op te vangen Zal mogelijk ook effect hebben op grondwater en daarmee vegetatie 20 Morfologische analyse Rottum

21 Meer begrip en zicht op toekomst? Begrip sturende factoren op grotere tijd-/ruimteschaal Interactie aangrenzende kustsystemen, buitendelta, komgebieden 21 Morfologische analyse Rottum

Dynamische kustecosystemen op de Waddeneilanden. Op reis naar de Boschplaat, symposium 30/31 mei 2017 Evert Jan Lammerts, Staatsbosbeheer

Dynamische kustecosystemen op de Waddeneilanden. Op reis naar de Boschplaat, symposium 30/31 mei 2017 Evert Jan Lammerts, Staatsbosbeheer Dynamische kustecosystemen op de Waddeneilanden Op reis naar de Boschplaat, symposium 30/31 mei 2017 Evert Jan Lammerts, Staatsbosbeheer Sturende dynamische processen Stroming van zoet en zout oppervlakte-

Nadere informatie

Morfologische veranderingen van de Westelijke Waddenzee. Een systeem onder invloed van menselijk ingrijpen.

Morfologische veranderingen van de Westelijke Waddenzee. Een systeem onder invloed van menselijk ingrijpen. Morfologische veranderingen van de Westelijke Waddenzee. Een systeem onder invloed van menselijk ingrijpen. Edwin Elias Ad van der Spek Zheng Bing Wang John de Ronde Albert Oost Ankie Bruens Kees den Heier

Nadere informatie

Verstandig Beheer. Visie SVRR op het Beheer van Rottumeroog en Rottumerplaat. Uitgegeven door: Bestuur SVRR. Datum: 7 oktober 2005 Versie: 1.

Verstandig Beheer. Visie SVRR op het Beheer van Rottumeroog en Rottumerplaat. Uitgegeven door: Bestuur SVRR. Datum: 7 oktober 2005 Versie: 1. Verstandig Beheer Visie SVRR op het Beheer van Rottumeroog en Rottumerplaat Uitgegeven door: Bestuur SVRR Auteur: Dick Spijker Datum: 7 oktober 2005 Versie: 1.0 Inleiding In dit document geeft het bestuur

Nadere informatie

Natuurherstel in Duinvalleien

Natuurherstel in Duinvalleien Natuurherstel in Duinvalleien Kan het natuurlijker? A.P.Grootjans@rug.nl 1 Universiteit Groningen, IVEM 2 Radboud Universiteit Nijmegen Opbouw lezing Hydrologisch systeem van een duinvallei Relatie hydrologie,

Nadere informatie

Het sediment-delend systeem als ruggengraad van de Wadden-kust. Bert van der Valk, Albert Oost, Zheng Bing Wang, Edwin Elias, Ad van der Spek e.a.

Het sediment-delend systeem als ruggengraad van de Wadden-kust. Bert van der Valk, Albert Oost, Zheng Bing Wang, Edwin Elias, Ad van der Spek e.a. Het sediment-delend systeem als ruggengraad van de Wadden-kust Bert van der Valk, Albert Oost, Zheng Bing Wang, Edwin Elias, Ad van der Spek e.a. het Waddensysteem Kust Noord-Holland Waddeneilanden Zeegaten,

Nadere informatie

Verjonging van eilandstaarten. Alma de Groot, Albert Oost, Evert Jan Lammerts, Willem van Duin, Roos Veeneklaas, Bregje van Wesenbeeck

Verjonging van eilandstaarten. Alma de Groot, Albert Oost, Evert Jan Lammerts, Willem van Duin, Roos Veeneklaas, Bregje van Wesenbeeck Verjonging van eilandstaarten Alma de Groot, Albert Oost, Evert Jan Lammerts, Willem van Duin, Roos Veeneklaas, Bregje van Wesenbeeck Aanleiding Probleem: Ecologische veroudering, m.n. vergrassing van

Nadere informatie

Memo morfologische veranderingen Rottumeroog en Rottumerplaat

Memo morfologische veranderingen Rottumeroog en Rottumerplaat Memo morfologische veranderingen Rottumeroog en Rottumerplaat Voor de periode 1983-2014 ir. A.A. van Rooijen dr. A.P. Oost 1209381-008 Deltares, 2014, B Trefwoorden Waddeneilanden, morfodynamiek, Waddenzee,

Nadere informatie

Het Wad en zeekanoën: Kanotochtengids voor het Wad. wadkanovaren.nl. Overzicht mogelijke kanotochten op het Wad

Het Wad en zeekanoën: Kanotochtengids voor het Wad. wadkanovaren.nl. Overzicht mogelijke kanotochten op het Wad pagina 1 van 5 wadkanovaren.nl Overzicht mogelijke kanotochten op het Wad De kanotochten die op het Wad mogelijk zijn, worden hieronder aan de hand van de vertrekpunten van west naar oost kort omschreven.

Nadere informatie

Bijlage 1.3 Bodemdaling in het Eems-Dollardgebied in relatie tot de morfologische ontwikkeling

Bijlage 1.3 Bodemdaling in het Eems-Dollardgebied in relatie tot de morfologische ontwikkeling Bijlage 1.3 Bodemdaling in het Eems-Dollardgebied in relatie tot de morfologische ontwikkeling........................................................................................ H. Mulder, RIKZ, juni

Nadere informatie

Workshop Dynamisch Kustbeheer Vlieland, 11 en 12 september 2013 Impressie in vorm van een nieuwsbrief

Workshop Dynamisch Kustbeheer Vlieland, 11 en 12 september 2013 Impressie in vorm van een nieuwsbrief Workshop Dynamisch Kustbeheer Vlieland, 11 en 12 september 2013 Impressie in vorm van een nieuwsbrief Inhoud Deze Nieuwsbrief... 2 Deltaprogramma Wadden: nu meten is later meer weten... 3 Eilanddynamiek

Nadere informatie

Rottum de maat genomen

Rottum de maat genomen Rottum de maat genomen Enkele beschouwingen over de twee Groninger waddenparels Rottumeroog en Rottumerplaat Rottum, näher betrachtet im Blickpunkt Betrachtungen über die zwei Groninger Wattenperlen Rottumeroog

Nadere informatie

Programma 4: Dynamische eilanden

Programma 4: Dynamische eilanden Programma 4: Dynamische eilanden De Nederlandse Waddeneilanden liggen verankerd in de zee. Stuif- en andere dijken maken dat ze geen kant op kunnen. Wind, water en stuivend zand hebben nauwelijks invloed

Nadere informatie

Biobouwers als kustbeschermers: groene fantasie of fantastisch groen? Luca van Duren

Biobouwers als kustbeschermers: groene fantasie of fantastisch groen? Luca van Duren Biobouwers als kustbeschermers: groene fantasie of fantastisch groen? Luca van Duren 23 maart 2011 Wat zijn biobouwers? Organismen die direct of indirect hun omgeving zo veranderen dat ze hiermee het habitat

Nadere informatie

Morfologie kwelders en. platen Balgzand

Morfologie kwelders en. platen Balgzand Morfologie kwelders en platen Balgzand Autonome ontwikkeling Hoogwatervluchtplaatsen Werkdocument RIKZ/AB - 99.607x ir. B.B. van Marion December 1999 Samenvatting In het kader van het project GRADIËNTEN

Nadere informatie

Ontwikkeling van het Waddengebied in tijd en ruimte

Ontwikkeling van het Waddengebied in tijd en ruimte Inauguratiesymposium, 1-2 december 2008, Leeuwarden Ontwikkeling van het Waddengebied in tijd en ruimte Dr. Hessel Speelman Dr. Albert Oost Dr. Hanneke Verweij Dr. Zheng Bing Wang Thema s in tijd en ruimte

Nadere informatie

Zoet-Zout gradiënten met en zonder Dynamisch kustbeheer

Zoet-Zout gradiënten met en zonder Dynamisch kustbeheer Zoet-Zout gradiënten met en zonder Dynamisch kustbeheer Met speciale aandacht voor de Groenknolorchis Ab Grootjans Pieter Stuyfzand Marijn Nijssen Bart Wouters Henk Everts Nico de Vries Annemieke Kooijman

Nadere informatie

Morfologische effecten van bodemdaling door gaswinning op Ameland

Morfologische effecten van bodemdaling door gaswinning op Ameland Morfologische effecten van bodemdaling door gaswinning op Ameland Zheng Bing Wang, Wim Eysink, Johan Krol, 9 december 2011, Ameland Onderzochte aspecten Noordzeekust Friesche Zeegat en De Hon Waddenzee

Nadere informatie

Dynamisch duin Landschap van de eeuwige jeugd

Dynamisch duin Landschap van de eeuwige jeugd Dynamisch duin Landschap van de eeuwige jeugd Dynamisch duin landschap van de eeuwige jeugd Wie gericht gebruik maakt van de dynamische krachten van zee, wind en zand in de kuststrook, bevordert een veilige

Nadere informatie

Verzanden in het baggeren?

Verzanden in het baggeren? Verzanden in het baggeren? 2 vaarwegen in breder morfologisch perspectief Ernst Lofvers, -Waterdienst Inhoud 1. Case: Vaarweg naar Ameland: dichtslibben Kikkertgat 2. Case: Vaarweg naar Terschelling: verzanding

Nadere informatie

Deltaprogramma Waddengebied. Deltaprogramma 2012 Probleemanalyse Waddengebied

Deltaprogramma Waddengebied. Deltaprogramma 2012 Probleemanalyse Waddengebied Deltaprogramma Waddengebied Deltaprogramma 2012 Probleemanalyse Waddengebied Colofon Deltaprogramma Waddengebied Nieuwe Uitleg 1 Den Haag PROBLEEMANALYSE DELTAPROGRAMMA WADDEN Datum 10 augustus 2011 Status

Nadere informatie

Nieuwsbrief Kustgenese 2.0

Nieuwsbrief Kustgenese 2.0 April 2017 Een kleine zandmotor in de buitendelta? Planning en producten Kustgenese 2.0 2016 2017 2018 2019 2020 Opstellen Onderzoeksprogramma Uitvoeren Onderzoeks- en monitoringsprogramma Doelen pilot

Nadere informatie

Eénjarige pioniervegetaties van slik- en zandgebieden met Salicornia en andere zoutminnende soorten (H1310) Verkorte naam: Zilte pionierbegroeiingen

Eénjarige pioniervegetaties van slik- en zandgebieden met Salicornia en andere zoutminnende soorten (H1310) Verkorte naam: Zilte pionierbegroeiingen Eénjarige pioniervegetaties van slik- en zandgebieden met Salicornia en andere zoutminnende soorten (H1310) Verkorte naam: Zilte pionierbegroeiingen 1. Status Habitatrichtlijn Bijlage I (inwerkingtreding

Nadere informatie

op een onbewoond eiland in de Waddenzee

op een onbewoond eiland in de Waddenzee op een onbewoond eiland in de Waddenzee 2 De Wadden Deze brochure geeft een uniek overzicht van alle onbewoonde eilanden en zandplaten in het natuurlijke Werelderfgoed Waddenzee. Er zijn een tiental plekjes

Nadere informatie

1 Inleiding 1. 2 Verwerking van gegevens 2 2.1 Aangeleverde gegevens 2 2.2 Verwerking gegevens 3

1 Inleiding 1. 2 Verwerking van gegevens 2 2.1 Aangeleverde gegevens 2 2.2 Verwerking gegevens 3 Herberekening behoefte aan zandsuppletie ter compensatie van bodemdaling door gaswinning uit Waddenzee velden vanaf de mijnbouwlocaties Moddergat, Lauwersoog en Vierhuizen Z.B. Wang Deltares, 2009 Inhoud

Nadere informatie

BODEM EN MORFOLOGIE. Landelijke archieven Archieven in Noord-Holland Archieven in Friesland - Archieven in Groningen.

BODEM EN MORFOLOGIE. Landelijke archieven Archieven in Noord-Holland Archieven in Friesland - Archieven in Groningen. BODEM EN MORFOLOGIE Versie 27-6-2010 Onderstaand overzicht behoort tot het project Waddenarchieven, dat wordt gefaciliteerd door de Waddenacademie (www.waddenacademie.knaw.nl). Het overzicht is als volgt

Nadere informatie

Texel Landschappelijke ontwikkelingen

Texel Landschappelijke ontwikkelingen Texel Landschappelijke ontwikkelingen Een LIA-presentatie LIA staat voor: Landschappen ontdekken In een Aantrekkelijke vorm. Lia is ook de geograaf die zich gespecialiseerd heeft in de veranderende Noord-Hollandse

Nadere informatie

Eilanden natuurlijk. Natuurlijke ontwikkeling en veerkracht op de Waddeneilanden. Eilanden natuurlijk. Spiekeroog foto: Marion Bilius

Eilanden natuurlijk. Natuurlijke ontwikkeling en veerkracht op de Waddeneilanden. Eilanden natuurlijk. Spiekeroog foto: Marion Bilius Eilanden natuurlijk Eilanden natuurlijk Natuurlijke ontwikkeling en veerkracht op de Waddeneilanden Spiekeroog foto: Marion Bilius 2 Eilanden natuurlijk Inhoudsopgave Voorwoord 7 Inleiding 11 De ontstaansgeschiedenis

Nadere informatie

De Schelde, een globale schets: Geomorfologie van de Schelde

De Schelde, een globale schets: Geomorfologie van de Schelde De Schelde, een globale schets: Geomorfologie van de Schelde Jean Jacques Peters Raadgevend ingenieur - rivierenspecialist V.U. Brussel - Vakgroep Waterbouwkunde en Hydrologie Geomorfologie van de Schelde

Nadere informatie

Voorts adviseren zij ten aanzien van de verschillende onderdelen van de nationale Visie Kust:

Voorts adviseren zij ten aanzien van de verschillende onderdelen van de nationale Visie Kust: Rapport Onderwerp Nationale Visie Kust Datum behandeling OIM 23 mei 2013 Kenmerk OIM-2013/104963 I. Aanleiding De deelnemers aan het OIM zijn op verschillende momenten en op verschillende wijzen betrokken

Nadere informatie

Dynamische Delta. Bewoonbaar, leefbaar en veilig door natuurlijke processen.

Dynamische Delta. Bewoonbaar, leefbaar en veilig door natuurlijke processen. Dynamische Delta Bewoonbaar, leefbaar en veilig door natuurlijke processen. 1 Colofon Dynamische Delta - bewoonbaar, leefbaar en veilig door natuurlijke processen. Prijsvraag Nederland Deltaland Auteur:

Nadere informatie

Tussenresultaten De Zandmotor: Aanjager van innovatief kustonderhoud

Tussenresultaten De Zandmotor: Aanjager van innovatief kustonderhoud Tussenresultaten 2011-2015 De Zandmotor: Aanjager van innovatief kustonderhoud De Zandmotor In 2011 is voor de kust van Ter Heijde en Kijkduin De Zandmotor aangelegd: een grote kunstmatige zandbank in

Nadere informatie

Morfologische ontwikkeling van de kust van Voorne. Quirijn Lodder

Morfologische ontwikkeling van de kust van Voorne. Quirijn Lodder Morfologische ontwikkeling van de kust van Voorne Quirijn Lodder Inhoudsopgave 1. Kustontwikkeling Nederland 2. Kustontwikkeling Zuidwestelijke Delta 3. Kustlijnzorg 4. Samenvatting 1. Kustontwikkeling

Nadere informatie

Rottumerplaat. Door: P. Bouwsema

Rottumerplaat. Door: P. Bouwsema Rottumerplaat Door: P. Bouwsema Velen die op Rottumerplaat een werkweek hebben doorgebracht. vragen zich af waarom op Plaat een dergelijk groot en redelijk luxueus onderkomen staat. Na de Tweede Wereldoorlog

Nadere informatie

De natuurlijke kwelder als referentie voor onze half-natuurlijke kwelders. Peter Esselink

De natuurlijke kwelder als referentie voor onze half-natuurlijke kwelders. Peter Esselink De natuurlijke kwelder als referentie voor onze half-natuurlijke kwelders Peter Esselink workshop vastelandkwelders 28 okt 2015 Stap 1 Terminologie De natuurlijke kwelder als referentie voor onze half-natuurlijke

Nadere informatie

Dynamisch kustbeheer. Erna Krommendijk. Milieufederatie Noord-Holland. Versneller van duurzaamheid

Dynamisch kustbeheer. Erna Krommendijk. Milieufederatie Noord-Holland. Versneller van duurzaamheid Dynamisch kustbeheer Erna Krommendijk Milieufederatie Noord-Holland Programma veldbezoek 15 november 2013 Welkom / introductie Veldbezoek met diverse toelichtingen Lunch Wensen en kansen in deelgebieden:

Nadere informatie

Natuurherstel door dynamisering op de Boschplaat OBN Deskundigenteam Duin- en Kustlandschap

Natuurherstel door dynamisering op de Boschplaat OBN Deskundigenteam Duin- en Kustlandschap Natuurherstel door dynamisering op de Boschplaat OBN Deskundigenteam Duin- en Kustlandschap OBN Ontwikkeling en Beheer Natuurkwaliteit 1 2018 VBNE, Vereniging van Bos- en Natuurterreineigenaren Advies

Nadere informatie

Kusterosie van noordwest Ameland: ontwikkelingen op verschillende tijdschalen

Kusterosie van noordwest Ameland: ontwikkelingen op verschillende tijdschalen Rijksinstituut voor Kust en Zee/RIKZ Kusterosie van noordwest Ameland: ontwikkelingen op verschillende tijdschalen Auteurs: dr. A.P. Oost, ir. C.G. Israël & dr. D.W. Dunsbergen Rapport RIKZ/2000.057 Project

Nadere informatie

Integraal Kustzonebeheer West Zeeuwsch-Vlaanderen

Integraal Kustzonebeheer West Zeeuwsch-Vlaanderen Integraal Kustzonebeheer West Zeeuwsch-Vlaanderen Ontwikkeling van het dynamische kustlandschap van West Zeeuwsch-Vlaanderen Integraal Kustzonebeheer West Zeeuwsch-Vlaanderen '::>::>::''::::

Nadere informatie

De ophoging van de zeebodem in de baai van Knokke-Heist

De ophoging van de zeebodem in de baai van Knokke-Heist De ophoging van de zeebodem in de baai van Knokke-Heist Beschrijving van het fenomeen overzicht van de uitgevoerde studies Foto: BMM - KBIN 10 november 2009 Ir. Job Janssens Overzicht Even voorstellen...

Nadere informatie

HAVENECONOMIE EN ECOLOGIE:

HAVENECONOMIE EN ECOLOGIE: HAVENECONOMIE EN ECOLOGIE: (ON)VERZOENBAAR? Is een verdere scheldeverdieping mogelijk, gewenst, noodzakelijk? Jean Jacques Peters Raadgevend Ingenieur Leader Port of Antwerp International Expert Team Jean

Nadere informatie

van Rottumeroog Inleiding Onderwerpen Betrokken partijen

van Rottumeroog Inleiding Onderwerpen Betrokken partijen Casestudie Het opgeven o van Rottumeroog Inleiding Rottumeroog is Nederlands kleinste waddeneiland. Momenteel is het ongeveer 2 kilometer lang en 1,5 kilometer breed. Vroeger was het groter maar het wandelt

Nadere informatie

Schetsboek Schiermonnikoog. November 2012

Schetsboek Schiermonnikoog. November 2012 Schetsboek Schiermonnikoog November 2012 Schetsboek Schiermonnikoog - November 2012 1 2 Schetsboek Schiermonnikoog November 2012 Locatie: Hotel van der Werff, Schiermonnikoog Datum: 19 november 2012 Onderwerp:

Nadere informatie

Wadden in tijden van Klimaatverandering

Wadden in tijden van Klimaatverandering Wadden in tijden van Klimaatverandering Lezingen Serie Waddenacademie 26 oktober 2015 Vlieland Pier Vellinga Universiteit Wageningen, Voorzitter van het Nationaal Onderzoekprogramma Kennis voor klimaat

Nadere informatie

SOS Het zeewater komt ons tot aan de lippen Hoe verdedig je de kust tegen de zee? Brugge 15 december 2012 Tina Mertens

SOS Het zeewater komt ons tot aan de lippen Hoe verdedig je de kust tegen de zee? Brugge 15 december 2012 Tina Mertens SOS Het zeewater komt ons tot aan de lippen Hoe verdedig je de kust tegen de zee? Brugge 15 december 2012 Tina Mertens Structuur Vlaamse kust probleem Kustveiligheidsbeleid Kustveiligheidsplan aanpak oplossing

Nadere informatie

Schetsschuit Zuidwest Ameland. Veiligheid en natuur hand in hand

Schetsschuit Zuidwest Ameland. Veiligheid en natuur hand in hand Schetsschuit Zuidwest Ameland Veiligheid en natuur hand in hand Schetsschuit Zuidwest Ameland Is het mogelijk Zuidwest Ameland in te richten als natuurlijke klimaatbuffer? Deze vraag staat centraal tijdens

Nadere informatie

Onderstaand overzicht behoort tot het project Waddenarchieven, dat wordt gefaciliteerd door de Waddenacademie (

Onderstaand overzicht behoort tot het project Waddenarchieven, dat wordt gefaciliteerd door de Waddenacademie ( LANDAANWINNING EN BEDIJKING Waddeneilanden Versie 27-6-2011 Onderstaand overzicht behoort tot het project Waddenarchieven, dat wordt gefaciliteerd door de Waddenacademie (www.waddenacademie.knaw.nl). Het

Nadere informatie

Tussenverslag wadsedimentatiemetingen Ameland, Engelsmanplaat, Paesens en Schiermonnikoog. jaar 2009. Johan Krol

Tussenverslag wadsedimentatiemetingen Ameland, Engelsmanplaat, Paesens en Schiermonnikoog. jaar 2009. Johan Krol Tussenverslag wadsedimentatiemetingen Ameland, Engelsmanplaat, Paesens en Schiermonnikoog jaar 9 Johan Krol Nes, januari 1 Inhoudopgave. 1. Methode pag. Onderzoeksgebieden pag 7.1 Oost-Ameland pag 7. West-Ameland

Nadere informatie

Ruimtelijke verdeling van functies langs de Nederlandse kust in relatie tot het dynamisch handhaven van de kustlijn

Ruimtelijke verdeling van functies langs de Nederlandse kust in relatie tot het dynamisch handhaven van de kustlijn Ruimtelijke verdeling van functies langs de Nederlandse kust in relatie tot het dynamisch handhaven van de kustlijn Ruimtelijke verdeling van functies langs de Nederlandse kust in relatie tot het dynamisch

Nadere informatie

Wad een Workshop Onderzoekstochten 2015

Wad een Workshop Onderzoekstochten 2015 Wad een Workshop Onderzoekstochten 2015 Datum laag water Lauwersoog Naam Locatie/hulpmiddel Locatie(detail) Begeleiders 19-4-2015 18:06 Heffezand Wad/Schip Op het wad tussen Simonszand en de kust 2-5-2015

Nadere informatie

Morfologische Analyse Boschplaat (Terschelling)

Morfologische Analyse Boschplaat (Terschelling) Morfologische Analyse Boschplaat (Terschelling) Quickscan Edwin Elias Ankie Bruens 1206171-001 Deltares, 2012 Inhoud 1 Introductie 1 1.1 Inleiding Boschplaat 1 1.2 Vraagstelling 1 1.3 Studiegebied 1

Nadere informatie

Van Dijks kaart van Rottum (1861)

Van Dijks kaart van Rottum (1861) Van Dijks kaart van Rottum (1861) Egge Knol Object: zeer gedetailleerde kaart Afmeting: 65 x 85 cm; Schaal: 1:7500 Eigendom: Universiteitsbibliotheek te Groningen Van Dijk voogd van Rottum Als Geutje Klaassens

Nadere informatie

Buitendelta s: samenvatting bestaande kennis en opties voor zandsuppleties-pilots

Buitendelta s: samenvatting bestaande kennis en opties voor zandsuppleties-pilots Buitendelta s: samenvatting bestaande kennis en opties voor zandsuppleties-pilots Opgesteld door: Deltares Status en datum: concept 23 mei 2012 Redactie: Bureau Landwijzer Buitendelta s: tot voor kort

Nadere informatie

Buitendelta's: samenvatting bestaande kennis en opties voor zandsuppletie-pilots

Buitendelta's: samenvatting bestaande kennis en opties voor zandsuppletie-pilots Buitendelta's: samenvatting bestaande kennis en opties voor zandsuppletie-pilots Buitendelta's: samenvatting bestaande kennis en opties voor zandsuppletie-pilots Edwin Elias Albert Oost Ankie Bruens Jan

Nadere informatie

Meten om te weten: 2,5 jaar Zandmotor

Meten om te weten: 2,5 jaar Zandmotor : 2,5 jaar Carola van Gelder-Maas Projectmanager WVL Rijkswaterstaat 31 maart 2014 Hoe zat het ook alweer? Eroderende kustlijn NL kust 12 Mm³ zandsuppleties per jaar Zeespiegelstijging Zwakke schakels

Nadere informatie

Deltaprogramma Waddengebied. Deltaprogramma 2012 Probleemanalyse Waddengebied

Deltaprogramma Waddengebied. Deltaprogramma 2012 Probleemanalyse Waddengebied Deltaprogramma Waddengebied Deltaprogramma 2012 Probleemanalyse Waddengebied Colofon Deltaprogramma Waddengebied Nieuwe Uitleg 1 Den Haag PROBLEEMANALYSE DELTAPROGRAMMA WADDEN Datum 10 augustus 2011 Status

Nadere informatie

Kennis inventarisatie natuurlijke klimaatbuffer Zeegrasherstel Waddenzee

Kennis inventarisatie natuurlijke klimaatbuffer Zeegrasherstel Waddenzee Kennis inventarisatie natuurlijke klimaatbuffer Zeegrasherstel Waddenzee Januari 2014 Contacten Josje Fens, Fens@waddenvereniging.nl, t. 0517 493 663 Luca van Duren, Luca.vanDuren@deltares.nl, t. 088 3358

Nadere informatie

Kwelderherstel langs de Terschellinger Waddendijk

Kwelderherstel langs de Terschellinger Waddendijk Kwelderherstel langs de Terschellinger Waddendijk Jantsje M. van Loon-Steensma; Earth System Sciences Climate Change Group 15 februari 2012 Symposium Een ruimere jas voor natuurontwikkeling in het Waddengebied

Nadere informatie

Dynamisch kustbeheer

Dynamisch kustbeheer Dynamisch kustbeheer Terugblik: Wat wilde STOWA ook al weer? Strategienota Koers 2009-2013 van de STOWA heeft kust op de agenda. Veel vragen vanuit beheerders over de praktijk: Hoe ga ik om met bunkers

Nadere informatie

Zevende workshop Dynamisch Kustbeheer 24, 25 en 26 mei 2016 Terschelling Een impressie

Zevende workshop Dynamisch Kustbeheer 24, 25 en 26 mei 2016 Terschelling Een impressie Zevende workshop Dynamisch Kustbeheer 24, 25 en 26 mei 2016 Terschelling Een impressie Inhoud Deze nieuwsbrief... 2 Dynamiek op de eilanden... 3 Zand voor Terschelling... 4 Het Rijk en de Staat, op weg

Nadere informatie

Vragen over landschappen die we gaan behandelen

Vragen over landschappen die we gaan behandelen Landschappen Vragen over landschappen die we gaan behandelen Wat zijn landschappen? Waar komen ze voor? Hoe zien ze er uit? Welke informatie geven ze? Hoe zijn ze ontstaan? Wat is landschap? Dit? Kerk

Nadere informatie

Inventarisatie monitoringbehoefte

Inventarisatie monitoringbehoefte Bijlage B. Inventarisatie monitoringbehoefte De bijlage geeft in tabelvorm de totale monitoringbehoefte weer voor Deltaprogramma Waddengebied, zoals in de afzonderlijke Hoofdstukken is beargumenteerd.

Nadere informatie

Beheerbibliohteek Schiermonnikoog

Beheerbibliohteek Schiermonnikoog Beheerbibliohteek Schiermonnikoog Feiten & cijfers ter ondersteuning van de jaarlijkse toetsing van de kustlijn Albert Oost Ankie Bruens 1207724-004 Deltares, 2013 Titel Beheerbibliohteek Schiermonnikoog

Nadere informatie

Zandhonger. Kerend Tij Innovatie Competitie Hydrodynamische innovatie van de stormvloedkering Oosterschelde. 19 september 2002

Zandhonger. Kerend Tij Innovatie Competitie Hydrodynamische innovatie van de stormvloedkering Oosterschelde. 19 september 2002 Zandhonger Kerend Tij Innovatie Competitie Hydrodynamische innovatie van de stormvloedkering Oosterschelde 19 september 2002 Zandhonger, Gaat de Oosterschelde kopje onder? De Deltawerken veranderden de

Nadere informatie

Hoe groot is het aanpassingsvermogen. van de Waddenzee?

Hoe groot is het aanpassingsvermogen. van de Waddenzee? Hoe groot is het aanpassingsvermogen van de Waddenzee? Han Olff Rijksuniversiteit Groningen Photo: Han Olff Foto Ruben Smit Meer uitstoot CO 2 en Mondiale Vermesting verzuring van de opwarming en vervuiling

Nadere informatie

Schetschuit Afsluitdijk 17 november 2010

Schetschuit Afsluitdijk 17 november 2010 Schetschuit Afsluitdijk 17 november 2010 De Waddenvereniging organiseert schetsschuiten in het waddengebied: Hoe valt waterveiligheid te bereiken in combinatie met verbetering biodiversiteit? Afsluitdijk:

Nadere informatie

Effecten van sedimentatie en erosie op de hoogteligging van het wad onder Ameland-Oost

Effecten van sedimentatie en erosie op de hoogteligging van het wad onder Ameland-Oost Effecten van sedimentatie en erosie op de hoogteligging van het wad onder Ameland-Oost Marcel Kersten Tussentijdse rapportage tot en met maart 2003 1 Inhoudsopgave Conclusies 3 Aanbevelingen 4 1. Inleiding

Nadere informatie

Dynamisch kustbeheer - Kustveiligheid en natuur profiteren van stuivend zand

Dynamisch kustbeheer - Kustveiligheid en natuur profiteren van stuivend zand Dynamisch kustbeheer - Kustveiligheid en natuur profiteren van stuivend zand Moniek Löffler (Bureau Landwijzer), Petra Goessen (Hoogheemraadschap Hollands Noorderkwartier), Tycho Hoogstrate (PWN), Bert

Nadere informatie

Kustgenese 2.0 Kennis voor een veilige kust

Kustgenese 2.0 Kennis voor een veilige kust Kustgenese 2.0 Kennis voor een veilige kust Kustgenese 2.0 Zandige kust Het klimaat verandert. De bodem daalt. Dat heeft gevolgen voor de manier waarop we omgaan met de Nederlandse kust. Om de veiligheid

Nadere informatie

Activiteitenprogramma 2009

Activiteitenprogramma 2009 Activiteitenprogramma 2009 Zaterdag 4 april Openingstocht Seizoen Rondje Appingedam Ontmoetingsdag "vrienden Wirdumerklap" Even weer bootcontact met een leuke tocht op het Damsterdiep. Ik ontvang jullie

Nadere informatie

Stichting Verdronken Geschiedenis

Stichting Verdronken Geschiedenis BELEIDSPLAN Stichting Verdronken Geschiedenis 1. Inleiding In 2005/2006 heeft Verdronken Geschiedenis als pilot een project uitgevoerd over de opkomst en ondergang van de in de Waddenzee gelegen eilanden

Nadere informatie

Basiskustlijn Herziening van de ligging van de basiskustlijn. Datum 30 januari 2018

Basiskustlijn Herziening van de ligging van de basiskustlijn. Datum 30 januari 2018 Basiskustlijn 2017 Herziening van de ligging van de basiskustlijn Datum 30 januari 2018 Status Definitief 1 Colofon Bestuurskern Dir. Algemeen Waterbeleid en Veiligheid Den Haag Contactpersoon F.P. Hallie

Nadere informatie

Masterplan Vlaamse Baaien

Masterplan Vlaamse Baaien Masterplan Vlaamse Baaien ir. Ellen Maes, projectleider Vlaamse Baaien Studiedag Zee- en havenbouw, 04/06/15 1 Eilanden, zandmotoren, energie-atollen,? Hoe zit dat nu eigenlijk? 2 1 Masterplan Vlaamse

Nadere informatie

Ontstaan en ontwikkeling van platen en geulen in de Westerschelde

Ontstaan en ontwikkeling van platen en geulen in de Westerschelde Ontstaan en ontwikkeling van platen en geulen in de Westerschelde Prof. Ir. Jean J. Peters Raadgevend ingenieur Expert-team Haven Antwerpen De vragen: Hoe ontstonden de platen en geulen in de Westerschelde?

Nadere informatie

Kwelder. Woordenboekspel. Spel. VO onderbouw

Kwelder. Woordenboekspel. Spel. VO onderbouw Spel Doel: Materialen: Leerlingen kennen na afloop de betekenis van de volgende termen: getijdebeweging, kwelder, springvloed, brak water, slenk, halofyten, schor, opslibbing. Per groepje van 4 leerlingen:

Nadere informatie

Lesbrief Geogids september 2012 vmbo onderbouw Bewegende Wadden

Lesbrief Geogids september 2012 vmbo onderbouw Bewegende Wadden Lesbrief Geogids september 2012 vmbo onderbouw Bewegende Wadden Wegwijs [Bron foto: JH Bulthuis, copyright] Deze lesbrief gaat over de Wadden. Het waddengebied ligt tussen de Noordzee en het vasteland.

Nadere informatie

Kustlijn van de Noordzee

Kustlijn van de Noordzee International Wadden Sea School www.iwss.org 150.000 jaar geleden - 150.000 jaar geleden was het hele Noordzeebekken bedekt met een dikke ijslaag: dit was de Saale ijstijd. - Alle zeewater was in gletsjers

Nadere informatie

Het landschap als randvoorwaarde voor stuifzand natuur

Het landschap als randvoorwaarde voor stuifzand natuur Het landschap als randvoorwaarde voor stuifzand natuur Onderzoek stuifzandprocessen in relatie tot beheer 20-06-2013, Michel Riksen Inhoud Inleiding stuifzand als geomorfologische eenheid Onderzoek stuifzand

Nadere informatie

Ecologie van de toekomstige kust

Ecologie van de toekomstige kust Alterra is onderdeel van de internationale kennisorganisatie Wageningen UR (University & Research centre). De missie is To explore the potential of nature to improve the quality of life. Binnen Wageningen

Nadere informatie

Kustverdediging van de koppen van de Waddeneilanden

Kustverdediging van de koppen van de Waddeneilanden Ministerie van Verkeer en Waterstaat Kustverdediging van de koppen van de Waddeneilanden De dynamiek van de kust nabij buitendelta s en passende maatregelen voor het kustbeheer Project: Rapport: KUST2005

Nadere informatie

Bijlage 2 lijst van 'parels', aangevuld met wensen van het OIM bijlage bij OIM 2013/104963

Bijlage 2 lijst van 'parels', aangevuld met wensen van het OIM bijlage bij OIM 2013/104963 Bijlage 2 lijst van 'parels', aangevuld met wensen van het OIM bijlage bij OIM 2013/104963 locatie ontwikkelopgav e volgens NVK wensen vanuit natuurorganisaties bijlagen / documenten 1. Cadzand recreatie

Nadere informatie

Dynamisch Kustbeheer

Dynamisch Kustbeheer Dynamisch Kustbeheer verstandig of verzandig? Studie naar wenselijke beheermaatregelen omtrent kustbeheer op Ameland M.E. Spoelstra Rijksuniversiteit Groningen Faculteit Ruimtelijke Wetenschappen februari

Nadere informatie

Ontwikkeling gefaseerde suppletie Ameland 2010-2011

Ontwikkeling gefaseerde suppletie Ameland 2010-2011 Ontwikkeling gefaseerde suppletie Ameland 2010-2011 Tommer Vermaas Edwin Elias Laura Vonhögen-Peeters 1207724-002 Deltares, 2013, B Titel OntwikkelinggefaseerdesuppletieAmeland2010-2011 Project 1207724-002

Nadere informatie

Zand voor zuidwest Texel Technisch advies RIKZ over vier mogelijke ingrepen in het Zeegat van Texel

Zand voor zuidwest Texel Technisch advies RIKZ over vier mogelijke ingrepen in het Zeegat van Texel Technisch advies RIKZ over vier mogelijke ingrepen in het Zeegat van Texel Auteur: Jelmer Cleveringa rapport RIKZ/OS/2001.031 Ministerie van Verkeer en Waterstaat Rijksinstituut voor Kust en Zee/RIKZ Technisch

Nadere informatie

Bij eb droogvallende slikwadden en zandplaten (H1140) Verkorte naam: Slik- en zandplaten. 1. Status. 2. Kenschets

Bij eb droogvallende slikwadden en zandplaten (H1140) Verkorte naam: Slik- en zandplaten. 1. Status. 2. Kenschets Bij eb droogvallende slikwadden en zandplaten (H1140) Verkorte naam: Slik- en zandplaten 1. Status Habitatrichtlijn Bijlage I (inwerkingtreding 1994). 2. Kenschets Beschrijving: Dit habitat betreft ondiepe

Nadere informatie

Convenant Wadlopen

Convenant Wadlopen Convenant Wadlopen 2008-2013 Inleiding De provincies Groningen en Fryslân hebben in 1981 beide een gelijkluidende 'Verordening ter beveiliging van het wadlopen' vastgesteld. Het doel van de verordening

Nadere informatie

wadkanovaren.nl Overzicht vaarroutes

wadkanovaren.nl Overzicht vaarroutes Overzicht vaarroutes wadkanovaren.nl Bijzonderheden bij de routes en aanlegplekken op het Wad laatst bijgewerkt: 19 september 2012 Eenmaal vertrokken van een van de startplaatsen, krijg je te maken met

Nadere informatie

Wadsedimentatiemetingen Ameland, Engelsmanplaat, Paesens en Schiermonnikoog 2007-2013. Johan Krol

Wadsedimentatiemetingen Ameland, Engelsmanplaat, Paesens en Schiermonnikoog 2007-2013. Johan Krol Wadsedimentatiemetingen Ameland, Engelsmanplaat, Paesens en Schiermonnikoog 2007-2013 Johan Krol Nes, maart 2014 Inhoudopgave. Samenvatting pag 3 1. Methode pag 4 2. Onderzoeksgebieden pag 7 2.1 Oost-Ameland

Nadere informatie

Bodems in een veranderend(natuur) landschap

Bodems in een veranderend(natuur) landschap Bodems in een veranderend(natuur) landschap door de ogenvan eengeograaf Erik Meijles Rijksuniversiteit Groningen Faculteit Ruimtelijke Wetenschappen& Kenniscentrum Landschap e.w.meijles@rug.nl Foto: Koopman

Nadere informatie

GEDEPUTEERDE STATEN VAN DE PROVINCIE GRONINGEN VERGUNNING NATUURBESCHERMINGSWET 1998. verleend aan STAATSBOSBEHEER. voor

GEDEPUTEERDE STATEN VAN DE PROVINCIE GRONINGEN VERGUNNING NATUURBESCHERMINGSWET 1998. verleend aan STAATSBOSBEHEER. voor GEDEPUTEERDE STATEN VAN DE PROVINCIE GRONINGEN VERGUNNING NATUURBESCHERMINGSWET 1998 verleend aan STAATSBOSBEHEER voor plaatsen en gebruik schuilvoorziening Rottumeroog (art. 20 gebied) besluit 16 juli

Nadere informatie

Zesde workshop Dynamisch Kustbeheer 9 en 10 juni 2015 Texel Een impressie

Zesde workshop Dynamisch Kustbeheer 9 en 10 juni 2015 Texel Een impressie Zesde workshop Dynamisch Kustbeheer 9 en 10 juni 2015 Texel Een impressie Inhoud Deze nieuwsbrief... 2 Van belemmering naar doorgang: hoe een probleem een kans werd... 3 Kunnen we de Slufter anders beheren/de

Nadere informatie

Beheerregeling Rottum

Beheerregeling Rottum FUjksvvaterstaat Ministerie van Verkeer en Waterstaat Beheerregeling Rottum Beheer Rottumeroog en Rottumerplaat 2011-2016 Datum Status 13 december 2010 definitief Beheerregeling Rottum Beheer Rottumeroog

Nadere informatie

wetenschappelijke naam vegetatietype

wetenschappelijke naam vegetatietype Dit profiel dient gelezen, geïnterpreteerd en gebruikt te worden in combinatie met de leeswijzer, waarin de noodzakelijke uitleg van de verschillende paragrafen vermeld is. Schorren met slijkgrasvegetaties

Nadere informatie

Slib van Afbraakprodukt tot Grondstof en van Voedingsstof tot Brandstof. Piet Hoekstra Geowetenschappen Waddenacademie

Slib van Afbraakprodukt tot Grondstof en van Voedingsstof tot Brandstof. Piet Hoekstra Geowetenschappen Waddenacademie MUDWELL Slib van Afbraakprodukt tot Grondstof en van Voedingsstof tot Brandstof Piet Hoekstra Geowetenschappen Waddenacademie Oerol College 19 juni 2019 - Aanvang 13.30 u. MUDWELL - Teresa van Dongen Leeuwarden,

Nadere informatie

Biobouwers Het fundament onder kustecosystemen. Tjisse van der Heide Radboud Universiteit Nijmegen & Rijksuniversiteit Groningen

Biobouwers Het fundament onder kustecosystemen. Tjisse van der Heide Radboud Universiteit Nijmegen & Rijksuniversiteit Groningen Biobouwers Het fundament onder kustecosystemen Tjisse van der Heide Radboud Universiteit Nijmegen & Rijksuniversiteit Groningen Een biobouwer is een organisme dat zijn omgeving sterk verandert Jones

Nadere informatie

DE ZANDMOTOR SAMENVATTING MER

DE ZANDMOTOR SAMENVATTING MER DE ZANDMOTOR SAMENVATTING MER FEBRUARI 2010 PILOTPROJECT ZANDMOTOR Het klimaat verandert en de druk van de zee op de Nederlandse kust neemt toe. Daarnaast is in de Zuidvleugel van de Randstad grote behoefte

Nadere informatie

Pim Willemsen. Bachelor Thesis. Pagina 1

Pim Willemsen. Bachelor Thesis. Pagina 1 Pagina 1 MORFOLOGISCHE VERANDERINGEN AMELANDER ZEEGAT EEN METHODISCHE AANPAK Auteur: S1113895 p.w.j.m.willemsen@student.utwente.nl Bachelor Civiele Techniek Universiteit Twente (B-CiT) Bachelor Eindopdracht

Nadere informatie

Beheerbibliotheek Vlieland

Beheerbibliotheek Vlieland Beheerbibliotheek Vlieland Beschrijvingen van het kustvak ter ondersteuning van het beheer en onderhoud van de kust Edwin Elias Sophie Vergouwen Kees Kuijper 1230043-002 Deltares, 2016, B etta Titel Beheerbibliotheek

Nadere informatie

Bijlage 1.5 Effecten van het slib in suppletiezand

Bijlage 1.5 Effecten van het slib in suppletiezand Bijlage 1.5 Effecten van het slib in suppletiezand........................................................................................ H. Mulder, RIKZ, juni 2004 Vraagstelling Een van de onzekerheden

Nadere informatie

VARIANTENSTUDIE ROGGENPLAAT SUPPLETIE FASE II

VARIANTENSTUDIE ROGGENPLAAT SUPPLETIE FASE II VARIANTENSTUDIE ROGGENPLAAT SUPPLETIE FASE II P R E S E N T A T I E S T A K E H O L D E R S B I J E E N K O M S T R O G G E N P L A A T, 8 N O V. 2 0 1 6, K R A B B E N D I J K E Joost Stronkhorst (HZ/Deltares),

Nadere informatie

Preadvies Duin- en Kustlandschap

Preadvies Duin- en Kustlandschap Preadvies Duin- en Kustlandschap S.M. Arens, A.B. van den Burg, P. Esselink, A.P. Grootjans, P.D. Jungerius, A.M. Kooijman, C. de Leeuw, M. Löffler, M. Nijssen, A.P. Oost, H.H. van Oosten, P.J. Stuyfzand,

Nadere informatie