augustus 2006 Jelmer Biesma Wateropgave volgens het NBW en herijking programma Peil 2010 in het beheersgebied Schieland

Transcriptie

1 augustus 2006 Jelmer Biesma Wateropgave volgens het NBW en herijking programma Peil 2010 in het beheersgebied Schieland

2 - 2 - Inhoud Pagina 1. Inleiding : 3 2. Wateropgave : 4 3. Uitgangspunten van de maatregelen Peil 2010 : 5 4. Algemene conclusies NBW-toetsing : 6 5. Wateropgave centrum Rotterdam : 7 6. Maatregelen : Het NBW-pakket : Het Structuurpakket : Financiële uitwerking : 15 Bijlagen: financiële overzichten per categorie : 17 kaart 8 van het concept Waterbeheersplan : 22 kaart 10 van het concept-waterbeheersplan : 23

3 Inleiding Naar aanleiding van de overvloedige neerslag van september 2001 is voor het gebied van Schieland een "Quick scan wateroverlast" uitgevoerd. Uit de maatregelen die in de Quick scan zijn opgenomen, is een selectie, namelijk het "meest effectieve scenario" opgesteld. Peil 2010 werkt momenteel aan de uitvoering van het pakket maatregelen uit dit scenario. Het zwaartepunt van de maatregelen van dit pakket ligt op "geen-spijt"-maatregelen op de plaatsen waar de grootste problemen zijn geconstateerd of waar die op korte termijn verwacht kunnen worden. Daarnaast werd met "meest effectief" ook bedoeld dat de maatregelen betrekkelijk snel uitgevoerd konden worden. De uitvoering van deze maatregelen liep vooruit op de uitkomsten van de volledige doorlichting van de waterhuishouding, die in een later stadium paste in het kader van het Nationaal Bestuursakkoord Water (NBW). Nu de resultaten van deze doorlichting bekend zijn, kan worden nagegaan of, en zo ja, in welke zin het maatregelenpakket van Peil 2010 dient te worden bijgesteld. Daarnaast kan de onderbouwing van het maatregelenpakket verschuiven van "geen spijt" naar het pakket dat minimaal noodzakelijk is om aan de werknormen bij het gekozen klimaatscenario te voldoen. Werknormen en klimaatscenario's De huidige waterhuishouding is bij het huidige grondgebruik getoetst aan de werknormen uit het NBW. Deze werknormen zijn weergeven in tabel 1. tabel 1: werknormen wateroverlast volgens het NBW grondgebruik inundatienorm maaiveldcriterium grasland/veenweide eens per 10 jaar 5% laagste maaiveld akkerbouw eens per 25 jaar 1% laagste maaiveld glastuinbouw eens per 50 jaar 1% laagste maaiveld bebouwd gebied eens per 100 jaar vloerpeil laagste bebouwing In overeenstemming met het NBW is de waterhuishouding op deze normering getoetst bij het huidige klimaat en het middenscenario Het middenscenario 2050 is één van klimaatscenario's, waarvan de bijbehorende wijziging van de neerslaghoeveelheid is vermeld in tabel 2. Voor de waterhuishoudkundige berekeningen worden de uurgegevens van de neerslag van de laatste 100 jaar van station De Bilt gebruikt. Uit gegevens van waarnemingsstations in het beheergebied is gebleken dat voor het gebied van Schieland de neerslag in de nazomer en in het najaar (augustus tot en met november) structureel circa 10% hoger ligt dan de neerslagwaarden van De Bilt. Om rekening te houden met dit lokale neerslagklimaat zijn de regencijfers van De Bilt voor de periode augustus tot en met november met 10% verhoogd. Omdat dit neerslagpatroon wordt toegeschreven aan het in het najaar relatief warme Noordzeewater wordt dit het "kusteffect" genoemd. tabel 2: neerslagtoename klimaatscenario s volgens WB21 scenario: midden + 10% + 20% maximum + 20% + 40% Realisatie wateropgave volgens het NBW Volgens de afspraken van het NBW dient de waterhuishouding in 2015 voldoen aan de werknormen bij het huidige klimaat. Daarna dient de waterhuishouding "mee te groeien" met de klimaatverandering. In het geval dat bij het huidige klimaat sprake is van een wateropgave waarvoor maatregelen dienen te worden getroffen, dient conform het NBW tevens te worden onderzocht of het haalbaar is deze extra wateropgave geheel of gedeeltelijk direct te realiseren.

4 Wateropgave Indien de waterhuishouding niet aan de normering voldoet, kan de oplossing worden gezocht in vergroting van het bergend vermogen, versterking van de bemaling of een optimalisatie van deze maatregelen. Bij de bepaling van de wateropgave, zoals deze eind augustus 2005 aan de Unie van Waterschappen is gerapporteerd, is deze uitsluitend uitgedrukt in het wateroppervlak op polderpeil dat noodzakelijk is om aan de normering te voldoen. Dit is de primaire wateropgave genoemd. Deze voorkeur ligt volledig in lijn met de trits vasthouden bergen afvoeren van WB21, waarbij er in laag Nederland eigenlijk geen verschil bestaat tussen vasthouden en bergen. Daarbij is het van belang dat oplossingen in vorm van berging bijdragen aan een robuust en duurzaam watersysteem, zowel nu als in de toekomst. Verder is onderkend dat het, door de grote bebouwingsdruk in het gebied van Schieland, in de toekomst nog moeilijker zal worden waterberging te realiseren. Het onderzoek naar de omvang van de wateropgave is uitgevoerd met de ten tijde van het onderzoek (beginnend in 2003) ter beschikking staande gegevens. Daarom is het wenselijk om bij de voorbereiding van de uitvoering van maatregelen een nadere beoordeling uit te voeren aan de hand van de meest recente, beschikbare informatie. De waterhuishouding is getoetst bij het huidige grondgebruik. Op basis van de "1 e Partiële herziening nota Waterkwantiteitsbeheer Schieland" ziet hhsk erop toe dat de berging en transportcapaciteit die benodigd is om de waterhuishouding bij wijziging van het grondgebruik aan de normen te laten voldoen, zal worden gerealiseerd door en op kosten van de veroorzaker. Deze aanpassingen van de waterhuishouding vallen dus buiten het kader van deze rapportage. In de partiële herziening is ook aangegeven dat de kosten van aanpassingen aan het watersysteem buiten het plangebied, voor zover die een direct gevolg zijn van de ontwikkeling, ook worden gedragen door de ontwikkelaar. Meestal blijven de gevolgen van een ontwikkeling beperkt tot het plangebied, omdat tegelijkertijd als eis wordt gesteld dat het plangebied niet mag afwentelen op de omgeving. Verbeteringsmaatregelen buiten een plangebied zijn hierdoor zelden het directe gevolg van een planontwikkeling. De normen voor het optreden van wateroverlast uit het NBW zijn bewust werknormen, omdat op dit moment nog geen zekerheid bestaat of de kosten van de maatregelen, die noodzakelijk zijn om aan de normen te voldoen, in alle gevallen in verhouding staan tot de beperking van de kans op schade. Ook in dat opzicht is de primaire wateropgave geen vaststaand gegeven en zal bij elk besluit tot het treffen van maatregelen een (financiële) afweging van de noodzakelijke maatregelen en het haalbare beschermingniveau worden gemaakt. Eén van de onderwerpen die bij de evaluatie van het NBW in 2006 aan de orde zal komen, is de wijze waarop deze afweging moet worden gedaan, door welke instantie en op welke wijze deze zal worden vastgelegd.

5 Uitgangspunten van de maatregelen Peil 2010 In de inleiding is al aangegeven wat in eerste instantie de uitgangspunten zijn geweest bij de totstandkoming van de keuze van de projecten uit het pakket van Peil Naast het hier genoemde "geen-spijt"-aspect hebben vooral ook de volgende uitgangspunten een rol gespeeld: Het beschikbaar komen van een bemalingovercapaciteit ten opzichte van de bemalingrichtlijnen om bij calamiteiten flexibel te kunnen inspelen op de gegeven situatie en een snellere ledigingstijd te bereiken. Het scheppen van ruimte, waardoor in het zich snel ontwikkelende beheersgebied niet alleen op de korte termijn, maar ook op de langere termijn groeimogelijkheden van de waterhuishouding zijn gewaarborgd. Vergroten van de betrouwbaarheid van de bemaling door er voor te zorgen dat gebieden meer dan één afwateringsmogelijkheid hebben. De verschillende afwateringsmogelijkheden leveren tegelijkertijd sturingsmogelijkheden voor de waterkwaliteit. Het optimaliseren van de bestaande waterhuishouding waarbij alle aanwezige systeemonderdelen ten volle worden benut. Op een aantal plaatsen is de situatie aanwezig dat bestaande waterpartijen onvoldoende voor waterberging kunnen worden benut, doordat de verbinding tussen de waterpartij en de waterhuishouding van rest van de polder onvoldoende capaciteit heeft. In die gevallen is in een capaciteitsvergroting van de verbinding in de plannen voorzien. Het realiseren van maatregelen in samenhang met al eerder (voor Peil 2010) geformuleerde maatregelen. Zo kon het plan om de afvoer van de Polder Schiebroek om de Bergse Plas heen te leiden worden gecombineerd met de bemalingsplannen van de Quick Scan voor de Polder Bleiswijk als geheel. Het totale maatregelenpakket Peil2010 was daarom gericht op het vergroten van de systeemcapaciteit (berging en bemaling) zowel als het versterken en optimaliseren van de waterhuishoudkundige structuur.

6 Algemene conclusies NBW-toetsing In algemene zin wordt op grond van de NBW-toetsing het volgende geconcludeerd: Bij het onderzoek zijn enkele nieuwe knelpunten aan het licht gekomen en komen omgekeerd slechts enkele vanuit eerder vanuit de beheerspraktijk verwachte knelpunten niet uit de berekeningen naar voren. Met het onderzoek is uiteraard nu wel de omvang van de problematiek uitgaande van de NBW-norm en rekening houdend met het kusteffect vastgesteld. Voor de gebieden waar ook bij het toekomstige klimaat geen maatregelen noodzakelijk zijn om aan de normering te voldoen, geldt wel dat bij klimaatverandering de huidige flexibiliteit in het systeem verminderd, ondanks dat de normering wordt voldaan. Om deze flexibiliteit in de waterhuishouding te handhaven is bij 10 % neerslagtoename ca. 12 % bergingstoename benodigd. Is bijvoorbeeld in een gebied 5 % wateroppervlak benodigd dan dient dus ongeveer 0,6 % aanvullend wateroppervlak te worden gerealiseerd. Omdat de onderbouwing van de Peil 2010 maatregelen breder is dan het voldoen aan de NBW-normen komen er bij de NBW-toetsing zowel overeenkomsten als verschillen naar voren wat betreft de plaatsen waar verbeteringen zijn voorgesteld of noodzakelijk zijn. Zo zijn in het programma Peil 2010 maatregelen geformuleerd die geen directe relatie hebben met de nu gebleken wateropgave.

7 Wateropgave centrum Rotterdam Door de bijzonder complexe situatie in het centrum van Rotterdam (gering wateroppervlak en een relatief grote rol van rioleringsstelsel) en het feit dat het nemen van maatregelen moeilijk en kostbaar is, zijn bij de Quick Scan in 2001 de bergingsmaatregelen voor het centrum als PM-post opgenomen. Met de NBW-toetsing op wateroverlast is de noodzaak tot het nemen van maatregelen bevestigd. Tot de centrumgebieden behoort ook het gebied Overschie. In de genoemde gebieden wordt opnieuw een aanzienlijke wateropgave berekend. Door het gebrek aan ruimte zijn de kosten van waterberging in het centrum zeer hoog. Uitgaande van een kostprijs (investering) van 400 per m 2 (= m 3 ) worden de totale kosten van het realiseren van het benodigde water (ca. 20 ha) op zo'n 80 miljoen geraamd. Dit is gebaseerd op een fictieve raming van de kosten voor aanleg van waterberging in het centrum door de gemeente Rotterdam. Op basis van de bekende kostprijs van de waterberging bij de ondergrondse parkeergarage ( 7 mln, ofwel 700/m 3 ) bedraagt de totale investering maar liefst 140 mln. In de genoemde bedragen is overigens nog niet de kostenverdeling tussen de gemeente Rotterdam en ons hoogheemraadschap verdisconteerd. Gelet op de extreem hoge kosten zijn in vervolg op de uitwerking van Rotterdam Waterstad 2035 (2 e Architectuur Biënnale 2005) inmiddels alternatieven in onderzoek, zoals de aanleg van waterpleinen en de toepassing van sedumdaken en watertuinen. Ook een gedeeltelijke oplossing in de vorm van versterking van de bemaling kan in deze omstandigheden weer rendabel worden. Verder zal nog nader worden nagegaan welke factoren het meeste bijdragen aan de omvang van de wateropgave en of deze factoren ook op een ander manier zijn te beïnvloeden (zoals vertraagde afstroming door berging in het grondpakket onder wegen en aanpassing van de inlaat/bemalingstructuur). De specifieke situatie in de compacte stad vraagt om maatwerk dat in nauwe samenwerking met de gemeente tot stand zal moeten worden gebracht. Het ligt dan ook in de rede om hiervoor een apart waterplan op te stellen, wat thans in de vorm van het waterplan centrum al lange tijd in voorbereiding is. Tevens zal bij het opstellen van het nieuwe centrale waterplan Rotterdam (2) de problematiek een apart aandachtspunt zijn waarvoor verdere strategische afspraken zullen worden gemaakt. De werkelijke kosten die gemoeid zullen zijn met het oplossen van de wateropgave in de compacte stad (centrum) van Rotterdam, zijn op dit moment nog met geen mogelijkheid ook maar indicatief te ramen. Dit is de reden om bij de berekening van de financiële gevolgen van de wateropgave en de herijking van het maatregelenprogramma Peil 2010 vooralsnog uit te gaan van een totale investering van 10 miljoen tot en met 2015, zijnde een kwart van de kosten die bij evenredige verdeling tussen de gemeente en ons hoogheemraadschap resteren in de berekening voor de realisatie van open water.

8 Maatregelen Bij het overzicht van de maatregelen worden de maatregelen van Peil 2010, die zijn afgerond of die in uitvoering zijn, niet meer vermeld. Bij het bepalen van de wateropgave is met het effect van deze maatregelen rekening gehouden. Het maatregelenpakket wordt in deze notitie in twee groepen onderverdeeld, t.w.: 1. De minimaal benodigde maatregelen in de vorm van aanvullende waterberging op polderpeil (bij een gelijkblijvende bemalingscapaciteit) die noodzakelijk zijn om aan de werknormen van het NBW te voldoen; het NBW-pakket. 2. De maatregelen uit het programma Peil 2010 die vanuit de nu voorliggende wateropgave niet noodzakelijk zijn, doch vooral ter versterking van de waterhuishoudkundige structuur dan wel op andere gronden zijn opgevoerd; het Structuur-pakket NBW-pakket Voor de maatregelen van het NBW-pakket dienen de uitkomsten van de NBW-toetsing als uitgangspunt. Bij deze toetsing is gebleken dat de omvang van de wateropgave voor een aantal gebieden wordt veroorzaakt of vergroot, doordat een deelgebied óf te sterk afwentelt, óf door een concreet knelpunt juist een te geringe afvoercapaciteit heeft. In die gevallen kan met relatief eenvoudige ingrepen in het watersysteem de wateropgave sterk worden beperkt. Verder is een simpele ingreep opgenomen (aanleg afsluitbare verbinding naar de Kralingse Plas t.b.v. een calamiteit) die een grote bijdrage levert voor het probleem van de geringe drooglegging in het gebied. Deze ingrepen zijn samengevat in de tabel 3: tabel 3: Eenvoudige ingrepen ter beperking van de wateropgave Gebied ingreep Polder Bleiswijk Oostpolder (west) Polder Kralingen Polder Prins Alexander Capelle a/d IJssel (west) afvoerduiker Schiebroeksepolder optimalisatie stuwen afsluiter naar Kralingse Plas knelpunten duikers optimalisatie stuw Bij de verdere bepaling van de wateropgave is er van uitgegaan dat de bovengenoemde maatregelen zijn uitgevoerd. Na uitvoering resteert een wateropgave zoals deze is samengevat in de tabel 4. tabel 4: Wateropgave (in hectare wateroppervlak op polderpeil) na uitvoering ingrepen van tabel 3 Gebied huidig klimaat extra te graven voor middenscenario 2050 ha ha Oostpolder (west) 0,5 1 Zuidplaspolder (f005) Zuidplaspolder (f002zuid) 6 8 Polder Bleiswijk (Boterdorpse polder) 12 8 Polder Bleiswijk (ten zuiden van de plaats Bleiswijk) 0 11 Polder Bleiswijk (De Kooi) 0 2 Rotterdam (Overschie) 9 3 Rotterdam (centrum nw, Blijdorp) 0 0,6 Rotterdam (centrum no, Oude Noorden) 6 2 Rotterdam (centrum zw, Heemraadsingel) 0 0,8 Rotterdam (centrum zo, Westersingel) 3,8 1,2

9 - 9 - Gebied huidig klimaat extra te graven voor middenscenario 2050 Rotterdam (Crooswijk) 0,8 1,2 Rotterdam (De Esch) 3,5 1,5 totaal 56,6 53,3 Voor een aantal gebieden zijn bijzondere omstandigheden aanwezig, waardoor in dit stadium de noodzaak tot realisatie nog onvoldoende is te onderbouwen dan wel onzeker zijn. Het gaat hierbij om de volgende gebieden: Zuidplaspolder (f005) In peilgebied van gemaal Zuidplas (f005) van de Zuidplaspolder is een bergingstekort aanwezig, dat vooral wordt veroorzaakt door de geringe toelaatbare peilstijging. Bij het huidige klimaat gaat het om een tekort van 15 ha en bij het toekomstige klimaat 28 ha. In de praktijk kan dit peilgebied bij extreme neerslag gebruik maken van de overmaat aan berging in het peilgebied van Westergouwe (f003). Met dit effect, is bij de modellering al enigszins rekening gehouden. In de huidige beheerspraktijk wordt waarschijnlijk in grotere mate gebruik gemaakt van de overmaat aan berging in f003 dan dat in het model is berekend, overigens zonder dat dit tot problemen leidt. Nog nagegaan zal moeten worden of en zo ja, in welke mate deze beheersmaatregel alsnog de berekende wateropgave verkleint. Voor de kostenraming is vooralsnog uitgegaan van het bergingstekort bij het huidige klimaat, zoals dat is berekend (15 ha). Zuidplaspolder (f002zuid) In de Zuidplaspolder wordt door verbreding van de 4 e Tocht het bergend vermogen van het peilgebied dat wordt bemalen door het gemaal Bierhoogtweg (f002zuid) vergroot. Met de toetsing wordt de noodzaak hiertoe en de geplande omvang bevestigd (ca. 6 ha). Bij het toekomstige klimaat wordt een toename van het tekort van 8 ha berekend. In het peilgebied zijn grootschalige functiewijzigingen gepland (RZG/ISP Zuidplas). Door de bij de functiewijziging verwachte ophoging van het maaiveld zal de drooglegging toenemen en de omvang van het bergingstekort afnemen. Mede gelet op deze ontwikkelingen in dit gebied biedt het oplossen van het toekomstige extra tekort in samenhang met deze ontwikkelingen vooralsnog de beste perspectieven. Polder Bleiswijk (de Boterdorpse polder) In de Polder Bleiswijk is bij het meest effectieve scenario in de Boterdorpse polder 4 ha aanvullende waterberging gepland. Uit de berekeningen van de wateropgave blijkt dat in de Boterdorpse polder een grotere aanvullende waterberging benodigd is, t.w. 12 ha bij het huidige klimaat en 20 ha bij het toekomstige klimaat. Inmiddels wordt met de ontwikkeling van de nieuwbouwwijk Wilderszijde (die nog niet in de berekening van de wateropgave was meegenomen) het grootste deel van de lage maaiveldhoogten verhoogd. Er blijft nog slechts een klein gebied met lage maaiveldhoogten over, dat naar verwachting op termijn ook van functie zal veranderen. Bovendien is de werkelijke wateropgave afhankelijk van de realisatie van de gemalen Bergwegen Bleiswijk-zuid. Als de bouw van deze beide gemalen in de Polder Bleiswijk conform het huidige plan wordt uitgevoerd zal de wateropgave verder afnemen. Gelet op deze ontwikkelingen is herberekening van de wateropgave waarbij rekening wordt gehouden met deze ontwikkelingen op afzienbare termijn gewenst. Voor de berekening van de benodigde investering wordt voor dit gebied onder de conditie dat de maatregelen Bleiswijk-zuid conform het ontwerp worden uitgevoerd vooralsnog uitgegaan van het ontbreken van een wateropgave bij het huidige klimaat. Polder Bleiswijk (polderdeel ten zuiden van de plaats Bleiswijk) In dit polderdeel wordt voor het huidige klimaat geen aanvullende waterberging berekend. Bij het toekomstige klimaat is 11 ha waterberging benodigd. Gezien het feit dat in het betreffende peilgebied nog weinig open ruimte beschikbaar is, is het echter zinvol mee te liften als zich mogelijkheden voordoen deze waterberging te realiseren.

10 Eén van die mogelijkheden is de ontwikkeling van het Hoekse Park. Weliswaar is deze ontwikkeling in een ander peilgebied gelegen, maar doordat het polderdeel met het toekomstige tekort met stuwen versneld zouden kunnen afwateren op het Hoekse Park, kan de aanleg van waterberging in het park de oplossing voor het toekomstige bergingstekort bieden. Daarnaast ontstaat in het peilgebied van het Hoekse Park zelf bij het toekomstige klimaat een bergingstekort van 2 ha (de Kooi). Een deel van de benodigde aanvullende waterberging zou kunnen worden gecombineerd, omdat er, naast het bergingstekort bij het huidige grondgebruik, door ruimtelijke ontwikkelingen van de gemeente Bergschenhoek ook de noodzaak tot realisatie van aanvullende waterberging aanwezig is. Door de inspanning te combineren kan op een efficiënte wijze het wateroppervlak op een zodanige manier worden aangelegd dat al een gedeelte van maatregel 1.11 uit het categorie 3-pakket kan worden gerealiseerd. Door uitvoering van het project Bleiswijk-Zuid wordt met de te graven watergang ca. 4 ha van de in totaal (op termijn) benodigde 13 ha gerealiseerd. In de raming van de kosten wordt er van uitgegaan dat de projecten Bleiswijk-zuid in uitvoering is genomen en dat de berging bij de ontwikkeling van het Hoekse Park voor 2015 wordt gerealiseerd. De Esch (Rotterdam) In het gebied "De Esch" wordt bij het huidige klimaat een bergingstekort van 3,5 ha berekend en 5 ha bij het toekomstige klimaat. In dit in 2000 herpolderde gebied is niet geheel duidelijk hoe de waterhuishouding daadwerkelijk functioneert. Een verfijning van de berekeningen is in een aanvullend onderzoek gewenst. In de raming is vooralsnog aangenomen dat het tekort onderdeel is van de raming voor Rotterdam ( 10 mln tot en met 2015). Vertaling van de omschreven bijzondere omstandigheden naar de thans te realiseren wateropgaven geeft een in de tabel 5 weergegeven overzicht. tabel 5: Realisatie wateropgave (in hectare wateroppervlak op polderpeil) rekening houdend met bijzondere omstandigheden Gebied huidig klimaat extra te graven voor middenscenario 2050 ha ha Oostpolder (west) 0,5 1 Zuidplaspolder (f005) Zuidplaspolder (f002zuid) 6 8 Polder Bleiswijk (Boterdorpse polder) 0 nader onderzoek Polder Bleiswijk (ten zuiden van de plaats Bleiswijk incl. de Kooi) 4 9 Rotterdam (Overschie) 9 3 Rotterdam (centrum nw, Blijdorp) 0 0,6 Rotterdam (centrum no, Oude Noorden) 6 2 Rotterdam (centrum zw, Heemraadsingel) 0 0,8 Rotterdam (centrum zo, Westersingel) 3,8 1,2 Rotterdam (Crooswijk) 0,8 1,2 Rotterdam (De Esch) 3,5 1,5 totaal 48,6 41,3

11 Het Structuur-pakket In het Structuur-pakket zijn de maatregelen opgenomen uit Peil 2010 die niet direct volgen uit de nu berekende wateropgave conform de NBW, maar op verschillende gronden wel tot versterking van het waterhuishoudkundige systeem leiden, dan wel deels voortkomen uit overige projecten die ten behoeve van de verbetering van de waterkwaliteit werden gepland (Bergsche Plassen). Bij een nadere beoordeling van de maatregelen het Peil 2010 kunnen deze maatregelen worden geprioriteerd op basis van de volgende in afnemend belang te rubriceren categorieën. 1. Maatregelen waarover al uitvoeringsbesluiten zijn genomen of die in zo zodanig stadium verkeren dat de uitvoering als gevolg van harde afspraken (o.a. omleiding Schiebroek) of waarvoor afhankelijkheid van derden geldt zoals internationale subsidieverlening (nu-pakket). 2. Maatregelen die door de ruimtelijke ontwikkeling in de toekomst nauwelijks zijn te realiseren dan tegen veel hogere kosten (nu of nooit-pakket) en waarvoor al subsidie of een bijdrage van derden is toegezegd. 3. Maatregelen die door de ruimtelijke ontwikkeling in de toekomst moeilijk zijn te realiseren dan wel tegen hogere kosten (nu of later-pakket). 4. Maatregelen, waarvoor uitstel mogelijk is en dus net zo goed in de toekomst uitgevoerd zouden kunnen worden (later-pakket). Een indeling van de diverse maatregelen gerangschikt naar de genoemde criteria geven het volgende beeld Categorie 1: uit te voeren maatregelen (nu-pakket) Maatregelen Polder Bleiswijk-zuid Het maatregelenpakket Bleiswijk-zuid (gemaal Bergweg- en Bleiswijk-zuid en de verbreding van de watergang is voortgekomen uit een bundeling van diverse voornemens. Op de eerste plaats is deze verbinding gepland voor de omleiding van de afvoer van water uit Schiebroek ter ontlasting van de Bergsche Plassen. Voor deze maatregel is een doorvoercapaciteit van 70 m 3 /min voorzien (beide gemalen). In aanvulling hierop is destijds ervoor gekozen om deze afvoer tevens toe te passen voor de extra waterafvoer uit de Polder Bleiswijk. De redenen hiervoor waren de vermindering van de kwetsbaarheid van de bemaling van deze polder door het gemaal de Kooi, de versterking van de totale bemalingscapaciteit van de zich sterk verdichtende glastuinbouwpolder en argumenten van waterkwaliteit door afvoer van bemalingswater uit de polder benedenstrooms van de Rottemeren. Uit de berekening van de wateropgave blijkt dat de verbreding van de geprojecteerde watergang ook in zo n 4 ha van de op termijn (2050) benodigde waterberging voorziet. Bovendien compenseert de ontworpen overcapaciteit van het gemaal Bergwegzuid in samenhang met het gemaal Bleiswijk-zuid een deel van de nog resterende wateropgave voor de Boterdorpse polder. Het project (gemalen en watergang) wordt uitgevoerd met subsidie als gevolg van de NBW (gemalen) en Interreg (watergang). De laatste subsidie is een Europese subsidie, waarbij het hoogheemraadschap zich heeft gebonden aan de projectuitvoering in samenwerking met vier andere, merendeels buitenlandse, partners. Het project is momenteel in uitvoering. Onderdeel van de het pakket maatregelen is ook gemaal Bergweg-zuid en de bijbehorende hoofdwatergangen. Gelet op de relatie met ander projecten (project Bergsche Plassen) en het belang voor de afwatering van Bergschenhoek heeft dit projectonderdeel ook een hoge prioriteit. Centrale berging Eendragtspolder Door de bouw van de gemalen Bleiswijk-zuid en Ommoord wordt de uitmalingscapaciteit van de poldergemalen op de Rotte groter dan de capaciteit van boezemgemaal Schilthuis, waarmee de Eendragtspolder als systeemberging noodzakelijk wordt. De geplande systeembergingscapaciteit van de Eendragtspolder maakt een verdere toename van de uitmalingscapaciteit van de poldergemalen op de Rotte mogelijk.

12 In alle gevallen blijft de Eendragtspolder als calamiteitenberging, ten behoeve van de uitval van gemaal Schilhuis of langdurige sluiting van het Boerengat, gewenst. Voorts biedt de waterberging in de Eendragtspolder perspectief voor een effectief peilbeheer op de Rotte, waardoor inundatie van boezemgebieden als gevolg van verhoogde waterstanden kan worden voorkomen (problematiek de Bonk). De voorbereidingen voor de realisatie van de waterberging in nauwe samenwerking met de gebiedspartners is in een gevorderd stadium (ondertekening Realisatieovereenkomst heeft inmiddels plaatsgevonden). E.e.a. geeft aanleiding om de aanleg van de waterberging in de Eendragtspolder conform de eerdere plannen onverkort voort te zetten Categorie 2: Maatregelen die door de ruimtelijke ontwikkeling in de toekomst nauwelijks zijn te realiseren dan tegen veel hogere kosten (nu of nooitpakket) en waarvoor subsidie of een bijdrage van derden is toegezegd Noord-zuidverbinding Zuidplaspolder Bij de voorbereiding van deze maatregel zijn de voordelen van deze maatregel behandeld. De maatregel is niet noodzakelijk om aan de NBW-normen te voldoen, maar levert een belangrijke bijdrage aan de verbetering van de structuur van de Zuidplaspolder. Om deze reden is de maatregel in het structuur-pakket gehandhaafd. Verbreding 1 e Tocht en aanleg hoofdwatergang langs de Cyclamenweg (en een klein gedeelte langs de landscheiding) in de Polder Bleiswijk. In deze polder is in een later stadium de verbreding van de 1 e Tocht toegevoegd. Over een gedeelte van de lengte is momenteel nog geen bebouwing aanwezig. Dit betekent dat een gedeeltelijke verbreding van de onbebouwde gedeelten nu tegen veel lagere kosten mogelijk is dan in de toekomst. Daarnaast is het gewenst langs de Cyclamenweg/landscheiding een verbinding te realiseren tussen de waterpartijen langs de landscheiding en de 1 e Tocht. Ook hiervoor geldt dat deze maatregel op dit moment nog gerealiseerd kan worden in een onbebouwd gebied, terwijl de verwachting is dat dit gebied zal worden ontwikkeld tot een glastuinbouwgebied, waarbij de aanleg in de ontwikkeling van het gebied kan worden meegenomen. Door de beide ingrepen kan de Overbuurtse polder meeprofiteren van de toegenomen bemalingscapaciteit door de aanleg van gemaal Bleiswijk-zuid Categorie 3: Maatregelen die door de ruimtelijke ontwikkeling in de toekomst moeilijk zijn te realiseren dan wel tegen hogere kosten (nu of laterpakket) Polder Bleiswijk (Overbuurtse polder) - De bestaande waterpartijen langs de landscheiding leveren momenteel geen optimale bijdrage aan de berging, doordat de verbindingen de waterhuishouding van de rest van de polder een te geringe capaciteit hebben. De maatregelen zijn er op gericht deze verbindingen te verbeteren. Over een gedeelte van de lengte is nu nog geen bebouwing aanwezig en is het nu nog tegen veel lagere kosten mogelijk een verbreding te realiseren. Alternatief hiervoor is het maken van afspraken die verbreding op termijn mogelijk maken. Ook is de vervanging van het gemaal Anjerweg is deze categorie opgenomen, waarbij het gemaal wordt verplaatst naar een locatie bij de waterpartijen langs de landscheiding. - De afwateringstructuur van het zuidelijke gedeelte van de polder is momenteel geheel gericht op afwatering naar gemaal De Kooi. De inzet van het nieuwe gemaal Blijswijk-zuid kan worden verbeterd door een verbinding te maken van het oostelijke deel van de bebouwde kom van Bergschenhoek naar de verbrede hoofdwatergang langs het Lage Bergsche Bos. Deze maatregel zou gedeeltelijk gecombineerd kunnen worden met de noodzaak tot aanleg van aanvullende waterberging uit het NBWpakket

13 Categorie 4: Maatregelen, waarvoor uitstel goed mogelijk is en dus net zo goed in de toekomst uitgevoerd zouden kunnen worden (later-pakket) Polder Bleiswijk - De waterpartijen van de Bleiswijkse Zoom (langs de Rotte) hebben momenteel geen bergende functie voor de polder als geheel. Door de aanleg van een verbinding, die alleen bij een calamiteit wordt geopend, kan de bergende functie wel worden benut. - Aanleg van een oostwest gelegen hoofdwatergang ten noorden van de Lange Vaart. Deze hoofdwatergang heeft in eerste instantie uitsluitend een bergende functie en maakt op termijn de afvoerweg mogelijk van de eventueel te bouwen gemalen in de Overbuurste polder en Bleiswijk-noord. Hierbij is wel van belang dat de hoofdwatergang op tijd wordt in gepast als zich in dit gebied ruimtelijke ontwikkelingen gaan voordoen. Polder Wilde Veenen en Tweemanspolder Zowel in de Polder Wilde Veenen als in de Tweemanspolder zijn in het meest effectieve scenario verbredingen van het hoofdwatergangenstelsel opgenomen. Deze verbredingen en de wijze waarop deze zouden worden uitgevoerd (met flauwe taluds) hadden een drieledig doel. In de eerste plaats leveren zij de transportcapaciteit om een grotere bemalingscapaciteit inzetbaar te maken. Bij de Tweemanspolder is deze vergrote bemalingscapaciteit al gerealiseerd. Bij Polder De Wilde Veenen gaat het om een opstelplaats voor een noodpomp. De geplande verbredingen zouden tegelijkertijd bergingscapaciteit opleveren en de inrichting met flauwe taluds was bedoeld om een verbetering van de waterkwaliteit te bereiken. Uit de berekening van de wateropgave is gebleken dat in deze gebieden geen aanvullende waterberging benodigd is. Dit betekent dat de maatregelen zouden kunnen vervallen. Een gevolg daarvan is echter dat de toestroming voor het gemaal JanJaap de Graeff in de Tweemanspolder de inzetbare capaciteit van dit gemaal beperkt, ofwel het gemaal zal niet of slechts zelden op de maximale capaciteit kunnen worden ingezet. De verbreding tot de afmetingen die noodzakelijk zijn om de aanwezige bemalingscapaciteit in te kunnen zetten, is daarom in het structuur-pakket opgenomen. Op de langere termijn is een vergroting van de gemaalcapaciteit van het gemaal van de Polder Wilde Veenen voorzien. Door de aanwezigheid van een opstelplaats voor een noodpomp is deze structurele gemaalcapaciteitvergroting niet urgent. Polder Prins Alexander - De watergangen in de wijk Schollevaar hebben een gestuwd peil dat met ca. 14 stuwen vrijwel onbelemmerd kan afwateren op het bemalen peilgebied van de Polder Prins Alexander. Hoewel er voldoende wateroppervlak in de wijk aanwezig is, levert het wateroppervlak dus vrijwel geen bergend vermogen en wentelt de wijk zelfs af op de rest van de polder. De maatregelen zijn er op gericht het water beter vast te houden. - Het gebied rondom de Ringvaartplas heeft een waterpeil dat hoog genoeg is om onder vrij verval op het bemalen peilgebied van de Polder Prins Alexander af te wateren. Desondanks watert het gebied af op de lage bemaling, waardoor het onnodig beslag legt op de aanwezige bemalingscapaciteit en onnodig een extra keer moet worden opgemalen. De maatregelen zijn erop gericht het afvoerpunt te verleggen naar het bemalen peilgebied. - Om de gevolgen van de te lage aanleghoogte van woningen in de wijk Nieuw Terbregge te beperken is een tweede afvoerverbinding gepland die rechtstreeks aansluit op de hoofdwatergang naar gemaal Ommoord. Uit aanvullend onderzoek is gebleken dat de allerlaagste delen (muren laag boven het water) alleen maar door bouwkundige aanpassingen kunnen en zullen worden opgelost. Voor de dan resterende lage vloerpeilen is de aanleg van de verbinding niet noodzakelijk, maar betekent wel een structuurverbetering (afvoermogelijkheid naar twee gemalen). Daarnaast is gebleken dat door de aanwezigheid van een bodemverontreiniging de aanlegkosten veel hoger uitpakken dan eerder begroot. Tegelijkertijd kan de verbinding waarschijnlijk tegen veel lagere kosten worden gerealiseerd als Rijkswaterstaat de aansluiting van A13 op de A16 bij het Terbregseplein realiseert.

14 Polder Kralingen Een negatieve bijwerking van gemaal Fascinatio voor de waterkwaliteit kan zijn dat oppervlaktewater, dat is beïnvloed door riooloverstorten, door een gebied wordt gevoerd, waar nu een betere waterkwaliteit aanwezig is. De maatregelen zijn er op gericht deze relatief vuile stroom in goede banen te leiden. Nagegaan zal worden in hoeverre deze voorzieningen noodzakelijk zijn. Zuidplaspolder - Volgens de plannen uit het meest effectieve scenario is ter vergroting van de bemalingscapaciteit de bouw van gemaal Nijverheidscentrum gepland, dat uitmaalt op de Ringvaart. Met dit gemaal gaat het gemaal Hennipsloot samen dat het overtollige water vervolgens uitmaalt op de Rotteboezem. - In een later stadium is aan de maatregelen een opstelling voor een noodpomp bij het Distripark in de Zuidplaspolder toegevoegd. Dit gemaal maalt uit van peilgebied f002noord op f005 (zie ook het basispakket). Uit de berekeningen is gebleken dat dit betekent dat er wordt uitgemalen vanuit een gebied zonder een wateropgave naar een gebied met wateropgave. Overigens is het wel gunstig om hier extra afvoercapaciteit te realiseren. Een nader onderzoek naar de voor- en nadelen van deze maatregel is dan ook gewenst. Daarbij speelt mee dat door wijziging van het grondgebruik (akkerbouw naar glas/stedelijk) het belang om snel de grondwaterstand te kunnen verlagen, afneemt. Binnenwegse polder In het pakket maatregelen van Peil 2010 is voorzien in een noodverbinding (stuw) waarmee water van de Binnenwegse polder onder vrij verval kan worden geloosd op de Polder Bleiswijk. Deze maatregel is niet urgent en kan ook in een later stadium nog worden gerealiseerd.

15 Financiële uitwerking Het aandeel van hhsk in de totale investeringskosten voor het volledige uitvoeringsprogramma Peil 2010 in de periode 2007 tot 2015 is geraamd op circa 50 miljoen (prijspeil 2006) inclusief BTW. De berekening van deze investeringskosten is op basis van eenheidsprijzen uitgevoerd. Bij deze eenheidsprijzen is rekeninggehouden met de resultaten van de evaluatie van het uitvoeringsprogramma Peil In de ramingen zijn ook de kosten van het projectbureau opgenomen. Deze kosten zijn inmiddels lager dan die van de vorige jaren. De huidige ramingen hebben een nauwkeurigheid van plus of min 30%. Een groter financieel risico zit in de wateropgave binnen het stedelijke gebied van de gemeente Rotterdam (Centrum, Overschie, De Es). Zoals uitvoerig in het hoofdstuk 5 is belicht zijn de werkelijke kosten die gemoeid zullen zijn met het oplossen van de wateropgave momenteel zelfs niet indicatief te ramen. Ons aandeel van de investeringskosten is vooralsnog geschat op 10 miljoen. Niet uitgesloten kan worden dat dit aandeel hoger kan worden. In onderstaand overzicht is ons aandeel in de geraamde investeringskosten onderverdeeld in de NBW (2015 en 2050) maatregelen en de structuurpakket maatregelen categorieën 1 tot 4 (In de bijlagen zijn alle maatregelen gedetailleerd weergegeven). tabel 6: Financieel overzicht Maatregelen NBW 2015 maatregelen NBW 2050 maatregelen Structuurpakket categorie 1 (nu) Structuurpakket categorie 2 (nu of nooit) Structuurpakket categorie 3 (nu of later) Structuurpakket categorie 4 (later) Ons aandeel in de investeringskosten x 1000 Totaal Cummulatief x Conform de afspraken van het NBW is het onze taak om de NBW 2015 maatregelen uit te voeren voor Gelet op de ontwikkelingen op kortere termijn in het Hoekse Park en de op termijn noodzakelijke berging in de Polder Bleiswijk (ten zuiden van de plaats Bleiswijk incl. de Kooi) wordt, zoals in hoofdstuk 6.1 is beschreven, geadviseerd de NBW 2050 maatregelen eveneens voor 2015 uit te voeren. Uit een nadere analyse van de Structuurpakket categorieën 1 tot en met 4 wordt geadviseerd de pakketten 1 (het nu pakket) en 2 (nu of nooit pakket) uit te voeren. Voor deze maatregelen zijn veelal uitvoeringsbesluiten genomen dan wel harde afspraken gemaakt met de overheden of geldt een afhankelijkheid van derden zoals van subsidieverleners. Tevens worden de maatregelen meegenomen die door ruimtelijke ontwikkeling in de toekomst nauwelijks of alleen tegen extreem hogere kosten te realiseren zijn. De maatregelen in de categorieën 3 (nu of later - pakket) en 4 (later pakket) worden vooralsnog geadviseerd niet mee te nemen. Deze maatregelen die uitgesteld kunnen worden en na eventueel tegen hogere kosten - alsnog kunnen worden gerealiseerd kunnen uiteraard gedurende de uitvoeringsperiode tot 2015 worden geherprioriteerd, indien hiertoe aanleiding is.

16 Uit de bovenstaande tabel blijkt dat de kosten voor de NBW maatregelen en de structuurpakket categorieën 1 en 2 een investeringsbedrag van afgerond 41 miljoen vergen voor de periode tot In de voorjaarsnota 2006 is er in het investeringsprogramma (partiële herziening Waterbeheersplan ) bij de maatregelen voor het uitvoeringsprogramma Peil 2010 onder de maatregelen 4 rekeninggehouden met: Realiseren aanvullende waterberging Bijdrage Hoekse Park Aanpassen en/of uitbreiden bemaling en peilregulerende kunstwerken Totaal In de jaren 2010 t/m 2015 is in de voorjaarsnota 2006 geen rekening gehouden met uitgaven t.b.v. het uitvoeringsprogramma Bij een gelijkblijvende stijging van de kosten voor het waterkwantiteits- en waterkwaliteitsbeheer ontstaat voor de periode 2010 t/m 2015 een overeenkomstig investeringsvolume als dat in de periode tot Opgemerkt wordt dat de kostenstijging achterblijft bij de tariefstijging aangezien hier nog het gelijktrekken van inkomsten en kosten met inzet van de egalisatiereserve tot 2010 plaats heeft. Op grond van een nadere analyse van de voorgenomen investeringen verwachten wij dat hiermee een totaal investeringsvolume voor het verbeteren van het watersysteem in het beheersgebied, deel Schieland, ontstaat van ca. 40 mln (volume Peil 2010 periode 2006 t/m 2015 en volume Krimpenerwaard na 2010). Naar verwachting ontstaat bij een gelijkblijvende kostenstijging voldoende investeringsvolume om het voorgestelde pakket aan maatregelen (NBW-pakket en structuurpakket tot en met categorie 2 maatregelen) uit te voeren zonder hiermee de begroting significant extra te belasten. Vanzelfsprekend zal e.e.a. nog bij het vaststellen van het investeringsprogramma voor de langere termijn (planhorizon 2015) in het kader van het waterbeheersplan integraal en inclusief andere prijsontwikkelingen worden getoetst. p:\netredactie\bestuur\agenda vergaderstukken vv\27 september 2006\agendapunt 8 wateropgave en herijking peil versie vv.doc

17 Bijlage bij Wateropgave volgens het NBW en Herijking programma Peil 2010 in het beheersgebied Schieland NBW-maatregelen Prognose Prognose Aandeel HHSK alle bedragen x EURO 1000 incl BTW totaalkosten bijdrage derden NBW NBW Cluster 0 - urgente maatregelen Totaal cluster 0 - urgente maatregelen maatregel /subsidie Cluster 1 - Bleiswijk Zuid 1.9 Vergroten afvoercapaciteit Schiebroeksepolder Realiseren berging Hoekse Park (8,5 ha) Totaal cluster 1 - Bleiswijk Zuid Cluster 2 - Bleiswijk Noord Totaal cluster 2 - Bleiswijk Noord Cluster 3 - Ommoord 3.4 Verbeteren afvoer kunstwerken Ommoord (duiker 18 Fioringras) Totaal cluster 3 - Ommoord Cluster 4 - Zuidplaspolder 4.4 Verbreden HWG tussen RW A12 en gemaal NC Verbreden HWG tussen RW A12 en AKR (4e tocht) Realiseren waterberging peilgebied f005 (omvang 15 ha.) Verbeteren stuwregiem Oostpolder west Realiseren waterberging Oostpolder west (omvang 0,5 ha) Totaal cluster 4 - Zuidplaspolder Cluster 5 - Polder De Wilde Venen Totaal cluster 5 - Polder De Wilde Venen Cluster 6 - Tweemanspolder Totaal cluster 6 - Tweemanspolder Cluster 7 - Rotterdam Centraal 7.5 Realisatie mogelijkheden berging Centrum en Overschie nader uitwerken Realisatie mogelijkheden berging Rotterdam De Es berging nader uitwerken Afsluitbaar maken dichte dam naar Kralingse plas Aanpassen en onderzoeken stuwregiem Aquarivia Capelle west Totaal cluster 7 - Rotterdam Centraal Cluster 8 - Centrale Berging Totaal cluster 8 - Centrale Berging Totaal uitvoeringsprogramma Projectbureau Projectbureau Totaal projectbureau Totaal Peil

18 Bijlage bij Wateropgave volgens het NBW en Herijking programma Peil 2010 in het beheersgebied Schieland Structuur-pakket categorie 1 (nu - pakket) Prognose Prognose Prognose alle bedragen x EURO 1000 incl BTW totaalkosten bijdrage derden aandeel HHSK Cluster 0 - urgente maatregelen Totaal cluster 0 - urgente maatregelen maatregel /subsidie Structuurpakket 1 Cluster 1 - Bleiswijk Zuid 1.3 Realiseren stuw tpv Schiebroek Verbeteren afvoer Schiebroek - Bergweg Zuid Realiseren gemaal Bergweg Zuid (capaciteit 150 m3/min) Totaal cluster 1 - Bleiswijk Zuid Cluster 2 - Bleiswijk Noord Totaal cluster 2 - Bleiswijk Noord Cluster 3 - Ommoord Totaal cluster 3 - Ommoord Cluster 4 - Zuidplaspolder Totaal cluster 4 - Zuidplaspolder Cluster 5 - Polder De Wilde Venen Totaal cluster 5 - Polder De Wilde Venen Cluster 6 - Tweemanspolder Totaal cluster 6 - Tweemanspolder Cluster 7 - Rotterdam Centraal Totaal cluster 7 - Rotterdam Centraal Cluster 8 - Centrale Berging 8.1 Realiseren centrale berging EDP-proceskosten Realiseren aflaat calamiteitenberging naar Rotte Totaal cluster 8 - Centrale Berging Totaal uitvoeringsprogramma Projectbureau Projectbureau Totaal projectbureau Totaal Peil

19 Bijlage bij Wateropgave volgens het NBW en Herijking programma Peil 2010 in het beheersgebied Schieland Structuur-pakket categorie 2 (nu of nooit - pakket) Prognose Prognose Prognose alle bedragen x EURO 1000 incl BTW totaalkosten bijdrage derden aandeel HHSK Cluster 0 - urgente maatregelen Totaal cluster 0 - urgente maatregelen Cluster 1 - Bleiswijk Zuid Totaal cluster 1 - Bleiswijk Zuid maatregel /subsidie Structuurpakket 2 Cluster 2 - Bleiswijk Noord 2,7 Realiseren verbreding 1e Tocht PBL (var. 2 verbreden waar mogelijk) Realiseren nieuwe HWG Cyclamenweg Totaal cluster 2 - Bleiswijk Noord Cluster 3 - Ommoord Totaal cluster 3 - Ommoord Cluster 4 - Zuidplaspolder Realiseren verbinding niet bevaarbare duikerverbinding RW A12/spoorlijn (N. dwarsweg) Totaal cluster 4 - Zuidplaspolder Cluster 5 - Polder De Wilde Venen Totaal cluster 5 - Polder De Wilde Venen Cluster 6 - Tweemanspolder Totaal cluster 6 - Tweemanspolder Cluster 7 - Rotterdam Centraal Totaal cluster 7 - Rotterdam Centraal Cluster 8 - Centrale Berging Totaal cluster 8 - Centrale Berging Totaal uitvoeringsprogramma Projectbureau Projectbureau Totaal projectbureau Totaal Peil

20 Bijlage bij Wateropgave volgens het NBW en Herijking programma Peil 2010 in het beheersgebied Schieland Structuur-pakket categorie 3 (nu of later - pakket) Prognose Prognose Prognose alle bedragen x EURO 1000 incl BTW totaalkosten bijdrage derden aandeel HHSK Cluster 0 - urgente maatregelen Totaal cluster 0 - urgente maatregelen maatregel /subsidie Structuurpakket 3 Cluster 1 - Bleiswijk Zuid 1.11 Realiseren watergang Hoekse Park (0,5 ha) Totaal cluster 1 - Bleiswijk Zuid Cluster 2 - Bleiswijk Noord Verbeteren verbinding bergingsvijvers Landscheiding Verbeteren verbinding bergingsvijvers Bleiswijkse Zoom Realiseren nieuw gemaal Anjerweg op andere locatie Totaal cluster 2 - Bleiswijk Noord Cluster 3 - Ommoord Totaal cluster 3 - Ommoord Cluster 4 - Zuidplaspolder Totaal cluster 4 - Zuidplaspolder Cluster 5 - Polder De Wilde Venen Totaal cluster 5 - Polder De Wilde Venen Cluster 6 - Tweemanspolder Totaal cluster 6 - Tweemanspolder Cluster 7 - Rotterdam Centraal Totaal cluster 7 - Rotterdam Centraal Cluster 8 - Centrale Berging Totaal cluster 8 - Centrale Berging Totaal uitvoeringsprogramma Projectbureau Totaal projectbureau Totaal Peil

21 Bijlage bij Wateropgave volgens het NBW en Herijking programma Peil 2010 in het beheersgebied Schieland Structuur-pakket categorie 4 (later - pakket) Prognose Prognose Prognose alle bedragen x EURO 1000 incl BTW totaalkosten bijdrage derden aandeel HHSK excl. BTW maatregel /subsidie Structuurpakket 4 Cluster 0 - urgente maatregelen 0.4 Aanpassen stuwen Schollevaar PM PM Totaal cluster 0 - urgente maatregelen 0 Cluster 1 - Bleiswijk Zuid Totaal cluster 1 - Bleiswijk Zuid Cluster 2 - Bleiswijk Noord 2.2 Realiseren stuw tussen Rokkeveen en PBL Realiseren afvoer/berging Klappolder Totaal cluster 2 - Bleiswijk Noord Cluster 3 - Ommoord 3.2 Verbeteren afvoer Nw Terbregge - Ommoord Totaal cluster 3 - Ommoord Cluster 4 - Zuidplaspolder Realiseren tijdelijk afvoersysteem Distripark Totaal cluster 4 - Zuidplaspolder Cluster 5 - Polder De Wilde Venen 5.1 Vergroten capaciteit bestaand gemaal Aanpassen HWG-stelsel + verruimen berging (beperken tot transportnoodzaak) Totaal cluster 5 - Polder De Wilde Venen Cluster 6 - Tweemanspolder 6.1 Aanpassen HWG-stelsel + verruimen berging (beperken tot transportnoodzaak) Totaal cluster 6 - Tweemanspolder Cluster 7 - Rotterdam Centraal Verbeteren duikers/stuwen 's Gravenweg Totaal cluster 7 - Rotterdam Centraal Cluster 8 - Centrale Berging 8.2 Realiseren gemaal Nijverheidscentrum Realiseren gemaal Hennipsloot Totaal cluster 8 - Centrale Berging Totaal uitvoeringsprogramma Projectbureau Projectbureau Totaal projectbureau Totaal Peil

22 - 22 -

23 - 23 -