5,9. Schilderijverslag door een scholier 2337 woorden 18 april keer beoordeeld. 1. Vorm en beeldaspecten

Transcriptie

1 Schilderijverslag door een scholier 2337 woorden 18 april ,9 63 keer beoordeeld Vak CKV 1. Vorm en beeldaspecten De schilder: Rembrandt Harmensz van Rhijn. Hij is geboren op 15 juli 1606 in Leiden en gestorven op 4 oktober Hij voltooide in 1642 het schilderij Korporaalschap van kapitein Banning Cocq. Nu beter bekend als de Nachtwacht. De titel: korporaalschap van kapitein Banning Cocq. Het schilderij kreeg de bijnaam de Nachtwacht pas in de 19e eeuw, omdat men toen aannam dat het om een nachtelijk tafereel ging, maar alle schilderijen van Rembrandt zijn donker. Rembrandt begon ergens in 1640 met het schilderij en was klaar in De datering: in 1642 gemaakt. De plaats: het is gemaakt in Amsterdam, heeft daarna tot 1715 in De Doelenzaal op de Kloveniersburgwal gehangen. Vervolgens in het stadhuis tot 1815, waar hij tot het huidige formaat is gesneden. Toen heeft het tot 1855 in het Trippenhuis gehangen, waarnaar het tot de dag van vandaag in het Rijksmuseum hangt. Opdracht: Rembrandt kreeg de opdracht voor het schilderij van de schutters zelf. Dat moet voor 22 december 1640 geweest zijn, want toen overleed Jan Clear Leydeckers, één van de geportretteerde schutters. De afmetingen: het schilderij is 437 cm breed en 363 cm hoog. De materialen: Het schilderij is met olieverf geschilderd op een zeer groot doek. Er gaan geruchten dat het doek vroeger nog groter geweest moest zijn, maar dat er stukken zijn afgezaagd, omdat het anders niet in een kamer paste, maar het blijft maar een gerucht. De techniek: Het schilderij bestaat uit verschillende lagen, die over elkaar heen zijn geschilderd. Het schilderij is erg donker en heeft veel schaduwen, maar de lichtval die Rembrandt erop geschilderd heeft is echt heel realistisch en mooi. Het lijkt geen geportretteerde schilderij, want de schutters staan op het punt te gaan marcheren, dus is het meer een actief schilderij. Rembrandt heeft het schilderij heel apart geschilderd heb ik mij daar laten vertellen. Ze de personen zitten niet allemaal netjes op een rijtje aan tafel zoals de meeste schilderijen in die tijd gemaakt werden maar wat je op de Nachtwacht ziet is een momentopname. Dus het kan niet helemaal precies zijn zoals het op het schilderij staat want hij had niet gauw een foto van het moment kunnen maken. De beeldelementen die je herkent zijn toch voornamelijk de personen die erop staan en wat ze allemaal bij zich hebben. Dat zijn vlaggen,trommels, sabels etcetera. Wat heel erg opvalt is het kleine meisje in het midden van het schilderij. Zij is in een fel wit licht geschilderd. Het is eigenlijk een heel donker schilderij. Alleen het meisje in het midden en de 2 personen op de voorgrond zijn met hele duidelijke realistische kleuren gemaakt. De rest staat allemaal een beetje in de schaduw dus daar is veel met donkere kleuren gewerkt. Van echte ruimtewerking kun je niet spreken Pagina 1 van 6

2 omdat het tweedimensionaal is. Dit geldt ook voor de vorm. Er is niet echt sprake van een structuur omdat dat niet kan bij een momentopname. Er wordt niet op lijnen en vlakken benadrukt. Ik vind dat Rembrandt een sfeer creëerde vol opwinding door rijke contrasten tussen licht en donker, tussen glanzende en doffe kleuren, door grote variatie in houdingen, gebaren en gezichtsuitdrukkingen in tegengestelde bewegingen dwars over het beeldvlak. Voor het schilderen van het schilderij liet Rembrandt de compagnie uit de Doelen, hun hoofdkwartier naar buiten komen voor een officiële parade. Zo'n officiële parade was in 1638 gehouden ter ere van het bezoek van Maria de' Medici aan Amsterdam. Zo kon Rembrandt een onbelangrijk incident uitbeelden als een groots historisch schouwspel. 2. Inhoud In het familiealbum van Frans Banning Cocq staat een tekening van Rembrandts groepsportret en daarbij staat precies beschreven wat er op het schilderij gebeurt: de jonge heer van Purmerlant (= Banning Cocq) als kapitein geeft last aan zijn luitenant de heer van Vlaerdingen (= Van Ruytenburch) om zijn compagnie schutters te doen marcheren". Actie dus, want dat wilde Rembrandt, geen stijve rij poserende schutters, zoals zo vaak werd gemaakt, maar een groep mannen die bezig is, in actie is. Dat was in die tijd een zeldzaam vertoon, want meestal was het toch een stijve rij, omdat iedereen er goed op wilde staan. Niet iemand die half voor je staat. Dat gebeurde hier wel. Sommige waren amper te zien, omdat Rembrandt het licht op één punt richtte. Dat waren hier: Het goudgele kostuum van de luitenant en het kleine meisje op de tweede rij. Het middelpunt van de compositie is de in het zwart geklede kapitein met oranje sjerp (die oorspronkelijk niet in het midden stond want in de 18de eeuw is aan de linkerkant een grote reep van het doek gesneden) en zijn luitenant in citroengeel. Rembrandt heeft zich in dit werk zeer veel moeite gegeven om een zo overtuigend mogelijke illusie van actualiteit te geven. Op het schilderij staan 19 namen van schutters, die staan geschreven op het schild boven de poort. In een paar gevallen is het bekend bij welke naam welk gezicht hoort. Het schild dat op het schilderij staat is er door Rembrandt later aan toegevoegd op verzoek van de schutters. Een compagnie had veel meer dan 18 leden, maar alleen die betaalden kwamen op het groepsportret. De tamboer werd ingehuurd en mocht er dus voor niets op, de rest van de figuren zijn er door Rembrandt er bij bedacht om het schilderij te verlevendigen. Op het schilderij wat nu te zien is in het Rijksmuseum staan er twee personen niet meer op. Zij stonden links en dat stuk van het schilderij is er in het begin van de 18de eeuw afgesneden, toen de Nachtwacht met de andere schuttersstukken van de Doelen verplaatst werd naar het Amsterdamse stadhuis, waar het een kleinere plaats toebedeeld kreeg. Er wordt wel gesuggereerd dat het Rembrandt zelf is die net achter de linkerschouder van de vaandeldrager ons aangluurt. Rembrandt heeft een aantal gegevens over de schutterij in De Nachtwacht verwerkt. De Pagina 2 van 6

3 Kloveniersschutters waren de schutters die altijd een vuurwapen als wapen gebruikten. Hier hebben ze een musket, en hij heeft in zijn schilderij de handelingen verwerkt die nodig zijn voor het gebruik van een musket. Zo vult er één zijn musket met kruit; ééntje schiet zijn musket af en een ander reinigt zijn musket door het kruit van de kruitpan weg te blazen. In hun wapen hadden de Kloveniers twee klauwen van een vogel. Het meisje dat in het volle licht is geschilderd stelt een soort mascotte voor. Aan haar ceintuur hangt namelijk een dode vogel. Vooral de twee poten van het beest, de klauwen, zijn duidelijk te zien. Ze symboliseren de kloveniers (de schutters), die ook wel klauweniers werden genoemd Een ander iets van de schutterij draagt ook het meisje, namelijk de zilveren drinkhoorn van de schutterij. Secundaire literatuur: Rembrandt had al snel genoeg kopers om een atelier op te richten. Zijn leerlingen kopieerden de opvallende clair-obscurstijl zo perfect dat we vandaag nog altijd moeite hebben om een echte Rembrandt te onderscheiden van het werk van zijn vlijtige leerlingen. Rembrandt was vooral vernieuwend voor de historiestukken. In plaats van die grote werken in openlucht te schilderen, zoals toen gebruikelijk was, plaatste hij de personages vaak binnenshuis. Op die manier kon hij zijn eigen lichteffecten creëren waarvoor hij zich liet inspireren door Caravaggio. Zijn figuren zijn nooit helemaal belicht. De lichtbron blijft onzichtbaar en lijkt van binnenuit te komen, waardoor het schilderij een grote psychologische kracht krijgt. Zo ook met De Nachtwacht, dat in 1639 werd besteld door de burgercompagnie van kapitein Frans Banning Cocq. Maar die had andere ideeën over het doek. Hij wilde een groepsportret vol van de waardigheid van zijn compagnie. Rembrandt schilderde echter een kunstwerk waarin bepaalde leden van de compagnie half of niet zichtbaar zijn door de schaduwpartijen. Hij nam ook figuranten in dienst om de poses wat meer levendigheid te geven. Allemaal elementen die indruisen tegen de toenmalige wetten van het groepsportret. Dit werk is dan ook meer een geënsceneerd historieschilderij. Rembrandt, die later totaal verarmd zal sterven, was boven alles een barok schilder, maar zijn werk is door de eeuwen heen actueel gebleven. 3.functie De Nachtwacht is een schuttersstuk. Een schutterstuk is een schilderij van een groep schutters. Schutters waren in die tijd erg belangrijk, want zij verdedigden de stad en bewaakten de openbare orde. Amsterdam had drie schutterijen die onderverdeeld waren in afdelingen, voor elke stadswijk één. De schuttergilden waren toen niet veel meer dan gezelligheidsverenigingen, maar ze hielden de herinnering levend aan de heroïsche dagen van de Spaanse overheersing. In 1639 maakten de schutters plannen voor de decoratie van hun feestzaal, de Kloveniersdoelen, gelegen tegen de oude toren Swijght-Utrecht waar zij vroeger vergaderden. Het schilderij zal en plek boven de schouw worden aangemeten. Het schilderij was dus een groepsportret van de schutterij. Rembrandt schilderde dit schilderij op opdracht van die groep mensen. Al de mensen die op het schilderij staan moesten betalen, behalve de tamboer. Zo n portret schilderen was gewoon zijn werk, hij kreeg hier voor betaald. Alleen heeft al met al dit schilderij niets opgeleverd voor Rembrandt. Het feit is dat de opdrachtgevers het schilderij niet mooi Pagina 3 van 6

4 vonden. Dit kwam doordat Rembrandt de schutters heel realistisch had geschilderd. Dit gebeurde niet vaak in die tijd, ze werden allemaal opgehemeld. Ook vonden zij de licht invallen helmaal niet mooi. Al met al hebben ze minder betaald dan de bedoeling was. Het schilderij diende nergens voor, want het was gewoon een opdracht waar Rembrandt voor betaald werd. Maar de schutters wilden zo wel herinnerd worden door nakomelingen en toekomstige generaties. Het schilderij heeft dus eigenlijk als doel dat wij weten dat die mannen (de schutters) geleefd hebben en dat ze zeer nuttig en belangrijk werk deden. De Nachtwacht staat nu in het Rijksmuseum te Amsterdam. Het schilderij is een bron van inkomsten voor het Rijksmuseum, omdat vele mensen s werelds beroemdste schilderij willen zien. Het museum heeft er speciale plaats voor gemaakt met twee zuilen met beelden erop ernaast. Ook kun je het schilderij rustig bekijken, want je kan ook zitten op een mooie bank die ervoor staat. Ze hebben er zelfs twee brandblussers ernaast staan voor het geval dat er iets gebeurt. In diezelfde zaal hangen ook nog andere schilderijen van andere schilders uit de tijd van Rembrandt, zo kun je zijn werk met die van andere schilders vergelijken. 4. Beoordeling Mijn eerste indruk was dat ik het een zeer imposant schilderij vond van een exceptionele grootte. Ik vind het heel knap dat iemand zo n gigantisch groot schilderij kan maken. Hij is daar bijna meer dan twee jaar mee bezig geweest. Je kan dat dus best wel een levenswerk noemen. Alles was ook heel netjes afgewerkt. Al die kostuums van die mannen zijn tot in het detail geschilderd. Het is erg knap dat al die mensen er zo levensecht opstaan. Verder vind ik die licht invallen heel erg mooi. Dit breekt heel erg met de donkere stukken. Dit vind ik ook een van de beste details wat het schilderij zo mooi maakt. Vooral het kleine meisje in het midden. Het geeft echt een heel speciaal effect. Het lijkt net of zij in de spotlights staat. Ik vind dat Rembrandt het juiste materiaal gekozen heeft en dat hij dit perfect geschilderd heeft. Maar aangezien Rembrandt er natuurlijk veel meer van schilderen afwist dan ik, en ik over totaal geen geschikte kennis beschik. Vind ik dat het eigenlijk niet aan mij is om te beoordelen of hij de geschikte materialen heeft gebruikt. Wel is het natuurlijk een feit dat het nu een wereld beroemd schilderij is. Dat zal het niet zijn als het prutswerk was. Door de manier van schilderen s het schilderij denk ik ook zo beroemd geworden. In die tijd schilderen ze mensen meestal mooier dan ze zijn. Dat heeft Rembrandt niet gedaan. Volgens mij is de inhoud ook goed naar voren gekomen. Op het schilderij zie je heel duidelijk een schutterij die op weg is. Ook de opdracht lijkt mij uitzonderlijk. Zie je tegenwoordig nog dat bijvoorbeeld een politiekorps zich laat fotograferen cq schilderen? Mij eindoordeel is dat je erg veel talent moet hebben om zo n schilderij te kunnen maken. Ik vind het daarom ook erg jammer dat Rembrandt in zijn eigen tijd niet zo herkend werd als een goede schilder. Hij verdiende redelijk maar niet zoo veel. Gelukkig hebben we er nu meer verstand van en komen zijn Pagina 4 van 6

5 schilderijen eindelijk tot zijn recht. Het schilderij heeft een zeer grote waarde voor de Nederlandse geschiedenis en schilderkunst. Reflectie 1. Ik had verwacht dat het een heel groot gebouw zou zijn, meet heel veel saaie schilderijen, beeldwerken en ga zo maar door. Deels was mijn verwachting ook waar. Het was heel groot daarbinnen en het was onderverdeeld in allerlei categorieën. Wij zijn alleen bij Nederlandse schilderkunst, aanwinsten en textielgeschiedenis geweest. Wij zijn niet bij de andere afdelingen geweest, omdat dat ten eerste veel te veel tijd zou kosten en onze interesse daar niet naar uitging. 2. Ik vond het al met al wel mooi. Natuurlijk niet alles, zoals stillevens trokken niet echt mijn aandacht. Ik vond de schilderijen waar met veel aandacht en details aan gewerkt was het mooist. Ook vond ik het erg interessant om de oude klederdracht te bezichtigen. Wat moeten die vrouwen hebben afgezien in die hoepeljurken met een korset! plezier x verveling x ontroering x Verwondering/bewondering x eenzaamheid x medelijden x afschuw x rust x Plezier: heb ik een drie gegeven, omdat het soms saai was en soms heel interessant. Verveling: heb ik een twee gegeven, omdat het op een gegeven moment niet leuk meer was, en je moe werd. Ontroering: een vier, omdat ik met een enkel schilderij kon meeleven Verwondering: een 1, omdat ik heel veel schilderijen heel knap vond hoe zie die in die tijd konden maken. Zo groot, veel details, naukeurigheid. Eenzaamheid: nvt. Medelijden: een drie, omdat ik medelijden had met sommige op schilderijen die vrouwen in die jurken. Afschuw: een drie, omdat ik een paar lelijke schilderijen had gezien. Rust: een 1 omdat het daar super stil was! 4. Ik vond het een hele interessante middag. Het hoeft voor mij niet wekelijks, want mijn interesses gaan er niet echt naar uit. Ik vind wel dat het iets is wat bij je opvoeding hoort, ook al is het niet heel erg leuk. Ik Pagina 5 van 6

6 heb niet alles gezien, zoals de beelden. Dit was omdat daar de behoefte niet naar uitging. De delen die ik gezien heb Pagina 6 van 6