Graven en hertogen. Minimum. Steden en Staten. 1. Graaf Dirk III. 1. Welke graaf van Holland bouwde een tol om inkomsten te verkrijgen? 2. Ridderzaal.

Transcriptie

1 Steden en Staten Graven en hertogen TIJD VAN VAN STEDEN EN STATEN : Graaf Floris V door de edelen vermoord ±1500: Hoekse en Kabeljauwse twisten : Sint-Elisabethsvloed Minimum 1. Welke graaf van Holland bouwde een tol om inkomsten te verkrijgen? 1. Graaf Dirk III. 2. Graaf Willem II verbouwde een jachthuis in s-gravenhage. Hoe werd dat gebouw toen genoemd? 2. Ridderzaal. 3. Hoe noemden de burgers en boeren graaf Floris V? 3. Der keer len god. 4. In welk kasteel hadden de edelen Floris V uit haat opgesloten? 4. In het Muiderslot, het kasteel dat hij zelf had gebouwd. 5. Welke gravin werd door de Hoeken geholpen? 5. Jacoba van Beieren. 6. Waar werd Jacoba van Beieren door Filips de Goede gevangen gehouden? 6. In het Gravensteen te Gent. 7. Welk waterrrijk gebied is na de Sint-Elisabethsvloed ontstaan? 7. De Biesbosch. 8. Wie stelde Filips de Goede aan over elk gewest? 8. Een stadhouder. 9. Hoe werd de vergadering genoemd van de afgevaardigden van alle gewesten? 9. De Staten-Generaal. 10. Welke nieuwe ridderorde stelde Filips de Goede in? 10. De orde van het Gulden Vlies. 11. Hoe heette het zoontje van Maria de Rijke en Maximiliaan van Oostenrijk? 11. Filips de Schone. 71

2 Basis Jaartallen 1296: Floris V door de edelen vermoord 1345 ± 1500: 1291: Hoekse en Kabeljauwse twisten Sint-Elisabethsvloed 1. Bekijk de strip en maak de opdrachten. Bij welke plaats in Nederland had graaf Dirk III een tol gebouwd? Waaraan kun je in de strip zien over welk land de keizer de baas is? De soldaat rechts draagt een wapenschild. Bij welk gebied hoort hij? 72

3 2. Verbind de namen uit de tweede rij met de erbij behorende woorden uit de derde rij. 1 Dirk III Eerste graaf van Holland Willem II s-gravenhage Floris V Sneuvelde in de strijd tegen de West-Friezen Dirk I Versloeg het leger van de keizer Gerulf Der keer len god Zet nu in de hokjes van de eerste rij een nummer. Wie het eerste leefde krijgt een 1, de volgende een 2, en zo verder. De eerste is al voorgedaan. 3. Zet de volgende zinnen in de goede volgorde door de nummers 1 t/m 7 ervoor te zetten. Floris V heeft een groot aantal edelen uitgenodigd voor een verzoeningsfeest in Utrecht. Na het gebruik van de maaltijd gaan de edelen op valkenjacht. Eerst denkt Floris V dat het een grap is, maar als hem zijn valk uit de hand wordt gerukt, grijpt hij naar zijn zwaard. Na een half uur rijden ziet hij Herman van Woerden en begroet hem vriendelijk. Plotseling stormen de edelen op de graaf af. Herman van Woerden grijpt het paard van Floris V en roept: Uw hoge sprongen zijn gedaan, heer graaf! Hoofdstuk 10 Niet lang daarna gaat graaf Floris hen achterna. Graven en hertogen Ook Gijsbert van Amstel, Gerard van Velzen en Herman van Woerden zijn aanwezig. 73

4 4. Jacoba van Beieren voor Gorinchem. Zet de goede nummers voor de zinnen Jacoba is samen met haar moeder. Aan de kade liggen enkele schepen van de oorlogsvloot. De ridder met de rode wapenrok is de legeraanvoerder. De ridder met de gekanteelde rode balken op zijn zilveren schild gaat naar de tegenstanders om een verdrag voor te stellen. De heraut blaast de trompet. De boogschutters met hun kruisbogen staan gereed om te schieten. Er is ook een handboogschutter op de plaat te zien. 74

5 Ook is er een monnik meegekomen. Er wordt gebruik gemaakt van kanonnen. Op de hoektoren wappert de banier van de gravin. 5. Verbind de namen uit de eerste rij met de naam die erbij hoort uit de tweede rij. Filips de Rijke Karel de Goede Jan de Schone Maria zonder Genade Filips de Stoute 1. Plaatsvervangers van Filips de Goede. a. Gulden Vlies Bij 1 hoort 2. Vergadering van de staten van alle gewesten. b. Bede Bij 2 hoort 3. Verzoek aan de staten om geld. c. Stadhouders Bij 3 hoort 4. Ridderorde van de hoge adel. d. Voorrechten Bij 4 hoort 5. Privileges. e. Staten-Generaal Bij 5 hoort 7. Welke zin is goed? Filips vroeg een bede. De staten kregen een privilege. Filips vroeg een privilege. De staten kregen een bede. Hoofdstuk Zet bij elk cijfer de goede letter Graven en hertogen Zet nu in de hokjes van de eerste rij een nummer. Wie het eerste leefde krijgt een 1, de volgende een 2, en zo verder. 75

6 8. Verbind de gebeurtenissen met de juiste plaats op de tijdbalk. TIJD VAN VAN STEDEN EN STATEN Einde van de kruistochten Floris V vermoord 1500 Willem IV sneuvelt Kleur de tijd van de regering van Jacoba van Beieren blauw. Kleur de tijd van de regering van Filips de Goede groen. Kleur de tijd van de regering van Karel de Stoute geel. Kleur de tijd van de regering van Maria de Rijke rood. Extra 1. Lees het bericht uit de krant en beantwoord de volgende vragen. In welk jaar stond die bericht in de krant? In het bericht wordt gesproken over de IJsselmeerkust. Dat is niet goed. Wat is de juiste naam? Van wie wilden de Friezen geen slaaf zijn? 76 Sint-Elisabethsvloed

7 Hoofdstuk De graven van dit huis regeerden na de dood van graaf Floris V over Holland. 2. Bij deze plaats sneuvelde graaf Willem IV. 3. Voornaam van de dochter graaf Willem VI. 4. Overstroming in Tegenstanders van de Hoeken. 6. In deze plaats zat Jacoba van Beieren gevangen. 7. Hij liet Jacoba gevangen nemen. 8. Zuster van graaf Willem IV. 9. De partij van Margaretha. 10. In deze plaats verzoenden Filips en Jacoba zich. 11. Voornaam van de laatste man van Jacoba van Beieren. Graven en hertogen 2. Vul de puzzel in, daarna kun je van boven naar beneden een woord lezen. 77

8 3. In Den Haag staat dit standbeeld naast de Hofvijver. Onder het standbeeld staat de tekst van een bekend kinderliedje. In Den Haag daar woont een graaf En zijn zoon heet Jantje. Als je vraagt: Waar woont je pa? Dan wijst hij met zijn handje. Met zijn vingertje en zijn duim, Op zijn hoed draagt hij een pluim, Aan zijn arm een mandje. Dag, mijn lieve Jantje! Hoe kun je aan het standbeeld zien dat het gaat om Jantje uit het kinderliedje? Jantje wijst naar het bekendste gebouw van Den Haag. Hoe heet dat gebouw? Wie heeft dat gebouw laten bouwen? Wie zou de graaf kunnen zijn uit het kinderliedje? Waarschijnlijk is Jantje graaf Jan van Holland ( ), een zoon van graaf Floris V. Waarom is Jantje afgebeeld als kind en niet als volwassen man? 78

9 4. In je tekstboek heb je een foto gezien van de Ridderzaal in Den Haag. Het plein om de Ridderzaal heet het Binnenhof. Wie werken er in de kamers aan het Binnenhof? Hoe heet de werkruimte van de minister-president? Als je de minister-president zou ontmoeten bij een bezoek aan het Binnenhof, welke vraag zou je hem dan stellen? 5. Schrijf in 5 zinnen op wat je weet over Prinsjesdag. Gebruik daarbij de volgende woorden: Prinsjesdag koningspaar Paleis Noordeinde - Gouden koets Ridderzaal Staten-Generaal troonrede balkonscene Als je de koning zou ontmoeten, welke vraag zou je hem dan stellen? Hoofdstuk Graven en hertogen 3. 79

10 6. De Keukenhof. Als je in de lente de bolgewassen wil bewonderen in de Keukenhof bij Lisse, ben je een van de miljoenen bezoekers uit de hele wereld! Maar wist je dat Jacoba van Beieren in de buurt van de Keukenhof heeft gewoond? Naast haar kasteel Teylingen lag het Keukenduin, waar de gravin groenten, fruit en kruiden liet halen. Vanuit het kasteel ging ze op valkenjacht. Maak de volgende opdrachten. Zoek in de atlas op in welke provincie de Bollenstreek ligt. Hoe heet de ruïne op de achtergrond? Wie heeft daar vroeger gewoond? Beschrijf in vier regels hoe een valkenjacht werd gehouden. Denk aan: deelnemers, doel, prooi, gebied. 80

11 7. Middeleeuwse kerken. De Cunerakerk is een middeleeuwse kerk in de stad Rhenen. Rhenen ligt in de provincie Utrecht. Bestudeer de foto van de kerk. In welke stijl is deze kerk gebouwd? Waaraan kun je dat zien? Schrijf de letter K in het koor van de kerk. Waarom wordt dit deel van de kerk het koor genoemd? Hoofdstuk 10 Waarom zou de kruisvorm zijn gebruikt bij het bouwen van de kerk? Graven en hertogen Bekijk de plattegrond van de Cunerakerk. In de middeleeuwen werden kerken altijd gebouwd op deze manier. Je ziet op de plattegrond dat de kerk gebouwd is in de vorm van een kruis. 81

12 Het koor was het belangrijkste deel van de kerk. Daar stond het altaar. De priester offerde daar het lichaam en bloed van Christus, zo geloofde men. Bekijk nog een keer de plattegrond. In welke windrichting is het koor gebouwd? Waarom juist in die richting? Als je de windrichting van het koor weet, dan kun je ook uitzoeken aan welke zijde de toren staat. Schrijf de juiste windrichting in de plattegrond bij de toren. Schrijf ook de andere windrichtingen erbij. Hieronder zie je de plattegrond van de Grote of Sint Janskerk te Gouda. Schrijf een A op de plaats waar het altaar stond. Schrijf een T op de plaats van de toren. Teken de kruisvorm in de plattegrond. Kleur het koor rood. Deze kerk is heel beroemd. Zoek op waarom deze kerk zo beroemd is. 82

13 Aantekeningen 83