PARTNERDIALOOG 19 JUNI 2012 RESULTATEN

Transcriptie

1 PARTNERDIALOOG 19 JUNI 2012 RESULTATEN TBevraging inhoud groenboek Bevraging sleutelkwesties Dialoog onderzoeksthema s

2 Inleiding en context Ter voorbereiding van het Beleidsplan Ruimte Vlaanderen vond op 19 juni de partnerdialoog van groenboek naar witboek stap 1 plaats. Voorafgaand keurde de Vlaamse Regering op vrijdag 4 mei het Groenboek Beleidsplan Ruimte goed. Deze beslissing is de start van een nieuwe fase in de opmaak van het Beleidsplan Ruimte, met name het traject om te komen van een groenboek tot een witboek. Ook in deze fase zijn een aantal partnerbijeenkomsten gepland. De partnerdialoog van 19 juni was de eerste in deze reeks. De twee volgende partnerdialogen in de fase van groen- naar witboek zijn voorzien in december 2012 en maart Het doel van de partnerdialoog van 19 juni was enerzijds de deelnemers informeren over het groenboek en het verdere traject en anderzijds polsen naar bijkomend engagement. Concreet werd samen met de aanwezige partners dieper ingegaan op de inhoud van het groenboek en in het bijzonder de sleutelkwesties waarmee het groenboek afsluit. Tevens werden een aantal onderzoeksthema s voorgesteld waarrond in het traject van groen- naar witboek zal gewerkt worden. Er werd een oproep gedaan naar engagement vanuit de partners om deel te nemen aan drie thematische werkgroepen die van start gaan in september en circa maandelijks samenkomen: Metropolitane allure (zie groenboek p29 en p37-41) Op maat van de mensen (zie groenboek p31 en p43-48) Veerkrachtige ruimte (zie groenboek p33 en p51-55) Deze werkgroepen hebben een belangrijke rol in de uitdieping van de thema s uit het groenboek ter voorbereiding van de keuzes voor het ruimtelijk beleid in het Witboek. Heel wat partners hebben zich kandidaat gesteld om deel te nemen. Tijdens de partnerdialoog werd ook input gevraagd van de deelnemers. Doorheen de dag vonden verschillende kleine en grotere oefeningen plaats die bruikbaar materiaal hebben opgeleverd. De resultaten van deze oefeningen werden door RWO verwerkt en samengebracht in voorliggend rapport partnerdialoog 19 juni 2012 resultaten. Dit rapport geeft een zo goed mogelijke weergave van het denkwerk van de deelnemers aan de partnerdialoog. Het is opgevat als een synthese op hoofdlijnen. Voor ieder onderdeel werd ook getracht te komen tot een eindconclusie van de kernelementen die boven kwamen drijven. De opbouw van dit rapport volgt de chronologie van het programma van de partnerdialoog. Van volgende oefeningen vindt u een verwerking: (1) Korte individuele oefening rond de inhoud van het groenboek. Er werd gepolst naar de persoonlijke top 3 van waardevolle elementen en ernstige vragen die bij het doornemen van het groenboek bij de deelnemers opkwamen. Er werden 75 ingevulde formulieren verzameld. De deelnemers formuleerden hun reacties in uiteenlopende bewoordingen. Bij de verwerking zijn de toonaangevende opinies in beeld gebracht, onderverdeeld in waardevolle elementen enerzijds en ernstige vragen, opmerkingen of aanbevelingen anderzijds. De structuur van het Groenboek is daarbij zoveel mogelijk gevolgd: ruimtelijke visie 2050, strategische thema s, samenwerken aan realisatie, hoe verder?, sleutelkwesties. (2) Korte individuele oefening rond de sleutelkwesties waarmee het groenboek afsluit. Er werd gevraagd naar welke drie sleutelkwesties als prioritair worden beschouwd en waarom. Er werden 83 ingevulde formulieren verzameld. De verwerking bestaat enerzijds uit een aantal opmerkingen over het geheel van de antwoorden en anderzijds uit een toelichting per sleutelkwestie, waarin we telkens

3 de teneur van de antwoorden weergeven. De analyse sluit af met een aantal algemene commentaren en suggesties. (3) Dialoog rond de drie onderzoekthema s Metropolitane allure, Op maat van de mensen en Ruimtelijke veerkracht. Deze denkoefening werd opgevat als een interactieve werksessie. Elf tafels met telkens een 9tal deelnemers en een tafelbegeleider bogen zich in twee rondes over twee vragen: Ronde 1 Waar ligt de prioriteit binnen de drie inhoudelijke thema s van het groenboek en waarom? (cfr. Slotkwestie groenboek over hoe inzet verdelen over de drie grote inhoudelijke thema s metropolitane allure, mensenmaat en veerkracht ) Ronde 2 Wat moet, binnen elk inhoudelijk thema, zeker de focus zijn bij het verder onderzoek? Op de dag zelf werden per tafel en per ronde notities gemaakt op een groot rond invulblad. Na elke ronde werden de bevindingen van ieder tafel plenair besproken. In voorliggend rapport is een fiche per tafel samengesteld met de kernideeën die tijdens de dialoogmomenten aan bod kwamen. Markante, terugkerende elementen werden samengebracht in een eindconclusie. Het evaluatieformulier dat werd ingevuld op het einde van de dag leert ons dat een meerderheid van de aanwezige partners deze partnerdialoog positief heeft onthaald. Het enthousiasme om verder te participeren in de opmaak van het Beleidsplan Ruimte blijft groot. We willen alle deelnemers nogmaals van harte danken voor de constructieve bijdrage aan deze dag!

4 deel 1 Bevraging inhoud groenboek

5 Partnerdialoog 19 juni 2012 Voormiddagsessie INHOUD GROENBOEK / TOP 3 RUIMTELIJKE VISIE 2050 Relatie met het RSV Waardevolle elementen: o De keuze om voort te bouwen op het RSV. Ernstige vragen, opmerkingen of aanbevelingen: o Belangrijke objectieven uit het RSV werden niet gehaald. Wat met grote niet-ingeloste beloftes zoals de RSV ruimteboekhouding? Wat betekent dit voor het BRV? Lange termijn Waardevolle elementen: o De keuze voor een doorkijk op langetermijn (2050). Ernstige vragen, opmerkingen of aanbevelingen: o Maatschappelijke evoluties verlopen dermate snel dat naast 2050 ook tussentijdse mijlpalen (bv. 2020) ingevoerd moeten worden. Beleidsrealisatie Waardevolle elementen: o De keuzes uit het Groenboek wekken hoge verwachtingen. Ernstige vragen, opmerkingen of aanbevelingen: o Het huidige beleid spoort niet met de keuzes uit het Groenboek (cfr. Uplace). o Vanaf nu een consequent mobiliteitsbeleid / locatiebeleid voeren. o Er is nood aan een beleid dat toont dat de overheid het Groenboek ernstig neemt. STRATEGISCHE THEMA S Waardevolle elementen: o 3 vitale krachtlijnen. Ernstige vragen, opmerkingen of aanbevelingen: o Hoe het evenwicht bewaren tussen de 3 thema s? o Hoe deze sterke thema s realiseren zonder sterke dwang? o Hoe multifunctionaliteit zodanig benutten dat economische, sociale en ecologische aspecten gelijkwaardig zijn? o Warrige begrippen: topklasse, mensenmaat, metropolitaan. Metropolitane allure Waardevolle elementen: o De keuze om de bijzondere structuur van Vlaanderen als uitgangspunt te nemen. o Aanzet tot uitzuiveren van rollen stad / platteland / suburbaan gebied. o De keuze voor suburbane gebieden als cruciaal thema.

6 o Aandacht voor mobiliteit. o Belang van cultuurhistorische patrimonium als element van aantrekkelijke stedelijke ruimte. Ernstige vragen, opmerkingen of aanbevelingen: o Hoe verhoudt Metropool Vlaanderen zich tot open Vlaanderen? o Drukt metropool goed uit wat Vlaanderen is of wil zijn? Sluit metropool aan bij de mentaliteit van de Vlaming? Is metropool een bruikbaar, relevant concept? o Semantische vaagheid, bv. Vlaanderen behoort tot de wereldtop. Wereldtop op welk vlak, voor wie? o De ambivalentie in metropolitane allure : wereldstad worden, tegelijk groei spreiden. Metropolitaan kan fout worden geïnterpreteerd, namelijk alles kan overal. o Grensoverschrijdende stedelijke netwerken MAHL, Lille-Kortijk-Doornik: een voorbeeldfunctie? o Men wil meerdere kernen die verbonden zijn. Quid mobiliteit? o Aandacht voor economische files op het platteland: Vlaanderen is een KMO land. o Hoe de grote logistieke verbindingen verzoenen met ontsnippering en kwalitatieve woonomgeving? Betekent verbinden niet méér versnippering? o Het Groenboek is een stedenverhaal, het platteland is onderbelicht. Geen sterke keuze voor versterken van steden en /of platteland. Mensenmaat Waardevolle elementen: o De combinatie metropool en mensenmaat als uitdaging. Ernstige vragen, opmerkingen of aanbevelingen: o Hoe mensenmaat verzoenen met metropool Vlaanderen? o Weinig aandacht voor kinderen en jongeren. Veerkrachtige ruimte Waardevolle elementen: o Erkenning van de prominente rol van ruimte in de planning. o Erkenning van het belang van groenblauwe dooradering. o Meerwaarde van het delen van ruimte voor verschillende domeinen. Afstappen van puur kwalitatieve invalshoek. o Veerkrachtige ruimte als dynamiek voor recyclage van de ruimte. o Meer met minder ruimte; open ruimte. o Voeren van een restrictief bouwbeleid. Ernstige vragen, opmerkingen of aanbevelingen: o Hoe op zwakkere sectoren betrekken? o Hoe nu al inzetten op de open ruimte? o Tegelijk met het voeren van een restrictief beleid zoeken naar mogelijkheden van nieuwe bouwtechnieken (bv. in overstromingsgebieden). SAMENWERKEN AAN REALISATIE

7 Waardevolle elementen: o Samen werken aan de Vlaamse ruimte. o Optie voor participatie van bij de aanvang van het planproces. o Proces naar Groenboek en naar Witboek mee gebaseerd op een burgerbevraging (draagvlak) en partnerdialogen. Ernstige vragen, opmerkingen of aanbevelingen: o Optie voor samenwerking tussen overheden als echt gelijkwaardige partners, inclusief het lokale niveau. HOE VERDER? Waardevolle elementen: o Perspectief van een passend instrumentarium. SLEUTELKWESTIES Ernstige vragen, opmerkingen of aanbevelingen: o Hoe en waar zijn de sociaal-maatschappelijke uitdagingen verwerkt in de sleutelkwesties?

8 deel 2 Bevraging sleutelkwesties

9 Partnerdialoog 19 juni 2012 Voormiddagsessie SLEUTELKWESTIES INVENTARIS VAN DE ANTWOORDEN Er werden 83 ingevulde formulieren verzameld. 246 maal werden de belangrijkste sleutelkwesties aangeduid, met een kortere of langere toelichting bij de keuze. Een aantal sleutelkwesties werden weinig prioritair bevonden (waaronder kwesties 3 en 4), een aantal daarentegen zeer prioritair (waaronder kwesties 8 en 9). 1. verharding van de open ruimte beperken de woonomgeving vernieuwen een metropool op mensenmaat Vlaanderen verbinden met de wereld 9 5. omgevingen van topklasse 2 6. de betekenis van open ruimte verbreden grote stukken open ruimte creëren meer doen met minder ruimte de juiste activiteit op de juiste plaats keuzes maken en suburbane gebieden hernieuwbare energie de ruimte geven 19 Tabel 1. Aantal keer sleutelkwesties aangeduid als prioritair meer doen met minder ruimte de juiste activiteit op de juiste plaats verharding van de open ruimte beperken grote stukken open ruimte creëren de betekenis van open ruimte verbreden de woonomgeving vernieuwen hernieuwbare energie de ruimte geven keuzes maken en suburbane gebieden een metropool op mensenmaat Vlaanderen verbinden met de wereld omgevingen van topklasse Tabel 2. Belangrijkheid sleutelkwesties SLEUTELKWESTIE 1 / Verharding van de open ruimte inperken Waarom is deze sleutelkwestie prioritair Vlaanderen is koploper in verharding en versnippering, we moeten de versnippering terugschroeven. Diverse functies op één plek, activiteiten bundelen.

10 Optimaal benutten van bestaande bebouwde ruimte. Minstens stand-still als basisconditie voor duurzame ruimtelijke ontwikkeling in Vlaanderen. Kleiner wonen kan een consequentie zijn. Urgentie vanwege biodiversiteitsverlies en om Vlaanderen leefbaar te houden. Cruciaal voor waterbeheersing, klimaatverandering, en (ecologische) belevingswaarde. Waarom is deze sleutelkwestie niet prioritair Het is een deelproblematiek. Andere opmerkingen Relatie met ecologische voetafdruk. Relatie met sleutelkwesties 6, 7 en 8. SLEUTELKWESTIE 2 / De woonomgeving vernieuwen Waarom is deze sleutelkwestie prioritair Middel om stadsvlucht tegen te gaan. Bevolkingsgroei opvangen door kwalitatief ruimtegebruik op beperkte oppervlakte met behoud van de open ruimte. Transformatie en verdichting: uitgaan van het bestaande patrimonium voor vernieuwing (renovatie), herdenken van de ingenomen ruimte, aandacht voor 19 de eeuwse gordel, versleten stadsbuurten aanpakken, verkavelingen van de jaren 70 herinrichten, hogere dichtheden bekomen in suburbane gebieden. Belang van (kwaliteit van) publieke ruimte zal daardoor toenemen. Aanpassen woningvoorraad i.f.v. sociale cohesie. Werken aan Vlaamse woonmentaliteit. Andere opmerkingen Relatie met sleutelkwestie 8. Sociaal-ruimtelijke segregatie tegengaan. Toegankelijkheid garanderen. Cfr. wijkcontracten Brussel. SLEUTELKWESTIE 3 / Een metropool op mensenmaat Waarom is deze sleutelkwestie prioritair Belang van een kwalitatieve woonomgeving. Behoud van openruimte en groengebieden. 2 tegengestelde begrippen verenigen. Identiteit, herkenbaarheid. Extra logistiek en extra infrastructuur zijn niet wenselijk. Andere opmerkingen Mensenmaat impliceert betaalbaarheid.

11 Mensenmaat betekent uitgaan van het lokale. Bakker om de hoek als economisch model. SLEUTELKWESTIE 4 / Vlaanderen verbinden met de wereld Waarom is deze sleutelkwestie prioritair Positionering van Vlaanderen is belangrijk voor sociaal-economische ontwikkeling. Duurzame infrastructuur: keuzes maken rond mobiliteit. Economische groei als basis voor maatschappelijke veranderingen. Vlaanderen als logistieke draaischijf. Centrale ligging als troef voor jobcreatie. Waarom is deze sleutelkwestie niet prioritair Beperkte toegevoegde waarde van logistiek. Hoge milieu- en maatschappelijke kost. Extra logistiek en extra infrastructuur zijn niet wenselijk. Andere opmerkingen Mobiliteit moet totaal herdacht worden. SLEUTELKWESTIE 5 / Omgeving van topklasse Waarom is deze sleutelkwestie prioritair Integratie van waardevol historisch patrimonium en topklasse-omgeving realiseren Andere opmerkingen Dissonant t.o.v. andere uitdagingen SLEUTELKWESTIE 6 / De betekenis van open ruimte verbreden Waarom is deze sleutelkwestie prioritair Ruimte moet meerdere functies dragen Welke functies toelaten? Verweving is een must. Er moet ruimte ter beschikking zijn bij elk woonkern (stad, dorp). Biodiversiteit en hernieuwbare energie versus landbouw: verzoenen. Andere opmerkingen Relatie met sleutelkwestie 8. SLEUTELKWESTIE 7 / Grote stukken open ruimte creëren

12 Waarom is deze sleutelkwestie prioritair Belevingswaarde, open ruimte toegankelijk maken. Noodzaak voor leefbaarheid: voedselvoorziening. Open ruimte creëren, beschermen en verbinden. Verstevigen van groen-blauwe netwerk. Geeft uitvoering aan RSV. Landbouw en landschapsonderhoud. Ruimtelijke kwaliteit vergroten. Belang van watervraagstuk. Belang voor biodiversiteit en klimaatverandering. Ontsnippering: bewust grotere gehelen creëren als buffer voor voedselproductie / natuur / waterberging. SLEUTELKWESTIE 8 / Meer doen met minder ruimte Waarom is deze sleutelkwestie prioritair Kader voor medegebruik. Creatieve woonvormen toelaten en aanmoedigen. Voorzieningen groeperen. SLEUTELKWESTIE 9 / De juiste activiteit op de juiste plaats Waarom is deze sleutelkwestie prioritair = kernactiviteit van ruimtelijke ordening. = energie besparen. Meest duurzaam beginsel. Belang van mobiliteit ifv minder verplaatsingen (modal split): wonen-werken afstemmen, inzetten op fiets- en wandelafstand. Actief grondbeleid in overleg met andere sectoren. Gericht zoeken naar plekken voor activiteiten die maatschappelijke weerstand opwekken /aandacht voor moeilijkere sectoren. Draagkracht van bepaalde regio s in Vlaanderen. SLEUTELKWESTIE 10 / Keuzes maken in suburbane gebieden Waarom is deze sleutelkwestie prioritair Keuzes maken: sommige verdichten, andere afbouwen; differentiëren; selectief kiezen voor landelijkheid in suburbane gebieden. Maatwerk. Lintbebouwing tegengaan en de maatregel operationeel maken. Huidige situatie is onhoudbaar. Activeren van slaapwijken door inplanten van dagelijkse voorzieningen.

13 SLEUTELKWESTIE 11 / Hernieuwbare energie de ruimte geven Waarom is deze sleutelkwestie prioritair Hernieuwbare energie in bestaande KMO-zones, havengebieden. Aandacht voor nieuwe technologieën. Conform Europese richtlijnen. Relatie met bewustzijnsverandering. Andere opmerkingen Heeft hernieuwbare energie echt meer ruimte nodig? Terugdringen energieverbruik. COMMENTAREN EN SUGGESTIES Men kan zich slechts uitspreken over een sleutelkwestie door de samenhang te bezien met de andere kwesties of het globale verhaal. Een aantal deelnemers doet suggesties voor bijkomende sleutelkwesties die mee in het maatschappelijk debat aan de orde moeten kunnen komen zoals de keuze van strategische ruimtes of het belang van de economie. Het belang van voortdurend wreken aan draagvlak, horizontale beleidsafstemming en het geschikter maken van het instrumentarium zijn ook elementen die worden aangehaald.

14 deel 3 BDialoog onderzoeksthema s

15 Partnerdialoog 19 juni 2012 Namiddagsessie Conclusies TAFEL 1

16 T1 / RONDE 1 / prioritering inhoudelijke thema s Metropolitane allure De groei die hier nog zit is beperkter dan bij de twee andere thema s. Economische groei is niet eindig. De Europese havens zitten bijvoorbeeld op de grens. Daarom wordt het accent beter gelegd op de twee andere thema s. Het prestigieuze (waarmee metropolitane allure geassocieerd wordt) moet even opzij geschoven worden. De prioriteit moet gaan naar op maat van de mensen en veerkrachtige ruimte Op maat van de mensen De uitdagingen waar we voor staan en de crisissituatie waarin we ons bevinden (sinds 2008) maken dat we terug in de basis moeten investeren. Belangrijk hierbij is: o Wat hebben de mensen nodig? (onderwijs, woningen, ) o Hoe kunnen we schokken opvangen? Veerkrachtige ruimte Zie hierboven (terug naar de basis). Het is ook een prioritair thema omdat we zelfredzamer zouden moeten worden. Al is dit dan wel een fundamentele keuze.

17 T1 / RONDE 2 / focus binnen ieder thema Metropolitane allure Hierbij worden veeleer bedenkingen geformuleerd: o Focus moet nog meer bepaald worden. o Er moeten keuzes gemaakt worden. Bv. welke poorten verder ontwikkelen? Welke poorten afbouwen? o Het moet gaan om een netwerk van steden die complementair zijn. Zo kunnen toeristen bv. een week in Vlaanderen verblijven dankzij een heel gamma aan bezienswaardigheden verspreid over verschillende steden. o Het netwerk van kleine steden is niet zo uniek dat dit het beeld van een metropool verantwoord. Zwitserland en Noord-Italië worden bv. ook gekenmerkt door een netwerk van kleine steden, maar zijn daarom geen metropool. Op maat van de mensen Focus moet gaan over: o Sociale segregatie. o Verarmd woningpatrimonium (oude én slechte woningen). o Wonen: dicht wonen maar goed wonen. Er worden ook nog bedenkingen geformuleerd: o Het moet meer uitgepuurd worden: waar willen we met dit thema naar toe? o Niet teveel (enkel) op platteland focussen. Veerkrachtige ruimte Focus moet gaan over: o Overstromingen, en dit in grensoverschrijdende context bekijken (bv. Vlaanderen- Wallonië).

18 o Verminderen van verharding. o Onteigeningen, zodat grote groene ruimtes kunnen gerealiseerd worden. o Meervoudig landgebruik (bv. agro-forestry), waarbij de uitdaging zal zijn om de landbouw hierin mee te krijgen. o Veerkrachtige ruimte in steden, want ook daar is dit van belang: groene en blauwe aders in de steden, groendaken, o Ruimtekeuzes inzetten om fijn stof te doen dalen. o Een actief beleid van de overheid. Er worden ook nog bedenkingen geformuleerd: o Het zou ook moeten gaan over het beperken van de schokken op zich, en niet enkel het opvangen ervan. Dit betekent echter dat moet ingegrepen kunnen worden op het gedrag van mensen. o Niet teveel op enkel open ruimte focussen.

19 Partnerdialoog 19 juni 2012 Namiddagsessie Conclusies TAFEL 2

20 T2 / RONDE 1 / prioritering inhoudelijke thema s Metropolitane allure Zonder kapitaal en beslissingsmacht is er geen geld voor mensenmaat en veerkracht. De metropolitane hotspots (havens, Brussel) hebben een lange levensduur (hun locatie verandert maar eens om de zoveel eeuwen). De mens staat centraal. Op maat van de mensen De mens staat centraal. De realisatie van het ruimtelijk beleid buiten de steden is achter gebleven de laatste decennia. Deze krachtlijn start vanuit de historische identiteit van Vlaanderen. Deze krachtlijn vormt een opportuniteit voor RO. Veerkrachtige ruimte Deze krachtlijn vormt een randvoorwaarde voor de andere krachtlijnen. Urgentie!

21 T2 / RONDE 2 / focus binnen ieder thema Metropolitane allure Invloed van grensoverschrijdende regio s, vooral Brussel. Op maat van de mensen Waar komt dat extra miljoen Vlamingen terecht? Veerkrachtige ruimte Selectie van hotspots (cfr. onderzoek steunpunt Ruimte).

22 Partnerdialoog 19 juni 2012 Namiddagsessie Conclusies TAFEL 3

23 T3 / RONDE 1 / prioritering inhoudelijke thema s Metropolitane allure Voorbeeldfunctie Wereldniveau: richten op de potenties die Vlaanderen heeft om mee te spelen op wereldniveau. Bereikbaarheid: goede bereikbaarheid van de regio (intern en grensoverschrijdend) is essentieel. Openbaar vervoer als duurzame vorm van bereikbaarheid Op maat van de mensen Komen tot kwalitatieve woonomgevingen Groei van 1 miljoen mensen opvangen Voorzieningen in functie van wonen, werken, Veerkrachtige ruimte Uitdagingen klimaat: hoe daarmee ruimtelijk omgaan? Deze krachtlijn vormt de basisvoorwaarde voor de twee andere krachtlijnen Urgentie! T3 / RONDE 2 / focus binnen ieder thema Metropolitane allure Hoe kunnen we meer doen met minder ruimte?

24 Welke mechanismen en instrumenten zijn er nog om verandering in gang te zetten? We moeten het mobiliteitsnetwerk uitbouwen, de grote vraag is hoe we dat gaan doen? Op maat van de mensen Hoe kunnen we investeren in dorpen? (ipv in projecten als U-place ) Draagkracht zoeken voor verdichting. Wat is de rol van publieke ruimte? Medegebruik. Veerkrachtige ruimte Meer -gebruik. Zijn windmolens een noodzaak? Zijn er andere (voor Vlaanderen meer zinvolle) duurzame energiebronnen?

25 Partnerdialoog 19 juni 2012 Namiddagsessie Conclusies TAFEL 4

26 T4 / RONDE 1 / prioritering inhoudelijke thema s Algemeen Inzetten op ingrepen die de visie in zijn geheel versterken. De krachtlijnen mogen niet van elkaar losgekoppeld worden. Elke krachtlijn moet betrokken worden bij iedere beleidsoptie, en mag er niet negatief door beïnvloed worden. Vragen bij realiteitsgehalte van de geformuleerde doelstellingen. Moeilijk om de discussie los te koppelen van het instrumentarium. Meer instrumenten ontwikkelen om te kunnen ingrijpen in bepaalde gebieden (niet enkel vergunnen, onteigenen, ). Het planologisch kader loopt achter op dit vlak. Innovatie stimuleren via het opstellen van een referentiekader en doelstellingen in plaats van te werken met verplichtingen en verboden. Meer vertrouwen op de privé-sector, hen ruimte geven om tot oplossingen te komen Is Vlaanderen niet te klein om aan alle ruimtevragen te voldoen? De natura2000 gebieden worden niet vermeld in het groenboek, terwijl ze wel een enorme ruimteclaim met zich meebrengen. Daarnaast staan we voor de opdracht om ruimte te vinden voor onder meer bijkomende woningen, transport en energie. Meer en actief inzetten op leegstand, brownfieldontwikkelingen, draagt bij tot de drie krachtlijnen. Metropolitane allure Het begrip metropolitaan stuit mensen tegen de borst, het wekt verkeerde beelden op. Inzetten op het transportnetwerk. Verschillende polen moeten onderling verbonden worden. Nu is er nauwelijks afstemming waar te nemen tussen het beleidsplan Ruimte en het mobiliteitsplan Vlaanderen. Niet enkel kijken naar het verbinden an sich, maar ook naar de kwaliteit van deze verbindingen: niet enkel inzetten op asfalt, ook ruimte maken voor andere modaliteiten (water, spoor, fiets ). Groenblauwe aders ook gebruiken als verbindingen. Zoeken naar manieren om huisvesting en werken beter op elkaar af te stemmen Gebruik de pluspunten van Vlaanderen, optimaliseer deze en gebruik de hierdoor gecreëerde middelen om de veerkrachtige ruimte te financieren. Zet bijvoorbeeld in op de havens: gebruik de opbrengsten van de havens om andere thema s (die zelf geen geld opleveren maar wel veel geld kosten) te bekostigen.

27 Op maat van de mensen Het begrip op maat van de mensen wordt meer gepercipieerd als kneuterig. De connotatie die mensen hebben bij de gebruikte termen kan gevaarlijk worden als hier iets anders onder wordt verstaan dan dat wij bedoelen. Verweven van dagdagelijkse activiteiten van iedere burger, zoals wonen en werken. Inzetten op de grote mentaliteitsverandering dat dit vereist.. Bij inzetten op verweving erover waken dat geen bijkomende versnippering optreedt. Is het nastreven van verweving buiten een stedelijke context wel nuttig? Veerkrachtige ruimte Ook het begrip veerkrachtige ruimte wekt mogelijk ook verkeerde beelden op: bijvoorbeeld het beeld van een rietstengel. De cruciale vraag is: hoe Vlaanderen open en groen houden, terwijl er een groei van 1 miljoen bijkomende mensen wordt verwacht? Nadenken over hernieuwbare energiebronnen die niet noodzakelijk een grote ruimtelijke impact hebben, bijvoorbeeld warmtekrachtcentrales of zonnepanelen op bestaande gebouwen. Versterken van het groenblauwe netwerk, niet alleen in functie van het bekomen van een veerkrachtige ruimte, ook in functie van het bereiken van een ruimte op maat van de mensen en als meerwaarde voor omgeving met metropolitane allure. T4 / RONDE 2 / focus binnen ieder thema Algemeen Onderzoek moet zich zo focussen dat het ervoor zorgt dat alle thema s ondersteund worden. Werk concrete cases uit waar de drie lijnen samenkomen. Ten eerste moet er onderzocht worden welke ruimtebehoefte er is: o Welke ruimte is er nog? o Wat zijn de Europese verplichtingen? (natura2000, TEN, ) o Welke middelen zijn er beschikbaar? Kijk ook naar de politieke gevolgen van de beslissingen in het Beleidsplan Ruimte: Hoe moeten we moeilijke boodschappen overbrengen aan het grotere publiek? Door de economische crisis zijn er minder middelen beschikbaar. Hoe gaan we als overheid om met dit gegeven?

28 Metropolitane allure Zet een proefproject uit voor het maken van een kader waarin private partijen kunnen investeren in probleem -gebieden. Wat zijn de randvoorwaarden, het kader, de doelstellingen? Hoe kunnen we ervoor zorgen dat er meer samenwerking is met private investeerders? Op maat van de mensen Er komen één miljoen mensen bij. Wat is eigenlijk de woonbehoefte van deze bijkomende mensen, wat is hun ideale woonomgeving, hoe ziet hun ideale huis eruit? Een groot deel van dit bijkomende miljoen gebeurt door migratie. Hoe kunnen we anticiperen op de andere cultuur die hierdoor wordt meegebracht? Veerkrachtige ruimte Energievraagstuk: als er teveel energie decentraal wordt geproduceerd zijn er problemen. Hoe kunnen we hiermee omgaan en hoe valt er winst te halen uit decentrale opwekking?

29 Partnerdialoog 19 juni 2012 Namiddagsessie Conclusies TAFEL 5

30 T5 / RONDE 1 / prioritering inhoudelijke thema s Algemeen Streven naar een win-win tussen de drie inhoudelijke thema s om de levenskwaliteit te verhogen. Het in balans zijn van de drie inhoudelijke thema s is hiervoor een voorwaarde. Investeren in projecten die voor de drie thema s een meerwaarde creëren. Omwille van deze overtuiging wordt in deze ronde geen prioritering naar de 3 inhoudelijke thema s voorgesteld. Wel wordt de positie van de 3 inhoudelijke thema s in een toekomstig Vlaanderen omschreven met een kernwoord. Metropolitane allure = een KEUZE en de MOTOR Metropolitane allure is de motor om Vlaanderen in een wereldeconomie te positioneren De keuze die hiervoor in het groenboek is gemaakt is té sterk economisch gestuurd, ook ecologische en sociaal-culturele van een metropolitane allure moeten aan bod komen. Economische, ecologische en sociaal-culturele (= welzijnsgroei) groei willen we behouden en bevorderen maar met minder ruimtegebruik en op mensenmaat. Er zijn bedenkingen bij het gebruik van de term metropool + niet overtuigd over het willen streven naar een metropool. Op maat van de mensen = de ESSENTIE Op maat van de mensen is de essentie omdat de mens dagelijks in deze ruimte woont, werkt, ontspant, zich verplaatst, In de ruimte ervaart de mens zijn dagelijkse confrontatie met de werkelijkheid. Wanneer mensen zich meer verbonden voelen met de ruimte, zullen ze meer respect hebben voor deze ruimte en er in willen investeren Sociale en culturele aspecten zijn belangrijk voor de leefbaarheid van de ruimte

31 Veerkrachtige ruimte = de RANDVOORWAARDE, BASIS Veerkrachtige ruimte is de randvoorwaarde omdat het belangrijk is dat de basis goed zit. Er is een sense of urgency om Vlaanderen meer veerkrachtig te maken. Er is vandaag te weinig open ruimte om de verhoging van de biodiversiteit te kunnen garanderen en in voedselproductie te kunnen voorzien. Het RSV heeft op dit vlak te weinig gerealiseerd, er is een inhaalbeweging nodig. T5 / RONDE 2 / focus binnen ieder thema Algemeen Binnen ieder thema dienen de volgende aspecten aan bod te komen: o Aandacht voor landschappelijke kwaliteit. o Werken met en streven naar correcte datagegevens. o Een mentaliteitswisseling zal nodig zijn. Metropolitane allure Focus op duurzame economie en innovatieve industrieën. Nastreven gesloten grondstoffencircuits. Duidelijke keuzes maken naar taakverdeling, samenwerken, prioriteiten voor zeehavens, luchthavens, grote netwerkknooppunten, waarbij het zoeken naar complementariteit voorop staat. Regelgeving screenen op toepasbaarheid van de principes uit toekomstig Beleidsplan Ruimte. Omwenteling in de mobiliteit. Voldoende aandacht voor culturele en sociale aspecten binnen metropolitane allure. Op maat van de mensen Naast de sociale aspecten ook de culturele aspecten voldoende meenemen.

32 Totale omwenteling in de benadering tot mobiliteit: evolueren naar een mobiliteit op maat van de mensen, een zachte mobiliteit. Nood aan aangepast instrumentarium, perverse aspecten van fiscaliteit aanpakken, algemeen grondbeleid. Veerkrachtige ruimte Internationale doelstellingen meenemen als randvoorwaarde, oa doelstellingen biodiversiteit. Zonevreemde bossen regulariseren. Nood aan maatwerk: instrumenten hierop voorzien. Niet elk stukje open ruimte consumeren. Duidelijkheid rond uitvoering resterende taakstelling RSV. Energie-efficiëntie en inzetten op ruimtebesparende hernieuwbare energiebronnen.

33 Partnerdialoog 19 juni 2012 Namiddagsessie Conclusies TAFEL 6

34 T6 / RONDE 1 / prioritering inhoudelijke thema s Algemeen Wat prioritering van de thema s betreft wordt best een onderscheid gemaakt wordt tussen opties op korte termijn en opties op lange termijn. Quick wins op korte termijn mogen de lange termijn opties niet hypothekeren. Metropolitane allure Dit thema kreeg het minst voorrang omdat het moeilijk bespeelbaar is. Er bestaat enige aversie rond de term metropolitaan, waarmee men zich niet tot moeilijk kon associëren. Dit thema gaat vooral over de Vlaamse Ruit. Het is erg economisch gedreven dus moeilijk stuurbaar. Het is een logisch gevolg van onze economische ontwikkeling naar diensteneconomie met internationale linken. Vlaanderen moet zijn competitief voordeel op wereldniveau versterken, innovatieve clusters kunnen hiervoor trekpleisters zijn. Logistiek uitbreiden is volgens onderzoek eerder een zaak van lage grondprijs dan wel van ontsluiting. Meestal zijn dit soort bedrijven black boxes die makkelijk verkassen en landschappelijk eerder een minwaarde betekenen. Op maat van de mensen Gevoelsmatig werd dit thema aanzien als tegengewicht voor het eerste thema. Dit thema laat toe het kerktorengevoel te bevestigen en te cultiveren als sterkte: bundelen van wonen, werken en ontspannen. Bijkomende woningnood moet met dit thema kunnen opgevangen worden op een kwalitatieve manier. Dit thema vergroot, net zoals het derde thema rond veerkracht, de belevingswaarde van de Vlaamse ruimte.

35 Veerkrachtige ruimte Dit thema is van cruciaal belang. Het moet beschouwd worden als een vitaal onderdeel dat sturend is voor de andere thema s. Waterhuishouding, natuur en landbouw moeten goed functioneren om de activiteiten in alle andere thema s te laten draaien. Korte termijn beleid is hierbij heel belangrijk. Bepaalde historische vergissingen kunnen door gerichte korte termijn acties mogelijk recht gezet kunnen worden. Dit thema is ondanks het statisch gegeven van ruimte en het waterwegennetwerk stuurbaar voor wat betreft herinrichting. Het maatschappelijk belang van dit thema is zeer hoog. T6 / RONDE 2 / focus binnen ieder thema Algemeen Focus op de verweefbaarheid van de drie thema s en deze mogelijkheden onderzoeken. Wat met strategische gebieden, waar situeren deze zich en welke voorwaarden zijn er? Essentieel is aanpassing van de fiscaliteit en vooral van het huidige instrumentarium dat momenteel ontwikkelingen toelaat die haaks staan op de principes van het Groenboek. Metropolitane allure Inventarisatie van de diverse bestaande netwerken (infrastructuur, data, leidingen,.) en hun internationale relevantie. Visie voor Vlaanderen afstemmen met internationale trends en trends binnen aangrenzende regio s.

36 Op maat van de mensen Evenwichtig benaderen van woonbeleid in krimpregio s gelet op de verschillende betrokken besturen die soms op hetzelfde en soms op hoger niveau staan. Hoe breng je polycentrisme als principe in de praktijk? Hoe creëer je gedragenheid om interbestuurlijk dit principe evenwichtig en doordacht na te streven? Good of best practices van polycentrisme in de wereld bestuderen en nagaan hoe deze toepasbaar zijn in Vlaanderen. Polycentrisme en mobiliteit, want mensen blijven zich verplaatsen. Ruimte voor NIMBY-activiteiten. Afstemming met relevante beleidsplannen (mobiliteit, ). Veerkrachtige ruimte Wat is de impact van de huidige Europese regelgeving op ruimtelijke ontwikkelingen (milieu, IHD, ; afstandsnormen, emissiegrenswaarde, natuurrichtlijnen, ) en kan de ruimtelijke indeling hierop afgestemd worden? Ruimtelijke aanpak met oog voor gezondheidseffecten (impact van fijn stof op woonomgevingen, ). Inventarisatie van probleemsites en historische vergissingen is nodig om deze vervolgens a priori te behandelen. Waarheen met schadelijke bedrijven? Afstemming met relevantie beleidsplannen (MINA, ). Coördinatie van adaptatie- en mitigatiemaatregelen om te voorkomen dat deze elkaar tegenspreken.

37 Partnerdialoog 19 juni 2012 Namiddagsessie Conclusies TAFEL 7

38 T7 / RONDE 1 / prioritering inhoudelijke thema s Algemeen Moeilijk op te splitsen, gezamenlijk alle drie de thema s nastreven is belangrijk (evenwicht!) Verschillende elementen zijn voor de 3 krachtlijnen van toepassing. Vooral werken aan effectiviteit van het (plannings)instrumentarium + besluitvorming. (bijvoorbeeld juridisch kader voor functieverweving, collectieve projecten, ) Veel opties stonden ook in het RSV wat is eigenlijk het verschil met het BRV? Vooral nagaan waarom bepaalde zaken in het RSV nog niet zijn uitgevoerd. Dus van VISIE-vorming naar operationalisering én creativiteit. Nadenken over mobiliteit: belang van nabijheid en locatiebeleid. Werken aan een mentaliteitswijziging (op alle vlak). Metropolitane allure Hierop inzetten omwille van het terugverdieneffect (toegevoegde waarde) Vooral op zoek gaan naar kwaliteitsvolle woonomgevingen Nadenken over een verbeterde mobiliteit (herdenken van de auto) Op maat van de mensen Dit thema is eigenlijk overal van toepassing (binnen steden, platteland, suburbaan gebied)! Veerkrachtige ruimte Vooral binnen dit thema is een duidelijke ambitie nodig! Doelen bepalen, er is nood aan Binding targets Hier zit misschien het grote verschil met het RSV (?)

39 T7 / RONDE 2 / focus binnen ieder thema Algemeen Binnen elk thema moet er zeker aandacht besteed worden aan volgende onderdelen: o Partnerschappen en samenwerkingsverbanden: welke en hoe? o Instrumenten o Onderzoek zowel mbt kennis als mobilisatie Metropolitane allure CENTRALITEIT bepalen: welke keuze maakt Vlaanderen (op verschillende schalen)? Welke rol neemt Vlaanderen op zich? (cfr. ViA thema slimme draaischijf : is dit nog van deze tijd?) Onderzoek naar: o no-regret -keuzes (= keuzes die ondanks gewijzigde economische omstandigheden toch standhouden!) o Herkenbaarheid van dit model voor Vlaanderen (eventueel alternatieven). o Ruimtelijke vertaling van prioriteiten vanuit verschillende sectoren en beleidsdomeinen (afstemming zoeken + partnerschappen uitbouwen). Op maat van de mensen DIVERSITEIT Onderzoek / instrumentarium: o Op zoek naar herverdelingsmechanismen (instrumentarium). o Op zoek naar dezelfde mentale ruimte voor verschillende ruimtegebruikers (vergroot betrokkenheid, verdraagzaamheid, verantwoordelijkheid) = noodzakelijk om te kunnen opboksen tegen individuele belangen. o HOE draaien we de klok terug, WAAR is dat nodig? (bv. Lintbebouwing, ontwikkelingen in waardevolle open ruimte) Welk mechanisme zetten we hiervoor in (instrumentarium)?

40 Veerkrachtige ruimte PARTNERSCHAPPEN o Zowel met andere beleidsdomeinen bv. LNE, buitenlandse partners, als met private actoren. o Omwille van inspiratie (goede voorbeelden) en akkoorden (bepaalde beslissingen in Vlaanderen hebben geen zin als anderen niet mee willen!) Onderzoek / instrumenten: o Om maatschappelijke baten zichtbaar te maken! Individu versus collectief. o Op zoek naar de AUTONOMIE (+ BELANG) van deze ruimte en de mogelijkheid om hieraan een waardering te koppelen!

41 Partnerdialoog 19 juni 2012 Namiddagsessie Conclusies TAFEL 8

42 T8 / RONDE 1 / prioritering inhoudelijke thema s Metropolitane allure Metropolitane allure heeft een weerklank van segregatie. De wenselijkheid ervan voor de Vlaamse burger wordt sterk in vraag gesteld. Is dit wel een goed thema dat als uitgangspunt voor het beleidsplan moet dienen? Dit thema is minder prioritair dan veerkracht en op mensenmaat : Investering vanuit de overheid is minder nodig, omdat hier eigen mechanismen spelen. Hierop inzetten zal de andere thema s doen vergeten. Aansturing is misschien wel nodig. Mobiliteit faciliteert de ruimtelijke ordening. Het uitdenken van een goed functionerend infrastructuurnetwerk is belangrijk. Investeren in een beter gebruik van de bestaande infrastructuur is nodig. Er moet ook ingezet worden op co-modaliteit: het juiste vervoermiddel op de juiste plaats. Het ontwikkelen van infrastructuur en vervoer moet op mensenmaat gebeuren. Op maat van de mensen Dit is een prioritair thema. Het heeft een beperkte eigen ontwikkelingskracht, overheidsinvestering is daarom nodig. Dit thema heeft een zekere economische waarde (kleinhandel, lokale netwerken, ), maar die wordt vaak vergeten. Toch mag dit niet de enige reden zijn om te investeren. Andere waarden gelden hier, waarden die de overheid moet in stand houden en versterken. Veerkrachtige ruimte Ook dit is een prioritair thema. Het gaat over de fundamentele basis van onze ruimte, namelijk de fysische en natuurlijke structuur. Het heeft een beperkte eigen ontwikkelingskracht, overheidsinvestering is dus nodig.

43 Veerkracht wordt als voorwaarde gezien voor een kantelmoment. Het is zowel fysischgeografisch als sociaal-maatschappelijk relevant (over het sociaal-maatschappelijke aspect moet wel nog verder nagedacht worden). Ook dit thema heeft een economische waarde die eveneens vaak vergeten wordt. De zogenaamde blue economy (uitwerken van ecosysteemdiensten enerzijds en mensen terug naar de open ruimte brengen anderzijds) kan antwoord bieden op een aantal uitdagingen geformuleerd in het groenboek, bijvoorbeeld het platteland als leverancier van water voedsel, bio-energie, delfstoffen. Er moet gestreefd worden naar een duurzame economie in een veerkrachtige ruimte. De economische waarde mag echter niet de enige reden zijn om te investeren. Dit thema is de basis van het gehele ruimtelijk functioneren van Vlaanderen, het moet verder opgeladen en versterkt worden. T8 / RONDE 2 / focus binnen ieder thema Algemeen Vertrek van de evaluatie van het RSV. Wat is gerealiseerd, wat niet en waarom. Pas dit toe bij de uitwerking van de thema s voor het BRV. Breng voor elke actie in elk thema de voor- en nadelen in beeld. Koppel aan elke actie een financieel plaatje. Dit is belangrijk om (1) de realiseerbaarheid van de actie te kennen en (2) de politiek een houvast te geven bij beslissingen (en te vermijden dat achteraf op beslissingen wordt teruggekomen). Metropolitane allure (Idem ronde 1) Is metropolitane allure wel een principe waar de Vlaming achter staat? Is dit wel een goed thema dat als uitgangspunt voor het beleidsplan moet dienen? De vraag moet gesteld worden of het wenselijk is dat Vlaanderen een logistieke draaischijf blijft (cfr. MINA-rapport waarin dit in vraag wordt gesteld). Geen focus leggen op het bindend vastleggen van bv. wegen ed. Nu is namelijk nog onbekend wat de noden voor 2050 zullen zijn. Er moet gewerkt worden aan principes en algemene uitgangspunten. Nadenken over zonne-enveloppe ipv bouwenveloppe (passief stad).

44 Op maat van de mensen Uitwerken van het kwalitatieve aspect in kernen. Hoe kan dit concreet gemaakt worden? bv. Concreet uitwerken hoe zonlicht weer in de dichtbevolkte kernen en steden gebracht kan worden. Hoe kunnen we natuur en groen in de kernen brengen? Hoe kan suburbanisatie gestopt worden? Concrete aanpak is nodig! Het beleid voor ruimtelijke ordening moet op mensenmaat gebeuren. Dit betekent oa het transparant maken van beslissingen en het transparant inzetten van middelen. Veerkrachtige ruimte Hoe kunnen de principes van het integraal waterbeleid gerealiseerd worden? Concreet uitwerken van manieren waarop hitte in de steden tegengehouden kan worden. Hoe kan effectief en efficiënt verharding tegengegaan worden? Hoe kan infiltratie geoptimaliseerd worden? Wat is hier concreet voor nodig?

45 Partnerdialoog 19 juni 2012 Namiddagsessie Conclusies TAFEL 9

46 T9 / RONDE 1 / prioritering inhoudelijke thema s Algemeen In het maatschappelijke discours, en vooral binnen het beleid, is metropolitane allure dominant aanwezig ten opzichte van de 2 andere thema s. Eerder opteren voor een prioritering in functie van bestaande kennis en onderzoek. In die zin prioriteit geven aan op maat van mensen en veerkrachtige ruimte. Metropolitane allure Het metropolitane gegeven niet enkel associëren met allure, maar ook ontwikkelen op maat van de mensen en met de nodige veerkracht. Het groenboek behandelt deze thema s momenteel te geïsoleerd. Waarom allure enkel toeschrijven aan het metropolitane thema? Is dit ingegeven door een verlangen naar grandeur of vanuit een calimerohouding? Dit thema wordt vaak in verband gebracht met groei, topklasse, onderneming, economie. Termen als allure en maat zijn inwisselbaar: bv. metropool op maat van de mensen, op maat van ecosystemen, of ruimtelijke allure met veerkrachtige maat. Op maat van de mensen Ruimte en samenleving gaat in eerste instantie over mensen, vanuit welk oogpunt dit ook wordt bekeken. Het belang van dit thema mag niet onderschat worden. Veerkrachtige ruimte Veerkracht bestaat niet enkel uit veerkracht in functie van klimaat, energie en voedsel, maar ook in functie van demografie. Het thema Veerkrachtige ruimte is van alle thema s het meest urgent.

47 Veerkrachtige ruimte is niet marktvrij : inzetten op dit thema betekent ook economische return. T9 / RONDE 2 / focus binnen ieder thema Algemeen Nood aan een goed proces om de visie te implementeren en burgers eraan te laten particperen. Dus ook nood aan onderzoek naar een dergelijk goed proces. Transformaties evalueren op hun kansen en meerwaarden voor de ruimte. Verschillende schalen van ruimte onderzoeken (niet alle vragen gelden op de verschillende schalen / niveau s) Hoe beslissingsnemers doen beslissen, hoe bestuurders ondersteunen om te durven beslissen? Onderzoek naar passende processen (governance). o Omgaan met fouten o Bestuurniveau s bewapenen bij reacties o Hoe nee zeggen? o Durven veranderen / bijsturen Metropolitane allure Metropool is geen streven, maar een realiteit. Op maat van de mensen Transformaties evalueren op hun kansen en meerwaarde voor de ruimte. Verschillende schalen van ruimte onderzoeken (niet alle vragen gelden op de verschillende schalen/niveaus) Vergrijzing, demografie, betaalbaarheid, immigratie, sociale mix: kennisonderzoek (studies, cijfers) en andere onderzoeksdomeinen, en mee onderzoeken in relatie tot veerkrachtige ruimte

48 Veerkrachtige ruimte Bestaande functies en investeringsdynamieken onderzoeken (heroriëntering, hergebruik, ) Zoeken naar win-winsituaties i.p.v. bepaalde opties per definitie uit te sluiten omdat ze niet passen in de regelgeving of gangbare ideeën. Faciliterende regelgeving i.p.v. restrictief: nieuwe technologieën vrij laten, niet- limitatieve opsommingen. Capaciteit van ruimtes, potenties van ruimtes, netwerk in kaart brengen (stadslandbouw, zorgboerderij, )

49 Partnerdialoog 19 juni 2012 Namiddagsessie Conclusies TAFEL 11

50 T11 / RONDE 1 / prioritering inhoudelijke thema s Algemeen Aanvoelen dat het groenboek eigenlijk niet veel nieuwe elementen bevat ten opzichte van het RSV. Daarom werd in eerste instantie geprobeerd om de ruimtelijke concepten van het RSV te plaatsen ten opzichte van de 3 inhoudelijke thema s uit het groenboek, om zo de verschillen te ontdekken Metropolitane allure Concepten RSV: gedeconcentreerde bundeling, poorten als motor van ontwikkeling, infrastructuur als bindteken en basis voor locatie van nieuwe activiteiten. Het is eigenlijk onduidelijk wat dit juist extra zou kunnen inhouden: inzetten op Europese schaal? Marketing van Vlaanderen? Nog meer inzetten op architecturale topprojecten zoals justitiepaleis Antwerpen, Brugge concertgebouw? Meer op schaal van gebieden: de zeehavens, gebied rondom Zaventem? Dit is een belangrijk thema, maar tegelijkertijd overheerst het gevoel dat hierrond al heel hard wordt gewerkt en dat er heel wat externe financiers klaar staan om dit verhaal verder te concretiseren. Op maat van de mensen Dit lijkt het meest nieuwe thema te zijn, wat reden is om dit als prioritair te zien! Het draagvlak voor ruimtelijke ordening bij particulieren is belangrijk: o NIMBY juridische procedures die de realisatie bemoeilijken o Burgers kunnen ook positief bijdragen tot de realisatie (hoe kunnen we gedrag gaan wijzigen? Cruciaal hierbij is het wijzigen van de woonwensen) Ook binnen dit thema is het niet heel duidelijk wat wordt bedoeld: Kwaliteit van de woonomgeving? Basismobiliteit? basisvoorzieningen in kleine dorpen? Bereikbaarheid? Dit thema stond tot nu toe heel laag op de ruimtelijke ordeningsagenda. Er zullen heel wat (financiële) inspanningen moeten worden gedaan, en er zijn niet direct externe financiers te bedenken. Dit is een taak van de overheid.

51 Veerkrachtige ruimte Concepten RSV: gedeconcentreerde bundeling, poorten als motor van fysisch systeem ruimtelijk structurerend Algemeen heerste de consensus dat landschap belangrijk is en zowel te maken heeft met op maat van mensen als met veerkrachtige ruimte. Landschap kan dus een soort intermediaire rol gaan opnemen. Dit thema staat erg dicht bij het discours van het RSV, maar verdient toch nog aandacht omdat net dit aspect van het RSV nog niet helemaal is uitgevoerd. Ook hiervoor is vooral publieke financiering nodig, alhoewel via de landschap-interface misschien ook wat private financiering (burgers die betalen voor bepaalde kwaliteiten in hun woonomgeving) kan worden gevonden. T11 / RONDE 2 / focus binnen ieder thema Algemeen Deze discussie was veel minder interessant. Er was heel wat overlap met de voorgaande discussie, de meerwaarde van het brainstormen over heel concrete initiatieven werd beperkt gevonden, de opdeling in twee discussieronden eerder artificieel. Eerst moet het grotere verhaal worden uitgewerkt Metropolitane allure Publiek versus privaat belang: Grote projecten moeten ook een meerwaarde hebben voor de mensen. Infrastructuurprojecten, waaronder Zaventem

52 Op maat van de mensen Kwaliteit van de woonomgeving Veerkrachtige ruimte Natuur, landbouw, landschap, water overstromingsgebieden

53 Partnerdialoog 19 juni 2012 Namiddagsessie EINDCONCLUSIES

54 SYNTHESE / eindconclusies namiddagsessie Algemeen De thema s mogen niet losgekoppeld worden, maar moeten samen bekeken worden. Op die manier kunnen we streven naar een win-win tussen de 3 inhoudelijke thema s. De deelnemers benadrukken dat het huidige planningsinstrumentarium niet meer volstaat. Er is nood aan een operationeel, uitvoeringsgericht instrumentarium. Er wordt vaak verwezen naar het RSV: o er zijn niet heel veel verschillen tussen het groenboek Beleidsplan Ruimte en het RSV o we moeten vertrekken vanuit de evaluatie van het RSV o we moeten rekening houden met taakstellingen uit het RSV Volgens de deelnemers is een mentaliteitswijziging nodig. Metropolitane allure Metropolitane allure lijkt een moeilijk begrip. De deelnemers twijfelen of dit is wat de Vlaming wil en vrezen dat het begrip mensen tegen de borst stuit. De meeste deelnemers geven aan dat dit het minst prioritaire thema is voor de overheid. Het zal vooral opgepikt worden door private investeerders. Er wordt opgemerkt dat dit thema een erg economische focus heeft. Tegelijk staat men achter de idee dat Vlaanderen competitief moet zijn op wereldniveau. Voor metropolitane allure ligt de prioriteit vooral op het uitbouwen van een kwaliteitsvol mobiliteitsnetwerk. Bereikbaarheid en co-modaliteit (het juiste vervoersmiddel op de juiste plaats) zijn belangrijk. De netwerk-idee staat centraal: hoe verbinden we de verschillende polen? Er moet volgens de deelnemers vooral ingezet worden op zee- en luchthavens. Op maat van de mensen Dit thema moet volgens de deelnemers duidelijk door de overheid worden opgenomen. De NIMBY-gedachte moet worden overstegen. Er komen 1 miljoen mensen extra bij die op een kwaliteitsvolle manier moeten worden opgevangen. De cruciale vraag is waar de uitbreidingsmogelijkheden moeten voorzien worden? Volstaat verdichting?

55 De deelnemers benadrukken het belang van gelijkwaardigheid: kwaliteitsvolle woonomgevingen zowel op het platteland als in de suburbane gebieden en in de steden. De focus mag niet enkel op het sociale liggen, ook het culturele moet doorwegen. Er moet volgens de deelnemers vooral ingezet worden op verweven en bundelen van activiteiten: wat hebben mensen nodig? Veerkrachtige ruimte De deelnemers geven aan dat dit een prioritair thema is en dat het zeer urgent is om dit aan te pakken! Veerkrachtige ruimte is een randvoorwaarde voor de andere thema s. Het is de fundamentele basis van onze ruimte: de fysische en natuurlijke structuur. De focus ligt op natuur, landbouw, landschap, water- en overstromingsgebieden. Het thema gaat over meervoudig ruimtegebruik. Er moet volgens de deelnemers vooral ingezet worden op energie-efficiëntie en hernieuwbare energiebronnen.