ALGEMEEN Jurgen Geerlings Directeur IFB, Instituut voor Bedrijfskunde Overdracht onderneming/vermogen

Transcriptie

1 Familie vermogen 2018 ALGEMEEN Jurgen Geerlings Directeur IFB, Instituut voor Bedrijfskunde Overdracht onderneming/vermogen

2 Familie vermogen Bob Ernst Corné Brouwers Reinier Russell Jurgen Geerlings Martin Eleveld Paul Koster Quirijn Bongaerts Maartje van Casteren Nout Wellink Marc Temme Joes van Berkel Marnix van Rij Vincent Oort Jan Nieuwenhuizen Peter Kavelaars Cees Goosen Arnold van der Smeede Raya Oranje Hans Galavasi Arjo de Jong Thomas Paardekooper Frans Sonneveldt Desire van Beelen René de Zwaan Wouter Weijand Peter Cornelius Gertjan van der Baan Aart Bakker Herman Hazewinkel Berry van Kollem Steven van Eijck Peter de Keizer Evert van Os Reyer Hulstein

3 Curriculum Vitae Jurgen Geerlings, directeur IFB, Instituut voor Familiebedrijfskunde Jurgen adviseert en doceert in Nederland, Europa en het Verre Oosten. Richt zich met name op eigendomsstrategie, family governance, ondernemingsbestuur, het managen van generatiewisselingen en educatie van NextGen. Heeft na zijn rechtenstudie brede werkervaring opgedaan in corporate en private banking, daarna partner-oprichter van MESA Bestuursadviseurs voor het Familiebedrijf. Is als Academic Director bij Tias School of Business and Society School verantwoordelijk voor leergangen waarin het familiebedrijf centraal staat en werkt samen met onderwijsinstellingen in binnen en buitenland. Publiceert in vaktijdschriften en treedt op als spreker. Co-auteur van twee boeken over de governance en de kapitalisering van het familiebedrijf.

4 Overdracht onderneming/ vermogen Om een familievermogen, in welke vorm dan ook, succesvol voor te zetten in achtereenvolgende generaties, is meer nodig dan een professioneel beheer. De kunst is om de emotionele verbondenheid van de familieleden met het familievermogen om te zetten in een actieve vorm van betrokkenheid waardoor zij elkaar beschouwen als psychologisch eigenaar. De inspanningen en structuren om dit voor elkaar te krijgen heten samen Family Governance. Het familieberaad en het familiestatuut zijn effectieve instrumenten om de Family Governance in praktijk te brengen en om de opvolgende generatie een basis en een kader mee te geven voor hun rol als verantwoord eigenaar. Familieberaad Het familieberaad wordt in het leven geroepen om een effectieve en structurele communicatie binnen de familie te waarborgen. Het familieberaad dient ook om een gemeenschappelijke visie te formuleren op de toekomst van het familievermogen en de rol daarbij van de familie. Met het familieberaad kunnen de voordelen van de identiteit van de familie en onderlinge verbondenheid worden versterkt. Het is het platform waar individuele belangen en gemeenschappelijke familiebelangen met elkaar in verband wordt gebracht; hiermee wordt voorkomen dat deze elkaar gaan doorkruisen. Aan de hand van de concrete gespreksonderwerpen van het familieberaad kunnen gevoelens en verwachtingen, die doorgaans onuitgesproken blijven, onbevangen met elkaar worden gedeeld. Het familieberaad is bovendien een schakel in het bestuur en management van het

5 Overdracht onderneming/vermogen familievermogen, omdat deze kan dienen voor de raadpleging van de eigenaren bij belangrijke beslissingen over het familievermogen. Naarmate de familie zich ontwikkelt, ziet zij zich steeds weer geconfronteerd met nieuwe dilemma s en vraagstukken. Daardoor wijzigen ook de functie, de samenstelling en het karakter van het familieberaad. Bij een eerste generatie familiebedrijf vormt bijvoorbeeld het ondernemersgezin het familieberaad en staat de opvolgingsplanning centraal in de discussie. In de situatie van een derde of vierde generatie neven en nichten ligt de concentratie op het behoud van het bedrijf en/of andere vermogensbestanddelen die als erfgoed worden gezien. Vooral wanneer de familie groter wordt, blijkt het familieberaad een nuttig overleg om bijvoorbeeld een bredere betrokkenheid binnen de familie bij de discussie te bevorderen (de partners van de eigenaren, de volgende generatie), om familieteams te smeden of om familiegerichte activiteiten en faciliteiten te organiseren. Iedere familie hanteert bij deze ontwikkelingen haar eigen uitgangspunten. Familiestatuut Met een familiestatuut worden uitgangspunten geformuleerd voor de relatie die de familie met het bedrijf en/of familievermogen onderhoudt. Het doel van het familiestatuut is om de continuïteit van het familievermogen en de harmonie binnen de familie te borgen. Deze vormen samen de basis voor succes op de lange termijn. Het statuut is een leidraad om een oplossing te vinden voor de verschillende dilemma s die kenmerkend zijn voor families met een familievermogen. Daarmee wordt voorkomen dat zij ontaarden in onoverkomelijke conflicten. Met het statuut wordt bereikt dat de familie adequaat kan anticiperen op ingrijpende gebeurtenissen die voorzienbaar zijn en men niet besluiteloos komt te staan ten opzichte van onvoorziene omstandigheden. Een goed opgebouwd en geformuleerd statuut is bovendien een raamwerk voor de verhouding met partijen buiten de familie. Dat geldt niet alleen voor 26

6 Jurgen Geerlings externe beheerders, managers en bestuurders, maar ook voor de adviseurs. In een statuut worden bepalingen opgenomen over bijvoorbeeld de eigendom en de zeggenschap over de toetreding en uittreding van familieleden in de bestuurlijke en operationele functies, over de bezoldiging van familieleden en andere financiële aangelegenheden, over de communicatiestructuur en overlegprocedures. De bedrijfopvolging is vaak een aanleiding om een familiestatuut op te stellen. Zo worden beginselen van goed bestuur op verschillende fronten helder uiteengezet. Deze bepalingen moeten, voor zover deze zich daarvoor lenen en het wenselijk is, wel worden omgezet in formele juridische documentatie waarmee de onderlinge eigendoms- en zeggenschapsverhoudingen worden geregeld. Denk bijvoorbeeld aan de statuten van de verschillende rechtspersonen, zoals BV en Stichting (Administratiekantoor), de aandeelhoudersovereenkomst, testamenten en huwelijkse voorwaarden, samenlevingsovereenkomsten en andere overeenkomsten en documenten die in het verlengde liggen van wat er in het familiestatuut is afgestemd. Het familiestatuut als zodanig is immers niet bedoeld als een overeenkomst; de bepalingen hebben een vergelijkbare status als een huwelijksbelofte. Zie ook het hoofdstuk over de Governance Familiebedrijven. De echte grondslag voor een duurzame voortzetting van het familie vermogen wordt gevormd door de waarden die de familie zich eigen heeft gemaakt en door de gemeenschappelijke visie die de familie heeft geformuleerd over haar rol. Het in de praktijk brengen van authentieke familiewaarden en van een eenduidige visie is kenmerkend voor succesvolle familiebedrijven. Zij ontlenen hieraan immers hun onderscheidend vermogen binnen de markt. De waarden en de visie zijn evenzeer van belang voor families die hun vermogen in een andere vorm dan een familiebedrijf willen voortzetten: het vergroot immers de onderlinge verbondenheid als gezamenlijke voortzetters van het erfgoed. 27

7 Overdracht onderneming/vermogen Minstens zo belangrijk als het statuut zelf is het proces dat daaraan vooraf gaat. Het proces staat in het teken van grondige discussies waarbij persoonlijke verwachtingen en belangen in verband worden gebracht met het gemeenschappelijke belang. Afhankelijk van de familiestructuur, de strategische vraagstukken van het bedrijf en de mate waarin de familie al regelmatig over het bedrijf overleg pleegt, wordt een proces uitgestippeld. Daarbij moet rekening worden gehouden met specifieke familiekenmerken, familiale omstandigheden, de kenmerken en uitdagingen van het bedrijf en ook eventuele bijzondere aandachtspunten die in elke situatie verschillend zijn. Hoezeer de uitgangspunten ook kunnen gelden voor lange tijd, vaak over één of meerdere generaties heen, een regelmatige herziening daarvan aan de hand van ontwikkelingen binnen de familie en binnen het bedrijf/familievermogen is zeer aan te bevelen. 28

8 Providence Capital is een onafhankelijk multi-family office, dat zich richt op cliënten met een vermogen vanaf 5 miljoen. Maatwerk en een hoog serviceniveau staan voorop bij de 80 DGA s, families en stichtingen, die door 20 professionals worden bijgestaan. Naast vermogensbeheer en strategisch advies kan ook de financiële administratie worden gevoerd. Tevens vervult Providence Capital een coördinerende rol bij de verwijzing naar specialisten op terreinen als notariaat, fiscaal recht en accountancy. Dit boek is geschreven door 30 experts die een reeks vraagstukken behandelen rondom het aansturen van een vermogen. Providence Capital Meerweg BA Bussum Providencecapital.eu

9 Familie vermogen 2018 ALGEMEEN Jurgen Geerlings Directeur IFB, Instituut voor Bedrijfskunde Opdrachtgever Providence Capital Samenstelling Reyer Hulstein Redactie Connie Kadlecek, Wouter Weijand Fotografie Shutterstock Vormgeving Coco Bookmedia Druk Wilco Boeken & Tijdschriften ISBN Providence Capital Family Office BV en Providence Capital NV staan geregistreerd in het Handelsregister respectievelijk onder nummer en Naast een vermogensbeheer- en trustvergunning van de Autoriteit Financiële Markten(AFM) en De Nederlandsche Bank (DNB), beschikt Providence Capital over een ISAE 3402 Type 1 rapport. De waarde van uw beleggingen kan fluctueren. In het verleden behaalde resultaten bieden geen garantie voor de toekomst. De informatie in deze publicatie is voor een deel verkregen van derden. Hoewel wij van mening zijn dat de informatie betrouwbaar is kunnen we de juistheid of volledigheid ervan niet garanderen. We kunnen geen enkele aansprakelijkheid aanvaarden voor onjuiste of onvolledige informatie verkregen van derden Providence Capital. Alle rechten zijn voorbehouden. Providence Capital Meerweg BA Bussum Nederland +31(0) info@providencecapital.eu