,,,,,,,,,,,,,,, !!!!!!! Mient!27! Alkmaar! Bouwhistorische,verkenning, Ralling,bouwhistorie,en,restauratie,

Transcriptie

1 Mient27 Alkmaar Bouwhistorischeverkenning Rallingbouwhistorieenrestauratie

2 Mient27 Alkmaar Bouwhistorischeverkenning Ir.OdwinRalling september2018 Uitgevoerdinopdrachtvan DeheerD.Singerling Rallingbouwhistorieenrestauratie KorteRuigeweg14A 1751DESchagerbrug

3 bouwhistorische verkenning 1 Inhoud' Voorwoord' ' ' ' ' ' 2' 1''Samenvatting' ' ' ' ' 3' 2''Bouwgeschiedenis'' ' ' ' 6' 2.1Stedenbouwkundigeontstaansgeschiedenis 6 2.2Gebruikers8enbouwgeschiedenis Bouwfasering 16 3''Bouwhistorische'beschrijving' ' ' 18' 3.1Exterieur Constructie Interieur 25 4''Waardestelling' ' ' ' ' 27' 4.1Exterieur Constructie Interieur 28 5''Advies' ' ' ' ' ' 29' ''''Literatuur' ' ' ' ' ' 30' ' ''''Bijlage:'registeromschrijving'rijksmonument' 31' ' ''''Bijlage:'waarderingstekeningen' ' ' 32' ''''Bijlage:'foto s' ' ' ' ' 33'

4 bouwhistorische verkenning 2 Foto$rond$1920$vanaf$de$Gewelfde$ Stenenbrug$met$o.a.$Mient$27.$Op$de$ lijstgevel:$ BOEKHANDEL$ LEESINRICHTING$DRUKP$en$BINDWERK $ (bron:$beeldbank$rce).$ Voorwoord' HetpandMient27iscultuurhistorischvannationaalbelang; hetgenietbeschermdestatusalsrijksmonument.het perceelgelegenopdekopvandelangestraataande GewelfdeStenenbrugkenteenvroegeontwikkelingdat teruggaattotdelate15 e eeuw.dehuidigebebouwing bevatonderdelenvanafdelate16 e eeuw.hethuidige bouwvolumeisgefaseerdtotstandgekomen.het onderzoekheeftgeresulteerdineenglobalebouwfasering. Deaanleidingvoorditonderzoekisdeaanvraagomgevings8 vergunningdoordenieuweeigenaar. Hetbouwhistorischonderzoekisuitgevoerdvolgensde Richtlijnenbouwhistorischonderzoek zoalsmede opgestelddoorderijksdienstvoorhetcultureelerfgoed (RCE).Dediepgangiseenverkenningaangevuldmeteen internewaardestellingvastgelegdinwaarderings8 plattegrondenenbijbehorendebeschrijving. Debelangrijkstebronvoorhetonderzoekvormdehet gebouwzelf.daarnaastzijnbeperktarchievengeraadpleegd enisliteratuurbestudeerd. Deinditrapportopgenomentekeningenenfoto szijnvan dehandvandeauteurtenzijandersvermeld.inde fotobijlageiseenuitgebreidereportageopgenomen.

5 bouwhistorische verkenning 3 1. Samenvatting' ' 1.1. Bouwgeschiedenis DehuidigebebouwingaandeoostzijdevandeMientis ontstaanopeenaanheteindvande15 e eeuwaangeplempt stuklandindevoormeer.hetperceelmient27ligtaande westzijdeinhetbouwblokdatwordtomslotendoormient FnidsenDeHekelstraatenVerdronkenoord.Hetheeftde voorgevelpreciesopdekopvandelangestraataande GewelfdeStenenbrug.Hetistegenwoordigkadastraal bekendalssectieb3010envolledigbebouwd. Opbasisvanhetonderzoekdebouwfaseringalsvolgt globaalwordenvastgesteld. Fase'0' 'XVdNXVId' Inhetlaatstekwartvande16 e eeuwontstaathethuidige voorhuiseentweelaagsdiephuismetzadeldak vermoedelijkmettrapgevelaandestraatentuitgevelaan heterfbeide opvlucht.mogelijkbevathetindekerneen laat815 e eeuwsevoorganger. Nietlangdaarnawordthetvoorhuisuitgebreidmeteen losstaandachterhuisooktweelaagsmetzadeldak.dekapis verlorengegaan. Fase'2' 'XVIIIc'/'na'1779' Voordebelangrijkewijzigingvandevoorgeveltot verhoogdelijstgevelopconsolesinclusiefaanpassingvan dekapconstructiemet leugenaar isvermoedelijkfamilie Bootsmanverantwoordelijk. Fase'3' 'XIXd'/'1875' Inhetlaatstekwartvande19 e eeuwwordtdewinkelpui gewijzigd;eendriedelingmetcentraaleendubbele entreedeurmetbovenlichtgeflankeerddoorvensters.voor degevelwordteenstoepplaatgelegd.depuiisin opvolgendefasenweeraangepastwaarbijookde stoepplaatisvervangen.interieuronderdelenuitdeze periodezijnnietmeeraanwezig. Fase'4a' 'XXb' Inhettweedekwartvande20 ste eeuwwordthetpandtwee maalverbouwd.in1926wordtvoorradiozaakreijendamde winkelpuimetportiekenapartetrapopgangnaarde bovenwoninggemaakt.dewinkelpuiwordtin1938alweer veranderddoorhetcorsettenhuis.

6 bouwhistorische verkenning 4 Fase'4b' 'XXB' Indetweedehelftvande20 ste eeuwwordenook aanpassingengedaan.dekapvanhetachterhuisgaat verlorenmogelijkbijdebrandin1950.deopenplaats tussenvoor8enachterhuiswordtweeroverkapt.detrap naardebovenwoningwordtverplaatstnaardeachterzijde. Dewinkelpuiwordtwederomveranderdeerstdoor DorresteijndaarnadoorSchot.Deroedenverdelingvande vensterswijzigtmeerderemalen. ' Fase'5' 'XXIa'' Dewinkelpuiwordtnogmaalsgemoderniseerdditmaal voorkledingzaaksainttropez.deportieknaardewinkel wordtgeflankeerddooretalages.hoofdzakelijkwordtde beganegrondgebruikt.deverdiepingdientdeelsals opslagruimteendezolderstaatleeg.hetachtererfwordt volledigbebouwdéénlaagsenplatafgedekt. Fase'6' 2018' Deaanleidingvanditonderzoekwordtgevormddoorde toekomstigebouwfase.deplanvormingisinvoorbereiding tentijdevangereedkomenvanditrapport Waardering Bouwmassa categorie1en3 Hetvolumevanvoor8enachterhuisheeftinzijnhuidige vormeenhogemonumentwaardegezienhetnogsteeds duidelijkafleesbarestedenbouwkundigeontstaanopdie plekindestadendeouderdomvandedraagconstructie XVId(indekernmogelijkXVd;behoudisnoodzakelijk. Deéénlaagseaanbouwaandeachterzijdeheefteen indifferentemonumentwaarde;aangepastevervangingis mogelijk. Voorgevel categorie1en3 Delaat818 e eeuwselijstgevelopvoluutconsolesis architectuurhistorischvanbelang.omdieredenheeftde geveleenhogemonumentwaarde;behoudisnoodzakelijk. Demodernewinkelpuiheefteenindifferente monumentwaarde;aangepastevervangingismogelijk. Achtergevel categorie2 Deachtergevelsvanzowelhetvoorhuisalshetachterhuis behorentothetoorspronkelijkecascovandevroegste bouwfasemaarzijntijdenslaterebouwcampagnesop onderdelenaangepast.omdieredenheefteenpositieve monumentwaarde;behoudiswenselijk.

7 bouwhistorische verkenning 5 Draagconstructie categorie1 Dedragendemurenenhetauthentiekehoutskeletvan zowelhetvoor8alsachterhuishebbeneenhoge monumentwaarde;behoudisnoodzakelijk. Kapconstructie categorie1 Dekapconstructievanhetvoorhuisheeftgeziende ouderdomenoorspronkelijkheidvanonderdeleneenhoge monumentwaarde;behoudisnoodzakelijk. Interieur categorie2en3 Erresterennauwelijksauthentiekeinterieuronderdelenen danmetnamerudimentairofindevormvanbouwsporen. Deindelingvandewinkelendebovenwoningisregelmatig onderheviggeweestaanaanpassingen.indehuidigeopzet hebbenbeideeenindifferentemonumentwaarde; aangepastevervangingismogelijk. Aandachtdientertezijnvoordeaanwezigeennog verwachtehistorischevloerdelen.zehebbenpositieve monumentwaarde;behoudiswenselijkofhergebruik aanbevolen Advies Deaanleidingvoorhetverrichtenvanditonderzoekisde planvormingvoorrestauratieenherinrichtingvanhetpand. Binnenditkaderisnaderbouwhistorischonderzoekniet noodzakelijk.welkandendrochronologischonderzoekeen nuttigeaanvullingzijnomdeverondersteldebouwfasering vasttestellenbijvoorkeurophetmomentdathetpandis ontmanteldtothethistorischecasco.deaanbevelinggaat hierbij.daarnaastkanhetwordenaangevuldmet archeologischonderzoeknaarfundatierestenkelders vloerafwerkingenenbeerputten. Hetisvanbelangombijdeherinrichtingrekeningte houdenmetdeaanwezigecultuurhistorischewaardenzoals benoemdinditrapport.dithoudtinvoorzovermogelijk grotereingrepenvoorverticaaltransportendaglichtte concentrerenopplekkendiereedsverstoordzijn.daarnaast dientbijdeherindelingzoveelmogelijkrekeningteworden gehoudenmetdeaanwezigehistorischestructuuren ontwikkelingsgeschiedeniszodanigdatdezenietalleen behoudenblijftvoortoekomstigegeneratiesmaarmogelijk ookwordtversterktenduidelijkafleesbaarblijft.

8 bouwhistorische verkenning 6 Detail$van$de$kaart$van$J.$van$Deventer$ omstreeks$1560$met$het$oostelijk$ gedeelte$van$de$stad$tot$aan$de$ Voormeer$(bron:$Regionaal$Archief$ Alkmaar).$ 2. Bouwgeschiedenis' ' 2.1 Stedenbouwkundigeontstaansgeschiedenis Alkmaarisontstaanaandenoordoostelijkerandvaneen strandwalopdeovergangnaarklei8enveengrondennabij degetijdekreekderekere.inde10deeeuwkwamopde hogeregeestgrondeenagrarischenederzettingtot ontwikkelingindeomgevingvanhetkerkpleinendegeest. Dezenederzettinggroeideinde12 e eeuwuittoteen handelscentrum. Inde12deeeuwbegonmenmetdeaanlegvandijkentegen hetopdringendewatereerstaandeoostzijdevande Rekerelateraandewestzijdegevolgddoordedijknaar Bergendiewerdvoltooidin1212.DeLangestraatende Houttilliggenopdezedijkendaardoorhogerdande omliggendestraten.langsdezedijkontwikkeldezichal spoedigeenhandelsplaatsmetaandeoostzijdedeoude aanlegplaatsdemient. Eeneerstestadsuitbreidingvondplaatsrond1275ten oostenvandehouttiltotongeveerhalverwegehethuidige Waaggebouw.Vanafhetderdekwartvande14 e eeuw volgdestadsuitbreidingnaardriezijden.aandenoordzijde werdhetgebiedtussenkanaalkadeenlangestraat opgehoogdenwerdendestadmurendoorgetrokkentotaan dekooltuin.ookaandezuidkantvondeenophogingplaats. Vanafeind15 e eeuwvolgdeuitbreidingnaarhetoosten dooraanplempingindevoormeerna1470resulterendin eengrachtenwijkmethetluttikoudorpenhet Verdronkenoordalshoofdstructuur.Ditprocesstoptemet hetbrood8enkaasoproer(14918'92)waarnaalkmaar tijdelijkzijnstadsrechtenverloorendestadsmuurwerd geslecht.naeenplunderingdoorgelders8friesetroepen (ZwarteHoop)in1517kreegAlkmaareennieuwe ommuring(15248'38)metdebierkadealsoostgrensende Oudegrachtalszuidelijkebegrenzingzoalstezienopde kaartomstreeks1560vanjacobvandeventer.nogvóórhet SpaanseBelegin1573volgdeeenverderevergrotingnaar hetzuidengelijktijdigmethetopwerpenvandenieuwe verdedigingswerken.

9 bouwhistorische verkenning 7 Kadastraal$ uittreksel$ van$ de$ huidige$ situatie$en$luchtfoto$(bron:$kadaster$en$ Google$Maps)$

10 bouwhistorische verkenning 8 Detail$van$de$kadastrale$minuut$van$ 1832$waarop$de$huidige$kadastrale$ situatie$is$gelegd$(bron:$beeldbank$rce$ Kadaster$bewerkt$door$auteur)$ Detail$van$de$anonieme$kaart$van$circa$ 1670$met$aangegeven$de$huidige$ nummers$10$14$en$16.$ $(bron:$gemeente$alkmaar$afbeelding$ bewerkt$door$auteur).$ HetperceelMient27ligtaandewestzijdeinhetbouwblok datwordtomslotendoormientfnidsendehekelstraaten Verdronkenoord.Dekavelisgelegenaandeoostzijdevan demientmetdevoorgevelpreciesopdekopvande LangestraataandeGewelfdeStenenbrug.Hetis tegenwoordigkadastraalbekendalssectieb3010.devorm issmalaandestraatendieptotongeveerhalverwegehet bouwblokalwaareenafgeschuindeverbredingstrekkend totachterdenoordelijkebelending.hetperceelis tegenwoordigvolledigbebouwd. DehuidigebebouwingaandeoostzijdevandeMientis ontstaanopeenaanheteindvande15 e eeuwaangeplempt stuklandindevoormeer.eenindrukvanhet oorspronkelijkeaanzienvanafdegewelfdestenebrugende Mientstaatweergegevenopdeanoniemekaartvan Alkmaarvanomstreeks1670.Dezekaarttoontper bouwblokvandebinnenstaddegevelopstandenin tweedimensionaleaanzichtenzowelinnoordzuidelijkeals oostwestelijkerichting.hetiseenwaardevollebronomenig inzichttekrijgeninwoningtypologiebouwvolume kaprichtingengeveltypehalverwegede17 e eeuw. Mient27isweergegevenalseentweelaagsdiephuismet eenzolderverdiepingondereenzadelkaphaaksopde straat.hetvoorhuisstaataandestraat.vaakwerdhet oorspronkelijkehuisuitgebreidmeteenachterhuisen/of zomerkeukentenkostevanhetopenbinnenterrein. DuidelijkzichtbaarisdatdefaçadesaandeMientindie periodewarenuitgevoerdalstrapgevels.dehuidige lijstgevelisontstaaninhetlaatstekwartvande18 e eeuw.

11 bouwhistorische verkenning 9 Detail$van$de$kaart$van$C.$Drebbel$uit$ 1597$(bron:$RAA).$ $ Detail$van$de$kaart$van$J.$Blaeu$uit$1649$ (bron:$raa).$ $ $ $ Tweevroegerezogenaamdevogelvluchtkaartengevenmet eenverschilvanongeveereenhalveeeuweengelijksoortig beeldvandebebouwinginhetbouwblok.hetzijndekaart vancornelisdrebbeluit1597endievanjoannesblaeuuit 1649.Dezekaartenzijnvooral figuratief beschouwdbijdit onderzoek.vooreenbijdrageinhetvaststellenvande bouwfaseringzijnzebeperktgeschikt.

12 bouwhistorische verkenning Gebruikersgeschiedenis Aandehandvanhetgedigitaliseerdearchiefvanonder anderehethistorischkadasterraadpleegbaarviahet RegionaalArchiefAlkmaariseenbeknoptechronologische gebruikersgeschiedenisachterhaald.hetgeeftinzichtinhet eigendomengebruikvandepandenvanafdevroege18 e eeuwmaarblijfthieronvolledig.geletopdediepgangvan ditonderzoekishetnietmogelijkgeweestomverderterug indetijddearchieventeonderzoeken.vooreen gedetailleerdeweergavevanafdegronduitgiftevanhet nieuwaangeplemptelandindevoormeereneventuele ordonnantiesofwelvoorschriftenvoordebouwwordtde aanbevelingvoornaderonderzoekgedaan. Onderstaandegegevenszijnontleendaanverschillende bronnen:hetkohierfamiliegeldverpondingsakten (gemeentebelastingen)registerstemgerechtigdenadres8 boekentonnenregister(reinigingsheffing)bevolkings8 registernotariëleaktenenbouwdossiers.achtereen8 volgenswordengenoemdhetjaartaldeeigenaareventu8 eelmetberoepenbijzonderheden. Mient'27'sectie'B'kadastraal'nummer'379'(in'1832)'thans' nummer'3010'(vanaf'1885).' ' 1716 AafjedeVosweduwevanapothekerJan MeyndertszBontekoe( ) zoonjanjanszbontekoeklerktersecretarievande Weeskamer 1765 WeduwevanDirkBlauw 1779 DirkBootsmanwinkelier.Nazijnoverlijdenin1807 iszijnweduwe(entweedevrouw)barabarablaauw eigenaartothaaroverlijdenin1808.vermoedelijkis Bootsmanverantwoordelijkvoordevernieuwingvande voorgevelmetlijstopconsoles. ' 1822 AndriesvanderSchoorwaagmeester.In1832ten tijdevandevaststellingvandekadastraleminuutishijnog steedseigenaarinmiddelsrentenier JohannesRoemherzieninggebouwde eigendommenwijk8c5huisenerf.hijheefthetpandin gebruikalsboekhandeldrukkerijenleesbibliotheek.het adresboekvan1876vermeldtnaastzijnnaamook wijnkoperclaasdeveer.hijhuurtwaarschijnlijkde bovenwoning.

13 bouwhistorische verkenning 11 Twee$details$van$historische$kadastrale$ kaarten$met$de$situatie$van$perceelp grootte$en$bebouwingsoppervlak$op$dat$ moment:$boven$de$kadastrale$minuut$ van$1832$daaronder$de$kaart$uit$1885.$ Een$berging$aan$de$achterzijde$is$ verplaatst$naar$een$aangekocht$stuk$ grond$(bron:$raa$bewerkt$door$ auteur).$ Historische$foto$uit$1912$met$nog$de$ driedeling$in$de$winkelpui$(bron:$raa).$ 1882 G.L.Hutterwinkelierintabakensigaren.De bovenwoningingebruikdoorn.p.bibospekslager E.M.P. Broers winkelier in tabak en sigaren (voorheen J. Vorver). Indezeperiodeheefthet perceeldehuidigeomvanggekregen. 1912N1925 Boekhandelleesinrichtingdruk8en bindwerkj.n.plempervanbalen.eenhistorische fotouit1912toontdewinkelopmient27dannog oudnummer12(zieookdefotorond1920bijhet Voorwoord).

14 bouwhistorische verkenning 12 Boven:$foto$uit$1931.$Onder:$tekening$ uit$1926$bij$de$bouwaanvraag$door$ Reijendam$(bron:$RAA$gem.$Alkmaar) 1926N1938' J.enC.D.vanReijendamRadio8en ElektronischAdvies8Bureau.BovenwoontP. TermaatsecretarisOntzet8Vereeniging.Reijendam laateenaantalzakenwijzigenzoalstezienopde bouwtekeninguit1926.debelangrijkstewijzigingen opdebeganegrondzijn:dewinkelpuimetportiek deapartetrapopgangnaardebovenwoninglangs dezuidelijkebouwmuurdekeukeninhetlidtussen voor8enachterhuiswordtweerbinnenplaats(de traphierblijftgehandhaafd)eenwerkplaatsenwc inhetachterhuis.opdeverdiepingwordtinhet achterhuiseenkeukenafgescheidenvaneen slaapkamermetwisselkasten.ookwordteentoilet gemaakt. Aandeopeningvandenieuwingerichtewinkelin 1926wordteenkrantenartikelgewijd(ziepag.11).

15 bouwhistorische verkenning 13 $ Krantenartikel$uit$1926$ter$gelegenheid$ van$de$opening$van$de$radiozaak$(bron:$ RAA)$ Het Corsettenhuis verhuist van Langestraat 101 naar Mient 23 (huidig nummer 27). In 1943 verhuist men weer naar Westerkolkstraat 22. Verbouwingstekeningen uit 1938 van Bouwbureau Ringers en Zn laat de aanpassingen zien. De winkelpui wordt opnieuw gewijzigd waarbij de portiek wordt vergroot. De winkel in het voorhuis wordt vergroot en voorzien van paskamer ten koste van het kantoor. In het achterhuis wordt de werkplaats als berging ingericht. De trapopgangen blijven gehandhaafd. Opvallend is de aanwezigheid van een kleine keukenaanbouw aan de achterzijde nog gerealiseerd in de voorliggende periode door Reijendam.

16 bouwhistorische verkenning 14 Tekening$uit$1938$bij$de$bouwaanvraag$ door$het$corsettenhuis$(bron:$gemeente$ Alkmaar)

17 bouwhistorische verkenning 15 Foto$uit$1965$(bron:$RAA)$ Th.W. Dorresteijn opent de zaak in manufacturenhandel en woninginrichting in Mient 23 (huidig nummer 27). In 1950 wordt in de krant melding gemaakt van een brand achter het perceel waar een pakhuis in aanbouw was. Oorzaak was het teren van de vloer. Mogelijk is daarbij ook de kap van het achterhuis verloren gegaan. Het is nooit meer teruggebracht en thans plat afgedekt. Foto$uit$1992$(bron:$RCE) 1970 Sporthuis Piet Schot reeds vanaf 1949 gevestigd op Mient 33 breidt uit met het winkelpand Mient 27. De zaak zal tot in de negentiger jaren van de 20 ste eeuw hier gehuisvest blijven. De winkelpui is in deze periode nogmaals gewijzigd. Dit zal voor het laatst gebeuren voor de kledingzaak St. Tropez die tegenwoordig in het pand haar winkel heeft.

18 bouwhistorische verkenning Bouwfasering Resumerendkanopbasisvanhetonderzoekdebouw8 faseringalsvolgtglobaalwordenvastgesteld. Fase'0' 'XVdNXVId' Inhetlaatstekwartvande16 e eeuwontstaathethuidige voorhuiseentweelaagsdiephuismetzadeldak vermoedelijkmettrapgevelaandestraatentuitgevelaan heterfbeide opvlucht.mogelijkbevathetindekerneen laat815 e eeuwsevoorganger.totdezefasebehorende bouwmurenhoutskeletmetmuurstijlenenalternerende balklagen(maarookmoer8enkinderbinten)op geprofileerdesleutelstukkenenconsolesalsookde resterendeeikenonderdelenvandesporenkap. Nietlangdaarnawordthetvoorhuisuitgebreidmeteen losstaandachterhuisooktweelaagsmetzadeldak.totdeze fasebehorendebouwmurenenhoutskeletmetmuurstijlen enalternerendebalklagenopgeprofileerdeconsolesen sleutelstukken.dekapisverlorengegaanentegenwoordig isdezoldervloerhetplattedak. Fase'2' 'XVIIIc'/'na'1779' Voordebelangrijkewijzigingvandevoorgeveltot verhoogdelijstgevelopconsolesinclusiefaanpassingvan dekapconstructiemet leugenaar isvermoedelijkfamilie Bootsmanverantwoordelijk. Fase'3' 'XIXd'/'1875' Inhetlaatstekwartvande19 e eeuwwordtdewinkelpui gewijzigd;eendriedelingmetcentraaleendubbele entreedeurmetbovenlichtgeflankeerddoorvensters.voor degevelwordteenstoepplaatgelegd.depuiisin opvolgendefasenweeraangepastwaarbijookde stoepplaatisvervangen.interieuronderdelenuitdeze periodezijnnietmeeraanwezig. Fase'4a' 'XXb' Inhettweedekwartvande20 ste eeuwwordthetpandtwee maalverbouwd.in1926wordtvoorradiozaakreijendamde winkelpuimetportiekenapartetrapopgangnaarde bovenwoninggemaakt.dewinkelpuiwordtin1938alweer veranderddoorhetcorsettenhuis.

19 bouwhistorische verkenning 17 Fase'4b' 'XXB' Indetweedehelftvande20 ste eeuwwordenook aanpassingengedaan.dekapvanhetachterhuisgaat verlorenmogelijkbijdebrandin1950.deopenplaats tussenvoor8enachterhuiswordtweeroverkapt.detrap naardebovenwoningwordtverplaatstnaardeachterzijde. Dewinkelpuiwordtwederomveranderdeerstdoor DorresteijndaarnadoorSchot.Deroedenverdelingvande vensterswijzigtmeerderemalen. ' Fase'5' 'XXIa'' Dewinkelpuiwordtnogmaalsgemoderniseerdditmaal voorkledingzaaksainttropez.deportieknaardewinkel wordtgeflankeerddooretalages.hoofdzakelijkwordtde beganegrondgebruikt.deverdiepingdientdeelsals opslagruimteendezolderstaatleeg.hetachtererfwordt volledigbebouwdéénlaagsenplatafgedekt. Fase'6' 2018' Deaanleidingvanditonderzoekwordtgevormddoorde toekomstigebouwfase.deplanvormingisinvoorbereiding tentijdevangereedkomenvanditrapport.

20 bouwhistorische verkenning Bouwhistorische'beschrijving' 3.1. Exterieur Exterieur8bouwmassa Debouwmassavanhetperceelissamengesteld.Het voorhuisbestaatuittweebouwlageneneenzoldermet borstwering.hetzadeldakmetdenokhaaksopdestraatis gedektmetrodeoudhollandsepannen.dedwarskapvan de leugenaar opdeverhoogdelijstgvelisgedektmet gesmoordepannen. Langsdezuidelijkeerfgrensbestaathettussenliduiteen overdektegangtweelaagsenplatafgedekt.devoormalige binnenplaatsiséénlaagsoverdekt. Hetgeschakeldeachterhuisistegenwoordigtweelaagsen platafgedekt.deoorspronkelijkekapisverlorengegaan. HetresterendeL8vormigeachtererfisbebouwdmeteen éénlaagsvolumeenplatafgedekt. Exterieur8gevels VoordevoorgevelaandeMientiseenvernieuwde hardstenen stoepplaat aanwezig.dedonkeromlijste winkelpuiismodern(xxia)metcentraaldeportiekmet entreegeflankeerddooretalages.hetopgaandemuurwerk (XVIIId)isopgetrokkeninstaandverbandmetpaarsrode handvormbakstenen.voordehoekoplossingenzijn drieklezorentoegepast(grofwegeenindicatievoor ontstaanna1720).hetgedeeltemuurwerktussende winkelpuiendevenstersvandeverdiepingisopgetrokken inkruisverbandmetoranjerodehandvormbakstenen. Mogelijknogeenrestantvandeoorspronkelijketrapgevel. Degevelindelingkenttweevensterassenwaarvande sparingenhardstenengeprofileerdewaterslagenhebben (witgeschilderd)enafgeslotenzijnmetanderhalfstrekse hanekammen.geenvandevenstersisauthentiekmaar betreftvernieuwingen.deschuifvenstersopdeverdieping hebbentwaalfruitsroedenverdeling(3x(3+1)).deruiten vandedrieruitsbovenlichtenhebbeneenwatvreemde langwerpigeverhouding.hetbetrefteenreconstructiedie nietovertuigt.detweenegenruitersvande zolderverdiepingogenalsschuifvenstersmaarzijnfeitelijk enkeleramenmetverbredebovensteliggenderoeden. Degevelwordtafgeslotenmeteenkroonlijstvolgenshet klassiekehoofdgestelmetopbeidehoekeneengesneden voluutkapiteel.

21 bouwhistorische verkenning 19 Deachtergevelvanhetvoorhuisisalsopgaandwerkvanaf hetplattedakvanhetachterhuiszichtbaar.opdebegane grondishetmuurwerkgeheelverwijderdtenbehoevevan deindeling.hetmuurwerkvandetuitgevelisopde verdiepingtotdeschouderstukkengepleisterd.detuitzelf isgemetseldinkruisverbandmettweetypenbakstenen: geeloranje(appelbloesem)enoranjerode.hetduidtop herstelwerkvandetop.inhetmuurwerkzijnzes staafankerszichtbaar.degevelisafgedektmeteenrollaag. Deschouderstukkenendetuitzijnvoorzienvan geprofileerdenatuurstenendekstenen.linksbevindtzich deoverdektegangtweelaagsenplatafgedektopde achtergevelaansluitendmeteenaanluiving.rechtsboven delichtkapvandevoormaligelichthofbevindtzichteen negenruitsschuifvenster.indetopiseenstolpstel opgenomen. Deachtergevelvanhetachterhuisisalsopgaandwerkvanaf hetplattedakvandeéénlaagseaanbouwtezien.ookdit muurwerkisgepleisterdenbevateenenkelstaafankerlins. Hetisingedeeldmetlinkseentotstolpstelaangepast schuifvenstermetdrieruitsbovenlicht.rechtsiseen20 ste eeuwsedubbeleglasdeurgeplaatst.degevelwordt eenvoudigafgeslotenmeteenrechtboeideel.ophetplatte dakvanhettweelaagseachterhuisduidenbouwsporenin hetmuurwerkvandebelendingenopdeoorspronkelijke aanwezigheidvaneenkapconstructieopeenborstwering. Dedakvloerbetreftdeoorspronkelijkebalklaagvande zoldervloer.ophetdakstaataandenoordoostzijdeeen gemetseldeschoorsteen. Deachtergevelvandeéénlaagseaanbouwophetachtererf isbeschotenmethoutendelen(deelszichtbaarvanafhet plattedak).

22 bouwhistorische verkenning 20 Alternerend$houtskelet$in$het$voorhuis$ op$de$verdieping$ Sleutelstuk$met$gotische$peerkraal$in$ het$voorhuis$op$de$verdieping$ 3.2. Draagconstructie Kelder' Erzijngeensporenaangetroffendathetpandonderkelderd isgeweest.hetgehelepandheefteenbeganegrondvloer vaninhetwerkgestortbetonopgrondslag. Houtskelet' Zowelhethistorischevoorhuisalshetachterhuisbestaatuit eentweelaagseikenhoutskeletmetkorbeelstellen.het voorhuisteltvijftraveeënhetachterhuistwee.hetisniet volledigovergeleverd;demeestekorbelenzijnverwijderd waarvandepengatenentoognagelgatenzichtbaarzijn.wat resteertzijndemuurstijlendekbalkenensleutelstukken. Daarnaastzijnpertraveealternerendtussenbalken geplaatstopgeprofileerdeconsoles;eenzogenaamd alternerendstelsel. Dezetussenbalkenzijnopgelegdinsteensbouwmuren.In hetvoorhuiswordtelketraveemeteenenkeletussenbalk verdeeldintweebalkvakken;alleendevijfdeachterste traveeheefteenverdelingmetdriebalkvakken(datmaakt totaal11balkvakken).detweetraveeënvanhetachterhuis wordenelkmettweetussenbalkenverdeeldindrie balkvakken(totaaldus6).hetbetreftinditgeval waarschijnlijkdeoorspronkelijkeconstructie;hetpandis dusnietachteraf versteend.vanhetvoorhuisresteren bovendiendeonderstejukkenmetkrommersvaneen oorspronkelijkoudhollandsesporenkap.

23 bouwhistorische verkenning 21 $ Veldtekeningen$van$de$sleutelstukken$en$consoles$in$voorhuis$ (boven)$en$achterhuis$(onder)$

24 bouwhistorische verkenning 22 Alternerend$houtskelet$en$sleutelstuk$in$ het$achterhuis$op$de$verdieping$ Samengestelde$balklaag$en$sleutelstuk$ van$de$verdieping$in$het$voorhuis$ Desleutelstukkeninhetvoorhuisverschillenwatbetreft profileringvandieinhetachterhuis.beidezijngotische peerkralenmaarinhetachterhuiszijnookgesneden rozettenaanwezig.ookdeprofileringvandeconsoles onderdetussenbalkenverschilt.inhetvoorhuiszijnze voorzienvaneenvlakojiefmetbandjesterwijlinhet achterhuiseensamengesteldprofielmetstaandojiefen druppelistoegepast. Opmerkelijkisdat(tezienopfoto sgemaakttussen verlaagdplafondenvloerconstructie)deeerste verdiepingsvloerwelbestaatuitopmoerbalkenopgelegde kinderbintenwaartussenkopschotten.ditisonderdeelvan eenouderemogelijkoorspronkelijkebouwfasevanhet pand.hetvoedtdehypothesedateenlaat815 e ofvroeg816 e eeuwséénlaagsvoorhuismethoutskeleteind16 e eeuw werdopgehoogdmeteenverdiepinggebruikmakendvan eenalternerendstelsel.gecombineerdgebruikindezelfde bouwfaselijktonwaarschijnlijk.

25 bouwhistorische verkenning 23 Inditopzichtishetinteressantaanvullendde houtconstructiesdendrochronolgischtelatendateren wellichtophetmomentdathetpandisontmanteldtothet historischecasco;deaanbevelinggaathierbij. BijeeneerderonderzoekaanMient16dateerdehetdaar aanwezigehoutskeletookmetpeerkraalenrozettenop circa1490.daarheeftookopdeverdiepingeen samengesteldebalklaagmetmoer8enkinderbinten.er warensporenvaneenoorspronkelijkhoutenpanddatlater versteend is.dehoutconstructiesvanmient27zullen jongerzijn;zezijnookgeziendecombinatiemet tussenbalkenopconsolesvoorzichtiggedateerdinhet laatstekwartvande16eeuw. Decombinatievaneenhoutskeletentussenbalken opgelegdinmuurwerkhoudtverbandmetdeontwikkeling vandeconstructievanhetvoorheenvolledighoutenhuis metmoer8enkinderbintennadathetstadsbestuur vanwegebrandgevaarvanafdetweedehelftvande16 e eeuwstenentussenmurenverplichtsteldebijdebouw. Kapconstructie' Dekapconstructievanhetvoorhuisvormteenlogisch samenhangendsysteemmethethiervoorbeschreven houtskeletvandeondergelegenverdiepingen.viereiken jukkenvaneenoudhollandsesporenkapmetkrommers (zowelnatuurlijkalsgezaagd)verdelendezolderruimtein vijftraveeën.deonderdelenbehorentotdeontstaans8 periode.telmerkenzijnnietaangetroffen.dekorbelenzijn verwijderd;bouwsporenduidenopdeoorspronkelijke verbinding.watresteertzijn portalen vankromme spantbenenmetgependedekbalkenterhoogtevande borstweringverbondenmetdemuurplatenmethalfhouts genageldeblokkeels.stabiliteitwordtverkregendoor genageldewindschoreninhetdakvlaktussendekrommers enflieringhouten.derondhoutensporenoverspannenvan muurplaatviaflieringhoutnaarnokgording.hetbeschot bestaatuit20 ste eeuwsevezelplaten.

26 bouwhistorische verkenning 24 Tenbehoevevandelijstgevelisdeoorspronkelijkekap aangepast.daartoeiseind18 e eeuweenzogenaamde leugenaar gemaakteenverhogingvanderuimteaande straatzijdewaardoorhetpandvanafdestraateenextra bouwlaaglijkttehebbeneneenmeervoornameuitstraling krijgt.

27 bouwhistorische verkenning Interieur Erresterennauwelijksauthentiekeinterieuronderdelen andersdanhethiervoorbeschrevencasco. Deschouwenbevondenzichtegendenoordelijke bouwmuur.nuherinnerenalleenbouw(enroet8)sporen daaraan. Deaanwezigetrappenbehorentotdebouwfasenvanafde late19 e eeuw(opdeverdiepingenzolder)enlate20 ste eeuw(detrapvanafdebeganegrond).zehebbengeen monumentalewaarde.

28 bouwhistorische verkenning 26 Plaatselijkzijnfragmentenvanhistorischebehangselsop jutenbespanningaangetroffenvooralafkomstiguitdelate 19 e ende20 ste eeuw. Erisgeconstateerddatplaatselijknogoorspronkelijke vloerdelenaanwezigzijn.verwachtwordtdatonderde20 ste eeuwsevloerafwerkingen(enbovenverlaagdeplafonds) nogmeerhistorischevloerdelentevoorschijnkomen.

29 bouwhistorische verkenning Waardestelling' ' Demonumentalewaardestellingzoalshieromschreven vormteenonlosmakelijkonderdeelvandezerapportage. Hetmagnooitalszelfstandigonderdeelgebruiktworden maardientvergezeldtegaanvandeinditbouwhistorisch onderzoekbeschrevenonderdelenterargumentatie.de waardestellingistoegespitstopalledriedeonderzochte panden. Denavolgendeomschrijvinggaatvergezeldvandrie plattegronden(ziebijlage)waarinmetkleurcoderingde verschillendecategorieënnaarmonumentaliteitwordt weergegeven.eenonderdeelmetcategorie1isblauwen heefthogemonumentwaardebehoudisnoodzakelijk. Categorie2isgroengemarkeerdenheeftpositieve monumentwaardebehoudiswenselijk.onderdelenmet geelaangegevenbehorentotcategorie3enhebben indifferentemonumentwaardeaangepastevervangingis mogelijk.totslotkanineenuitzonderlijkgevalgebruik wordengemaaktvaneenrodemarkeringwanneerhet betreffendeonderdeelbehoorttoteencategoriedieals storendwordtervarenenafbreukdoetaande monumentaliteitvandeoverigeonderdelen.verwijdering ofaangepastevervangingisineendergelijkgevalwenselijk. ' ' 4.1. Exterieur Bouwmassa categorie1en3 Hetvolumevanvoor8enachterhuisheeftinzijnhuidige vormeenhogemonumentwaardegezienhetnogsteeds duidelijkafleesbarestedenbouwkundigeontstaanopdie plekindestadendeouderdomvandedraagconstructie XVId(indekernmogelijkXVd);behoudisnoodzakelijk. Deéénlaagseaanbouwaandeachterzijdeheefteen indifferentemonumentwaarde;aangepastevervangingis mogelijk. Gevels Voorgevel$ $categorie$1$en$3$ Delaat818 e eeuwselijstgevelopvoluutconsolesis architectuurhistorischvanbelang.omdieredenheeftde geveleenhogemonumentwaarde;behoudisnoodzakelijk. Demodernewinkelpuiheefteenindifferente monumentwaarde;aangepastevervangingismogelijk.

30 bouwhistorische verkenning 28 Achtergevel$ $categorie$2 Deachtergevelsvanzowelhetvoorhuisalshetachterhuis behorentothetoorspronkelijkecascovandevroegste bouwfasemaarzijntijdenslaterebouwcampagnesop onderdelenaangepast.omdieredenheefteenpositieve monumentwaarde;behoudiswenselijk Draagconstructie Draagconstructie categorie1 Dedragendemurenenhetauthentiekehoutskeletvan zowelhetvoor8alsachterhuishebbeneenhoge monumentwaarde;behoudisnoodzakelijk. Kapconstructie categorie1 Dekapconstructievanhetvoorhuisheeftgeziende ouderdomenoorspronkelijkheidvanonderdeleneenhoge monumentwaarde;behoudisnoodzakelijk Interieur $ Interieur$ $categorie$2$en$3$ Erresterennauwelijksauthentiekeinterieuronderdelenen danmetnamerudimentairofindevormvanbouwsporen. Deindelingvandewinkelendebovenwoningisregelmatig onderheviggeweestaanaanpassingen.indehuidigeopzet hebbenbeideeenindifferentemonumentwaarde; aangepastevervangingismogelijk. Aandachtdientertezijnvoordeaanwezigeennog verwachtehistorischevloerdelen.zehebbenpositieve monumentwaarde;behoudiswenselijkofhergebruik aanbevolen.