ONDERWIJSRAAD. Zijne Excellentie de staatssecretaris van onderwijs en wetenschappen, Nieuwe Uitleg 1, s - Gravenha 6 e. O.R. 55 W.V.O.

Transcriptie

1 ONDERWIJSRAAD SECRETARIAAT: BEZUIDENHOUTSEWEG 125 'S-GRAVENHAGE TEL M O.R. 55 W.V.O. 15 juni 1970 Bericht op schrijven van 29 april 1970, OP/ I Betrefti D/AB Plan van scholen Aan Zijne Excellentie de staatssecretaris van onderwijs en wetenschappen, Nieuwe Uitleg 1, s - Gravenha 6 e In antwoord op uw schrijven dd. 29 april 1970, OP/ I, inzake het concept tweede plan van scholen , heeft de Onderwijsraad de eer Uwe Excellentie hierbij, overeenkomstig een eerder gedane toezegging dd. 14 mei 197O, enkele summiere opmerkingen ter zake te doen toekomen. In het algemeen toch is de Raad, nu de eerder aangekondigde voortgangsprocedure geruime tijd is overschreden, niet in de gelegenheid die aandacht aan het concept te schenken als onder meer normale omstandigheden in het voornemen had gelegen. Spoedshalve heeft oen Centrale Commissie uit de onderscheidene Afdelingen van de Onderwijsraad het concept in behandeling genomen en zijn de desbetreffende Afdelingen niet meer afzonderlijk op de onderscheidene sectoren van het onderwijs ingegaan. Op grond van de overwegingen van bedoelde centrale commissie legt de Raad thans de volgende opmerkingen aan u voor. Vergeleken met de voorbereiding van het eerste scholenplan, acht de Raad het een gunstige ontwikkeling, dat thans over het concept van het tweede scholenplan met de daarvoor in aanmerking komende maatschappelijke organisaties een intensiever overleg heeft plaatsgevonden. Op deze wijze was er gelegenheid om vanuit de maatschappij tegenwicht te bieden tegenover de gevaren van overwegend technisch voorbereide plannen, als ook om van gedachten te wisselen over het aan het plan ten grondslag liggende beleid. Hellicht had in de stukken nog iets meer gezegd kunnen worden over het op langere termijn te voeren beleid. Zo kan de vraag rijzen, of het feit, dat meer dan oen kwart van het te besteden bedrag aan nieuwe h.a.v.o.-scholen en/of afdelingen zal worden besteed verband houdt met een spoedige realisering van een dichte spreiding van dit nieuwe schooltype over het land. De vraag, die daarbij tevens kan opkomen, is, of er reeds rekening mee wordt gehouden, welke hiervan de consequenties kunnen worden voor het stichten van nieuwe opleidingen voor hoger beroepsonderwijs. Deze vraag kan ook rijzen omdat in uw eerdergenoemde brief (blz. 7) wel een verband wordt gelegd tussen de behoefte op de arbeidsmarkt en de lagere beroepsopleidingen; over de behoefte op tertiair niveau - die ongetwijfeld veel moeilijker te peilen is - wordt evenwel niet gesproken * - 10

2 O.R. 55 W.V.O In het algemeen deelt de Raad uw zorg, dat de nieuw te stichten scholen niet te gering van omvang mogen irorden. Anderzijds is de Raad bij de in de stukken genoemde aantallen leerlingen te dien aanzien in de regel niet aanstonds bezorgd. Een moeilijke vraag blijft immers voorshands, bij welk aantal leerlingen een school geacht kan worden van optimale omvang te zijn; het economisch principe kan daarbij naar de mening van de Raad, hoe belangrijk op zichzelf ook, niet doorslaggevend zijn. Nu in den lande hier en daar mot grotere scholen ervaringen worden opgedaan, moge de waarschuwing gelden, dat ouders, leerlingen en docenten over hun bevindingen verschillend oordelen. Hoewel de Raad met u van mening kan zijn, dat de stichting van vele nieuwe scholen voor lager beroepsonderwijs in de weg zal kunnen staan aan de ontwikkeling van een middenschool (blz. 8), wil de Raad toch anderzijds naar voren brengen, dat de ontwikkeling van zulk een nieuw schooltype mot de nodige zorgvuldigheid zal moeten v/orden omringd on eerst tot uitvoering gebracht, wanneer over do doelstelling daarvan voldoende duidelijkheid bestaat. Ook de operationalisering van een nieuwe conceptie, zoals deze past in het stramien van do Nederlandse maatschappij en cultuur zal nog vele moeilijkheden met zich brengen. Daarom wenst de Raad hier een waarschuwing te laten horen om de invoering van een middenschool niet te overhaasten, juist in het belang van het welslagen van een serieus experiment ter zake,en on de bestaande wettelijke verplichting van een toegroeien naar een evenwichtig geheel van onderwijsvoorzieningen nu reeds van zulk een nieuwe en nog niet uitgewerkte conceptie afhankelijk te stellen. Het experiment met een open scholengemeenschap, zoals opgezet in de Bijlmermeer, acht de Raad, gegovan de Nederlandse verhoudingen, zeer belangwekkend. Ook hier zal in het belang van het welslagen van het experiment met de nodige omzichtigheid te werk moeten worden gegaan. Zoals in een van de besprokingen op uw departement naar voren kwam, v/are het aan te bevelen dit experiment, dat op deskundige wijze zal worden begeleid, eerst ten einde toe te volbrengen en te evalueren, alvorens andere experimenten van dezelfde aard te bevorderen. Nat nu de ;, voordracht plan van scholen (tweede concept) 1 ' betreft, mogen de volgende opmerkingen naar voren worden gebracht.

3 - 3 - De voordracht van een protestants-christelijke h.a.v.o.- school in Umuiden-Noord (dat als stadsdeel overigens niet bestaat) is de Raad niet geheel duidelijk. De pontverbinding is van een zodanige frequentie en capaciteit, dat een afzonderlijke h.a.v.o.-school ten noorden van het Noordzeekanaal niet aanstonds nodig lijkt. Gegeven de bestaande onzekerheid omtrent de waardering van het l.e.a.o. in de maatschappij, kan de Raad er zich op zichzelf wol in vinden, dat clechts tien van de vele aanvragen voor deze schoolsoort in het concept-plan zijn opgenomen. Anderzijds rijst de vraag, waarom in het Noordon van het land alleen Uinschoten is genoemd en de Zuid- West-hoek van Friesland van een l.e.a.o.-school verstoken zal blijven, nu de aanvrage van Sneok niet zal worden gehonoreerd. Naar aanleiding van uw voorstel om slechts zeven nieuwe dagscholen voor m.e.a.o. voor rijksbekostiging in aanmerking te brongen, stolt de Raad de vraag, of het niet de voorkeur verdient om tot een iets dichtere spreiding van deze schoolsoort over hot land te geraken? De volgroeiing van dit schooltype en do behoefte aan abituriënten van het m.e.a.o. op de arbeidsmarkt zouden deze voorkeur kunnen ondersteunen. Als voorbeeld zijn in de Raad de aanvragen genoemd uit Leeuwarden en uit de Zaanstreek, doch bij nadere bestudering zou kunnen blijken, dat ook andere aanvragen bij een verdichting van het scholennet voor m.e.a.o. thans reeds voor inwilliging in aanmerking zouden kunnen komen. Met betrekking tot hot h.e.a.o. kan de Raad er zich mede verenigen, dat in het belang van de ontwikkeling van dit schooltype de nodige voorzichtigheid met uitbreiding van het aantal scholen wordt betracht.hier komt bij, dat de aantrekking van deskundige docenten in de praktijk niet eenvoudig blijkt. Overeenkomstig het in hot vorige jaar reeds door de Zevende Afdeling uitgebracht advies, blijft do Raad van oordeel, dat ten aanzien van verschillende aanvragende scholen niet zodanige argumenten worden aangevoerd, dat afgeweken zou moeten worden van het aanvankelijk voornemen om te zijner tijd het aantal h.e.a.o.-scholen uit te breiden met oen opleiding te Haarlem.

4 o.r. 55 U.V.O «Naar aanleiding van de op blz.33 van het overzicht van aanvragen opgevoerde h.e.a.o.-hogere programmeerschool te Leiden, is bij de Raad de vraag gerezen, of de vele initiatieven om te komen tot opleidingen van deskundigen voor do automatische informatieverwerking, v/elke zijn gevolgd op het verschijnen van het rapport van do commissie-priel ink, niet meer tijdig genoeg zijn ingekomen om in aanmerking te worden gebracht bij de opstelling van het onderwerpelijke plan van scholen. De Raad moge u zijn initiatiefadvies dd. 27 februari O.R. 24 M.E.A. - in herinnering brengen om de toekomstige opleidingen voor informaticadeskundigen te verbinden aan scholen voor h.e.a.o., dan wel - inzonderheid wanneer hot gaat on "hard-ware" - aan een beperkt aantal hogere technische scholen (meet- en regeltechniek). 6. Naar aanleiding van de voorgestelde 1.t.o.-afdelingen banketbakken te Rotterdam, brood/banketbakken te Roermond en kok/kelner te Leiden, stelt do Raad de vraag, of niet in de lijn van het alvies van de Vierde Afdeling van de Raad dd. 6 april 1970, O.R T.B.O., boter gesproken kan worden van afdelingen voor consumptieve techniek l.t.o., waarbinnen de genoemde specialisaties een plaats kunnen krijgen. Een soortgelijke opmerking geldt de voorgestelde l.t.o.-afdeling metselen te Leeuwarden, die in de door de Vierde Afdeling naar voren gebrachte toekomstvisie (zie het advies dd. 9 april 1970, O.R T.B.O.), dient te v/orden ondergebracht in een afdeling bouwtechnieken. 7. Het is de Raad opgevallen, da.t in de hen toegezonden notulen van het overleg dd. 19 maart 197O vanwege uw departement wordt voorgesteld i.t.o.-afdelingen op te zetten als een experimentele c-stroom van bestaande scholen voer l.t.o. (blz. 0). Do Raad vraagt zich af, of niet aldus de klok wordt teruggedraaid en of oen dergelijke c-stroon nog wel past binnen het Besluit-l.t.o.? Fordt niet aldus tevens de planprocedure ter zake van het i.t.o. uitgeschakeld, althans een inzicht in een evenwichtig geheel van voorzieningen op dit punt, bemoeilijkt?

5 o.r. 55 VJ.V.O Hoewel do Raad niet kan ontkennen, dat een h.t.s. een landelijke functie heeft, zowel voor wat betreft herkomst van de leerlingen, als wat betreft de plaatsing van abituriënten (zie notulen van hot overleg dd. 19 maart 1970), meent hij anderzijds te moeten stellen, dat de neerslag van een evenwichtig geheel van onderwijsvoorzieningen in oen plan, spreiding naar de regio vooronderstelt. Het aangehaalde uitgangspunt nag er daarom niet toe leiden, dat bepaalde h.t.s.-opleidingen - en in het algemeen opleidingen op tertiair niveau - worden gecentraliseerd. 9. Hot is teleurstellend, dat nog geen opleidingen voor leraren l.t.o. in het plan kondon worden opgenomen. Is het noodzakelijk, dat deze opleidingen te zijner tijd onder de Experinentenwot worden gebracht (zie notulen van het overleg dd. 19 naart 1970, blz. 4), on zal de voorgenonen juridische constructie niet eerder remmend werken dan dat bestaande opleidingen op korte termijn in nieuwe wrden omgezet? De Raad betreurt het, dat het hen in de korte spanne tijds, welke hem slechts voor de bestudering van de voorgelegde materie is toegemeten, niet mogelijk is geweest fundamenteel en nauwgezet daarop in te gaan. Nochtans spreekt do Raad opnieuw do hoop uit - evenals in zijn advies dd. 24 juni 1969, O.R. 42 W.V.O., over het Eerste Scholenplan - dat do groto moeilijkheden, waarmede uw departenent zich bij het opstellen van een plan ziet geconfronteerd, in hot volgende jaar weer enkele stappen verder tot een oplossing zullen zijn gebracht. Onder do gegeven omstandigheden neent de Raad net bovenstaande losse opmerkingen te moeten volstaan. Namens do Onderwijsraad,. 'Pi " (prof. dr. I.A. Diepenhorst, Voorzitter ) Q (mr. H. D f Secretaris).