COMMUNICATIE- EN OMGANGTIPS
|
|
- Albert Maas
- 8 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 COMMUNICATIE- EN OMGANGTIPS Om de communicatie tussen dove en horende personen vlotter te laten verlopen, vindt u hieronder een aantal praktische tips. Voor wie? Voor dove personen en hun omgeving. We gebruiken de term dove personen onafhankelijk van audiologische, medische, psychologische en sociale factoren. Individuele verschillen bestaan: de mogelijkheid om geluid en linguïstisch gecodeerde informatie te percipiëren verschilt van persoon tot persoon, sommige personen verkiezen communicatie in de Vlaamse Gebarentaal (VGT), anderen het gesproken of geschreven Nederlands. Sommige personen identificeren zich met de Vlaamse Dovengemeenschap. Anderen hebben minder contacten met doven en meer omgang met horenden, sommige personen ervaren bijkomende beperkingen zoals Usher (doof-blind) Wat is communicatie? Communicatie is een proces waar minstens twee personen actief een rol spelen. Communicatiemogelijkheden moeten bijgevolg door beiden gecreëerd worden, inzet en goodwill zijn hierbij essentieel. Om de communicatie voor beiden zo goed mogelijk te laten verlopen, vraagt u best aan de dove persoon op welke manier hij/zij wenst te communiceren en waar men rekening mee moet houden. Afhankelijk van bepaalde factoren (zoals communicatiewijze van de dove personen, audiologische omstandigheden,...) die de dialoog kunnen beïnvloeden zijn er verschillende communicatietips. Neem rustig de tijd om met elkaar te leren communiceren. Het vergt in het begin misschien wat inspanningen om uw horende communicatie aan te passen aan de dove persoon, maar het resultaat zal ongetwijfeld de moeite lonen. Hoe te communiceren? De ene tip zal dus meer toepasselijk zijn dan de andere. Visueel: Omdat het mondbeeld heel belangrijk is om de boodschap duidelijk over te brengen is een goede articulatie noodzakelijk, doch door overdreven articulatie kan het mondbeeld wat vervormd zijn. Men ziet dan moeilijk of geen verschil tussen bepaalde klanken, die toch een belangrijke rol spelen bij het spraakafzien. Spreek in het Algemeen Nederlands, dialecten zijn af te raden. Enkel indien de persoon zelf het dialect kent en kan aflezen, kunt u dialect spreken. Praat op een rustig tempo en op een normale afstand (1m.) Van op deze afstand is het mondbeeld duidelijk te zien. Hou zeker niets voor de mond of steek niks in de mond. Het is beter om het gezicht niet te ondersteunen met de hand. Belangrijk is dat het mondbeeld goed zichtbaar is en/of niet vervormd wordt. Praten in het donker is moeilijk omdat het mondbeeld van de spreker dan moeilijk af te lezen is. Daarom is een goede verlichting heel belangrijk. Indien er geen verlichting is, kan een niet te felle lamp op batterijen een oplossing bieden. a1
2 Als er in groep wordt gesproken, hou er dan rekening mee dat de dove persoon naar het mondbeeld van iedere persoon apart moet kunnen kijken. Praat dus niet door elkaar en spreek een signaal af om aan te duiden wie de volgende spreker is. Wacht met spreken tot wanneer de dove persoon u aankijkt anders mist die het begin van het gesprek. Audiologisch: Met het gebruik van hulpmiddelen (hoorapparaat, ringleiding, ) kunnen dove personen het geluid beter waarnemen. Het spraakverstaan is afhankelijk van het soort hulpmiddel dat zij gebruiken en de manier waarop zij het geluid waarnemen. Achtergrondgeluiden kunt u beter uitschakelen, deze zijn zeer storend. Sommige dove personen hebben een hoorapparaat waaraan een speciale microfoon verbonden is, dit om de geluiden nog beter te kunnen waarnemen. Wat u zegt in de microfoon gaat rechtstreeks naar het hoorapparaat. Hierdoor hebben dove personen minder last van achtergrondgeluiden en kunnen zij in combinatie met spraakafzien de klanken beter waarnemen. Als er door elkaar gesproken wordt kan de persoon dit onmogelijk volgen. Iedere dove persoon is anders, zo zijn er ook verschillende mogelijkheden bij het gebruik van een tolk: Het inzetten van een tolk zorgt ervoor dat de communicatie toegankelijk wordt gemaakt voor dove personen. Tolk Vlaamse Gebarentaal: De tolk zet het gesproken woord om naar de Vlaamse Gebarentaal (VGT) en de VGT wordt omgezet in gesproken taal (stemtolken). De tolk moet wat gesproken wordt eerst opnemen en dan vertalen naar VGT, dat vraagt dus wat tijd. Best niet te vlug spreken. Orale tolk: Een orale tolk wordt gebruikt door dove personen met een orale achtergrond. De spreker kijkt niet altijd naar de dove persoon zodat deze laatste het moeilijk krijgt om spraak af te zien. De orale tolk zegt letterlijk alles wat de spreker zegt, zonder de stem te gebruiken zodat het voor de omgeving niet storend is. Schrijftolk: De schrijftolk heeft een klavier en een scherm (een laptop of een groot scherm), alles wat er gezegd wordt zet de tolk om naar de geschreven taal. Deze tolken kunnen worden gereserveerd bij het centraal tolkenbureau CAB (voluit Vlaams Communicatie-Assistentie-bureau voor Doven vzw). Voor meer info en hun contactgegevens verwijzen we naar hun website a2
3 Om een tegemoetkoming bij het gebruik van een tolk te krijgen moet de dove gebruiker dit recht eerst aanvragen bij de bevoegde instantie die nagaat dat aan de voorwaarden is voldaan en hoeveel tolkuren de persoon krijgt. Bij het reserveren van een tolk bij het CAB moet men een keuze maken uit de verschillen soorten tolkuren: Soort tolkuren Aantal tolkuren/jaar Tegemoetkoming aanvragen bij Arbeid (A-uren) Recht op 10% tolkuren van het VDAB ( aantal gepresteerde werkuren, er kan een verdubbeling van 20% aangevraagd worden. De VDAB staat in voor het uurloon en de reiskost van de tolk. Sollicitatie (S-uren) Recht op 18 tolkuren bij de VDAB ( sollicitatie, de VDAB staat in voor het uurloon en de reiskost van de tolk. Beroepsopleiding (B-uren) De VDAB bepaalt samen met de opleidingsinstantie hoeveel tolkuren er worden verleend. De VDAB staat in voor het uurloon en de reiskost van de VDAB ( Leefsituatie (L-uren) Onderwijs (O-uren) en volwassenonderwijs (VO-uren) Derden (D-uren) tolk. Recht op 18 tolkuren, met mogelijkheid tot verdubbeling (36 uren). Het VAPH staat in voor het uurloon van de tolk, de gebruiker moet zelf de reiskost van de tolk vergoeden (of vragen aan derden om dit te vergoeden). De Cel Speciale Onderwijsleermiddelen van het Vlaamse Ministerie van Onderwijs bepaalt hoeveel tolkuren er gegeven worden, ze staan in voor zowel het uurloon als de reiskost van de tolk. Diensten, voorzieningen, privépersonen, kunnen hun activiteiten zelf toegankelijk maken door zelf in te staan voor het uurloon en de kosten van de tolk. Deze tolkopdracht wordt dan door het CAB aan de opdrachtgever gefactureerd als D-uren. Vlaamse Agentschap voor Personen met een Handicap (VAPH) ( Het Departement Onderwijs ( Een aantal gemeenten en provincies hebben een eigen subsidiereglement in samenwerking met het CAB, meer info kan u vinden op 3.aspx a3
4 Inlichtingen bij het gebruik van een tolk: De tolk Vlaamse Gebarentaal heeft een diploma behaald aan de tolkenopleiding te Gent, Mechelen of Antwerpen. Als professional dient de tolk zich te houden aan een deontologische code en bijhorende gedragsregels. Dat wil o.m. zeggen dat de tolk zwijgplicht heeft, over de tolkopdrachten mag hij/zij niets verder vertellen. De tolk moet zich tijdens het tolken strikt neutraal opstellen, de tolk heeft géén functie als begeleider. De tolk stemtolkt alles wat de dove gesprekspartner in VGT meedeelt, zowel de verbale als de non-verbale communicatie. Ook intonatie, intenties van de spreker, grapjes, achtergrondlawaai, commentaren...zullen getolkt worden. De tolk mag niets weglaten van wat er gezegd wordt, en ook niets toevoegen, zelfs niet als hem/haar dat door de overige betrokkenen gevraagd wordt. Enkele tips: Hou er bij het plannen van een afspraak rekening mee dat de tolk best twee weken op voorhand wordt gereserveerd bij de tolkendienst CAB, zo heeft het CAB voldoende tijd om een tolk te vinden. Spreek samen met de dove gebruiker af hoe de tolk wordt aangevraagd, hoe de tolkuren worden vergoed (A, B, of L-uren), en wie verantwoordelijk is voor de reservatie en de annulatie van de tolkopdracht. Bezorg de tolk, als het kan, vooraf een tekst met de inhoud zodat die zich kan voorbereiden op wat er gezegd zal worden. Vraag bij aanvang van het gesprek aan de tolk wat hij/zij nodig heeft (stoel zonder leuning, licht, microfoon, drinken, ). Bespreek samen af waar de tolk het best gaat zitten of staan (rekening houdend met lichtinval, zichtbaarheid en achtergrondlawaai, ). Tijdens het gesprek richt u zich tot uw dove gesprekpartner (als teken van respect) aan een normaal spreektempo. De Vlaamse Gebarentaal is een visuele taal, ze heeft een andere grammaticale structuur dan het Nederlands. Een vertaling naar VGT gebeurt niet woord voor woord, tijdens de vertaling wordt de inhoud van de boodschap simultaan visueel vertaald volgens de regels van de VGT. De tolk en de dove gesprekpartner geven zelf aan wanneer die niet kunnen volgen. Als de tolk een fout vaststelt tijdens het vertalen dan geeft de tolk dit aan door tolkfout te vermelden. Aangezien het voor uw dove gesprekspartner onmogelijk is om de tolk te volgen en tegelijk nota s te nemen, kan het zinvol zijn om een schematische samenvatting van de info in te voorzien. Spreek niet door elkaar anders kan de tolk niet volgen. Op welk manier (met handtekens/signalen) kan er worden gecommuniceerd als de tolk niet aanwezig is? a4
5 Omgangstips: Heb geen schrik om de dove persoon aan te spreken. Als de gesprekspartner inspanningen doet om te communiceren zal de dove persoon dit enorm waarderen. In een nieuwe onbekende omgeving (klas, werk, ) is het voor een dove persoon gunstig om tijd te voorzien voor een rondleiding en om te worden voorgesteld aan de andere aanwezigen, met eventueel wat uitleg over de tolk. Spreek samen af welke aanpassingen noodzakelijk zijn, zoals bvb: een signalisatiesysteem dat geluiden omzet naar lichtflitsen of trillingen die de dove persoon waarschuwt, een webcam om met andere webcamgebruikers visueel te communiceren, gebruik van sms om op lange afstand te communiceren, notebook om alles te noteren, gebruik van spiegels om het zichtveld te vergroten, Betrek een dove persoon bij een discussie/overleg/besprekingen, etc.. Neem daar gerust de tijd voor, het loont de moeite. Hoe meer informatie men heeft, hoe meer men zich betrokken voelt in het team, des te gemotiveerder men zal zijn om taken uit te voeren. Het is niet aangenaam om alles zelf te moeten uitzoeken, dat vergt extra aandacht/tijd. Hou er bij een demonstratie rekening mee dat een dove persoon niet tegelijk kan kijken naar de spreker (of de tolk) en naar de vertoning. Om geen informatie te missen kan u tijdens een demonstratie pauzes voorzien om tussendoor de nodige uitleg te geven. Best alles samen bespreken, ook met de tolk over de te gebruiken signalen, U kunt de aandacht van de dove persoon trekken met bijvoorbeeld een zachte tik op de schouder, of door te knipperen met de verlichting. Bevraag wat het meest gewenst is. Bevraag of de dove persoon u goed heeft begrepen, informeer of er nog vragen zijn voordat u het gesprek afrondt. Schrijf belangrijke afspraken, namen en cijfers op. Als u geschreven informatie meegeeft, geef kort wat uitleg over de inhoud. Hou er rekening mee dat sommige doof-geboren personen moeilijkheden ervaren met het begrijpen van geschreven teksten, omdat zij het Nederlands niet auditief hebben kunnen verwerven. Dove personen hebben moeilijker toegang tot gesproken en geschreven informatie, waardoor men soms bepaalde uitdrukkingen of begrippen niet kan vatten. Complexe/abstracte begrippen kan u het best verduidelijken door ze te visualiseren met behulp van schema s, foto s, logo s of te concretiseren aan de hand van voorbeelden. Indien gewenst kan er een cursus Vlaamse Gebarentaal worden gevolgd bij o.a. Fevlado- Diversus vzw. Ook is het mogelijk dat Fevlado-Passage langskomt om tips te geven en samen na te denken over mogelijke aanpassingen. Fevlado-Passage vraagt voor deze dienstverlening een vergoeding. a5
6 Meer informatie kunt u verkrijgen bij: Tolkbemiddeling CAB (Vlaams Communicatie Assistentie Bureau voor doven vzw) Dendermondsesteenweg Destelbergen Tel: 09/ Fax: 09/ SMS: 0473/ (tijdens de kantooruren) Bij nood: SMS: 0476/ Gsm-fax: 0476/ tolkaanvraag@cabvlaanderen.be Website: (men kan ook online een tolk aanvragen) Dienstverlening voor doven en slechthorenden: Fevlado-Passage vzw Stropkaai Gent Tel: 09/ Fax: 09/ SMS: 0485/ OoVoo ID: fevlado-passage passage@fevlado.be Website: a6
HULPMIDDELENINFO COMMUNICEREN MET DOVEN EN SLECHTHORENDEN COMMUNICATIETIPS EN HULPMIDDELEN
HULPMIDDELENINFO COMMUNICEREN MET DOVEN EN SLECHTHORENDEN COMMUNICATIETIPS EN HULPMIDDELEN JANUARI 2011 Een beschrijving van een hulpmiddel of een aanpassing in deze tekst wil niet zeggen dat het hulpmiddel
Nadere informatieOmgaan met mensen met een beperking
Omgaan met mensen met een beperking makkelijker dan u denkt! Gebruik de juiste woorden! Het is belangrijk dat we iedereen respectvol benaderen en mensen niet reduceren tot hun beperking. Vandaar de termen
Nadere informatieBasishandleiding voor de leerlingen (en hun ouders) in het secundair onderwijs die een login en paswoord hebben
Vlaams Communicatie Assistentie Bureau voor Doven, vzw Dendermondesteenweg 449, 9070 Destelbergen tolkaanvraag@cabvlaanderen.be - www.cabvlaanderen.be 09/228 28 08 * 09/228 18 14 * 0476/22 91 75 * Nood
Nadere informatieGespreksrichtlijnen tussen goeden slechthorenden
Gespreksrichtlijnen tussen goeden slechthorenden Communiceren doe je met zijn tweeën Deze folder is bedoeld voor de goedhorenden die in hun omgeving iemand kennen die slechthorend is, en voor slechthorenden
Nadere informatieInleiding...1. Correctie Terminologie...2. Vlaamse Gebarentaal...3. Belangrijke woorden...4. Tips voor de leerkracht...7. Tips voor trainer/coach...
Inhoudstafel Inleiding...1 Correctie Terminologie...2 Vlaamse Gebarentaal...3 Belangrijke woorden...4 Tips voor de leerkracht...7 Tips voor trainer/coach...9 Tips voor tijdens een wedstrijd...10 Tolk...11
Nadere informatieDoofblinde cliënten in een Audiologisch Centrum. Steffie Hendriks-Buurman, 2014
Doofblinde cliënten in een Audiologisch Centrum Doofblind? Combinatie van visuele en auditieve beperking Doof-/slechthorendheid en blind,-/slechtziendheid Doofblind? Belemmert mensen in communicatie, verwerven
Nadere informatieToegankelijkheid van ziekenhuizen voor dove personen. Filip Verstraete vzw Federatie van Vlaamse DovenOrganisaties
Toegankelijkheid van ziekenhuizen voor dove personen Filip Verstraete vzw Federatie van Vlaamse DovenOrganisaties De dovengemeenschap: heel verschillend De dovengemeenschap bestaat uit verschillende groepen:
Nadere informatieBeroepsprofiel Schrijftolk
Inleiding Dit beroepsprofiel is geldig voor schrijftolken in Nederland. Dit beroepsprofiel is geschreven door de werkgroep beroepscode en beroepsprofiel van de Nederlandse Schrijftolken Vereniging (NSV).
Nadere informatieVLAAMS COMMUNICATIE ASSISTENTIE BUREAU VOOR DOVEN, VZW
VLAAMS COMMUNICATIE ASSISTENTIE BUREAU VOOR DOVEN, VZW Dendermondesteenweg 449, 9070 Destelbergen tolkaanvraag@cabvlaanderen.be - www.cabvlaanderen.be 09/228 28 08 * 09/228 18 14 * 0476/22 91 75 * Nood
Nadere informatieEen gebarentolk of schrijftolk inzetten bij privésituaties
Een gebarentolk of schrijftolk inzetten bij privésituaties Gelijkwaardige communicatie voor iedereen Het inzetten van een tolk Gelijkwaardige communicatie voor iedereen Als u doof, slechthorend of doofblind
Nadere informatieStudiedag Vlor - vormen van ondersteuning- voorstelling SOL
Studiedag Vlor - vormen van ondersteuning- voorstelling SOL Specifieke onderwijsleermiddelen: SOL Omschrijving SOL: hulpmiddelen die de persoon met een handicap nodig heeft om het leerproces in de gewone
Nadere informatieSurf gerust naar > vormingen. Datum Titel Spreker Locatie code. Initiatiecursus Vlaamse Gebarentaal Stefaan Denekens Gent 201
Sig presenteert Vormingsaanbod breed publiek voorjaar 2018 - Gehoor In het voorjaar van 2018 organiseert Sig opnieuw enkele voordrachten rond het thema gehoor. Hieronder vindt u het overzicht. Voor elke
Nadere informatieDe VDAB ook. voor personen met een arbeidshandicap
De VDAB ook voor personen met een arbeidshandicap Onze dienstverlening op een rijtje Je bent werkzoekend, werknemer of zelfstandige en je hebt een langdurige beperking van fysieke, verstandelijke, psychische,
Nadere informatieZestien tips voor dove personen in contact met de politie en justitie
Tip 1 Zestien tips voor dove personen in contact met de politie en justitie Taalgroep Vlaamse Gebarentaal KU Leuven, in samenwerking met Fevlado en Het Reddend Gebaar In het kader van het JUSTISIGNS-project
Nadere informatieSPORTERS MET EEN BEPERKING?
LESGEVEN AAN SPORTERS MET EEN BEPERKING? Vlabus geeft tips! SPORT ZOALS HET HOORT 01. ALGEMENE TIPS & INFORMATIE 03. DOVE & SLECHTHORENDE SPORTERS 05. SPORTER MET EEN PSYCHISCHE AANDOENING 02. BLINDE &
Nadere informatieOP WEG NAAR WERK: opportuniteiten en valkuilen. 29-11-2012 Seminarie VLOR - Brussel 1
OP WEG NAAR WERK: opportuniteiten en valkuilen 1 2 OVERZICHT GTB Algemeen Personen met een Arbeidshandicap (PmAH) Begeleiding naar werk Bijzondere TewerkstellingsOndersteunende Maatregelen (BTOM) Doven
Nadere informatie1. Het aannemen van de tolkopdracht
Ontwerp Deontologische code voor Gebarentaaltolken in onderwijs (aanvulling bij de algemene deontologische regels i.f.v. de tolkpraktijk in onderwijssituaties) Doelstelling: Een duidelijke richtlijn van
Nadere informatieVlaams Communicatie Assistentie Bureau voor Doven, vzw
Vlaams Communicatie Assistentie Bureau voor Doven, vzw Dendermondesteenweg 449, 9070 Destelbergen tolkaanvraag@cabvlaanderen.be - www.cabvlaanderen.be 09/228 28 08 * 09/228 18 14 * 0476/22 91 75 * Nood
Nadere informatieCochleaire implantatie bij volwassenen informatie voor werkgevers
Cochleaire implantatie bij volwassenen informatie voor werkgevers Eén van uw werknemers/collega s is ernstig slechthorend. Op dit moment wordt door het CI-team VUmc beoordeeld of hij/zij baat zou kunnen
Nadere informatieInhoud. TOEGANKELIJKHEID van informatie en communicatie. Intro vzw? Toegankelijke evenementen en inclusieve projecten
Inhoud Toegankelijke evenementen en inclusieve projecten Intro vzw Toegankelijkheid van informatie en communicatie. Toegankelijkheid van de infrastructuur Diensten en materialen Intro-label Intro vzw?
Nadere informatieBetreft: Participeren en studeren in het buitenland. Knelpunten voor studenten met een functiebeperking
Steunpunt Inclusief hoger Onderwijs Sint-Jorisstraat 71 8000 Brugge Betreft: Participeren en studeren in het buitenland. Knelpunten voor studenten met een functiebeperking Het Steunpunt Inclusief Hoger
Nadere informatieRICHTLIJNEN BIJ HET GEBRUIK VAN TOLKUREN VLAAMSE GEBARENTAAL (VGT)
RICHTLIJNEN BIJ HET GEBRUIK VAN TOLKUREN VLAAMSE GEBARENTAAL (VGT) Leerlingen en studenten met een auditieve handicap die les volgen in het gewoon onderwijs en cursisten met een auditieve handicap die
Nadere informatieWat als je minder begint te horen? INFORMATIE VOOR PATIËNTEN
Wat als je minder begint te horen? INFORMATIE VOOR PATIËNTEN 2 INHOUDSTAFEL 1. Een woordje uitleg over horen 5 2. Wie heeft een hoorapparaat nodig? 6 3. Wat als je een hoorapparaat nodig hebt? 7 4. De
Nadere informatienr. 74 van ANN BRUSSEEL datum: 24 oktober 2014 aan HILDE CREVITS
SCHRIFTELIJKE VRAAG nr. 74 van ANN BRUSSEEL datum: 24 oktober 2014 aan HILDE CREVITS VICEMINISTER-PRESIDENT VAN DE VLAAMSE REGERING, VLAAMS MINISTER VAN ONDERWIJS Leerlingen met een handicap Speciale onderwijsleermiddelen
Nadere informatieAnders HOren door SpraakAfzien Studiedag Toegankelijke Cultuur 7 mei 2012
AHOSA vzw Anders HOren door SpraakAfzien Studiedag Toegankelijke Cultuur 7 mei 2012 Cultuur kan toegankelijk gemaakt worden voor dove en slechthorende personen die communiceren via gesproken taal op volgende
Nadere informatiePERSMAP VIJFTIEN VINGERS EN TWEE HOOFDEN DVD MET KINDERRIJMPJES EN LIEDJES IN VLAAMSE GEBARENTAAL
PERSMAP VIJFTIEN VINGERS EN TWEE HOOFDEN DVD MET KINDERRIJMPJES EN LIEDJES IN VLAAMSE GEBARENTAAL 24 SEPTEMBER 2014 14U30-15U30 BIBLIOTHEEK PERMEKE DE CONINCKPLEIN 25-26 2060 ANTWERPEN Inhoud persmap Programma
Nadere informatieINLEIDING. In de volgende bladzijden gaan we dieper in op de evoluties. Dirk De Witte
INLEIDING Het CAB voerde 25048,5 tolkuren uit. Dit is een groei met 16,5% t.o.v. 2007. De toename is vrij stabiel, want ook toen was er een stijging met 16%. Het departement Onderwijs is verantwoordelijk
Nadere informatieTips bij slechthorendheid
Libra R&A Audiologie Tips bij slechthorendheid Deze folder is bedoeld voor mensen die met elkaar in gesprek willen gaan en waarbij een van de gesprekspartners slechthorend is. Technische hulpmiddelen,
Nadere informatieRICHTLIJNEN VOLWASSENENONDERWIJS
RICHTLIJNEN VOLWASSENENONDERWIJS 2008-2009 Het aantal ingevulde uren per week kan variëren naargelang de behoeften van het moment, zonder evenwel het dag-/jaarmaximum te overschrijden. De toegekende uren
Nadere informatieEvolutie in het. Studiedag VGTC Hilde Nyffels 08 november 2008 Lessius Hogeschool, Antwerpen
Evolutie in het lesgeven van VGT Studiedag VGTC Hilde Nyffels 08 november 2008 Lessius Hogeschool, Antwerpen Ervaring evolutie Nmg VGT April 1994 : Fevlado Vrije gebarencursus 1994 : studieweek Bristol
Nadere informatieHulpmiddelen en aanpassingen
Hulpmiddelen en aanpassingen INFORMATIE VOOR PERSONEN MET EEN HANDICAP VLAAMS AGENTSCHAP VOOR PERSONEN MET EEN HANDICAP 01 wat vindt u in deze BROCHURE? 01 Wat verstaan we onder hulpmiddelen en aanpassingen?
Nadere informatieLeerlingen met een auditieve handicap - Tolkuren Vlaamse Gebarentaal en schrijftolk
SCHRIFTELIJKE VRAAG nr. 538 van JOS DE MEYER datum: 25 augustus 2015 aan HILDE CREVITS VICEMINISTER-PRESIDENT VAN DE VLAAMSE REGERING, VLAAMS MINISTER VAN ONDERWIJS Leerlingen met een auditieve handicap
Nadere informatieReglement van TVGent voor diensten en organisaties voor het aanvragen van een tolk of vertaling in een sociale context.
Tolk- en Vertaalservice Gent, vzw Wolterslaan 16 9000 Gent Reglement van TVGent voor diensten en organisaties voor het aanvragen van een tolk of vertaling in een sociale context. Dit reglement voor klanten
Nadere informatieFilip Verstraete. Adviescommissie Vlaamse Gebarentaal Fevlado vzw
Filip Verstraete Adviescommissie Vlaamse Gebarentaal Fevlado vzw Wat willen dove leerlingen? Toegang tot de lessen Onderwijs van een goed niveau Een diploma Vlotte sociale contacten Wat is het aanbod?
Nadere informatieOplossingen om te communiceren voor doofblinden
Oplossingen om te communiceren voor doofblinden 1 Wat is doofblindheid? KOC, augustus 2015 2 Communicatietechnieken 2.1 Liplezen 2.2 Communicatie in grootschrift 2.3 Drukletters schrijven in de hand (lopend
Nadere informatieINLEIDING. Dirk De Witte
INLEIDING Het CAB vulde 33.885 tolkuren in en groeide in 2010 fors met 18,3%. Het jaar daarvoor bedroeg de groei 14,4%. Het Ministerie van Onderwijs was verantwoordelijk voor het grootste deel van de koek.
Nadere informatieINLEIDING. In de volgende bladzijden gaan we dieper in op de evoluties. Dirk De Witte
INLEIDING Het CAB vulde 28.646 tolkuren in en groeide met 14,4% t.o.v. 2008. Het jaar daarvoor bedroeg de groei 16,5%. Het departement Onderwijs was verantwoordelijk voor het grootste deel van de koek.
Nadere informatieStedelijke tolk- en vertaaldienst Antwerpen (STA)
Stedelijke tolk- en vertaaldienst Antwerpen (STA) ALGEMENE VOORWAARDEN Dienstverlening van STA STA fungeert hoofdzakelijk als makelaar bij de communicatie met anderstalige cliënten. - Tolken (mondeling)
Nadere informatieINLEIDING was een bewogen maar succesvol werkjaar. Eerst en vooral groeide de omzet in tolkuren met liefst 16% tot uren.
1 INLEIDING 2007 was een bewogen maar succesvol werkjaar. Eerst en vooral groeide de omzet in tolkuren met liefst 16% tot 21.496 uren. Ten tweede kwam het project met de instant tolken in de sectoren Welzijn
Nadere informatieLibra R&A locatie AC Tilburg/Breda. Slechthorend en in gesprek? Tips voor alle betrokkenen
Libra R&A locatie AC Tilburg/Breda Slechthorend en in gesprek? Tips voor alle betrokkenen Deze folder is bedoeld voor mensen die met elkaar in gesprek willen gaan en waarbij één van de gesprekspartners
Nadere informatieNieuwe regels bij het afgelasten van een tolkopdracht in werk, welzijn en onderwijs
Dendermondesteenweg 449, 9070 Destelbergen tolkaanvraag@cabvlaanderen.be www.cabvlaanderen.be - www.tolkaanvraag.be 09/228.28.08-09/228.18.14-0473/92.33.11 - Nood 0476/22.91.75 Nieuwe regels bij het afgelasten
Nadere informatieida`czi azi¼h iva` ida`czi azi¼h iva` ida`czi azi¼h iva` ida`czi azi¼h iva` ida`czi azi¼h iva`
Zo werkt een tolk Zo werkt een tolk Een uitgave van Tolknet, zomer 2007 2007 Tolknet Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd en/of openbaar gemaakt door middel van druk,
Nadere informatieVlaams Communicatie Assistentie Bureau voor Doven, vzw
Vlaams Communicatie Assistentie Bureau voor Doven, vzw Dendermondesteenweg 449, 9070 Destelbergen tolkaanvraag@cabvlaanderen.be - www.cabvlaanderen.be 09/228 28 08 * 09/228 18 14 * 0476/22 91 75 * Nood
Nadere informatieDoventolkvoorziening. Een onderzoek naar de beleving van de doventolkvoorziening in Nederland. Februari 2014. Werkgroep Doventolkvoorziening
Doventolkvoorziening in Nederland Februari 2014 Werkgroep Doventolkvoorziening Francis Allan Nirosha Boer Georgia van der Gen Margot de Vreede Februari 2014 2 Inhoudsopgave Inhoudsopgave...3 Inleiding...4
Nadere informatieIedereen wordt graag respectvol behandeld, dus ook de persoon met een handicap. Enkele algemene tips voor het omgaan met personen met een handicap:
Gedragscode VAL: omgaan met personen met een handicap (bron: www.parantee.be en www.gripvzw.be) Het is belangrijk dat onze maatschappij toegankelijk is voor iedereen, en iedereen heeft recht om de sport
Nadere informatieAan de dove gebruikers van tolken in het onderwijs (en hun ouders)
Dendermondesteenweg 449, 9070 Destelbergen tolkaanvraag@cabvlaanderen.be www.cabvlaanderen.be - www.tolkaanvraag.be 09/228.28.08-09/228.18.14-0473/92.33.11 - Nood 0476/22.91.75 Aan de dove gebruikers van
Nadere informatieBetreft: Hulpmiddelen voor studenten met behoefte aan extra ondersteuning in het hoger onderwijs.
Steunpunt Inclusief hoger Onderwijs Sint-Jorisstraat 71 8000 Brugge Betreft: Hulpmiddelen voor studenten met behoefte aan extra ondersteuning in het hoger onderwijs. Het Steunpunt Inclusief Hoger Onderwijs
Nadere informatieAfasie. Logopedie. Beter voor elkaar
Afasie Logopedie Beter voor elkaar Afasie In deze folder leest u wat afasie is en krijgt u adviezen hoe u de communicatie met iemand met afasie kan verbeteren. Ook staat beschreven wat de logopedist kan
Nadere informatieAnalyse groei tolkuren VAPH 2017 januari juli CAB 20/09/17
Analyse groei tolkuren VAPH 2017 januari juli CAB 20/09/17 1. Inleiding : constellatie maandelijkse monitoring tot en met juli De maandelijkse monitoring tot en met juli toont een groei van de getolkte
Nadere informatieSociaal tolken en vertalen. Trefdag diversiteit 22 februari 2018
Sociaal tolken en vertalen Trefdag diversiteit 22 februari 2018 1 Aan de slag met meertaligheid Taal nood identificeren - Begrijpt je klant Nederlands / een contacttaal? - Kan hij/zij zich voldoende uitdrukken
Nadere informatieDysartrie. Neem altijd uw verzekeringsgegevens en identiteitsbewijs mee!
Dysartrie Dysartrie is een spraakstoornis ten gevolge van een neurologische aandoening. Iemand met een dysartrie heeft moeite om verstaanbaar te spreken. In deze folder leest u wat dysartrie inhoudt en
Nadere informatie1 Startpagina. Vlaams Communicatie Assistentie Bureau voor Doven, vzw
Vlaams Communicatie Assistentie Bureau voor Doven, vzw Dendermondesteenweg 449, 9070 Destelbergen tolkaanvraag@cabvlaanderen.be www.cabvlaanderen.be - www.tolkaanvraag.be 09/228.28.08-09/228.18.14-0473/92.33.11
Nadere informatieRechten van dove/slechthorende studenten in het hoger onderwijs
Rechten van dove/slechthorende studenten in het hoger onderwijs Debat studentenclub Mano 27 november 2018, Antwerpen Marieke Kusters, Doof Vlaanderen INHOUD Studiekeuze: weet wat je kiest Recht op inschrijven
Nadere informatieDossier aanpassing arbeidsomgeving: arbeidspostaanpassing (APA) & arbeidsgereedschap en kledij (AG)
Dossier steunpunt handicap & arbeid: Dossier aanpassing arbeidsomgeving: arbeidspostaanpassing (APA) & arbeidsgereedschap en kledij (AG) INHOUD 1 Omschrijving 2 Tegemoetkoming in de kosten voor arbeidsgereedschap
Nadere informatieMDT TER KOUTER- CAR HOE KAN ONS MDT U HELPEN? In deze brochure leest u hoe multidisciplinair team Ter Kouter
MDT TER KOUTER- CAR Revalidatiecentrum, v.z.w. Aaltersesteenweg 2 9800 Deinze Tel. 09/386.38.90 - Fax : 09/386.82.72 E-mail : info@terkouter.be HOE KAN ONS MDT U HELPEN? In deze brochure leest u hoe multidisciplinair
Nadere informatieWanneer communiceren moeilijk wordt
Wanneer communiceren moeilijk wordt Tips voor communicatie met nietof slechtsprekende ouderen T +32(0)89 32 50 50 F +32(0)89 32 79 00 info@zol.be Campus Sint-Jan Schiepse bos 6 B 3600 Genk Campus Sint-Barbara
Nadere informatieAandachtspunten. voor ondersteuning van personen met een visuele en (zeer) ernstige verstandelijke beperking
Aandachtspunten voor ondersteuning van personen met een visuele en (zeer) ernstige verstandelijke beperking Inleiding Personen met zowel een visuele als verstandelijke beperking hebben meer ondersteuning
Nadere informatieNieuwsbrief Informatievoorziening Usher 2
Nieuwsbrief Informatievoorziening Usher 2 - bijlage 1 Omgangstips Onzintuigen - Praktische tips bij beperkingen in horen én zien, zoals Usher` gebaseerd op Onzintuigen - Jan de Kort, Bart de Vries bewerkt
Nadere informatieWERKAFSPRAKEN VOOR GEBRUIKERSORGANISATIES TOLK- EN VERTAALDIENST PROVINCIE ANTWERPEN
WERKAFSPRAKEN VOOR GEBRUIKERSORGANISATIES TOLK- EN VERTAALDIENST PROVINCIE ANTWERPEN Inleiding Het Agentschap Integratie en Inburgering biedt twee vormen van dienstverlening aan: - sociaal tolken - sociaal
Nadere informatielichaam is gestopt met groeien? De groei zou gemiddeld 0,2 millimeter per jaar bedragen. Dit komt neer
Wist je dat... onze oren blijven groeien, ook nadat de rest van ons lichaam is gestopt met groeien? De groei zou gemiddeld 0,2 millimeter per jaar bedragen. Dit komt neer op een centimeter in vijftig jaar.
Nadere informatieEen land waar. mensen goed geïnformeerd zijn over handicaps
Een land waar mensen goed geïnformeerd zijn over handicaps Lilian (48) vraagt haar zoontje om even een handje te komen geven. Dat doet hij en dan gaat hij weer lekker verder spelen. Wij nemen plaats aan
Nadere informatieAAN DE GEBRUIKERS VAN TOLKUREN VIA DERDEN
Vlaams Communicatie Assistentie Bureau voor Doven, vzw Dendermondesteenweg 449, 9070 Destelbergen tolkaanvraag@cabvlaanderen.be - www.cabvlaanderen.be - www.tolkaanvraag.be 09/228 28 08 * 09/228 18 14
Nadere informatieHet aantal ingevulde uren per week kan variëren naargelang de behoeften van het moment, zonder evenwel het dag-/jaarmaximum te overschrijden.
Voltijds onderwijs 2008/2009 Het aantal ingevulde uren per week kan variëren naargelang de behoeften van het moment, zonder evenwel het dag-/jaarmaximum te overschrijden. De toegekende uren zijn gebonden
Nadere informatieSLECHTHORENDHEID IN HET BASIS- EN VOORTGEZET ONDERWIJS. Informatiepakket slechthorenden
SLECHTHORENDHEID IN HET BASIS- EN VOORTGEZET ONDERWIJS Informatiepakket slechthorenden 1 Inhoudsopgave Pagina Praktische tips in de klas 4 Mogelijk gedrag dat kan voorkomen bij slechthorende leerlingen
Nadere informatieAdviestekst. tolken Vlaamse Gebarentaal in het onderwijs. 15 september 2009
Adviestekst tolken Vlaamse Gebarentaal in het onderwijs 15 september 2009 Advies m.b.t. tolken Vlaamse Gebarentaal in het onderwijs aan dove en slechthorende middelbare scholieren naar aanleiding van de
Nadere informatieRICHTLIJNEN BIJ HET GEBRUIK VAN SCHRIJFTOLKUREN (ST)
RICHTLIJNEN BIJ HET GEBRUIK VAN SCHRIJFTOLKUREN (ST) Leerlingen en studenten met een auditieve handicap die les volgen in het gewoon onderwijs en cursisten met een auditieve handicap die les volgen in
Nadere informatieHulpmiddelen en aanpassingen. informatie VOOR. personen MeT een HanDiCap. VLaaMs agentschap VOOR
Hulpmiddelen en aanpassingen informatie VOOR personen MeT een HanDiCap VLaaMs agentschap VOOR personen MeT een HanDiCap Wat VinDT u in Deze BROCHuRe? 01 Wat VeRsTaan we OnDeR HuLpMiDDeLen en aanpassingen?
Nadere informatieSpreken Wat is een dysartrie?
Dysartrie 2 Dysartrie is de algemene term voor een motorische spraakstoornis als gevolg van neurologische problematiek. Deze folder is bedoeld voor patiënten met een dysartrie en hun omgeving. Er staat
Nadere informatie1 SITUATIE 2 TEST. Als ik luister denk ik niet aan andere zaken. Ik laat mensen uitpraten. Ik plaats wat ik hoor in een duidelijk kader
LUISTEREN drs. W. Bontenbal 1 SITUATIE Wanneer u naar een lied luistert, luistert u dan naar de tekst of naar de muziek? Stelt u zich voor dat u zojuist bij een enerverende vergadering vandaan komt, u
Nadere informatieProf. Mieke Van Herreweghe
Kansen en valkuilen in het onderwijs aan dove en slechthorende kinderen en jongeren in Vlaanderen Prof. Mieke Van Herreweghe Prof. Mieke Van Herreweghe, Vakgroep Taalkunde Situatie in Vlaanderen Orale
Nadere informatieCognitieve communicatiestoornissen
Logopedie Cognitieve communicatiestoornissen www.catharinaziekenhuis.nl Patiëntenvoorlichting: patienten.voorlichting@catharinaziekenhuis.nl LOG002 / Cognitieve communicatiestoornissen / 04-01-2018 2 Cognitieve
Nadere informatieDEONTOLOGISCHE CODE SOCIAAL TOLKEN
DEONTOLOGISCHE CODE SOCIAAL TOLKEN Atlas sociaal tolken en vertalen INLEIDING De deontologische code sociaal tolken beschrijft de deontologische of ethische principes die sociaal tolken vóór, tijdens en
Nadere informatie21/01 Fevlado vzw & Fevlado-Diversusvzw Verschillende visies op doofheid Dovengemeenschap Dovencultuur Communicatietips Oefeningen
Fevlado-Diversus vzw 21/01/2014 VORMING STARTDAG FRACARITA Inhoud 21/01 Fevlado vzw & Fevlado-Diversusvzw Verschillende visies op doofheid Dovengemeenschap Dovencultuur Communicatietips Oefeningen Inleiding
Nadere informatieToegankelijke evenementen voor personen met een handicap. een voorstelling door Intro vzw
Toegankelijke evenementen voor personen met een handicap een voorstelling door Intro vzw Verloop Toelichting Intro vzw Toegankelijkheid in de praktijk Tips over hoe omgaan met mensen met een handicap Intro
Nadere informatieNOTA AAN DE VLAAMSE REGERING
DE VLAAMSE MINISTER VAN WERK, ECONOMIE, INNOVATIE en SPORT NOTA AAN DE VLAAMSE REGERING Betreft: - Ontwerp van besluit van de Vlaamse Regering tot diverse wijzigingen aan het besluit van 18 juli 2008 betreffende
Nadere informatieTolken Vlaamse Gebarentaal in arbeid gerelateerde situaties
FACULTEIT LETTEREN EN SOCIALE WETENSCHAPPEN TAAL EN COMMUNICATIE ANTWERPEN SINT-ANDRIESSTRAAT 2 2000 ANTWERPEN BELGIE Bachelorpaper aangeboden tot het verkrijgen van het diploma Bachelor of Arts in de
Nadere informatieLoopbaanbegeleiding voor doven en mensen met een hoorprobleem
Loopbaanbegeleiding voor doven en mensen met een hoorprobleem GGMD staat voor Geestelijke Gezondheidszorg en Maatschappelijke Dienstverlening. Wij helpen doven, mensen met een hoorprobleem en hun naasten.
Nadere informatiewel rijp voor een ruimere maatschappelijke rol?
Is de Vlaams-Belgische Gebarentaal wel rijp voor een ruimere maatschappelijke rol? April 1998 Auteurs: Myriam Vermeerbergen Mieke Van Herreweghe Voorafgaande opmerking Deze tekst werd geschreven in de
Nadere informatieU kunt zich voorstellen dat plotseling wakker worden in Frankrijk iets minder grote problemen veroorzaakt voor het
Afasie Inleiding Als gevolg van een hersenbeschadiging kan een patiënt te maken krijgen met communicatieproblemen. Deze beperken hem/haar in het uitwisselen van gedachten, wensen en gevoelens. Op de afdeling
Nadere informatieCommunicatieproblemen door een beschadiging in de rechter hersenhelft
Logopedie Communicatieproblemen door een beschadiging in de rechter hersenhelft www.catharinaziekenhuis.nl Patiëntenvoorlichting: patienten.voorlichting@catharinaziekenhuis.nl LOG002 / Communicatieproblemen
Nadere informatieSPREKEN VOOR EEN GROEP
SPREKEN VOOR EEN GROEP John Hallaert 2018-2019 Inhoud 1. Bereid je goed voor 2. Steek structuur in je betoog 3. Verbale en non-verbale aspecten 4. Wat met spreekangst? 5. Omgaan met vragen en onverwachte
Nadere informatieVraag: Mijn revalidatie valt nu onder de AWBZ, waar valt dat straks onder?
Q&A s Visuele en/of auditieve beperking of een taalontwikkelingsstoornis Vraag: Mijn revalidatie valt nu onder de AWBZ, waar valt dat straks onder? Antwoord: Vanaf 1 januari 2015 valt revalidatiezorg voor
Nadere informatieMaarten heeft een fors perceptief gehoorverlies. Sanne heeft auditieve verwerkingsproblemen.
Les 1 Wat heb ik eigenlijk? Maarten heeft een fors perceptief gehoorverlies. Sanne heeft auditieve verwerkingsproblemen. Weet jij wat dat betekent? Zodra je begint met een nieuwe opleiding in het mbo zul
Nadere informatieOuderdomsslechthorendheid
Ouderdomsslechthorendheid Ze voelt zich aan de kant gezet Mevrouw X, een 82 jarige vrouw kijkt er naar uit om een bezoek te brengen aan haar grote familie. Maar, ze voelt zich vaak buitengesloten tijdens
Nadere informatievzw OpWeg Infobrochure rechtstreeks toegankelijke hulp
vzw OpWeg Infobrochure rechtstreeks toegankelijke hulp 1 WIE ZIJN WIJ vzw OpWeg is een ambulante dienst voor volwassenen met een beperking, erkend en gesubsidieerd door het Vlaams Agentschap voor Personen
Nadere informatieVrijdag 18 november 2011 Toespraak van JOKE SCHAUVLIEGE VLAAMS MINISTER VAN LEEFMILIEU, NATUUR EN CULTUUR Jubileum 25 jaar Fevlado-Diversus - Gent
Vrijdag 18 november 2011 Toespraak van JOKE SCHAUVLIEGE VLAAMS MINISTER VAN LEEFMILIEU, NATUUR EN CULTUUR Jubileum 25 jaar Fevlado-Diversus - Gent Geachte aanwezigen, Dames en heren, Feest vieren is onlosmakelijk
Nadere informatieCommunicatie is meer dan spreken: Over communicatie met mensen met cognitieve gevolgen na niet aangeboren hersenletsel
Communicatie is meer dan spreken: Over communicatie met mensen met cognitieve gevolgen na niet aangeboren hersenletsel Communicatie en hersenletsel: begrijpen wij elkaar? September 2010 Voorstellen Vakantie
Nadere informatieOpleiding. Tolk Vlaamse Gebarentaal. Code + officiële benaming van de module. Module Vlaamse Gebarentaal B. Academiejaar 2015-2016.
Opleiding Tolk Vlaamse Gebarentaal Code + officiële benaming van de module Module Vlaamse Gebarentaal B Academiejaar 2015-2016 Semester 2 Studieomvang 9 studiepunten Totale studietijd 180 Aantal lestijden
Nadere informatieWe geven informatie en advies aan je werkgever en collega s. Samen zoeken we naar oplossingen. We geven je informatie over verenigingen en diensten.
We geven informatie en advies aan je werkgever en collega s. Samen zoeken we naar oplossingen. We geven je informatie over verenigingen en diensten. We helpen je bij het verbeteren van je contacten met
Nadere informatie4 communicatie. Ik weet welke informatie anderen nodig hebben om mij te kunnen begrijpen. Ik vertel anderen wat ik denk of voel.
4 communicatie Communicatie is het uitwisselen van informatie. Hierbij gaat het om alle informatie die je doorgeeft aan anderen en alle informatie die je van anderen krijgt. Als de informatie aankomt,
Nadere informatieGehoorverlies en werk Richtlijn Stappenplan Toolkit
Gehoorverlies en werk Richtlijn Stappenplan Toolkit Wendelina Timmerman en Ester Aldenberg Spelregels voor goed verstaan in deze workshop Wat we samen kunnen organiseren: Gehoorverlies speelt altijd en
Nadere informatieInschaling van de zorgzwaarte: wat en hoe?
Inschaling van de zorgzwaarte: wat en hoe? www.vaph.be 2 Inschaling van de zorgzwaarte: wat en hoe? WAT IS ZORGZWAARTE EN HOE WORDT HET GEMETEN? Zorgzwaarte is een term voor de hoeveelheid ondersteuning
Nadere informatiebrugfiguren 5 praktische aanbevelingen voor organisaties die een beroep doen op
5 praktische aanbevelingen voor organisaties die een beroep doen op brugfiguren Jouw organisatie wil een brugfiguur inzetten. Met welke factoren moet je rekening houden? Hier vind je vijf essentiële voorwaarden
Nadere informatieJA A RV E R S L AG 2 0 0 8 Speciale Onderwijsleermiddelen (SOL)
JA A RV E R S L AG 2 0 0 8 Speciale Onderwijsleermiddelen (SOL) Vlaams Ministerie van Onderwijs & Vorming Agentschap voor Onderwijsdiensten (AgODi) Scholen Basisonderwijs en CLB Cel Speciale Onderwijsleermiddelen
Nadere informatieVertalers & Tolken Departement Toegepaste Taalkunde. Universiteit Antwerpen Schildersstraat Antwerpen
Vertalers & Tolken Departement Toegepaste Taalkunde Universiteit Antwerpen Schildersstraat 41 2000 Antwerpen gert.vercauteren@uantwerpen.be Antwerpen, 21 maart 2016 Aan wie dit leest, In het kader van
Nadere informatie3: Inhoudsopgave Duidelijk overzicht. Strakke lay-out. Eerst lettertype, tab, pagina beschrijving?
OPZET DRAAIBOEK: Alle onderdelen waaraan gedacht kan worden nog eens op een rijtje gezet. Te gebruiken voor alle evenementen en activiteiten binnen de opleiding. 1: Voorkant - flyer evenement Dag + datum
Nadere informatieAanmeldformulier De Riethorst, GGZ centrum voor doven en slechthorenden
Aanmeldformulier De Riethorst, GGZ centrum voor doven en slechthorenden Volwassenen Dit formulier kan zowel door de cliënt zelf, diens verwijzer als door de aanmeldfunctionaris de Riethorst, locatie Ede
Nadere informatieAcute verwardheid. Informatie voor familie en betrokkenen
HHZH_INF_114.01(0315) h.-hartziekenhuis vzw Mechelsestraat 24 2500 Lier tel. 03-491 23 45 fax 03-491 23 46 www.hhzhlier.be Informatie voor familie en betrokkenen Acute verwardheid Voorwoord Uw partner,
Nadere informatie> NASLAG WERKWINKEL LEERLINGEN IN DE SCHOOLRAAD Studiedag Leerlingen en school: partners in crime? 24-04-3013
> NASLAG WERKWINKEL LEERLINGEN IN DE SCHOOLRAAD Studiedag Leerlingen en school: partners in crime? 24-04-3013 Leerlingen uit het secundair onderwijs mogen vertegenwoordigd zijn als partner op de schoolraad.
Nadere informatieGoedemiddag allemaal!
Goedemiddag allemaal! Even voorstellen: Henk Buis Robert ten Bloemendal 1 Wat gaan we doen vandaag? Uitleg over de 3 verschillende tolkvoorzieningen afzonderlijk. Wat zijn de verschillen tussen de tolkvoorzieningen
Nadere informatie