Studie 21 januari 2011

Transcriptie

1 Studie 1 januari 11

2 Overname en gebruik van gegevens uit dit onderzoek wordt aangemoedigd mits uitdrukkelijke bronvermelding: Graydon Belgium NV - Deze studie is louter ter informatie opgesteld. De gegevens zijn ontwikkeld op basis van de rapportage van vele duizenden aginglists uit het Belgische bedrijfsleven. Toch beschouwt men ze best als het resultaat van -zij het een uitgebreide set- steekproeven. Uitgever, informatieverstrekker noch auteur kunnen aansprakelijk gesteld worden voor mogelijke onnauwkeurigheden. De uiteindelijke interpretatie van de gegevens is voor rekening van de lezer -/- Graydon Belgium nv/sa Uitbreidingstraat -b1 BE- Berchem T: () F: () info@graydon.be

3 Studie 1 januari 11 Gelieve als bron Graydon Belgium te vermelden Graydon Belgium nv contact: Eric Van den Broele Uitbreidingstraat -b1 tel: Berchem mob: 1 De kwaliteit van het betaalgedrag van de Belgische ondernemingen stagneert Het laatste toont een uiterst beperkte verbetering van het betaalgedrag van de Belgische ondernemingen. Echter: in Vlaanderen en Wallonië stijgt het aantal wanbetalingen, terwijl die in Brussel dalen. Graydon Belgium nv verzamelt systematisch en dagelijks aging listings: vele duizenden bedrijven geven door op welke wijze (correct volgens de gemaakte afspraken of buiten termijn en in welke mate buiten termijn) ze door hun zakenpartners worden betaald. De Graydoncomputers linken die informatie terug aan de individuele onderneming, waardoor op accurate wijze het betalingsgedrag van elke actieve onderneming, vzw of overheidsinstantie wordt gemeten. Dergelijke vinger-aan-de-polsgegevens, die wij sedert 1 systematisch verzamelen, vullen de elementen uit bijvoorbeeld de jaarrekening (per definitie minstens zeven maanden oud) uitstekend aan: de verwerking ervan toont de betalingsevolutie van elke onderneming en geeft direct inzicht op de kortetermijn liquiditeitsevolutie en cashpositie ervan. Steeds meer bewijst de betaalindex zich als een uitstekende kortetermijn graadmeter met betrekking tot de conjunctuurevoluties. SAMENVATTING VAN DE STUDIE De afgelopen jaren werd na een gebruikelijke vakantiedip steeds opnieuw vastgesteld dat de Belgische bedrijven mekaar onderling beter betalen. In het vierde niet anders, alleen is de mate van verbetering eerder teleurstellend. Bij het afsluiten van het vierde blijkt dat,% van de facturen die de Belgische bedrijven mekaar toezenden tijdig worden betaald: een stijging ten opzichte van vorig (toen,%) en een duidelijke verbetering ten opzichte van het tweede (1,%)dat het slechtste cijfer van het afgelopen decennium liet noteren. Anderzijds rapporteert het Belgische bedrijfsleven ons ook een nieuwe hausse van het aantal facturen dat veel te laat of niet meer wordt betaald. Tijdens het vierde van dit jaar werden er in vergelijking met het derde % meer facturen véél te laat of niet meer betaald. In procentpunten stijgt het aantal veel te laat betaalde facturen van,% van het totaal aantal facturen naar,%. Geen hausse buiten proporties maar een evolutie die nauwgezet dient te worden opgevolgd. De Graydon-Betaalindex stijgt slechts een weinig naar 1, punten. De Belgische ondernemingen houden dus op vlak van betalingsmoraal een -/- Graydon Belgium nv/sa Uitbreidingstraat -b1 BE- Berchem T: () F: () info@graydon.be

4 kwaliteitsniveau aan dat vergelijkbaar is met het eerste, maar ver ligt onder de betere pre-crisisscores. EVOLUTIE GRAYDON BB BETAALINDEX PER KWARTAAL: Deze recente tendens geldt voor s lands drie gewesten. De sterkste verbetering geldt opnieuw voor de bedrijven met zetel in het Brusselse Gewest waar tijdens het afgelopen vierde,% (in het derde,% en in het tweede slechts,%) van de facturen tussen bedrijven tijdig wordt betaald terwijl slechts,% van de facturen veel te laat of niet meer worden vergoed (in het derde was dat nog,%). Het aantal veel te laat betaalde facturen daalt er met maar liefst -1%. De Graydon Betaalindex voor het Brusselse gewest stijgt dan ook van, naar, en haalt hiermee de beste score van de drie gewesten. Dit is het directe gevolg van een grotere concentratie grote en internationaal gerichte ondernemingen binnen het gewest: door hun aard voelen ze sneller de gevolgen van de internationale economische ontwikkelingen en reageren ze navenant. Voor wat betreft de betaalmoraal van de Vlaamse ondernemingen is de verbetering minder sterk. Vlaamse bedrijven vergoeden het afgelopen derde,% (,% in het derde en,% in het tweede ) van de facturen op tijd terwijl het aantal veel te laat betaalde of niet meer betaalde facturen naar,% van het totale volume facturen stijgt (In het derde noteerden wij,% veel te laat of niet meer betaalde facturen). In vergelijking met het derde stijgt het aantal door Vlaamse ondernemingen veel te laat betaalde facturen met ruim +%. De Graydon Betaalindex daalt hierdoor van, naar 1, punten. De bedrijven binnen het Waalse gewest betalen traditioneel minder stipt. Toch is hier sprake van een gevoelige verbetering:,% (in het derde,% en in het tweede,%) van de facturen tussen bedrijven wordt er tijdig volgens de gemaakte afspraken betaald. Het aantal facturen dat door bedrijven met zetel in het Waalse gewest superslecht of niet meer worden betaald stijgt van 1,% in het derde naar 1,% in het vierde. Het volume wanbetaalde facturen neemt hierdoor met +11,% toe. Omdat, zoals hierboven beschreven ook de volumes correct betaalde facturen een belangrijke groei laten noteren blijft de evolutie van de Graydon Betaalindex met betrekking tot het Waalse gewest een voorzichtige aanwas van de betaalkwaliteit aanduiden.. (zie de volledige studie: hoofdstuk Tendensen op regionaal niveau ). -/- Graydon Belgium nv/sa Uitbreidingstraat -b1 BE- Berchem T: () F: () info@graydon.be

5 De beperkte verbetering van het betaalgedrag ontgoochelt. Nadat tijdens het derde in tegenstelling tot wat gebruikelijk wordt waargenomen- de kwaliteit van het betaalgedrag duidelijk was verbeterd kon men ook voor het vierde hopen op een verdere en beduidende verbetering waardoor de betaalmoraliteit opnieuw op een niveau zou terechtkomen dat kort voor het uitbreken van de crisis werd waargenomen. Dit is dus niet het geval. De curve van de betaalindex evolueerde slechts voorzichtig positief en bereikt nog geenszins het kwalitatieve niveau van voor de crisis. Nog steeds worden ruim één op de tien facturen véél te laat of niet meer betaald. Vooral dit laatste gegeven versterkte opnieuw tijdens het vierde. Ondanks de vele signalen die duiden op een versterking van de wereldeconomie, toont een ontleding van de componenten die de betaalindex vormen aan dat, ondanks de algemene verbetering, nog steeds bijzonder veel facturen lang onbetaald blijven. De liquide reserves van heel wat KMOondernemingen in ons land bereikten reeds enige tijd een uitputtingsniveau. Dit ondanks het feit dat de grotere ondernemingen sedert begin een minder rigide betalingspolitiek aannamen. De blijvende onzekerheid over de verdere evolutie van de Europese economie in het bijzonder zorgt er bovendien voor dat heel wat bedrijven de knip op de beurs houden. (zie de conclusie binnen de volledige studie in het hoofdstuk Betaalindex, historiek en algemene waarnemingen ) Nog steeds zorgen de (post)crisiseffecten voor een tweedeling tussen de vele bedrijven die over voldoende reserves beschikken om snel en efficiënt te betalen en de nu snel aangroeiende groep ondernemingen die op korte termijn op droog zaad zullen zitten. Binnen onze KMO-wereld worden de productie- en verkoopvolumes van voor de crisis nog niet gehaald terwijl de kostenniveaus in vele gevallen niet in verhouding zijn aangepast. De inflatieopstoot die zich in het bijzonder laat gevoelen op niveau van de grondstoffen kan niet of te weinig worden doorgerekend: inflatie blijkt in eerste instantie een importproduct. De consument viert langzamerhand de teugels maar kijkt nog steeds voorzichtig de kat uit de boom: de voorraden die de afgelopen maanden terug werden opgebouwd renderen (nog) niet. Bovendien hield menig bedrijfsleider de afgelopen maanden de knip op de beurs als gevolg van de sterke onzekerheid met betrekking tot de evolutie van de West-Europese economie. Men kon verwachten dat de huidige politieke crisis, met een regering van lopende zaken, negatieve repercussies heeft op het betaalgedrag van de verschillende FOD s. Dit blijkt niet uit de praktijk. Integendeel zien we dat de meeste FOD s verdere inspanningen leveren om de aan die administraties gerichte facturen steeds beter te betalen. Dit geldt in het bijzonder voor de FOD Mobiliteit en transport, de FOD Justitie, FOD Economie, Kmo, Middenstand en Energie en de FOD Financiën. Op enkele FOD s, waaronder voor het tweede trimester op rij de diensten van de eerste minister, zijn er vertragingen waargenomen. Anderzijds blijkt, op basis van de meldingen die wij verkrijgen vanuit het Belgische bedrijfsleven, dat op een beperkt aantal FOD s, waaronder dat van defensie het betaalgedrag van het afgelopen trimester, hoewel al verbeterd, nog steeds ronduit bedroevend mag genoemd worden. (zie het onderdeel: DE FEDERALE EN REGIONALE OPENBARE BESTUREN, de CENTRUMSTEDEN ) -/- Graydon Belgium nv/sa Uitbreidingstraat -b1 BE- Berchem T: () F: () info@graydon.be

6 BETAALINDEX: ACHTERGROND en ALGEMENE WAARNEMINGEN Op basis van alle betalingen, ook diegene die niet of te laat worden uitgevoerd, berekenen we een globale Graydon Bedrijven Betaalindex. Hierbij worden goede betalingen beloond, terwijl betalingen na afspraak zwaarder worden afgestraft naarmate ze langer na de vervaldatum worden betaald. De bekomen score wordt omgezet in een indexwaarde waarbij de resultaten van het jaar gelden als ijk (waarde ). Hoe hoger de index, hoe beter het betaalgedrag. EVOLUTIE GRAYDON BETAALINDEX OP JAARBASIS: Betaalgedrag vertoont een cyclisch verloop. Vergelijkingspunten en evoluties moeten worden waargenomen op dezelfde tijdstippen. De evolutie van het betaalgedrag binnen het vierde moet dus in principe best vergeleken worden met het betaalgedrag van vierde kwartalen de jaren voordien. Toch is, gezien de uitzonderlijke omstandigheden, ook de vergelijking met de meer recentere trimesters relevant. Sedert, als gevolg van de toen pas gestemde wetgeving ter bestrijding van de betalingsachterstand én gestuwd door de opwaartse conjunctuur, toonden onze systemen duidelijk aan dat het cliënteel van in België gevestigde ondernemingen de factuurvoorwaarden die werden afgesproken of opgelegd, steeds beter nakwam. Daar waar in nog net geen % van de facturen te laat of niet werden betaald, verminderde dit in tot %. Inderdaad werd in die periode in veel bedrijven het kredietmanagement versterkt. De wetgeving, die de duidelijke bedoeling heeft de liquiditeits- en cashpositie van de ondernemingen te versterken, gaf het noodzakelijke duwtje in de rug. Midden stagneerde de curve van het betalingsgedrag tijdelijk. Dit werd deels beïnvloed door seizoensinvloeden, maar tevens versterkt door de betalingsvertragingen vanwege de overheid. Vanaf einde verbeterde het betaalgedrag op zeer systematische wijze. Deze trend zette zich door tot het derde van. Echter, reeds toen werd het crisiseffect (de verminderde koopkracht van de consument) -/- Graydon Belgium nv/sa Uitbreidingstraat -b1 BE- Berchem T: () F: () info@graydon.be

7 duidelijk: na de gebruikelijke betalingsvertraging in het derde, werd het hoge niveau van de jaren voordien pas in het tweede van geëvenaard. Reeds in het derde betaalden plots beduidend meer bedrijven hun facturen pas na de afgesproken vervaldag. De normale vakantiedip was veel dieper dan gebruikelijk, terwijl de even traditionele remonte van het vierde de schade hoogstens beperkte. Het derde kenmerkte zich door een scherpe daling van het betaalgedrag onder bedrijven. Hoewel elk derde systematisch lager scoort de invloed van de vakantieperiode is hier essentieel - toonde de Graydon Bedrijven Betaalindex, met een duik naar 1, punten, een duidelijk versterkt negatief verloop. Het vierde trimester werd de zeer nefaste vakantieperiode weliswaar scherp gecorrigeerd, echter geenszins werd het niveau van het vierde of gehaald. Al in het eerste trimester liep het betaalgedrag van de Belgische ondernemingen opnieuw averij op. De drie daaropvolgende trimesters toonden systematisch een verder uitdiepen van deze situatie. De trend bleef duidelijk neerwaarts gericht. Op het einde van het derde daalde de Graydon Betaalindex ten opzichte van het tweede trimester met -, procentpunt tot, punten. De gebruikelijke vakantiedip binnen het derde was beduidend sterker dan normaal en diepte de betalingsproblematiek nog verder uit. We noteerden toen waarden onder die van, de periode vóór de wetgeving op de betaalachterstand. Ten opzichte van het derde, dat toen al een zware dip liet noteren, was er zelfs een daling met -,1 procentpunt. Naarmate het vierde vorderde verbeterde ook de betaalkwaliteit. Vooral in december werd die ommekeer benadrukt.,% van de facturen die bedrijven elkaar toesturen werd toen tijdig betaald (,% in het derde trimester,,% in het vierde en,1% in het vierde ). We moesten al naar het tweede terug om betere cijfers te vinden. Het eerste van kenmerkte zich door een consolidatie van deze beweging. Toch bleven de cijfers onder de waarden die de vorige jaren werden genoteerd.,% van de facturen die bedrijven elkaar toesturen werd tijdig betaald (tegen,% het eerste trimester,,% het eerste trimester en,% het eerste trimester ). Het tweede toonde opnieuw een gevoelige verslechtering van de betaalmoraal. Opnieuw dook de index onder de waarden die in werden genoteerd. Slechts 1,% van de facturen binnen de Belgische BB wereld werd tijdig betaald: het slechtste cijfer van de afgelopen jaren. Bovendien steeg het aandeel van het aantal facturen dat veel te laat of niet meer werd betaald in vergelijking met vorig trimester met,1 procentpunt: een stijging van het aantal wanbetaalde facturen met,%. Toen kon dus één op tien BB facturen worden gecatalogeerd onder de noemer wanbetalingen. Ook in het derde en vierde blijft deze laatste vaststelling overeind. -/- Graydon Belgium nv/sa Uitbreidingstraat -b1 BE- Berchem T: () F: () info@graydon.be

8 Elk bedrijf moet beschikken over geldmiddelen voor het dagelijkse beheer ervan. Een factuur die niet volgens de afspraken wordt gehonoreerd, zal per definitie liquiditeitsbeperkingen en zelfs tekorten veroorzaken. Deze tekorten moeten dan noodzakelijkerwijs aangevuld worden met (dure) kredieten of een instroom van extra op dit ogenblik nog steeds moeilijk te vinden - kapitalen: voor een bedrijf eveneens een kostenfactor. Een bedrijf met kleinere winstmarges zal vaststellen dat reeds bij een beperkte vertraging van de betalingen door haar cliënteel, de transacties verlieslatend worden. Bovendien blijft binnen de kmo-wereld meestal de commerciële relatie primeren: vaak worden daarom geen nalatigheidintresten verhaald en ziet de leverancier zich dus niet vergoed voor de schade. Eerdere Graydon-studies toonden aan dat ruim % van alle faillissementen wordt veroorzaakt door wanbetalingen. Verder fnuikt de vertraagde betaling de investerings- en innovatiecapaciteit van de leverancier. TENDENSEN OP REGIONAAL NIVEAU Om de betaalevolutie per regio weer te geven delen wij de betalingservaringen van alle economisch actieve entiteiten-inclusief overheidsinstellingen- op in tijdscategorieën voor of na vervaldatum. In de grafieken Evolutie van het betaal gedrag binnen de regio worden de percentages weergegeven van facturen die binnen de tijdscategorie (bijvoorbeeld: tussen 1 en dagen) worden betaald. Deze worden naderhand omgezet in een sectorscore die evolueert tussen en. De hoogste score () staat voor een perfecte betalingsmoraliteit binnen de regio, de -score voor een desastreuze betalingsmoraal. Net zoals bij de globale Graydon Betaalindex worden betalingen door middel van weging meer afgestraft naarmate ze later worden betaald. De evolutie van die score wordt weergegeven in de eerst onderstaande grafiek. -/- Graydon Belgium nv/sa Uitbreidingstraat -b1 BE- Berchem T: () F: () info@graydon.be

9 Traditioneel worden facturen die bedrijven mekaar onderling aanrekenen correcter betaald binnen het Vlaamse- en het Brusselse Gewest. Bedrijven binnen het Waalse gewest betalen hun facturen gebruikelijk iets meer na vervaldatum. De stijging van de BB betalingsmoraal is globaal enkel in Brussel en Wallonië voelbaar. De sterkste opwaarste trend situeert zich, voor het tweede op rij, binnen die bedrijven met vestigingszetel in het Brusselse gewest die zich het derde en vierde als het kwalitatief meest performante inzake het correct betalen van facturen profileerden.,% van de aan die bedrijven geadresseerde facturen werd er binnen de afgesproken termijnen betaald, 1,% korte tijd na vervaldag en slechts,% meer dan dagen na vervaldag. Dit betekent enerzijds dat het volume tijdig betaalde facturen er met een verwaarloosbaar volume daalt (-,%) terwijl het volume veel te laat betaalde facturen er daalt met -1,%. De bedrijven met vestigingszetel binnen het Vlaamse Gewest leefden het afgelopen,% van de BB betalingsafspraken correct na, 1,% kort na de vervaldag. Anderzijds werden er,% van de facturen meer dan dagen te laat betaald. Het volume tijdig betaalde facturen stijgt er met 1,% terwijl het aantal wanbetalingen er stijgt met,%. -/- Graydon Belgium nv/sa Uitbreidingstraat -b1 BE- Berchem T: () F: ()

10 Een ontleding van het betaalgedrag van de ondernemingen per Vlaamse provincie toont slechts kleine verschillen. De bedrijven gevestigd binnen Vlaams-Brabant behoren tot de betere betalers. De betalingstypologie van die ondernemingen vertoont sterke gelijkenissen met die met vestiging in het Brusselse Gewest. Bedrijven binnen de regio Limburg komen hun betalingsafspraken minder vlot na. De populatie bedrijven die gevestigd zijn binnen het Brusselse Gewest behoren traditioneel tot de ondernemingen die binnen de Belgische economie hun betalingsafspraken correcter nakomen. Dit omdat ze door hun omvang enerzijds sterkere structuren hebben maar anderzijds ook beter hun betalingsvoorwaarden bij de leveranciers kunnen doordrukken. Meer nog dan binnen andere regio s gaat het om bedrijven die hetzij handel drijven hetzij nauwe contacten onderhouden met het buitenland. Het is dan ook binnen de Brusselse regio dat de eerste gevolgen van de subprimecrisis reeds in het tweede in een verminderde kwaliteit van het betaalgedrag werd weerspiegeld. Omgekeerd profiteren diezelfde bedrijven nu des te meer van de internationale remonte en vertaalt zich dat onmiddellijk in een beter betaalgedrag. De Graydon Betaalindex voor het Brusselse gewest stijgt dan ook van, naar, en haalt hiermee de beste score van de drie gewesten. -/- Graydon Belgium nv/sa Uitbreidingstraat -b1 BE- Berchem T: () F: () info@graydon.be

11 De bedrijven die gevestigd zijn in het Waalse Gewest komen traditioneel hun betalingsafspraken minder nauwkeurig na. Bovendien heeft de crisis het zwaarst doorgewogen op het BB betaalgedrag van de in de regio gevestigde bedrijvenpopulatie. Zo werd in het derde slechts,% van de facturen nog tijdig betaald en noteerden we er maar liefst 1,1% van de facturen die of niet meer of meer dan dagen na vervaldatum werden betaald. De remonte van het laatste verleden jaar en het eerste dit jaar was dan ook spectaculair, de daling van het tweede evenzeer. In het derde verbeterde het aantal tijdig betaalde facturen met ruim 1 procentpunt. Het afgelopen vierde toont een sterke remonte waarbij het aantal tijdig betaalde facturen ten opzichte van het totaal aantal facturen nog eens met,1 procentpunt stijgt. Er worden dus nu,% meer facturen tijdig gehonoreerd dan tijdens het derde trimester van dit jaar. Het aantal facturen dat als wanbetalingen kan worden omschreven (meer dan dagen na afspraken betaald of niet meer betaald) stijgt echter eveneens naar 1,% van het totale aantal facturen. Dit betekent dat ten opzichte van het derde trimester er 11,% meer wanbetalingen zijn. -11/- Graydon Belgium nv/sa Uitbreidingstraat -b1 BE- Berchem T: () F: () info@graydon.be

12 TENDENSEN BINNEN DE INDIVIDUELE SECTOREN Om de betaalevolutie per sector weer te geven delen wij de betalingservaringen op in tijdscategorieën voor of na vervaldatum. In de grafiek betalingsgedrag binnen de sector worden de percentages weegegeven van facturen die binnen de tijdscategorie (bijvoorbeeld: tussen 1 en dagen) worden betaald. Deze worden naderhand omgezet in een sectorscore die evolueert tussen en. De hoogste score () staat voor een perfecte betalingsmoraliteit binnen de sector, de -score voor een desastreuze betalingsmoraal. Net zoals bij de globale Graydon Betaalindex worden betalingen door middel van weging meer afgestraft naarmate ze later worden betaald. De evolutie van die score wordt weergegeven in de grafiek Score van de betalingsmoraliteit binnen de sector Met betrekking tot de overheden pasten we dezelfde scorebenadering toe per bestudeerde deeleenheid. Bij analyse van de verandering van het betalingsgedrag binnen de verschillende sectoren, onderscheidt de lezer snel een aantal bijzonder duidelijke tendensen. DE FEDERALE EN REGIONALE OPENBARE BESTUREN, de CENTRUMSTEDEN Men kon verwachten dat de huidige politieke crisis, met een regering van lopende zaken, negatieve repercussies heeft op het betaalgedrag van de verschillende FOD s. Dit blijkt niet uit de praktijk. Integendeel blijkt dat de meeste FOD s verdere inspanningen leveren om de aan die administraties gerichte facturen steeds beter te betalen. Dit geldt in het bijzonder voor de FOD Mobiliteit en transport, de FOD Justitie, FOD Economie, Kmo, Middenstand en Energie en de FOD Financiën. Op enkele FOD s, waaronder voor het tweede trimester op rij de diensten van de eerste minister, nemen we vertragingen waar. Anderzijds blijkt, op basis van de meldingen die wij verkrijgen vanuit het Belgische bedrijfsleven, dat op een beperkt aantal FOD s, waaronder dat van defensie het betaalgedrag van het afgelopen trimester, hoewel al verbeterd, nog steeds als ronduit bedroevend mag bestempeld worden. Op december beloofde toenmalig en huidig demissionaire premier Leterme een beter betalingsgedrag vanwege de overheidsinstanties: de overheidsfacturen zouden sneller betaald worden zodat de bedrijven-toeleveranciers meer financiële zuurstof krijgen. Dit wordt nauwgezet door het kabinet van Vincent Van Quickenborne opgevolgd. Dit streven werd alvast tijdens het jaar op federaal niveau na gerealiseerd. Begin was er een dip. Tijdens het eerste trimester van dit jaar werden slechts % van de facturen die werden overgemaakt aan de federale overheid (nacecode 1111) tijdig betaald terwijl 1% van de facturen veel te laat werd gehonoreerd. Het tweede verbeterde de betalingsmoraal van de federale overheden opnieuw aanzienlijk. % van de aan de Staat gerichte facturen werden tijdig betaald, echter, nog steeds werden 11% van de facturen overdreven laat betaald. Het derde trimester toonde een verdere verbetering. % van de door de Belgische ondernemingen aan de federale overheid bezorgde facturen wordt binnen de afgesproken termijnen betaald, terwijl % ervan overdreven te laat betaald worden. Bij het afsluiten van het vierde stellen we vast dat de topscores die het eerste werden behaald worden geëvenaard. De Graydon Betaalindex voor de federale overheid toont dus een verbeterde kwaliteit met zelfs topscores waar veel sectoren uit het bedrijfsleven enkel maar van kunnen dromen. Indien de overheid erin slaagt deze inspanningen verder te consolideren en zelfs uit te breiden, levert die op een relatief eenvoudige manier een een belangrijke portie noodzakelijke zuurstof die het bedrijfsleven verder -1/- Graydon Belgium nv/sa Uitbreidingstraat -b1 BE- Berchem T: () F: () info@graydon.be

13 ondersteunt om de recessie te boven te komen. Ook de voorbeeldfunctie van de overheid speelt een rol. Ze stimuleert zo een beter betalingsmoraal tussen de bedrijven onderling. In het bijzonder vergt de betaalsystematiek die uitgaat van het ministerie van Defensie die door een groot aantal leveranciers wordt bediend- verdere opvolging. Daarnaast zijn ook de betalingen door de diensten van de eerste minister (met heel wat minder leveranciers; hier lijkt ons de voorbeeldfunctie essentiëel) verder aan het afglijden. Op basis van de gegevens die de Belgische ondernemingen ons aanreiken, blijken de diensten van de eerste minister, de afgelopen twee kwartalen de betaling van de facturen te hebben uitgesteld. Wij noteren een verschuiving van % tijdig betaalde facturen tijdens het tweede trimester naar % in het derde trimester. Tijdens het vierde stijgt dit terug naar %. Echter, op basis van de ons uit het bedrijfsleven gerapporteerde gegevens blijkt dat 1% van de facturen tussen 1 en dagen na vervaldag worden betaald: op zich niet onmiddellijk een alarmerend gegeven, maar gezien deze toestand duidelijk verder afglijdt verdient deze evolutie verdere opvolging. Op FOD Binnenlandse Zaken zagen we gedurende het derde dat er minder vlot werd betaald. % van de door het Belgische bedrijfsleven aan de FOD gerichte -1/- Graydon Belgium nv/sa Uitbreidingstraat -b1 BE- Berchem T: () F: () info@graydon.be

14 facturen werd er tijdens het derde tijdig betaald. % van de facturen werd er vergoed tussen de 1 en dagen na vervaldatum en 1% tussen 1 en dagen na de afgesproken termijnen. Op basis van de bevindingen uit het Belgische bedrijfsleven werd maar liefst % van de aan die FOD gerichte facturen meer dan dagen na vervaldatum betaald. Het vierde brengt Binnenlandse zaken het betaalgedrag naar een beduidend hoger niveau. 1% van de aan het ministerie gerichte facturen wordt er tijdig betaald, 11% binnen de dagen na vervaldatum, % tussen 1 en dagen na vervaldatum en % meer dan dagen na vervaldatum. De betaalscore voor dit ministerie stijgt naar, op. De FOD Defensie is al langer een slechte leerling. Hoewel we afgelopen trimester kunnen gewag maken van een duidelijke verbetering blijft het ministerie ver achterop hinken. Op basis van de gegevens die ons door de Belgische ondernemingen werd aangereikt worden er slechts % van de facturen tijdig betaald en maar liefst % van de facturen méér dan dagen na afgesproken vervaldatum (tijdens het tweede was dit slechts %). De zwakke betalingsmoraal van die FOD is geen nieuw gegeven: hoewel gestegen haalt de betaalscore voor dit ministerie een povere, op. Het ministerie van Buitenlandse Zaken is reeds geruime tijd de betere leerling van de klas en nam in het derde zelfs een pole-position. Met betrekking tot het eerste rapporteerde het Belgische bedrijfsleven ons dat het ministerie maar liefst % van de facturen tijdig betaalde, terwijl % binnen de dagen na vervaldatum en de rest tussen 1 en dagen na vervaldatum werd vergoed. Het tweede werden er % van de door het Belgische bedrijfsleven aan de FOD gerichte facturen tijdig betaald, de rest binnen de dagen na vervaldatum. Ook het derde trimester geven uitstekende cijfers met % tijdig betaalde facturen terwijl de overige % binnen de dagen na vervaldatum worden betaald. Het huidige werden % van de facturen tijdig vetaald, % tussen 1 en dagen na vervaldatum en % tussen 1 en dagen na vervaldatum. Tijdens het derde trimester verzwakte het betaalgedrag van de FOD Mobiliteit en Transport. In het vierde daarentegen komt de administratie in pole-position met % tijdig betaalde facturen. De FOD Justitie komt op een tweede plaats binnen het FOD-landschap. Het afgelopen trimester werden er, net zoals in het de trimester % van de facturen tijdig betaald tegen % gedurende het tweede. Op FOD Economie, Kmo, Middenstand en Energie blijven de inspanningen verhogen en evolueert het betaalgedrag uitermate gunstig. Begin werd die administratie aangesloten op FEDCOM, en werd in het eerste % (in het eerste slechts %, in het tweede %, in het derde 1%, in het vierde %) van de facturen tijdig betaald, % met slechts beperkte vertragingen tussen 1 en dagen na vervaldatum, % tussen 1 en dagen na vervaldatum, % tussen 1 en dagen en % meer dan dagen na vervaldatum. Deze situatie is gedurende het tweede gevoelig verbeterd: % van de aan de FOD geadresseerde facturen werd toen tijdig betaald, 1% binnen de dertig dagen na vervaldatum, 1% tussen de 1 en dagen na vervaldatum, % tussen 1 en dagen na vervaldatum. Slechts 1% van de facturen werd er meer dan dagen te laat betaald. Het derde trimester toont een verdere verbetering: % van de facturen wordt er nu binnen de afgesproken termijnen betaald, 1% tussen 1 en dagen na vervaldag en % tussen 1 en dagen na vervaldag. Het afgelopen vierde trimester werden % der facturen tijdig betaald terwijl 1% er net na vervaldatum (tussen 1 en dagen) werden betaald. Globaal evolueert deze FOD zo in een ranking tussen de verschillende FOD s naar een topplaats (op twee na beste score). -1/- Graydon Belgium nv/sa Uitbreidingstraat -b1 BE- Berchem T: () F: () info@graydon.be

15 De FOD Financiën zakt enigszins maar blijft goed presteren. Op basis van de door het bedrijfsleven aan ons gerapporteerde cijfers betaalt de FOD gedurende het vierde van dit jaar 1% van de door het bedrijfsleven aan de FOD geadresseerde facturen ten laatste op vervaldag: ten opzichte van het derde een verzwakking met 1 procentpunt. 1 procent van de facturen wordt tussen 1 en dagen na vervaldatum betaald, 1 procent tussen 1 en dagen. De ervaringen met betrekking tot de betalingen vanuit de FOD Informatie- en Communicatietechnologie bleken dit trimester te gering om sluitende conclusies te trekken. De beperkte ervaringen tonen echter een blijvende uiterst gunstige evolutie. Op basis van de ons door het bedrijfsleven verstrekte gegevens, betaalt het ministerie van de Vlaamse Gemeenschap op dit ogenblik % (in het tweede %, in het derde zelfs %) van haar facturen volgens de afgesproken termijnen, 1% (in het tweede 11%, in het derde %) binnen de dagen na vervaldatum, % tussen de 1 en dagen na vervaldatum, 1% tussen 1 en dagen na vervaldatum en % (in het tweede %, in het derde %) meer dan dagen na vervaldatum. De -1/- Graydon Belgium nv/sa Uitbreidingstraat -b1 BE- Berchem T: () F: () info@graydon.be

16 Graydon Betaalindex zakt en evolueert van, in het eerste trimester over,1 in het tweede en, in het derde trimester naar,1 in het vierde. Met betrekking tot de Vlaamse centrumsteden kunnen wij enkel maar vaststellen dat, op een beperkt aantal uitzonderingen na, het betaalgedrag van die steden met betrekking tot hun bedrijven-leveranciers systematisch verbetert. Hoewel het vierde trimester enkele steden de facturen iets trager regelen dan tijdens het derde blijken de meeste steden waarvan het Belgische bedrijfsleven ons in het verleden ernstige tekortkomingen rapporteerde, de betalingsmoraal gevoelig te verbeteren. Dit kan het gevolg zijn van een werkelijk verbeterde betalingsmoraal of van het wegnemen van misverstanden over de betalingscondities tussen klant en leveranciers. De cijfers met betrekking tot het vierde trimester tonen voor alle centrumsteden, behalve Mechelen een meer uniforme en vooral meer aanvaardbare tot uitstekende betalingsactiviteit. De terugval van Brugge, voor et tweede trimester op rij, dient te worden opgevolgd. -1/- Graydon Belgium nv/sa Uitbreidingstraat -b1 BE- Berchem T: () F: ()

17 BEDRIJFSLEVEN: COMMENTAAR op enkele sectoren met opvallende uitschieters In deze rubriek worden enkele sectoren (basis: NACE-code ) toegelicht die het afgelopen opmerkelijke evoluties inzake betaalgedrag lieten noteren. Voor cijfers en grafieken met betrekking tot elke individuele sector verwijzen we naar het hoofdstuk ANDER BEDRIJFSLEVEN, HANDEL, INDUSTRIE, GESUBSIDIEERDE ORGANISATIES dat in de volledige studie is opgenomen. Zonder afbreuk de doen aan de vaststelling dat de horecasector globaal minder goed haar facturen honoreert zagen we dat na een absoluut dieptepunt in, de horeca sedert begin dit jaar haar facturen beduidend beter betaalde. Het afgelopen vierde verrast door een nieuwe, plotse en scherpe daling van de betalingsmoraal. Opnieuw wordt minder dan de helft van de facturen tijdig betaald. Maar liefst 1% der facturen wordt meer dan dagen na vervaldag betaald. de de de de Eet- en drinkgelegenheden de de BINNEN AFGESPROKEN TERMIJN DAGEN NA VERVALDATUM DAGEN NA VERVALDATUM 1- DAGEN NA VERVALDATUM MEER DAN DAGEN NA VERVALDATUM de de de de de de de de de Een verdere verfijning (detail) van de sector geeft volgende resultaten: Restaurants en mobiele eetgelegenheden de de de de de de de de BINNEN AFGESPROKEN TERMIJN DAGEN NA VERVALDATUM DAGEN NA VERVALDATUM 1- DAGEN NA VERVALDATUM MEER DAN DAGEN NA VERVALDATUM 1 de Catering en overige eetgelegenheden de de de de de de de de BINNEN AFGESPROKEN TERMIJN - DAGEN NA VERVALDATUM DAGEN NA VERVALDATUM 1- DAGEN NA VERVALDATUM MEER DAN DAGEN NA VERVALDATUM de -1/- Graydon Belgium nv/sa Uitbreidingstraat -b1 BE- Berchem T: () F: () info@graydon.be

18 de de Drinkgelegenheden de de de de de de BINNEN AFGESPROKEN TERMIJN 1 - DAGEN NA VERVALDATUM DAGEN NA VERVALDATUM 1- DAGEN NA VERVALDATUM MEER DAN DAGEN NA VERVALDATUM 1 1 de Omgekeerd vinden we een even frappante verbetering van het betaalgedrag binnen de sector van de Reisbureaus, reisorganisatoren, reserveringsbureau s en aanverwante activiteiten waar het vierde % van de facturen tijdig werd betaald: de Reisbureaus, reisorganisatoren, reserveringsbureaus en aanverwante activiteiten de de de de de BINNEN AFGESPROKEN TERMIJN 1 - DAGEN NA VERVALDATUM DAGEN NA VERVALDATUM DAGEN NA VERVALDATUM MEER DAN DAGEN NA VERVALDATUM 1 1 de de de de de de de de de Een verdere verfijning van de sector geeft volgende resultaten: de de Reisbureaus de de de de de de BINNEN AFGESPROKEN TERMIJN DAGEN NA VERVALDATUM DAGEN NA VERVALDATUM DAGEN NA VERVALDATUM MEER DAN DAGEN NA VERVALDATUM 1 de -1/- Graydon Belgium nv/sa Uitbreidingstraat -b1 BE- Berchem T: () F: () info@graydon.be

19 de de Reisorganisatoren de de de de de de BINNEN AFGESPROKEN TERMIJN 1 - DAGEN NA VERVALDATUM DAGEN NA VERVALDATUM DAGEN NA VERVALDATUM MEER DAN DAGEN NA VERVALDATUM de de Toeristische informatiediensten de de de de de de de BINNEN AFGESPROKEN TERMIJN - DAGEN NA VERVALDATUM DAGEN NA VERVALDATUM DAGEN NA VERVALDATUM MEER DAN DAGEN NA VERVALDATUM de de Overige reserveringsactiviteiten de de de de de de de BINNEN AFGESPROKEN TERMIJN 1 - DAGEN NA VERVALDATUM 1 1- DAGEN NA VERVALDATUM DAGEN NA VERVALDATUM 1 MEER DAN DAGEN NA VERVALDATUM 1 1 de In het derde toonde de sector van de Uitgeverijen een sterk verslechterd beeld en dit zowel in vergelijking met het derde trimester als in vergelijking met het tweede trimester. In dat derde werd slechts % van de facturen tijdig betaald. Deze situatie blijkt nu rechtgetrokken: het aantal wanbetalingen is binnen de sector gehalveerd. -1/- Graydon Belgium nv/sa Uitbreidingstraat -b1 BE- Berchem T: () F: () info@graydon.be

20 de de de de de Uitgeverijen de BINNEN AFGESPROKEN TERMIJN DAGEN NA VERVALDATUM DAGEN NA VERVALDATUM 1- DAGEN NA VERVALDATUM MEER DAN DAGEN NA VERVALDATUM de de de de de de de de de Een verdere verfijning van de sector geeft volgende resultaten: de Uitgeverijen van boeken de de de de de de de BINNEN AFGESPROKEN TERMIJN - DAGEN NA VERVALDATUM DAGEN NA VERVALDATUM 1- DAGEN NA VERVALDATUM 1 1 MEER DAN DAGEN NA VERVALDATUM 1 de de Uitgeverijen van kranten de de de de de de de BINNEN AFGESPROKEN TERMIJN DAGEN NA VERVALDATUM DAGEN NA VERVALDATUM 1- DAGEN NA VERVALDATUM MEER DAN DAGEN NA VERVALDATUM de de de Overige uitgeverijen de de de de de de BINNEN AFGESPROKEN TERMIJN DAGEN NA VERVALDATUM DAGEN NA VERVALDATUM 1- DAGEN NA VERVALDATUM MEER DAN DAGEN NA VERVALDATUM de -/- Graydon Belgium nv/sa Uitbreidingstraat -b1 BE- Berchem T: () F: () info@graydon.be

21 1 de Uitgeverijen van computerspellen de de de de de de de BINNEN AFGESPROKEN TERMIJN 1 - DAGEN NA VERVALDATUM DAGEN NA VERVALDATUM 1 1- DAGEN NA VERVALDATUM MEER DAN DAGEN NA VERVALDATUM 1 de de Overige uitgeverijen van software de de de de de de de BINNEN AFGESPROKEN TERMIJN 1 - DAGEN NA VERVALDATUM DAGEN NA VERVALDATUM 1- DAGEN NA VERVALDATUM MEER DAN DAGEN NA VERVALDATUM de -1/- Graydon Belgium nv/sa Uitbreidingstraat -b1 BE- Berchem T: () F: () info@graydon.be

22 ANDER BEDRIJFSLEVEN, HANDEL, INDUSTRIE, GESUBSIDIEERDE ORGANISATIES de Teelt van gewassen, veeteelt, jacht en diensten in verband met deze activiteiten de de de de de BINNEN AFGESPROKEN TERMIJN DAGEN NA VERVALDATUM DAGEN NA VERVALDATUM 1- DAGEN NA VERVALDATUM MEER DAN DAGEN NA VERVALDATUM de de de de de de de de de Teelt van gewassen, veeteelt, jacht en diensten in verband met deze activiteiten de de de de de de de de FEDERAAL,,,,1,,,1,,,,, VLAAMS GEWEST,,,,,,,,,,,, BRUSSELS GEWEST,,1,,,,,1,1,,,, WAALS GEWEST,,,1,,,,1,,,1,, de de de de Bosbouw en de exploitatie van bossen de de de BINNEN AFGESPROKEN TERMIJN - DAGEN NA VERVALDATUM DAGEN NA VERVALDATUM DAGEN NA VERVALDATUM MEER DAN DAGEN NA VERVALDATUM de de de de de de de de de 11 de Bosbouw en de exploitatie van bossen de de de de de de de FEDERAAL,1,,1,,,,,,,,, VLAAMS GEWEST,1,,,,1,,,,,,1,1 BRUSSELS GEWEST,,,1,,,,,,,1,, WAALS GEWEST,,,,,,,,,,,, de -/- Graydon Belgium nv/sa Uitbreidingstraat -b1 BE- Berchem T: () F: () info@graydon.be

23 Visserij en aquacultuur de de de de de de de de de de de de de de de BINNEN AFGESPROKEN TERMIJN DAGEN NA VERVALDATUM DAGEN NA VERVALDATUM DAGEN NA VERVALDATUM MEER DAN DAGEN NA VERVALDATUM de de Visserij en aquacultuur de de de de de de FEDERAAL,,1,,,1,, 1,,,,, VLAAMS GEWEST,,,,,, -, -,1,,,, BRUSSELS GEWEST,,,,,,,,,,,, WAALS GEWEST,,1,,,1,,,,1,,,1 de 1 de de de de de de de de de de de de de de de BINNEN AFGESPROKEN TERMIJN - DAGEN NA VERVALDATUM 1 1- DAGEN NA VERVALDATUM 1 1- DAGEN NA VERVALDATUM MEER DAN DAGEN NA VERVALDATUM 1 11 de de Winning van aardolie en aardgas Winning van aardolie en aardgas de de de de de de FEDERAAL,1,,,,,,,,,,, VLAAMS GEWEST,,,,,,,,,,,, BRUSSELS GEWEST,,,,,,,,,,,, WAALS GEWEST,1,,,,,,,,,,, de -/- Graydon Belgium nv/sa Uitbreidingstraat -b1 BE- Berchem T: () F: () info@graydon.be

24 Overige winning van delfstoffen de de de de de de de de de de de de de de de BINNEN AFGESPROKEN TERMIJN DAGEN NA VERVALDATUM DAGEN NA VERVALDATUM DAGEN NA VERVALDATUM MEER DAN DAGEN NA VERVALDATUM de de Overige winning van delfstoffen de de de de de de FEDERAAL,,,,,1,,,,,,, VLAAMS GEWEST,,1,,,,,1,,1,,, BRUSSELS GEWEST,,,11,,1,1,1,,,11,,1 WAALS GEWEST,,,,,,,,,,,, de de de de de de de de de de de de de de de de BINNEN AFGESPROKEN TERMIJN DAGEN NA VERVALDATUM DAGEN NA VERVALDATUM 1- DAGEN NA VERVALDATUM MEER DAN DAGEN NA VERVALDATUM de Ondersteunende activiteiten in verband met de mijnbouw Ondersteunende activiteiten in verband met de mijnbouw de de de de de de de FEDERAAL,,1,,1,,1,,,1,,,1 VLAAMS GEWEST,,,,,,,,,,,, BRUSSELS GEWEST,,,, -,, -, -,,,, -, WAALS GEWEST,,,,,,,1,,,,, de -/- Graydon Belgium nv/sa Uitbreidingstraat -b1 BE- Berchem T: () F: () info@graydon.be

25 Vervaardiging van voedingsmiddelen de de de de de de de de de de de de de de de BINNEN AFGESPROKEN TERMIJN - DAGEN NA VERVALDATUM DAGEN NA VERVALDATUM 1- DAGEN NA VERVALDATUM MEER DAN DAGEN NA VERVALDATUM de Vervaardiging van voedingsmiddelen de de de de de de de FEDERAAL,1,1,,1,,,,1,,,, VLAAMS GEWEST,,,1,1,,,,1,,1,1,1 BRUSSELS GEWEST,1,,,,,1,,,,,, WAALS GEWEST,,,1,1,,,,,,,1, de de de de de de de de de de de de de de de de BINNEN AFGESPROKEN TERMIJN 1 - DAGEN NA VERVALDATUM DAGEN NA VERVALDATUM 1- DAGEN NA VERVALDATUM MEER DAN DAGEN NA VERVALDATUM de de Vervaardiging van dranken Vervaardiging van dranken de de de de de de FEDERAAL,,,1,,,,,1,,1,1, VLAAMS GEWEST,,,,,,1,1,1,,,, BRUSSELS GEWEST,,,,,,,,,,,, WAALS GEWEST,,,1,,,1,,1,,1,, de -/- Graydon Belgium nv/sa Uitbreidingstraat -b1 BE- Berchem T: () F: () info@graydon.be

26 Vervaardiging van tabaksproducten de de de de de de de de de de de de de de de BINNEN AFGESPROKEN TERMIJN DAGEN NA VERVALDATUM DAGEN NA VERVALDATUM DAGEN NA VERVALDATUM MEER DAN DAGEN NA VERVALDATUM 1 11 de Vervaardiging van tabaksproducten de de de de de de de FEDERAAL,,1,1,,,,,1,1,11,, VLAAMS GEWEST,,,,1,,,,,,,1, BRUSSELS GEWEST,1,,,,1,,,,,,,1 WAALS GEWEST,1, 1, -,,,,,, 1, -,, de de de de de de de de de de de de de de de de BINNEN AFGESPROKEN TERMIJN - DAGEN NA VERVALDATUM DAGEN NA VERVALDATUM 1- DAGEN NA VERVALDATUM MEER DAN DAGEN NA VERVALDATUM de de Vervaardiging van textiel Vervaardiging van textiel de de de de de de FEDERAAL,1,1,,,,,1,,,,1,1 VLAAMS GEWEST,1,,,,,1,1,,,,, BRUSSELS GEWEST,,,1,,,1,1,,,1,1, WAALS GEWEST,11,, 1,,1,1,,1,,,, de -/- Graydon Belgium nv/sa Uitbreidingstraat -b1 BE- Berchem T: () F: () info@graydon.be

27 Vervaardiging van kleding de de de de de de de de de de de de de de de BINNEN AFGESPROKEN TERMIJN - DAGEN NA VERVALDATUM DAGEN NA VERVALDATUM 1- DAGEN NA VERVALDATUM MEER DAN DAGEN NA VERVALDATUM de de Vervaardiging van kleding de de de de de de FEDERAAL,,,,,,,,,,1,, VLAAMS GEWEST,,,1,,1,,,,,1,, BRUSSELS GEWEST,1,,,,1,,,,,,, WAALS GEWEST,,,,,,,,,,,, de de de de de de de de de de de de de de de de BINNEN AFGESPROKEN TERMIJN DAGEN NA VERVALDATUM DAGEN NA VERVALDATUM DAGEN NA VERVALDATUM MEER DAN DAGEN NA VERVALDATUM de Vervaardiging van leer en van producten van leer Vervaardiging van leer en van producten van leer de de de de de de de FEDERAAL,,,,,,,,,,,,1 VLAAMS GEWEST,1,1,1,,,,,,1,1,, BRUSSELS GEWEST,,,,,,,,1,,,, WAALS GEWEST,11,,,,,,,,,,, de -/- Graydon Belgium nv/sa Uitbreidingstraat -b1 BE- Berchem T: () F: () info@graydon.be

28 Houtindustrie en vervaardiging van artikelen van hout en van kurk, exclusief meubelen; vervaardiging van artikelen van riet en van vlechtwerk de de de de de de de de de de de de de de de BINNEN AFGESPROKEN TERMIJN DAGEN NA VERVALDATUM DAGEN NA VERVALDATUM 1- DAGEN NA VERVALDATUM MEER DAN DAGEN NA VERVALDATUM Houtindustrie en vervaardiging van artikelen van hout en van kurk, exclusief meubelen; vervaardiging van artikelen van riet en van vlechtwerk de de de de de de de de FEDERAAL,,,,1,1,,,,,,1,1 VLAAMS GEWEST,,,,,,,,,,,, BRUSSELS GEWEST,,,,,,,,1,,,, WAALS GEWEST,,,1,,,,1,,,,, de de de de de de de de de de de de de de de de BINNEN AFGESPROKEN TERMIJN 1 - DAGEN NA VERVALDATUM DAGEN NA VERVALDATUM 1- DAGEN NA VERVALDATUM MEER DAN DAGEN NA VERVALDATUM de Vervaardiging van papier en papierwaren Vervaardiging van papier en papierwaren de de de de de de de FEDERAAL,,,1,,,,1,,,,, VLAAMS GEWEST,1,,,,,,,,,,,1 BRUSSELS GEWEST,1,,,,,1,,,,,, WAALS GEWEST,,,,1,,,,,,,1, de -/- Graydon Belgium nv/sa Uitbreidingstraat -b1 BE- Berchem T: () F: () info@graydon.be

29 Drukkerijen, reproductie van opgenomen media de de de de de de de de de de de de de de de BINNEN AFGESPROKEN TERMIJN DAGEN NA VERVALDATUM DAGEN NA VERVALDATUM 1- DAGEN NA VERVALDATUM MEER DAN DAGEN NA VERVALDATUM de Drukkerijen, reproductie van opgenomen media de de de de de de de FEDERAAL,,,,1,,,,1,,,1, VLAAMS GEWEST,,,,,,,,,,,, BRUSSELS GEWEST,,,,,,,,,,,, WAALS GEWEST,,,11,,,,,1,,11,,1 de de de de de de de de de de de de de de de de BINNEN AFGESPROKEN TERMIJN DAGEN NA VERVALDATUM DAGEN NA VERVALDATUM DAGEN NA VERVALDATUM MEER DAN DAGEN NA VERVALDATUM Vervaardiging van cokes en van geraffineerde aardolieproducten Vervaardiging van cokes en van geraffineerde aardolieproducten de de de de de de de de FEDERAAL,,,1,,,,,1,,,, VLAAMS GEWEST,,,1,,,1,,,,1,, BRUSSELS GEWEST,,,,,,,,,,,, WAALS GEWEST,,1,,,1,1,,,1,,,1 de -/- Graydon Belgium nv/sa Uitbreidingstraat -b1 BE- Berchem T: () F: () info@graydon.be

30 Vervaardiging van chemische producten de de de de de de de de de de de de de de de BINNEN AFGESPROKEN TERMIJN 1 - DAGEN NA VERVALDATUM DAGEN NA VERVALDATUM 1- DAGEN NA VERVALDATUM MEER DAN DAGEN NA VERVALDATUM de Vervaardiging van chemische producten de de de de de de de FEDERAAL,,1,,1,1,,,,,,1,1 VLAAMS GEWEST,,1,1,,1,,,,1,1,,1 BRUSSELS GEWEST,,,,1,,,1,,,,, WAALS GEWEST,,,,,,1,,11,,,, de de de de de de de de de de de de de de de de BINNEN AFGESPROKEN TERMIJN DAGEN NA VERVALDATUM DAGEN NA VERVALDATUM 1- DAGEN NA VERVALDATUM MEER DAN DAGEN NA VERVALDATUM 11 de Vervaardiging van farmaceutische grondstoffen en producten Vervaardiging van farmaceutische grondstoffen en producten de de de de de de de FEDERAAL,,,,,,,,,,,1, VLAAMS GEWEST,,1,,,,,,,1,,, BRUSSELS GEWEST,,,,,,,,,,,, WAALS GEWEST,,,1,,,,,1,,1,, de -/- Graydon Belgium nv/sa Uitbreidingstraat -b1 BE- Berchem T: () F: () info@graydon.be

31 Vervaardiging van producten van rubber of kunststof de de de de de de de de de de de de de de de BINNEN AFGESPROKEN TERMIJN DAGEN NA VERVALDATUM DAGEN NA VERVALDATUM 1- DAGEN NA VERVALDATUM MEER DAN DAGEN NA VERVALDATUM de Vervaardiging van producten van rubber of kunststof de de de de de de de FEDERAAL,,,,,,,,,,,, VLAAMS GEWEST,,,,,1,11,,,,,,1 BRUSSELS GEWEST,,1,,,,,1,,1,,, WAALS GEWEST,1,,,1,,1,1,,,,1, de Vervaardiging van andere niet-metaalhoudende minerale producten de de de de de de de de de de de de de de de BINNEN AFGESPROKEN TERMIJN - DAGEN NA VERVALDATUM DAGEN NA VERVALDATUM 1- DAGEN NA VERVALDATUM 1 1 MEER DAN DAGEN NA VERVALDATUM Vervaardiging van andere niet-metaalhoudende minerale producten de de de de de de de de FEDERAAL,,11,,,,,,,,1,, VLAAMS GEWEST,,,,,,,,,,,, BRUSSELS GEWEST,1,,,,1,,1,1,,,, WAALS GEWEST,1,1,,,,,,,1,1,, de -1/- Graydon Belgium nv/sa Uitbreidingstraat -b1 BE- Berchem T: () F: () info@graydon.be

32 Vervaardiging van metalen in primaire vorm de de de de de de de de de de de de de de de BINNEN AFGESPROKEN TERMIJN DAGEN NA VERVALDATUM DAGEN NA VERVALDATUM 1- DAGEN NA VERVALDATUM MEER DAN DAGEN NA VERVALDATUM de Vervaardiging van metalen in primaire vorm de de de de de de de FEDERAAL,1,,,,,1,,,,,, VLAAMS GEWEST,,,,,,,,1,,,, BRUSSELS GEWEST,,,11,1,,,,,,11,1, WAALS GEWEST,11,11,,,,1,,1,11,,, de Vervaardiging van producten van metaal, exclusief machines en apparaten de de de de de de de de de de de de de de de BINNEN AFGESPROKEN TERMIJN - DAGEN NA VERVALDATUM DAGEN NA VERVALDATUM 1- DAGEN NA VERVALDATUM MEER DAN DAGEN NA VERVALDATUM Vervaardiging van producten van metaal, exclusief machines en apparaten de de de de de de de de FEDERAAL,,,,,1,,,,,,1, VLAAMS GEWEST,,,1,1,,,,,,1,1, BRUSSELS GEWEST,1,,,,,,,1,,,,11 WAALS GEWEST,1,,1,1,,,,,,1,1, de -/- Graydon Belgium nv/sa Uitbreidingstraat -b1 BE- Berchem T: () F: () info@graydon.be

33 Vervaardiging van informaticaproducten en van elektronische en optische producten de de de de de de de de de de de de de de de BINNEN AFGESPROKEN TERMIJN DAGEN NA VERVALDATUM DAGEN NA VERVALDATUM 1- DAGEN NA VERVALDATUM MEER DAN DAGEN NA VERVALDATUM 1 Vervaardiging van informaticaproducten en van elektronische en optische producten de de de de de de de de FEDERAAL,,,,,1,,,,,,, VLAAMS GEWEST,,,1,,,,,,,1,, BRUSSELS GEWEST,,1,,,,,,,1,,, WAALS GEWEST,,,,,1,,,1,,,,1 de de de de de de de de de de de de de de de de BINNEN AFGESPROKEN TERMIJN - DAGEN NA VERVALDATUM DAGEN NA VERVALDATUM 1- DAGEN NA VERVALDATUM MEER DAN DAGEN NA VERVALDATUM de Vervaardiging van elektrische apparatuur Vervaardiging van elektrische apparatuur de de de de de de de FEDERAAL,,,,,,,,1,,,, VLAAMS GEWEST,,,,,,1,,,,,,1 BRUSSELS GEWEST,,,,1,,1,,1,,,1,1 WAALS GEWEST,1,,,,,,,,,,,1 de -/- Graydon Belgium nv/sa Uitbreidingstraat -b1 BE- Berchem T: () F: () info@graydon.be

34 Vervaardiging van machines, apparaten en werktuigen, n.e.g. de de de de de de de de de de de de de de de BINNEN AFGESPROKEN TERMIJN 1 - DAGEN NA VERVALDATUM DAGEN NA VERVALDATUM 1- DAGEN NA VERVALDATUM MEER DAN DAGEN NA VERVALDATUM Vervaardiging van machines, apparaten en werktuigen, n.e.g. de de de de de de de de FEDERAAL,,,,,,,,,,,, VLAAMS GEWEST,,1,,,1,1,,,,,1,1 BRUSSELS GEWEST,,,1,,,,,,,1,, WAALS GEWEST,,,,,,,,1,,,, de de de de de de de de de de de de de de de de BINNEN AFGESPROKEN TERMIJN 1 - DAGEN NA VERVALDATUM DAGEN NA VERVALDATUM 1- DAGEN NA VERVALDATUM MEER DAN DAGEN NA VERVALDATUM Vervaardiging en assemblage van motorvoertuigen, aanhangwagens en opleggers Vervaardiging en assemblage van motorvoertuigen, aanhangwagens en opleggers de de de de de de de de FEDERAAL,,,1,,,1,,,,,, VLAAMS GEWEST,,,,,,,1,,,,, BRUSSELS GEWEST,,,,,1,1,,1,,,,1 WAALS GEWEST,,,,,,,,,,,, de -/- Graydon Belgium nv/sa Uitbreidingstraat -b1 BE- Berchem T: () F: () info@graydon.be