België-Belgique P.B. - P.P Wemmel 1 BC VTO - BROCHURE Vorming, Training en Opleiding. Federatie Palliatieve Zorg Vlaanderen vzw

Transcriptie

1 België-Belgique P.B. - P.P Wemmel 1 BC VTO - BROCHURE Vorming, Training en Opleiding Federatie Palliatieve Zorg Vlaanderen vzw ACADEMIEJAAR 2010/2011

2 Wens je onze nieuwsbrief/tijdschrft te ontvangen en op de hoogte te blijven van actuele ontwikkelingen? Schrijf je dan in via en nieuwsbrief

3 VOORWOORD Met het opleidingsaanbod wil de Federatie haar steentje bijdragen tot de verdere uitbouw van deskundigheid in palliatieve zorg. En vooral hoopt ze de gedrevenheid van vele competente en talentvolle hulpverleners te ondersteunen. Welke zijn de krachtlijnen van het opleidingsaanbod ? - Met enige trots willen wij u enkele nieuwe initiatieven kenbaar maken: o De eerste stappen van een nieuw aanbod, specifiek gericht naar Zorgverstrekkers met ervaring in palliatieve zorg, zijn gezet. Je kan proeven van een initiatie in Coaching als vaardigheid van palliatief deskundigen en een meerdaagse Train-de-trainer opleiding voor opleidingsmedewerkers. o In opvolging van de Interuniversitaire Postacademische Basisopleiding Palliatieve Zorg voor Artsen is een Interuniversitair Postgraduaat Palliatieve Zorg voor Artsen ontwikkeld. o Vorig jaar hadden we een basisopleiding Communicatie bij beslissingen aan het levenseinde. Aansluitend bieden we dit jaar een vervolgopleiding Communicatie bij beslissingen aan het levenseinde aan. - In het vorig opleidingsaanbod kwamen verschillende nieuwe thema s aan bod, zoals Spirituele en existentiële zorg en Contextuele hulpverlening. Omwille van de grote interesse herhalen we dit aanbod en breiden we het aanbod van contextuele hulpverlening uit naar Contextuele en systeemgerichte zorg en zelfzorg. - Opnieuw worden verschillende opleidingen georganiseerd in samenwerking met één of meerdere netwerken palliatieve zorg. Deze opleidingen gaan regionaal door. En net zoals vorig opleidingsjaar worden ook nu verschillende opleidingen in samenwerking met andere organisaties aangeboden. Wenst u dat een opleiding in uw regio georganiseerd wordt, neem dan contact met het palliatief netwerk in uw regio en maak uw vraag kenbaar. Wij organiseren dan samen met één of meerdere netwerken uw opleidingsvraag in uw regio. Voor permanente aanvullingen op deze brochure, zie > opleidingen. Gebruik van opleidingscheques is in aanvraag. De laatste stand van zaken vind u terug op de website. Wij kijken er naar uit u te ontmoeten op onze opleidingsinitiatieven want: geen goede palliatieve zorg zonder betrokken en deskundige zorgverstrekkers! Mieke Ballinckx Opleidingsverantwoordelijke Paul Vanden Berghe Directeur Voor permanente aanvullingen op deze brochure in uw regio, zie > opleidingen. 3

4 vorming, TRAINING EN OPLEIDING FEDERATIE PALLIATIEVE ZORG VLAANDEREN Pijn- & symptoomcontrole 8 1. Wondzorg bij palliatieve en oncologische wonden 8 2. Pijn- & symptoomcontrole voor gevorderden 8 3. Urgenties binnen palliatieve zorg: hoe doe ik het om iets niet te doen? 9 Communicatie 9 1. Basisopleiding Communicatie bij beslissingen aan het levenseinde: hoe krijg ik het gezegd? 9 2. Vervolgopleiding Communicatie bij beslissingen aan het levenseinde NIEUW Vroegtijdige zorgplanning bij volwassenen met neurodegeneratieve aandoeningen 10 Intervisie Intervisie voor intervisoren Intervisie voor artsen Intervisie voor leidinggevenden van palliatieve settings NIEUW 12 Ethiek Ethisch beleid aan het levenseinde: hoe implementeren in mijn organisatie? 13 Spirituele en existentiele zorg Introductiedag Spiritualiteit en existentiële bronnen van de zorgverstrekker. 14 Bezieling, passie: dé kracht van elke zorgverstrekker! Hoe kan ik mijn krachtbron voeden? Hoe hou ik het vol? Hoe zorg ik voor mezelf? 2. Aandacht voor het spirituele in palliatieve zorg: hoezo? Spirituele zelfzorg voor zorgverstrekkers. 15 Geworteld in de aarde, geopend naar het licht De lotus als symbool voor spirituele groei 4. Je lichaam als instrument voor zelfzorg Mindfulnesstraining voor zorgverstrekkers, i.s.m. Itam 16 CONTEXTUELE EN SYSTEEMGERICHTE ZORG EN ZELFZORG Een contextuele benadering van ziekte: de balans van geven en nemen in de palliatieve zorg, 17 i.s.m. Leren over Leven 2. Passend geven als hulpverlener, i.s.m. Leren over Leven De kunst van het helpen, i.s.m. System dynamics NIEUW 18 COACHING EN GROEIEN IN Opleiding GEVEN Coaching als vaardigheid van palliatief deskundigen NIEUW Train-de-trainer opleiding Hoe kan ik groeien in het opleiding geven? NIEUW 19 KINDEREN EN JONGEREN BETREKKEN BIJ PALLIATIEVE SITUATIES 20 4 Voor permanente aanvullingen op deze brochure in uw regio, zie > opleidingen.

5 PALLIATIEVE ZORG VOOR KINESISTEN Basiscursus palliatieve zorg voor kinesisten Vervolgopleidingen 20 a. Fasciatherapie in palliatieve zorg, i.s.m. European College of Fasciatherapy 20 b. Aromatherapie in palliatieve zorg 21 INTERUNIVERSITAIR POSTGRADUAAT PALLIATIEVE ZORG VOOR ARTSEN 22 Opleiding vanuit de overleggroepen 23 SYMPOSIA / STUDIEDAGEN van de federatie 23 Inschrijvingsmodaliteiten 24 Docenten 27 NETWERKEN PALLIATIEVE ZORG NETWERKCOÖRDINATOREN 29 Hoe ons bereiken? 30 Voor permanente aanvullingen op deze brochure in uw regio, zie > opleidingen. 5

6 CHRONOLOGISCH September sep, 24 nov, 12 jan, 16 feb, 6 apr, 15 jun Intervisie voor artsen regio Antwerpen p11 16 sept Wondzorg bij palliatieve en oncologische wonden p8 17 sep, 21, 28 okt, 18, 25 nov, 9 dec Basiscursus palliatieve zorg voor kinesisten p19 28 sep Train de trainer opleiding Hoe kan ik groeien in het opleiding geven p19 29 sep, 17 nov, 19 jan, 23 feb, 4 mei, 22 jun Intervisie voor artsen regio Gent p12 30 sept, 25 nov, 23 dec, 17 feb, 26 mei, 30 jun Intervisie voor intervisoren regio Vlaams-Brabant p11 Oktober okt, 23 nov, 18 jan, 1 ma, 3 mei, 21 jun Intervisie voor intervisoren regio Gent p11 6 okt, 15 dec, 9 feb, 16 ma, 25 mei, 29 jun Intervisie voor leidinggevenden van palliatieve settings p12 12, 26 okt Pijn- en symptoomcontrole voor gevorderden p8 21 okt, 15 en 18 nov Coaching als vaardigheid van palliatief deskundigen p18 28 tem 30 okt, 20 tem 22 jan, 7 tem 9 apr Interuniversitair Postgraduaat Palliatieve Zorg voor Artsen p22 November nov, 1 dec Ethisch beleid aan het levenseinde: hoe implementeren in mijn organisatie? p13 December dec Basisopleiding Communicatie bij beslissingen aan het levenseinde: hoe krijg ik het gezegd? p9 9 dec Vroegtijdige zorgplanning bij volwassenen met neurodegeneratieve aandoeningen p10 16, 23 dec, 13 jan Vervolgopleiding Communicatie bij beslissingen aan het levenseinde p10 Januari en 18 jan Spirituele zelfzorg voor zorgverstrekkers. Geworteld in de aarde, geopend naar het licht De lotus als symbool voor spirituele groei p15 Februari feb Urgenties binnen palliatieve zorg: hoe doe ik het 6 Voor permanente aanvullingen op deze brochure in uw regio, zie > opleidingen.

7 om iets niet te doen? p9 8, 9, 10, 11 feb Fasciatherapie in palliatieve zorg (voor kinesitherapeuten) p20 10, 17, 24 feb Een contextuele benadering van ziekte: de balans van geven en nemen in palliatieve zorg p17 22 feb, 14, 31 ma De kunst van het helpen p18 Maart , 15, 29 ma Aromatherapie in palliatieve zorg (voor kinesitherapeuten) p20 3, 17, 24 ma Passend geven als hulpverlener p17 17 ma Wondzorg bij palliatieve en oncologische wonden p8 April apr Introductiedag Spiritualiteit en existentiële bronnen van de zorgverstrekker. Bezieling, passie: dé kracht van elke zorgverstrekker. Hoe kan ik mijn krachtbron voeden? Hoe zorg ik voor mezelf? p14 Mei en 23 mei Je lichaam als intrument voor zelfzorg p16 12, 19, 26 mei, 2, 9, 16, 23 juni Mindfulnesstraining voor zorgverstrekkers p16 17 mei, 14 juni Aandacht voor het spirituele in palliatieve zorg: hoezo? p15 Voor permanente aanvullingen op deze brochure in uw regio, zie > opleidingen. 7

8 Pijn- & symptoomcontrole 1. Wondzorg bij palliatieve en oncologische wonden: principes van het wondzorgbeleid (met inbegrip van aromatherapie) i.s.m. het palliatief netwerk arrondissement Leuven en de 4 netwerken palliatieve zorg van de provincie Antwerpen - Kennis uitbreiden van verbandmateriaal en andere hulpmiddelen om wondongemakken bij palliatieve en oncologische wonden aan te pakken (wonden ten gevolge van tumoren, bestralings- of doorligwonden). - Principes van het wondzorgbeleid bij palliatieve en oncologische wonden. - Overzicht van verbandmateriaal en andere hulpmiddelen om wondongemakken bij palliatieve en oncologische wonden aan te pakken. - Gebruik van aromatherapie in wondzorg en de werking en toepassing in palliatieve zorg - Casusbesprekingen. Datum en locatie Docenten inschrijving Verpleegkundigen en artsen van palliatieve settings 16 september 2010 van 09u30 tot 16u30, palliatief netwerk arrondissement Leuven, Waversebaan 220 Heverlee 17 maart 2011 van 09u30 tot 16u30 op de KHK campus Lier i.s.m. de 4 netwerken palliatieve zorg van de provincie Antwerpen, Annemie D Heer, hoofdverpleegkundige Wit Gele-Kruis afdeling Zele, palliatief deskundige Jan Vandeputte, lic. ziekenhuiswetenschappen, zelfstandig wondzorgexpert leden 65 euro niet-leden 80 euro 16 september 2010: vragen@panal.be 17 maart 2011: info@pnmechelen.be 2. Pijn- & symptoomcontrole voor gevorderden - Kennis verdiepen van recente evoluties i.v.m. pijn- & symptoomcontrole. - Aan de hand van casusbesprekingen óók van de deelnemers inspelen op de opleidingsvragen en noden van de deelnemers. Docenten Verpleegkundigen en artsen van palliatieve settings 12 en 26 oktober 2010 van 09u30 tot 16u30 Inge Bossuyt en Mieke De Pril, verpleegkundigen palliatief support team UZ Gasthuisberg Leuven leden 135 euro niet-leden 165 euro Federatie, J. Vander Vekenstraat158 Wemmel PSG/ Voor permanente aanvullingen op deze brochure in uw regio, zie > opleidingen.

9 3. Urgenties binnen palliatieve zorg: hoe doe ik het om iets niet te doen? - aanbevolen voor artsen en verpleegkundigen van spoedafdelingen en intensieve zorgen - Inzicht verwerven in het begrip en de aanpak van urgenties in palliatieve zorg. - Komen aan bod: urgente situaties ten gevolge van de voortschrijdende ziekte maar ook als neveneffect van de therapie. - Aanpak van de meest frequente urgenties zoals acute dyspnoe, epilepsie, acute bloeding, pijnopstoten, onrust en delirium, vena cava superiorsyndroom, ruggenmergcompressie, spirituele crisis, zin en onzin acute palliatieve radiotherapie, acute hydro-ureteronefrose, hyperactief delirium, problemen bij euthanasie, Docenten Verpleegkundigen en artsen van palliatieve settings, op spoedafdeling of intensieve zorgen in ziekenhuizen, thuiszorg, 1 februari 2011 van 09u30 tot 16u30 Peter Pype, huisarts, equipearts palliatief netwerk De Mantel Johan Menten, kliniekhoofd radiotherapie-oncologie, coördinator palliatieve zorg UZ Leuven Barbara Vantroyen, internist urgentiearts dienst spoedgevallen Jessa Ziekenhuis Hasselt leden 65 euro niet-leden 80 euro Federatie, J. Vander Vekenstraat158 Wemmel URG/1011 Communicatie 1. basisopleiding Communicatie bij beslissingen aan het levenseinde: hoe krijg ik het gezegd? - Cursisten laten kennismaken met de complexiteit van communicatie over levenseindebeslissingen en uitnodigen tot verdieping. - Inzichtelijke lezingen over het begrippenkader medisch begeleid sterven en communicatie over het levenseinde. - Thema s die aan bod komen zijn: hoe kan je als zorgverstrekker leren luisteren naar de juiste vraag van de zorgvrager? Wat is de betekenis van de vraag van de patiënt naar palliatieve zorg / euthanasie? Wat roepen deze vragen bij mij als zorgverstrekker op? Wat zijn mijn overtuigingen en hoe ga ik er mee om in het licht van de vraag van de patiënt? Docenten Artsen, verpleegkundigen, psychologen, pastores, moreel consulenten, maatschappelijk werkers, ergotherapeuten, kinesitherapeuten, vrijwilligers, 2 december 2010 van 09u30 tot 16u30 Manu Keirse, Hoogleraar Faculteit Geneeskunde KULeuven Lucas Ceulemans, huisarts, praktijkassistent communicatievaardigheden Vaardighedenteam Universiteit Antwerpen, equipearts palliatief netwerk Mechelen, voorzitter van de commissie Zorg aan het Levenseinde bij Domus Medica Voor permanente aanvullingen op deze brochure in uw regio, zie > opleidingen. 9

10 leden 65 euro niet-leden 80 euro Federatie, J. Vander Vekenstraat 158 Wemmel COMMB/ vervolgopleiding Communicatie bij beslissingen aan het levenseinde: hoe krijg ik het gezegd? NIEUW en - Verderzetting basisopleiding Communicatie bij beslissingen aan het levenseinde. - Communicatieve vaardigheden bij het beluisteren van de levensverhalen van stervenden en rouwenden, verruimen en verdiepen. - Thema s die aan bod komen zijn: mijn eigen stijl ontdekken in communiceren over moeilijke momenten, horen wat wel en (nog) niet wordt gezegd, het stellen van respectvolle exploratieve vragen, contextueel gericht luisteren, relationeel verbindend werken, het gepast hanteren van nabijheid en afstand, hoe omgaan met eigen grenzen, hoe omgaan met het geraakt zijn door het leed van de patiënt, hoe omgaan met eigen overtuigingen in het licht van de vraag van de patiënt, verkennen van eigen attitudes, opvattingen en emoties in communicatie met de ander, hoe omgaan met eigen weerstanden en weerstanden bij de patiënt, - Methodiek: inzichtelijke lezingen aangevuld met rollenspelen, casusbesprekingen, ervaringsgerichte oefeningen. Docenten Artsen, verpleegkundigen, psychologen, pastores, moreel consulenten, maatschappelijk werkers, ergotherapeuten, kinesitherapeuten, vrijwilligers, 16, 23 december 2010 en 13 januari 2011 van 09u30 tot 16u30 Manu Keirse, Hoogleraar Faculteit Geneeskunde KULeuven Lucas Ceulemans, huisarts, praktijkassistent communicatievaardigheden Vaardighedenteam Universiteit Antwerpen, equipearts palliatief netwerk Mechelen, voorzitter van de commissie Zorg aan het Levenseinde bij Domus Medica leden 205 euro niet-leden 250 euro Federatie, J. Vander Vekenstraat 158 Wemmel COMMV/ vroegtijdige zorgplanning bij volwassenen met neurodegeneratieve aandoeningen en - Inzicht in het medisch begrippenkader bij beslissingen aan het levenseinde. - Praktische handvatten aanreiken voor de zorg van vroegtijdige zorgplanning bij deze doelgroep. - Toelichting medisch begrippenkader bij beslissingen aan het levenseinde. - Praktijkvoorbeeld Vroegtijdige zorgplanning bij deze doelgroep. Docenten Directies, verantwoordelijken en zorgverstrekkers van organisaties voor volwassenen met neurodegeneratieve aandoeningen 9 december 2010 van 09u30 tot 16u30 An van Nunen, revalidatiearts Nationaal MS-centrum Melsbroek, coördinator palliatief supportteam, psychotherapeut Lucas Ceulemans, huisarts, praktijkassistent communicatievaardigheden Vaar- 10 Voor permanente aanvullingen op deze brochure in uw regio, zie > opleidingen.

11 dighedenteam Universiteit Antwerpen, equipearts palliatief netwerk Mechelen, voorzitter van de commissie Zorg aan het Levenseinde bij Domus Medica leden 65 euro niet-leden 80 euro Federatie, J. Vander Vekenstraat158 Wemmel VZPN/1011 Intervisie Intervisie als reflectieve leermethode is een belangrijk instrument voor zelfzorg. Er bestaat veel verwarring over de invulling van intervisie. Het voorbije jaar werd via een focusgroep stilgestaan bij hoe ruimte en veiligheid kunnen gecreëerd worden in een organisatie. Op de studiedag intervisie zal je hier meer over horen. De studiedag wordt later bekendgemaakt. De bestaande intervisiegroepen voor intervisoren en voor artsen worden ook dit jaar gepland, en een nieuwe intervisiegroep voor leidinggevenden wordt opgericht. 1. Intervisie voor intervisoren - Uitwisselen van ervaringen tussen intervisoren en uitdieping van bepaalde thema s als Hoe reflectie bevorderen?, Hoe omgaan met ernstige emoties in intervisie? - Om te kunnen deelnemen wordt er van de deelnemer verondersteld dat zij/hij op regelmatige basis minstens één intervisiegroep begeleidt binnen palliatieve zorg. Dit kan zowel een groep van beroepskrachten zijn als van vrijwilligers. Regio Gent Verpleegkundigen, psychologen, pastores, moreel consulenten, maatschappelijk werkers, ergotherapeuten, kinesitherapeuten, vrijwilligers, die op regelmatige basis minstens één intervisiegroep begeleiden binnen palliatieve zorg 6 bijeenkomsten op dinsdagvoormiddag tussen 9u en 12 u Duur 5 oktober, 23 november 2010, 18 januari, 1 maart, 3 mei en 21 juni 2011 Docent Walter Rombouts, psycholoog medische oncologie en palliatief supportteam UZ Gasthuisberg, opleider Perspectief Holsbeek leden 265 euro / niet-leden 325 euro Gent, VMG Groot Begijnhof 10 Sint-Amandsberg Bereikbaar met openbaar vervoer (trein, station Dampoort Gent op ongeveer 200m wandelafstand) of met de wagen (u neemt best de ingang Schoolstraat van het Groot Begijnhof, u kan parkeren met de wagen binnen de muren van het groot begijnhof). U belt bij het nummer 10 aan, aan de bel van VMG vzw INTIG/1011 Regio Vlaams-Brabant Verpleegkundigen, psychologen, pastores, moreel consulenten, maatschappelijk werkers, ergotherapeuten, kinesitherapeuten, vrijwilligers, die op regelmatige basis minstens één intervisiegroep begeleiden binnen palliatieve zorg Duur 6 bijeenkomsten op donderdagvoormiddag tussen 9u en 12 u 30 september, 25 november, 23 december 2010, 17 februari, 26 mei en 30 juni Voor permanente aanvullingen op deze brochure in uw regio, zie > opleidingen. 11

12 Docent 2011 Walter Rombouts, psycholoog medische oncologie en palliatief supportteam UZ Gasthuisberg, opleider Perspectief Holsbeek leden 265 euro / niet-leden 325 euro Holsbeek, Perspectief, Dutselstraat 139B, INTIH/ Intervisie voor artsen - Uitwisselen van ervaringen tussen artsen en uitdieping van bepaalde thema s. - Reflecteren, ervaringen uitwisselen en samen naar nieuwe perspectieven zoeken. Een intervisie met collega s geeft ook de zekerheid van herkenbare ervaringen en vruchtbare toetsing. Het vraagt bereidheid om eigen ervaringen met een open en leergierige instelling te bespreken. Regio Antwerpen Artsen werkzaam in palliatieve zorg in palliatieve eenheden, thuiszorg (MBE), support teams, woon- en zorgcentra en die op regelmatige basis minstens één intervisiegroep begeleiden binnen palliatieve zorg Duur 6 bijeenkomsten tussen 20u30 en 22u30 15 september, 24 november 2010, 12 januari, 16 februari, 6 april en 15 juni 2011 Docent Walter Rombouts, psycholoog medische oncologie en palliatief supportteam UZ Gasthuisberg, opleider Perspectief Holsbeek leden 275 euro / niet-leden 325 euro AZ Middelheim INTA/1011 Regio Gent doelgroep Artsen werkzaam in palliatieve zorg in palliatieve eenheden, thuiszorg (MBE), support teams, woon- en zorgcentra en die op regelmatige basis minstens één intervisiegroep begeleiden binnen palliatieve zorg 6 bijeenkomsten tussen 20u30 en 22u30 Duur 29 september, 17 november 2010, 19 januari, 23 februari, 4 mei en 22 juni 2011 Docent Walter Rombouts, psycholoog medische oncologie en palliatief supportteam UZ Gasthuisberg, opleider Perspectief Holsbeek leden 275 euro / niet-leden 325 euro AZ Maria Middelares Gent INTG/ Intervisie voor leidinggevenden van palliatieve settings NIEUW - Uitwisselen van ervaringen tussen leidinggevenden en uitdieping van bepaalde thema s. - Reflecteren, ervaringen uitwisselen en samen naar nieuwe perspectieven zoeken. Een intervisie met collega s leidinggevenden geeft ook de zekerheid van herkenbare ervaringen en vruchtbare toetsing. Het vraagt bereidheid om eigen ervaringen met een open en leergierige instelling te bespreken. 12 Voor permanente aanvullingen op deze brochure in uw regio, zie > opleidingen.

13 doelgroep Duur Leidinggevenden van palliatieve settings 6 bijeenkomsten tussen 9u en 12 u 6 oktober, 15 december 2010, 9 februari, 16 maart, 25 mei en 29 juni 2011 Docent Walter Rombouts, psycholoog medische oncologie en palliatief supportteam UZ Gasthuisberg, opleider Perspectief Holsbeek leden 265 euro / niet-leden 325 euro Het Rustpunt, Burgstraat 46 Gent INTL/1011 Ethiek Ethisch beleid aan het levenseinde: hoe implementeren in mijn organisatie? - Handvatten aanreiken voor organisaties die in hun instelling een ethisch beleid aan het levenseinde willen ontwikkelen en implementeren. - Thema s die aan bod komen zijn: welke stappen worden in dit proces doorlopen? Welke partners betrekken in het proces (directies, artsen, CRA, )? Ontwikkelen van visie- en beleidstekst, oprichting/rol van ethisch comité, de plaats van palliatieve zorg en euthanasie, wet op de patiëntenrechten, aanduiden van vertrouwenspersoon en wettelijk vertegenwoordiger, ontwikkelen van documenten voor wilsverklaring, vroegtijdige zorgplanning, zorg voor medebewoners familie zorgverstrekkers, hoe omgaan met de cultuur van de instelling,? Ook juridische aspecten komen ruim aan bod. Er is ruimte om de implementatie binnen uw specifieke instelling te bespreken. Docenten Directies, verantwoordelijken en zorgverstrekkers van ouderenvoorzieningen (Woon- en zorgcentra, ), ziekenhuizen, palliatieve settings, thuiszorg, 24 november en 1 december 2010 van 9u30 tot 16u30 Joke Lemiengre, dr. in de biomedische wetenschappen, verantwoordelijke Ethos Expertisecel Ethiek (Katholieke Hogeschool Limburg), vrij wetenschappelijk medewerker Centrum voor Biomedische Ethiek en Recht (K.U.Leuven) Bart Hansen, dr. in de godgeleerdheid, coördinator gezondheidsethiek groep Emmaüs en wetenschappelijk onderzoeker Centrum voor Biomedische Ethiek en Recht (KULeuven) Sylvie Tack, licentiaat in de Rechten en Medisch-Sociale Wetenschappen (UGent), werkt als advocaat en is als wetenschappelijk medewerker verbonden aan de Universiteit Gent (Melc-project) leden 135 euro / niet-leden 165 euro Federatie, J. Vander Vekenstraat 158 Wemmel ETH/1011 Voor permanente aanvullingen op deze brochure in uw regio, zie > opleidingen. 13

14 Spirituele en existentiële zorg 1. Introductiedag Spiritualiteit en existentiële bronnen van de zorgverstrekker. Bezieling, passie: dé kracht van elke zorgverstrekker! Hoe kan ik mijn krachtbron voeden? Hoe hou ik het vol? Hoe zorg ik voor mezelf? i.s.m. netwerk palliatieve zorg Arr. Aalst regio Dendermonde - Arr. Ninove en netwerk palliatieve zorg Waasland en - Begrippen spiritualiteit en spiritualiteit van de zorgverstrekker verhelderen. - Instrumenten aanreiken om dichter bij jezelf te komen, om zorg te dragen voor jezelf, jezelf te voeden om zo meer innerlijke ruimte te ervaren. - Bewuster worden van je lichaam als belangrijk instrument van zelfzorg, je lichaamsbewustzijn vergroten. Inzichtelijke lezingen in de voormiddag en ervaringsgerichte workshops in de namiddag waarbij persoonlijke middelen worden aangereikt om je eigen spirituele bewustwording te voeden. - Spiritualiteit van de zorgverstrekker: een kader voor onze ervaringen en missing links. - Dansen rond de leegte, spiritualiteit als levenskunst. - 4Dimensioneel Leven en Lichaamswerk: fysiek emotioneel mentaal spiritueel. - Mindfulness: simple but not easy. Vervolgens kan je een verdieping van de aangereikte thema s volgen in een meerdaagse training. Datum Sprekers Inschrijving Artsen, verpleegkundigen, psychologen, pastores, moreel consulenten, maatschappelijk werkers, ergotherapeuten, kinesitherapeuten, vrijwilligers, 28 april 2011 van 9u30 tot 16u30 - Spiritualiteit van de zorgverstrekker: een kader voor onze ervaringen en missing links - Marc Desmet, jezuïet en arts, medisch verantwoordelijke palliatief supportteam en palliatieve eenheid Jessa Ziekenhuis Hasselt - Dansen rond de leegte. Spiritualiteit als levenskunst - Katrien Cornette, dr. in de praktische theologie, hoofd van de pastorale dienst U.P.C. Sint Kamillus Bierbeek, gastdocent spiritualiteit HUBrussel. - 4Dimensioneel Leven en Lichaamswerk: fysiek - emotioneel mentaal spiritueel - Gery Van der Heijden, osteopaat D.O., oprichter en bezieler van de Nederlandse school 4 DLife, docent in Nederland en België. - Mindfulness: simple but not easy - Björn Prins, klinisch psycholoog, psychotherapeut en Mindfulnesstrainer, oprichter en bezieler van Itam. De Biekorf cultureel centrum, Stationsstraat 23, Lebbeke 75 euro via de website of via info@npzadn.be SPIR/ Voor permanente aanvullingen op deze brochure in uw regio, zie > opleidingen.

15 2. Aandacht voor het spirituele in palliatieve zorg: hoezo? - Zicht krijgen op de spirituele dimensie van je werk als palliatief zorgverstrekker. - Begripsverduidelijking, oefeningen en groepsgesprekken. - Instrumenten aanreiken om de spirituele dimensie bij jezelf en naar de patiënt te ontwikkelen. - Thema s die aan bod komen zijn: je eigen spiritualiteit als belangrijkste middel, het spirituele in verlangen naar leven, gekwetst worden door het kwaad, kiezen en twijfelen, lijden bij palliatieve patiënten en bij jezelf. Docent Artsen, verpleegkundigen, psychologen, pastores, moreel consulenten, maatschappelijk werkers, ergotherapeuten, kinesitherapeuten, vrijwilligers, 17 mei en 14 juni 2011 van 9u30 tot 16u30 Marc Desmet, jezuïet en arts, medisch verantwoordelijke palliatief supportteam en palliatieve eenheid Jessa Ziekenhuis Hasselt leden 135 euro / niet-leden 165 euro Federatie, J. Vander Vekenstraat 158 Wemmel SPZ/ Spirituele zelfzorg voor zorgverstrekkers Geworteld in de aarde, geopend naar het licht De lotus als symbool voor spirituele groei - residentieel - Verkennen van spirituele zelfzorg, een stap naar meer bewustwording. - Inzichtelijke lezingen waarbij volgende thema s aan bod komen: het anders en beter leren omgaan met leegte en onmacht, met onze eigen grenzen, verkennen van onze eigen ongemaksdulding, onze bereidheid het leven en de dood te nemen zoals ze op ons afkomen. - Aangevuld met methodieken voor meer bewustwording zoals het positioneringsspel, stiltebeleving, zendrup, interpretatie van beeldende kunst, zacht lichaamswerk, ademhaling en de kracht van symbolen. De individuele weg die tot hiertoe bewandeld is, wordt mee ingebracht in het leerproces. Omwille van het interactieve karakter van deze ervaringsgerichte training wordt het aantal deelnemers beperkt tot 16 personen. en locatie Docent Artsen, verpleegkundigen, psychologen, pastores, moreel consulenten, maatschappelijk werkers, ergotherapeuten, kinesitherapeuten, vrijwilligers, Residentiële training in de Oude Abdij in Kortenberg van 17 januari (om 9u30) tot en met 18 januari 2011 (tot 16u00) Katrien Cornette, dr. in de praktische theologie, hoofd van de pastorale dienst U.P.C. Sint Kamillus Bierbeek, gastdocent spiritualiteit HUBrussel leden 260 euro / niet-leden 325 euro LOTUS/1011 Voor permanente aanvullingen op deze brochure in uw regio, zie > opleidingen. 15

16 4. Je lichaam als instrument voor zelfzorg en - Initiatie in lichaamswerk als instrument voor zelfzorg. - Je lichaamsbewustzijn vergroten, je lichaam (opnieuw) leren aanvoelen en ervaren om zo (opnieuw) te bewegen naar jouw oorspronkelijke zijn. - Aan de hand van inzichtelijke lezingen aangevuld met zelfreflectie je eigen fysieke / emotionele / mentale patronen in kaart brengen. - Door gerichte lichaamsoefeningen leer je voelen hoe jouw leven zich vertaald heeft in je lichaam, je gevoelens, je gedachten, je bewustzijn, je vitaliteit. - Eenvoudige lichaamsoefeningen om ruimte en beweging in je lichaam te creëren en je lichaamsbewustzijn te vergroten om zo (opnieuw) te bewegen naar jouw oorspronkelijke zijn. Docent Artsen, verpleegkundigen, psychologen, pastores, moreel consulenten, maatschappelijk werkers, ergotherapeuten, kinesitherapeuten, vrijwilligers, 9 en 23 mei 2011 van 9u30 tot 16u30 Mieke Ballinckx, verpleegkundige, lichaamswerker leden 135 euro / niet-leden 165 euro de Zandloper, Kaasmarkt 75 Wemmel LICHAAM/ mindfulnesstraining voor zorgverstrekkers i.s.m. Itam - Mindfulness of aandachtstraining als instrument voor zelfzorg. - Aandacht terugbrengen in het hier en nu en zo in contact komen met jezelf en met de situatie waar je je in bevindt. - 6 weken programma, gevolgd door een volledige meditatiedag voor de nodige verdieping. - Thema s die aan bod komen zijn: aandachtstraining als basis van zorg, authenticiteit, omgaan met prettige en onprettige ervaringen in het leven, omgaan met onzekerheid, oncontroleerbaarheid, de smaak van acceptatie, communicatie en actieplannen bij stress en emotionele turbulentie. Het werken met een groep mensen uit dezelfde beroepsgroep transformeert een training omdat er een gedeelde interesse en vaak ook gedeelde wonden zijn. Voor een groep kan het doorwerken van deze thema s een diepgaande catharsis bewerkstelligen. Duur Docent Artsen, verpleegkundigen, psychologen, pastores, moreel consulenten, maatschappelijk werkers, ergotherapeuten, kinesitherapeuten, vrijwilligers, Basistraining van 6 weken Mindfulness Based Stress Reduction (MBSR), gevolgd door meditatiedag 12, 19, 26 mei, 2, 9 en 16 juni 2011 van 13u30 tot 16u30 en 23 juni van 9u00 tot 16u30 Björn Prins, klinisch psycholoog, psychotherapeut en Mindfulnesstrainer, oprichter en bezieler van Itam 280 euro (inclusief oefenmateriaal bestaande uit zes audiocd s) Het Rustpunt, Burgstraat 46 Gent MBSR/ Voor permanente aanvullingen op deze brochure in uw regio, zie > opleidingen.

17 CONTEXTUELE EN SYSTEEMGERICHTE ZORG EN ZELFZORG 1. Een contextuele benadering van ziekte: de balans van geven en nemen in palliatieve zorg i.s.m. Leren over Leven De confrontatie met levensbedreigend ziek-zijn biedt groeikansen aan families. Het doet mensen beseffen dat op dat moment te doen is wat anders voorgoed ongedaan zal blijven. Dit besef zorgt ervoor dat men zich soms openstelt voor meer voldoeninggevende patronen van geven en ontvangen. Er zijn mogelijkheden tot herwaardering van elkaar. Palliatieve zorg kan de balans tussen familieleden weer in evenwicht brengen. Dit proces kan helend zijn voor diegenen die achterblijven en voor de volgende generaties. - Inzicht verwerven in de contextuele benadering van ziekte. - Theoretische uiteenzettingen met oefeningen, ervaringsuitwisselingen en inbreng van casussen. - Thema s die aan bod komen: stimuleren van dialoog en gebruik van verbindende taal, aanspreken van hulpbronnen, organiseren en begeleiden van familiebijeenkomsten, gebruik van genogrammen, concept meerzijdige partijdigheid en eigen zelfbewustzijn van de hulpverlener. - Omwille van het interactieve karakter wordt het aantal deelnemers beperkt tot 15. Docent Artsen, verpleegkundigen, psychologen, pastores, moreel consulenten, maatschappelijk werkers, ergotherapeuten, kinesitherapeuten, vrijwilligers, 10, 17 en 24 februari 2011 van 09u30 tot 16u30 Katlijn Willems, maatschappelijk assistent, contextueel therapeut, docent en supervisor leden 250 euro / niet-leden 310 euro (opleidingscheques zijn mogelijk) Federatie, J. Vander Vekenstraat 158 Wemmel CONT1/ Passend geven als hulpverlener i.s.m. Leren over Leven Als hulpverlener leren we vooral te kijken naar welke zorg passend is voor de patiënt, waarin we ook rekening houden met zijn context. In deze workshop willen we vooral oog hebben voor onze eigen grenzen die we met vallen en opstaan hebben leren kennen en voor de signalen binnenin en rondom onszelf die ons attent maken op die grenzen. Wat voor mij als hulpverlener passend geven is, heeft te maken met wat passend is voor mij, met mijn functie, met mijn specifieke werkcontext, met de persoon en de context van de patiënt. - Inzicht verwerven in de balans van passend geven als hulpverlener. - Theoretische inzichten vanuit Gestalt, systeem- en communicatietheorie en vanuit de contextuele benadering, ervaringsuitwisseling en inbreng van casussen. - Thema s die aan bod komen zijn: verkennen van eigen grenzen, kwaliteiten en valkuilen, mandaat en positie en dit binnen de structuur en organisatie van mijn werksituatie als essentiële voorwaarden voor erkenning en voor passend geven. - Omwille van het interactieve karakter wordt het aantal deelnemers beperkt tot 15. Voor permanente aanvullingen op deze brochure in uw regio, zie > opleidingen. 17

18 Docent Artsen, verpleegkundigen, psychologen, pastores, moreel consulenten, maatschappelijk werkers, ergotherapeuten, kinesitherapeuten, vrijwilligers, 3, 17 en 24 maart 2011 van 09u30 tot 16u30 Lieve Talloen, zelfstandig psychotherapeut en trainer leden 250 euro / niet-leden 310 euro (opleidingscheques zijn mogelijk) Ontmoetingscentrum, Stationstraat 60 Turnhout (vlakbij het station) CONT2/ De kunst van het helpen i.s.m. System dynamics - De basiswetmatigheden van het systemisch perspectief leren kennen. - Leren hoe systemische dynamieken je beïnvloed hebben om helper te worden. - Leren hoe je persoonlijke thema s doorspelen in je manier van helpen. - Het voor jou geschikte evenwicht vinden tussen afstand en nabijheid t.o.v. de hulpvrager. - Meer vat krijgen op emotionele belasting. - Theorie en praktijk van de basiswetmatigheden van het systemisch perspectief, aangevuld met ervaringsgerichte oefeningen, persoonlijke reflectie, opstellingen en analyse van eigen concrete cases. Docent Artsen, verpleegkundigen, psychologen, pastores, moreel consulenten, maatschappelijk werkers, ergotherapeuten, kinesitherapeuten, vrijwilligers, 22 februari, 14 en 31 maart 2010 van 09u30 tot 16u30 Ben Eyckmans, relatie- en bejegeningsconsulent, lichaamsgerichte psychotherapie, systeemkunde (familie- en organisatieopstellingen) leden 205 euro / niet-leden 250 euro Federatie, J. Vander Vekenstraat 158 Wemmel SYST/1011 COACHING EN GROEIEN IN Opleiding GEVEN Zorgverstrekkers van palliatieve settings (multidisciplinaire begeleidingsequipe (MBE), palliatief support team (PST) en palliatieve eenheid (PZE) in ziekenhuis, palliatief referenten in woon- en zorgcentra, zorgverstrekkers van netwerken palliatieve zorg), palliatief referenten in eerstelijnsgezondheidszorg, Ook het aanbod onder Pijn- & Symptoomcontrole is gericht naar zorgverstrekkers met ervaring in palliatieve zorg. 1. Coaching als vaardigheid voor palliatief deskundigen i.s.m. de 4 netwerken palliatieve zorg van de provincie Antwerpen NIEUW en - Zicht krijgen op coaching als manier om mensen te begeleiden. - Bewustwording van eigen coachingsvaardigheden. 18 Voor permanente aanvullingen op deze brochure in uw regio, zie > opleidingen.

19 - Hoe zie ik de relatie tussen mij als coach en de coachee? - Overlopen en aanzet geven tot ontwikkeling van noodzakelijke vaardigheden en attitudes van de coach. - Basisbeginselen van coaching aanreiken, aangevuld met zelfreflectie en ervaringsgerichte oefeningen. Docent Inschrijving Medewerkers van PST, MBE en ROB/RVT 21 oktober, 15 en 18 november 2010 van 09u30 tot 16u30 Ben Eyckmans, relatie- en bejegeningsconsulent, lichaamsgerichte psychotherapie, systeemkunde (familie- en organisatieopstellingen) leden 205 euro niet-leden 250 euro mieke.vanaelst@ua.ac.be Het Rekreatief, Doornstraat 600 Wilrijk 2. train-de-trainer opleiding - Hoe kan ik groeien in het opleiding geven? i.s.m. de 4 netwerken palliatieve zorg van de provincie Antwerpen NIEUW - Handvatten aanreiken om te groeien en te verdiepen in het geven van opleiding en training, en in groepsgesprekken. - Dag 1: Ik als trainer binnen de palliatieve zorg. Thema s die aan bod komen zijn: persoonlijke kijk op leren, do s en don ts bij het opzetten en geven van opleidingen (concrete vertalingen van o.a. Kolb, didactische principes, gebruik hulpmiddelen, ). - Dag 2: Groepsdynamisch proces. Thema s: betekenis van de groepsfoto, hoe maak je van een groep een team, wat kan je al dan niet verwachten tijdens opleidingssessies,. - Dag 3: Belang van communicatie. Tthema s: geven van feedback, ik-boodschappen, motiverende taal, eigen opleidingservaringen,. Aanpak: theoretische kaders, reflecties, eigen casussen en rollenspelen Docenten Inschrijving Medewerkers van netwerken die opleiding geven, referenten in ROB/RVT, palliatief deskundigen in PST, MBE, PE, 28 september, 19 oktober, 16 november 2010 van 09u30 tot 16u30 Hilde Clement, maatschappelijk werker, trainer en psychotherapeut (contextueel en systeemdenker), (i.s.m. de Artveldehogeschool Dep. Sociaal werk) Keuze is mogelijk voor 1, 2 of 3 dagen Voor 1 dag: leden 65 euro niet-leden 80 euro Voor 2 dagen: leden 120 euro niet-leden 145 euro Voor 3 dagen: leden 180 euro niet-leden 220 euro pnat@pnat.be - Vermeld de datum/data bij uw inschrijving! Bemt, Kleinhoefstraat 6 Geel Voor permanente aanvullingen op deze brochure in uw regio, zie > opleidingen. 19

20 KINDEREN EN JONGEREN BETREKKEN BIJ PALLIATIEVE SITUATIES (netwerken palliatieve zorg) Ook dit jaar wordt het verdiepend opleidingspakket voor hulpverleners Kinderen en jongeren betrekken bij palliatieve situaties door de netwerken palliatieve zorg aangeboden. Dit opleidingspakket is uitgewerkt door de projectgroep Kinderen en Palliatie van de Federatie. Voor verdere informatie verwijzen we naar het netwerk van uw regio (zie achteraan de opleidingsbrochure). Palliatieve zorg voor kinesisten i.s.m. IRSK, navormingsinstituut voor kinesisten De inschrijvingen gebeuren via IRSK. Meer informatie vindt u op 1. basiscursus palliatieve zorg voor kinesisten - Basiskennis en inzichten verwerven in palliatieve zorg. - Plaats en meerwaarde van de kinesitherapeut binnen palliatieve zorg. - Volgende thema s komen aan bod: palliatief landschap, basisprincipes palliatieve zorg, concept totaalzorg, communicatie en interdisciplinair werken, mogelijkheden van kinesitherapie in palliatieve zorg, omgaan met rouw en verlies, zorg voor de zorgverstrekker, spirituele pijn en medisch begeleid sterven. - Er wordt afwisselend gewerkt met kennisoverdracht, interactie, groepswerk, zelfreflectie en workshops. Je bent bereid tot eigen inbreng, zelfbeschouwing en kritische reflectie. doelgroep Docenten Kinesitherapeuten 17 september, 21 en 28 oktober, 18 en 25 november en 9 december 2010 van 09u30 tot 16u30 Gerda Okerman, Paul Ooms, Marleen De Winne, Kathleen Van Steenkiste, Katlijn Willems en Manu Keirse 400 euro De Ceder, Parijsestraat 34 te Deinze - Vervolgopleidingen a. Fasciatherapie in palliatieve zorg i.s.m. European College of Fasciatherapy Fasciatherapie in palliatieve zorg is een persoonsgerichte therapie die het verzachten van lichamelijke pijn en psychisch lijden in de laatste levensfase beoogt. Patiënten die hun levenseinde naderen beleven naast hun ziekte, fysieke pijn en lijden ook een nog nooit beleefde angstwekkende ervaring waarvan de uitkomst een totale onbekende is. Deze verzameling stressoren brengt hen in een vicieuze cirkel waarbij ze zichzelf verliezen en waarbij onrust en angst een draagbaar levenseinde in de weg staan. Door middel van manuele technieken, heel zachte en trage mobilisaties, gecombineerd met een aangepaste communicatie poogt de therapeut de pijn te verminderen, rust en vertrouwen op te wekken en zo de kwaliteit van zijn levenseinde te verhogen. 20 Voor permanente aanvullingen op deze brochure in uw regio, zie > opleidingen.

21 - Eerste kennismaking met de toepassing van fasciatherapie in palliatieve zorg. - De kinesitherapeut leert via zijn handen de fysiologische veranderingen bij de patiënt waar te nemen en buigt de negatieve spiraal van pijn en stress om, zodat er een gevoel van vertrouwen en rust ontstaat dat de onrust en de angst helpt wegebben. doelgroep Docent Kinesitherapeuten 8 februari 2011 van 17u30 tot 21u00 9 februari 2011 van 09u00 tot 18u00 10 februari 2011 van 09u00 tot 18u00 11 februari 2011 van 09u00 tot 17u00 Paul Sercu, kinesitherapeut, osteopaat, fasciatherapeut, somato-psychopedagoog, directeur van het European College of Fasciatherapy 280 euro Oude Abdij, Drongenplein 27 Drongen b. Aromatherapie in palliatieve zorg - Basiskennis en vaardigheid verwerven in de toepassing van aromatherapie in palliatieve zorg - Volgende thema s komen aan bod: het gebruik van etherische oliën op fysiek en emotioneel niveau, hoe gebruik ik deze oliën op een veilige manier, hoeveel en waar opletten bij gebruik, op welke manier kan aromatherapie een hulp zijn in de dagelijkse zorg voor mensen in een palliatieve fase? - Omwille van het interactieve karakter wordt het aantal deelnemers beperkt tot 15 personen. doelgroep Docent Kinesitherapeuten 2, 15 en 29 maart 2011 van 09u30 tot 16u30 Marleen Vanden Broecke, coördinator palliatieve zorg AZ Jan Palfijn Gent 195 euro Van Der Valk Hotel Nazareth, Autostrade E17, Nazareth Voor permanente aanvullingen op deze brochure in uw regio, zie > opleidingen. 21

22 Interuniversitair Postgraduaat Palliatieve Zorg voor Artsen Vanaf het midden van de jaren 90 werd jaarlijks een interuniversitaire postacademische opleiding palliatieve zorg voor artsen georganiseerd. We zijn echter op een punt gekomen dat we mogen verwachten dat vanaf nu elke medische faculteit deze basiscompententies zelf volledig opneemt in het basiscurriculum van haar artsenopleiding. Met deze nieuwe interuniversitaire cursus willen we een stap verder zetten: met een scala van activerende lesvormen wensen we deze basiscompententies inhoudelijk te verbreden en te verdiepen tot het niveau van een postgraduaatopleiding palliatieve zorg. - Basiscompetenties palliatieve zorg verbreden en verdiepen tot het niveau van een postgraduaatopleiding palliatieve zorg. en organisatie - Er worden 3 residentiële modules georganiseerd, telkens van donderdagmorgen tot zaterdagmiddag. Elke module wordt georganiseerd door een universiteit, in samenwerking met de lokale netwerken palliatieve zorg. Algemene coördinatie: Universiteit Antwerpen. Module 1 Aanvullingen in pijn en symptoomcontrole - Organisatie: VU Brussel oktober: 28, 29 en 30 oktober 2010 in Wemmel Netwerk palliatieve zorg Brussel- Halle-Vilvoorde Module 2 Planning van de zorg - Organisatie: KU Leuven januari: 20, 21 en 22 januari 2011 in Leuven - KUL Gasthuisberg - Onderwijs en Navorsing Module 3 Psychosociale en spirituele zorg, communicatie met patiënt en hulpverleners - Organisatie: U Gent april: 7, 8 en 9 april 2011 in Het Pand - Gent Verantwoordelijken - e vragen kan u via mail richten aan onderstaande contactpersonen. De inhoudelijke organisatie gebeurt door volgende docenten: Voor Antwerpen Prof. P. Van Royen, Prof. B. Van den Eynden (bart.vandeneynden@gza.be) Voor Brussel Prof. J. Kartounian, Prof. W. Distelmans (willem.distelmans@uz.brussel.be) Voor Gent Prof. N. Van Den Noortgate, Dr. M. Cosyns (marc.cosyns@ugent.be) Voor Leuven Prof. J. De Lepeleire, Prof. J. Menten (johan.menten@uz.kuleuven.ac.be) Met medewerking van Dr. A. Mullie, Dr. G. Huysmans voor de Federatie Palliatieve Zorg Vlaanderen Artsen die over een goede basiskennis inzake palliatieve zorg beschikken, reeds een zekere klinische ervaring in palliatieve zorg hebben of verantwoordelijkheid dragen in een palliatieve zorgsetting (referentiearts of equipearts in een begeleidingsequipe, arts in supportteam of op een palliatieve eenheid in een ziekenhuis, arts in een palliatief team in een Woon- en Zorgcentrum, arts in een dagcentrum) euro (maaltijden inbegrepen) / (1100 euro bij voorinschrijving tot 10 september 2010). Hotelaccomodatie wordt voorzien. De kostprijs bedraagt euro 22 Voor permanente aanvullingen op deze brochure in uw regio, zie > opleidingen.

23 voor 2 nachten. Overnachting is niet inbegrepen in het inschrijvingsbedrag en reservatie per module is mogelijk. IUPGPZA /1011 Accreditering is aangevraagd en de deelnemers krijgen een getuigschrift na afloop van deze cursus. Opleiding vanuit de overleggroepen Regelmatig worden er door de verschillende overleggroepen van de Federatie (voor een overzicht: zie het organigram op de website) opleidingsmomenten georganiseerd. Deze spelen in op concrete en actuele noden vanuit het betreffende deel van het werkveld. Actuele informatie hierover wordt op de website geplaatst. Consulteer dus regelmatig Overleggroep psychologen In werkjaar werkt deze werkgroep rond het implementeren van psychotherapeutische elementen in palliatieve zorg. Aan de hand van een tekst, presentatie of casuïstiek wisselen psychologen, werkzaam in palliatieve zorg in Vlaanderen, ervaringen en handvatten uit. Een opleidingsattest wordt voorzien. Deze overlegsessies zijn gratis. 11 oktober 2010 van 13u00 tot 16u00 - Zin en toepasbaarheid van Pre-Therapie (G. Prouty) bij palliatieve / (pre)terminale patiënten. Gastspreker Dion Van Werde, psycholoog, cliëntgericht psychotherapeut, coördinator van het Pre-Therapy International Network 17 januari 2011 van 13u00 tot 16u00 Meerzijdige partijdigheid 4 april 2011 van 13u00 tot 16u00 Strategic Therapy in Palliative Care Symposia / studiedagen van de federatie Voor meer informatie zie 5 oktober e Vlaams Congres Palliatieve Zorg Federatie Palliatieve Zorg Vlaanderen i.s.m. de 4 netwerken palliatieve zorg Antwerpen, Palliatieve zorg, goede zorg? Kwaliteitsdenken in palliatieve zorg Antwerpen 25 november 2010 Werkgroep Sociaal Werk van de Federatie - Balans in evenwicht. Aandacht voor familieleden in een palliatieve situatie. Gent 26 november e Onderzoeksforum Palliatieve Zorg Nederland-Vlaanderen Kwaliteit in zorg. Antwerpen 27 november 2010 Verpleegkundig competentieprofiel palliatieve zorg, hoe ga ik er mee aan de slag? Antwerpen 27 november e Artsenforum Kwaliteitsdenken in palliatieve zorg Antwerpen 10 december 2010 Werkgroep Palliatieve Support Teams Liefde voor het werk in tijden van management. Open brief aan de ziekenhuisdirectie Leuven Internationaal 5-8 oktober th International Congress on Palliative Care - Montreal (Canada) Voor permanente aanvullingen op deze brochure in uw regio, zie > opleidingen. 23

24 INSCHRIJVINGSMODALITEITEN HOE INSCHRIJVEN Het inschrijvingsformulier volledig en duidelijk ingevuld terugsturen, faxen of elektronisch invullen via de website. - In afspraak met de opleiders worden opleidingen waarvoor onvoldoende inschrijvingen zijn 2 weken voor aanvang geannuleerd. Het is dan ook belangrijk om ruim op tijd in te schrijven! - Uw inschrijving is slechts definitief na overschrijving van het inschrijvingsgeld een maand voor aanvang van de opleiding. HOE BETALEN - Het inschrijvingsgeld wordt uiterlijk een maand voor aanvang van de opleiding gestort op rekeningnummer van de Federatie Palliatieve Zorg Vlaanderen met vermelding van de code van de cursus en de naam van de deelnemer. - Indien je annuleert, korter dan 2 weken voor aanvang van de opleiding, dan brengen wij het verschuldigde bedrag volledig in rekening. Bij annulatie tot 2 weken voor de start van de opleiding, rekenen wij 20% van het verschuldigde bedrag aan. - Indien uw organisatie een factuur wenst, kan dit op eenvoudig verzoek. PRAKTISCHE MODALITEITEN - Ongeveer een week vóór de start van de opleiding ontvangt u een bevestiging. - In de prijs voor een volledige dag zijn een broodjeslunch en twee koffiepauzes begrepen. - Geef een seintje indien u niet aanwezig kan zijn zodat wij de lesgever op de hoogte kunnen brengen. - Na afloop van een volledig gevolgde opleiding ontvangt u een certificaat, bij afwezigheid van één of meer dagen ontvangt u een deelnemingsbewijs. - Indien u voor een cursus van 5 of meer dagen één of meerdere dagen gewettigd afwezig bent (ziektebriefje of briefje werkgever), kan u toch een certificaat krijgen mits afspraken met de betrokken opleider. - U ontvangt de nodige getuigschriften voor educatief verlof. - Artsen dienen een schriftelijke vraag te stellen aan de opleidingsverantwoordelijke indien zij accreditering wensen voor een cursus. WENST U MEER INLICHTINGEN - Telefonisch zijn wij bereikbaar tijdens de kantooruren op 02 / U kan faxen op het nummer 02 / U kan mailen naar info@palliatief.be - U kan ook onze website raadplegen: - Of u kan schrijven naar J. Vander Vekenstraat Wemmel 24 Voor permanente aanvullingen op deze brochure in uw regio, zie > opleidingen.

25 INSCHRIJVINGSFORMULIER Terug te sturen naar de Federatie Palliatieve Zorg Vlaanderen, J. J. Vander Vekenstraat Wemmel of faxen op het nummer 02 / of via inschrijvingsformulier. Naam... Voornaam... Geboorteplaats en datum... Thuisadres: Straat + nr... Postcode... Gemeente... Tel... Fax Functie... Werkadres Instelling... Straat + nr... Postcode... Gemeente... Tel... Fax Schrijft in voor Naam cursus... Datum / Het inschrijvingsgeld wordt betaald door mijzelf / mijn instelling (schrappen wat niet past) als 0 lid van de Federatie 0 geen lid van de Federatie Ik maak gebruik van betaald educatief verlof (wanneer van toepassing) 0 ja 0 neen Mogen uw gegevens kenbaar gemaakt worden aan de netwerken palliatieve zorg (naam, organisatie, functie, gemeente)? 0 ja 0 neen Mogen uw gegevens kenbaar gemaakt worden voor carpooling (naam, gemeente, telefoon en mailadres)? 0 ja 0 neen Datum:... Handtekening Voor permanente aanvullingen op deze brochure in uw regio, zie > opleidingen. 25

26 26 Voor permanente aanvullingen op deze brochure in uw regio, zie > opleidingen.

27 DOCENTEN Bossuyt Inge, verpleegkundige palliatief support team UZ Gasthuisberg Leuven Cornette Katrien, dr. praktische theologie, hoofd pastorale dienst U.P.C. Sint Kamillus Bierbeek Cosyns Marc, huisarts, staflid vakgroep huisartsengeneeskunde en eerstelijnsgezondheidszorg UGent De Pril Mieke, verpleegkundige palliatief support team UZ Gasthuisberg Leuven De Winne Marleen, kinesitherapeut Desmet Marc, jezuïet en arts, medisch verantwoordelijke palliatief supportteam en palliatieve eenheid Jessa Ziekenhuis Hasselt D Heer Annemie, hoofdverpleegkundige Wit Gele-Kruis afdeling Zele, palliatief deskundige Distelmans Wim, radiotherapeut-oncoloog, palliatieve zorg AZ-VUB Eyckmans Ben, relatie- en bejegeningsconsulent, lichaamsgerichte psychotherapie, systeemkunde (familie- en organisatieopstellingen) Hansen Bart, dr. godgeleerdheid, coördinator gezondheidsethiek groep Emmaüs en wetenschappelijk onderzoeker Centrum voor Biomedische Ethiek en Recht (KULeuven) Keirse Manu, hoogleraar Faculteit Geneeskunde KULeuven Lemiengre Joke, dr. biomedische wetenschappen, verantwoordelijke Ethos Expertisecel Ethiek (Katholieke Hogeschool Limburg) Menten Johan, kliniekhoofd radiotherapie-oncologie, coördinator palliatieve zorg UZ Gasthuisberg Leuven Mullie Arsène, arts, voorzitter Federatie Palliatieve Zorg Vlaanderen Okerman Gerda, opleidingsverantwoordelijke netwerk palliatieve zorg Gent-Eeklo Ooms Paul, kinesitherapeut Prins Björn, klinisch psycholoog, psychotherapeut en Mindfulnesstrainer. Oprichter en bezieler van het Instituut voor Training van Aandacht en Meditatie (Itam) en mede-organisator van de postgraduaatopleiding Mindfulness aan de Arteveldehogeschool Pype Peter, huisarts, equipearts palliatief netwerk De Mantel Voor permanente aanvullingen op deze brochure in uw regio, zie > opleidingen. 27