Kwaliteitsvol praktijkvoeren OLA Het klinisch consult. Centrum voor Biomedische Ethiek en Recht KU Leuven

Maat: px

Weergave met pagina beginnen:

Download "Kwaliteitsvol praktijkvoeren OLA Het klinisch consult. Centrum voor Biomedische Ethiek en Recht KU Leuven"

Nelly Kuipersё
7 jaren geleden
Aantal bezoeken:

1 Kwaliteitsvol praktijkvoeren OLA Het klinisch consult Centrum voor Biomedische Ethiek en Recht KU Leuven

2 Medische ethiek van theorie naar praktijk Eerste semester Modellen en methoden in medische ethiek Uitwerking van concrete ethische thema s Bespreking van gekozen casus Tweede semester Ethisch overleg in praktijk Ethiek en medisch consult Samen met medestudenten uitwisselen

3 Aandachtspunten casusbespreking Stap 1: Feiten: medische, ook familiale, juridische, sociale etc. De rubriek feiten wordt soms opgevat als een nagenoeg volledig herhalen van de casus. Er wordt weinig melding gemaakt van feiten die belangrijk zijn om te weten, maar waarover de casus niets zegt. Stap 2: Vaak ontbreken persoonlijke intuïties en emoties t.a.v. casus

4 Aandachtspunten casusbespreking Stap 3: Gebrek aan integratie van wet. literatuur Terugkoppeling naar casus is soms beperkt. Sommige besprekingen nemen argumentatie van cursus over zonder vertaling naar concrete casus Het ethische wordt niet altijd onderscheiden van andere dimensies: juridische, sociale, psychische, existentiële,... Inhoudelijke beschrijving van betekenis van waarden (vb. Wat betekent respect voor autonomie) ontbreekt vaak Namedropping: concepten (uit cursus) worden gebruikt zonder blijk te geven dat men deze concepten begrijpt

5 Aandachtspunten casusbespreking Stap 4: Belang van persoonlijke positie + onderbouwen ervan Spanning tussen buikgevoel en ethisch beredeneerde positie In stap 3 werden argumenten/principes besproken; maar in besluit was niet duidelijk op basis van welk argument het besluit was gebaseerd Ethiek = overleg: was meestal afwezig. Belang van komende workshop

6 Commissie voor ethiek Toetsingscommissie Begeleidingscommissie

7 Oprichting Vanaf 1975: Grote ziekenhuizen richten vrijwillig commissie voor ethiek op (vb. UZ Leuven) 1984: Richtlijn Nat. Raad Orde Geneesheren i.v.m. toetsingscommissies 1992: Richtlijn Nat. Raad Orde Geneesheren i.v.m. begeleidingscommissies 1994: Verplichte oprichting in alle ziekenhuizen

8 Begeleidingscommissie: functies Consultatieve functie Begeleidingsfunctie Beleidsfunctie (vb. waardegericht ondernemen; leiderschapsstijlen, ) Educatieve functie

9 Begeleidingsfunctie inzake levenseindezorg:

10 Samenstelling Profiel lid commissie voor ethiek: Vakoverschrijdend denken (interdisciplinair binnen en buiten de medische disciplines) Gericht op consensus Algemeen belang boven eigenbelang plaatsen Stabiel levensbeschouwelijk bewustzijn zonder extreme profileringsdrang Ethische vraagstelling als uitgangspunt nemen: kritisch nadenken over zorgpraktijken (medisch, verpleegkundig, ) in het licht van menswaardigheid Goede vaktechnische en menselijke reputatie Artsen, verpleegkundigen, huisarts, jurist, ethicus,

11 Werking Opsplitsing tussen toetsingscommissie en begeleidingscommissie Resultaatsgerichte werking: Bespreking van casuïstiek uit klinische praktijk en formuleren van antwoorden aan vraagsteller; Mogelijkheid van spoedadvies voorzien; Adviesteksten opstellen; Jaarlijks vormingsinitiatief. Jaarlijkse opvraging van thema s voor adviesformulering

12 Werking Goede omkadering en afspraken: Goede voorzitter (gesprekstechnisch en inhoudelijk) Goede verslaggeving Vast vergaderritme (maandelijks, tweemaandelijks, ) Begin- en einduur respecteren Comfortabele omkadering

13 Ontwikkeling van ethisch advies Voorbereiding: Keuze van het thema (relevantie, haalbaarheid, ) Exploratieve verkenning (ethische adviezen in Vlaanderen, internationaal, ) en afbakening van het probleem Verheldering van de stand van zaken Klinische stand van zaken (vb. intern/extern expert uitnodigen) Juridische context

14 Ontwikkeling van ethisch advies Verheldering van ervaringen, belevingen, intuïtieve opvattingen Beschrijving van ethische waarden Ethische afweging en standpuntbepaling Klinisch-ethische besluitvorming Patiënt Familie Hulpverlenend team Ziekenhuis

15 Impact ethisch advies euthanasie Steun ethische praktijkvoering Richtlijn professionele praktijkvoering Vergroten bereidheid opnemen verantwoordelijkheid Vergroten openheid euthanasieverzoek Faciliteren euthanasiezorgproces Gerustheid Zekerheid Praktische handleiding STEUN Veiligheid Impact op praktijk Impact op persoon

16 Impact ethisch advies euthanasie Het euthanasiebeleid geeft me het gevoel van grond onder de voeten te hebben. (arts) Het euthanasiebeleid geeft je een houvast. (arts) Ik ben heel erg blij dat er een goed uitgestippeld beleid in het ziekenhuis is, maar ik denk dat het belangrijk is dat het een duidelijk beleid is, dat het eenduidig is voor iedereen. Het is gemakkelijker om mee te lopen in een straat die al getrokken is. Dan moet je zelf geen pad gaan maken. Het pad is gemaakt, het pad is goed gemaakt, en dat maakt het voor iedereen een stuk gemakkelijker. (arts)

17 Valkuilen ethisch overleg Tijdsdruk Toetsingsfunctie verdringt begeleidingsfunctie Korte termijn denken Kritische functie van ethiek niet aanvaard Overheersing van juridisch discours Gebrek aan communicatievaardigheden Ethische taal vergt vorming Verkeerd ethisch spreken kan kwetsend zijn Machtsfactoren belemmeren machtsvrije communicatie Interdisciplinariteit als hefboom/struikelsteen Gepast omgaan met emoties

18 Valkuilen ethisch overleg Gebrek aan vaardigheden voor begeleiden ethisch teamoverleg Ethisch overleg is geen losse babbel Ethisch overleg vraagt structurering Zoeken naar consensus Slechte-ervaring -syndroom De onzichtbare commissie voor ethiek Overheersing van economische waarden

19 Literatuurbronnen Anckaert, L. & L. Marcelis (eds.) Medische zorg en ethiek. Ethisch overleg en advies in het ziekenhuis. Lannoo Campus: Leuven, Gastmans, C. & L. Vanlaere. Cirkels van zorg. Ethisch omgaan met ouderen. Davidsfonds: Leuven, Vanlaere, L. & C. Gastmans. Zorg aan zet. Ethisch omgaan met ouderen. Davidsfonds: Leuven, Zorgnet Vlaanderen. Ethische adviezen. Brussel.

Vergelijkbare documenten

AUTONOMIE: HOEKSTEEN OF STRUIKELBLOK?

AUTONOMIE: HOEKSTEEN OF STRUIKELBLOK? PATIËNTENRECHTEN EN ETHIEK IN DE PSYCHIATRIE AXEL LIÉGEOIS Inleiding Verschillende benaderingen van de zorgrelatie Ethische beschouwingen bij de Wet Patiëntenrechten